30e Jaargang • no. 7 • september 2022 07 Pagina 06 Bedrijfsleven en onderwijs in Rijssen slaan handen ineen Honderdjarig Broeze Nijverdal optimistisch gestemd voor de toekomst Ingrijpende revitalisatie Benchmark Electronics Almelo
Inhoudsopgave 07 06 59 69 05 Voorwoord: “Onzekere wereld” 06 10 14 19 23 26 29 32 35 38 41 45 48 52 Nieuwbouw en uitbreiding Kampus Experience Center Rijssen Imago bouw kentert ten positieve Gemeenschappelijk belang werkt als vliegwiel Kampus is vooral een experience center Kampus is geen verzameling huurders maar een experience Opgaande lijn voortzetten via Kampus Rijssen Kampus moet meer worden dan alleen een mooi gebouw Kampus is een echt gebouw voor talent We moeten groeien over de gehele breedte Realisatie mooi en bewerkelijk tegelijk nauw betrokken vanaf de schets tot en met de uitvoering Het eindresultaat mag gezien worden Arturo Gietvloeren voor Kampus Kampus thuiswedstrijd voor Van Heemskerk Kampus is op ons lijf geschreven 55 56 57 Digitale sleutels en toegangscontrole voor Kampus Soepel verloop van begin tot eind Column KienhuisHoving: “Oorlog in Oekraïne levert onvoorziene omstandigheid op” 59 66 69 76 77 78 Revitalisatie Benchmark Almelo BBD Bouwmanagement regisseert ingrijpende revitalisatie Benchmark Electronics Column Danny van Bal : “Bent u ook zo moe van al die Haagse proefballonnetjes die niet werken?” Honderdjarig Broeze Nijverdal optimistisch gestemd voor de toekomst Nu al meer zonnestroom dan in heel 2021 Column BIM4ALL: “Prefab tekeningen in de installatietechniek” BAM Bouw en Techniek tekent overeenkomst met Isala voor uitbreiding radiotherapiecentrum Bouwen in het Oosten 03
4 Bouwen in het Oosten
Voorwoord Voorwoord Door: Gerard van Leeuwen Onzekere wereld Je kunt internet niet openen, de tv of de radio aanzetten of kranten en magazines openslaan: het is kommer en kwel. De ene crisis is nog niet opgelost of er komt al weer een nieuwe bij. Columnisten, wetenschappers, (zelfbenoemde) mediadeskundigen en politici geven hun, veelal gekleurde, meningen. Kunt u er nog een touw aan vastknopen? Ik niet, en ik heb besloten me bezig te houden met de zaken waarin ik zelf enige sturing kan brengen. In de hoop dat er binnenkort toch eens richtinggevende besluiten genomen worden. Want het uitbesteden van dat werk door Rutte IV aan Remkes I lijkt me niet wenselijk in een parlementaire democratie. De vraag is, kort door de bocht, “gaat het dan echt zo slecht in onze sector zoals sommige berichten doen vermoeden?” In de meest recent verschenen Conjunctuurmeter van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) wordt een relatief gunstig beeld geschetst. Orderportefeuilles zitten over het algemeen in de burgerlijke en utiliteitsbouw tot ver in 2023 vol, al houden bedrijven traditiegetrouw en vanuit relatie-oogpunt uiteraard altijd enige ruimte voor last minute en adhoc opdrachten. Een woningcorporatie waarmee je al decennia samenwerkt kun je immers geen “nee” verkopen. Ik maakte onlangs een “rondje langs de velden”, en de meeste ondernemers delen de mening dat het voor de korte termijn allemaal nog wel los zal lopen. Wel is de onzekerheid groot welke afslag de politiek, in landelijk en mondiaal opzicht, zal nemen. En onzekerheid is op de iets lange termijn leidend. Consumenten nemen een afwachtende houding aan, en dat is niet verwonderlijk als je van Essent of Vattenfall een mailtje krijgt dat je er goed aan doet je maandbedrag te verhogen van 200 naar 675 euro. De eerste signalen dat in de woningmarkt de vraag tanende is zijn manifest, maar anderzijds is het een feit dat de bouwagenda van minister Hugo de Jonge ook dit jaar weer bij lange na niet gehaald wordt. Nee, ik denk dat de grootste crux niet ligt bij het aanbod van werk, maar dat zaken als leveringsbetrouwbaarheid en de aanwezigheid van “handjes” cruciaal zullen zijn, waarbij duurzame oplossingen, een versnelde robotisering en industrieel bouwen de leidende factoren zullen