0

jaargang 14 • nummer 1 • februari 2018 Ontwerper André Hoek: mooier schip met ronde vormen Gebr. van Enkhuizen scoort met mix van nieuwbouw en jachtservice Grand Sturdy 500 AC Variotop, nieuw vlaggenschip van Linssen Yachts

Epifanes PU Speedcoat Epifanes PU Speedcoat is een hoogwaardige professionele poly-urethane vernis met optimale spray performance. • Optimaal vloeiend vermogen • Snelle nat-in-nat verwerking na 60-90 minuten • Volledige UV bescherming bereikt bij 3 lagen • Uitstekend verspuitbaar met HVLP en RP • Maximale langdurige UV bescherming • In 3 kg. in hoogglans en zijdeglans • Polijstbaar na 7 dagen Epifanes Yacht Coatings info@epifanes.nl UV bescherming in slechts 4 uur

INHOUDSOPGAVE 12 4 Een bedrijfsportret van de GEBROEDERS VAN ENKHUIZEN. Ronald, een van de twee gebroeders, vertelt onder meer hoe de werf moeilijke tijden doorkwam. “Door onze achtergrond in de installatietechniek zijn we flexibel en kunnen heel breed werken. Zo houd je de boel aan de gang.” MR. I.M.F. VAN EMSTEDE is als advocaat reeds jaren gespecialiseerd in nautische zaken. Hij formuleerde onder meer de leveringsvoorwaarden van HISWA en screende die van de NJI. In het interview, met veel nuttige tips, benadrukt Van Emstede overigens voorlopig nog niet te stoppen. Het is een hele mond vol, de Linssen Grand Sturdy 500 AC Variotop, maar de naam dekt de lading! De koper krijgt heel veel boot voor het geld. Het model bestaat al 20 jaar, maar is voor de tweede keer helemaal op de schop gegaan. De presentatie was een wereldprimeur op Boot Düsseldorf. De Limburgse werf sleepte daar met de Grand Sturdy 40.0 Sedan bovendien de European Powerboat of the Year 2018 Award in de wacht. Lees verder op pagina 42. 3 9 CE - Houdt u het nog bij? Albert de Roos, Dutch Marine Expert en Gerwin Klok, NJI: 24 Voor jachtarchitect ANDRÉ HOEK is perfectie de norm. In 1986 richtte hij zijn bureau op en bouwde daarmee een indrukwekkend oeuvre op. Zijn stijl is herkenbaar. “We ontwerpen met aandacht voor de esthetica van het exterieur. Met een gracieuze belijning en rondere vormen krijg je een veel mooier schip.” Nieuwe EU-richtlijn heeft meer gevolgen 15 Verf- en coatingnieuws AkzoNobel, Finsulate, NcMarine, Hempel 19 Kort Nieuws 31 Pieter Timmers, Forward Management: Moderne marketing, werk voor biologen 33 Terugblik op Boot Düsseldorf 34 Colofon en Bedrijvenindex 35 Vooruitblik HISWA RAI en Boot Holland 36 NJI Verenigingsnieuws: Lezingen op jaarbijeenkomst NJI Nico Post nieuwe NJI-voorzitter 38 Nieuws van Nederlandse jachtwerven: Kolibri Jachtbouw, De Boarnstream, Damen, Feadship, Deep Water Yachts, Linssen Yachts, KM Yachts, Heesen, superjacht awards Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

De stalen Noordkaper bedient een nichemarkt. 4 Gebroeders van Enkhuizen uitgegroeid tot veelzijdig bedrijf Door Laurens van Zijp Verbreding als versteviging Gebroeders van Enkhuizen in Makkum kreeg bekendheid als bouwer van technische installaties en de Noordkaper zeilschepen. Dat is evenwel maar een deel van een breed scala aan activiteiten. De werf, die vorig jaar een kwart eeuw bestond, is op velerlei terreinen actief en heeft interessante toekomstplannen. Een gereedschapskist, een Volkswagenbus, kennis van zaken en werklust. Daarmee begonnen de broers Ronald en Marko van Enkhuizen in 1992 een eigen bedrijf. Toegespitst op installatiewerk en jachtservice. Al snel voegde hun zwager Jan Visser, dieselmonteur en hydrauliek technicus, zich bij hen. Ze vormden een hecht driemanschap, met elk een eigen specialisme. Een kwart eeuw later werken ze nog altijd samen. Vorig jaar september werd het 25-jarig bestaan gevierd van Jachtbouw en Scheepstechnische Dienst Gebroeders van Enkhuizen. Uitgegroeid tot een breed opererend watersportbedrijf met 15 mensen in dienst. Route naar Noordkapers “We begonnen met reparatie en onderhoud en al snel kwamen daar installatieklussen bij”, blikt Ronald van Enkhuizen terug. In 1993 leverden ze de eerste drie complete installaties voor motorjachten op. Ook werden ze dealer van Mastervolt en Yanmar en haalden het importeurschap binnen van de Engelse Sadler en ‘Ons prachtige vak mag meer onder de aandacht van jongeren komen’ Starlight jachten. Hoofdkwartier werd een loods van 7 x 7 meter op Marina Makkum. Van Enkhuizen: “In die eerste jaren hebben we talloze jachten van technische installaties voorzien, onder andere voor eigenaren van custom built Koopmansontwerpen. In 1999 konden we het pand van Smits Jachtbouw overnemen en kregen we de mogelijkheid om complete jachten te gaan bouwen.” Dat jaar verkoopt het bedrijf de eerste Noordkapers, een scheepstype dat vanaf dat moment een rode draad vormt. De Noordkaper is een ontwerp van Martin Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Van de snelle Sossego-jachten zijn er inmiddels drie in de vaart. Bekebrede en heeft als kenmerk een kloek dekhuis en een variabele diepgang. Het model raakt in trek bij een bepaalde schare zeilers. Een nichemarkt, die voor een gestage productie zorgt. Vooral de 43, die in 2004 voor het eerst van stapel loopt, blijkt populair. Vorig jaar werd daarvan het jongste exemplaar opgeleverd. Motorjachten De werf beperkt zich niet tot zeiljachten. In 2003 wordt de 14,20 meter lange Noorderkotter gebouwd, in 2004 gevolgd door zorgt de bouw. Inmiddels zijn er nog twee in de vaart gekomen: een Sport 23 en een Comfort 22. Leerbedrijf ‘We hebben een eigen modellenlijn laten ontwikkelen’ de Beurtvaarder 12.25. In 2005 wordt de verscheidenheid verder vergroot door een samenwerking met Van der Valk Maritiem. De eerste Sossego Sport verlaat de werf als casco met installatie, een 23 meter lang snelvarend jacht. De Sossego Yachts vormen een lijn snelle aluminium motorjachten naar een ontwerp van Mulder Design in Amstelveen. Van der Valk Maritiem is eigenaar, Gebroeders van Enkhuizen verIn 2008 wordt de Noordwaardsloep gebouwd, waarvoor leerlingen worden ingeschakeld van de opleiding Maritieme techniek van het ROC Friese Poort. De werf wordt uitgeroepen tot Leerbedrijf van het jaar 2008. Het tekort aan vaklui baart ook Ronald van Enkhuizen zorgen. “De jachtbouw academie die door De Vries en Friese Poort is opgezet, is een stap in de goede richting. Wel zie je dat het accent ligt op casco- en interieurbouw en schilderwerk. Installatietechniek en dieseltechniek zouden wat mij betreft ook een plaats mogen krijgen. Daar is geen opleiding voor. Ons prachtige vak zou meer onder de aandacht van jongeren mogen komen. In de jachtbouw mag je mooie dingen maken. Daar zou een gezaVoor de bouw van Noordwaardsloep werden ROC-leerlingen ingeschakeld. menlijke campagne voor gevoerd kunnen worden.” Jachtservice De Gebroeders van Enkhuizen kwam heelhuids door de schrale crisisjaren. Van Enkhuizen: “Die zijn we doorgekomen door in de ‘overlevingsstand te gaan’: goed opletten en weinig uitgeven. We hebben ons meer gericht op de professionele vaart door onderhoud te gaan doen aan peilboten, RIB’s en de watertaxi’s van Wagenborg. Door onze achtergrond in de installatietechniek zijn we flexibel en kunnen heel breed werken. Zo houd je de boel aan de gang. Van ons werk is 60 procent nieuwbouw en 40 procent jachtservice. We hebben een eigen haven met ligplaatsen en een winterstalling, waar altijd werk te doen is. We zijn een grote Yanmar dealer en door de expertise van Jan (Visser - red.) staan we ook bekend als probleemoplosser. Uit heel het land en zelfs uit het buitenland klopt men bij ons aan voor reparaties en revisies. Deze veelzijdigheid verstevigt ons bedrijf.” 5 Order voor de commerciële vaart: hier staat een 22 meter veerboot op stapel. Foto Laurens van Zijp Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Model uit de eigen Enk Craft lijn: de Statum. Beeld Enk Yachts: Sea Level Projecten 6 Het afgelopen jaar verzorgde de werf de technische installatie van een aluminium catamaran van 19 meter, een project in samenwerking met Dijkstra in Harlingen. De cat vertrok meteen voor een lange reis via de Rijn en de Donau naar de Zwarte Zee. Om via de Middellandse Zee en de Golf van Biskaje terug te keren. Nu ligt het schip weer in Makkum om getuigd te worden. Begin dit jaar was de werf druk met de bouw van een 22 meter lange veerboot met een capaciteit van 48 passagiers. Het schip gaat een sneldienst verzorgen tussen Holwerd, Ameland en Schiermonnikoog. Binnenkort start de afbouw van een 8,50 meter lange one off. Een hybride ontwerp van Van Vossen Design, waarvan het casco bij Alucraft wordt gebouwd. Verder staat de afbouw op het programma van een 19 meter speedjacht voor Waterdream, naar een ontwerp van Mulder Design. Enk Yachts Plannen voor de lange termijn zijn ook al gemaakt. Van Enkhuizen: “Gelukkig hebben we binnen de familie opvolging; een paar kinderen willen het bedrijf voortzetten. Daarom kijken we nadrukkelijk naar toekomst en hebben een eigen modellenlijn laten ontwikkelen, onder de naam Enk Yachts, een exclusief, eigen product.” Gebroeders van Enkhuizen is een grote dealer van Yanmar. Foto Laurens van Zijp Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

De Enk Sail aluminium zeiljachten hebben een dekhuis en variabele diepgang. Vakmanschap uitdragen De Enk Craft lijn omvat motorjachten. De Mackum modellen zijn stalen waterverplaatsers van 13,50 tot 20 meter lengte. Robuuste schepen, geschikt voor internationale wateren en waarvan de kleinere typen door hun geringe diepgang en lage kruiphoogte ook de Friese wateren kunnen bevaren. De Enk Craft Statum lijn bestaat uit planerende aluminium jachten met Volvo Penta IPS-aandrijving. De serie Enk Sail bestaat uit aluminium zeiljachten van 45 tot 80 voet, voorzien van het zo populaire dekhuis, een variabele diepgang, een diepe kuip en een grote technische ruimte. De Enk Yachts zijn ontworpen door Sea Level. Van Enkhuizen over die keuze: “Mensen met wie wij samenwerken moeten niet alleen hun werk goed doen, maar ook passie tonen. Een installateur, timmerman of schilder, ze moeten allemaal iets moois willen maken. Dat willen wij namelijk ook. Deze instelling vond ik terug bij Sea Level.” Gedeeld bootbezit Van Enkhuizen overweegt om een Enk Craft Mackum voor eigen rekening te bouwen en die vervolgens in de verhuur te brengen. Een schip in tastbare vorm is makkelijker te verkopen dan vanaf tekening. Verhuur is een mogelijke volgende stap in de verbreding van activiteiten. Daarmee speelt Van Enkhuizen in op de verschuiving van bezit naar gebruik, die in de markt merkbaar is. Om die reden heeft de werf eveneens concepten voor gedeeld bootbezit onderzocht. Van Enkhuizen: “Dat wordt over een aantal jaren meer gangbaar. Als je een schip deelt met z’n vieren, kun je een luxer schip varen voor een kwart van de kosten. Terwijl je geen vaartijd hoeft in te leveren. Een custom built schip komt zo binnen bereik van een grotere groep. Het kan een manier zijn om watersporters te behouden en de Nederlandse jachtbouw gaande te houden.” www.gebrvanenkhuizen.nl Ronald van Enkhuizen is tevens lid van het algemeen bestuur van de HISWA. Over de promotie van de Nederlandse jachtbouw heeft hij uitgesproken ideeën. “We zouden als Nederlandse jachtbouw meer gezamenlijk naar buiten moeten treden en ons vakmanschap moeten benadrukken. In de superjachtbouw gebeurt dat al met slogans als ‘Dutch built’ en ‘Think Yachts, Think Holland’. De kleinere jachtbouw zou zoiets ook kunnen doen. De eerste stappen zijn hiervoor een paar jaar geleden gezet met de oprichting van de ‘HISWA Orange Yachting Group’, door een groep bouwers in samenwerking met de HISWA Vereniging. De groep heeft tot doel het promoten van de Nederlandse jachtbouw in het buitenland. Met custom built kunnen we ons onderscheiden. Qua prijs kunnen we toch niet op tegen de internationale massaproducenten, die grote marketingbudgetten hebben. De verhuizing van de HISWA te water naar Lelystad is een goed moment om het Nederlandse vakmanschap in de jachtbouw beter uit te dragen. Het kan bovendien jongeren interesseren in de jachtbouw te gaan werken.” 7 Ronald van Enkhuizen: “Mensen moeten passie tonen.” Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

