Monitor Discriminatie 2024 Regio Noord-Holland MONITOR DISCRIMINATIE 2024 REGIO NOORD-HOLLAND HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
HET JAAR 2024 2024 is het jaar van de nieuwe naam en website Discriminatie.nl en de vele incidenten die verontwaardiging opriepen en gemeld werden bij de Antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) en de politie. Het is duidelijk dat het thema discriminatie leeft in onze maatschappij. Forse stijging klachten bij ADV’s De drie ADV’s in Noord-Holland hebben in 2024 in totaal 1332 discriminatieklachten behandeld op basis van woonplaats melder; in 2023 waren dat er 508. Dat is bijna een verdrievoudiging. Landelijk laten de ADV’s een ruime verdubbeling zien van het aantal discriminatieklachten, van 6351 naar 14796 klachten in 2024. Op basis van plaats voorval zijn er bij de drie ADV’s in Noord-Holland 615 klachten ingediend. De sterke stijging komt deels door de lancering van Discriminatie. nl, de nieuwe naam voor alle antidiscriminatiebureaus sinds 1 januari 2024 en de publiciteit er omheen. Door de gebruiksvriendelijke website is melden eenvoudiger geworden. Daarnaast was 2024 een jaar vol incidenten die verontwaardiging en zorgen opriepen. Mensen voelen zich steeds vaker genoodzaakt om discriminatie aan te kaarten en te melden, mede door toenemend wijzij denken, digitale desinformatie en internationale conflicten die ook in Nederland spanningen veroorzaken. Ook uitspraken van de nieuwe regeringscoalitie, kamerleden en bekende Nederlanders riepen boosheid op en dit leidde tot veel clustermeldingen (pieken). Hoewel er sprake was van een grote hoeveelheid meldingen, is dit niet terug te vinden in de specificatie van de cijfers over gronden en terreinen (pagina 4 en 5). Dit komt doordat
Demissionair minister Hugo de Jonge lanceerde Discriminatie.nl, wat honderden meldingen opleverde. Veel mensen uitten hiermee hun blijvende boosheid over de uitsluitende coronamaatregelen. die meldingen zijn weergegeven op basis van de woonplaats van de melder. De gespecificeerde cijfers zijn geregistreerd op basis van plaats voorval en omdat het bij clustermeldingen vooral landelijke incidenten betreft, is bij plaats voorval ‘niet van toepassing’ genoteerd. Voor specifieke informatie per gemeente verwijzen wij naar de jaarverslagen van de ADV’s. Het landelijke rapport Discriminatiecijfers in 2024 is te raadplegen op www.discriminatie.nl. Lichte stijging registraties bij politie De politie in de eenheid Noord-Holland registreerde 762 discriminatie-incidenten in 2024. Dat is een stijging van 14% ten opzichte van 2023 (+96 incidenten). Landelijk is er sprake van een stijging van 7%. Stabilisering bij College Bij het College voor de Rechten van de Mens (College) bleef het aantal verzoeken om een oordeel van inwoners uit de eenheid Noord-Holland in 2024 stabiel op 40. Nieuwe naam, nieuwe website Sinds 1 januari 2024 opereren de antidiscriminatiebureaus in Nederland gezamenlijk onder de overkoepelende naam Discriminatie.nl. Dankzij deze naamswijziging en de gebruiksvriendelijke website zijn de bureaus beter vindbaar en is het melden van discriminatie eenvoudiger geworden. De regio’s zijn aangeduid met Kennemerland, Noord-Holland Noord en Zaanstreek-Waterland. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
DE CIJFERS DISCRIMINATIE.NL NOORD-HOLLAND Totaal meldingen: 615 Download hier alle cijfers 285 keer vijandige bejegening TOP 5 Discriminatiegrond ADV’s 1 Herkomst, huidskleur 2 Handicap/chronische ziekte 3 Niet-wettelijke gronden 4 Geslacht 5 Seksuele gerichtheid Herkomst, huidskleur Niet-wettelijke gronden Leeftijd Herkomst, huidskleur +84 Niet-wettelijke gronden +28 Leeftijd +17 +84 +28 +17 TOP 5 Discriminatieterrein ADV’s 1 Arbeidsmarkt 2 Collectieve voorzieningen 3 Commerciële dienstverlening 4 Buurt/wijk 5 Openbare ruimte Commerciële dienstverlening +32 Collectieve voorzieningen +34 Onderwijs Collectieve voorzieningen +34 Commerciële dienstverlening +32 Onderwijs -16 -16
