Een toekomst zonder ALS Magazine over schenken en nalaten voor een wereld zonder ALS, PSMA en PLS ‘Ik ben strijdvaardig, maar er is vooral veel geld nodig’ ALS-patiënt Kitty Verhoeven Geen tijd te verliezen.
COLOFON INHOUD Magazine over schenken en nalaten Uitgekomen op 1 juli 2023 Redactie Frederique Kram (hoofdredacteur), Liesbeth de Groot, Kiki Riemens-Kruize, Arjen Duijts/Global Village Media (bladmanagement) Tekst: Rens Groenendijk, Bibejan Lansink, Brenda van Veen/ Très Content Tekstbureau Fotografie: Leonard Faustle, Rens Groenendijk, Erik Kottier, Kim van de Wetering, Jeike Wullms Vormgeving René Mohrmann Productie Mailtraffic Oplage 3.000 stuks Meer informatie: Stichting ALS Nederland T 088 – 66 60 333 E info@als.nl als.nl als.nl/schenken als.nl/nalaten Volg ons op sociale media ALSNederland stichtingalsnederland ALSNederland stichtingalsnederland stichtingals Stichting ALS Nederland heeft de ANBI-status (Algemeen Nut Beogende Instelling). Dit houdt in dat er geen erfbelasting afgedragen hoeft te worden aan de Belastingdienst. En bij een schenking via een periodieke overeenkomst kom je in aanmerking voor een maximale belastingaftrek. Per saldo betekent dit dat er meer geld aan wetenschappelijk onderzoek kan worden besteed. Wat is ALS? Onze droom ALS-patiënt Kitty Verhoeven “In het ALS Centrum in Utrecht kreeg ik het doodvonnis. Het was onwerkelijk.” Wat doet Stichting ALS Nederland? Leonard van den Berg van het ALS Centrum “Het is onze verantwoordelijkheid een behandeling te vinden die voor iedereen effectief is.” Schenken met belastingvoordeel 12 Nabestaande en donateur Leo Knebel 14 “Als je ALS van dichtbij meemaakt denk je: dat moet gestopt worden.” Stichting ALS Nederland in uw testament 16 Willem en Ingrid Janson over nalaten 18 “Het is zo’n verschrikkelijke ziekte. Door ons geld na te laten dragen wij ons steentje bij.” Onderzoekers Anita Beelen en Jaap Bakers “De zorg voor mensen met ALS wordt van een steeds hoger niveau. Maar het kan altijd nóg beter.” ALS-patiënt Lilian Herijgers “Ik beantwoord iedere week vragen via de ALS Thuismeten & Coachen-app over hoe het met me gaat.” 22 20 8 10 4 5 6
‘We hebben u nú nodig in de strijd tegen ALS, PSMA en PLS’ Wanneer je de diagnose ALS krijgt, is er geen enkele hoop op genezing. De 500 mensen die jaarlijks horen dat ze deze dodelijke ziekte hebben, weten dat ze vanaf dat moment gemiddeld nog drie tot vijf jaar te leven hebben. Bij het vinden van een oplossing voor ALS telt daarom ook elke seconde. Stichting ALS Nederland brengt mensen en partijen samen om zoveel mogelijk geld op te halen. Geld dat hard nodig is om onze doelen te bereiken: het financieren van wetenschappelijk onderzoek naar de oorzaak en behandeling van ALS, een betere kwaliteit van zorg en leven voor patiënten en hun naasten en het vergroten van de naamsbekendheid van de ziekte. Dankzij recente (technologische) ontwikkelingen op het gebied van onderzoek hebben we hoop. Hoop dat ALS in de nabije toekomst een behandelbare ziekte wordt. Een belangrijke boodschap die ik u graag meegeef. Wij geloven in een oplossing en het is nu tijd om door te pakken. Uw financiële bijdrage, groot of klein, is dan ook belangrijker dan ooit. Wilt u ons (blijven) steunen? In dit magazine leggen we u graag uit waarom uw steun onmisbaar is, op welke wijze u kunt bijdragen en met welk belastingvoordeel. We hebben geen tijd te verliezen. Alvast hartelijk dank! Limore Noach Directeur Stichting ALS Nederland 3 EEN TOEKOMST ZONDER ALS