CE Door Albert de Roos, Dutch Marine Expert en Gerwin Klok, branchemanager NJI CE-keur ook na de bouw Nieuwe EU-richtlijn heeft meer gevolgen Een nieuw pleziervaartuig moet sinds 20 jaar voldoen aan de essentiële eisen van de Europese Richtlijn pleziervaartuigen, de Conformité Européenne (CE). Veel minder bekend is dat met het in werking treden van de nieuwe, van EU-richtlijn 2013/53/EU afgeleide Wet Pleziervaartuigen 2016, schepen ook tijdens de gebruiksfase aan deze essentiële eisen moeten blijven voldoen. Voor pleziervaartuigen die al voor het van kracht worden van de nieuwste wet op de markt werden gebracht, kan de huidige richtlijn ook gevolgen hebben. Artikel 19 alinea 3 van Richtlijn 2013/53/ EU vermeldt: “Iedere persoon die een voortstuwingsmotor of een vaartuig in de handel brengt of in bedrijf stelt nadat de motor of het vaartuig een ingrijpende wijziging of verbouwing heeft ondergaan, of iedere persoon die het beoogde doel van een niet onder deze richtlijn vallend vaartuig zodanig wijzigt dat het daar wel onder valt, past de in artikel 23 benoemde procedure toe alvorens het product in de handel te brengen of in bedrijf te stellen.” Dit artikel houdt in dat er een zogeheten PCA-procedure (post construction assessment) moet worden gevolgd overeenkomstig bijlage V van de richtlijn. Bovenstaand wetsartikel vermeldt onder andere dat een vaartuig of voortstuwingsmotor na een ingrijpende wijziging of verbouwing (refit) aan de eisen van de Richtlijn Pleziervaartuigen moet blijven voldoen. Dit geldt voor iedereen die een vaartuig of een voorstuwingsmotor in de handel brengt dan wel binnen de EU in bedrijf stelt. In de richtlijn wordt niet gesproken over de oude richtlijn of de nieuwe. De nieuwe (vigerende) richtlijn spreekt alleen over vaartuigen of producten die onder de richtlijn vallen. In principe vallen alle vaartuigen en producten na juni 1998 op de markt gebracht onder de Richtlijn; het betreft dus al deze vaartuigen en producten. Afhankelijk van de wijziging moet op maat bepaald worden of bestaande situaties ook aangepast moeten worden. Wanneer er geen klaarblijkelijk gevaar is, kan de bestaande situatie veelal zo blijven. Indien er wel reëel gevaar voor mens of milieu bestaat, dan moet een aanpassing plaatsvinden. Gevolgen voor jachtbouw In de voorgaande Richtlijn 94/25/EG en aanvulling daarop Richtlijn 2003/44/EG werd over dit onderwerp niet gesproken, alleen het moment dat het product op de markt werd geplaatst was van belang. Nu wel en dit heeft gevolgen voor de jachtbouwindustrie. Voor jachtbouwers en importeurs zal er in eerste instantie niet veel veranderen omdat het product net als voorheen aan de richtlijn dient te voldoen wanneer dit op de Europese markt wordt geplaatst. Echter zij die na de oplevering, oftewel tijdens de gebruiksfase als professional aan pleziervaartuigen werken, hebben nu ook met de Richtlijn pleziervaartuigen te maken. De onderhouds- en reparatiebedrijven die aanpassingen of onderhoud op een vaartuig of voortstuwingsmotor uitvoeren moeten ervoor zorgen dat het product aan de essentiële eisen als benoemd in de wet blijft voldoen. De eigenaar heeft, omdat ook hij moet zorgen dat het vaartuig geen reëel gevaar vormt voor mens en milieu, daarbij de formele plicht om erop toe te zien dat bij modificaties, verbouwingen, maar ook bij het herstel van schade zijn product aan de wettelijke eisen blijft voldoen, of moet hiervoor een ter zake kundige partij inschakelen. De eigenaar van een boot kan nu ook aansprakelijk gesteld worden voor ondeskundige werkzaamheden aan het vaartuig. Dat geldt in beginsel ook voor de juistheid en volledigheid van de bij het vaartuig aanwezige documentatie. Technisch dossier Aanpassingen dienen zo veel mogelijk volgens de geharmoniseerde normen uitgevoerd te worden om aan de conformiteitseisen te blijven voldoen. Er dient bij het opstellen van een aanvullend technisch dossier dat voldoet aan de eisen, gezorgd te worden dat dit aansluiting vindt en geïntegreerd wordt in het bestaande technische dossier. Voor de waarde - en verkoopbaarheid - is het daarom extra van belang dat dit technisch dossier bij het betreffende schip beschikbaar en voor belanghebbenden toegankelijk blijft. In de praktijk is dat een vrijwel onwerkbare bepaling. Immers het technisch dossier wordt in de regel niet bij het vaartuig geleverd. Dit is (nog?) geen verplichting. Ter illustratie: even een boegschroef plaatsen, een paar kabeltjes trekken en controleren of dat alles werkt is niet meer voldoende. Het elektrisch schema dient wellicht te worden aangepast, het kan voorkomen dat er een energieberekening moet worden gemaakt om te controleren of het bestaande elektrisch systeem de extra belasting ook aan kan. Alles wat verandert bij een ingrijpende wijziging of verbouwing moet aan de huidige eisen voldoen. Het moge duidelijk zijn dat een werf die een revisie uitvoert op een eigen product een voorsprong heeft, omdat deze over het volledige dossier beschikt. Dat staat weer haaks op het uitgangspunt van vrije mededinging. Binnen de Recreational Sector Group (RSG), de overkoepelende instantie voor de keuringsbureaus vindt momenteel een discussie plaats hoe deze 9 – Houdt u het nog bij? Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Kwaliteit weerspiegelt. Perfection Pro is een twee-componenten polyurethaan aflak speciaal ontwikkeld voor professioneel gebruik. Perfection Pro levert een spiegelglad en hoogglanzend eindresultaat aan ieder vaartuig en elke ondergrond en is geschikt voor spuitapplicatie en kwast- & rolapplicatie. Perfection Pro heeft een uitzonderlijk kleur- en glansbehoud en wordt geleverd in een uitgebreide kleurenrange. U kunt de gewenste kleur bij uw lokale distributeur bestellen; deze kleur kan ter plekke worden gemengd wat u tijd en geld bespaart. Perfection Pro: ontwikkeld door professionals voor professionals. international-yachtpaint.com facebook.com/InternationalYachtPaint Alle in deze publicatie genoemde handelsmerken zijn eigendom van of in licentie gegeven aan, het AkzoNobel concern. © AkzoNobel 2018. 8827/0118 Bezoek ons in hal 1 – stand 330

verplichting in de praktijk moet worden nageleefd. Laatste norm volgen Verder is van belang erop te letten dat zaken die bij een voorgaande geharmoniseerde norm wel waren toegestaan, door voortschrijdend inzicht in de huidige van toepassing zijnde norm zijn gewijzigd. Dan dient altijd de laatste norm gevolgd te worden, tenzij de oude norm minstens even veilig (of veiliger) was. Artikel 19 alinea 3 van de Richtlijn spreekt alleen over de Richtlijn pleziervaartuigen. Daaronder vallen in principe alle vaartuigen en voorstuwingsmotoren die na juli 1998 op de markt gebracht zijn en zullen al deze producten bij een wijziging onder de laatste eisen moeten gaan vallen. Wat is ingrijpend? In veel gevallen bestaat onduidelijkheid wanneer er sprake is van een ingrijpende wijziging of verbouwing. Het is evident dat bij een refit er vrijwel altijd sprake is van een ingrijpende wijziging. Maar meerdere kleine wijzigingen of verbouwingen kunnen gezamenlijk ook als een ingrijpende wijziging of verbouwing van het complete vaartuig worden gezien. Het ijkpunt is telkens de vraag of de betreffende modificatie van invloed is op of raakt aan de essentiële eisen als benoemd in bijlage I van de richtlijn. Door de reeds genoemde Recreational Sector Group wordt momenteel aan een zogeheten Major Craft Conversion lijst (MCC) gewerkt, die technische modificaties bevat welke als een ingrijpende wijziging moeten worden beschouwd. Ingrijpende wijzigingen De volgende wijzigingen of verbouwingen van vaartuigen of voorstuwingsmotoren met CE-markering kunnen blijkens deze MCC-lijst in ieder geval als ingrijpend worden beschouwd: • Aanpassen van de kiel van een zeiljacht. Dit kan ingrijpende gevolgen hebben voor de stabiliteit en wellicht valt de boot binnen een andere ontwerpcategorie. • Grote constructieve wijzigingen, zoals het verlengen of inkorten van het vaartuig. • Het opvoeren of anders ingrijpend wijzigen van de voortstuwingsmotor. • Het verbouwen van een reddingsboot die uit de beroepsvaart afkomstig is tot een pleziervaartuig. Dit kan een nieuwe boot zijn maar ook een boot van meer dan 50 jaar oud. • Het ombouwen van een bedrijfsvaartuig tot pleziervaartuig Nog niet duidelijk Voorbeelden van ingrijpende wijzigingen en verbouwingen van vaartuigen of voorstuwingsmotoren met CE-markering, waarvan op dit moment nog niet duidelijk is of deze door een aangewezen keuringsinstantie weer gecontroleerd moeten worden: • Aanbrengen van een 230 Volt generator en het verder uitbreiden van het ACsysteem aan boord. • Aanbrengen van een gasinstallatie. • Plaatsen boeg en of hekschroef. • Plaatsen extra navigatie-instrumenten. • Plaatsen kachel Wel is duidelijk dat bij bovenstaande kleine wijzigingen in alle gevallen aan de huidige richtlijn moet worden voldaan, hierbij moeten de laatste geharmoniseerde normen gehanteerd worden. Ter verduidelijking: een relatief kleine ingreep als het vervangen van een gasslang op een vaartuig uit 2001 kan reeds gevolgen voor de aansprakelijkheid hebben. ISO 10239 van voor 2002 geeft aan dat het gebruik van slangklemmen en slangtules is toegestaan. ISO 10239:2002 staat alleen het gebruik van slangen met vaste koppelingen toe. Indien men bedrijfsmatig een gasslang vervangt moet men dan ook de nieuwste normen toepassen en mag men alleen een gasslang plaatsen met vaste koppelingen. Tevens moet de hele installatie worden getest en voor zover mogelijk beoordeeld worden op verdere veiligheid. Rapport maken Om de bedrijfsaansprakelijkheid in te dekken dient hiervan een rapport gemaakt te worden dat de uitgevoerde werkzaamheden omschrijft, maar ook • Een bestaand jacht van voor juni 1998 helemaal renoveren en opnieuw opbouwen. Inclusief nieuwe voortstuwingsmotor. Bij bovenstaande ingrijpende wijzigingen zal bij elk vaartuig vanaf 2,5 meter, ongeacht de ontwerpcategorie, een aangewezen keuringsinstantie controles dienen uit te voeren na afloop van het aanbrengen van deze wijzigingen. Het vaartuig zal een extra WIN-code krijgen en moet opnieuw gecertificeerd worden. Dit proces kan zich gedurende de levensduur van een vaartuig meerdere keren herhalen. Elke keer zal er een WIN code bijkomen en de oude codes moeten blijven zitten. Ook deze bepaling zal vermoedelijk in de branche de nodige stof doen opwaaien en heeft eveneens de aandacht van de RSG. eventuele afwijkingen van de huidige standaarden. Er dienen minimaal twee exemplaren van dit rapport te zijn, waarvan er één naar de klant gaat en één bij het installatiebedrijf blijft. Dit om de verantwoordingen goed in te dekken. Het is dan ook zaak voor met name bedrijfsmatige activiteiten om op de hoogte te zijn van de regelgeving en de vaardigheden/kennis in huis te hebben om de werkzaamheden zo uit te voeren dat aan de eisen van de wet wordt voldaan. Het gaat om zowel de wijziging aan het vaartuig of voortstuwingsmotor als het aanvullen van het technisch dossier. Nieuwe kansen Deze nieuwe regelgeving kan bedreigend voor de watersportsector overkomen, maar kan ook veel nieuwe kansen bieden. • Doordat een vaartuig aan de wet moet blijven voldoen is het voor jachtbouwers interessant om te proberen de revisies, aanpassingen en onderhoud zoveel mogelijk in eigen hand te houden. Hiermee kan men extra omzet genereren en tevens kan men hiermee het eigen merk versterken, zodat ook tweedehands schepen waardevol blijven. • Standaardisatie van gebruikte systemen binnen de zowel binnen de werf als in samenwerking met collega’s. • Onderhoudsbedrijven kunnen zich gaan onderscheiden. Wettelijk moeten ze aan de eisen voldoen, maar door die ook daadwerkelijk te implementeren, kan het onderscheidend vermogen vergroot worden. • Het wordt interessant om certificaten te behalen en in stand te houden om aan te tonen dat men werkzaamheden volgens de wet uitvoert. • Er ontstaat meer duidelijkheid voor verzekeringsbedrijven om bij eventuele schade vast te kunnen stellen waar de schuldvraag ligt. • Toeleveranciers als Victron, Mastervolt en WhisperPower kunnen gecertificeerde systemen (montagekits) gaan leveren die reeds aan de wet voldoen. Hiermee kan een stuk aansprakelijkheid van de werf doorgeschoven worden naar de leverancier van het systeem. • De noodzaak om verder te digitaliseren en digitaal samen te werken tussen alle branche partijen wordt vergroot. Partijen als makelaars, jachtexperts, groothandels, fabrikanten van onderdelen en jachtwerven zullen veel meer onderling moeten afstemmen en samenwerken om als complete branche aan de wet te voldoen en te blijven voldoen. 11 Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Door Laurens van Zijp Nautisch advocaat Van Emstede 12 ‘Regels hebben kleur, er zit een verhaal achter’ Eerst maar even een misverstand rechtzetten: Van Emstede (1952) stopt nog niet als nautisch advocaat. Die indruk is ontstaan nu hij in Edwin Slager (1977) een kantoorgenoot en opvolger heeft gevonden. “Ik ga nog een paar jaar door”, benadrukt Van Emstede, een keuze waarmee zijn enorme expertise op nautisch-juridisch terrein, opgebouwd in ruim dertig jaar, beschikbaar blijft. Door toeval vond Van Emstede zijn specialisatie. Van huis uit was hij geen watersporter. Een paar keer zeilen, daar bleef het bij. Een lezing over incasso, die hij in 1987 voor HISWA-ondernemers gaf, bracht hem in contact met de nautische wereld. “De volgende dag had ik twaalf In Edwin Slager (links) heeft Van Emstede zijn opvolger gevonden. Foto Laurens van Zijp Mr. I.M.F. van Emstede zit al sinds 1981 in de advocatuur en is sinds 1987 gespecialiseerd in nautische zaken. In de waterrecreatiebranche kreeg hij grote bekendheid door het schrijven van de HISWA Voorwaarden. “Specialisme loont omdat de gebruiken en gewoonten in de watersportindustrie zo specifiek zijn.” bootzaken”, zegt hij, nog steeds met enige verbazing. Vervolgens klopte na pakweg driekwart jaar ook HISWA Vereniging bij hem aan. Van Emstede: “HISWA Vereniging vroeg destijds of ik haar algemene voorwaarden wilde herschrijven in verband met de invoering van het Nieuw Burgerlijk Wetboek in 1992. Een opdracht die uitmondde in dertien sets algemene voorwaarden waaronder, bijvoorbeeld, de aannemings- en verkoopvoorwaarden, ligen bergplaatsen, verhuur, bemiddeling, jachtarchitecten, voorwaarden voor expertise en taxatie. Daarnaast heb ik een aantal standaardovereenkomsten opgesteld voor onder meer de verhuur van lig- en bergplaatsen en de verhuur van vaartuigen. Voor elke set voorwaarden werd een commissie geformeerd, waarvan de leden - ondernemers - precies konden aangeven waar in de praktijk de schoen kon wringen. De commissievergaderingen verschaften mij veel inzicht in de branche.” “Mijn opdracht was ook om leesbare en begrijpelijke teksten te maken. Dat is gelukt, al is jargon niet altijd te vermijden. Voorwaarde was tevens dat de sets algemene voorwaarden zouden voldoen aan de regels van Boek 6 van het nieuwe wetboek. Boek 6 bevat namelijk de regels waaraan algemene voorwaarden moeten voldoen. Denk aan de zogenaamde grijze en zwarte bedingen. Een zwart beding Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

