0

jaargang 15 | augustus 2019 04 vakblad voor ondernemers in de jachtbouwindustrie NEDERLAND GAASTMEER YACHT DESIGN stelt functie boven esthetiek Linssen Yachts 70 jaar: Seriebouw tot in perfectie VAN DEN HOVEN bouwt nu ook in aluminium

STAP NU OVER OP 100% ELEKTRISCH VAREN Hollex ELECTRIC PROPULSION ELEKTRISCH VAREN VOOR DE PRIJS VAN EEN DIESELMOTOR Een compleet Hollex EP systeem is niet duurder dan een dieselmotor. De moderne productie, de makkelijke inbouw en het beperkte onderhoud zorgen daarvoor. De Hollex EP motoren doen hun werk in stilte. Ze drijven de schroefas direct aan en zijn voorzien van een borstelloze elektromotor. De beproefde en degelijke techniek en de eenvoudige installatie zorgen ervoor dat u op uw Hollex EP systeem kunt vertrouwen. De Hollex EP motor is uiterst efficiënt en haalt het maximale uit uw accu’s. Met het juiste accupakket kunt u de hele dag varen. Op de HISWA vindt u Hollex Electric Propulsion op stand KB102. www.exalto.com/hollex-ep

INHOUDSOPGAVE 04 GAASTMEER YACHT DESIGN is een scheepsbouwkundig ingenieursbureau met nieuwe directieleden. “Wij leggen de nadruk op het scheepsbouwkundige aspect. In onze ontwerpen stellen we de functie boven de esthetiek, maar we streven naast mooie lijnen onderwater ook altijd naar een aansprekende vormgeving boven water”, zo is de fi losofi e. 11 LINSSEN SHIPYARD wordt uitgebreid belicht in een bedrijfsreportage. Jaarlijks komen er zeker 70 stalen motorjachten van de lopende band. Directeur Yvonne Linssen voelt niets voor snelvarende of veel grotere schepen: “We houden graag vast aan ons DNA.” Maar een elektrische variant wordt wel ontwikkeld. 42 HISWA TE WATER wordt voor de tweede keer in Lelystad gehouden. “We laten een breed assortiment aan schepen zien en alles wat daarmee samenhangt”, stelt beursdirecteur Arjen Rahusen, “terug naar een ‘klassieke’ botenbeurs, zonder overbodige toestanden.” Verder aandacht voor een reeks beursprimeurs. jaargang 15 | augustus 2019 04 vakblad voor ondernemers in de jachtbouwindustrie NEDERLAND GAASTMEER YACHT DESIGN stelt functie boven esthetiek Linssen Yachts 70 jaar: Seriebouw tot in perfectie VAN DEN HOVEN bouwt nu ook in aluminium Van den Hoven Jachtbouw in Waspik bouwt al 20 jaar stalen motorjachten. Met het oog op de toekomst is de werf nu begonnen aan de bouw van een aluminium snelvarend schip, de Voyager 61, om een jonger internationaal publiek te bereiken. Ondertussen verlaten ook nog stalen motorjachten de bouwhal, zoals vorige maand een 21 meter jacht. Foto Rens Groenendijk Lees verder op pagina 37 8 METSTRADE: kwaliteit voorop 10 CoverWorks zet superjachtdivisie op 17 Pieter Timmers, Forward Management: De misleiding van ons brein 19 Jubilerend Altena levert aluminium 50 voeter op 22 Kort nieuws 28 Andries Folmer: ‘Een ontwerper moet details van de bouwwijze kennen’ 33 NJI-column, branchemanager Gerwin Klok: Regels die overbodig of juist nodig zijn 35 NJI-NIEUWS Workshop polijsten van moderne verfsystemen 40 Bedrijvenindex en colofon 47 NIEUWS VAN NEDERLANDSE JACHTWERVEN Mulder Shipyard, VMG Yachtbuilders, Heesen, Moonen, Younique Yachts, Damen, Habbeké, Van der Valk, Jetten Jachtbouw, Crown Yachts JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 3

Tekst Laurens van Zijp DE IDENTITEIT VAN BUREAU GAASTMEER IS NAUW VERBONDEN MET NIEUWBOUW TJALKEN. 25 JAAR GAASTMEER YACHT DESIGN, NAVAL ARCHITECTURE & ENGINEERING ‘We stellen functie boven de esthetiek’ Gaastmeer Yacht Design, Naval Architecture & Engineering bestaat dit jaar een kwart eeuw. Heine Deelstra en Hans Ritzema richtten het scheepsbouwkundig ontwerpbureau Gaastmeer in 1994 op. Dit voorjaar trad Heine Deelstra terug, terwijl de directie werd versterkt met Jorgen Brand (38) en Roel Ritzema (32). Genoeg aanknopingspunten voor een gesprek. Deelstra en Ritzema werkten beiden in de chartervaart en besloten – onafhankelijk van elkaar – zich te specialiseren in scheepsbouwkundige ontwerpen. Samenwerking daarin was een logische volgende stap en zo ontstond ontwerpbureau Gaastmeer, vernoemd naar de 4 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 vestigingsplaats en het aanpalende water, diep in Friesland. De band met de wereld van zeilchartervaart was hecht en daar kwamen ook de eerste opdrachten vandaan. In de eerste jaren werden voor tientallen klippers en andere schepen uit de bruine vloot de inrichting, het zeilplan en de tuigage getekend. Al snel breidde het werk uit naar zeil- en motorjachten, waaronder het herontwerp van de 42 meter lange schoener Eleonora. Daarna kwamen binnenvaartschepen, passagiersschepen en schepen voor de visserij. Het bureau werkt dus breed, al zit de charter- en beroepsvaart begrijpelijkerwijs in het DNA verankerd. SCHEEPSBOUWKUNDIG “Een klant die bij ons aanklopt wil altijd wel een uitstraling van een werkschip voor zijn ontwerp”, stelt Jorgen Brand. Hij liep stage bij het bureau tijdens zijn studie HTS Scheepsbouw in Haarlem.

TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 6,60 m. Breedte: 2,60 m. Diepgang: 0,70 m. Doorvaarthoogte: 1,10 m. Gewicht: 1.200 kg. CE-categorie: C (kustwateren) Materiaal: polyester Motor: 16 pk Vetus 2 cilinder DE DETAILLERING VAN DE ANTARIS SIXTY6 SLOEP VOOR HET FRIESE AQUATEC INDUSTRIES WAS SECUUR WERK. HET IS DÉ SUCCESSLOEP VAN ANTARIS GEWORDEN. Na zijn studie werkte hij in het buitenland, onder meer als stabiliteitsspecialist in Noorwegen. Roel Ritzema – zoon van – voltooide een studie Maritieme Techniek in Delft en werkte nadien bij een offshorebedrijf en ontwerpbureau Dekc. Sinds twee jaar werkt hij bij Gaastmeer, maar kwam daar al van jongs af aan over de vloer. Ook aan de gesprekstafel zit senior scheepsbouwkundig ontwerper Aldert van der Meer, die sinds 2000 bij het bureau werkzaam is. “We zijn een scheepsbouwkundig ingenieursbureau”, duidt Brand het bedrijf nader, “de nadruk van ons werk ligt op het scheepsbouwkundige aspect. Styling van het interieur is niet ons vakgebied.” “In onze ontwerpen stellen we de functie boven de esthetiek, maar we streven naast mooie lijnen onderwater ook altijd naar een aansprekende vormgeving boven water,” vult Roel Ritzema aan. RIJK PALET De website laat een fascinerende verscheidenheid zien aan projecten en ontwerpen, verdeeld over beroeps- en pleziervaart. Een rijk palet, van een Frysk Boatsje tot een William Fife-ontwerp en van motorjachten tot een geavanceerd kraanschip. ”Dat Frysk Boatsje is afgeleid van houten vissersscheepjes die vroeger werden gebouwd’, licht Aldert van der Meer toe, “een klant had interesse in het scheepstype. Het plan was er misschien een eenheidsklasse van te maken. Het ontwerp was simpel te bouwen, door zowel hobbyist als werven. We hebben een bouwpakket gemaakt waarvan een stuk of twintig zijn verkocht.” Van der Meer was ook nauw betrokken bij de modernisering van Antaris-sloepen. Het resulteerde in de Sixty6 lijn die een meer eigentijdse uitstraling kreeg. Subtiel element zijn de ‘groeven’ in de romp die – versterkt door schaduwwerking – voor een zeeglijn zorgen, evenwijdig aan de rubberen stootrand. Het onderwaterschip is zo ontworpen om zowel langzaam als snel stabiel te varen. Van der Meer: “Bij dit soort ontwerpen moet je echt overal rekening houden; de vijftiental als pleziervaartuig in de vaart gekomen. Het zijn luxe jachten, maar dan in binnenvaartstijl. De identiteit van bureau Gaastmeer is tevens nauw verbonden met zes nieuwbouw-tjalken die werden ontworpen. Onder de categorie replica’s vallen onder meer het skûtsje Eabelina, de Loodskotter Eems en de Heeger Palingaak Korneliske Ykes II. Van de houten Eabelina was alleen het grootspant bekend en het schip werd voornamelijk aan de hand van foto’s gereconstrueerd. ‘De nadruk van ons werk ligt op het scheepsbouwkundige aspect’ detaillering is secuur werk. Bij de werf kennen ze alle klantwensen, dus daar kwam veel input vandaan. Het was een intensieve wisselwerking tussen de werf en ons.” Met resultaat, Antaris noemt de Sixty6 een ‘succesnummer’. CATEGORIEËN De projecten van bureau Gaastmeer zijn ruwweg onder te verdelen in vier categorieën: series, replica’s, werkschepen en custom built jachten. De series omvatten onder meer bouwpakketten, tjalken en luxe motors. Van die luxe motor-ontwerpen zijn er een ALDERT VAN DER MEER, JORGEN BRAND EN ROEL RITZEMA (VLNR). Ook de Palingaak, eveneens in hout gebouwd, werd gereconstrueerd, ditmaal op basis van oude tekeningen. Aldert van der Meer: “We hebben een reconstructie van het lijnenplan gemaakt en ‘vertaald’ naar de hedendaagse veiligheidsstandaard. Voor de plaatsing van de motor hebben we een deel van de vroegere visbun benut.” De Palingaak voer vroeger op Londen waar de gevangen paling werd verkocht. Medio juni vertrok de replica voor een oversteek naar de Britse hoofdstad, waar het schip afmeerJACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 5

DE 15 METER LUXE MOTOR NOVA VITA IS GEBOUWD DOOR DE EIGENAAR. BIJZONDERHEDEN: DE STUURKAST KAN IN Z’N GEHEEL 60 CM. ZAKKEN VOOR EEN LAGERE KRUIPHOOGTE (NAAR 2,20 M.) EN ER STAAT EEN KLASSIEKE GARDNER 65 PK 4LW-DIESEL IN UIT 1954. de vlakbij de Tower Bridge, de traditionele ligplaats voor de palingaken. GROEN KRAANSCHIP Op het gebied van werk- en binnenvaartschepen heeft bureau Gaastmeer inmiddels veel ervaring. Opdrachtgevers uit die hoek hebben specifieke wensen en zijn geïnteresseerd in alternatieve aandrijvingen, zoals dual-fuel techniek, waterstof, hybride of volledig elektrisch. TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 21,60 m. Breedte: 5,85 m. Diepgang: 1,70 m. Doorvaarthoogte: 4,61 Waterverplaatsing: 82 ton CE-categorie: A Motor: MAN 450 pk Dekkraan: hydraulisch, 3.000 kg. Een sprekend voorbeeld is het 65 meter lange beunschip met kraan Prins 6 van Van den Herik. Het dieselelektrische schip liep in 2017 bij Scheepswerf Poppen van stapel en is dusdanig ontworpen en gebouwd dat het de CO-uitstoot minimaliseert. Twee dieselgeneratoren voeden de roerpropeller, boegschroef en de elektrische PLM-kraan. Die wint energie terug bij het uitvieren. Veel eerder al was bureau Gaastmeer betrokken bij de Nemo rondvaartboot in Amsterdam, die met een brandstofcel op waterstof kan varen. De techniek is dus volledig toepasbaar in de vaart, ware het niet dat de verkrijgbaarheid van waterstof het knelpunt is. DIT TRAWLERJACHT IS IN AANBOUW BIJ SCHEEPSWERF HEIJSMAN IN STAVOREN. TRAWLERJACHT Het ontwerpen van custom built jachten is een andere activiteit van bureau Gaastmeer. In mei is bij scheepswerf Heijsman in Stavoren de kiel gelegd van een 12,5 meter lang trawlerjacht. Brand: “Het is een stalen knikspant met veel volume, zonder dat het een strijkijzer wordt. De eigenaar wil lange zeereizen gaan maken en het schip is daartoe uitgerust met een grote brandstofcapaciteit. De motor is een John Deere diesel van 125 pk, dus relatief licht. Met een grote schroef van 76 cm is het schroefrendement optimaal. Met het oog op de stabiliteit wordt de opbouw in aluminium uitgevoerd. DE IN 2009 GEBOUWDE POOLSTER IS EEN ZEEWAARDIGE SLEPER, RONDSPANT STAAL, INGERICHT ALS JACHT EN GESCHIKT VOOR EEN LANG VERBLIJF EN VERRE REIZEN. Ritzema: “Hij krijgt geen actieve stabilisatoren, maar een systeem met mast en gieken, waaraan paravanen kan worden gevoerd. Eenmaal onder water zorgen deze ‘torpedo’s’ voor een dempende 6 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019

TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 18,43 m. Breedte: 5,25 m. Diepgang: 1,30 m. Motor: Perkins Grootzeil: 95 m2 Fok: 27 m2 Kluiver: 33 m2 Romp: eikenhout VOORBEELD VAN REPLICA: DE PALINGAAK KORNELISKE YKES II VAN STICHTING DE PALINGAAK. MET SCHEPEN VAN DIT TYPE WERD TOT IN 1932 PALING (IN EEN BUN) NAAR LONDEN GEBRACHT. Foto Klaas Smit werking tegen rollen. Een simpel maar doeltreffend systeem.” Het trawlerjacht zit vol doordachte details. Zo loopt de opbouw achter door tot de boorden. Dat komt de stabiliteit ten goede omdat er geen gangboorden zijn die water kunnen scheppen. Bovendien levert het binnen maximale ruimte op. De ventilatieopeningen van de machinekamer zijn hoog geplaatst om de kans op het binnendringen van water te minimaliseren. Bij het ankergerei is een opvangbak voor vuil, met afvoer, waardoor er geen troep aan dek komt. De besturing is binnen, maar kan eventueel met afstandsbediening ook buiten gebeuren. Ook daarbij is simpelheid en doeltreffendheid het streven. TOEKOMST Niet alleen eigen ontwerpen worden uitgevoerd; bureau Gaastmeer werkt ook als onderaannemer voor werven. Het constructief ontwerp wordt in diverse stadia uitgewerkt. Van algemeen constructieplan via grootspanttekeningen naar detaillering en het snijpakket voor staal en aluminium. Brand: “Wat we ook doen, uitgangspunt van ons werk is scheepsbouw; of we nu aan grote schepen werken, of aan kleine. Onze kennis en ervaring kunnen we over en weer benutten.” De toekomst zien de mannen van bureau Gaastmeer met vertrouwen tegemoet, juist ook door de brede aanpak. Ritzema: “En de vraag naar custom built, naar een onderscheidend schip waarin alle eigen wensen zijn verwerkt, zal blijven bestaan.” www.gaastmeerdesign.nl TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 4,35 m. Breedte:1,75 m. Holte: 0,70 m. Diepgang: 0,28 m. Masthoogte: 5,40 m. Grootzeil: 8m2 Fok: 4m2 Gewicht casco: 360 kg. FRYSK BOATSJE: STERK ONTWERP DOOR ALLE EENVOUD. WERD VROEGER IN HOUT GEBOUWD, MAAR DE NIEUWE VERSIE, BEDOELD ALS EENHEIDSKLASSE, IS VAN STAAL. JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 7

METSTRADE: kwaliteit voorop Voor de vakbeurs METSTRADE, van 19-21 november in Amsterdam, hebben zich al ruim 1.500 bedrijven aangemeld als exposant, waaronder nieuwkomers als Suzuki, Nuova Protex, NOCO en Nautinov. Het uitgebreide SuperYacht Pavilion is met 334 exposanten reeds volgeboekt. De organisatie blijft de kern van het evenement, namelijk een driedaagse vakbeurs van hoog niveau, scherp bewaken. Zo blijft METSTRADE hét internationale handelsknooppunt voor de maritieme toeleveringsindustrie, dat het sinds 1988 is. Een toelatingscommissie beoordeelt alle nieuwe bedrijven die willen deelnemen als exposant. Het is een belangrijke factor voor het waarborgen van de kwaliteit van METSTRADE en de organisatie streeft ernaar die kwaliteit nog verder te verhogen. Op de komende show is meer ruimte gecreëerd door enkele onderdelen te laten vervallen of te combineren. Zo verhuist het MaterialDistrict om het Construction Material Pavilion te laten groeien. Hierdoor is er plaats voor nieuwe exposanten als Fibertech, AVEL Robotics, Fixtech en Solico. De inschrijving van het Marina & Yard Pavilion in Hal 5 telt reeds 65 deelnemers uit 17 landen en de organisatie wil dit onderdeel nog maar beperkt laten groeien wegens het grote succes. In het SuperYachtPavilion zijn Inmarsat, Vedder, Pianeta Gemme, en Luminell nieuwe deelnemers. METSTRADE steunt de Water Revolution Foundation als een non-profit strategische partner op de vakbeurs. De missie van de Water Revolution Foundation is het bevorderen van duurzaamheid in de superjachtindustrie. De organisatie heeft een platform opgezet om de vele initiatieven op het gebied van duurzaamheid bij elkaar te brengen, en dat past helemaal in de filosofie van METSTRADE. DAME DESIGN AWARD Inschrijven voor deelname aan de 29ste editie van de competitie om de Dame Design Award is nog mogelijk tot 24 september. De ervaring leert dat een derde tot de helft van het aantal deelnemers wordt genomineerd, wat aangeeft hoe HET SUPERYACHT PAVILION IS REEDS VOLGEBOEKT. Foto Rens Groenendijk hoog het niveau van de inzendingen is. De winnaar van vorig jaar, Triskel Marine, met een systeem voor energie-efficiëntie op jachten, heeft een enorme spin-off gehad van de award. Directeur Ken Wittamore van Triskel Marine: “Voor ons kwam het winnen als een grote verrassing. We hebben sindsdien honderden serieuze verzoeken om nadere informatie gekregen uit heel de wereld. We hadden die anders nooit in die mate gehad.” De €150 inschrijfgeld van de deelnemers wordt bij traditie geschonken aan een goed doel. Dit jaar zijn dat The Little Optimist Trust, een instelling die kansarme kinderen helpt in Kaapstad, Zuid-Afrika en Sailing4handicaps, een initiatief van de Duitse Paralympische atleet Wojtek Czyz, die wereldwijd gehandicapten helpt om te gaan met protheses. www.metstrade.com 8 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019