Download hier alle cijfers POLITIE Totaal incidenten: 762 COLLEGE Verzoeken om een oordeel: 40 497 keer uitlating TOP 5 Discriminatiegrond Politie 1 Herkomst, huidskleur 2 Seksuele gerichtheid 3 Onbekend/overig 4 Antisemitisme 5 Godsdienst Herkomst, huidskleur Antisemitisme Seksuele gerichtheid Herkomst, huidskleur +66 Antisemitisme +19 Seksuele gerichtheid +8 +66 +19 +8 Stijging of daling Hiermee wordt bedoeld een stijging of daling van het aantal discriminatiemeldingen ten opzichte van het jaar ervoor (2023). Stijging of daling Hiermee wordt bedoeld een stijging of daling van het aantal discriminatiemeldingen ten opzichte van het jaar ervoor (2023). VERVOLG HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
27 26 Download hier alle cijfers DE CIJFERS 1 Alkmaar A 112 B 48 C 112 en 2 Bergen A 27 B 4 C 9 en 3 Beverwijk A 29 B 13 C 42 en 4 Bloemendaal A 17 B 8 C 7 en 5 Castricum A 20 B 10 C 4 en 6 Den Helder A 44 B 18 C 31 en 7 Dijk en Waard A 66 B 16 C 24 en 8 Drechterland A 8 B 0 C 6 en 9 Edam-Volendam A 34 B 13 C 8 en 10 Enkhuizen A 16 B 6 C 8 en 11 Haarlem A 210 B 100 C 117 en 12 Haarlemmermeer A 92 B 61 C 77 en 13 Heemskerk A 34 B 6 C 6 en 14 Heemstede A 23 B 3 C 7 en 15 Heiloo A 15 B 4 C 5 en 16 Hollands Kroon A 22 B 6 C 9 en 17 Hoorn A 61 B 34 C 57 en 18 Koggenland A 12 B 1 C 5 en 19 Landsmeer A 21 B 10 C 4 en 20 Medemblik A 21 B 10 C 3 en 21 Oostzaan A 6 B 9 C 1 en 22 Opmeer A 6 B 0 C 2 en 23 Purmerend A 84 B 48 C 42 en 24 Schagen A 30 B 10 C 12 en 25 Stede Broec A 15 B 5 C 8 en 26 Texel A 6 B 4 C 9en 27 Uitgeest A 3 B 0 C 2 en 28 Velsen A 57 B 24 C 29 en 4 11 A Meldingen door inwoner van de gemeente bij ADV llen in d gemeente B Meldingen over voorval in de gemeente bij een van de ADV’s C Geregistreerde discriminatie-incidenten bij de politie s van de gemeente 32 14 12 13 3 31 28 Download hier alle cijfers 7 6 29 Waterland A 13 B 7 C 5 en 24 30 Wormerland A 12 B 5 C 2 en 31 Zaanstad A 166 B 114 C 84 en 32 Zandvoort A 15 B 12 C 25 5 27 15 2 15
LANDELIJKE CIJFERS www.discriminatie.nl MEER INFORMATIE discriminatie.nl/kennemerland discriminatie.nl/noordhollandnoord discriminatie.nl/zaanstreek-waterland politie.nl 16 22 20 10 25 7 17 18 1 8 23 30 HET JAAR 2024 1 21 19 29 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL 9
DE ANALYSE Bij de ADV’s wordt het meest gemeld over herkomst, handicap/ chronische ziekte, geslacht en seksuele gerichtheid. In de registraties van de politie zijn herkomst en seksuele gerichtheid de meest voorkomende discriminatiegronden. Herkomst en huidskleur Zowel bij de ADV’s als de politie is herkomst (inclusief huidskleur) de meest gemelde discriminatiegrond, goed voor circa de helft van de klachten. Racisme is wijdverbreid en komt op allerlei locaties voor. In eenheid Noord-Holland steeg het aantal meldingen op grond van herkomst en huidskleur in 2024 met 35% bij de ADV’s en 20% bij de politie. Handicap en chronische ziekte Klachten hierover stegen in 2024 met 18% naar 69 bij de ADV’s, het ging bijvoorbeeld over ontoegankelijke voorzieningen. De politie ontving 17 meldingen, soms over scheldpartijen met het woord ‘mongool’. Niet-wettelijke gronden In 2024 hadden 66 discriminatieklachten bij de ADV’s een nietwettelijke grond. De honderden klachten die binnenkwamen over demissionair minister Hugo de Jonge die de nieuwe website lanceerde, zijn geregistreerd op plaats voorval: ‘niet van toepassing’ en zitten daarom niet in het aantal van 66. Geslacht In 2024 ontvingen en behandelden de ADV’s 61 klachten over geslacht, waarvan 12 betrekking hadden op transgenderpersonen. Het betrof 14 keer zwangerschapsdiscriminatie. Het College ontving ook klachten van deze groepen.