is ‘onredelijk bezwarend’ en een grijs beding is ‘vermoed onredelijk bezwarend’. In totaal zijn er ruim dertig grijze en zwarte bedingen die niet in algemene voorwaarden mogen voorkomen op straffe van (mogelijke) nietigheid.“ Verdedigen Nadat de voorwaarden waren geschreven, volgde nog een taaie klus voor Van Emstede; hij moest zijn teksten tegenover de consumentenorganisaties verdedigen bij de Sociaal Economisch Raad (SER) in het kader van de Coördinatiegroep Zelfreguleringsoverleg. Van Emstede trof daar juristen van de consumentenorganisaties, die hem het vuur aan de schenen legden. “Het was een kwestie van geven en nemen. HISWA Vereniging is weliswaar een brancheorganisatie voor ondernemers, maar wilde wel een goede verstandhouding bewaren met de consumentenorganisaties, zoals de Consumentenbond en de ANWB. En dat was niet altijd even gemakkelijk omdat de tijdgeest toen nog zo was, dat de consument zoveel mogelijk beschermd moest worden tegen de ondernemer als de grote kapitalist. Uiteindelijk heb ik de voorwaarden er doorheen weten te slepen.” Vervolgens werden voorwaarden aan de HISWA-leden gepresenteerd en uitgelegd. Van Emstede: “Nadien werd ik gezien als dè nautische advocaat en kwam er doorlopend ‘nautisch werk’ op mij af. Het heeft erin geresulteerd dat ik voor 98% ‘bootzaken’ doe, business to consumer.” “De klanten zelf hebben mij opgeleid; in het merendeel van de zaken sta ik de ondernemer bij waar de vakkennis zit, die vervolgens met mij wordt gedeeld. Bij mij kan iedere ondernemer terecht, of hij nou lid is van HISWA Vereniging of van de NJI. Ik ga nogal eens naar de werf toe om de (technische) kwestie uitgelegd te krijgen en de situatie met eigen ogen te zien. Met de uitleg van mijn cliënt kan ik het in de rechtszaal beter uitleggen.” Contracten Hoe gedegen Van Emstede de HISWAvoorwaarden heeft geformuleerd, blijkt wel uit het feit geen enkele rechter tot dusver die voorwaarden heeft gekraakt. Ook de NJI schakelde Van Emstede in om de voorwaarden te screenen. “Die heb ik niet geschreven, maar op onderdelen van commentaar voorzien.” “Pas de laatste tien jaar heeft de consument mij gevonden, zogezegd. Al zijn dat wel de opdrachtgevers voor de grotere vaartuigen. Circa 75% van mijn werk bestaat uit het oplossen van disputen en 25% uit het opstellen van contracten. Met het bestek bemoei ik mij niet. Ik zorg dat alle essentiële onderwerpen duidelijk in het contract geregeld zijn waarbij ik de balans zoveel mogelijk in het midden houd. Belangrijk is dat de oplevering en opleveringstermijn goed geregeld zijn. Regel ook de overmachtsituaties, welk recht van toepassing is, welke rechter bevoegd is, et cetera. Overmachtsituaties brengen meestal de oplevering dan wel opleveringstermijn in gevaar en als er één onderwerp telkens terugkomt in mijn praktijk, dan is het wel de opleveringstermijn. Daarom is in de contracten die ik opstel nooit een fatale opleveringstermijn opgenomen, zoals: ‘Als er één onderwerp telkens terugkomt in mijn praktijk, dan is het wel de opleveringstermijn’ ‘Opleveren op 1 mei 2018, bij gebreke waarvan de werf 1000 euro per dag verschuldigd is’. Dat kan fataal zijn. Kies de opleveringstermijn zodanig dat je er altijd aan kunt voldoen. Gebruik bijvoorbeeld de formulering ‘op of omstreeks’. In de HISWA-voorwaarden staat bijvoorbeeld opgenomen: ‘De werf is pas in verzuim wanneer zij de opleveringstermijn met méér dan 15% overschrijdt.’ Daar zit voldoende rek in. Mijn advies aan bouwers is: geef nooit teveel van je marge in de prijs weg om de order maar binnen te halen, want er is zo veel onvoorzienbaar tijdens de bouw van een schip.” Tijdrovend en kostbaar Van Emstede vervolgt: “Belangrijk is ook hóe iets wordt opgeleverd. Volgens de conformiteitsleer moet je leveren wat de koper redelijkerwijs van de overeenkomst mag verwachten. Een veel voorkomend misverstand is de gedachte dat op grond van Europese regelgeving de garantietermijn 24 maanden is. De termijn van 24 maanden is opgenomen in de, wat ik noem, EU conformiteits-richtlijn en betreft een aansprakelijkheidstermijn en dus geen garantietermijn. Wel is het zo, dat in de EU-richtlijn is opgenomen, dat een gebrek dat zich in de eerste 6 maanden na oplevering openbaart, vermoed wordt reeds bij oplevering te hebben bestaan. Overigens blijf je als werf aansprakelijk als zich na jaren een gebrek openbaart dat in potentie al aanwezig was ten tijde van de aankoop.” Het voert te ver om binnen dit bestek dit Veel sneller In de loop der jaren heeft Van Emstede zijn vak zien veranderen. “Het moet tegenwoordig vooral veel sneller en efficiënter. De druk is groter. Vroeger waren er twee schriftelijke ronden: dagvaarding, conclusie van antwoord, conclusie van repliek, en conclusie van dupliek. Nu is dat terug gebracht tot één ronde. Daarin moet alles gebeuren. De termijnen zijn korter: zes weken, waarin je als gedaagde alles gedaan moet hebben. Voor een advocaat betekent dat: besprekingen met de klant, het bestuderen van de (proces)stukken, de desbetreffende wetsartikelen, de jurisprudentie- en de literatuur waarna de conclusie van antwoord kan worden geschreven. Voor een dagvaarding geldt eveneens: die moet staan als een huis.” Opvolger Met het naderen van de pensioengerechtigde leeftijd werd overdracht van de praktijk actueel. Van Emstede heeft in Edwin Slager een opvolger gevonden. “Een intelligente vent met een fotografisch geheugen”, aldus Van Emstede, “Hij opereert in de rechtsgebieden waarmee ik ook veel te maken heb: verbintenissenrecht, aansprakelijkheidsrecht, aanneming van werk, koop en verkoop, consumentenrecht en incasso. Ik ben bezig hem te introduceren in de branche en zal hem de komende jaren inwerken. Want, laat dat duidelijk zijn, ik stop nog niet!” www.vanemstede.nl onderwerp tot achter de komma uit te diepen, maar het bovenstaande laat zien hoe ingewikkeld de juridische kant is en het onderstreept de noodzaak van solide juridische assistentie voor bedrijven. Rechtszaken zijn tijdrovend en kostbaar. Niet voor niets luidt de volkswijsheid ‘procederen om een koe, kost een koe’. Ook al staat een bouwer in zijn recht, hij moet kosten maken om dat te bewijzen. Van Emstede: “Advocaten die niet thuis zijn in de botenbranche gaan veelal alleen van de wet uit. Toch werkt het in de praktijk anders. Regels hebben kleur, er zit een verhaal achter en dat verhaal is in elke branche anders. Dat verhaal moet je kennen om het wetsartikel in te kleuren. Specialisme loont omdat de gebruiken en gewoonten in de watersportindustrie zo specifiek zijn.” 13 Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

SIMPLY SUPERIOR ™ De nieuwe standaard voor navigeren heet Raymarine Axiom. Met zijn snelle prestaties, intuïtieve bediening en moderne technieken maakt de Axiom u zich bewust van uw omgeving, zowel boven- als onderwater. • Standaard voorzien van de nieuwe, snelle en vloeiende LightHouse 3 besturing • Ook verkrijgbaar met ingebouwde Real-Vision™ 3D sonar • Supersnelle Quadcore prestaties • Compatibel met 4-in-1 Wide Spectrum CHIRP sonartransducers • Duurzame en slanke glasconstructie, passend bij elke stuurpositie NIEUW Touchscreen multifunctionele displays. www.raymarine.nl Afb eeldingen dienen enkel ter illustratie. Foto: met dank aan SeaRay

Klanten die jachtverven van AkzoNobel gebruiken kunnen gebruik maken van een nieuwe digitale tool met een brede waaier kleuren van Awlgrip. Gebruikmakend van de bestaande kleurpaletten van AkzoNobel en International, biedt de nieuwe Mixit tool meer dan 18.000 kleuren, volgens AkzoNobel meer dan enige andere aanbieder op de jachtmarkt. Een nieuw ontwikkelde cloud interface maakt het mogelijk dat gebruikers wereldwijd gemakkelijk over de informatie kunnen beschikken. Digitale tool van AkzoNobel: Het systeem speelde een sleutelrol bij het ontwikkelen van custommade kleuren voor alle deelnemende teams in de huidige Volvo Ocean Race. Als officiële leverancier verfde AkzoNobel alle zeiljachten in de wedstrijdvloot. De meng-tool reist met de teams mee om de walteams te helpen bij het uitvoeren van reparatie en onderhoud tijdens de stopovers. Nieuwe productlijn In aansluiting is een nieuwe Awlcraft SE productlijn voor jachten geïntroduceerd. De basecoat wordt aangeboden in een aantal opties, zoals solid, metallic en pearl effecten, ook toegepast op de eigen VORboot van AkzoNobel. De nieuwe oplossing is ook een tijdwinner bij het beantwoorden van vragen van klanten. “Het aanbod van nieuwe kleuren en een digitaal ondersteuningspakket voor klanten stelt ons in staat veel sneller te reageren op de meeste kleurverzoeken”, legt Hans Slegtenhorst uit. Hij is Global Segment Manager voor AkzoNobel’s Pro and Superyacht business. “Door zo’n grote database met kleuren aan te bieden kunnen we de concurrentie aan, een hoogwaardige klantenservice garanderen en ons profileren als koploper in de industrie.” Innovatie AkzoNobel ontwikkelt sinds 1990 toonaangevende digitale kleurtechnieken. De Mixit tool wordt gezien als het meest recente voorbeeld van de innovatieve strategie van het bedrijf om meer digitale oplossingen te bieden. AkzoNobel kan hiermee inspelen op de toenemende vraag vanuit de industrie om grotere accuraatheid en efficiëntie in het matchen van kleuren. “Door gebruik te maken van de beschikbare technologie en het kleurenplatform dat we hebben bij AkzoNobel, kunnen we synergie uit verschillende markten halen”, legt Technology Director for Color, Pim Koeckhoven uit. “Dit stelt ons in staat sneller kleuren te ontwikkelen, gebaseerd op de nieuwste digitale kleurtechnieken en de nieuwe interface voor de jachtwereld. Het betekent dat we de klant een duidelijk voordeel kunnen bieden doordat de kleuren nu sneller dan ooit gemengd kunnen worden.” www.mixitcloud.com AkzoNobel levert alle verf voor de deelnemende schepen aan de Volvo Ocean Race. Alle kleuren verf kaunnen met een digitale tool razendsnel worden gemaakt, waar ook ter wereld. Mixit kan 18.000 kleuren maken Antifouling International specifiek voor Nederland De nieuwe antifouling Micron LZ (Professional) van International, verkrijgbaar in 5 en 20 liter verpakking, heeft een polijstende werking. Het product is geschikt voor applicatie op schepen die in zoet, zout en brak water varen. International stelt nadrukkelijk dat Micron LZ (Professional) specifiek ontwikkeld is voor de Nederlandse wateren. Het product is geproduceerd in overeenstemming met de Nederlandse wet- en regelgeving. Gebruik buiten de Nederlandse wateren en gebieden met zware aangroei kan een ongewenst effect hebben op de werking van de antifouling, aldus de verffabrikant. De eroderende technologie van de antifouling voorkomt laagdikte opbouw en biedt maximaal één vaarseizoen bescherming tegen aangroei van waterplanten, dierlijke organismen en slijmvorming. De antifouling kan tot twaalf maanden voor de tewaterlating worden aangebracht en biedt volgens International verbeterde kleuren met een langer kleurbehoud tijdens gebruik. Polijstende werking Tijdens het varen polijst de antifouling, wat er voor zorgt dat er altijd een actieve en geoptimaliseerde biocide afgifte is. Toe te passen op alle ondergronden, met uitzondering van aluminium. De antifouling is geschikt voor zeil- en motorboten. Bij het regelmatig varen met een snelheid van meer dan 30 knopen kan de laag sneller slijten. Micron LZ kan aangebracht worden met een kwast of een nylon vachtroller. Airless spuitapplicatie uitsluitend voor professioneel gebruik. Micron LZ is volledig compatibel met de producten die het vervangt en kan worden toegepast op de meest traditionele antifouling producten, onder voorbehoud dat deze in goede staat verkeren. Verkrijgbaar in de kleuren Black, Navy, Off White en Red. www.international-yachtpaint.com 15 BOEGSCHROEVEN, MAAR DAN ANDERS! Grevelingenweg 23, 3313 LB Dordrecht T+31(0)78 616 55 99 E info@powertransmissionsdordrecht.com WAAROM ZOU JE EEN STANDAARD BOEGOF HEKSCHROEF IN EEN UNIEK JACHT BOUWEN? www.ptd-boegschroeven.nl www.powertransmissionsdordrecht.com verfnieuws Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Nieuwe lijn onderwaterverven van Hempel Hempel heeft een hele nieuwe range onderwaterverven op de markt gebracht. Dit om te kunnen voldoen aan de nieuwe European Biocide Product Regulation (BPR). Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) heeft de verven in december toegelaten op de Nederlandse markt. Bij Hempel is jaren aan de ontwikkeling gewerkt. De van oorsprong Deense fabriek produceert al sinds 1915 beschermende coatings voor schepen en claimt zelfs in 1917 als eerste ter wereld een antifouling op de markt gebracht te hebben. Onderstaande antifoulings kunnen aangebracht worden op boten van polyester, hout en staal, maar ze zijn niet geschikt voor aluminium of andere lichte metaallegeringen. Hempel’s Hard Racing Xtra is een hoogwaardige, harde antifouling die bescherming biedt en een gladde afwerking voor motorjachten en snelle zeiljachten, het hele seizoen door. Hempel’s Mille Xtra is een zelfslijpende ‘zachte’ antifouling die een bescherming biedt voor het hele seizoen. Hempel’s Mille NCT is een zelfpolijstende 16 Finsulate, wrap met stekeltjes Een zelfklevende folie voor het onderwaterschip met nylon stekeltjes om aangroei te weren, dat klinkt bekend. Maar de naam is anders, Finsulate. En inderdaad, het gaat hier om een product dat in 2014 als belangrijke innovatie werd aangemerkt door de Kamer van Koophandel onder de naam Micanti. Inmiddels is deze antifouling wereldwijd gepatenteerd. “We hebben afgelopen jaar zo’n 20 boten in Nederland en België gedaan en met de nieuwe regelgeving per januari zal ons systeem zeker aan interesse winnen in Nederland” aldus Rik Breur, directeur van Finsulate in Hoofddorp. Finsulate vormt een fysieke barrière tegen aangroei van mosselen en zeepokken. Door de fijne vezelstructuur wordt aangroei verhinderd. De oorsprong van Finsulate, of liever gezegd Micanti, is het voorkomen van aangroei op stilliggende objecten, zoals de kooien van viskwekerijen. In de professionele vaart wordt nog steeds de naam Micanti gebruikt, maar de doorontwikkeling voor de pleziervaart wordt Finsulate genoemd. Vorig jaar vond de introductie in de pleziervaart plaats. Getest Finsulate is uitgebreid getest in samenwerking met instituwww.finsulate.com Op aluminium boten, zoals deze VanVossen 850TB, kan Finsulate rechtstreeks op het metaal worden geplakt. Het is daardoor een alternatief voor de klassieke koperhoudende antifouling, die niet op aluminium kan worden toegepast in verband met het galvanisch effect. ten als MARIN, TNO en TU Delft en in de praktijk beproefd. Iedereen vraagt zich af of zo’n ‘tapijtje’ tegen de romp niet voor meer weerstand tijdens het varen zorgt, maar volgens Finsulate is er geen enkel verschil met een conventionele, gladde romp. Voor de pleziervaart zijn verschillende folies ontwikkeld door Finsulate. De Antifouling Wrap zorgt voor de sterkste aangroeiwering, voor schepen die lang stil liggen en is toepasbaar voor alle typen vaargedrag, uitgezonderd snelle planerende schepen. Speed Wrap is geoptimaliseerd voor snelle boten en is eenvoudig te reinigen. De Easy Clean Wrap is voor schepen en objecten die regelmatig schoongemaakt kunnen worden en in zoet water blijven. antifouling met een gepatenteerde bindmiddeltechnologie. Biocidevrij Hempel ontwikkelde geheel biocidevrije onderwatercoatings voor boten van van polyester, hout, aluminium en staal voor vaargebieden waar strenge milieueisen van toepassing zijn. Ecopower Cruise beschermt de epoxylaag tegen aangroeiing, waardoor verontreiniging na elk seizoen eenvoudig kan worden verwijderd. Een geavanceerde bindmiddeltechnologie reguleert het zelfvernieuwende effect gedurende het seizoen, zonder laagdikte opbouw. Is ook geschikt voor boten van gelaagd hout. Hempel’s Ecopower Racing is een biocidevrije onderwaterverf met Teccel die de weerstand van de romp in het water vermindert, waardoor het schip sneller vaart en minder brandstof verbruikt. Het beschermt de epoxycoating tegen aangroei en is makkelijk schoon te houden, zonder te verkrijten. Silic One is een biocidevrij product op siliconen- en hydrogelbasis dat het coatingoppervlak op water gelijkende eigenschappen geeft. Hierdoor kunnen aangroeiende organismen zich niet gemakkelijk op de romp afzetten en vallen ze er sneller af bij het varen. De aangroei kan eenvoudig worden verwijderd en de coating kan gemakkelijk opnieuw worden aangebracht, wat kostenbesparend werkt, aldus Hempel. www.hempel.nl Jachtbouw Nederland 1 februari 2018 verfnieuws