YOU’RE INVITED! REGISTER YOUR FREE VISIT METSTRADE 2019 will welcome more than 1600 exhibitors and thousands of your marine industry peers from around the world to Amsterdam. Join us this November to broaden your network and learn about the latest innovations from the industry at the biggest and most visited B2B leisure marine equipment show. METSTRADE FEATURES 19 - 20 - 21 NOVEMBER 2019 RAI AMSTERDAM THE NETHERLANDS ORGANISED BY POWERED BY MEMBER OF OFFICIAL METSTRADE MAGAZINE OFFICIAL SYP MAGAZINE OFFICIAL MYP MAGAZINE

Door Laurens van Zijp COVERWORKS ZET SUPERJACHTDIVISIE OP ‘Stoffeerder van het topsegment’ AMBACHTELIJK HANDWERK OP DE WERKVLOER. CoverWorks in Warmond gaat voor het eerst deelnemen aan de Monaco Boat Show in september. Om internationaal de naamsbekendheid te vergroten, maar meer nog om ontwerpers duidelijk te maken dat er veel meer mogelijk is op het gebied van scheepsstoffering. Ook richt het bedrijf zich nadrukkelijker op de superjachten. “We presenteren ons als stoffeerder van het topsegment”, vertelt oprichter/directeur Gerhard van Geest, “we hebben de keuze voor het luxe segment al eerder gemaakt en trekken die lijn nadrukkelijk door naar boven. We hebben net zes 40 voets tenders bekleed en hebben nog zes in order. Bovendien worden we nu ook als ‘huisstoffeerder’ voor de moederschepen ingeschakeld en dat is interessant, omdat er repeterende orders van te verwachten zijn. Ga maar na, kussens zullen op een gegeven moment worden vervangen.” A-MERKEN Van Geest begon CoverWorks op bescheiden schaal, als eenpitter. Hij legde zich aanvankelijk toe op buiskappen, maar gaandeweg produceerde CoverWorks een breed scala aan kappen, huiken, hoezen, bimini’s, dekzeilen, flexibele ramen en bekleding. Jeroen van Leeuwen, evenals Van Geest fervent catamaranzeiler, werd compagnon. De bekleding werd steeds exclusiever. Het personeelsbestand groeide in de loop der jaren tot een dertigtal nu. 10 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2019 Wie de lijst opdrachtgevers op de website bestudeert, ziet louter A-merken. Dat zegt genoeg over de status van CoverWorks. Van Geest: “We onderscheiden ons meer en meer op kwaliteit, niet op prijs. Dat is een heel bewuste keuze. We brengen onze kwaliteitsstandaard steeds verder omhoog en passen onze organisatie daarop aan. We hebben binnen CoverWorks een superjachtdivisie opgezet waar onze beste vaklieden aan grote projecten werken.” QUILTMACHINE CoverWorks investeerde al vroeg in computertechnologie voor 3D-modellering, digitaal meten en snijden, en combineerde zo het ambachtelijke handwerk met moderne technieken. Van Leeuwen: “We hebben ook ons machinepark nu uitgebreid door een zogenoemde quiltmachine te installeren, die ook kan perforeren. Daarmee zijn allerlei patronen aan te brengen in de stof. Bij supercars wordt dat al volop toegepast; het DNA van zo’n exclusief automerk vind je terug in de bekleding. Dat principe is natuurlijk ook te vertalen in de bekleding van jachten.” Van Geest: “Ontwerpers moeten wel weten dat er op dat gebied veel meer mogelijk is dan zij gewend zijn en het is een van onze doelen op de Monaco Boat Show om dat onder de aandacht te brengen.” CoverWorks deelt op de beurs een stand met VyvaFabrics uit Amsterdam, groothandel in meubel- project- en outdoorstoffen. ONTWERPER Een andere samenwerking is CoverWorks COVERWORKS INVESTEERDE AL VROEG IN COMPUTERTECHNOLOGIE VOOR DIGITAAL SNIJDEN. aangegaan met Robert Bouwmeester van studioBouwmeester in Huizen. “Wij kunnen alles maken”, aldus Van Geest, “maar wij zijn zelf geen architecten. Robert is afgestudeerd industrieel ontwerper die zich tot allround designer heeft ontwikkeld. Dankzij zijn inbreng kunnen we van schets tot eindproduct aanbieden. Dat wordt goed ontvangen en leidt ertoe dat we als stoffeerders steeds vaker al in de ontwerpfase bij het proces worden betrokken. De ideale situatie en beslist een meerwaarde.” www.coverworks.nl ER ZIJN ALLERLEI PATRONEN EN PERFORATIES AAN TE BRENGEN IN UITEENLOPENDE MATERIALEN.

Tekst en foto’s Rens Groenendijk LIMBURGS FAMILIEBEDRIJF VIERT 70-JARIG BESTAAN DE SHOWROOM VAN LINSSEN YACHTS IN MAASBRACHT Linssen Yachts houdt koers vast Het familiebedrijf Linssen Yachts in het Limburgse Maasbracht viert dit jaar het 70-jarig bestaan. In heel Europa en zelfs daarbuiten varen zo’n 3.500 stalen motorjachten tot circa 15 meter lengte die de werf heeft gebouwd. Dankzij een strak geleide seriematige productie worden jaarlijks circa 70 schepen gebouwd. Revolutionaire nieuwe modellen mogen we in de toekomst niet van Linssen verwachten, vertelt Yvonne Linssen, directeur Sales & Marketing. “Wel werken we doorlopend aan de ontwikkeling van de bestaande lijnen.” “Linssen heeft een bepaald DNA en daar willen we graag aan vast houden. Het mag best iets anders zijn, maar moet wel herkenbaar een Linssen blijven, wat bij ons past en onze klanten”, aldus Linssen. De werf is bezig met duurzame aandrijving. “In samenwerking met internationale partijen werken we aan de ontwikkeling van een volledig elektrische Linssen voor de verhuurmarkt. Binnen drie jaar willen we dat realiseren, want infrastructureel moet er wel het een en ander gebeuren om elektrisch varen mogelijk te maken.” “Snel varen past helemaal niet bij ons”, aldus Linssen. “We voelen ons comfortabel in het displacementsegment. Daar willen we de beste en grootste in blijven. Heel veel meren en rivieren zijn prima met een waterverplaatsend schip te bevaren. We zijn in de Verenigde Staten weer opnieuw van start gegaan. Er zijn twee boten geleverd waarmee we in het beurzenseizoen gaan meedraaien aan de oost- en westkust.” De grootste afzetmarkt vindt Linssen in Duitsland, goed voor 40% van de verkoop. De rest wordt verdeeld over West-Europa. Linssen doet de overkoepelende reclame en marketing van de verhuur, die in handen is van zelfstandige organisaties in tien landen, waaronder Nederland, Duitsland, België en Frankrijk, die een groot aantal Linssen-jachten in de verhuur hebben. “Als we door onze marketing helpen om een schip 20 weken te verhuren, dan is dat een boot. Zo creëer je een stabiele vraag. De verkoop aan particulieren kent een veel grilliger verloop.” GEEN PERSONEELSTEKORT Opmerkelijk genoeg heeft de werf weinig problemen om aan personeel te komen. “Dat komt door het soort bedrijf dat we zijn; mensen willen hier graag werken. Veel personeelsleden hebben een lang dienstverband van 25, regelmatig 40 jaar en dit jaar vieren we zelfs een 50-jarig jubileum. Door de seriematige productiewijze is het werk aan de jachten in kleine stukjes uiteen te rafelen, en dat maakt het misschien gemakkelijker dan bij werven die op een ambachtelijke manier een boot bouwen, waarbij je alles nog moet bedenken. Alles is bij ons helemaal tot in het detail uitgewerkt. Net over de grens YVONNE LINSSEN: “HET MOET WEL HERKENBAAR EEN LINSSEN BLIJVEN.” met België zijn goede technische scholen, met ook Nederlandse leerlingen. We zitten in de examencommissies en pikken er goede gemotiveerde leerlingen uit, die leren hier bij ons intern precies wat ze moeten doen.” DISCIPLINE VOOR TOELEVERANCIERS Linssen Yachts eist van leveranciers discipline. Stipt twee weken voordat een onderdeel wordt gemonteerd, moet het in het magazijn aanwezig zijn. Linssen: “Dat is een veiligheidstermijn die met elke leverancier duidelijk is besproken, dat mag niet mis gaan, want dan is er een probleem op onze productielijn. Een foutje kan altijd gebeuren, maar als de leverancier niet betrouwbaar is, houdt het op, dan zoeken we een andere. We zoeken partners, geen leveranciers die alleen maar leveren. En als het even kan gebruiken we lokale bedrijven.” www.linssenyachts.com JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 11

Linssen Grand Sturdy 480 AC Variotop De lijn met Grand Sturdy 450 en 500 AC Variotops wordt uitgebreid met een 480. Het schip is met een lengte van 14,95 m en 4,65 m breedte groter dan de 450, zodat drie slaapcabines met zes slaapplekken mogelijk zijn, maar iets korter en smaller dan de 500. De indeling voorziet in een ruime salon met L-bank en een grote pantry aan stuurboord. Aan bakboord bevinden zich de dinette en een ruime kastenpartij. De afmetingen van de 480 zijn bewust zo gekozen dat zowel de Europese binnenwateren als de kust- en zeegebieden weinig problemen opleveren. De introductie is tijdens de jaarlijkse Linssen Boat Show in Maasbracht op 16, 17 en 18 november. DE TAFEL VOOR DE CONSTRUCTIE VAN HET FRAME. HIER IS HET FRAME GOED ZICHTBAAR. BOUWEN AAN DE ‘LOPENDE BAND’ Bij Linssen Yachts worden in een strak tempo aan de ‘lopende band’ schepen gebouwd, met dien verstande dat de boten handmatig naar de verschillende stations worden verplaatst. Paul Beelen van de afdeling marketing van Linssen geeft een rondleiding over de werf in Maasbracht. In de hal waar de casco’s worden gebouwd komen trolleys binnen met de staaldelen, gesorteerd in de volgorde van gebruik. ”Een half jaar geleden zou ik gezegd hebben ‘Linssen doet alles zelf’, maar de plasmasnijmachine waarmee we altijd werkten, kreeg na jaren trouwe dienst storingen en probleempjes”, vertelt Beelen. “We moesten kiezen, een nieuwe plasmasnijmachine, of een lasersnijder. Maar eigenlijk loont zo’n investering niet, want we hebben er geen continu werk voor. WBM Staalservice in 12 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 Stramproy, op een steenworp afstand van Linssen, heeft een lasersnijmachine en levert nu de complete staalpakketten. Alles wordt gelabeld op de delen, zodat iedereen weet waar het voor gebruikt moet worden. Daar maken we een heel grote effi ciency-slag mee.” In Maasbracht geeft het uitbesteden van het snijwerk aanleiding om de indeling te reorganiseren, waardoor een oude kleine hal wordt vrijgespeeld om plaats te maken voor nieuwbouw. CONSTRUCTIE CASCO De romp en opbouw worden separaat van elkaar gebouwd. De constructie van het casco is een eigen ontwikkeling van Linssen, het zogeheten Fixed Bottom Flex Sides-systeem. Het vlak wordt geconstrueerd rondom de motorfundatie en kiel. De huid is daarbij zodanig versterkt door langs- en dwarsverbanden dat de romp strak blijft, wat later weer resulteert in een minimum aan plamuurwerk. DE OPBOUW WORDT SEPARAAT GEBOUWD. Op een speciale tafel, instelbaar naar het model, wordt een frame geconstrueerd van kokerprofi elen (Floor Integrated System), dat dient om de vloer te dragen en alle leidingen door te voeren. Het geeft de romp stijfheid en maakt de constructie zelfdragend. De trillingen van de motor die aan het vlak worden doorgegeven, worden daardoor niet doorgezet naar de vloer. Het zwemplateau en het toegangsdeurtje tot het achterdek zijn van rvs. “Kwaliteitspuntjes”, aldus Beelen. “Het zijn kleine details die de klant eigenlijk niet ziet omdat alles gelakt is.” Er zijn vier werkplekken voor casco’s, van 40-45 voet, twee voor de jachten uit de Variotop-serie en – in de nieuwe opstelling 4 voor de 30-35 voet jachten, in verschillende bouwfases. Op de laatste

DE TECHNISCHE INSTALLATIE IN VOLLE GANG. is de boot helemaal gelast, wordt naar buiten gereden en dan schuiven de drie casco’s, door. Ze staan op verrijdbare bokken, waarmee ze door heel het bedrijf worden getransporteerd. Beelen: “Elke acht productiedagen schuiven de boten een plekje op. Vier keer acht is 32 werkdagen, dan is het casco klaar en dan gaat het naar de straalcabine. STRALEN EN SPUITEN Als het casco klaar is, gaat het naar de straalcabine, zodat het staal schoon is cabine in voor een derde laag epoxycoating. Daarna nog een keer gedetailleerd schuren dan is het casco klaar voor de eindlaklaag van polyurethaan. De afbouwstations Logicam 1, 2 en 3 zijn ook een ‘lopende band’, waar de jachten telkens een plaatsje opschuiven als bepaalde werkzaamheden aan het interieur zijn verricht. ELEKTRISCH BOORDSYSTEEM en ook de lasnaden, zodat het de juiste structuur heeft om de coating te kunnen dragen. Er wordt gestraald met rvs-korreltjes, die na gebruik worden gerecycled. In een van de twee spuitcabines krijgt het casco de eerste epoxy grondlaag, waarna het wordt geplamuurd en geschuurd, om terug te keren naar de spuitcabine voor een tweede epoxylaag. “We gebruiken verschillende kleuren epoxy, zodat je bij het schuren duidelijk kunt zien of er nog een oneffenheid is”, licht Beelen toe. Vervolgens gaat het casco weer de spuitSinds de introductie van de 500 anderhalf jaar geleden, wordt een nieuw elektronisch systeem ingebouwd: Integrated Canbus Controlled Energy Supply System, dat het elektrische boordsysteem van 12 en 230 volt regelt. “Dit systeem, dat is gebaseerd op Bosch-technologie, zal worden doorgevoerd in alle jachten, ook die geen generator hebben. Voor alle boten worden dezelfde printplaten gebruikt, ook al wordt er minder op aangesloten. Door de printplaten in grote aantallen te bestellen worden kosten bespaard. Dat geldt ook voor de kabelbomen, die worden voorgemonteerd op de juiste lengte aangeleverd. VARIOTOP De Variotop is een eigen (gepatenteerde) ontwikkeling van Linssen, die in 1996 werd geïntroduceerd en steeds verder geperfectioneerd. Het is een volautomatische cabrioletkap die binnenstuurstand, buitenstuurstand, bimini en flybridge combineert tot één stuursalon. De kap met drie lagen stof wordt hydraulisch met een druk op de knop geopend en gesloten. De aluminium overbrugging van het stuurhuis, waar de kap in verdwijnt, kan in zijn geheel omklappen om de doorvaarthoogte te verlagen. De Variotop-constructie wordt bij Linssen intern geprefabriceerd en in zijn geheel geplaatst, compleet gemonteerd. TIMMERFABRIEK IN ECHT De timmerfabriek van Linssen Yachts is EEN GRAND STURDY 450 MET VARIOTOP. DE VARIOTOP WORDT INTERN GEPREFABRICEERD. DE AFBOUWHAL LOGICAM 2. JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 13

DIT VOORJAAR GINGEN ER VANAF DE WERF IN MAASBRACHT ZEVEN PÉNICHETTES ÉVOLUTION GELIJKTIJDIG OP TRANSPORT NAAR FRANKRIJK. Vervolgorder voor tien Pénichettes Linssen Yachts heeft een vervolgorder gekregen van Locaboat Holidays voor de bouw van tien jachten van het type Pénichette Évolution. De productie vangt direct na de zomer aan en de jachten zullen vanaf januari 2020 worden geleverd. Er is geen aparte afbouwplek voor de Pénichette in Maasbracht, ze lopen tussen de andere schepen in de productielijn door. Locaboat is een van de grootste spelers in de charterbranche en verhuurt momenteel circa 380 self-drive motorjachten vanuit vele locaties in Europa. Sinds het najaar van 2017 heeft Linssen Yachts 28 motorjachten van het gezamenlijk ontwikkelde type Pénichette Évolution aan Locaboat Holidays geleverd ter versterking en gedeeltelijke vervanging van haar Europese verhuurvloot. Vertrouwen in de kwaliteit, de betrouwbare en bedrijfszekere techniek en de uitstekende service waren belangrijke redenen waarom Locaboat wederom voor Linssen koos, aldus de werf. Yvonne Linssen: “We hebben ons wel moeten bewijzen. Als de boten niet naar behoren presteren, heb je wel een probleem. Maar ze overtreffen zelfs de verwachting.” De eerste Pénichette Évolution uit de nieuwe order wordt in januari 2020 op Boot Düsseldorf gepresenteerd op de stand van Locaboat, niet bij Linssen, die deze boot exclusief voor Locaboat bouwt. DAG- EN NACHTMODUS De 10 meter lange en 3,18 meter brede Pénichette Évolution heeft een indeling sinds vijf jaar gevestigd in het tien kilometer verderop gelegen Echt. Daar worden kant-en-klare modules, meubelen, vloeren en wanden gemaakt. Een Homag twin-table CNC-portaal¬freesmachine, met een robot die zelf platen uit het Homag Bargstedt-platenmagazijn pakt, maakt de pasklare onderdelen voor de meubelen. VASTE TOELEVERANCIERS Linssen Yachts heeft meerjarige contracten gesloten met tal van leveranciers, zoals Volvo Penta, Mastervolt, Victron, Raymarine, Webasto, Gebo Marine Glazing, YEC Yacht Equipment Consultancy (International Paint en AWL Grip verf). Woninginrichting Frencken uit Maasbracht stoffeert de kussens en maakt de gordijnen voor alle schepen. Het bedrijf heeft zich in de loop der jaren gespecialiseerd en beschikt over de mallen van alle modellen en kan op afroep leveren. De stalen dieseltanks worden door een metaalbedrijf aan de overkant van de straat in Maasbracht gemaakt: Stelma Constructies & Techniek. www.locaboat.com met een dag- en een nachtmodus. Overdag is de volledige binnen- en buitenruimte beschikbaar is voor verblijf, terwijl ’s nachts door middel van twee schuifwanden gescheiden slaapcabines worden gecreëerd. De elektrische aandrijving, een gepatenteerde Linssen Integrated Propulsion and Power Configuration (Lippcon), wordt door een dieselgenerator van stroom wordt voorzien. De generator draait een continu toerental van 1500 rpm. Zowel de voortstuwingsmotor als de boeg- en hekschroefmotoren worden bediend met een joystick, die het vermogen van de drie motoren op basis van de gewenste vaarrichting en manoeuvre automatisch, proportioneel aanstuurt. Alle motoren zijn overigens ook handmatig te bedienen. IN EEN GRAND STURDY 450 VARIOTOP GEEFT PAUL BEELEN EEN DEMONSTRATIE VAN DE WERKING VAN DE KAP. DE BANK WAAROP HIJ ZIT, KAN ELEKTRISCH OMHOOG, ZODAT DE SCHIPPER DESGEWENST MET DE HAREN IN DE WIND KAN VAREN EN UITSTEKEND ZICHT NAAR BUITEN HEEFT. 14 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019