Uit het Pink Panel onderzoek (2024) onder 385 LHBTIQ-ers in Kennemerland kwam naar voren dat zij heel weinig discriminatie of belediging melden bij de politie of een ADV, terwijl zij dit regelmatig meemaken. Seksuele gerichtheid In 2024 kwamen bij de ADV’s 60 klachten binnen op grond van (homo)seksuele gerichtheid, een stijging van 36%. Het zijn vooral homoseksuele mannen en queer jongeren die aangifte doen bij de politie als ze worden uitgescholden of lastiggevallen. Het gaat om 175 incidenten, inclusief ongericht schelden met het woord ‘homo’. Moslimdiscriminatie Over deze discriminatiegrond is in 2024 bij de ADV’s 29 keer gemeld. De laatste jaren zien we een toename. Bij de politie is niet te achterhalen om hoeveel aangiften van moslimdiscriminatie het gaat. De politie registreerde 27 discriminatiezaken op grond van godsdienst, vermoedelijk is 70% moslimdiscriminatie. Antisemitisme De ADV’s in eenheid Noord-Holland ontvingen 13 klachten in 2024, tegenover 7 in 2023. De politie noteerde 55 discriminatiezaken, inclusief scheldpartijen met ‘jood’ richting werknemers met een publieke taak. De vele klachten op grond van moslimdiscriminatie over uitspraken van het kabinet rondom de voetbalrellen Ajax-Maccabi Tel Aviv, over de motie Becker en uitspraken van Mona Keijzer zijn geregistreerd op plaats voorval: ‘niet van toepassing’, omdat ze landelijk spelen. Ze zijn dus niet terug te vinden in het het aantal van 29. VERVOLG HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
DE ANALYSE In 2024 vonden de meeste discriminatieklachten plaats op de arbeidsmarkt, bij collectieve voorzieningen en commerciële dienstverlening. Regionaal gezien werden de meeste meldingen gedaan in Haarlem, gevolgd door Zaanstad en Alkmaar. Terreinen In 2024 kwamen bij de ADV’s in de eenheid Noord-Holland de meeste klachten binnen over de arbeidsmarkt (113). Het betreft vooral omstreden behandeling in het werving- en selectietraject en discriminatie op de werkvloer. Ook kwamen er veel klachten binnen over collectieve voorzieningen (100), vooral over de rijksoverheid en over commerciële dienstverlening (vooral over winkels). De politie registreert niet op locatie. Toch weten we dat de meeste discriminatie-incidenten die de politie registreert, zich afspelen in de directe woonomgeving van mensen en in de openbare ruimte. College voor de Rechten van de Mens In 2024 ontving het College voor de Rechten van de Mens 40 verzoeken om een oordeel van inwoners uit de politie-eenheid NoordHolland. Ongeveer een kwart van deze verzoeken had betrekking op geslacht, terwijl 18% ging over handicap of chronische ziekte. De verzoeken om een oordeel betroffen voornamelijk incidenten op de arbeidsmarkt of gingen over de levering van goederen en diensten. Het College voor de Rechten van de Mens is in Nederland aangewezen als toezichthouder op de uitvoering van het VN-Verdrag Handicap, dat in 2016 is geratificeerd. Ondanks
Uit onderzoek naar arbeidsmarktdiscriminatie, blijkt onder andere dat sollicitanten met een Arabisch klinkende naam 60% minder kans hadden om te worden uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek dan wanneer de naam Nederlands klonk. de ratificatie is er in Nederland blijvend aandacht nodig voor problematiek rondom toegankelijkheid en het vinden van werk. De oordelen van het College over zaken in 2024 in eenheid Noord-Holland met de uitspraak ‘verboden onderscheid’ zijn na te lezen op mensenrechten.nl. Zaaknummers: 2024-32, 2024-33, 2024-34. Lokale verschillen De ADV’s en de politie ontvingen in 2024 de meeste discriminatieklachten over voorvallen in de gemeente Haarlem (210 respectievelijk 117). Daarna kwam het grootste aantal meldingen binnen over incidenten in Zaanstad (166/84), Alkmaar (112/112) en Haarlemmermeer (92/77). Het aantal