Door Rob van Hoorn, CTO nC Surface Technology Nanotechnologie ontwikkelt zich steeds verder Nieuwe generatie coatings Sinds 2005 zijn door nC Marine in samenwerking met fabrikanten van nanodeeltjes en/of harsen en een aantal maritieme eindgebruikers diverse coatings ontwikkeld. Deze coatings zijn onderdeel van een slimme, toekomstgerichte menukaart van hulpmiddelen en oplossingen voor oppervlakken, materialen en situaties die specifiek in de jachtbouw en watersport veel voorkomen. Het gaat hier om bewezen en innovatieve technieken voor zowel private eindgebruikers als toeleveranciers, op een kwaliteitsniveau dat alleen maar in een maritieme omgeving kan worden gevraagd. Een interessante ontwikkeling is corrosie passivering, het immuun maken van metaal voor roest. Het roestproces kan bij al bestaande corrosie wordt stopgezet. Zandstralen of bikken is niet noodzakelijk, want de corrosie wordt volledig ondergraven. Uiteraard is voorwerk wél nodig indien een opbouw moet worden opgeknapt, omdat een gladde roef nu eenmaal mooier is dan een pokdalige, maar de kosten voor stralen, afvoer, ligtijd en uren bij onderhoud aan bijvoorbeeld tanks, pieken en interne constructies worden drastisch gereduceerd. De techniek is onschadelijk voor mens en milieu vanwege het ontbreken van oplosmiddelen, metalen en andere schadelijke stoffen. Een corrosie passivator, zoals de lijn nC Nano Corrosie Passivator, kan naast kwasten of rollen ook door middel van floating worden gedaan, waarbij door het vullen en legen van bijvoorbeeld een tank de passivator op de wanden wordt afgezet. Dit waarborgt een snel en volledig op te brengen bescherming, effectief voor vele jaren. Omdat mensen niet meer in ballasttanks hoeven te stralen en coaten, biedt corrosie passiveren een veilig, schoon en kwalitatief goed alternatief voor spotrepair of traditionele corrosiebescherming. Pluspunt van de techniek is dat bijvoorbeeld de koude legering variant bestand is tegen lastemperaturen, zodat ook na laswerk de corrosiebescherming blijft zitten. Deze techniek wordt al meer dan zes jaar toegepast in zowel zoet- als zoutwateromgevingen. Thermisch isolerende coating. Nanotechniek heeft het mogelijk gemaakt om oppervlakken thermisch te isoleren door middel van coating. Groot voordeel daarbij is dat nanotechniek in oppervlakken bindt, waardoor het één wordt met het materiaal en daardoor zeer lang meegaat. Flinke ruimtebesparingen zijn het resultaat, waarbij bijvoorbeeld een laagdikte van 6mm een gelijke isolatiewaarde heeft als 6 centimeter glaswol. Nu kunnen aan de nC thermisch isolerende coatings ook naar keuze diverse kwaliteiten worden toegevoegd, zoals brandwerendheid, corrosiebestendigheid, akoestische isolatie en safe–touch. De grootste winsten zitten hier in de toegenomen luxe van een langer warm of koel blijvende leefomgeving, minder geluidsoverdracht en toegenomen veiligheid, omdat de buitentemperatuur van bijvoorbeeld een stoompijp door middel van coating van 140°C naar 40°C teruggebracht kan worden. Verzegelende coatings Een verzegelende coating bouwt een matrix van beschermende nanodeeltjes op in het oppervlak, direct op het materiaal of over een lak heen. Die matrix kan naar keuze diverse eigenschappen meegeven aan het behandelde oppervlak. Een beproefde combinatie zijn de zogenaamde polysilazane coatings, zoals bijvoorbeeld de nC ProTect 4400 en nC Protect 4600 sealants. Dit type coating kenmerkt zich door een extreem hoge hechtingskracht. Ze zijn waterdicht, in het geval van nC ProTect ook flexibel bij lage temperaturen, slag- en krasvast en werken satijn of hoogglans af. Doordat een matrix wordt gevormd met het onderliggende materiaal, wordt dit materiaal ook immuun voor binnendringende invloeden als water, zuurstof, zout, Nanocoating van pakweg 8mm op een houten romp geeft thermische isolatie, brandwerendheid en akoestische isolatie in één laag. warmte, UV of chemicaliën. Daar kunnen nog de vuilafwijzende eigenschappen aan worden toegevoegd. Lakken en kleuren blijven veel langer in topconditie, terwijl het schoonmaken tot een minimum wordt beperkt. Eigenschappen Nanotechnologie heeft de eigenschap zich te kunnen binden met metalen, kunststoffen, glas, textiel en hout, waardoor het deze materialen kan verduurzamen en extreem lange standtijden mogelijk maakt. Vrijwel elke nanotechnologie is in foodgrade verkrijgbaar en is waar mogelijk bio-based. De kosten van nanotechnologie zijn laag, waardoor deze technieken voor iedereen bereikbaar zijn. Nanotechniek klinkt moeilijk en duur, maar is dat lang niet altijd. Het gebied van nano-technische oplossingen moet variëren van het leveren van een makkelijk inzetbare spuitbus tot het managen van bijvoorbeeld complexe nano-coatingprocessen binnen productieprocessen. Dat kan alleen met expertise door de hele keten heen en dus beschikt nC Marine zowel over metallurgen, chemische engineers als specialistische applicateurs. Daartoe hebben wij fabrieken achter ons staan die specifieke problemen kunnen oplossen. www.nc-marine.com 17 Het complete assortiment gasveren en toebehoren in staal, RVS 304 en 316. Protempo BV Postbus 21, 6500 AA Nijmegen, Nederland T +31(0)24 371 17 11 | F +31(0)24 371 17 00 info@protempo.nl | www.protempo.nl verfnieuws Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Simonis Voogd ontwerpt Fareast 37R Het Nederlands/Zuid-Afrikaanse ontwerpbureau Simonis Voogd Yacht Design is zeer succesvol in China met polyester zeilboten voor de werf Fareast. Het model 28R heeft het zelfs geschopt tot wereldwijde door de ISAF erkende eenheidsklasse. Op Boot Düsseldorf werd het ontwerp voor de 37R gepresenteerd, die op een revolutionaire wijze wordt gebouwd. Worden de mallen voor polyester schepen traditioneel van polyester gemaakt, in Shanghai is de mal van aluminium gemaakt, 5-assig CNC gefreesd, tot op de millimeter nauwkeurig. Maarten Voogd: “Met een 37R kan heel goed wedstrijd worden gevaren, maar de boot is ook prima geschikt voor een vaartocht met de familie. De lengte van 37 voet betekent dat het binnen ruimtelijk is en alles heeft wat je van een boot van deze afmetingen mag verwachten. Het totaalgewicht is zo laag mogelijk gehouden, en de ballast ratio hoog, om het meest spectaculaire schip in deze klasse te bewerkstelligen.” De 11,3 meter lange en 3,66 meter brede 37R weegt 4400 kilo en kost 140.000 dollar excl. omzetbelasting. Fareast Boats is in 2002 opgericht en produceert 1000 Optimist en andere zeilbootjes per jaar. Van de verschillende grotere modellen die Simonis Voogd heeft ontworpen worden er jaarlijks 350 gemaakt. www.fareastyachts.eu AEP breidt assortiment uit AEP Marine Parts in Alblasserdam heeft producten van Onwa Marine Electronics toegevoegd aan het assortiment. Onwa ontwerpt en produceert navigatie- en communicatieapparatuur voor maritieme doeleinden. De KP-32 GPS Navigator bijvoorbeeld is een compacte GPS, voorzien van een helder 4,5’’ LCD scherm, die tot 999 waypoints, 50 routes en 2500 trackpunten kan opslaan. Afgebeeld is de Onwa KP1299C, een GPS-plotter voorzien van een 12’’ LCD scherm met een groot aantal functies, waaronder kompas en AIS-weergave. De gratis kaartupdates zorgen voor de meest actuele informatie. De KS-33R is een compacte MOB zender. Zodra die geactiveerd wordt, gaat aan boord een alarmsignaal af en wordt via AIS een noodsignaal zichtbaar. www.aepmarineparts.com CEAD levert kingsize 3D printers Connecting Engineering and Design, CEAD uit Rotterdam is bezig met de ontwikkeling van groot formaat 3D printers. Die kunnen composietonderdelen maken van maximaal 4,00 x 2,00 x 1,50 meter. Naar verwachting is de eerste ‘kingsize’ printer deze zomer operationeel. “We richten ons op de maritieme sector”, zegt mede-eigenaar Lucas Janssen, “omdat daar dikwijls enkele stukken of kleine series in bijzondere vormen nodig zijn. Het maken van mallen is daarbij een grote kostenpost en die spaar je uit met 3D printing. De printer combineert continue vezels met thermoplasten en door het gebruik van die thermoplasten kunnen producten later aan elkaar ‘gelast’ worden, mochten er grotere formaten nodig zijn, of zelfs complete rompen. De continue vezel in het object zorgt voor een significante verbetering in mechanische eigenschappen en maakt industriële toepassingen haalbaar.” CEAD bestaat sinds 2015 en is opgericht door Lucas Janssen en Maarten Logtenberg, beiden oud-studenten van de TU Delft. Ze deden al eerder ervaring op: hun eerdere bedrijf Leapfrog maakte 3D printers voor particulieren. Voor deze nieuwe 3D printer hebben ze een ‘launching customer’ gevonden in Poly Products in Werkendam. Met het Rotterdamse Royal Roos Engineering & Consulting is een samenwerking ontstaan, waarbij Royal Roos afnemer is van het prototype en zich gaat toeleggen op het ontwikkelen van toepassingen in de maritieme sector. www.ceadgroup.com www.polyproducts.nl www.royalroos.com Schoon en beschermd met NeoNautic Clouds International heeft de NeoNautic professionele reinigings- en beschermingsproducten toegevoegd aan het assortiment. Het gaat onder meer om cleaner, verwijderaar van zwarte strepen en kalkaanslag, polish, shampoo met wax en een biologisch afbreekbare vaaraanslagverwijderaar (niet voor aluminium) voor de waterlijn. www.clouds.nl 19 kort nieuws Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Nautische advocaten legal support in stormy times Mr. Ivo M.F. van Emstede (l) Mr. Edwin H.J. Slager (r) nautische advocaten Jan Luijkenstraat 20, 1071 CN Amsterdam T 020 675 94 94 Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten, incassokwesties, etc. E imf@vanemstede.nl E e.slager@vanemstede.nl www.vanemstede.nl Vele leden van HISWA Vereniging en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Partners Advocaten reeds als hun huisadvocaat. Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze (deur)sluitoplossingen U heeft de toepassing, wij de oplossing! Op klantspecificatie of speciaal voor u berekend met behulp van computersimulatie. Wordt geleverd met montagetekening voor optimale plaatsing en werking. • Kwalitatief hoogwaardige gasveren, ook in RVS (type 304 & 316) • Ruime keuze uit bevestigingstoebehoor/aansluitingen • Verend- of star blokkeerbare gasveren • Van enkele stuks(maatwerk) tot grote series • Lange levensduur gegarandeerd DICTATOR Productie B.V. Energieweg 11, Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl “Donkervoort gebruikt voor haar sportwagens al vele jaren probleemloos de kwaliteits gasveren van DICTATOR, dat wilt u toch ook voor uw jacht?” www.dictator.nl

Lichte membraanzeilen van Hagoort Licht van gewicht, vormvast en een lange levensduur. Dat zijn de kenmerken van de nieuwe Twaron Filmless membraanzeilen die Hagoort Sails heeft ontwikkeld, in samenwerking met de Italiaanse doekleverancier Powerplast. De kern van het zeil bestaat uit kevlarvezels (Twaron) die alle krachten opvangen. Aan weerszijden van die kern zijn polyester beschermlagen aangebracht (taffeta’s in vaktaal). Een mylar filmlaag en lijmlagen kunnen worden weggelaten. De nieuwe constructie is daardoor 25% lichter dan klassiek opgebouwde membraanzeilen. Volgens Martin Baas van Hagoort blijken in de praktijk de testzeilen een lange levensduur en grote vormvastheid te hebben. De zeilen zijn het resultaat van jaren onderzoek en ontwikkeling. Hagoort maakt de zeilen in eigen huis. www.hagoortsails.nl Chit-Chat wint zeilwedstrijd Marin Team 7 ‘Chit-Chat’ van Technische Universiteit Delft won op 19 januari Marin’s Ontwerp- en zeilwedstrijd. Die werd gehouden in het Ondiepwaterbassin van onderzoeksinstituut Marin in Wageningen. Er deden dertien ploegen mee van de TU en Rotterdam Mainport Institute (RMI). Het winnende ontwerp (foto) had een relatief groot zeiloppervlak, bestaande uit drie deelbare vleugelzeilen. Dat zorgde voor een hoge snelheid op koersen ruim aan de wind. De toepassing van vleugelzeilen op de aero-rig maakte het schip ook goed wendbaar aan de wind. De innovatieprijs ging naar Team 2 ‘Swiebertje’ van de TU Delft. Ook dit ontwerp was voorzien van een aero-rig; zelfs een dubbele, voor een zo groot mogelijk voor-de-winds zeiloppervlak. De jury kon verder het actieve stabilisatiegewicht waarderen, dat het team tijdens de race op de juiste manier wist te gebruiken. Elk jaar strijden de studententeams bij Marin met eigen ontwerpen tegen elkaar, waarbij twee banen worden gevaren. De zeiljachten worden beoordeeld op snelheid, keersnelheid en innovatie. “Ieder jaar worden de regels aangepast om kopiëren te voorkomen. Ditmaal moesten de teams een monohull ontwerpen, met een minimaal gewicht van 4 kilo en een minimale breedte van 25 centimeter”, zegt Sanne van Essen, projectmanager bij Marin. “De creativiteit van de studenten werd op de proef gesteld: hoe binnen de grenzen van een vrij zwaar ontwerp een snel en wendbaar bootje te bouwen? Veel studenten kozen voor grote zeilen en verplaatsbare ballastgewichten aan dek of in een kantelkiel.” De wedstrijd is onderdeel van de minor ‘Zeiljachten’ bij TU Delft en RMI. www.marin.nl/zeilwedstrijd 21 Nieuwe lijn boegschroeven Vetus Bow Pro noemt Vetus de nieuwe lijn boegschroeven, die uit zeven modellen bestaat. De elektrische boegschroeven zijn geschikt voor 12, 24 en 48 volt en zijn koolstofborstelloos, dus onderhoudsarm. De Bow Pro serie wordt aangestuurd door een Vetus CAN bus paneel. Het basispaneel biedt een traploze bediening; de uitgebreidere variant heeft daarnaast ook nog een hold-functie die manoeuvreren verder vergemakkelijkt. Door het gebruik van een inductiemotor kan de boegschroef ongelimiteerd worden gebruikt. De (AC) inductiemotor wordt aangestuurd door Mercury VesselView403 Mercury Marine bracht in november een geavanceerd 9 inch multifunctionele display (MFD) op de markt, de VesselView903, die nu wordt gevolgd door het kleinste display van 4 inch in de serie, die verder bestaat uit een 5 en 7 inch display. De 403 heeft een geïntegreerd Active Trim-interface en een wifi-ondersteuning via een meegeleverde usb-token, waarmee het geheugen van het display handsfree kan worden overschreven. De 403 is compatibel met alle Mercury-motoren die zijn voorzien van SmartCraft-technologie, voor toepassingen met één tot vier motoren. In de nieuwe apparatuur zijn alle Simradaccessoires voor de Go9-productlijn geïntegreerd, zoals radar, sonar, fishfinder, AIS, VHF, Sonic Hub/ Fusion Link/SiriusXM en C-Zone/Navi digital switching. VesselView ondersteunt 16 talen en heeft omschrijvende storingsmeldingen en actuele informatie voor meer dan 30 motorparameters, waaronder brandstofpeil en -bereik, olietemperatuur en -druk, accuspanning, waterdiepte en generator. www.mercurymarine.com de Vetus MCV motorcontroller. Alle Bow Pro modellen voldoen aan de ‘10 minuten vol vermogen’ prestatie-eis. De Bow Pro motor past op de meeste bestaande staartstukken, wat vervanging vereenvoudigd. www.vetus.com kort nieuws Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