JAC.LINSSEN IN 1968 AAN HET ROER VAN DE EERSTE LIMBURGIA, WAARVAN ER BIJNA 100 WERDEN GEBOUWD. 70 JAAR WERF LINSSEN De grondlegger van de werf, Jac. Linssen is 97 jaar oud. Op 1 april 1949 begon hij in Maasbracht zijn eigen timmerbedrijfje: Machinale Houtbewerking St. Jozef, in een loods van zijn schoonvader. Hij bouwde in het begin vooral stuurhutten van teakhout voor binnenschippers en groeide binnen drie jaar uit de loods. Het bedrijf werd daar vlakbij voortgezet in een groter onderkomen. Van het afvalhout van de stuurhutten maakte Linssen stuurwielen, wat zo’n grote vlucht nam dat hij daarvoor ook nieuw teak moest inkopen. Hij leverde in 1957 zelfs het stuurwiel voor de ‘Groene Draeck’ van prinses Beatrix. De werf begon met stalen roeiboten, maar in 1957 volgden de eerste motorjachten, de St. Jozefvlet 500, 600 en 700. Aan de Industriehaven in Maasbracht begon Linssen naast een scheepsreparatiebedrijf toen al met het seriematig bouwen van jachten. Telkens lagen twee boten in de showroom en waren er een zestal in aanbouw. In 1964 ontwikkelde Linssen de eerste motorkruisers: de Limburgia-serie. Onlangs meldde zich bij Linssen de eigenaar van een Limburgia uit 1971, waar de originele Sapp dieselmotor nog in stond. Door de jaren heen zijn er door Linssen Yachts zo’n 3.500 stalen motorjachten gebouwd. In 1968 kwam zoon Jos in het bedrijf, en later ook zijn broers Jan en Peter. Jos nam in 1975 het roer over van zijn vader en introduceerde onder meer de Sturdy-modellenreeks. Jac en Ruben - de zonen van respectievelijk Jan en Harry - zijn samen met Yvonne, dochter van Jos - sinds 2010 meerderheidsaandeelhouders en vormen de derde generatie in het familiebedrijf. DE 97-JARIGE JAC. LINSSEN, VORIG JAAR TIJDENS EEN FEEST TER GELEGENHEID VAN HET JUBILEUM. Intensieve samenwerking met Webasto Linssen Yachts en Webasto werken zeer intensief samen. “Het gaat dan niet alleen om het leveren van producten, maar ook om het ontwikkelen van passende oplossingen”, aldus Jeroen Soepnel, marketing directeur Benelux van de Webasto Group. “Het gaat om oplossingen voor optimaal comfort aan boord voor de eindklant èn oplossingen die het supply chainproces voor de productie van Linssen Yachts vereenvoudigen.” Webasto levert een groot scala aan comfortverhogende producten, waaronder lucht- en waterverwarmingen, airconditioning- en chillersystemen, schuifdaken en luik- en raamblinderingen voor nagenoeg alle Linssen modellen. “Een goed voorbeeld van een gezamenlijk ontwikkelde oplossing is het Compartment Controlled Heatingsysteem, gebaseerd op de Air Top luchtverwarming van Webasto”, aldus Soepnel. “Hierdoor is het mogelijk om per vertrek de temperatuur perfect te regelen. Het systeem is daarnaast stil, compact en verwarmt de boot snel.” Alle producten en systemen worden tijdens de verschillende bouwfasen van de boot (pre-fab, machinekamer en af-montage) op het juiste moment aangeleverd. Soepnel: “Bij een aantal systemen worden tevens speciaal voor Linssen Yachts gemaakte appendages geleverd, zodat deze snel en foutloos geïnstalleerd kunnen worden.” www.webasto.com JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 15

NIEUWSTE LIJN COMPACTE, ZUINIGE COMMON RAIL MOTOREN JH Serie 40 - 45 - 57- 80 - 110 PK PROVEN MARINE TECHNOLOGY www.yanmarmarine.com

PLOEGEN, EGGEN, ZAAIEN EN OOGSTEN COLUMN DOOR PIETER TIMMERS, FORWARD MANAGEMENT De misleiding van ons brein In zijn boek ‘Uit onbetrouwbare bron’ laat Daniel Levitin, professor psychologie en neurowetenschappen aan de McGill University in Montreal, ons zien hoe gemakkelijk ons brein te beïnvloeden is door misinformatie. Hij is niet de enige. Daniel Kahnemann, auteur van het boek ‘Ons feilbare denken’, ging hem voor en momenteel verschijnen er meer boeken die laten zien dat ons brein gevoeliger is voor goede verhalen dan voor waarheid en feiten. Als een verhaal onze emotie raakt, zijn we gevoelig voor misleiding Levitins boek is interessant en nuttig voor bedrijven. Dit soort boeken zouden verplichte literatuur moeten zijn voor verkopers en marketeers, echter, ze worden gezien als branchevreemd en dan wordt er geen kennis van genomen. Gevoelsmensen (en/ of onwetend) maken gemakkelijk de fout zich mee te laten voeren in een emotioneel verhaal. Heftigheid, angst en verdriet van anderen raken hen. Ze vallen ten prooi aan mogelijke misleiding. Een actuele vraag luidt: ‘hoe herkennen we nepnieuws?’ VERGISSINGEN DOORZIEN Het boek ‘Uit onbetrouwbare bron’ kan helpen om de vergissingen van ons denken te doorzien. Bovendien helpt het ons om nepnieuws en misinformatie in de (social) media te doorzien. We leven in een tijd waar sprake is van een information overload. Belangrijk om te weten is uit welke bron de informatie komt, hoe wordt deze gepresenteerd en zit er een belanghebbende achter de verstrekte informatie? Een kleine greep uit een reeks van mogelijkheden om ‘waar’ van ‘onwaar’ te onderscheiden: • Misleiding met gemiddelden. Is -normaalhet gemiddelde van alle afwijkingen? Dan kan het zo maar zijn dat het rekenkundige gemiddelde slechts in theorie bestaat en niet in de praktijk. • Misleiding door framing. We zijn gevoelig voor ‘framing’. Hoe wordt de zaak voorgesteld? Een omschrijving als ’70% van de operaties slaagt’ leidt tot meer optimisme dan ‘3 van de 10 operaties mislukt’. • Eerder meningen dan feiten. Ter zake kundige mensen geven feitelijke antwoorden, niet ter zake kundige mensen geven een mening op basis van hun gevoel, dus eigenlijk een niet betrouwbaar antwoord. Bron: ‘Uit onbetrouwbare bron’ - Daniel Levitin JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 17 • Appels met peren vergelijken. Voorbeeld: Een verkiezingsuitslag voor een Tweede Kamer mag en kun je niet vergelijken met een uitkomst van een gemeenteraadsverkiezing. Hoewel er overeenkomsten zijn, is lokaal niet vergelijkbaar met nationaal. • Misleiding door te ruime begrippen. Cijfers over werkeloosheid bij voorbeeld; Is dat een percentage van de gehele bevolking, of de werkende bevolking? Kan elke niet-werkende als werkeloos gezien worden? Tellen zzp’ers, flex- en deeltijdwerkers ook mee? • Misleiding door onbewuste doelgroepselectie. Bij een vrijwillige deelname aan een onderzoek hebben de meest gemotiveerden een grotere invloed op de uitkomst. De groep moet idealiter bestaan uit voor- en tegenstanders. Denk eens aan verkiezingsuitslagen! Wat is de invloed van de niet-stemmers? • Te groot vertrouwen op deskundigen, certificeringen, vergunningen, encyclopedieën en leerboeken. We moeten leren op onszelf te vertrouwen. • Het staat geschreven, dus het is waar. In dit internettijdperk niet vol te houden. Er wordt nu van alles opgeschreven, maar mensen voelen een emotie en bedenken daar een argument bij; niet omgekeerd. Ook op social media. Daar is de ene bron betrouwbaarder dan de andere, maar hoe kom je erachter welke betrouwbaar is en welke niet? • Statusmisleiding. Iemand is deskundig op vakgebied A en spreekt zich op basis van zijn titel uit op vakgebied B. Een longarts heeft, meer dan waarschijnlijk, geen kennis van orthopedie, hoewel beiden zich arts noemen. • Contrakennis. Dit is misinformatie verpakt in feiten. Men roept iets waar geen bewijs voor is, waar andere verklaringen voor zijn of waarvan het tegendeel is bewezen. Dit onderbouwt men met feiten, maar men vergeet de feiten die het verhaal tegenspreken. Mensen zijn eerder op zoek naar een bevestiging van wat ze al weten dan dat ze op zoek zijn naar nieuwe kennis. • Journalistieke misleiding. Eén ooggetuigenverslag wordt als algemeen gepresenteerd. Goede journalistiek laat het nieuws van verschillende kanten zien. • Wetenschappelijke misleiding. Verzonnen gegevens; data die op bepaalde punten zijn gewijzigd. Er zijn mythes over wetenschap. Bijvoorbeeld dat wetenschappers, ook Nederlanders, het eens zijn, of refereren naar onderzoek wat nooit heeft plaatsgevonden. • Breinbehoefte. Ons brein heeft behoefte aan patronen, aan verhalen en wordt wakker van emotie. Dan slaat het ook sneller op. Het brein wil vooral dat we veilig zijn; dan is het rustig. Maar het heeft niet alle bedreigingen goed door en sommige bedreigingen neemt het veel te serieus. • Toeval. Jij belt mij terwijl ik net aan je dacht. Ons brein registreert dat. En al de andere keren dat jij belde en ik niet aan je dacht, worden niet meegeteld. We slaan het bijzondere beter op. Na 9/11 daalde het aantal vliegreizigers enorm. Terwijl vliegen gewoon heel veilig was. Een prachtige wijsheid, die wel wordt toegeschreven aan de Amerikaanse auteur Mark Twain (1835-1910): “Je komt niet in de problemen door wat je niet weet, maar door wat je denkt te weten en toch niet waar is.”

Proef de stilte... inboard motoren 4.0/7.5/10.0 kW Voor meer informatie en dealers: www.destilleboot.nl Bezoek ons en kom proefvaren! HISWA te water, stand B22

Door Laurens van Zijp DE ZEEGAANDE ALTENA 600 RAISED PILOTHOUSE. HET 18 METER LANGE EN 5,30 METER BREDE TRAWLERJACHT IS GEBOUWD NAAR EEN ONTWERP VAN VRIPACK. ALTENA YACHTING BESTAAT EEN HALVE EEUW TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 18,00 m. Breedte: 5,30 m. Diepgang: 1,80 m. Doorvaarthoogte: 4,00 m. Jubilerende werf levert aluminium 50 voeter op De Altena 50 SD (semi displacement) is in opdracht van een bestaande klant gebouwd. Die had een 24 meter lang schip, wilde een kleiner en sneller jacht, maar liefst wel met behoud van alle comfort. Een extra uitdaging voor ontwerper Theo Werner uit Volendam en de werf. Zij slaagden erin drie hutten te realiseren: een met een dubbelbed, een met twee bedden en eentje met een enkele kooi. Ook zijn er drie natte cellen. Verder hebben twee spudpalen een plek aan boord gekregen. Voor de motor viel de keuze op Volvo Penta, in combinatie met vaste schroefas – dus geen IPS – en het dockingsysteem, waarbij de boeg- en hekschroef samenwerken. De romp is goed geconserveerd, met International 820 én Awlgrip 545. “We hadden al ervaring met het verwerken van aluminium”, stelt Marcel Pols, “we maken namelijk ook aluminium opbouwen. Staal en aluminium naast elkaar bouwen gaat natuurlijk niet, maar ná elkaar wel. We maken de hal helemaal schoon en zorgen voor andere slijpschijven en lasapparaten met een andere pulsering.” De werf heeft ook een stalen Altena 61 OC (open kuip) in aanbouw. Dit Vripack-ontwerp moet in 2020 worden opgeleverd. De maten zijn 18,52 meter overall, 16,22 m waterlijn. Breedte 5,16 m. Diepgang 1,35. Waterverplaatsing 46 ton. Voor de voortstuwing worden twee John Deere diesels geïnstalleerd van 220 pk. EEN 61 OC IN AANBOUW. VLIEGENDE START Altena Yachting ging van start in 1969, toen dieselmonteur Gerard Pols besloot voor zichzelf te beginnen met botenbouw. Zijn eerste project was de afbouw van een 9,50 meter kruiser, waarmee hij een vliegende start had. De standplaats was Dussen en dat ligt in het land van Heusden en Altena. Zo was de bedrijfsnaam snel gevonden. Vader Pols had de tijd mee, in de jaren zeventig groeide de watersport hard. Eerst verhuisde het bedrijf naar Nieuwendijk en vervolgens in 1976 naar Motor: 2 x 235 pk John Deere 6081AFM Hek/boegschroef: Vetus 20 kW CE-categorie: A Altena Yachting in Raamsdonkveer bestaat dit jaar 50 jaar. Toeval of niet, juist in dit jubileumjaar levert de werf de Altena 50 SD op, gebouwd in aluminium. Het 15 meter lange motorjacht kwam deze zomer in de vaart. Tevens is op de werf een stalen Altena 61 OC in aanbouw. Een gesprek met directeur Marcel Pols over verleden, heden en toekomst. DEZE ALTENA 50 SD IS INMIDDELS OPGELEVERD. JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 19

GETINT GLAS DOMINEERT HET SILHOUET VAN DE ALTENA 500 RAISED PILOTHOUSE. TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 14,99 m. Breedte: 5,30 m. Diepgang: 1,45 m. Doorvaarthoogte: 4,00 m. Motor: 174 pk John Deere + 2 elektrische pods Stabilisatie: RotorSwing ZeroSpeed CE-categorie: A Waterverplaatsing: 40 ton Hek/boegschroef: Sidepower (elektrisch) broer Edwin heeft ook met botenproductie van doen, want zijn bedrijf Snijtechniek Brabant levert snijpakketten in staal en aluminium. DE BROERS MAURICE (L) EN MARCEL POLS. Geertruidenberg. Daar werden de werkzaamheden al uitgebreid met onderhoud en winterstalling. Bovendien kwam er een watersportwinkel, die moeder Pols bestierde. De casco’s werden in Dussen ingetimmerd, maar later gebeurde dat op de werf zelf. Pols sr. was een van de eerste jachtbouwers die een plasma-machine kocht om staal te snijden. De kinderen, de drie gebroeders, raakten spelenderwijs vertrouwd met jachtbouw en ondernemerschap. “Voor ons kinderen was vader streng maar rechtvaardig”, blikt Marcel terug, “en hij had in elk geval een goede invloed op ons, want we zijn alle drie ook ondernemer geworden.” Marcel is huidig mede-eigenaar van Altena Yachting, samen met broer Maurice, die tevens het aanpalende groothandelscentrum van Vetus onder zijn hoede heeft. Hun andere VOLLEDIG CUSTOM BUILT Altena Yachting heeft in 50 jaar tijd meer dan 800 schepen gebouwd. In het begin werd een tiental jachten per jaar opgeleverd en was er keuze uit tien standaardmodellen. Dat kon ook makkelijk; tekeningen werden gewoon opgeschaald als een klant iets groter wilde. Veelal ging het om knikspant of multiknik kruisers, al of niet met achterkajuit en in en de Coasthopper. Ook heeft Altena ontwerpen van Pieter Beeldsnijder, Theo Werner en Vripack op stapel gezet. “We bouwen van alles, ook voor andere werven”, meldt Marcel, “We staan altijd open voor samenwerking. Een voorbeeld is de 60 voeter Vryburg, een ontwerp van Pieter Beeldsnijder van voor Vryburg Yachting. Vorig jaar is er een te water gegaan en een vier jaar terug hebben we er ook al een gebouwd.” BLUE WATER TRAWLER De Blue Water Trawler liep in 1994 voor het eerst van stapel; sindsdien zijn er 40 van verkocht in de maten tussen 48 en 58 voet. Het is een zeegaand schip met klassieke uitstraling en een waaiersteven. Een stalen waterver‘We bouwen van alles, ook voor andere werven’ lengte variërend van 8 tot 15 meter; later tot ruim 24 meter. Tegenwoordig ligt het aantal gebouwde schepen per jaar op twee tot drie, maar dat zijn dan wel grote maten en volledig custom built. Veel Altena modellen zijn ontworpen door ‘huisontwerper’ Otto Brinksma, onder meer verantwoordelijk voor de Blue Water Trawler EEN IMPRESSIE VAN DE ALUMINIUM ALTENA 50 SD. 20 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019