meldingen per 1.000 inwoners maakt inzichtelijk in welke gemeentes zich relatief veel van de gemelde voorvallen voordeden. Alkmaar staat bovenaan (1,41), gevolgd door Haarlem en Beverwijk (beiden 1,26). Ook Zaanstad 1,21) scoort relatief hoog. Zie het overzicht gemeentecijfers voor meer informatie. Lage meldingsbereidheid Ongeveer 3% van de mensen die discriminatie ervaren, meldt dit bij instanties zoals de politie of een antidiscriminatievoorziening (ADV). Redenen om niet te melden zijn onder andere het willen vermijden van negatieve ervaringen, het idee dat melden geen zin heeft of onbekendheid met ADV’s. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
PREVENTIE Voorlichting en preventie vergroten bewustzijn en kunnen discriminatie voorkomen. De antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) hebben expertise in het geven van gastlessen en trainingen en ontwikkelen van beleid. Investeren in preventie en educatie zijn essentieel om discriminatie tegen te gaan. Het creëren van bewustzijn over (vaak onbewuste) vooroordelen is van belang. Voorlichting en educatie, binnen alle leeftijdsgroepen, spelen hierbij een centrale rol. De drie ADV’s in de eenheid NoordHolland geven jaarlijks honderden workshops, voorlichtingen, interventies en presentaties om dit te bereiken. Een overzicht hiervan is terug te vinden in de jaarverslagen van Discriminatie.nl Kennemerland, Discriminatie.nl Noord-Holland Noord en Discriminatie.nl Zaanstreek-Waterland. Bij het aanbieden van deze werkvormen wordt gebruik gemaakt van bewezen effectieve methodes. Uit onderzoek van Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) blijkt dat onder andere het creëren van inleving en empathie kan bijdragen aan afname van discriminatie richting een bepaalde groep mensen. Gastlessen op scholen De drie ADV’s bieden diverse interactieve gastlessen aan voor scholen, waarin leerlingen leren hoe discriminatie in het dagelijks leven voorkomt en hoe ze hierop kunnen reageren. Een voorbeeld is de les (On)bewuste Vooroordelen, waarin jongeren uitgedaagd worden om na te denken over stereotypen en hoe deze invloed hebben op hun gedrag en beeldvorming. Lessen kunnen op maat gemaakt worden of hebben een thema zoals slavernij, online discriminatie of identiteit.
Reactie van een melder bij de ADV: ‘Na dat goede gesprek met de consulent discriminatie-zaken voelde ik mij opgelucht. Eindelijk een plek waar ik terecht kan en serieus genomen word.’ Trainingen voor professionals Daarnaast verzorgen de ADV’s trainingen voor professionals, zoals docenten, werkgevers en hulpverleners. In de training Discriminatie herkennen en aanpakken, leren deelnemers hoe zij signalen van discriminatie kunnen herkennen en hoe zij hierop effectief kunnen handelen binnen hun organisatie. Bij de lezing LHBTIQ+ op de werkvloer worden stereotyperingen, vooroordelen, aannames en misinformatie rondom LHBTIQ+ers op de werkvloer besproken met het doel deze te doorbreken en bewustwording te creëren. Door het organiseren van publieksbijeenkomsten met lezingen en films, verbinden de ADV’s mensen van diverse achtergronden, bevorderen ze begrip en leveren op die manier een bijdrage aan een open en verdraagzame samenleving. Ook op het gebied van beleidsontwikkeling spelen de ADV’s een rol. Zij ondersteunen gemeenten en organisaties, zoals de politie of woningcorporaties, bij het opstellen van inclusiebeleid. Dit gebeurt ook door advisering over hoe discriminatie te voorkomen of hoe een inclusieve werkomgeving gerealiseerd kan worden. Preventie bij de politie De politie registreert en onderzoekt discriminatieincidenten en monitort discriminatiecijfers. Preventieve acties omvatten voorlichting en gesprekken met doelgroepen. De kwaliteitsgroep discriminatie in de eenheid Noord-Holland, waaraan ook ADV’s deelnemen, werkt aan optimalisatie van de aangifteprocedure en een effectievere dienstverlening aan burgers. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