VARIOBOND VARIOPOX 2K in 1 doos of koker VARIOBOND EN VARIOPOX Onze producten Variopox en Variobond leveren wij nu in nieuwe omverpakkingen. De basis en verharder blijven hierdoor bij elkaar. Na gebruik kunt u de blikken weer netjes samen opbergen. Opgeruimd staat netjes en is veiliger! Ook de Variobond Mahonie en Variopox Finishing plamuur leveren wij in een nieuwe koker. Deze nieuw ontworpen koker bestaat uit twee compartimenten achter elkaar geplaatst. Hierdoor is de doseerbaarheid verbeterd en is het mogelijk met een mengtuitje te verwerken. Voor toepassingen waar meer flexibiliteit gewenst is in de lijmverbinding hebben wij Variobond Flex ontwikkeld. Variobond Flex is onder andere geschikt voor het verlijmen van kiel/romp verbindingen en het verlijmen van (massief) houten onderdelen waar beweging niet is uit te sluiten. Variobond Flex is leverbaar in een set van 1500 gram, verpakt in een doosje. VERNIEUWD Voor meer informatie zie: www.doublecoat.nl.

kort nieuws Jachtbouw Nederland 1 februari 2018 Williams Sportjet 435 Williams Jet Tenders is heeft de Sportjetlijn verder aangevuld met een boot van 4,35 meter lengte. Op het Cannes Yachting Festival werden al modellen van 3,45 en 3,95 meter geïntroduceerd. In grote lijnen heeft de Sportjet 435 dezelfde eigenschappen als de wat kleinere modellen, maar past volgens Williams als tender beter bij jachten vanaf 65 voet. De Sportjet 435 biedt zitplaatsen aan zeven personen en heeft een stuurstand in het midden van de boot. De boot is ook zeer geschikt om te wakeboarden of waterskiën. Net als alle William Jet Tenders, kan de Sportjet uitgevoerd worden in de stijl van het moederschip. Er worden twee opties voor de voorstuwing aangeboden: een 90 of 150 pk Rotax Ace, waarmee een snelheid van Kleine Yanmar diesel Op Boot Düsseldorf introduceerde Yanmar een nieuwe motor, die de fabrikant omschrijft als ’s werelds kleinste common rail scheepsdiesel. De 3JH40 is een 40 pk sterke driecilinder met een gewicht van 192 kilo. Hij is zuinig, geluidsarm, heeft lage emissies en www.yanmar.nl Torqeedo en WhisperPower werken samen Torqeedo en WhisperPower hebben samen een nieuwe 25 kW range extender ontwikkeld voor het Deep Blue systeem van Torqeedo. De 350 Volt DC converter generator wordt aangedreven door een Mitsubishi S4Q2 4-cilinder diesel. De variabele frequentie van de range extender elimineert de vaste ratio tussen vermogen, voltage, output en draaisnelheid en levert alle gewenste combinaties van vermogen en voltage. Geavanceerde elektronica zorgt ervoor dat de motor zo efficiënt mogelijk draait, met een laag brandstofverbruik, geluid (54 db(A) op 7 meter afstand), trilling en uitstoot. De range extender verbruikt slechts 25 gram brandstof per geproduceerde kWh. Indien de extender wordt geïntegreerd in Deep Blue Hybrid, wordt stroom die is opgewekt met zonnepanelen en door middel van hydrogeneratie optimaal gebruikt om zonder omkijken de hoge-capaciteits accu’s van BMW i op te laden. De Deep Blue elektromotoren, plus alle ‘hotel loads’, inclusief airconditioning, worden geruisloos door deze duurzame bronnen gevoed. Bij het varen op de motor over lange afstanden wordt de generator automatisch bestuurd door het Advanced Hybrid Control System. “Torqeedo is blij over de samenwerking met WhisperPower. De product synergie werkt perfect”, aldus Christoph Ballin, medeoprichter en CEO van Torqeedo. Roel ter Heide, oprichter en CEO van WhisperPower, is er trots op dat het gekomen is van een partnership. “We kennen elkaar vele jaren, in feite zijn beide bedrijven min of meer van dezelfde leeftijd. We hebben veel respect voor wat Torqeedo heeft bereikt in deze markt, van pioneer tot marktleider. Omdat elektrische voorstuwingssystemen steeds krachtiger worden is een backup of auxiliary power systeem steeds relevanter.” Eind vorig jaar is Torqeedo overgenomen door de Duitse motorenfabrikant Deutz. www.torqeedo.com www.whisperpower.com Raymarine AIS700 bespaart ruimte Raymarine brengt een nieuwe Automatic Identification System (AIS) transceiver op de markt met een geïntegreerde antennesplitter. De AIS700 Class B transceiver maakt het mogelijke dezelfde antenne te gebruiken als voor VHF apparatuur, wat ruimte- en kostenbesparend werkt. Op de AIS700 is de nieuwste netwerktechnologie toegepast voor snellere updates, een grotere bandbreedte en een beter bereik. Het apparaat sluit naadloos aan bij multifunctionele displays (MFD’s) van Raymarine, instrumenten en op pc gebaseerde navigatiesytemen die beschikken over uitgebreide connectiviteit opties. Met een 72-kanaals Receiver Autonomous Integrity Monitoring (RAIM) sluit de AIS700 aan op MFD’s, gebruik makend van de nieuwste NMEA2000 en SeaTalk protocollen. Een ingebouwde NMEA0183 multiplexer maakt integratie met oude generatie MFD’s en radio’s veel gemakkelijker. In de ‘silent mode’ kunnen sommige gebruikers de transmissie afsluiten, maar toch data van schepen in de omgeving opvangen. Deze mogelijkheid is vooral voor sportvissers interessant als ze bij viswedstrijden hun positie niet willen verraden aan de concurrentie. De voorziening komt ook van pas in gebieden waar piraten actief zijn, die met behulp van AIS hun slachtoffers kiezen. www.raymarine.nl 23 voldoet aan EPA Tier 3 en EU RCD Tier 2. De viertakt watergekoelde diesel is geschikt voor pleziervaartuigen tot 45 voet. Bediening kan mechanisch met kabels, maar ook elektronisch. De JH-CR modellen van Yanmar lopen nu van tot 40 tot 110 pk. respectievelijk 41 en 52 knopen bereikt kan worden. Delta Watersport in Stellendam vertegenwoordigd Williams in de Benelux, Duitsland en Denemarken. www.williamsjettenders.com

De Vliegent Hart is een van de vele ‘Hoek-aken’. 24 André Hoek van Hoek Design ‘Rondere vormen geven een veel mooier schip’ In 2017 boekte de J-klasser Lionheart klinkende overwinningen, terwijl uit dezelfde klasse ook Topaz en Svea - net op het water - dagzeges pakten. De resultaten zorgden voor tevredenheid en trots bij Hoek Design, want deze drie jachten komen daar van de ‘tekentafels’. Jachtarchitect André Hoek (1955): “De Lionheart is onze eerste J. Voor dat ontwerp hebben we een groot researchproject opgezet en software ontwikkeld om aan langkielers te kunnen rekenen. Een snelheid voorspellingsprogramma (VPP) is speciaal voor de J-klassers ontwikkeld. We hebben het hydrodynamisch gekalibreerd aan de hand van sleeptankproeven met een 6 meter model, dat bij Marin in Wageningen is getest. En ook aerodynamisch, met windtunnelresultaten die we in het verleden hebben verzameld. Daarmee hadden we het juiste gereedschap om aan dit type ontwerpen te kunnen rekenen. Er zijn ooit 21 J-klassers getekend voor de strijd om de America’s Cup. Van de tien die zijn gebouwd, zijn er drie overgebleven. Ze zijn ontworpen Door Laurens van Zijp Jachtbouw Nederland belicht in een serie ontwerpers en ontwerpbureaus. Hoek Design Naval Architects in Edam mag in deze reeks niet ontbreken. Al ruim dertig jaar is de ’distinctive Hoek look’ een begrip. Het portfolio is indrukwekkend en het aantal lopende projecten is groot. volgens een boxrule, waarbinnen je kunt variëren met de waterlijnlengte, de waterverplaatsing en het zeiloppervlak. Het was al bekend dat de ‘super J’s’ van 87 voet waterlijnlengte de snelste waren. Wij hebben verscheidene ontwerpen eerst door ons rekenprogramma gehaald, en vervolgens de vijf beste boten met CFD beoordeeld. Zo zijn Lionheart, Topaz en Svea ontstaan.” De rompen van deze Hoek-J’s werden trouwens bij Bloemsma gebouwd en afgebouwd bij Claassen, Holland Jachtbouw en Vitters. Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Platbodems De J’s vormen een goede graadmeter van het niveau van Hoeks werk, waarin perfectie de norm is, maar zijn oeuvre is veel omvangrijker. Dat strekt zich uit van dagzeilers en platbodems tot superjachten, zowel zeil- als motorjachten. Het accent ligt evenwel op zeiljachten. De voorliefde voor zeilen kreeg Hoek van huis uit mee. Het familieschip was een tjalk en toen hij daarvan de tekeningen zag in het boek ‘Ronde en Platbodem jachten’, was zijn interesse voor jachtontwerpen gewekt. Hij studeerde aan de HTS scheepsbouw in Haarlem en deed een afstudeerproject aan de TH Delft. Vervolgens werkte hij bij het gerenommeerde ontwerpbureau van C&C in Toronto, Canada, waar hij naar eigen zeggen pas echt het jachtontwerpen leerde. Daarna ging hij als engineer bij sleep- en De J-klasser Lionheart is succesvol op de wedstrijdbanen. Met een eigen programma werd het optimale ontwerp berekend. Foto Nigel Pert 25 bergingsbedrijf ITC aan de slag te gaan. In 1985 begon hij met een avondstudie MBA aan de Webster University. In 1980 hielp hij met het opknappen en het tunen van het skûtsje van zijn broer, de Lutgerdina Smeltekop. In 1986 wist hij met een eigen team op de Oeral Thûs alles te winnen wat er in de IFKS te winnen viel. Het tunen en optimaliseren van platbodems werd allengs zijn specialiteit en uiteindelijk ook zijn werk toen hij zich in 1986 vestigde als zelfstandig ontwerper. Signatuur Zijn eerste scherpe jachten waren twee 70 voeters, de Joss, gebouwd in Makkum, en de Kim, die bij Engelaer in Beneden-Leeuwen op stapel werd gezet. ‘Wij besteden veel aandacht aan performance, styling en detaillering’ Boven de waterlijn klassiek, onder water modern: voorzien van spaderoer en vleugelkiel, wat in die tijd revolutionair was. Toen al was de eigen signatuur te zien die Hoeks verdere werk kenmerkt: moderne schepen met vloeiende, elegante lijnen en een klassieke toets. Ofwel: de ‘distinctive Hoek look’ die wereldwijd klanten aanspreekt. André Hoek: “Onze modellen hebben een bepaalde stijl die herkenbaar is. Wij besteden veel aandacht aan performance, styling en detaillering. We ontwerpen met aandacht voor de esthetica van het exterieur. Met een gracieuze belijning en rondere vormen krijg je een veel mooier schip. En elk volgend schip proberen wij weer beter te maken.” Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

26 Dit expeditieschip maakt straks reizen naar arctische wateren. Motorjachten In 1988 verhuisde het ontwerpbureau van Amsterdam naar Edam, toen al met vier medewerkers. Nu werken er zestien mensen. In ruim dertig jaar tijd heeft Hoek Design ongeveer 300 platbodems en 140 scherpe jachten afgeleverd. En inmiddels staan er ook motorjachten in het portfolio. Zo wordt bij Claasen in Zaandam een 24 meter lange chaseboat gebouwd. Een aluminium planeerder die als volgboot en tender van een superjacht gaat dienen. Compleet uitgerust en voorzien van drie hutten. Twee Scania DI13 093M diesels van 925 pk elk zorgen voor een topsnelheid van 25 knopen. Onder de projectnaam Lombok is de romp van een expeditieschip gebouwd bij Turquoise Yachts. Een schip van 56 meter lengte met een CFD geoptimaliseerd onderwaterschip. Klassiek ogend, maar met een moderne uitrusting en een diesel-elektrische voortstuwing, geschikt voor arctische vaarwateren. Het wordt bij Turquoise Yachts in Turkije afgebouwd. 50 meter kits Een andere grote order is de 50 meter kits, die sinds vorig jaar bij Vitters in Zwartsluis in aanbouw is. Omdat het schip in 2019 moet varen, is de werkdruk hoog, ook in Edam. “Zo’n project kun je alleen met een grote ploeg doen”, aldus Hoek. Opnieuw is onderzoek verricht naar de optimalisatie van de rompvorm. “Voor dit soort schepen hebben we ons eigen VPP programma door de jaren gekalibreerd aan de hand van onze schepen die in de vaart zijn gekomen. Resultaten van alle sleepproeven zijn eveneens verwerkt. We hebben analyses gemaakt van lengte-breedte verhoudingen, rompvormen en kielvormen. Deze 50 meter kits krijgt een kielmidzwaardconfiguratie. Een geringere diepgang was niet eens het Deze snelle Chaseboat van 23 meter is bij Claasen in aanbouw. Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

uitgangspunt, aandewindse prestaties wel.” De configuratie heeft voordelen ten opzichte van een liftkiel: minder complex, minder ruimtevretend en sterker; het schip kan op de kiel staan. Aan dek zijn ook innovaties te zien, zoals aparte kuipen voor gasten en bemanning. Aan de wind kan dit schip een mizzen jib, een fok voor de bezaan, voeren. Semi seriematig Behalve pure custom builts heeft Hoek ook semi-seriematige reeksen ontworpen: de Truly Classic, van 50 tot 128 voet, en de Pilot Classic, variërend van 27 tot 192 voet. Vertrekpunt is een gestandaardiseerde basis, waardoor de bouw snel kan starten. Voordeel voor de klant is verder dat hij al een bestaand schip kan beoordelen en minder beslissingen hoeft te nemen. De bij Huisman gebouwde kits Elfje heeft diverse ontwerpprijzen gewonnen. Foto Cory Silken 27 Ook kunnen deze schepen gecharterd worden via makelaardij Hoek Brokerage, waardoor de klant ervaart hoe deze schepen zich gedragen. Bovendien kan hij nog altijd eigen wensen in het ontwerp laten verwerken, wat ook volop gebeurt. Van de nieuwe Truly Classic 128 is de romp gebouwd bij Bloemsma, terwijl de afbouw bij de Britse werf Pendennis is gedaan. Het schip zal op de Monaco Boatshow worden gepresenteerd. Diverse projecten De orderportefeuille is indrukwekkend en gevarieerd: voor Leonardo Yachts in Sneek heeft Hoek de Eagle 54 ontworpen, waarvan bouwnummer 4 op stapel staat. De Eagle 36 en 70 zijn in ontwikkeling. Twee Eagles zijn verkocht in Amerika ‘Voor het J-ontwerp hebben we een groot researchproject opgezet’ en dat geldt ook voor bouwnummer 4 en 5 van de Essence, die geheel in carbon is uitgevoerd. Bij Doomernik in Zaltbommel is bouwnummer 3 van de Wally Nano MkII in aanbouw. Bij Bloemsma in Makkum is een 77 voet aluminium Pilot Classic in aanbouw, bij Shipborn in Utrecht een Truly Classic 90. In Turkije zijn verder een aantal carbon Pilot Classic ontwerpen in aanbouw van 55 en 66 voet. In Turkije wordt tevens een nieuwe 128 voet Truly Classic afgebouwd, waarvan het aluminium casco onlangs bij Bloemsma in Makkum is opgeleverd. Dit alles is slechts een greep uit de lopende projecten van Hoek Design. Behalve als jachtarchitect heeft André Hoek zich in de loop der jaren ook Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

28 Voor de Essence 33 is ook in Amerika belangstelling. De Wally Nano Mk2 is in aanbouw bij Doomernik. Beeld: Martinez Studio. Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