DE ALTENA INLAND CRUISER 2400 IS EEN SCHIP VAN STAAL VAN 23,95 METER LANG EN 4,85 METER BREED, ONTWORPEN DOOR VRIPACK, DAT VIER JAAR GELEDEN DOOR ALTENA WERD GEBOUWD. TWEE PERKINS DIESELS VAN ELK 250 PK ZORGEN VOOR DE AANDRIJVING, GOED VOOR EEN SNELHEID VAN 9 KNOPEN. DOORVAARTHOOGTE IS 3,45 METER. plaatser, speciaal ontworpen voor het varen in kustwateren en open zee; CE-categorie A. Met voldoende capaciteiten om groen water aan dek en platslaan te kunnen weerstaan. Het dubbelknikspant schip wordt geleverd in enkel- of dubbelschroefs uitvoering. De romp is verdeeld in waterdichte compartimenten: achterpiek, achterschip accommodatie, machinekamer, voorschip accommodatie en voorpiek. In het achterschip bevindt zich de eigenaarshut met en suite badkamer en lobby met motorkamertoegang. In het voorschip bevinden zich een gastenhut, dinette, badkamer en toilet en kombuis. In het dekhuis zijn de stuurstand en deksalon ondergebracht. Boven het dekhuis bevindt zich de flybridge. Inmiddels zijn er vernieuwde versies op de markt gekomen, de Altena 500 en 600 Raised Pilothouse, naar een ontwerp van Vripack; daarvan is een exemplaar van 15 meter afgeleverd. JACHTBEMIDDELING Sinds 2018 bestaat Altena Yachtbrokers. Deze nieuwe tak van de Altena Groep draagt zorg voor professionele bemiddeling van gebruikte motorjachten. Door de uitgebreide kennis van motorjachten, de 50 jaar ervaring in jachtbouw en de beschikbare faciliteiten kunnen kopende en verkopende partijen volledig worden ondersteund. De verkoophaven heeft ruimte voor circa 30 schepen, met een vingerpier en walstroomvoorziening voor elk schip. Altena Yachtbrokers werkt met lage provisiekosten en volgens het ‘no cure no pay’ principe. VERSCHEIDENE ACTIVITEITEN Behalve met nieuwbouw en jachtbemiddeling houdt Altena Yachting zich bezig met werkzaamheden als onderhoud, reparatie, verbouw, winterstalling en naast de werf ligt een complete haven met een groot aantal ligplaatsen. Dat de werf grote verbouwprojecten niet schuwt blijkt bijvoorbeeld uit de transformatie van een Nederlandse viskotter tot expeditieschip voor Swish Arctic Project. Het schip kreeg een nieuw stuurhuis en dito accommodatie, tot en met een mast met kraaiennest voor filmopnames. De San Gottardo vaart sindsdien vanuit Spitsbergen. Het werfcomplex is heel geschikt voor die verscheidene activiteiten en is bovendien strategisch gelegen, pal aan de A27 en de Bergsche Maas. Niet zo gek dus dat Marcel Pols op het idee kwam van een ‘Bouwhuis’. Pols: “Je zou hier verscheidene werven kunnen onderbrengen, die doen zelf hun verkoop en promotie, maar de bouw van jachten doen we gezamenlijk. Het ene moment jacht A, daarna jacht B enzovoorts. Zo benut je de bouwcapaciteit optimaal. En je kunt de inkoop centraliseren. Omdat andere werven hun panden kunnen verkopen is hun besparing maximaal.” Tot op heden is dit rigoureuze plan niet verder gekomen dan een verkenningsfase, maar het is een innoverende gedachte die in toekomst weleens een oplossing zou kunnen zijn voor de immer veranderende marktomstandigheden. En dat die watersport verandert staat vast. De belangstelling voor dagrecreatie neemt bijvoorbeeld alleen maar toe. Daar zou Altena Yachting wel op willen inspelen. Meebewegen met de vraag uit de markt heeft de werf immers altijd gedaan. Dat, plus kwaliteit leveren en een nuchtere no-nonsense aanpak van de gebroeders Pols zijn factoren die zeker een rol hebben gespeeld bij het glansrijk bereiken van het 50-jarig bestaan. Lang stilstaan en omkijken doen ze trouwens niet op de werf. Liever kijken ze vooruit. Voor je het weet is het 2020... www.altena-yachting.nl TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 18,72 m. Breedte: 5,55 m. Diepgang: 1,45 m. Doorvaarthoogte: 5,25 m. Waterverplaatsing: 60 ton Motoren: 2x John Deere TFM6068, elk158 pk Boeg/hekschroef; hydraulisch, 35 pk Klasse-categorie: A DE ZEEGAANDE VRYBURG PB61, EEN STALEN RONDSPANT DIE IS ONTWORPEN DOOR PIETER BEELDSNIJDER (NAVAL ARCHITECT VRIPACK), IS VORIG JAAR DOOR ALTENA GEBOUWD. JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 21

KORT NIEUWS Dykstra ontwerpt loodskotter Dykstra Naval Architects heeft een loodskotter van 117 voet (39,6 meter) ontworpen. Het ontwerp zal worden gebouwd door Baltic Yachts in Finland, terwijl het bureau DeVosDeVries tekent voor het interieur. Het schip heeft een slank silhouet, met rechte boeg en boegspriet, en een licht hellend hek. ‘Groen’ is een overkoepelend thema aan boord. De voortstuwing is elektrisch en dus emissievrij; er wordt zoveel mogelijk stroomverbruik bespaard en vrijgekomen warmte van de airconditioning wordt benut om water te verwarmen, Het schip is sloepgetuigd met een doorgelat grootzeil en drie voorzeilen, plus een code zero. Op verzoek van de eigenaar wordt de 117 voeter gebouwd volgens een DNV GL-ongelimiteerde chartercode om wereldwijd met gasten te kunnen varen. Naast de eigenaarssuite zijn er drie tweepersoons gastenverblijven. Achterin komen bemanningsverblijven voor zes personen. De bouw begint dit najaar; de oplevering wordt verwacht in 2021. www.dykstra-na.nl DMS Holland verhuisd naar Kerkdriel DMS Holland, leverancier van stabilisatoren, is op 1 juli verhuisd naar de Uitingstraat 20B in Kerkdriel. De nieuwe locatie heeft drie verdiepingen, met daarin verschillende kantoor- en bespreekruimtes en een werkplaats met magazijn. Op de bovenste verdieping bevindt zich de showroom van 100 m . Met een grote schaarlift kunnen de demomodellen gemakkelijk in en uit de demontabele showroom worden gehaald ten behoeve van beursdeelnames. DMS Holland wil in de toekomst de assemblage van de stabilisatiesystemen, die nu nog wordt uitbesteed, in eigen huis gaan doen. Daarvoor is al ruimte in optie genomen. www.dmsholland.com Opnieuw gedefinieerd voor een ultieme ervaring Wij introduceren de nieuwe generatie D4- en D6-aandrijfpakketten, van 150–480 pk. De afgelopen jaren hebben we het reeds bewezen platform verder verfijnd en doorontwikkeld. Nu biedt dit complete systeem nieuwe functies – van stuurstand tot propeller. Alles om u de ultieme vaarervaring te bieden. Ontdek meer op: www.volvopenta.com Nieuwe D4 & D6 aandrijfpakketten

KORT NIEUWS Raymarine Element S: displays met knoppen Raymarine Element S is een nieuwe serie navigatiedisplays, gebaseerd op de Element HV Series met HyperVision sonar. Ook deze displays zijn uitgerust met fysieke bedieningsknoppen. Drie door de gebruiker in te stellen sneltoetsen geven direct toegang tot favoriete pagina’s en met een grote waypoint-knop kunnen snel en eenvoudig belangrijke locaties worden gemarkeerd. Element S is verkrijgbaar met een 7-, 9- en 12-inch all weather display, voorzien van een helder 1500-nit scherm met hoog contrast voor een optimale zichtbaarheid. Een snelle 64-bits quad processor zorgt voor soepele pagina- en menuovergangen en snel getekende kaarten. Ingebouwd is een 10 Hz GPS-sensor die Raymarine’s nieuwe LightHouse NC2-kaarten, Navionics en C-MAP ondersteunt. Optioneel zijn een Raymarine Quantum wireless CHIRP radar of een AIS-ontvanger, om op naderende targets te identifi ceren. De Element-serie is voorzien van NMEA 2000-connectiviteit voor stuurautomaaten VHF DSC-integratie en de weergave van zeilinstrumenten, motorgegevens en informatie over het brandstofpeil. Element S biedt ruimte aan de opslag van maximaal 5.000 waypoints in 200 verschillende groepen, plus 50 routes en 15 tracks. De geïntegreerde éénkanaals High CHIRP-sonar biedt bodemtracking en visopsporing tot een diepte van 275 meter. Daarnaast biedt de ingebouwde RealBathy-contouroptie schippers de mogelijkheid om niet in kaart gebrachte gebieden in real-time in kaart te brengen. LIGHTHOUSE BERMUDA 3.10 Voor Axiom displays van Raymarine is er een gratis update van de software: LightHouse Bermuda 3.10, die vooral voor (wedstrijd)zeilers van belang is. Er zitten 60 nieuwe sets Polar Performance Data in, wat het totaal tot boven de 260 brengt. De schipper kan daarmee de optimale layline kiezen. Voor wedstrijdzeilers is er in Lighthouse Bermuda het Racing Data Dashboard, dat fullscreen informatie over de startlijn geeft. Een handige Racing Sidebar kan met een vingerbeweging geopend en gesloten kan worden. Met SmartStart kan de positie van de startMastervolt Combimaster 3000 Mastervolt introduceert de CombiMaster 3000, een acculader en omvormer in één, met automatisch AC-omschakelsysteem. De CombiMaster 3000 overbrugt de kloof tussen de huidige Mastervolt Mass Combi en de Mass Combi Pro/Ultra modellen en is ontworpen en gebouwd met een hoog VA-vermogen en > 200% piekvermogen om zelfs de zwaarste en complexe belastingen met gemak te starten. Stroomonderbrekingen behoren volgens Mastervolt tot het verleden doordat het automatische AC-omschakelsysteem naadloos schakelt tussen generator of netaansluiting naar omvormerbedrijf, waardoor een constante stroomvoorziening gegarandeerd is. De Power Assist-functie voorkomt het doorslaan van de hoofdzekering als de boot op een zwakke walstroomvoorziening is aangesloten. De CombiMaster is standaard voorzien van MasterBus, CZone en NMEA2000 compatibele communicatie. Naast het hanteren van alle wereldwijde netspanningen, is de Combimaster ook bestand tegen grote spanningspieken en hoge temperaturen. Met een CE en E-markering voldoet het volledig aan de eisen van de belangrijkste certifi ceringsautoriteiten. De SmartRemote maakt het MasterBus of CZone systeem compleet. Het is een compact bedieningspaneel in eenvoudige systemen. Maar ook in grotere systemen komt volgens Mastervolt lokale uitlezing altijd van pas. Het SmartRemote touchscreen toont vier belangrijke parameters van het aangesloten apparaat. Het kan eenvoudig worden ingebouwd, maar laat zich ook integreren in een Blue Sea Systems Custom 360 paneel. www.mastervolt.nl lijn worden ingevoerd voor de wedstrijd begint door simpelweg langs beide einden van de startlijn te varen en op het display te tikken om de positie in te voeren. De Race Timer biedt een zijbalk met tijdfuncties voor wedstrijden. www.raymarine.nl Breur wint prijs met Finsulate Materiaalwetenschapper Rik Breur heeft de European Inventor Award 2019 gewonnen. Hij kreeg deze prijs van het Europees Octrooibureau in Wenen, in de categorie Midden- en Kleinbedrijf. Breur ontwikkelde een anti-aangroei folie die op scheepsrompen en offshore-installaties kan worden geplakt. Kleine haartjes op de folie voorkomen dat zeeorganismen zich daarop kunnen vastzetten. www.fi nsulate.com JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 23

Kwaliteit weerspiegelt. Perfection Pro is een twee-componenten polyurethaan aflak speciaal ontwikkeld voor professioneel gebruik. Perfection Pro levert een spiegelglad en hoogglanzend eindresultaat aan ieder vaartuig en elke ondergrond en is geschikt voor spuitapplicatie en kwast- & rolapplicatie. Perfection Pro heeft een uitzonderlijk kleur- en glansbehoud en wordt geleverd in een uitgebreide kleurenrange. U kunt de gewenste kleur bij uw lokale distributeur bestellen; deze kleur kan ter plekke worden gemengd wat u tijd en geld bespaart. Perfection Pro: ontwikkeld door professionals voor professionals. international-yachtpaint.com facebook.com/InternationalYachtPaint Alle in deze publicatie genoemde handelsmerken zijn eigendom van of in licentie gegeven aan, het AkzoNobel concern. © AkzoNobel 2018. 8827/0318

KORT NIEUWS Flexibel afvalwatersysteem van Vetus Inspelend op de mogelijke wijzigingen in de wetgeving voor afvalwatersystemen heeft Vetus in het leveringsprogramma een driewegklep, een Y-aansluiting, een terugslagklep en de bijbehorende slangaansluitingen. De aansluitingen zijn 360 graden draaibaar en bieden een optimale aansluiting op huidige afvalwaterslangen en ook voor de installatie van nieuwe systemen. De producten zijn vervaardigd uit hoogwaardige kunststof (polyoxymethyleen), met slangaansluitingen variërend van 19 mm tot en met 38 mm. Met de driewegklep en de Y-aansluiting kunnen zoveel aansluitingen worden gemaakt als nodig is, terwijl de terugslagklep zorgt dat het afvalwater niet terugloopt. De driewegklep heeft voorzieningen om de kraan in diverse posities te kunnen vergrendelen voor toekomstige wetgeving (bijvoorbeeld om er zeker van te zijn dat vuilwater niet overboord EEN VERZEGELBARE DRIEWEGKLEP. wordt geloosd). Zowel de driewegklep als de Y-connector zijn uitgerust met een bevestigingsplaat voor eenvoudige wandof vloerbevestiging. www.vetus.com Avondcursussen jachtbouw samen met IMCI Voor mensen die werkzaam zijn in de scheepsof jachtbouw, werken bij een gerelateerd bedrijf of hobbymatig zijn geïnteresseerd, biedt NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden vanaf 3 september drie korte avondcursussen aan. Na een succesvolle afronding ontvangen de deelnemers voor elke cursus een certifi caat. De kennis over motorjacht- en zeiljachtontwerp en CE-certifi cering voor jachten kleiner dan 24 meter kan met de cursussen worden vergroot. Wie het complete cursusprogramma volgt, ontwikkelt een duidelijk beeld van wat America’s Cup zonder DutchSail Het is DutchSail, het Nederlandse America’s Cup-syndicaat, niet gelukt om voldoende geld bijeen te brengen voor deelname. De voorbereidingstijd bleek te kort. De campagneplannen werden in januari gepresenteerd. Over het beschikbare budget bestond vanaf het begin onduidelijkheid. Strategisch adviseur Frank van den Wall Bake zei eerder in Jachtbouw Nederland: “We praten over een project dat tientallen miljoenen euro’s vergt. Dat is alleen op te brengen als je een collectief lichaam achter het project bouwt. Met een collectief bedrijfsleven, een collectief van kennisinstituten en een zeilerscommunity.” Ook zei hij dat hij de America’s Cup niet als doel zag, maar als middel om de BV Nederland neer te zetten als hét maritieme centrum van de wereld. In mei kreeg DutchSail weliswaar diverse harde toezeggingen en lukte het de deadlines steeds weer een stukje op te rekken, maar 1 juli was evenwel een onverbiddelijke deadline. DutchSail wil zich nu richten op een volgende editie van de America’s Cup. www.dutchsail.com er allemaal komt kijken bij het ontwerpen en bouwen van kwalitatief hoogwaardige jachten in Nederland. Na afl oop van de cursus is tevens enige kennis opgedaan op het gebied van megajachtbouw. De deelcursussen zijn onderdeel van de minor Jachtbouw binnen de opleiding Maritieme Techniek, wat betekent dat ze ook door studenten worden gevolgd. De cursussen worden verzorgd door experts uit het bedrijfsleven, waaronder Vripack en IMCI, met als docenten onder anderen Renze Dijkstra, IMCI-inspecteur Nederland, Kristin Pleines, IMCI-certifi ceringsmanager en Ulli Manigel, IMCI-certifi ceringsdirecteur. De jarenlange competentie van de IMCI-experts garandeert een intensieve begeleiding en uitleg over de CE-certifi cering in het algemeen, stabiliteit, structuur en elektriciteit. Er zijn geen specifi eke toelatingseisen voor deelname aan de cursus Jachtbouw. Het is een pré om werkzaam te zijn in de branche, maar niet noodzakelijk. www.nhlstenden.com/jachtbouw Nieuwe eigenaren Ventis en Brasker Hans-Peter Baars en Tanja Algra van Ventis Scheepstimmerwerk en Brasker Masten hebben op 1 augustus hun bedrijf overgedragen aan Ron en Corine Speelman, Marchien Speelman en Dillon Plantinga. In de afgelopen twaalf jaar hebben Baars en Algra Ventis uitgebouwd van een kleine en regionaal georiënteerde werf tot een solide bedrijf met een internationale klantenkring en een uitstekende reputatie. “Zelfs tijdens de economische crisis wist Ventis, dankzij deskundig personeel en inventiviteit, de markt uit te breiden en het bedrijf varende te houden”, aldus een persbericht. De laatste jaren is fl ink geïnvesteerd in verbreding van de werkzaamheden: nieuwbouw van houten jachten, spuitcabine, elektro, intensieve samenwerking met collega’s binnen Nautisch Enkhuizen, waardoor de werf klanten optimaal kan bedienen. Dit resulteerde onlangs in het winnen van twee Classic Boat Awards en de Ondernemingsprijs Noord-Holland. Hans-Peter Baars zal als sales director part time verbonden blijven om de continuïteit voor medewerkers, klanten en leveranciers te waarborgen. www.ventis.nl JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 25

Beleef de HISWA Beleef de HISWABeleef de HISWA Tecma toiletten De toiletten van Tecma zijn absoluut state of the art en een juweel voor aan boord. Gemaakt van hoogwaardig licht materiaal en een genot om op te zitten. WWW.TECHNAUTIC.NL info@technautic.nl | +31 (0) 75 6474545 Fusion audio Met de audioapparatuur van Fusion haal je de beleving van goed muziek luisteren aan boord. Onverwacht vol geluid, elke ruimte afzonderlijk aan te sturen en uiteraard te bedienen met de Fusion app. Genieten begint met Fusion.

te Water e Water te Water te Water ® PowerVision optica Inspectie van het onderwaterschip is nog nooit zo makkelijk geweest. Haal de onderwaterwereld boven water. Bekijk onze productvideos en vraag naar een demonstratie. stand K 053 Profi teer van het unieke beursvoordeel en bezoek Technautic tijdens de Hiswa te Water in Lelystad. Bewonder het uitgebreide assortiment topmerken als Albin Pump, Fusion, Powervision & Tecma. Albin Pompen De toiletten van Albin zijn zo ontworpen dat ze zelfs in de kleinste ruimtes nog passen. Eenvoudig in te bouwen en een gegarandeerde lange levensduur.