WAT IS ALS? ALS (amyotrofische laterale sclerose) is een ziekte van de zenuwcellen die de spieren aansturen. De exacte oorzaak van ALS is nog niet bekend. Evenmin bestaan er medicijnen die de ziekte kunnen stoppen of genezen. PSMA (progressieve spinale musculaire atrofie) en PLS (primaire laterale sclerose) zijn aan ALS verwante ziekten. Meer weten over deze ziekten? In een korte video leggen we het uit. Scan de QR-code om de video te bekijken. 4 ALS IN CIJFERS In Nederland leven gemiddeld 1.500 mensen met ALS en de daaraan verwante ziekten PSMA en PLS. Elk jaar komen er 500 patiënten bij en overlijden er 500. Na de eerste symptomen leven patiënten gemiddeld nog drie tot vijf jaar. STICHTING ALS NEDERLAND Stichting ALS Nederland werft fondsen voor onderzoek naar de oorzaak en behandeling van ALS, PSMA en PLS en voor onderzoeksprojecten ten behoeve van de kwaliteit van zorg en leven. Ook zet de stichting zich in voor het vergroten van de naamsbekendheid van deze ziekten. STICHTING ALS NEDERLAND
Onze droom Wij geloven dat als we onze krachten bundelen genezing van ALS, PSMA en PLS mogelijk is. U ook? EEN TOEKOMST ZONDER ALS
‘Ik ben strijdvaardig, maar er is vooral veel geld nodig’ Drie jaar geleden kreeg Kitty Verhoeven (51) de diagnose ALS. “Een doodvonnis. Het duurde een half jaar voordat het echt binnenkwam.” 6 “Het begon toen ik op mijn werk een brancard niet meer omhoog kon wippen met mijn tenen. Ik had de kracht niet meer. De huisarts constateerde een klapvoet, maar ik voelde dat het niet klopte. Ik ging steeds moeilijker lopen. Toen de neuroloog zei dat het mogelijk een motorneuronziekte was, wist ik: dit is ALS.” Doodvonnis “In het ALS Centrum in Utrecht kreeg ik het doodvonnis. Het was onwerkelijk.” Een huishouden met drie puberdochters, een baan als verpleegkundige op de SEH en een man met een eigen varkenshouderij. Een druk leven dat door de diagnose volledig op z’n kop stond. “Mijn lijf is langzaam aan het doodgaan. Stukje bij beetje moet ik mijn zelfstandigheid inleveren. Ik ben strijdvaardig, maar er is vooral veel geld nodig.” Gas geven “Het is schandalig dat we na zoveel jaar nog steeds niet weten wat de oorzaak van ALS is. Om die oorzaak en een mogelijke behandeling te vinden is veel geld nodig. Als we de oorzaak hebben, kunnen we gas geven en gericht zoeken. Daarnaast hebben veel ALS-patiënten door een gebrek aan financiële middelen niet de juiste hulpmiddelen tot hun beschikking. Als ik zie hoe schrijnend sommige situaties zijn, word ik woest. Met geld koop je veel. Kun je iets missen? Schenk het of neem Stichting ALS Nederland op in je testament, dan komt je geld sowieso goed terecht.” STICHTING ALS NEDERLAND
WAT DOET STICHTING ALS NEDERLAND? 8 Dag in dag uit zetten we ons in om onze droom te realiseren: een wereld zonder ALS, PSMA en PLS. Om onze doelen te behalen ontwikkelen we (fondsenwervende) campagnes en ondersteunen en organiseren we acties en evenementen in het land. Met de geworven fondsen worden subsidies verstrekt. Ook werken we nationaal en internationaal samen met toonaangevende organisaties op het gebied van (onderzoek naar) ALS. We zijn er ook voor de patiënt en hun naaste omgeving om hen zo goed mogelijk op weg te helpen. 2021 2011 2014 - Ice Bucket Challenge 2014 Vergroten naamsbekendheid ALS In het bereiken van deze doelen is het vergroten en vasthouden van de naamsbekendheid van ALS noodzakelijk. Dit doen wij door middel van diverse campagnes. Deze campagnes creëren ook meer steun en begrip voor patiënten en hun naasten. STICHTING ALS NEDERLAND