De Lionheart won vorig jaar juni de America’s Cup J Class Regatta bij Bermuda. Zeven van deze imposante zeiljachten bonden met elkaar de strijd aan. Foto ACEA 2017/ Gilles Martin-Raget 29 onderscheiden als ondernemer. Eerder zette hij een constructiemanagementbureau op, Dutch Built Yachts. Dat werd uiteindelijk overgenomen en resulteerde in Holland Jachtbouw. Met een Engelse klant startte hij Truly Classic, wat eveneens werd verkocht. “Ik wil als ontwerper onpartijdig blijven”, legt Hoek uit, “en daarom ik wilde niet participeren in een bedrijf dat boten produceert.” Ruim 15 jaar geleden begon Hoek een jachtmakelaardij voor eigen schepen, die nog altijd actief is. Het geeft een wisselwerking: klanten die bij de makelaardij binnenkomen kunnen soms overgaan tot nieuwbouw. Andersom komt ook voor: klanten die aanvankelijk voor nieuwbouw binnenstapten, vinden via de makelaardij hun droomschip. Toekomst Als goed ondernemer heeft Hoek ook al stappen gezet om de continuïteit van zijn levenswerk te waarborgen. Sinds vorig jaar is Ruurt Meulemans met 50 procent van de aandelen partner geworden in Hoek Design. Die kent het bedrijf, want hij werkt er al jaren. “Een uitstekende scheepsbouwkundige met veel ervaring en een prettige kerel”, vat Hoek zijn keuze samen, “ikzelf blijf gewoon doorgaan, maar het is een voorbereiding op een uiteindelijk terugtreden.” ‘Voor mij is dit een kans om verder te gaan, zonder dat ik van de grond af aan iets moet opbouwen”, licht Meulemans toe, “de werkwijze van Hoek Design sluit volledig aan bij mijn visie over waar een jachtontwerp aan moet voldoen. Uiterlijk en prestaties zijn de twee belangrijkste factoren bij het ontwerpen. Een ontwerp moet in balans zijn. We blijven ontwerpbureau met alle capaciteit in eigen huis voor constructie, performance, interieur en exterieur. En wat de markt betreft, ik denk dat er altijd vraag zal blijven bestaan naar dit type schepen.” www.hoekdesign.com André Hoek (l) en Ruurt Meulemans. Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Bezoek ons op Hiswa RAI 2018! Stand 01.332 Optimaal genieten van comfort aan boord! n Lucht- & waterverwarmers n Airconditioningsystemen n Elektrische schuifdaken www.webasto-marine.nl n Raam- & luikblinderingen n Koel- & vriesapparatuur n Boilers

Door Pieter Timmers, Forward Management Elke marketeer droomt ervan dat door zijn initiatieven, inzichten en handelen de consument zijn product of dienst zal kopen. Hij of zij maakt gebruik van moderne technieken en wetenschappelijk inzichten om dat te bereiken, maar maakt toch de fout zich te veel op het individu te richten. Moderne marketing, werk voor biologen Er zijn zo veel verschillende soorten consumenten en marktsegmenten die bereikt moeten zien te worden en attent gemaakt op je boodschap. Marketeers hebben lang geprobeerd dit instrumenteel aan te pakken, ook door te meten, zodat je er getallen aan kon hangen. De consument is grillig en laat zich niet zo gemakkelijk meer vangen, vooral wanneer het om kortetermijndoelstellingen van de productaanbieders gaat. Niet de marketeer doet de consument iets kopen, maar het zijn juist de consumenten zelf die elkaar door middel van interactie in beweging zetten. De marketeer moet zich dus niet rechtstreeks tot de consument richten, maar op het interactieve proces van de consumenten onderling. Interdisciplinair Daarom is marketing een interdisciplinair vak geworden. Met economie, een reclamebord en verkooptrucjes is het niet meer te doen, de marketeer moet ook door de bril van biologen, sociologen en psychologen naar de markt kijken. Een uitstekend voorbeeld is de grote trek van de gnoes (wildebeest), zebra’s en nog enkele gazellesoorten, allemaal kuddedieren in het grensgebied Kenia-Tanzania. Ruim 1,5 miljoen dieren verzamelen zich daar en nemen deel aan ‘de grote trek’ van vele honderden kilometers. Deze dieren hebben geen telefoon, lezen geen krant, kijken geen tv en luisteren niet naar de radio. Niemand geeft het signaal dat ze van start moeten gaan. Ze reizen al eeuwen met de regens mee en kunnen zodoende altijd over vers gras beschikken. Het systeem is door de evolutie heen zo geperfectioneerd en gesynchroniseerd dat ook ruim 80% van de geboortes in minder dan vier weken plaatsvindt. Een geweldig logistiek voordeel. Onderweg moet ook de Masai Mara rivier, vol met hongerige krokodillen, overgestoken worden. Instinctief weten ze dat het gevaarlijk is, ze aarzelen, maar gaan er wel doorheen. De kudde verliest dan minder dan 2% van haar omvang. De kans dat een dier het haalt is dus 98% en dus het risico waard. Kuddegedrag Hoe doen deze dieren dat? Het zijn sociale dieren, die in kuddes leven. Sociale dieren hebben spiegelneuronen en hiermee kopieert het pasgeboren kalf het gedrag van zijn moeder en soortgenoten. Deze dieren reageren op elkaars gedrag en zodoende vertoont de kudde een resulterend gedrag, ja, zelfs een voorspelbaar gedrag. De mensenkudde is hierop geen uitzondering. Primatoloog Frans de Waal, die zijn leven lang apengedrag bestudeerd heeft, ziet meer overeenkomsten dan verschillen met de mens, als individuen, maar nog veel meer als sociale groep. Het is ook niet langer een gerucht dat in Amerika de leden van de Republikeinse Partij het boek ‘Chimpanseepolitiek’ van Frans de Waal in hun tas hebben. Of het gelezen wordt is niet bekend. Kennis van zaken Weer terug naar onze marketeer. Mensen letten en luisteren dus naar elkaar en nemen adviezen van elkaar aan. Een betrouwbaar uitziende persoon met een witte laboratoriumjas aan die een wasmiddel aanbeveelt, vergroot de kans dat het publiek het gaat kopen. Een politiek conflict in de wereld wordt al gauw becommentarieerd door een hoogleraar die wel eens op vakantie in dat land is geweest. Zo iemand gelooft men nu eenmaal eerder. Maar pas op; het is bekend dat intelligente mensen erg domme dingen kunnen doen. Men veronderstelt kennis van zaken, wat helemaal het geval niet hoeft te zijn. Meningen over netelige kwesties worden tegenwoordig gemakkelijk op het internet gevonden, hoewel de bron niet altijd betrouwbaar is. Het fenomeen is van alle tijden. De Engelse filosoof en econoom John Stuart Mill (1806-1873) zei in 1859: ‘De massa neemt zijn opvattingen tegenwoordig niet meer over van hoogwaardigheidsbekleders van kerk of staat, van leidersfiguren of uit boeken. Het denken wordt nu voor de mensen gedaan door mensen zoals zijzelf, die hen aanspreken of die spreken in hun naam, spontaan...’ Vertrouwen Mensen vervangen hun vertrouwen in de traditionele autoriteiten door vertrouwen in elkaar. Ze vormen verpersoonlijkte ‘vertrouwensnetwerken’, die selectief informatie verzamelen uit bronnen en van mensen waarmee ze een band hebben - collega’s, vrienden, familie. En ze moeten nu vele malen vanuit verschillende bronnen een boodschap ontvangen voordat ze deze aanvaarden. De Ierse schrijver/dichter Oscar Wilde (1854-1900) zei: ‘De meeste mensen zijn niet zichzelf. Hun gedachten zijn andermans meningen, hun leven een imitatie, hun passies een citaat’. Wie één keer iets hoort of ziet, vergeet dat. Bij een tweede keer kan het herkend worden. Bij de derde keer is het een feit. Marketeer, laat een bekende Nederlander iets drie keer tonen of zeggen en het artikel ligt de volgende dag in de boodschappenkar van de consument. 31 Ploegen, eggen, zaaien en oogsten februari 2018 Foto Rens Groenendijk

Het zál maar gebeuren... Vaar op zeker Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 www.kuiperverzekeringen.nl

Boot Düsseldorf positief over beurs Boot Düsseldorf 2018 trok volgens de organisatie 247.000 bezoekers uit 94 landen. Dat zijn er ruim 5000 meer dan vorig jaar. Het aantal internationale bezoekers nam toe, met Nederland bovenaan de lijst van herkomstlanden. Nog meer cijfers: 1.923 exposanten uit 68 landen, waaronder circa 150 uit Nederland, presenteerden zich van 20 tot en met 28 januari op 220.00 vierkante meter tentoonstellingsruimte. Beursdirecteur Petros Michelidakis: “Onze strategie om boot verder te internationaliseren is succesvol gebleken. Het tekent zich af in de structuur van de bezoekers. Bovendien heeft zich een generatieverschuiving voltrokken; de bezoekers van boot zijn beduidend jonger.” Het is de organisatie daarnaast gelukt om zowel een klassieke botenbeurs als een actueel trend- en funsportevenement te worden. De ‘nieuwe’ Beach World met de 65 meter lange flatwaterpool en de staande golf ‘The Wave’ was zeer in trek bij jongeren. Sentiment Er heerste een positief sentiment op de beurs en er werden de nodige orders geschreven. Niet overal klonken trouwens jubeltonen. Enkele standhouders gaven aan dat ze het op sommige dagen ‘relatief rustig’ hadden gehad. Feit blijft dat een presentatie op Boot Düsseldorf voor ondernemers een flinke investering is, zeker wanneer die geen direct resultaat oplevert en het ervan afhangt hoe serieus de leads zijn. Zo trok Jetten Shipyard zich op het laatste moment terug. Ook Aquanaut Yachting was niet van de partij. Beide werven waren jarenlang vaste deelnemers. Linssen daarentegen pakte flink uit met zeven schepen, waaronder de winnaar van de European Power Boat of the Year Award, In de Hal 6, het mekka voor superjachten, stond welgeteld één Nederlandse deelnemer: Steeler Yachts. De 15,70 meter lange aluminium Steeler NG 52S (rechts op de foto), was genomineerd voor de European Powerboat of the Year Award in de categorie boven 45 voet. Hoe kon werfdirecteur Hans Webbink wederom beslag leggen op deze bijzondere standplaats? “Gewoon dreigen”, grapte hij. de Linssen Grand Sturdy 40.0 Sedan, in de categorie waterverplaatsers. Optimisme Jürgen Tracht, directeur van de Bundesverband Wassersportwirtschaft ‘BVWW’, is echter een en al optimisme en ziet groeiende omzetten in de Europese maritieme branche. “De watersport-business bevindt zich op een golf van succes. Dat is door Boot 2018 duidelijk bewezen. De beurs is de motor van de branche en draagt in die hoedanigheid bij aan de bedrijvigheid die de producenten de komende jaren tegemoet kunnen zien” In 2019 viert Boot Düsseldorf van 19 tot en met 27 januari haar 50ste verjaardag. www.boat-duesseldorf.com Ruim 300 exposanten en relaties bezochten dinsdag 23 januari de Holland Netwerkborrel die Kuiper Verzekeringen in Hal 17 van Boot Düsseldorf organiseerde. Nadat de beurs was gesloten, ging de bijeenkomst van start. Er ontstonden onder het genot van fris, wijntjes en biertjes, plus smakelijke hapjes, geanimeerde gesprekken en werden nieuwe contacten gelegd. De catering was uitstekend, met zelfs Hollandse snert, compleet met sneetjes roggebrood en spek. Kuiper organiseerde de borrel met ondersteuning van Boot Düsseldorf, Fairwise, Raymarine, YachtFocus, HISWA, Motorboot en Jachtbouw Nederland. 33 Jachtbouw Nederland 1 februari 2018 Foto Rens Groenendijk Foto Rens Groenendijk

Bedrijvenindex Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het blad en op website www.jachtbouwactueel.nl met logo, profielpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie & hun nieuwsbriefberichten. Ontwerp Van Oossanen Wijk Yacht Creation Jachtbouw Consultants, Financierders & Automatisering Kuiper Verzekeringen bv Emstede & Partners Advocaten Lakken, anti-fouling & boatcare Multi Painting Mast Jachtschilders BV International Paint De IJssel Coatings Awlgrip Europe nC Marine 34 Bouwmateriaal & Constructie Dictator OnePush Manoeuvreren, besturen en stabilieit RotorSwing Marine Power Transmissions Dordrecht Jachtbetimmering & stoffering Vyva Fabrics Motoren, Aandrijving en toebehoren Padmos marine & industrial diesel Vetus NV Clouds International De Stille boot Composiet Curve Works MC Technics Scabro Tooling & Composites Paul Dijkstra Composites Technische Installaties Asa Boot Electro DG Rubber Holland BV Mastervolt Northern Lights Faber Elektro Service Comfort aan boord Dometic Webasto Clion Marine Amrit Watersport Keuring & Kwaliteitscontrole TQC IMCI Navigatie, Communicatie & Verlichting\ ShipModul Marine Electronics Raymarine BeNeLux Jachthaven- en werfinrichting Inno-gie Transport en Logistiek MOL Logistics Frisian Industries Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Brouwerstraat 2-4, 3364 BE Sliedrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 26,50 incl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners, de App en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com APP jachtbouwNL (iOS/Android) Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. COLOFON Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

van bijboot tot superjacht... • nieuwbouw en overschilderen • stralen en conserveren • plamuren • lakken • interieur De Werf 1 • 9204 WV Drachten Tel: 0512 514 268 • info@mastjachtschilders.nl www.mastjachtschilders.nl Multi Painting Jachtschilders bv Ruytenbergweg 1 • 5165 NT Waspik • Telefoon: 06 - 124 535 12 Email: info@multipainting.nl • Internet: www.multipainting.nl Ruime ervaring in 2 componentensystemen. Tevens klein onderhoud in combinatie met schilderwerk. Kijk ook op onze website voor multidek. Een nieuwe toepassing van antislip op de loopdekken. Hiswa: Boot van het Jaar geschrapt Boot Holland vrijwel volgeboekt Boot Holland, van 9 t/m 14 februari in het WTC Expo in Leeuwarden, is vrijwel volgeboekt. Het beursmanagement kon in de laatste weken voor de beurs naar eigen zeggen ‘een flinke slag’ maken. Aan de speciale steiger voor de staalbouw, kern van de noordelijke beurs, presenteren sommige werven zich met meerdere schepen. Zo komt Vedette Jachtbouw met vier en Brandsma Jachten met vijf boten. Aan de staalbouwsteiger in de Saksenhal liggen voorts motorjachten van Aquanaut, Abim, Melior, Westerdijk/Noblesse, Pollard Jachtbouw en Smelne Yachtcenter. Deze laatste presenteert de nieuwe Haines 400 en Tornado Sailing toont de Delphia BluEscape 1200 2.0. Ook aanwezig zijn Bootcentrum Geertsma, Rheben Yachting en Serious Yachts die met een speciale uitvoering van de Keizer 42 komt. Boot Holland heeft een breed aanbod van sloepen, ribs, tenders, consoleboten, rubberboten en polyester kajuitboten. Een greep uit de exposanten: Boot Akkrum, Seafury, Jokerboat en Debo watersport. Verder van alles op het gebied van toebehoren, uitrusting en accessoires, met onder meer Kuiper Verzekeringen, Allpa, Drinkwaard Motoren, Karyvo, Kemper & Van Twist, Epifanes, Raymarine en Webasto. In het nieuwe Recreatiepaviljoen presenteren zich charterbedrijven, VVV’s, jachthavens en allerlei vormen van recreatie op en aan het water, met onder meer La Mare met een houseboat en Lifestyle Yachting met de TiNY Houseboot. In het Funpaviljoen is een groot waterbassin met funsporten als kiten en suppen. www.boot-holland.nl In de nieuwe opzet van de HISWA Amsterdam Boat Show in de RAI (7-11 maart) is de verkiezing van de boot van het jaar geschrapt. Al langer was duidelijk dat de beurs zich steeds meer richt op de ‘kleine watersport’ met een groot aanbod van sloepen, funsports en toeleveranciers. De genomineerde motor- en zeilboten pasten steeds minder bij het verdere aanbod van de beurs. 35 Nieuw is de verkiezing van een ‘Hebbeding’. In samenwerking met verschillende watersportmedia zijn tien producten geselecteerd, waar het publiek via internet op kan stemmen. De beursvloer is opnieuw ingedeeld. De bezoekers komen binnen via de haven aan de achterkant van de RAI. Daar liggen ook boten in het water en kan worden proefgevaren. De zeven ‘watersportwerelden’ Sloep, Speed, Zeilen, Onderdelen & Accessoires, Shop, Funsports en Klassiek zijn onveranderd. Wel is er speciale aandacht voor Lifestyle & Recreatie. Een ‘levendig pop-up restaurant’ biedt de bezoekers muziek, wijn, culinaire tips, vaarroutes, vaarvakanties, handige gadgets en mode. Funsports Xperience is twee maal zo groot. Het aanbod bestaat onder meer uit windsurfen, golfsurfen, kitesurfen, skimboarden, suppen, kneeboarden, longboarden en BMX (fietsen!). Bezoekers kunnen zelf de verschillende sporten uitproberen in de 50 meter lange pool of op simulatoren. In het nieuwe theater ‘Mainstage’ geven sprekers uit verschillende vakgebieden acte de présence. Op ‘Meeting points’ kunnen gelijkgestemden en experts praten over vier specifieke onderwerpen: gemotoriseerd varen, zeilen, onderhoud/doe-het-zelf en alles voor de beginnende watersporter. www.hiswarai.nl Jachtbouw Nederland 1 februari 2018 Uitgelicht