zijn. Het worden spannende tijden, ook in de bouw- en installatiewereld. De focus op de eigen onderneming zal wellicht nog meer verlegd moeten worden naar samenwerken. Die flexibiliteit kon wel eens van doorslaggevend belang kunnen worden in het overleven in een “onzekere wereld” (vrij naar G.B.J. Hiltermann, voor de ouderen onder u). Gerard Op de cover De hoofdrolspelers van Kampus Experience Center Rijssen: v.l.n.r. Hans ter Steege (Ter Steege Bouw Vastgoed), John van der Vegt (ROC van Twente), Gerrit Schalk (REMO), Eugenie Herms-Knaap (Kleissen), Gerrit Koster (Bouwmensen), Bert Tijhof (wethouder gemeente Rijssen-Holten) en Erik Workel (IAA Architecten) Colofon Bouwen in het Oosten ISSN: 1385-7185 Uitgever: Bouwen in de regio v.o.f. Postadres: Postbus 204, 8600 AE, Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d, Sneek Tel.: (0515) 429 429 Web: www.bouweninhetoosten.nl E-mail: redactie@bouweninhetoosten.nl Redactie: Gerard van Leeuwen en Jolanda Groothuis Eindredactie: Joeri van Leeuwen Fotografie: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) Accountmanagement: Digna Schoonen (06 - 442 099 10) Erik Kuipers (06 - 196 859 76) en Rob van Luit (06 - 184 483 55) Vormgeving & opmaak: Nanno van Leeuwen Druk: Scholma Druk, Bedum Verspreiding: Post.nl Bouwen in het Oosten 05
////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ’t Hoff (Eyemagic) Kampus vervult wens werkgevers Imago bouw kentert ten positieve Met de ingebruikname van Kampus in Rijssen, gebouwd naast het huidige gebouw van het ROC van Twente, gaat een langgekoesterde wens in vervulling van zowel de ondernemers, overheid als het onderwijs in de regio. Een van de initiatiefnemers en mensen van het eerste uur is Hans ter Steege. Als directeur van de Ter Steege Bouw Vastgoed wordt hij dagelijks herinnerd aan het gebrek aan vakmensen. 06
Kampus Rijssen Het initiatief om tot een breder en groter onderwijsaanbod te komen op het gebied van middelbaar beroeps onderwijs (MBO) dateert van enkele jaren. Hans ter Steege: "Naast mijn reguliere werk bij Ter Steege ben ik ook voorzitter van de Kring Werkgevers Rijssen. Vanuit die hoedanigheid hebben we vijf jaar geleden een document geschreven getiteld “hoofd, handen, hart”, waarin werd ingezoomd op de uitdagingen om een goede instroom te bevorderen in het MBO en waarop werd ingestoken op de combinatie vakmanschap en passie. Het rapport besteedde aandacht aan zowel theoretisch als praktisch onderwijs en combinaties daarvan. Er bleek een breed gedragen draagvlak voor het intensiveren en verbreden van het bestaande opleidingsaanbod. Daar is de kiem gelegd voor de Kampus. Het betreft een verdubbeling van het huidige aanbod, waarmee een grote wens van met name de ondernemers wordt ingevuld.” Het is duidelijk dat vanuit diverse sectoren de vraag naar vakbekwame medewerkers niet een conjunctureel karakter heeft. Hans ter Steege: “Die vraag zal er ongetwijfeld blijven. Niet alleen vanwege demografische ontwikkelingen, maar zeker ook gezien de maatschappelijke opgaves waarvoor we gesteld worden. Honderdduizend woningen per jaar, de energietransitie, verduurzamingen... en dan heb ik het alleen nog maar over de bouw- en installatiesector. Ook de zorg, handel, de ICT, om eens wat voorbeelden te noemen, staan te springen om nieuwe, gemotiveerde mensen. Wij in de bouw hadden ook nog eens te maken met een slecht imago. Buiten werken, vieze handen, zwaar tilwerk. Ik bemerk gelukkig dat dit beeld stapje voor stapje verbetert. In mijn optiek is dat beeld ten positieve aan het kenteren. Vergeet niet dat er in de sector veel gebeurt. Innovaties, samenwerkingsvormen, transparantie. Maar ook de opkomst van het meer industrieel bouwen en het alsmaar stijgende percentage prefab onderdelen over de gehele breedte. In de installatiewereld zie je een identiek beeld. Warmtepompen, geavanceerde domotica. Er wordt volop geïnnoveerd. De bouw- en installatiebranche wordt steeds beter beoordeeld, ook vanuit het VMBO. Vandaar ook dat we zo blij zijn met de samenwerking met scholengemeenschap Reggesteyn. Daar moet een groot deel van de aanwas vandaan komen. Op deze wijze maak je de stap naar de Kampus logischer en voor de student gemakkelijker.” Hans ter Steege: “De bouw- en installatiebranche wordt steeds beter beoordeeld, ook vanuit het VMBO.” Bouwen in het Oosten 07