Tekst en foto’s Laurens van Zijp DE BOUW VAN EEN 19,7 METER LANG MOTORJACHT, NAAR EEN ONTWERP VAN COR D. ROVER EN VAN OOSSANEN. ANDRIES FOLMER, SPECIALIST IN CASCOBOUW ‘Een ontwerper moet details van de bouwwijze kennen’ Tijdens gesprekken die Jachtbouw Nederland met vakgenoten uit de branche voerde, viel de naam van Andries Folmer geregeld. En die werd steevast met respect uitgesproken. Vakman, die cascobouwer uit het Friese Rijs, zoveel werd duidelijk. De afgelopen tijd werd er een 19,7 meter lang motorjacht gebouwd, naar een ontwerp van Cor D. Rover en Van Oossanen. Tijd om zelf eens poolshoogte te gaan nemen… 28 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 Wie de voorbereidingshal bij Folmer Jachtbouw binnenstapt, ziet aan bakboord nog een heuse spantenvloer. Weliswaar niet meer operationeel, maar hij kan zo weer worden gebruikt. Even verderop staat een grote groene machine te bonken. Kenners zien onmiddellijk dat het een kantrolmachine is, of ‘Engels wiel’. “Die gebruiken we nog voor het vormen van metaal. Met een boven- en onderrol op een steekas druk je ronding in een plaat”, legt Andries Folmer (64) uit, “dat kleine werk wil ik zelf blijven doen, zodat ik niet alleen afhankelijk ben van CNC-pakketten die hier binnenkomen.” Om dezelfde reden ANDRIES FOLMER: VAKMAN. is een grote draaibank nog in bedrijf, waar bijvoorbeeld roerassen op gedraaid kunnen worden. Andries draait er tappunten voor tanks; het betere verspaanwerk. “Dit werk kun je voor vier exemplaren niet uitbesteden”, zegt hij. Uit alles blijkt de voorliefde voor het ambacht van metaalbewerking. CASCOBOUW Folmer heeft een lange staat van dienst in de scheeps- en jachtbouw. “Ik heb een opleiding gehad als metaalbewerker in de scheepsbouw”, blikt hij terug, “en werkte als afschrijver bij scheeps- en jachtwerven.

Waaronder De Volharding in Stavoren, die de Suncoast jachten bouwde, De Wolf in Heerenveen en Amels in Makkum. Nadat ik twee keer een faillissement had meegemaakt, besloot ik voor mijzelf te beginnen. Dat was in 1980, en toen was ik eigenlijk een van de eerste zzp’ers. Kort daarna kon ik deze accommodatie in Rijs kopen en had ik een eigen bouwplaats.” Veel landelijker kan je het niet treffen; Rijs ligt in de zuidwestelijke hoek van Friesland en Folmer Jachtbouw is gevestigd in een voormalige smederij. Vaarwater is er niet in de buurt; alle casco’s gaan per dieplader naar de klant. “In die begintijd werden er veel casco’s verkocht aan particulieren, die ze zelf afbouwden. Voor ons was afbouw niet rendabel, cascobouw wel; we bouwden die eerste jaren zeven, acht casco’s per jaar en voorzagen die van een motor en een hydraulisch systeem. Het waren veel ontwerpen van Van de Stadt en Dick Koopmans, en voor Breehorn bouwden we eveneens de nodige rompen.” Het betekende gaandeweg ook een specialisatie in aluminiumbouw en er kwam een grote loods bij, waarin twee 6 tons bovenloopkranen staan. Daar kunnen schepen tot 20 meter worden gebouwd, en met wat improvisatie ook nog wel langere. Het aantal werknemers groeide uit tot een tiental. Mooi, die groei, maar Folmer werd er niet DETAILS BESPREKEN KLASSIEK MATERIEEL WERKT NOG PERFECT. De afgelopen maanden was een aluminium motorjacht in aanbouw, waarvoor Cor D. Rover het ontwerp en Van Oossanen de naval architecture heeft verzorgd. “We bouwen het casco in opdracht van Workummer Jachtbouw. Het is een motorjacht van 19,7 meter, dat twee motoren krijgt. Een vrij complex schip, maar constructief zit het goed in elkaar”, aldus Folmer. Het snijpakket is aangeleverd door Snijtech in Joure. “Aluminium boven de 12 mm laten we watersnijden”, zegt Folmer, “dat is in meters weliswaar duurder, maar je hebt geen nawerk. De lasnaden zijn heel schoon. Onder de 12 mm wordt laser gesneden. Voor staal is plasma toereikend.” Andries Folmer raakt graag in een vroeg stadium betrokken bij een ontwerp en het liefst schuift hij bij een ontwerper aan om details van de bouwwijze te bespreken. “Hij moet die details weten, zodat hij er van meet af aan rekening mee kan houden in het ontwerp.” Als voorbeeld van dergelijke details noemt Folmer een hoeklas. “Kijk”, doceert hij, terwijl hij de vingertoppen haaks tegen elkaar aandrukt, “als je zo’n hoeklas hebt, dan moet je twee dikke lassen leggen en die daarna weer slijpen. Wanneer je nou zorgt voor een overstekend randje van 2 mm, dan kun je een veel nettere las van gelukkiger van; hij was te veel met aansturen bezig. “Het was mijn stiel niet”, zegt hij, “ik ben iemand die een overall draagt.” Inmiddels bestaat de Folmer-ploeg uit vijf man. 3 mm leggen. Dat scheelt tijd en lasdraad, en het resultaat oogt veel mooier. Maar: zo’n bouwwijze moet je wel vanaf het begin opnemen in de ontwerptekeningen.” VAN DE BERCKEMEYER 42, EEN ZEILJACHT MET LIFTKIEL, WORDT DIT JAAR NOG EEN EXEMPLAAR GEBOUWD. Foto Folmer JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 29

Folmer bouwde in bijna 40 jaar tijd circa 250 schepen FOLMER OVER HET 19,7 METER MOTORJACHT: ‘EEN COMPLEX SCHIP, MAAR CONSTRUCTIEF ZIT HET GOED IN ELKAAR’. Folmer droog opmerkt: “Je moet wel wakker blijven.” Toch is het werk dankzij de computer volgens hem een stuk makkelijker geworden in vergelijking met vroeger. “De 3D-weergaven geven veel meer inzicht dan de platte tekeningen waar we vroeger mee werkten.” MET TWEE BOVENLOOPKRANEN WORDT HET CASCO VAN EEN STEELER GEDRAAID. Foto Folmer SNIJPAKKET Een snijpakket suggereert misschien een simpele Ikea-assemblage, maar dat is allerminst zo. In het geval van een 64 voeter gaat het om 12 ton aluminiumdelen. Het vraagt heel wat voorbereidend werk op de werf om al die delen correct te verwerken. Aan de hand van assembly drawings, een boek vol samenstellingstekeningen, worden alle corresponderende nummers gecontroleerd, die ook op de onderdelen zijn gelaserd. Secuur werk. Of zoals 30 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 VOL ORDERBOEK Werk heeft Folmer genoeg. Voor dit jaar staan verder nóg een Berckemeyer 42 voets zeiljacht en een 64 voets motorjacht gepland, plus een vissersboot van 11 meter, voor een Russische klant, want de werf beperkt zich niet tot louter pleziervaart. Onlangs zijn drie loodstenders opgeleverd voor Sima Charters in Rotterdam. Folmer: “We maken ook gangways en loopbrugdelen voor de offshore. Dat is een stabiele markt, want mensen moeten altijd van en naar boord.” Vorig jaar heeft Folmer al een Berckemeyer BM42 zeiljacht opgeleverd, met liftkiel, alsmede een Steeler NG43 en een Neptune 19 meter tender naar een ontwerp van Vripack. De lijst door de jaren heen gebouwde schepen is indrukwekkend lang en laat een grote verscheidenheid aan ontwerpers zien: naast de eerder genoemde Koopmans en Van de Stadt onder anderen Arend Lambrechtsen, Jan Visser, Peter Bosgraaf, Kees van de Stadt, Gaastmeer Design, en ook buitenlandse ontwerpbureaus als Dixon Yacht Design en Robert Perry Yacht Designers. Het illustreert een groot vertrouwen in het vakmanschap van Folmer c.s. In bijna 40 jaar tijd heeft de werf naar schatting 250 schepen gebouwd, in grootte variërend van 6,70 tot 24 meter. HET TRANSPORT GAAT OVER DE WEG. Foto Folmer

LOOPBRUGGEN VOOR DE COMMERCIËLE MARKT. EEN NIEUW SNIJPAKKET LIGT ALWEER KLAAR. WEINIG AANWAS Ondanks zijn leeftijd denkt Folmer nog niet aan stoppen. Hij is wel eens een traject van overname ingegaan, maar dat werd geen succes. Hij prijst zich gelukkig met de vaklui die hij aan het werk heeft. Allemaal gecertificeerd. Ze werken met lasapparatuur van Fronius; pulsMIG machines. Iedere werknemer is verantwoordelijk voor zijn eigen lastoestel. Het is moeilijk om aan nieuw personeel te komen en dat baart hem zorgen: er is geen nieuwe aanwas, ook al is hij leerbedrijf. “Als er al iemand van een opleiding komt, moet die nog veel leren. Qua vormen, bewerken, lassen … Jachtbouw is complex. Er lopen veel zzp’ers rond, maar niet iedereen daarvan levert voldoende kwaliteit en niet iedereen heeft binding met een bedrijf, zoals vaste werknemers die doorgaans wel hebben. De initiatieven die nu worden ondernomen, zoals een opleidingscluster, leveren pas over jaren iets op. En daarbij: de grote werven plukken talent als eerste weg.” Een oplossing voor de personeelsschaarste ziet hij voorlopig niet. “Ja, minder werk aannemen”, klinkt het wat wrang. MARKT VERANDERT De markt verandert, merkt ook Folmer. Het aantal zeiljachten dat wordt gebouwd loopt terug, terwijl de vraag naar motorboten toeneemt. De ontwerpen worden wel steeds groter. “Jonge mensen kunnen zich het niet permitteren om een slordige twee ton uit te trekken De toekomst van zijn bedrijf ziet Folmer dan ook met vertrouwen tegemoet. Met een handzame bedrijfsomvang, het aanwezige vakmanschap en de afwisseling in opdrachten voor plezier- en beroepsvaart is daar alle reden toe. www.jachtbouwfolmer.com voor een boot. Aan de andere kant zijn opdrachtgevers die kiezen voor een casco altijd wel bereid om daarin geld te investeren. Want de basis moet in elk geval goed zijn. Dat is voor ons een voordeel.” FOLMER JACHTBOUW IS GEVESTIGD IN EEN VOORMALIGE SMEDERIJ. JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 31

Meet the team. All world class upholstery specialists. Fromsketch to endproduct • 3Ddesign • Robot milled shaping CNC cutting and stitching • Endless upholstering possibilities www.coverworks.nl CoverWorks Perfection

NJI COLUMN Door Gerwin Klok, branchemanager Nederlandse Jachtbouw Industrie Regels die overbodig of juist nodig zijn Ondernemers hebben te maken met duizenden verplichtingen en regels. Veel zijn onwerkbaar, overbodig, of kosten bedrijven klappen met geld. In opvolgende regeerakkoorden staan voornemens over de reducering van regeldruk. Helaas wordt hierbij niet doorgepakt en neemt de regeldruk alleen maar nog verder toe. Het Adviescollege Toetsing Regeldruk concludeert in zijn laatste jaarverslag dat afname van de regeldrukkosten alleen toevalt aan burgers, niet aan het bedrijfsleven. In bijna de helft van de nieuwe regels kan niet worden vastgesteld of deze passend zijn en of ze voldoende zijn toegesneden op de praktijk van alledag, aldus het college. In jachtbouw is dat niet anders en vanwege de aard van het product en de sector hebben jachtbouwers met bovengemiddeld veel regels en wettelijke verplichtingen te maken. Enerzijds zijn er de producteisen, maar daarnaast wordt op werven een grote variëteit aan (gevaarlijke) stoffen toegepast. Qua Arbo-wetgeving moet worden voldaan aan de strenge eisen die gelden voor bouwplaatsen, om nog maar een dwarsplaats te noemen. INVENTARISATIE Begin dit jaar is de NJI samen met collega-brancheorganisaties in de agrotechniek, oppervlaktebescherming en metaalverwerking, met steun van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, een begin gemaakt met een systematische inventarisatie naar overbodige en knellende regelgeving, en hoe de hieruit voortvloeiende belemmeringen kunnen worden aangepakt. We leven in een beschaafde regio, dus zaken als doorbetaling bij ziekte, inzet van oudere werknemers en verplichte zorg voor omgeving en milieu worden in deze trajecten niet ter discussie gesteld. Bovendien worden deze onderwerpen al in bredere programma’s als hervorming arbeidsmarkt en commissie-Van Straalen onder de loep genomen, of verhinderen Europese verordeningen iedere aanpassing. Desondanks is er wel degelijk een aantal onderwerpen waarop door aanpassing van regels belemmeringen kunnen worden weggenomen, zonder dat daarbij de noodzakelijk geachte maatschappelijke doelen worden ondermijnd. ANTIFOULING Het meest in het oog springt de regelgeving rond antifouling. Bovenop de EU-richtlijn heeft de Nederlandse overheid een eigen kop geplaatst die ertoe leidt dat de AF-verven die goed werken hier niet (meer) mogen worden toegepast, maar in de ons omringende landen wel. Doordat het niet verboden is om met niet-toegelaten AF-verven wel hier rond te varen, is het logisch dat veel eigenaren van met name op zout water varende schepen massaal doorvaren naar onze buurlanden om daar hun schepen te laten behandelen. Om vervolgens het schip weer vrolijk af te meren in de Nederlandse thuishaven. Ook rondom aanbestedingen voor patrouilleschepen, werkschepen en pontjes zijn de regels en voorwaarden dermate strak en star dat kleinere werven dergelijke uit belastinggeld bekostigde opdrachten amper gegund krijgen. Alle reden om met de politieke steun van een onvoldoende ingevuld ACTAL-programma op zoek te gaan naar openingen om deze regels te ‘moderniseren’. DE BRUINE VLOOT BESTAAT UIT SCHEPEN DIE MERENDEELS HOUTEN MASTEN HEBBEN. FOTO RENS GROENENDIJK JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 33 MEER REGELS Toch zijn er zelfs in de jachtbouw ook onderwerpen die vragen om ogenschijnlijk meer regels. Het meest in het oog springend zijn de risico’s die verbonden zijn met het gebruik en de handling van massieve houten masten, waarmee sommige traditionele schepen zijn uitgerust. Iedere branchekenner herinnert zich het ongeval al weer drie jaar geleden met de tweemaster Amicitia, waarbij ten gevolge van niet tijdig ontdekte inwendige houtrot de top van de zware mast afbrak en drie passagiers dodelijk werden geraakt. Dit, en als ik afga op andere verhalen ook minder fatale incidenten, heeft aanleiding gegeven tot een stuk zelfregulering onder de eigenaren en exploitanten van deze schepen. Maar dit heeft niet kunnen verhinderen dat eerder dit jaar tijdens het hellingen van een dergelijk schip, waarbij de massieve houten mast werd gestreken, opnieuw onverwacht de top afbrak, met nog een slachtoffer tot gevolg. Hoe dit zo heeft kunnen gebeuren en de schuldvraag zijn onderwerp van onderzoek, maar duidelijk is wel dat de regels en veiligheidsprocedures op dit moment nog steeds niet toereikend zijn om de veiligheid rondom het gebruik en de handling van massieve houten masten te garanderen. In dat geval is de roep om meer, althans betere, regels alleszins begrijpelijk en ook terecht. Niets doen is geen optie. SPECIFIEKE KENNIS NODIG Wel is het daarbij van belang dat deze regels uitvoerbaar, controleerbaar en handhaafbaar zijn, waarbij onder uitvoerbaar ook het kostenaspect moet worden begrepen. Om dit te kunnen verwezenlijken, is de specifi eke kennis nodig die eigenlijk alleen in de sector zelf aanwezig is. Het nu lopende maatwerkprogramma, waar branchespecialisten en beleidsmakers bij de overheid bij elkaar zijn gebracht, biedt een prachtige mogelijkheid om – ook al is dit programma bedoeld om regels te schrappen – tot een betere veiligheidstoestand te komen.