Door John Ekkelboom De NJI-jaarvergadering vond plaats bij Wärtsilä in Drunen Lezingen op jaarbijeenkomst NJI CFD maakt ontwerp schroef en romp nauwkeuriger Bij het ontwerp van jachten worden comfort en brandstofverbruik steeds belangrijker. Om beide aspecten te optimaliseren is het noodzakelijk de juiste schroef- en scheepsvorm te berekenen, interessante onderwerpen van twee lezingen tijdens de jaarbijeenkomst van de Nederlandse Jachtbouw Industrie (NJI) op 8 december bij Wärtsilä in Drunen. Bij die berekeningen is Computational Fluid Dynamics inmiddels de toverformule. 36 In het Technology & Service Centre van Wärtsilä in Drunen luisteren zo’n vijftig NJI-leden aandachtig naar scheepsschroefontwerper Jos Willemsen van Wärtsilä en Niels Moerke, zowel directeur en medeeigenaar van Van Oossanen als van Hull Vane. Beiden gingen eerst in op de historie van hun bedrijven, om vervolgens het thema van die middag ieder vanuit zijn eigen perspectief te belichten. Twee verschillende verhalen, maar wel met dezelfde boodschap, dat het met een gericht ontwerp mogelijk is een schip comfortabeler en groener te maken. Comfort en geluid “Het ontwerpen van een schroef voor een jacht is vrij complex”, aldus Jos Willemsen. “Bij een commercieel schip is de hoofdprioriteit het brandstofgebruik. Bij jachten is dat eveneens een belangrijk aspect, maar daarnaast spelen vooral comfort en geluid aan boord een erg grote rol. Om die te perfectioneren moet je de cavitatie en drukpulsen beheersen. Als schroefontwerpers houden we ons daarmee dan ook intensief bezig.” Cavitatie Om drukpulsen onder controle te houden, dient er voldoende vrijslag te zijn tussen de schroeftip en de scheepsromp. De normale vrijslag is 25 procent of meer van de schroefdiameter. Cavitatie is volgens Willemsen een lastiger onderwerp. Ter illustratie vergeleek hij dit fenomeen met het koken van water in een ketel. De Een nieuwe patrouilleboot van de Havendienst in Rotterdam, die onlangs in de vaart kwam, is uitgerust met een Hull Vane (waar rode pijl naar wijst). Bovendien heeft het schip een Fast Displacement Hull Form. Het schip werd gebouwd door Scheepswerf Gebr. Kooiman in Zwijndrecht. dampbellen die daarbij vrijkomen, zijn een vorm van cavitatie. Cavitatie op een scheepsschroef is op zich niet erg, merkte Willemsen op. “Maar cavitatie wordt wel een probleem als die erosief is. In dat geval wordt er materiaal van de schroef weggenomen, waardoor deze slechter gaat presteren. Verder bepaalt de hoeveelheid cavitatie het niveau van de drukpulsen op de scheepsromp en kan het tevens breedbandig geluid veroorzaken. Dat alles proberen wij zoveel mogelijk te voorkomen. Wij hebben 250 specialisten in ons Technology & Services Centre in Drunen die dagelijks rekenen aan voortstuwingsoplossingen, zodat iedere klant zo veel mogelijk rendement kan behalen.” Virtual Towing Tanks Werden voorheen de schroefmodellen getest in waterbassins zoals die onder andere bij MARIN te vinden zijn, tegenwoordig doet Wärtsilä dat met zogenaamde full scale Virtual Towing Tanks. Op basis van Computational Fluid Dynamics (CFD) worden onder andere de karakteristieken van de schroef en het effect daarvan op het schip berekend, zowel op modelschaal als op ware grootte. Zo kan het bedrijf de klant adviezen geven om te komen tot een uitgebalanceerd schroefontwerp. Willemsen: “Zo’n CFD-berekening is zinvol bij zowel grote als kleinere jachten. In principe zijn de wetten hetzelfde. De kosten zijn uiteraard wel hoger dan wanneer je een standaard schroef koopt. Ik schat dat je ongeveer 5-10 procent rendement kunt winnen door de ideale combinatie van vermogen, toerental en diameter te berekenen.” Van Oossanen Hydrodynamica-specialist Niels Moerke vertelde over het streven van Van Oossanen schepen te ontwerpen met minder vermogen, meer rendement en hogere snelheden. Als sprekend voorbeeld noemde hij de RPA-8, het patrouillevaartuig van het Havenbedrijf Rotterdam, dat onlangs werd opgeleverd. Dankzij de Hull Vane® en de Fast Displacement Hull Form (FDHF) heeft dit schip minder weerstand. Hull Vane De Hull Vane, reeds bij diverse jachten toegepast, is een soort spoiler onder water aan de achterzijde. De stroming onder het schip wordt hiermee omgezet in een (additionele) voortstuwende kracht. Afhankelijk van het scheepstype kan deze vleugel 5 tot 25 procent brandstofbesparing opleveren. Bovendien zorgt de Hull Vane voor een aanmerkelijk kleinere hekgolf. Moerke: “Samen met de FDHF, een scheepsvorm Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Integrale benadering Ook Van Oossanen maakt intensief Na de jaarvergadering kregen de NJI-leden een rondleiding aangeboden door Wärtsilä in Drunen. die de kloof tussen waterverplaatsende en planerende schepen overbrugt, kon het geïnstalleerde vermogen tot bijna de helft worden gereduceerd. Door deze combinatie maak je schepen groener en kunnen dure componenten voor hybride voortstuwing en met name accu’s kleiner zijn. Als gezegd reduceren ze fors de opgewekte hekgolven.” gebruik van CFD, een techniek die van oorsprong in de vliegtuigbouw is ontwikkeld. Volgens Moerke kan CFD enorm helpen bij het realiseren van de wensen en eisen van een klant. “Helaas wordt bij nieuwbouw nog veel te vaak uitgegaan van een algemeen casco. Wil je echter de efficiency en het comfort verhogen, dan gaat daar toch een stap aan vooraf. Zo denken we in het beginstadium eerst aan de rompvorm: moet het een waterverplaatsende, een snellere semi-waterverplaatsende of een nog snellere planerende romp worden. Pas daarop kun je het ontwerp aanpassen.” Totaalconcept Moerke benadrukte dat Van Oossanen zich overigens niet beperkt tot het rompontwerp, maar kan bijdragen aan Nico Post nieuwe NJI-voorzitter Werfeigenaar Nico Post (48) is op 8 december door de ledenvergadering van de branchegroep Nederlandse Jachtbouw Industrie (NJI) benoemd tot voorzitter. Hij heeft deze functie per 1 januari overgenomen van Wim Noordegraaf, die de NJI vanaf 2010 als technisch voorzitter heeft geleid. Post is directeur-eigenaar van Scheepswerf Wed. K. Brouwer uit Zaandam en is naast ondernemer bestuurder in hart en nieren. Post wil de onder zijn voorganger ingezette lijn van concrete dienstverlening en harde meerwaarde voor de leden verder uitbouwen en de naamsbekendheid van de NJI in de watersportmarkt verder versterken. Het is van groot belang dat de NJI als een representatieve groep nog meer erkenning krijgt in het bestuurlijke landschap van de Nederlandse watersport, jachtbouw en nevenactiviteiten als ligplaatsverhuur en winterstalling. “Ik streef een intensievere samenwerking na tussen alle betrokken partijen binnen de watersport en kleinschalige beroepsvaart. Niet alleen om de positie en zeggenschap van NJI als een representatieve groep binnen de Nederlandse jachtbouw en watersporttechniek te versterken. Ook wil ik het belang van deze specifieke groep doorgaans kleinere bedrijven onder de aandacht van de politiek brengen. Wil je daar wat kunnen bereiken, moet je eensgezind optreden, anders word je domweg als belangenorganisaties tegen elkaar uitgespeeld.” Zwaar weer De crisis mag dan voorbij heten; de jachtbouw heeft dermate harde klappen gehad dat menige jachtbouwer in financieel opzicht nog lang niet is hersteld, aldus Post. “Ook de commerciele scheepvaart verkeert nog steeds in zwaar weer. Het spreekwoordelijke vet is van de botten en zolang dat niet is hersteld, moeten de bedrijven qua regels, collectieve afspraken en daarmee samenhangende meerkosten uit de wind worden gehouden. Een meer gestructureerde communicatie zal hopelijk het begrip en respect voor onze sector ten goede komen en hen de (brood)nodige lucht geven”, meent Post. “De profilering van NJI naar de booteigenaar en botenliefhebbers is een belangrijke prioriteit: duidelijk maken waar de NJI voor staat en welke principes zij aanhangt, zowel in communicatie als in het zaken doen. Voor mij is dat het bieden van vakmanschap en kwaliteit tegen een faire prijs.” Meerwaarde voor leden Verder moet de NJI volgens Post haar leden tegen een zo laag mogelijke contributie de juiste meerwaarde blijven bieden. “In samenspraak met de leden worden vanuit het bestuur de prioriteiten nader ingevuld en wordt een duidelijke koers uitgezet. Op het gebied van de ondersteuning bij het zaken doen en veilig werken (arbo) ligt er een mooi en uitgebreid dienstverleningspakket; vanuit mijn technische achtergrond hoop ik in mijn periode het element kwaliteit te kunnen uitbouwen. Nico Post (l) neemt het stokje over van Wim Noordegraaf. Dat betekent automatisch opleiding en permanente (technische) educatie.” Als het gaat om duurzaamheid en circulaire economie, begrijpt Post het belang hiervan. “Maar tegelijk zie ik - uitzonderingen daargelaten - bij de opdrachtgever nog steeds een hele grote terughoudendheid om het prijskaartje dat hier aan hangt te voldoen.” Bestuurlijk ervaren Nico Post is niet alleen een ervaren ondernemer, maar heeft ook een brede bestuurlijke achtergrond. Zo is hij een jarenlang bestuurslid geweest van de regio NoordHolland van Koninklijke Schuttevaer, waarvan de laatste zes jaar als voorzitter, is hij lid van de Bondsraad van de Koninklijke Metaalunie, bekleedde jarenlang de dubbelfunctie van districtsbestuurder Noord West en is hij lid van de commissie Economische Zaken binnen de Metaalunie. Deze laatste functies geeft hij op om zich volledig en zonder enige belangenverstrengeling te kunnen inzetten voor de NJI. Post heeft een sterke affiniteit met varend erfgoed. Hij houdt zich in zijn vrije tijd al jaren bezig met het varen en onderhouden van sleepboten. 37 het totaalconcept. Items zoals vermogen, stabiliteit, indeling, constructie en gewicht zijn niet los van elkaar te zien en kunnen ook worden berekend, lichtte hij toe. “De Nederlandse jachtbouwers staan internationaal bekend om hun degelijke bouw en kwaliteit, niet om seriebouw. Om hen daarbij te ondersteunen hebben we de online webshop waarop zij op een eenvoudige manier hun eigen rompontwerp kunnen laten analyseren tegen lage kosten. Zo houden we de toegang tot de dure CFD-software voor onze klanten heel laagdrempelig, lees betaalbaar.’ www.cfdanalysis.com -verenigingsnieuws Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Jachtbouw Nederland 1 nieuws van Nederlandse jachtwerven Kolibri Jachtbouw maakt basis zeilwagen Een bijzondere klus voor Kolibri Jachtbouw in Stompwijk: de werf werd ingeschakeld om de basis te bouwen van een zeilwagen. Het gaat om een replica op schaal van de door Simon Stevin ontworpen zeilwagen uit 1601. De replica wordt gemaakt om in 2018 het 200-jarig bestaan van Scheveningen en het Wereldkampioenschap Zeezeilen luister bij te zetten. De Kolibri-werf is voor het project benaderd vanwege de houtbouw expertise. Voor de constructie van de eikenhouten wagen worden niet of nauwelijks schroeven gebruikt, maar pen-gat verbindingen. “Dat betekent even omschakelen in het werk”, zegt jachtbouwer Pim van den Brink, “je moet denken als een Middeleeuwer. Ik heb houtverbindingen gemaakt en die vastgezet met eikenhouten pennen, die op hun beurt weer met een wig zijn gefixeerd.” De bij Kolibri gebouwde eikenhouten basis meet ongeveer 6 x 2,50 meter en wordt in Den Haag door scholieren afgebouwd, bij wijze van leerproject. Simon Steven ontwierp de ‘seylende wintwagen’ voor Prins Maurits. Eerst werd een klein prototype gebouwd en vervolgens een grote zeilwagen. Daarmee zeilde Maurits met gasten van Scheveningen naar Petten. Volgens de overlevering werd een snelheid van wel 50 km/u bereikt. Een sensatie in die dagen. Men zal het niet hebben beseft, maar de wagen was het eerste voertuig op groene energie! www.kolibri-jachtbouw.nl 38 Technische specificaties: Lengte: 12,50 m Breedte: 4,36 m Diepgang: 1,10 m Doorvaarthoogte: 2,85 m CE categorie: B Type romp: multiknikspant Standaard motor: 150 pk Volvo Penta Boarncruiser 1250 met kuipgordijn De nieuwe Boarncruiser 1250 Elegance is uitgerust met het nieuwe innovatieve Canopeasy-systeem. Jachtwerf De Boarnstream in Jirnsum ontwikkelde dit gordijn, waarmee kuip volledig kan worden afgesloten, zonder stangen, ritsen of drukknopen, in eigen huis. De Canopeasy verdwijnt als hij niet in gebruik is in een geïntegreerde bergruimte in de opbouw. De 1250, die begin volgende maand wordt gepresenteerd, is zowel op salonals lowerdeck ingericht op comfortabel wonen en cruisen. Op salondeck-niveau zijn brede gangboorden, een centraal geplaatste bank met grote tafel in de kuip en toegang tot een flinke bergruimte onder de kuipvloer. De achterpui van het stuurhuis kan dankzij vier scharnierende elementen volledig open gezet worden. Hierdoor vormen achterdek en salon één open geheel. Het salongedeelte bestaat uit een uitgebreide pantry in een hoekopstelling, een stuurstoel aan stuurboord en een 2-persoons navigatiezit aan bakboord. Onderdeks zijn twee slaapkamers, een ruime badkamer met separate douche en ingebouwde was-/ droogcombinatie. De steilsteven van dit stalen motorjacht loopt uit in een multiknik. www.boarnstream.com