Acties & evenementen Elk jaar worden er verschillende acties en evenementen georganiseerd voor en door Stichting ALS Nederland met het doel zoveel mogelijk geld op te halen. Verstrekken subsidies De geworven fondsen worden gebruikt om onderzoeksprojecten te financieren. Hiervoor verstrekken wij subsidies, waarbij wij advies krijgen van de Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) en de Patiënten Adviesraad (PAR). Samenwerken Een wereld zonder ALS realiseren we niet alleen. Samen met de ALS patiëntenvereniging en het expertisecentrum ALS Centrum Nederland vormt Stichting ALS Nederland een samenwerkingsdriehoek. Daarnaast werken we nauw samen met Stichting ALS op de weg. 9 Internationaal samenwerken ALS treft wereldwijd meer dan 400.000 mensen en doodt elk jaar meer dan 100.000 patiënten. De Internationale Alliantie van ALS/ MND-verenigingen functioneert als een forum voor de uitwisseling van informatie over alle aspecten van de ziekte. EupALS komt op voor de belangen van ALS-patiënten wereldwijd. Contact met patiënten en naasten Als je geconfronteerd wordt met de ziekte ALS, PSMA of PLS, komt er veel op je af. We helpen patiënten en hun naasten op weg met onze kennis en ervaring en bieden ook een luisterend oor als dat nodig is. EEN TOEKOMST ZONDER ALS
‘Voorheen startte er jaarlijks één trial. Nu zijn dat er tien.’ Nu steeds meer bekend wordt over de oorzaken van ALS, PSMA en PLS, haken ook meer farmaceutische bedrijven aan die potentieel werkzame medicijnen willen uittesten. Het zorgt voor optimisme onder Europese ALS-onderzoekers. Zo ook bij Leonard van den Berg, coördinator van het ALS Centrum. De vooruitgang die het afgelopen jaar is geboekt bij het blootleggen van de ziektemechanismen en de oorzaken, is ongekend. Leonard: “We zijn in een nieuwe fase aangekomen. Vooral het succes van Tofersen, een gentherapeutisch middel dat ingrijpt op de oorzaak, zorgt voor veel positivisme onder de experts.” Dit middel remt de achteruitgang van de ziekte bij een zeldzame genmutatie, die bij zo’n één procent van de patiënten te vinden is. Dit betekent dat ALS in feite een behandelbare ziekte is. Van één naar tien trials per jaar De toegenomen belangstelling van de industrie valt af te lezen aan het grote aantal trials dat op dit moment loopt. Voorheen startte er jaarlijks één trial, nu zijn dat er tien. “Waar we vroeger meer patiënten dan studies hadden, geldt nu het omgekeerde. Het is een situatie waarvan ik niet dacht dat ik die nog zou meemaken.” De afgelopen tijd is duidelijk geworden dat met het in kaart brengen van de genen die ALS veroorzaken twintig jaar geleden de goede afslag is gekozen. Leonard: “Bij de niet-genetische vormen, en die groep vormt de overgrote meerderheid van het aantal patiënten, spelen zeer waarschijnlijk meerdere factoren tegelijk een rol. We vermoeden dat voor die patiënten in de toekomst een combinatie van medicijnen de oplossing gaat zijn.” Veelbelovende onderzoeksresultaten Het medicijn Tofersen is het eerste effectieve medicijn dat alle onderzoeksfasen heeft doorlopen. Leonard kijkt reikhalzend uit naar de resultaten van een drietal andere studies waarvan de uitkomsten eind 2023 worden verwacht. “Het is onze verantwoordelijkheid een behandeling te vinden die voor iedereen effectief is.” EEN TOEKOMST ZONDER ALS 11
SCHENKEN MET BELASTINGVOORDEEL Met periodieke schenkingen kunnen wij op een structurele manier langdurige projecten steunen zodat er sneller een oplossing komt voor ALS. Door onze ANBI-status is uw donatie aftrekbaar bij uw belastingaangifte. Tijdens de jaarlijkse aangifte krijgt u tegenwoordig de vraag of u donaties aan een goed doel wilt opgeven. Hoe groot uw aftrek is, is aan voorwaarden gebonden: 12 Donaties zonder schenkingsovereenkomst Bij gewone donaties (dus zonder een schenkingsovereenkomst) is er een drempel van één procent met een minimumbedrag van 60 euro. En een maximum van tien procent van uw drempelinkomen dat u mag aftrekken. Donaties met schenkingsovereenkomst Wanneer u gebruik maakt van een overeenkomst van minimaal vijf jaar, gelden dit minimum en maximum niet. Dan is uw schenking volledig aftrekbaar en krijgt u dus een deel van het bedrag terug van de Belastingdienst. Mooi meegenomen, toch! Zo werkt schenken via een periodieke schenkingsovereenkomst 1 Leg uw periodieke schenking vast in een overeenkomst. Dit kan via een online overeenkomst op onze website. Of u vult een formulier in dat u kunt downloaden op als.nl/schenken. 