MIJN VERHAAL Zwangerschap Melder werkt als uitzendkracht. Zij is zwanger en de oorspronkelijke einddatum van inlening valt in haar zwangerschapsverlof. De opdrachtgever (inlener) wil haar echter houden voor de duur van het project en zegt haar na haar bevallings- en ouderschapsverlof terug te willen. Het uitzendbureau zegt dat conform de CAO uitzendkrachten de inlening eindigt bij arbeidsongeschiktheid. Zodra zij terug is van bevallings- en ouderschapsverlof zal de inlening volgens het uitzendbureau weer starten. Melder vraagt zich af of dit wel klopt bij een zwangerschap en vraagt dit na bij de ADV. Haar gevoel is terecht, de situatie klopt niet. Melder brengt het ter sprake met het ADV advies en krijgt waar zij recht op heeft. Nationaliteit Een melder met een Russische achtergrond vluchtte bij het begin van de invasie in Oekraïne naar Nederland. Door EU-sancties had hij geen directe toegang tot zijn banktegoeden in Rusland. Via een legale omweg maakte hij geld over naar zijn nieuwe rekening bij een Nederlandse bank. Kort daarna markeerde de bank hem wegens mogelijke sanctieomzeiling, ondanks dat hij binnen de wet handelde. Dit leidde tot een intensieve controle met, naar zijn zeggen, buitensporig veel persoonlijke vragen. Hij voelde zich gediscrimineerd en nam contact op met de ADV, die de kwestie met de bank besprak. Na overleg ontving hij excuses. De bank erkende dat de menselijke maat ontbrak en organiseerde een gesprek om het vertrouwen te herstellen. De casus wordt als leerervaring meegenomen. Afkomst Een melder die sinds twee jaar met zijn gezin (statushouders) in een huurwoning woont, ondervindt discriminatie en racisme van de
Reactie van een melder bij de ADV: ‘Er werd goed naar mijn verhaal geluisterd. Er werd meteen naar een oplossing gezocht en actie ondernomen. Er werd mij duidelijk advies gegeven. Mijn dank is groot!’ Melden helpt! onderburen. De onderburen ervaren de leef geluiden van het gezin als zeer gehorig en overlast gevend, wat geregeld tot klagen en discriminerende bejegening leidt. Melder is al lang bezig met woningcorporatie om de problemen aan te pakken, zonder positief resultaat. De consulent van de ADV heeft contact gezocht met woningcorporatie en aangekaart dat die de onderburen moet aanspreken op hun discriminerende uitlatingen. Woningcorporatie heeft gesprekken gevoerd waarbij de onderburen excuses hebben aangeboden; ook zijn geluidmetingen en aanpassingen aan de woning gedaan. Quote melder: ‘Zonder jullie hulp had de woningcorporatie mij niet geholpen.’ Geslacht Een transgender vrouw werd uitgescholden en lastiggevallen door een buurtgenoot. Op advies van de ADV-consulent nam de melder contact op met de wijkagent, die de buurtgenoot bezocht. Sindsdien heeft deze geen toenadering meer gezocht. De melder voelt zich gesteund. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
COLOFON Monitor Discriminatie 2024 Regio Noord-Holland Tekst: Marjolein van Haaften en Frederique Janss Portretten: Discriminatie.nl Vormgeving: Go Puck UITGAVE April 2025 Deze monitor is een uitgave van ADV’s Eenheid Noord-Holland en Politie Eenheid Noord-Holland die hierin hun cijfers publiceren. De Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar gesteld. De Monitor Discriminatie 2024 Regio Noord-Holland is een van de regionale uitgaven. Het landelijk rapport Discriminatiecijfers in 2024 verschijnt gelijktijdig. De rapporten zijn te vinden via discriminatie.nl/rapportages. WEBSITES discriminatie.nl/kennemerland discriminatie.nl/noordhollandnoord discriminatie.nl/zaanstreek-waterland HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
1 Online Touch