Damen heeft succes met yacht support vessels Damen heeft in korte tijd weer twee yacht support vessels verkocht, de 55 meter New Frontiers en de 70 meter Game Changer. Damen heeft met dit scheepstype de trend gezet en is er ook marktleider mee: de schepen in aanbouw meegerekend staat de teller op 12 stuks. Eigenaars van superjachten kunnen met het support vessel op avontuur. De helikopter kan er op landen, zodat op het moederschip de kussens niet wegwaaien en men verstoken blijft van lawaai. De ‘bijboot’ biedt plaats aan bijvoorbeeld waterscooters, een tender, zeil- en speedbootjes (om te waterskiën), een duikcentrum of een minisubmarine. Basis voor dit type schip is de Sea Axe romp, die werd ontwikkeld in samenwerking met de TU Delft, Marin en de US Coast Guard. Kenmerkend is de rechte, stoere bijlboeg, waar Damen patent op heeft. Vooral in zwaar weer komt de Sea Axe aan zijn trekken, als patrouilleschip of als (crew) supplier in de offshore. De Game Changer is het vierde schip in het 70 meter segment. Het volgende support vessel, de Adventure met een lengte van 55 meter, is in aanbouw en wordt nog voor de zomer opgeleverd. “Het is geweldig om te zien hoe klanten met deze Damen-schepen hun visie op het varen met een jacht realiseren”, aldus Rose Damen, commercieel directeur van Amels. “Het is niet alleen dat ze meer kunnen doen, zien en genieten, we ervaren ook dat de eigenaars het leuk vinden om tijd door te brengen op hun support vessels. Het is daarom zeer belangrijk dat de schepen ver boven de standaard van commerciële schepen worden gebouwd. Met onze knowhow en ervaring op het gebied van jachtbouw nemen we daarmee een aparte positie in.” “De kracht van Damen is dat we deze grote en geavanceerde schepen op speculatie kunnen bouwen”, zegt Mark Vermeulen, Product Director van Damen. “We hebben een brede ervaring en faciliteiten om ze snel aan te passen aan de wensen van klanten door hetzelfde team als dat het schip bouwt. De 12-tons boordkraan van de New Frontiers met een mini-sub. Kopers krijgen een splinternieuw support vessel dat aan hun unieke voorwaarden voldoet, binnen een paar maanden, niet jaren.” Damen-dochter Amels doet de sales en marketing van de yacht support vessels. www.yacht-support.nl De Game Changer heeft onderdeks een hangar voor de helikopter (max. 5 ton). Onderdeks is een duikcentrum en veel voorraadruimte voor het moederschip, ook brandstof. 39 Deep Water Yachts: aanhouder wint Peter Bost, directeur van Deep Water Yachts is een aanhouder. In 2015 werd de Korvet14CLR, een ontwerp van Willem Nieland, uitgeroepen tot HISWA Motorboot van het jaar. Hij was met het schip present op tal van bootshows in binnen- en buitenland en afgelopen najaar lukte het om het stoere aluminium motorjacht te verkopen. De inspanning wordt beloond, want de zaak raakt nu door een reeks orders in een stroomversnelling. Een Korvet14CLR wordt nu gebouwd voor een opdrachtgever uit België en bovendien wordt een 14 meter op voorraad gebouwd, om snel te kunnen leveren nu de belangstelling toeneemt. Op Boot Düsseldorf tekende Bost met een Duitse klant het contract voor de bouw van een 18 meter versie van de Korvet. Willem Nieland heeft kleine verbeteringen aangebracht in het ontwerp van de Korvet14CLR (CLR=Compact long range). Bost: “Het schip wordt nagenoeg identiek aan de eerste Korvet. Bij Snijtechniek Brabant in Raamsdonksveer hebben we twee pakketten tegelijk laten frezen, dus niet gekozen voor snijden met plasma. Omdat bij het proces van frezen minder hitte in het materiaal komt, is onder andere de maatvoering en het snijvlak veel nauwkeuriger. Bijkomend voordeel bleek dat bij het bestellen van twee pakketten tegelijk, er optimaler te nesten is, waardoor we minder platen nodig hebben.” Merwelands Een van de casco’s van de Korvet14 laat Bost bouwen bij Merwelands Jachtbouw in Rotterdam. “Die bouwen ook aluminium vletten voor de roeiers in de Rotterdamse haven, die zijn gewend om boten te bouwen die tegen een stootje kunnen. De Korvet is een schip met CE-klasse A, bedoeld om lange afstanden over zee te varen en moet zo robuust mogelijk gebouwd zijn.” Voor de 18 meter versie voor de Duitse klant wordt het ontwerp aangepast. “Hij woont in het oosten van Duitsland en moet allerlei bruggen en sluizen passeren. In verband met de beperkte doorvaarthoogte wordt het ontwerp nu uitgevoerd zonder flybridge. We noemen dat een ‘LowRider’. Omdat deze klant geen brandstoftank van 7000 liter nodig heeft, maar 4000 liter genoeg vindt, konden we hoogte winnen in de salon.” De afbouw van de schepen vindt plaats bij DKS in Hardinxveld-Giessendam. Demo-schip Er is nog veel meer gaande bij Deep Water Yachts. Bost laat een Korvet18LR (LR=Long Range) demo-schip bouwen om internationale beurzen af te gaan en nieuwe klanten te trekken. Net als voor de andere 18 meter, de LowRider, is voor de voortstuwing de keuze gevallen op twee maal 315 pk diesel van John Deere, het allernieuwste model. “Daar kan je een kruissnelheid van 10 tot 12 knopen mee varen op circa 1600 toeren, dat is ideaal voor de lange afstand.” En dan staat er ook nog een 16 meter op stapel. Kortom, er is flink wat werk aan de winkel! www.deepwateryachts.com Deze Korvet18LR laat Bost als demo-schip bouwen. De lengte o.a. is 17,90 meter, breedte 4,95 m en de diepgang 1,25 m. Voor de voortstuwing is gekozen voor 2x John Deere 4045SFM85 M5 (235kW/315 pk). nieuws van Nederlandse jachtwerven februari 2018

SIDE-POWER Innovation & Experience DC Speed Control thrusters and Stabilizer Systems from Side-Power - Innovative products developed from unique experience! BENELUX-REPRESENTATIVE: asabootelectro.nl

Feadship geeft een kijkje in het superjacht Aquarius Feadship betracht altijd de uiterste discretie als het gaat om bijzonderheden over superjachten van klanten. Daarom is het des te bijzonder dat er door Feadship een prachtige videoclip op Youtube openbaar is gemaakt van het superjacht Aquarius. Op de beelden is onder meer het schitterende interieur te zien van het 92 meter lange en 13,5 meter brede jacht, dat in september 2016 werd gedoopt in Aalsmeer. Sinot Exclusive Yacht Design uit Eemnes ontwierp het in- en exterieur in samenwerking met Feadship De Voogt Naval Architects en het designteam van de Amerikaanse eigenaar, Las Vegas-tycoon Steve Wynn. De eigenaarshut bevindt zich op het owner’s dek, met een separate badkamer voor man en vrouw, alsmede een privé-balkon. Voorts is er op dit dek een massage- en mediaruimte. Voor twaalf gasten zijn zes luxe hutten beschikbaar en voor de 31-koppige bemanning zijn er 14 cabins, plus een voor de kapitein en twee voor stafpersoneel. Streven naar perfectie Feadship CEO Henk de Vries vertelde bij de doop dat de eigenaar meerdere superjachten heeft gehad, actief is in de ‘hospitality business’ en de ‘high-end hotelsector’ en de lat zeer hoog legt, en streeft naar perfectie tot in het kleinste detail. Niet vreemd dus dat er twee jaar intensief is gewerkt aan het design van de Aquarius. Wynn is een kunstliefhebber, met een eigen museum in het Bellagio hotel/casino in Las Vegas, waarin schilderijen van onder anderen Van Gogh, Monet, Picasso en Matisse te zien zijn. Werken uit zijn verzameling zijn ook aan boord te zien, maar worden op de video niet expliciet in beeld gebracht. Alle verlichting aan boord is led en in de aluminium opbouw is bijzonder veel glas verwerkt. Twee MTU 16V4000M63L hoofdmotoren van 2240 kW geven het schip een topsnelheid van 17 knopen. Met een brandstoftank van 220.000 liter heeft de Aquarius een actieradius van 5500 mijl bij de kruisnelheid van 12 knopen. www.feadship.nl De Aquarius schittert in een prachtige videoclip op Youtube, te vinden op de website van Feadship. De constructie van de nieuwe jachtbouwhal voor Royal Van Lent aan de Basisweg in Amsterdam maakt het mogelijk om eind 2018 schepen tot een lengte van 160 meter aan Het IJ te gaan bouwen. In december werd het eerste beton gestort voor het gigantische droogdok. De werven op de Kaag en in Amsterdam komen onder één managementteam te staan. Circa 450 werknemers worden op een van de twee locaties ingezet, naar gelang waar ze op dat moment nodig zijn. Samen met de twee werven van Koninklijke De Vries in Aalsmeer en Makkum beschikt Feadship straks over vier faciliteiten voor nieuwbouw en refit. Feadship leverde in 2017 zes superjachten op in de range van 35 tot 97 meter. De 102 meter lange Symphony, in 2015 gebouwd op De Kaag, is tot dusver het grootste schip in het oeuvre van Feadship. Havenbedrijf verheugd CEO Koen Overtoom van het Havenbedrijf Amsterdam is zeer verheugd over de bouw van de werf aan de Basisweg. ‘Dat deze schitterende schepen in Amsterdam gebouwd gaan worden, is een geweldige toevoeging aan ons portfolio. Bovendien schept het nieuwe banen en moedigt het een verdere diversificatie aan van de activiteiten in onze haven. De beslissing van Feadship om een stateof-the-art werf in Amsterdam te bouwen, stimuleert andere werven en toeleveranciers aan de superjachtindustrie om dat ook te overwegen. We hebben daarom een speciale salesmanager voor de grote jachtsector aangesteld. Het feit dat Feadship een terrein van 5 hectare bezet, met een optie op nog eens 3,8 hectare, illustreert dat we een prachtige toekomst voor deze industrie kunnen verwachten.” Intrekbaar schroefassysteem KM KM Yachtbuilders uit Makkum toonde geen schip op de afgelopen Boot Düsseldorf, maar had wel een blikvanger op de stand: een innovatief diesel-hydraulisch aangedreven intrekbaar schroefassysteem. Dit is ontwikkeld voor het expeditiejacht Bestevaer Polar Explorer 78. Het jacht, de Nanuq, is ontworpen door Dykstra Naval Architects en moet bestand zijn tegen invriezen in arctische gebieden. Vandaar dat naast de kiel en het roer ook de aandrijving ophaalbaar is en volledig kan wegklappen in de romp. De schroef wordt hydraulisch aangedreven. Het systeem werd op de Mets 2017 genomineerd voor de IBI/Metstrade Boat Builders Award. KM is bezig met de bouw van drie Bestevaer 45 Pure jachten voor Duitse opdrachtgevers; een vierde bevindt zich in de opleveringsfase, evenals een 49 voeter. Ook wordt gewerkt aan twee custom expeditiezeiljachten van 66 en (hierboven genoemde) 78 voet, waarmee in poolgebieden kan worden gevaren. En dan is KM ook nog druk met refits, groot onderhoud en het voorontwerpen van een Bestevaer 56 en 70. www.kmy.nl 41 Jachtbouw Nederland 1 februari 2018

Linssen Yachts op Boot Düsseldorf: Power Boat of the Year en nieuw vlaggenschip Linssen Yachts, de staalbouwer uit het Limburgse Maasbracht, had een indrukwekkende presentatie op Boot Düsseldorf. Maar liefst zeven stalen motorjachten lagen op een rij in Hal 17. Daartussen de met de European Powerboat of the Year 2018 Award onderscheiden Grand Sturdy 40.0 Sedan en het allernieuwste vlaggenschip, de Grand Sturdy 500 Variotop, die op de cover van dit magazine is afgebeeld. 42 Het model van de Grand Sturdy 500 bestaat al twintig jaar en is nu voor de tweede keer ingrijpend op de schop genomen. Het oermodel, de Grand Sturdy 500 Mark I, een multi-knikspantromp van 15 meter, werd in 1996 ontworpen door Willem de Vries Lentsch. In 2002 kwam een verbeterde versie, met een nog betere benutting van de binnenruimte, waardoor onder meer een derde slaapkamer mogelijk was. Ook het nieuwe model heeft deze middencabine. Bij Linssen is bijna twee jaar aan de nieuwe versie gewerkt. Strakke romp De gepatenteerde Softchine Prestressed Hull is een noviteit, een rompvorm die volgens Linssen minder weerstand in het water heeft en het geluid en het brandstofverbruik reduceert. Door het voorspannen van de huidplaten aan de binnenzijde ontstaat een strakkere romp. Door de twee Volvo Penta hoofdmotoren dichter bij de kiel te plaatsen, ontstaat volgens Linssen een betere aanstroming van water naar de propellers, wat cavitatie, trillingen en geluid reduceert. Dat moet allemaal leiden tot een lager brandstofverbruik, ook mede door het nieuwe aandrijvingsconcept met vrijhangende schroefassen en roeren. Centrale bediening Ook de volledig hydraulische Linssen Variotop cabrioletkap, die de stuursalon geopend het gevoel geeft van een flybridge, is verder doorontwikkeld. Het zwemplatform is hydraulisch neerlaatbaar. De tweepersoons stuurbank kan elektrisch omhoog en omlaag en naar voren en achteren bewegen. Al deze functies, ook de navigatieverlichting, het neerlaten van de mast en het anker zijn centraal met een touchscreen te besturen, dat dubbel is uitgevoerd: een paneel bevindt zich benedendeks in de salon, het andere bovendeks bij de stuurstand. Vermogensmanagement Met het Linssen Integrated Propulsion and Power Configuration-systeem wordt het vermogensmanagement van de generator aan boord geregeld. De installatie levert 230 Volt en en 400 Volt krachtstroom, voor het aanEuropean Powerboat of the Year 2018 Een trotse Yvonne Linssen, directeur sales & marketing van Linssen Yachts, bij de Grand Sturdy 40.0 Sedan, die werd uitgeroepen tot European Powerboat of the Year 2018 in de categorie waterverplaatsers. Dit is het oordeel van de jury: “A modern interior coupled with the virtues of classic steel boat construction are its outstanding features. In the final analysis, it is the combination of all the many little practical details that distinguishes what is known as the “Dot Zero Series” from its predecessors. With a range of up to 500 nautical miles, safe and reliable performance and excellent workmanship, the GS 40.0 is the epitome of a comfortable powerboat”. Kenmerkend aan dit Linssen-schip is het doorgetrokken cabinedak, de Linssen Longtop, waardoor de varensgasten dan wel in de schaduw of uit de regen op het achterdek kunnen vertoeven. Technische specificaties: Lengte: 12,85 m. Breedte: 4,30 m. Diepgang: 1,20 m. Doorvaarthoogte: 2,65 m. Waterverplaatsing: 15,5 ton Motor: Volvo Penta D3-110 (110pk) CE-categorie: B De derde generatie Linssen Grand Sturdy 500 Variotop, op tal van punten verbeterd. Technische specificaties: Lengte over alles: 16,45 m. Lengte romp: 14,95 m. Breedte 4,88 m. Diepgang: 1,29 m. Minimale kruiphoogte: 3,49 m Motoren: 2 x Volvo Penta D3-150ZF 45-H, elk 150 pk Waterverplaatsing: 30 ton CE-klasse: B drijven van de Variotop en de boeg- en hekschroef. Op het centrale bedieningspaneel in de stuursalon kunnen (optioneel) met één druk op de knop de afsluiters van zowel de hoofdmotoren, de generator als ook andere functies elektrisch worden bediend. Bij de koelwaterfilters is een camera gemonteerd waardoor waardoor op het centrale bedieningspaneel is te zien of de filters schoon zijn. Nog een innovatief detail: de kabelaring zit nu ingeklemd tussen twee buisprofielen en is door een nieuw ontwikkeld rvs-beslag nog strakker om de romp getrokken. www.linssenyachts.com Jachtbouw Nederland 1 februari 2018 Foto Rens Groenendijk

GLOBAL SPECIALIST OF HVAC SYSTEMS Dometic has the solution for yachts & workboats dometic.com

FROM YOUR IMAGINATION TO THE OCEAN Image © Amalia Infante/Volvo Ocean Race. 8875/1217 Achievement deserves recognition, and sailing 45,000 nautical miles is no small feat. Awlgrip, a brand of AkzoNobel who are the official supplier of coatings to the Volvo Ocean Race 2017-18, is helping give each trailblazing team its own unique identity. Fast-drying and easy to apply, making for quick repairs, Awlcraft® SE can withstand the elements and has a boundless palette of colours and effects, removing yet another barrier between the boat you imagine and the one that sets sail. awlgrip.com facebook.com/awlgripfinishes twitter.com/awlgrip TEAM AKZONOBEL Awlgrip and Awlcraft are owned by, or licensed to, the AkzoNobel group of companies. © AkzoNobel 2018 . TECHNICAL CLOTHING PARTNER Image © Amalia Infante/Volvo Ocean Race. 8906/0118

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44

Home