2 Kies het bedrag dat u per jaar wilt doneren. Het kan in termijnen. 3 Voorwaarde is dat u elk jaar hetzelfde bedrag schenkt. 4 De overeenkomst moet voor vijf jaar of langer gelden. 5 De jaarlijkse gift moet voor 1 januari op onze rekening zijn bijgeschreven. STICHTING ALS NEDERLAND
Uw belastingvoordeel verwerken in de schenking? Veel mensen kiezen ervoor om het belastingvoordeel (het geld dat u terugkrijgt van de Belastingdienst) in de schenking op te nemen. Wilt u weten hoe u dit berekent in uw situatie? Vul dan de rekentool in op als.nl/schenken. Zo werkt het: Stel u steunt Stichting ALS per jaar met Belastingteruggave Uw netto kosten Losse gift Periodiek schenken (bij 37,5% belasting) 80 euro 0 euro* 80 euro 127 euro 47 euro 80 euro * Bij losse giften is de aftrek beperkt, kijk ook op als.nl/schenken of de website van de Belastingdienst. Ontmoet Anja Bramsen Relatiebeheerder Schenken & Nalaten 13 Anja Bramsen werkt ruim twaalf jaar bij Stichting ALS Nederland. Sinds 2016 is ze de motor achter de afdeling Schenken & Nalaten. In haar functie als relatiebeheerder informeert ze mensen over schenken en nalaten met belastingvoordeel. Maar ook in haar vrije tijd zet Anja zich in voor de strijd tegen ALS. Zo deed ze mee aan de 0%4ALS Challenge en liep ze in juni 2022 de Mont Ventoux op tijdens Tour du ALS. Meer weten over schenken of nalaten? Neem contact op met Anja: a.bramsen@als.nl of 088 – 66 60 333. EEN TOEKOMST ZONDER ALS
‘Periodiek schenken geeft een goed gevoel. Ik doe tenminste iets.’ Slechts dertien maanden na de diagnose verloor Leo Knebel (78) zijn vrouw Truus aan ALS. “We hadden nog zoveel plannen samen.” 14 Leo herinnert zich de uitspraak van de neuroloog nog goed: ‘Ik hoop niet dat de uitslag ALS is. Dat is een doodvonnis.’ Maar na diverse onderzoeken in het ALS Centrum blijkt het toch mis en krijgt zijn vrouw Truus de diagnose ALS. “Je wereld stort in.” Niet meer communiceren “Truus was iemand die makkelijk contact maakte. Ze had bulbaire ALS, de vorm waarbij eerst het praten en slikken achteruitgaat. Na zo’n drie maanden kon ze niet meer praten. Dat ze niet meer kon communiceren vond ze vreselijk.” Langzaamaan begonnen ook andere lichaamsdelen uit te vallen. Dertien maanden na de diagnose overleed Truus. ‘Er is geld nodig’ “Als je ALS van dichtbij meemaakt denk je: dat moet gestopt worden. Om een oplossing te vinden is er geld nodig. Ik besloot daarom periodiek te schenken aan Stichting ALS Nederland. Het belastingvoordeel is een mooie bijkomstigheid, maar niet de hoofdreden. Ik wilde mijn schenkingen graag vastleggen omdat de stichting moet kunnen rekenen op deze inkomsten.” Schenken geeft een goed gevoel “Schenken loont. Ook voor jezelf. Het geeft een goed gevoel. Ik doe tenminste iets. Ik probeer er zoveel mogelijk over te vertellen aan vrienden en kennissen. Die probeer ik te overtuigen om ook iets te doen. Het onderzoek naar ALS moet doorgaan. Deze ziekte gun je zelfs je grootste vijand niet.” STICHTING ALS NEDERLAND