SIDE-POWER Innovation & Experience DC Speed Control thrusters and Stabilizer Systems from Side-Power - Innovative products developed from unique experience! BENELUX-REPRESENTATIVE: asabootelectro.nl ZELFS DE PRIJS IS GEKROMPEN: DE NIEUWE COMBIMASTER Mastervolt introduceert de supercompacte en slimme CombiMaster serie, een acculader en omvormer in één. Stroomonderbrekingen? Verleden tijd! Met zijn hoge opstartvermogen voorziet deze krachtpatser zelfs de zwaarste apparaten moeiteloos van stroom. Eenvoudige bediening en vlotte installatie met de optionele SmartRemote. Werkt bovendien naadloos samen met MasterBus, CZone en NMEA 2000. Kijk voor alle details op www.mastervolt.nl/combimaster WWW.MASTERVOLT.NL

VERENIGINGSNIEUWS Workshop polijsten van moderne verfsystemen Na verloop van tijd verliest iedere boot zijn glans op het lakwerk als gevolg van de invloed van de zon, water, zout, zand, stof en vuil. Natuurlijk houdt regelmatig schoonmaken de boot zeker mooier én scheelt dit veel werk qua herstelling, toch verliest elk verfsysteem zijn diepe glans, die het object zijn onderscheidende uitstraling geeft. De uitstraling van een schip vormt een belangrijk aandeel in het vaarplezier. Het is logisch dat er door de jaren heen een breed aanbod is ontstaan aan reinigings- en poetsmiddelen, speciaal gericht op plezierjachten. Tegelijk ontstaan er mede door duurzaamheidseisen nieuwe verfsystemen die qua onderhoud net een andere benadering vergen en kwetsbaar zijn voor verkeerde onderhoudsmiddelen. Reden voor NJI om kort voor het einde van het vaarseizoen op locatie een workshop bootpolijsten te organiseren Het herstellen van verweerde lakken en het corrigeren van spuitfouten in nieuwe lakken is niet nieuw. Ook hierin volgt de jachtbouw met enkele decennia vertraging de trend in de automotive sector Al jaren zijn er oplossingen te koop van diverse leveranciers die veelal vanuit een chemische achtergrond zijn ontwikkeld. Producten voor de reiniging en het machinaal polijsten zijn er zo ook in overvloed. Alleen op het gebied van machines zijn de ontwikkelingen aanmerkelijk minder spectaculair, terwijl daarmee volgens Rupes, een Italiaans fabrikant van elektrisch en pneumatisch gereedschap, juist veel winst valt te behalen bij het dieppolijsten van moderne laksystemen. Vanuit een langjarige ervaring in de totale procesbeheersing, heeft Rupes in eerste instantie voor de automotive sector een nieuwe lijn poetsmachines ontwikkeld. Rupes nam afstand van universele producten, verdiepte zich in de toepassing en zocht naar de beste herstel-optie. Bij het realiseren van lakherstel staat volgens Rupes de beweging centraal die machines maken. Vanuit dit principe werd omstreeks 2010 het BigFoot-systeem geïntroduceerd. Dit revolutionaire systeem is inmiddels uitgegroeid tot het meestgebruikte in Car-Detailing, waarmee de overtreffende trap in het re-conditioneren van autolakken wordt bedoeld. Het systeem is doorontwikkeld waardoor nu dankzij vele variabelen, zoals de machinale beweging, de wijze van aandrijving, het type polijst pad en de compounds voor het herstel van vrijwel elk lak probleem een passende oplossing kan worden geboden. WORKSHOP De Rupes BigFoot systemen zijn nu ook voor de nautische sector beschikbaar, waarbij naast exterieur ook lakpolijst oplossingen voor de interieurlakken voorhanden zijn. Diverse megajachtwerven en refitters in Nederland en ook internationaal passen het systeem met succes toe. Alle reden dus om te bekijken of binnen de ‘kleine(re)’ jachtbouw vergelijkbare resultaten haalbaar zijn en daarmee omzetkansen voor de onderhoudsbedrijven. NJI en Rupes organiseren op dinsdagmiddag 17 september een workshop waarin geïnteresseerde professionals vrijblijvend kennis kunnen maken met deze nieuwe manier van lakpolijsten en hoe dit in zijn werk gaat. Jachtservice Drimmelen stelt hiervoor haar locatie beschikbaar en is tevens gastheer voor de inwendige mens, WSB Wagner verzorgt de machines en de middelen. NJI verzorgt de coördinatie van dit evenement. Om het vrijblijvende karakter te benadrukken en no shows tegen te gaan, geldt een eigen bijdrage van € 50 per deelnemer. Ook niet-NJI-leden zijn van harte welkom. Aanmelden kan via het secretariaat van de NJI (secretariaat@jachtbouw.nl) www.rupes.nl VOOR EN NA DE POETSBEURT. JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 35

Nautische advocaten legal support in stormy times Van Emstede & Slager Advocaten nautical lawyers | Hiswa partner in business Leidseplein 33-2, 1017 PS Amsterdam T +31 (0)20 675 94 94 | E e.slager@vanemstede.nl www.vanemstede.nl Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten, incasso, etc. Vele leden van HISWA Vereniging en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Slager Advocaten reeds als hun huisadvocaat. Bezoek ons op HISWA te water Stand KB02C (Village) Optimaal genieten van comfort aan boord! n Lucht- & waterverwarmers n Airconditioningsystemen n Elektrische schuifdaken www.webasto-marine.nl n Raam- & luikblinderingen n Koel- & vriesapparatuur n Boilers

Tekst en foto’s Rens Groenendijk BOUWEN IN STAAL ÉN ALUMINIUM Van den Hoven kijkt verder vooruit Jachtbouwer Bart van den Hoven in Waspik, al twintig jaar actief met het bouwen van steeds fraaier gelijnde stalen motorjachten, verzet de bakens en bouwt een ruim 18 meter lang snelvarend aluminium schip, de Voyager 61. “Dit marktsegment heeft toekomst”, aldus Van den Hoven. “De doelgroep voor mijn stalen jachten wordt steeds ouder. Met dit type schip verwachten we internationaal een wat jonger publiek aan te spreken. Mijn dochter werkt al in de zaak en mijn zoon volgt een nautische IVA-opleiding en daarom moet ik verder vooruit kijken.” Eigenlijk was Van den Hoven niet van plan om het aluminium casco in eigen beheer te bouwen. “Ik ben overal gaan kijken, heb me georiënteerd en gezien dat er heel wat goede cascobouwers zijn, met name in Friesland. Maar ik zou telkens een heel eind moet rijden om de bouw goed te kunnen volgen, wat veel tijd kost en ik blijf in Waspik toch ook stalen schepen bouwen. Toen heb ik de knoop doorgehakt: we gaan het zelf doen. Ik heb goede lassers en mensen die ervaring hebben om met aluminium te werken tot mijn beschikking.” Ruim drie jaar geleden jaar geleden betrok Van den Hoven een nieuwe bouwhal aan de rand van het industrieterrein in Waspik. Ook al met vooruitziende blik, want de werf kan in twee volkomen gescheiden delen worden gesplitst. “Staal en aluminium gaan absoluut niet bij elkaar, die metalen vreten elkaar aan. We hebben een week lang de bouwruimte heel intensief schoongemaakt en zijn in mei begonnen. Snijtechniek Brabant leverde het bouwpakket en Van den Hoven investeerde in drie lasapparaten en een zaagmachine speciaal voor aluminium. VOOR EIGEN REKENING “Wat zo leuk is van het in eigen beheer bouwen, is dat een groep geïnteresseerde mensen regelmatig komt kijken naar de voortgang van de bouw en er worden zelfs al serieuze gesprekken gevoerd. Het schip wordt als demo-jacht gebouwd, voor onze eigen rekening. Een koper heeft daardoor als voordeel dat hij volgend jaar al zou kunnen varen.” Van den Hoven bouwt al jarenlang op voorraad en slaagt er telkens weer in om gaande het bouwproces of net daarna het schip JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 37

Foto Van den Hoven Jachtbouw VAN DEN HOVE EXECUTIVE 2100 Chihuahua beheerst te water Van den Hoven Jachtbouw liet in Waspik op 9 juli het 21 meter lange stalen motorjacht Chihuahua te water. Het Tilburgse transportbedrijf M.J. van Riel zette het 55 ton zware stalen schip eerst op een hydraulische platformwagen, waarmee het naar de loswal werd gereden, een afstand van enkele honderden meters. Een mobiele kraan zette de Chihuahua heel beheerst in het water, onder toeziend oog van de Belgische opdrachtgever. De Van den Hoven Executive 2100 is ontworpen door Arnold de Ruijter. Het schip een 130 liter hydraulische tank en een 75 cc hydraulische pomp op beide hoofdmotoren, laagtoerige John Deere 6090AFM 85 diesels van elk 330 pk. De hydrauliek is onder meer nodig voor de neerlaatbare mast, waardoor de doorvaarhoogte teruggebracht kan worden tot 3,85 meter. Het vaarcomfort wordt verhoogd door Vetus hydraulische vin-stabilisatoren. Een Side Power SH 300 hydraulisch hek- en boegschroef vergemakkelijken het manoeuvreren. Het schip is 5,95 meter breed en heeft een diepgang van 1,40 m. De 2100 heeft slechts één (zeer ruime) slaapkamer met een uitgebreide badkamer en een royale inloopkast. Omdat de eigenaar lange trips wil maken, wordt de ruimte voorin het schip benut als berging, die eventueel later omgebouwd kan worden tot een tweede slaapkamer. 38 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019

TECHNISCHE SPECIFICATIES VOYAGER 61 Lengte o.a.: 18,38 m. Breedte: 5,30 m. Diepgang: 1,35 m. Waterverplaatsing: 49 ton Topsnelheid: circa 21,5 knopen Motoren: 2x Volvo Penta D11-725 (533 kW) CE-klasse: A DE SNELVARENDE VOYAGER 61 IS DOOR VAN DEN HOVEN SAMEN ONTWIKKELD MET ONTWERPER RENÉ VAN DER VELDEN. EEN GROTE FLYBRIDGE BIEDT RUIMTE AAN ACHT PERSONEN, MET EEN BUITENKOMBUIS. te verkopen. De Belgische klant die een paar jaar geleden een 17 meter demo-jacht bij Van den Hoven kocht, wilde toch graag wat groters en bestelde een 21 meter jacht, dat vorige maand werd opgeleverd. Het jacht dat hij inruilde werd door Van den Hoven direct weer doorverkocht. “Op voorraad bouwen kan alleen maar als je daarvoor kapitaal beschikbaar hebt. We leggen nu de laatste hand aan een 15 meter demo-jacht, dat we op de HISWA te water zullen presenteren. En dan staat er al weer een ander casco gereed om af te bouwen. Tussendoor doen we nog een refit van een schip dat we 15 jaar geleden hebben gebouwd en de reparatie van een ernstige schade.” LAT HOGER LEGGEN Met de bouw van de Voyager 61 wil Van den Hoven de lat nog hoger leggen. “Wij bouwen al met heel hoge kwaliteitsnormen, maar nu gaat er nog een schepje bovenop. Dat moet ook, want dit wordt een schip in de hogere prijsklasse.” Door de komst van dochter Michelle in de zaak twee jaar geleden, na haar studie bedrijfskunde, wordt de publiciteit veel voortvarender aangepakt. Een gerestylede website, video’s gemaakt met drones, mooie foto’s van ex- en interieur, brochures en nieuwberichten op social media zetten de jachten van Van den Hoven met allure in de schijnwerper. Voor de Voyager werd een kostbare animatie-video gemaakt en een gelikte brochure. Michelle: “Ik kan me nu gaan voorbereiden op onze deelname aan de komende Boot Düsseldorf. Om de potentiële Duitse klanten goed te woord te kunnen staan, ga ik mijn Duitse spreekvaardigheid verhogen bij de ‘Nonnetjes in Vught’. We hebben op de beurs een stand met een groot schaalmodel van de Voyager 61, een fors beeldscherm voor het afspelen van promo-video’s en informatie over de andere schepen die we bouwen. Nu al zijn er steeds meer Duitse geïnteresseerden en daarom is onze website behalve in het Nederlands en Engels ook in het Duits.” www.bvandenhovenjachtbouw.nl EEN ARTIST’S IMPRESSION VAN DE SALON, MET GROTE RAMEN DIE EEN UITZICHT RONDOM BIEDEN EN EEN MODERN, STRAK INTERIEUR. JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 39

BEDRIJVENINDEX NEDERLAND Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het vakblad en op de website www.jachtbouwactueel.nl met logo, profielpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie, nieuwsberichten en vacatures. Technische installaties Lakken, anti-fouling & boatcare Comfort aan boord Jachtbetimmering & stoffering Jachtbetimmering & stoffering Lakken, anti-fouling & boatcare Bouwmateriaal & constructie Comfort aan boord Jachtbetimmering & stoffering Motoren aandrijving & toebehoren Lakken, anti-fouling & boatcare Motoren aandrijving & toebehoren Tuigage & dekbeslag Financiering & verzekering Technische installaties Transport & logistiek Lakken, anti-fouling & boatcare Motoren aandrijving & toebehoren Navigatie, communicatie & verlichting Consulting Motoren aandrijving & toebehoren Comfort aan boord Motoren aandrijving & toebehoren Asa Boat Electro b.v. Awlgrip Clion Marine CoverWorks De Graaf kunststof teakdekken De IJssel Coatings BV Dictator Productie B.V. Dometic Easterwoods Trading B.V. Exalto International Paint bv Imansson Products Klusmarine / Marinetech Kuiper Verzekeringen bv Mastervolt MOL Logistics BV nC Surface Technology BV Padmos MID Raymarine Nederland BV Van Emstede & Slager Advocaten Vetus Webasto Yanmar www.asabootelectro.nl www.awlgrip.com www.clion-marine.com www.coverworks.nl www.degraafwatersport.nl www.doublecoat.nl www.dictator.nl www.dometic.com www.easterwoods.nl www.exalto.nl www.international.yachtpaint.com www.imansson.com www.klusmarine.nl www.kuiperverzekeringen.nl www.mastervolt.nl www.mol-logistics.nl www.nc-marine.com www.padmos.com www.raymarine.nl www.vanemstede.nl www.vetus.com www.webasto-marine.nl www.yanmarmarine.com Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl VORMGEVING Donkervoort Communicatie Art director: Karin van Zanten UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Amstelwijckweg 15, 3316BB Dordrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 34,40 excl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. 40 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 COLOFON

Te huur: Service Centrum Maashaven Service Centrum Maashaven, een bedrijfsverzamelgebouw in Rotterdam Zuid, biedt op korte termijn een complete faciliteit voor de bouw, onderhoud en/of verkoop van pleziervaartuigen dan wel kleine beroepsvaartuigen. Uniek gelegen in hart Rotterdam met open verbinding naar zee aan de Nieuwe Waterweg, een rivier zonder snelheidsbeperkingen. Het pand is goed bereikbaar over de weg en met openbaar vervoer. • 3200 m2 bedrijfsruimte / 800 m2 kantoorruimte • 90 m2 spuitcabine (ook voor polyester werk) • 10 tons bovenloopkranen • 30 tons Bollegraaf bootlift • 30 tons hydraulische bootwagen met craddles Service Centrum Maashaven • heftrucks • 80 m vaste kade met een vloerbelasting van 20 ton m2 • 4000 m2 • parkeren op eigen terrein Alles onder voorbehoud van acceptabele voorwaarden en beschikbaarheid. Brielselaan 69 - 73, 3081 AA Rotterdam E info@oceanwideyachtinggroup.nl T 06 511 80607 eigen water evt met steigers Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze (deur)sluitoplossingen U heeft de toepassing, wij de oplossing! Op klantspecificatie of speciaal voor u berekend met behulp van computersimulatie. Wordt geleverd met montagetekening voor optimale plaatsing en werking. • Kwalitatief hoogwaardige gasveren, ook in RVS (type 304 & 316) • Ruime keuze uit bevestigingstoebehoor/aansluitingen • Verend- of star blokkeerbare gasveren • Van enkele stuks(maatwerk) tot grote series • Lange levensduur gegarandeerd DICTATOR Productie B.V. Energieweg 11, Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl “Donkervoort gebruikt voor haar sportwagens al vele jaren probleemloos de kwaliteits gasveren van DICTATOR, dat wilt u toch ook voor uw jacht?” www.dictator.nl

Door Laurens van Zijp HISWA VILLAGE Rechts van de entree, met uitzicht op de haven, heeft zich voor het tweede jaar een groep ondernemers verenigd onder de naam HISWA Village. De exposanten Raymarine, Kuiper Verzekeringen, Vetus, Mastervolt, WhisperPower, Juweliershuis Aalbers, International Paint en Webasto hebben vorig jaar als eerste hun vertrouwen uitgesproken in de nieuwe locatie en hun krachten gebundeld. Het is dé business-2-business plek van de beurs. Toeleveranciers treffen immers niet alleen de consument, maar ook de jachtbouwers, in Lelystad in grote getalen aan. 2E HISWA TE WATER IN LELYSTAD Branche toont vertrouwen in ‘natte’ botenbeurs De komende HISWA te water wordt voor de tweede maal in de Batavia Haven in Lelystad gehouden, en wel van 4 tot en met 8 september. De branche toont grote belangstelling voor de beurs en de organisatie verwacht een groter aantal boten; ruim 300, tegen 270 vorig jaar. De jachtbouwers, importeurs en toeleveranciers tonen hun vertrouwen in de vernieuwde opzet van de ‘natte’ botenbeurs. Nu zeggen aantallen niet alles. Een gericht publiek en een kwalitatief goed en gevarieerd aanbod tellen evenzeer. “We laten een breed assortiment aan schepen zien en alles wat daarmee samenhangt”, 42 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 RAHUSEN (LINKS) EN HOEVE: ‘BIJ ELKE ACTIVITEIT STELLEN WE DE VRAAG WAT DE TOEGEVOEGDE WAARDE IS VOOR DE BEURS.’ Foto Laurens van Zijp stelt beursdirecteur Arjen Rahusen, “waar de bezoekers goed kunnen kijken en vergelijken. In die zin gaan we terug naar een ‘klassieke’ botenbeurs, zonder overbodige toestanden. Bij alle activiteiten stellen we de vraag wat de toegevoegde waarde is voor de beurs.” Zeilwedstrijden blijken dat niet te zijn, maar de Optimist on Tour wel, dus die keert terug. Salesmanager Alex Hoeve vult aan: “De exposanten en de bezoekers staan centraal. We organiseren de HISWA te water niet voor onszelf.” Dat blijkt bijvoorbeeld uit de aanstelling van servicemedewerkers per segment. Zij ontzorgen op de beurs de exposant, zodat die zich kan concentreren op de beurspresentatie. BEURSPRESENTATIE En zo’n beurspresentatie is een vak apart dat niet moet worden onderschat. Hoeve: “Het is hard werken. Een standhouder die voortdurend

gebied van elektrisch varen te vinden is, en bezoekers desgewenst kunnen proefvaren. Dat laatste – proefvaren – is sowieso een mogelijkheid op deze beurs. TOPSEGMENT Nieuw is ook de zogenoemde ‘Golden Boulevard’ waar boten in het topsegment – zeg vanaf 15 meter en boven de anderhalf miljoen – zijn afgemeerd. Deze presentatie onderstreept het wereldwijde begrip ‘Dutch Built’. De HISWA te water biedt de Nederlandse jachtbouw bij uitstek een moment om zich op dat punt te profileren. TOEKOMST achter z’n telefoon of tablet zit, doet iets niet goed. Ook voor zijn directe buren is zo’n passieve presentatie niet prettig. Het geeft geen goede uitstraling.” De presentatie van de standhouders gebeurt niet alleen op de beurs zelf. Dat kan ook de website van de HISWA te water; een belangrijke toevoeging, zeker in de aanloop van de beurs waarin bezoekers zich gaan oriënteren. De HISWA te water site is vernieuwd, en met behulp van techniek van YachtFocus zijn de te exposeren schepen uitgebreider en meer in detail te presenteren. Ook hier geldt dat het de verantwoordelijkheid is van de exposant om zijn product zo goed mogelijk voor het voetlicht te brengen, zo benadrukken Rahusen en Hoeve. “Wij faciliteren als beursorganisatie slechts. Een klant kan direct contact zoeken met een exposant. Daar hoeven wij niet tussen te zitten; willen we ook niet.” DOORSTROMING Vorig jaar was de natte HISWA voor het eerst in de Batavia Haven en begrijpelijkerwijs waren er wat kinderziektes: bewegwijzering, parkeerperikelen en opstoppingen op de steiger. Dat is allemaal opgelost. Volgens Rahusen wordt de parkeergelegenheid fors uitgebreid, in samenwerking de gemeente Lelystad en de Batavia Fashion Outlet. De bewegwijzering en de verkeersregeling worden ook beter. Om de doorstroming op de steigers te verbeteren komen er meer paviljoens. Daar kunnen bezoekers de boten beter bekijken en rustig praten met de verkoper, terwijl de doorgaande looproute vrij blijft. Rahusen: “Het is een speerpunt om meer boten een zijaanzicht te geven; de boot verkoopt zich dan als geheel. Die ligplaatsen hebben we nu voor vijftig schepen meer kunnen creëren dan vorig jaar.” SEGMENTEN De komende HISWA te water is opnieuw ingedeeld in een aantal segmenten: motorboten, zeilboten, outboard, tenders en sloepen, multihulls, elektrisch varen, plus de tenten op de kade met alle toebehoren. Nieuw zijn vier grote paviljoens, verspreid over het beurswater, waar fabrikanten van buitenboordmotoren zich presenteren. Hoeve: “Honda, Mercury (Brunswick), Suzuki en Yamaha hebben elk een eigen paviljoen, in samenwerking met hun dealers, waar configuraties worden getoond, dus motor met boot. Samen tillen ze zo hun beurspresentatie naar een hoger niveau. De keuze voor de HISWA te water past in hun verkoopproces. In het najaar kunnen configuraties worden gemaakt en samengesteld, die dan in het voorjaar worden uitgeleverd.” Centraal in de haven komt een ‘Boot aan Stroom’ paviljoen, waar alles op het De toekomst van de beurs zien Rahusen en Hoeve met optimisme tegemoet. Concurrentie van het populair geworden Cannes vrezen ze niet; die met Southampton kunnen ze aan, daar speelt ook nog eens de onzekerheid rond de Brexit in het voordeel van Lelystad. “Cannes is typisch Zuid-Europees; de HISWA te water wordt de beste in-water boatshow voor Noord-Europa” zeggen ze stellig. Lelystad is een goede locatie, ook internationaal gezien; zeker als het vliegveld Lelystad eenmaal operationeel is voor internationale vluchten. In de haven zelf is nog ruimte voor uitbreiding. Ondanks alle digitalisering en de mogelijkheid om alles met een muisklik te vergelijken, gaat er volgens Rahusen niets boven een in-water show waar je daadwerkelijk aan boord kunt stappen en een boot kunt ‘beleven’. “Het kopen van een boot moet immers een feest zijn.” www.hiswatewater.nl DO YOU KNOW... ... that IMCI`s rtification experience is based on more than 20.000 products certified from more than 2.800 manufacturers? INTERNATIONAL info@imci.org www.imci.org Scan QR Code for IMCI`s contact data MARINE CERTIFICATION INSTITUTE ...we r you. JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 43