STICHTING ALS NEDERLAND IN UW TESTAMENT Doneren in de vorm van een nalatenschap wordt alsmaar populairder. Steeds meer mensen kiezen ervoor om een of meerdere goede doelen op te nemen in hun testament. Dankzij onze ANBI-status betalen wij geen erfbelasting. Dat betekent dat uw nalatenschap voor honderd procent wordt ingezet om een oplossing voor ALS te vinden. Ook als u er niet meer bent, draagt u zo bij aan een betere toekomst voor anderen. Wat een mooie gedachte. Handige stappen opstellen testament 16 1 Schrijf uw wensen alvast op. Denk daarbij aan uw bezittingen maar ook aan persoonlijke eigendommen zoals sieraden of foto’s. Bespreek het met uw partner en uw kinderen, wanneer u die heeft. Er kan steeds meer online, zeker wanneer u geen ingewikkelde wensen heeft. 2 Bepaal wie u tot (mede-)erfgenaam/erfgenamen wilt benoemen. Vaak kiezen mensen ervoor om naast hun kinderen een of meerdere goede doelen te benoemen. U kunt daarnaast een of meerdere legaten opnemen in uw testament. Aan een bestaand testament kunt u vrij eenvoudig een legaat toevoegen. Dit is een vast omschreven bedrag of bezit. 3 Wie wordt de executeur? Het is niet verplicht maar het is wel makkelijk om iemand te benoemen die na uw overlijden uw nalatenschap afwikkelt. U kunt, in overleg met ons, ook Stichting ALS Nederland tot executeur benoemen. 4 Een testament zult u uiteindelijk altijd op het kantoor van een notaris moeten tekenen. Dan pas is uw laatste wil rechtsgeldig. Ook kan een notaris u advies geven wat de beste oplossing is voor uw situatie. Ga voor meer informatie naar als.nl/nalaten. STICHTING ALS NEDERLAND
Fleur Nollen Kandidaat notaris bij Burgemeestre & partners “Ik raad iedereen aan om over een testament na te denken. Zo kiest u zelf waar uw nalatenschap aan besteed wordt. Heeft u niks geregeld? Dan bepaalt de wet wat er met uw erfenis gebeurt.” 17 5 vragen aan de notaris Kan ik mijn wensen zelf op een briefje achterlaten? Wat is het verschil tussen een erfenis en een legaat? Scan de QR-code en bekijk de video waarin Fleur Nollen het antwoord op deze en andere veel gestelde vragen over nalaten geeft. EEN TOEKOMST ZONDER ALS
‘Door ons geld na te laten, dragen wij ons steentje bij’ Ingrid Janson-Roedoe (57) en Willem Janson (75) besloten in 2021 Stichting ALS Nederland als enige erfgenaam op te nemen in hun testament. Willem maakte de ziekte ALS van dichtbij mee. “Een voormalig schoonzus van me overleed binnen twee jaar na de diagnose. Ze had het heel slecht”, vertelt hij. Ingrid: “Het is zo’n verschrikkelijke ziekte. Voor veel ziektes bestaan behandelingen, maar voor ALS is er nog niets. Dat raakt ons diep. Daarom laten we alles na aan Stichting ALS Nederland, in de hoop dat ze daarmee heel veel onderzoek kunnen doen.” Zo geregeld Voordat Ingrid en Willem bij de notaris langsgaan, hebben ze contact met Anja Bramsen, relatiebeheerder Schenken & Nalaten bij Stichting ALS Nederland. “Ze is bij ons op bezoek geweest voor een kennismaking. Dat vonden we erg fijn”, vertelt Ingrid. Volledig zeker van hun besluit was het daarna alleen nog een kwestie van regelen. Willem: “Dat was erg makkelijk. We hebben maar een half uurtje bij de notaris gezeten en toen was het geregeld.” Een voorbeeld voor anderen Ingrid: “We hopen dat er in de toekomst iets ontdekt wordt waarmee iets gedaan kan worden aan het lijden van een ALS-patiënt. Of mooier nog: waarmee ALS genezen kan worden.” Ze hopen ook anderen aan te zetten om iets voor het goede doel te doen. “Door ons geld na te laten dragen wij ons steentje bij. Als we daarmee ook anderen kunnen overhalen hetzelfde te doen, dan heb je al snel meerdere steentjes.” EEN TOEKOMST ZONDER ALS 19