Volop noviteiten Nederlandse jachtbouw Nederlandse jachtbouwers grijpen de HISWA te water gretig aan om hun nieuwste modellen en innovaties te tonen aan het publiek. Jachtbouw Nederland belicht een aantal belangrijke noviteiten. Damarin levert bouwnummer 300 op Damarin in Gouda heeft deze zomer bouwnummer 300 opgeleverd. Het is een polyester tender, die is voorzien van een lage opbouw, de 732 Cabin. Werfdirecteur Ad van Dam: “We merkten een paar jaar geleden dat er vraag bij klanten ontstond naar een ander type schip dan een sloep. Ze wilden sneller, luxer en meer aanvangsstabiliteit. We zijn toen gaan tekenen in de maat rond 7,50 meter. Zo ontstond onze 732 tender; een modern model met doorgestoken roer en zwemplateau en een royale kuip.” Bij het ontwerp werd ook rekening gehouden met de breedte van 2,50 meter. Dit met het oog op transport over de weg zonder vergunning. Het is tevens een handige boxmaat. Voor de naval architecture van het tenderontwerp werd Studio Delta van Menno van Dijk in de arm genomen. Die heeft het onderwaterschip geoptimaliseerd en voorzien van een concaaf gedeelte in het achterschip, voor een betere aanstroming van de schroef. De 732 Zilvermeeuw is voorzien van een kajuit, waarvan de opbouw mooi laag is gehouden. Het schip is besteld door een bestaande klant die een Damarin 640 sloep voer, en een ander schip wilde. Niet eens veel groter maar wel veel luxer, én met kajuit. Door de stuurstand op de motorkist te plaatsen, kan de stuurman over de opbouw heen kijken. Bovendien ontstaat er door die opstelling loopruimte rondom, terwijl er achterin meer zitruimte is. De vloer in de kajuit is verlaagd; een bouwwijze die Damarin al in 2001 toepaste in de Damarin 640. Het DE DAMARIN 732 CABIN, KORT VOOR DE OPLEVERING. zorgt voor een betere zitpositie. De nieuwe 732 heeft een keukenblokje met kookplaat en wasbak, terwijl in de voorpiek een afsluitbaar toilet plus vuilwatertank is ingebouwd. Voor de voorstuwing is een Yanmar diesel van 80 pk geïnstalleerd; in combinatie met een vierbladsschroef loopt de boot daarmee voluit 32 km/ uur. Een frame van schotten en stringers zorgt voor voldoende sterkte van de romp. Damarin toont de nieuwe 732 Cabin op de HISWA te water (stand A12). www.damarin.nl Elektrisch proefvaren bij De Stille Boot De Stille Boot in Heeg is specialist op het gebied van elektrisch varen. Het bedrijf bestaat dit jaar 15 jaar en in het kader van dit derde lustrum brengt De Stille Boot varen op stroom extra onder de aandacht op de HISWA te water. Daar komt een drijvend ‘stroom-paviljoen’ (stand B22) waar een keur aan elektrisch aangedreven boten is afgemeerd. Zoals motorboten als iSloep, Zuidwester, Rand en Whaly, zeilboten van Saffi er en Pointer, en een bijboot van Boot4. Geïnteresseerde bezoekers kunnen proefvaren en zo direct kennismaken met elektrisch varen. Bovendien vinden ze er alle informaOnderwaterrobot bij Technautic Technautic heeft op de HISWA te water (stand KO053) een onderwaterrobot als trekker. De groothandel voor de watersport is importeur voor de Benelux van de PowerRay Wizard van Powervision. Onder meer inzetbaar om het onderwaterschip te inspecteren, maar ook voor de ‘fun’. De Powerray Wizard kan aan een bijgeleverde 70 meter lange kabel tot 30 meter diep gaan. Via de bijgeleverde Zeiss VR bril kunnen de onderwaterbeelden worden bekeken en met een afstandsbediening kunnen foto’s (12 megapixels) en videobeelden (4K) worden gemaakt, 44 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 tie over en zien ze productvoorbeelden, zoals Torqeedo en WaterWorld elektrische aandrijvingen, bijbehorende accupakketten en laders, Simarine en Sentinel monitoring systemen en Solbian fl exibele zonnepanelen en Genasun solar laders. Medewerkers van De Stille Boot zijn ook dagelijks te vinden in het HISWA theater om hun expertise met het publiek te delen. “Met de boten van onze dealers en werven kunnen we laten zien dat elektrisch varen stil, schoon en krachtig is, met voor veel toepassingen ruim voldoende actieradius”, aldus Marcel Schaap, oprichter en directeur van De Stille Boot. www.destilleboot.nl die worden opgeslagen op een 64 GB geheugenkaart. Led-lampen op de robot verlichten de onderwaterwereld. Op de afstandsbediening kan ook een smartphone of tablet als viewer worden gemonteerd. Met de 6400 mAh accu kan vier uur lang gedoken worden. Met de ingebouwde sonar kan vis worden opgespoord. Ook is het mogelijk visvoer te droppen. www.technautic.nl

Enksail Orion Cruiser 49 De Makkumer werf Gebroeders van Enkhuizen komt met een aluminium zeiljacht naar de HISWA te water: de Enksail Orion Cruiser 49 (foto). Een aluminium zeiljacht met dekhuis, ontworpen door Kees van de Stadt van Satellite Yacht Design. De werf is vooral bekend van de stalen Noordkapers, naar het ontwerp van Martin Bekebrede, in eigen huis doorontwikkeld en gefi netuned. De overeenkomsten tussen de twee scheepstypen zijn het ruime dekhuis, de mogelijkheid om klantwensen te verwerken en de hoge kwaliteit. Binnen de Enksail Orion range zijn drie schepen ontworpen: de Explorer 49, Cruiser 49 en de Orion 54. Door de rompvorm en de gewichtsbesparing door de toepassing van aluminium is de 15 meter lange Enksail Orion 49 een vlotte zeiler met goede zeileigenschappen, op zowel ondiep als diep water. De diepgang kan variëren van 1,50 meter tot 3,00 meter. Het schip is uitgerust met een hydraulisch ophaalbaar kiel-midzwaard en dubbele Jefa-roeren. Daarmee kan de Orion 49 droogvallen. De romp is standaard kaal aluminium. Benedendeks is een grote kombuis en zijn er drie hutten, met in iedere hut een tweepersoonsbed. Er zijn twee badkamers, met douche wasbak én toilet. De werf heeft Enkshare ontwikkeld, een formule om luxere schepen te charteren of in deeleigendom te nemen. Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld een Enksail Orion te bezitten voor 25% van de kostprijs. Stand B36. www.gebrvanenkhuizen.nl TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte o.a.: 15,00 m. Romplengte: 13,75 m. Breedte: 4,45 m. Diepgang: 1,50-3,00 m. Zeiloppervlak: 112 m2 Waterverplaatsing: 15 ton Motor: Yanmar 4JH 4-cilinder diesel, 75 pk met saildrive CE-categorie: A Nieuwe modellen van Vedette DE VEDETTE TRAVELLER 12.30 HEEFT EEN GROTERE SALON. TECHNISCHE SPECIFICATIES VEDETTE TRAVELLER 12.30 Lengte o.a.: 12,80 m. Lengte waterlijn: 11,41 m. Breedte: 4,15 m. Kruiphoogte: 2,48 m. Diepgang (ongeladen): 1.12 m. Bouwmateriaal: staal. CE-categorie: B. Gewicht: 14.500 kg Motor: Volvo D3, 150 pk “Klanten bepalen wat we bouwen”, stelde werfeigenaar en jachtbouwer Hans van Veen van Vedette Jachtbouw in Ter Aar al eerder in Jachtbouw Nederland. Dat blijkt andermaal het geval met de Vedette Traveller 12.30, die afgelopen juni in de vaart is gekomen. Vedette Jachtbouw bouwt al jaren de vertrouwde Vedette ontwerpen, in cabin- en salonuitvoering. Door vraag naar een salon met meer binnenruimte en overdekte kuip is de Vedette Traveller ontwikkeld. De opbouw is iets verder naar voren geplaatst en het kajuitdak loopt door tot boven de kuip. De Traveller heeft een rechte achtersteven, de gangboorden lopen naast de kuipbanken tegen de spiegel aan. Via het zwemplateau biedt de spiegeldeur toegang tot de kuip. De twee hardhouten toegangsdeuren leiden naar de salon. Daar is aan bakboordzijde de royale stuurstand met weids uitzicht. De keuken bevindt zich eveneens aan bakboord en is van alle gemakken voorzien. Aan stuurboord staat een comfortabele loungebank. In de voorpiek is de ruime eigenaarshut en de tweede slaaphut is ingericht met een stapelbed. Verder zijn voorin de douche en toiletruimte te vinden. NAVIGATOR 35 Een ander nieuw model dat Vedette Jachtbouw deze zomer opleverde is de Navigator 35. Een modern gelijnd ontwerp met prominente bijlboeg en rechte raampartijen. De steile steven geeft een langere waterlijn en in combinatie met een specifi eke sprayrail bevordert dat de vaareigenschappen. Volgens de werf is het schip koersvast, stabiel, wendbaar en verrassend snel. De grote raampartijen van de salon versterken binnen het gevoel één te zijn met de omgeving. In de salon bevindt zich de volledig ingerichte keuken, een grote loungebank met een royale tafel. De sprayrailconstructie geeft binnen in het schip meer ruimte, wat merkbaar is in de royale eigenaarshut in het voorschip, met een groot vrijstaand tweepersoonsbed. Naast de eigenaarshut zijn een doucheruimte en het toilet. De Navigator-lijn kent drie varianten; naast 35 zijn er de Navigator 41 en 48. Vedette toont de nieuwe Traveller 12.30 en de Navigator 35 op de HISWA te water (stand E12), samen met de 11.30 Cabin en de Cantia 28. Verder ontwikkelt Vedette Jachtbouw een 14.30 meter schip. Op basis van de lijnen van de Vedette Comfort line, maar dan als salonkruiser. www.vedette.nu DE NIEUWE NAVIGATOR 35 IS EEN UITGESPROKEN STEILSTEVEN. TECHNISCHE SPECIFICATIES NAVIGATOR 35 Lengte o.a. 10,65 m. Breedte: 3,90 m. Diepgang: 1,00 m. Kruiphoogte: 2,48 m. Bouwmateriaal: staal. CE-categorie: B. Gewicht: 12.500 kg Motor: Volvo D3, 150 pk JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 45

Saffi er Se 37 Lounge met nieuwe snufjes De Saffi er Se 37 Lounge ‘Omaka’ is de eerste van dit model daysailer dat door Saffi er Yachts in IJmuiden is uitgerust met tal van nieuwe snufjes, die voor nieuwe modellen standaard zullen worden. De zeilboot heeft een furling grootzeil, dat oprolt in de giek, waardoor het onder alle omstandigheden gemakkelijk te hanteren is. Verder kreeg de ‘Omaka’ een waterjet boegschroef, voor het manoeuvreren in de haven. Op verzoek van de eigenaar werden luxe stoelen geplaatst achter beide stuurwielen. Ze zijn draaibaar, zodat de schipper contact kan houden met zijn varensgezellen. “Ik moet eerlijk bekennen dat die stoeltjes de wens zijn van een klant”, vertelt Dennis Hennevanger van Saffi er. “Ik was een boot afl everen en zag pas bij terugkomst dat ze gemonteerd waren. Mijn eerste gedachte was dat het overbodig is, maar toen ik er eenmaal mee gevaren had, moest ik mijn mening bijstellen. Het is heel comfortabel, ze zijn 360 graden draaibaar, en zijn er heel chique uit. We gaan nu alle Se 37 Lounge-boten daarmee uitrusten.” Voor het reefbare grootzeil werd een systeem toegepast van het Deense bedrijf Furlerboom. De elektrische lieren aan boord zorgen voor de aandrijving. Een extra permanente voorstag zorgt voor een nog gemakkelijkere handling van de Zero. “Het is allemaal zo gemakkelijk gemaakt dat je opstapt en vrijwel direct kunt wegvaren, in je eentje”, aldus Hennevanger. Op de HISWA te water in Lelystad zijn bij stand C04 maar liefst vijf Saffi er-modellen in het water te zien: de Sc 6.50 Cruise, Sc 8m Cabin, Se 26, Se 33UD en een Se 37 Lounge (maar dan zonder snufjes). www.saffi eryachts.com Aquanaut Privilege 460 AC Pilot House TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte o.a.: 13,65 m. Breedte: 4,35 m. Diepgang: 1,25 m. Kruiphoogte: 3,54 m. Motor: Vetus Deutz VD 6170, 170 pk Gewicht: 20.000 kg. Veel leefruimte aan boord is een sterke troef van de vernieuwde Aquanaut Privilege 460 AC Pilot House. Het schip heeft een campagnedek met royale hoekbank en aansluitend een dichte stuurstand. Prominent aanwezig is de hoge salon met uitzicht rondom. Naar voren toe, een dek lager, is de kombuis aan stuurboord met een eethoek ertegenover. In het voorschip zijn een tweepersoonshut en toilet en badkamer. Achter is een tweepersoonshut met een Frans bed, diagonaal opgesteld. Daarnaast zijn er loodskooien als extra Pikmeer 40 OC Premier: tijdloos De Pikmeer-werf uit Grou komt met de 40 OC Premier naar de HISWA te water. Met de overhangende boeg oogt het stalen schip traditioneel, al is ‘tijdloos’ een betere omschrijving. Er zijn namelijk wel subtiele vernieuwingen doorgevoerd. Zoals het gevormde kajuitdak, de raampartijen in de salon, en de rondgezette spiegel. Door de iets verhoogde en verbrede romp 46 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 is een tweede slaapvertrek onder de kuipbank mogelijk. De maten zijn 12,35 x 4,05 x 1,10 m; kruiphoogte 2,40 m. Er staat een Yanmar CR-110 (110 pk) diesel in. Naast de 40 OC toont Pikmeer overigens ook de 48 OC op de HISWA te water (stand D04). www.pikmeerkruiser.nl slaapplaatsen. Volgens Aquanaut Dutch Craftmanship in Sneek heeft het schip een nieuwe uitstraling gekregen met vloeiende lijnen en afgeronde hoeken. Het gewelfde salondak en de windschermfundatie, de trappen, opstaptreden en zwemplatform met afgeronde hoeken zijn technische hoogstandjes, een combi van computergestuurde fabricage en handmatig vakmanschap. Aquanaut toont het schip en de 390 AC, op de HISWA te water (stand D08). www.aquanaut.nl

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Derde Mulder Thirtysix op stapel Bij Mulder Shipyard in Zoeterwoude staat een volgende ThirtySix op stapel, onder de projectnaam ‘Mana’. Het is een zusterschip van de eerder in de vaart gekomen ‘Delta One’ (Winnaar 2018 World Superyacht Awards) en de daarop volgende ‘Calypso’. De in aluminium gebouwde ThirtySix heeft een door Van Oossanen ontwikkelde snelle rompvorm (FDHF). Het interieur is ontworpen door het Engelse Vickers Studio. Het project ‘Mana’ zal in het voorjaar 2020 vaarklaar zijn. Het ThirtySix ontwerp leent zich zowel voor particulier gebruik als voor charter. De afmetingen zijn 36,00 x 8,00 x 2,05 meter, met een grosstonnage van 298. Mulder Shipyard is met de Calypso aanwezig op de komende Monaco Yacht Show, van 25-28 september. www.muldershipyard.nl Klassieke S&S bij VMG Yachtbuilders VMG Yachtbuilders in Enkhuizen werkt aan een bijzondere klus: de restauratie en afbouw van een historisch 74-voets Sparkman & Stephens ontwerp. Het jacht won in 1938 de befaamde Bermuda Race in de A-klasse en boekte tien jaar later opnieuw een overwinning in dezelfde race. De afgelopen twee jaar werd de scheepsromp in Duitsland volledig gerestaureerd en VMG Yachtbuilders bouwt het jacht nu af, in samenwerking met Hoek Design, Jongkind Service Medemblik, Brasker Masten en Schooneman Yachtpainters. Het restauratiewerk onderstreept de veelzijdigheid van de werf, die onder meer Puffins bouwt, maar ook een carbon racer als de Agile 42. www.vmgyachtbuilders.nl Heesen Yachts Interiors breidt uit Heesen Yachts Interiors breidt flink uit in Winterswijk. Er komt in september 2.240 vierkante meter nieuwe productieruimte bij, die daardoor 8.100 vierkante meter groot wordt. De kantoorruimte groeit met 332 vierkante meter tot bijna 1.000 vierkante meter. Daarnaast trekt Heesen 30 nieuwe medewerkers aan, die het totale personeelsbestand in Winterswijk op 130 hoogopgeleide ambachtslieden zullen brengen. De uitbreiding van zowel de faciliteiten als het personeelsbestand is een direct antwoord op de toename van de omvang en het volume van de jachten die Heesen Yachts in Oss bouwt. Het niveau van verfijning en expertise dat nodig is om interieurs op dit niveau te produceren, betekent dat er meer ruimte, apparatuur en ambachtslieden nodig zijn, aldus de werf. Het bouwen van een luxe interieur betekent omgaan met kostbare, soms onvervangbare materialen en het aansturen van een team van zeer getalenteerde vakmensen. Het gaat bij Heesen om kastenbouwers, stoffeerders, meubelmakers, schrijnwerkers, Franse polijsters, schilders, CNC-operators, tekenaars, projectmanagers en ingenieurs. www.heesenyachts.com Moonen Yachts failliet verklaard De rechtbank in Den Bosch heeft Moonen Yachts Holding BV op 12 juli failliet verklaard. Op 5 juli was al surseance van betaling verleend. De eigenaar van de werf in Den Bosch, Altos Hornos de Mexico, de grootste staalfabriek van Mexico, kon niet meer aan zijn financiële verplichtingen voldoen. Onder de holding vallen Moonen Yachts Services BV, Moonen Shipyards BV en Moonen Brokerage BV. Als curator is mr. W.J.B. Berendsen aangesteld. Begin juli verstuurde Moonen nog Lees het laatste nieuws op www.jachtbouwactueel.nl een persbericht waarin melding werd gemaakt van vergaande besprekingen met een nieuwe financier, die niet nader werd genoemd. In 2015 werd Moonen ook al een keer uitstel van betaling verleend. Ruim een jaar geleden werd bij Moonen de Brigadoon te water gelaten, een door René van der Velden ontworpen motorjacht van 36 meter, dat een World Superyacht Award in de wacht sleepte. In december vorig jaar werd de kiel gelegd voor een zusterschip, een bouw op speculatie. Diana Yacht Design tekende samen met Van der Velden voor de naval architecture van de YN199, terwijl Studio Indigo uit Londen verantwoordelijk is voor het interieurontwerp. De stalen romp arriveerde in juni in Den Bosch en zou deze maand met de aluminium opbouw worden samengevoegd. De oplevering was gepland in het voorjaar van 2020. www.moonen.com JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 47

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Door Laurens van Zijp DE ZEPHYR IN NIEUWE JAS WERD BEGIN JULI GEDOOPT. Foto Younique Yachts Zephyr: herboren klassieker VERRE VAN ORIGINEEL In de loop der jaren werd het schip verbouwd en het was dan ook verre van origineel toen het op de werf van Younique Yachts kwam. De romp was bekleed met epoxy. Terugbrengen naar de oorspronkelijke staat was niet het doel van de huidige eigenaar; hij wilde een bruikbaar schip met historische uitstraling. Daarvoor was hij bij Younique Yachts aan het juiste adres. Peter Melchers van Younique Yachts: “We gaan nooit rigoureus slopen, we bekijken eerst wat het is geweest, want het is zonde om andermans werk af te breken. De bouwers van weleer hebben over alle details nagedacht; dat doen wij ook, maar dan met nieuwe middelen.” Zijn compagnon Egbert Wattel zegt: “We zijn het beste in het bepalen van de styling als we het ook zelf maken. Je begint met een plan, een ontwerp en hoe verder je het uitwerkt, hoe meer je in details terecht komt. Wij doen alles in nauwe samenspraak met de eigenaar; we willen weten welk concept hij in gedachten heeft en dragen onze ontwerpideeën en styling aan. We ‘groeien’ als het ware met de klant in het project. Als er overeenstemming is, gaan we aan de slag.” HET SCHIP IS VOORZIEN VAN EEN MODERNE INRICHTING EN UITRUSTING. Foto Younique Yachts Younique Yachts in Makkum bedient een interessante nichemarkt: het transformeren van klassiekers tot eigentijdse schepen met behoud van het traditionele karakter. ‘Reborn legends’ noemt de werf dergelijke boten. Eerder werd een Swan een tweede leven gegund, en het jongste project werd begin juli gedoopt, het motorjacht Zephyr. Het is een De Voogt ontwerp uit 1938, dat bij scheepswerf De Vlijt in Aalsmeer – voorloper van het huidige Feadshipwerf Koninklijke De Vries Scheepsbouw – werd gebouwd als bouwnummer 373. Van oorsprong een snel, dubbelschroefs schip van 15 x 3,40 x 0,75 meter, met een waterverplaatsing van 8,3 ton, voorzien van twee Kermath V-8 motoren van elk 85 pk. De gewenste snelheid was 15 knopen. De houten romp werd diagonaal karveel gebouwd, met een binnenhuid van 8 mm eikenhout. De buitenhuid was boven water van 10 mm mahoniehout en onder de waterlijn van 10 mm teakhout. Voor het dek en de opbouw werd mahonie gebruikt. De spanten en schotten werden gemaakt van toentertijd modern materiaal, een aluminium legering. Het schip kreeg een hoge kajuit met grote ramen, met daarachter een open stuurstand in de kuip. (leeghalen, strippen en restauratie waar nodig); 3D laser-scannen, tekenwerk op basis van design-details. Interieurbouw vanuit CNC-freespakketten en in het werk te bepalen details. DRIE FASEN In het geval van de Zephyr werd het werk opgeknipt in drie fasen: terug naar het casco Joy Rider van Damen in Gorinchem te water Bij Damen Shipyards Gorinchem ging op 5 juli de Joy Rider te water. Het 46 meter lange superyacht support vessel wordt in Vlissingen verder afgebouwd, om van 25-28 september aanwezig te kunnen zijn op de Monaco Yacht Show. Het is het 15de schip van dit type dat Amels/Damen heeft gebouwd. Aan boord van de Joy Rider is plaats voor veel waterspeelgoed, dat met een 6,7 tons dekkraan in het water kan worden gezet. De verswatertanks kunnen 20.000 liter bevatten en die voor48 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 raad kan snel worden aangevuld door een watermaker met een dagcapaciteit van 4.300 liter. De vuilwatertanks hebben een capaciteit van 15.000 liter. Zero speed stabilisatoren zorgen ervoor dat het schip op een ankerlocatie mooi stil blijft liggen. Verder is er een speciale opslag voor jerrycans met benzine. Er is accommodatie voor zes gasten en zeven bemanningsleden. www.yacht-support.nl TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 46 m. Breedte: 8,20 m. Diepgang: 2,40 m. Inhoud: 310 GT Topsnelheid: 16,5 knopen Actieradius: 5.000 mijl Dekkraan: 6,7 ton, bereik 7,4 m. Heli touch & go: 3.700 kg Op 6 juli werd de Zephyr gedoopt en overgedragen aan de eigenaar. Het schip oogt nog altijd fraai klassiek, maar is voorzien van een moderne inrichting en uitrusting. Voor de voorstuwing zijn twee Yanmar diesels van 185 pk geïnstalleerd. Melchers: “We kijken met heel veel plezier terug op dit project, waarmee we twee jaar bezig zijn geweest. De vrije hand die we kregen om alles tot in topstaat te maken is ongekend. Ieder detail hebben we volledig mogen uitwerken.” Inmiddels in Younique Yachts bezig met een nieuwbouw project, een 10 meter lange kanaalboot naar een ontwerp van André Hoek. Deze wordt in samenwerking met Freddie Bloemsma gebouwd. Younique Yachts heeft eerder dit jaar intrek genomen in de hal van Alucraft aan de Waardwei, dat op zijn beurt naar de Stranwei 32 verhuisde. www.younique-yachts.com

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Foto Roel Ovinge Habbeké: reddingboot als plezierjacht Enorm enthousiast zijn ze bij Habbeké Shipyard in Hoorn over de nieuwe versie van de Valentijn-klasse. Dat spreekt uit het persbericht dat we ontvingen: “Wat een gevaarte! Kan je ook trots zijn op een machine? Jazeker! Ze is fantastisch.” Voor een Nederlandse klant die in Zweden gaat varen, bouwde Habbeké een professionele reddingboot om tot een fascinerend plezierjacht. De romp van de Valentijn 2000 klasse zelfrichtende reddingboten (KNRM) en het dichte stuurhuis, die Habbeke eerder bouwde voor Mauritanië en Curaçao, is verlengd tot 12 meter, inclusief zes zitplaatsen en een bemanningsverblijf. Habbeké kreeg als eerste in de Benelux de nieuwste Volvo-Penta D6-440 diesels geleverd, met de nieuwe hekaandrijving en inclusief alle opties als extra docking joysticks, autopilot, Dynamic Positioning System en Glass Bridge. De topsnelheid is bijna 45 knopen. De stoelen zijn volledig geveerde Shockwave S3 Corbin Drop Downs, inclusief armleuning bediening. Het schip is voorzien TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 12,00 m. Lengte romp: 10,96 m. Maximale breedte (over de tubes): 4,10 m. Breedte casco: 3,52 m. Diepgang: 0,70 m. Brandstoftanks: 2.150 l. Actieradius: 11 uur (full power) Materiaal: aluminium H111 CE-Categorie: A van de nieuwste elektronische snufjes, uitgevoerd door Ship-E Maritime installaties, waaronder 600 Ah lithium accu’s, custom built dubbel geschakeld C-zone systeem van Mastervolt, waardoor alles aan boord geschakeld wordt via de Glass Bridge of via de app. www.habbeke.nl Van der Valk met twee schepen in Cannes Van der Valk Shipyard uit Waalwijk is met twee schepen present op het Cannes Yachting Festival, van 10-15 september. De 32 meter lange Jangada 2 is het grootste schip in de Raised Pilothouse serie die Van der Valk ooit heeft gebouwd. Na proefvaarten in juni is het schip, een gezamenlijk ontwerp van Nick Top, Guido de Groot en Van der Valk, inmiddels aan de eigenaar in de Côte d’Azur overgedragen, die het ter beschikking stelt voor de presentatie in Cannes. ‘Vers van de pers’ is in Cannes de aluminium Beachclub 660 Flybridge, een baanbrekend design (in- en exterieur) van Cor D. Rover, met Ginton Naval Architects voor de rompvorm. Twee Volvo Penta D13 12,8l 6 cilinder diesels van elk 800 pk drijven het IPS-systeem aan, waarmee deze 20,5 meter lange Beachclub een topsnelheid van 30 knopen kan behalen. Het bijzondere is dat de Beachclub geen machinekamer heeft; de motoren zijn in het zwemplatform gebouwd. Een tweede Beachclub 660 is reeds in aanbouw, die wordt in 2020 opgeleverd. In mei kwam de eerste Beachclub 600 gereed. Vorige maand is Van der Valk begonnen aan de bouw van een aluminium 26 meter Raised Pilothouse. Ook wordt gewerkt aan de bouw van een aluminium 28 meter Explorer, die begin volgend jaar gereed komt. Het is een ontwerp van Guido de Groot en het derde schip in deze serie. Met twee MAN V12 1650 pk diesels haalt dit schip een topsnelheid van 20 knopen. Het is onder meer voorzien van gyroscopische stabilisatie. www.wimvandervalk.com DE JANGADA 2 VLAK VOOR DE TEWATERLATING IN WAALWIJK. Foto Tom van Oossanen DE BEACHCLUB 660 FLYBRIDGE WORDT IN CANNES GEPRESENTEERD. JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 49

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN WERF STAAT TE KOOP Jetten Jachtbouw stopt in Sneek Jetten Jachtbouw stopt in Sneek. De werf aan de Hendrik Bulthuisweg 23 in Sneek staat te koop, alsmede de inboedel. Op de website van Funda in Business staan 28 foto’s en een uitgebreide omschrijving van de opstallen. ABN Amro Bank probeert de werf eerst via onderhandse verkoop van de hand te doen en als dat voor 10 september niet lukt, zal het geheel op 24 september executoriaal worden geveild. De werf ligt aan de rand van bedrijventerrein ’t Ges in Sneek, direct aan het water. De gebouwen zijn eigendom van Jetten Vastgoed Holding BV, een onderneming van Jeannot Grim, die dat bedrijf in 2017 overnam van de gebroeders Marcel en Sander Jetten. Grim verhuurde de opstallen aan het in mei 2018 failliet verklaarde Jetten Yachting BV. De roerende goederen (machines, inventaris) werden in november 2018 door de curator voor 162.910 verkocht aan de private investeringsmaatschappij Oxbridge SE, die onder de naam Jetten Jachtbouw nieuwe schepen wilde gaan bouwen in Sneek. BOUWEN IN TURKIJE De Belgische investeerder Jack Wijnants is de man achter Oxbridge. Hij ziet volgens Grim bij OXBRIDGE WIL DE JETTEN 42 MPC IN TURKIJE GAAN PRODUCEREN. nader inzien geen toekomst meer voor Jetten Jachtbouw in Sneek. “Hier bouwen biedt volgens hem geen toegevoegde waarde. Het plan van Oxbridge is om in Turkije een doorontwikkelde versie van de Jetten 42 MPC te gaan produceren. Het model is goed, maar door het aanbieden van te veel opties werd het een te dure boot. De bedoeling is te komen tot maar één uitvoering, die helemaal klopt, zonder al te veel opties, die goedkoper in grotere aantallen op voorraad kan worden gebouwd.” NAAMSBEKENDHEID JETTEN De 42 MPC werd door de vorige eigenaars van de werf, Marcel en Sander Jetten, ontwikkeld in nauwe samenwerking met het ontwerpbureau Vripack. De bouwrechten zijn destijds meeverkocht. Dat wordt vastgehouden aan de naam Jetten is volgens Grim logisch: “Op basis van die naam krijg ik nog elke week aanvragen. De naamsbekendheid is zeer groot.” Grim zegt dat er reeds serieuze gesprekken gaande zijn met een partij die de werf wil kopen, maar dat er ook andere geïnteresseerden zijn. NASLEEP FAILLISSEMENT De curator van het faillissement van Jetten Yachting BV is met Yachtpaints Equipment & Consultancy Vollenhove BV in een procedure verwikkeld over wie er eigenaar is van een jacht in aanbouw. De rechter moet daar blijkens het faillissementsverslag van 26 juli 2019 uitspraak over gaan doen. Voor andere schepen in aanbouw zijn regelingen getroffen, dan wel procedures afgewikkeld. Zo werd een Jetten 45 AC, waarvan een opdrachtgever afstand heeft gedaan, voor € 40.000 verkocht. Van het casco van een Jetten 42 MPC heeft de curator afstand gedaan van zijn aanspraken, dit na betaling van een vergoeding van € 16.529 door de opdrachtgever. Dit casco wordt inmiddels voor € 99.000 (incl. btw) te koop aangeboden door Smits Jachtmakelaardij. De gebroeders Jetten hebben elders in Sneek het bedrijf Jetten Yacht Support gevestigd, dat geen enkele binding met Jetten Jachtbouw heeft. Ze houden zich onder meer bezig met onderhoud en technische aanpassingen van motorjachten, zoals de installatie van stabilisatoren van DMS Holland. EEN SCREENSHOT VAN DE PAGINA OP FUNDA IN BUSINESS, WAAROP DE VERKOOP VAN DE OPSTALLEN VAN JETTEN VASTGOED HOLDING BV WORDT OMSCHREVEN. www.jettenjachtbouw.eu www.fundainbusiness.nl Crown Yachts levert 41 HT op Crown Yachts in Leiderdorp heeft onlangs een nieuw motorjacht opgeleverd, de Crown Keyzer 41 Cabriolet Hard Top. Het is een moderne steilsteven uit de reeks waarvan de 36 en de 45 ook deel uitmaken. TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 12,70 m. Breedte: 4,00 m. Diepgang: 1,10 m. Doorvaarthoogte: 2,35 m. Waterverplaatsing: circa 15 ton Motor: Yanmar 4JH110CR - 110 pk. 50 JACHTBOUW NEDERLAND AUGUSTUS 2019 Een elegant ontwerp multiknikspant in staal, in dit geval voorzien van een vast dak met elektrisch schuifl uik in plaats van een cabrioletkap. Daarmee is een ruime stuurhut ontstaan, grenzend aan een al even royale, zelfl ozende kuip. Ondanks het vaste dak blijft de kruiphoogte beperkt tot 2,35 meter. Het ontwerp van de 41HT biedt diverse interieurmogelijkheden, met als vast gegeven de eigenaarshut in de voorpiek, met een Frans bed, of desgewenst kooien in V-vorm. Daarachter aan bakboord is het toilet en aan stuurboord de doucheruimte. In de salon is plaats voor een praktische dinette of hoekbank. Optie op deze plek is een extra tweepersoons hut. Ertegenover is de kombuis, die echter ook in het stuurhuis gesitueerd kan worden. De Crown jachten worden gebouwd en op de markt gebracht door Scheeps- en Jachtwerf De Koning-Keyzer in Leiderdorp, die al 57 jaar bestaat. www.crownyacht.nl Door Rens Groenendijk

INTUÏTIEVE RADAR QUANTUM 2 MET DOPPLER TECHNOLOGIE Onze Quantum 2 radar met doppler technologie maakt, in combinatie met onze AXIOM® serie displays, navigeren erg eenvoudig. Door het in de kleur rood tonen van inkomende objecten en in het groen van afgaande, wordt het in drukke vaargebieden onderscheiden van bewegende objecten kinderspel. Met de automatische MARPA volgfunctie en TrueTrails objecthistorie tillen de AXIOM en Quantum 2 het gebruik van radar naar een hoger niveau, en daarmee ook de veiligheid aan boord. Bezoek www.raymarine.nl voor meer informatie

Het zál maar gebeuren... Vaar op zeker Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 www.kuiperverzekeringen.nl

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52

Home