‘KENMERKEND VOOR ALS IS DAT GEEN ENKELE PATIËNT HETZELFDE IS’ De zorg voor mensen met ALS in Nederland wordt van steeds hoger niveau. Maar het kan altijd nóg beter. Onderzoekers Anita Beelen en Jaap Bakers vertellen over de laatste ontwikkelingen in de zorg voor mensen met ALS. Er is veel aandacht voor thuismetingen. Jaap: “Met de meting van de ademhalingsfunctie zijn we al heel ver. Binnenkort starten vijf ALS-behandelteams met de implementatie. Elk team selecteert tien patiënten die met een klein apparaatje thuis hun ademhalingsfunctie gaan meten.” Anita: “Omdat het ziektebeeld ALS heel divers is, verschilt ook de impact op het dagelijks functioneren van patiënten sterk. Hoe beter de thuismetingen, hoe beter we kunnen voorspellen wanneer een patiënt welk hulpmiddel, welke ondersteuning of welke aanpassing in huis nodig heeft.” Big data Anita ziet ook een rol voor ‘big data’ en ‘artificial intelligence’. Anita: “We krijgen via de ALS Thuismeten & Coachen-app ongelooflijk veel data binnen. Die data analyseren we. Zodat we straks patiënten van nu kunnen vergelijken met patiënten uit het verleden. Als patiënten veel overeenkomsten hebben, kunnen we beter voorspellen wat het verwachte beloop zal zijn.” Zelfcompassie vergroten Mensen met ALS verdienen de beste begeleiding, ook op emotioneel gebied. Dat is een belangrijk aandachtspunt in de zorg voor mensen met ALS. “We hebben bijvoorbeeld het project ALS Parents & Kids uitgevoerd, om gezinnen te ondersteunen. En we hebben een zelfcompassie-app ontwikkeld, om patiënten in hun kracht te zetten. Verder kijken we naar de gespreksvoering tussen zorgverlener en patiënt. De zorg moet waarde toevoegen. Het gaat niet alleen om overleven, maar ook om kwaliteit van leven.” EEN TOEKOMST ZONDER ALS 21
‘Ik wil niet meer zonder de ALS Thuismeten & Coachen-app’ In 2019 krijgt Lilian Herijgers (39) de diagnose ALS. In de tussentijd is spreken moeizamer geworden, gaat lopen steeds moeilijker en gaat het functioneren van de handen en armen achteruit. 22 Ergotherapeut Ethel Borggreven adviseert Lilian over hulpmiddelen, regelt aanvragen en bespreekt praktische problemen met haar. Ook volgt ze de conditie van Lilian al twee jaar met behulp van de ALS Thuismeten & Coachen-app. De app voor beiden positief Ethel is lid van het ALS-behandelteam van revalidatiecentrum Revant in Breda. Lilian heeft veel steun aan haar. Het werken met de ALS Thuismeten & Coachen-app werkt voor beiden positief. Lilian: “Ik beantwoord iedere week vragen via de app over hoe het met me gaat en ik geef op wat mijn gewicht is. Een keer per maand krijg ik de ALS-lijst met een 12-tal vragen. Ethel kijkt of er wijzigingen zijn en houdt het ziekteverloop met grafieken bij. Via de app krijg ik dan input en eventueel maak ik een afspraak om naar Revant te komen voor nader overleg.” Nieuwe manier van werken Ethel: “De ALS-app betekende voor ons een heel nieuwe manier van werken. Het geeft meer gerichte hulpvragen, en dat is heel positief. Het is nog wel een leerproces om dat wat je in de app ziet en wat je bij een persoonlijke ontmoeting al eerder zou kunnen constateren optimaal op elkaar af te stemmen. Voor Lilian is het heel prettig dat ze niet om de paar weken langs hoeft te komen.” Lilian vult aan: “Ik wil niet meer zonder deze app.” STICHTING ALS NEDERLAND
ALS-App De Thuismeten & Coachen-app voor mensen met ALS, PSMA en PLS is ontwikkeld in een samenwerking tussen het UMC Utrecht, ALS patiëntenvereniging, Spierziekten Nederland en Philips VitalHealth. Het UMC Utrecht en Stichting ALS Nederland financieren de app. De landelijke uitrol naar ALS-behandelcentra werd mede mogelijk gemaakt door ZonMw, een financieringsorganisatie voor innovatie en onderzoek in de gezondheidszorg.
Koninginnegracht 7 2514 AA Den Haag T 088 - 66 60 333 E info@als.nl W als.nl 24 Geen tijd te verliezen. STICHTING ALS NEDERLAND
1 Online Touch