Kampus Rijssen 08 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen //////////////////////////////////////////////////////// De drie O’s Kampus is volgens Hans ter Steege een mooi voorbeeld hoe samenwerking er in praktische zin uit kan zien. “Je brengt de drie O’s samen. Ondernemingen, Onderwijs en Overheid. Drie pijlers met allemaal dezelfde focus en belangen. Als je gezamenlijk optrekt is er veel mogelijk. Zo hebben we als gezamenlijke initiatiefgroep bijvoorbeeld ons project aangebracht bij Regiodeal Twente, waardoor we een substantieel subsidiebedrag kregen toegewezen, wat op zijn beurt weer een versnelling bracht qua uitvoerbaarheid. Dat was ook wenselijk want je bent toch een soort pionier. Niet voor niets zijn ook andere regio’s geïnteresseerd in onze aanpak.” Hans ter Steege: “Er bleek een breed gedragen draagvlak voor het intensiveren en verbreden van het bestaande opleidingsaanbod. Daar is de kiem gelegd voor de Kampus.” Bouwen in het Oosten 09
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: gemeente Rijssen-Holten Gemeenschappelijk belang werkt als vliegwiel Wethouder Bert Tijhof van de gemeente Rijssen-Holten behoorde weliswaar niet tot een van de initiatiefnemers van Kampus, maar vervulde een belangrijke rol in de totstandkoming van het project. De ChristenUnie politicus, bezig aan zijn derde termijn met de portefeuille Economie en Werk, Onderwijs, Sport en Integratie, is verguld met het hetgeen in gezamenlijkheid is gerealiseerd. Enigszins gekscherend vertelt Bert Tijhof dat een van zijn voornaamste taken in het project het spelen van de rol van “oliemannetje” omvatte. Toch zit daar een grote kern van waarheid in verscholen. Bert Tijhof: “Tijdens een proces dat zich uitstrekt over meerdere jaren, is het een must dat je bewaakt dat de voortgang erin blijft. Soms moet je sommige partijen gewoon fysiek aan elkaar koppelen, soms gaat dit via de digitale route, zeker in een tijd van corona. Ook moeten er indien nodig financiële hobbeltjes gladgestreken worden. En ook dat kwam op ons pad. We hebben, met een brede steun vanuit de raad, een paar ton rechtstreeks geïnvesteerd en daarnaast hebben we een deel van de financiering voor onze rekening genomen. Bij de uitleg en de verantwoording naar de 10 raad bleek dat vrijwel iedereen enthousiast was over de manier waarop de gezamenlijkheid werd geconcretiseerd. Een van de mooiste aspecten in het proces is in mijn ogen dat alle betrokken partijen over een drempel zijn gestapt. Partijen zowel vanuit het onderwijs als uit het bedrijfsleven. Het individueel belang prevaleert niet langer boven het gemeenschappelijk belang. Dat gegeven werkt bij Kampus als een vliegwiel. De muren worden hier letterlijk afgebroken. Alle opleidingen waren eigenlijk onvoldoende zichtbaar en met deze nieuwe wijze van samenwerking wordt alles zichtbaar. Voor studenten, of het nu leerlingen vanuit het voorbereidend onderwijs betreft, zij-instromers of deelnemers vanuit het levenslang onderwijs traject, is er een ontmoetingsplaats, een gave omgeving. Zoals bij een andere vestiging van het ROC van Twente, De Gieterij in Hengelo, ook is gebleken. Voor veel studenten maakt dat feit juist het verschil. Die aantrekkingskracht beogen we ook in Rijssen bij Kampus.” Brede aanpak Bert Tijhof beseft dat “de strijd om de student” meer spelers kent dan de bouw- en installatiebranche. “Gezien de demografische ontwikkelingen in brede zin, moet je spreken van een verdringingsmarkt, al is het hier in deze regio niet vergelijkbaar met andere landsedelen waar de krimp zich nadrukkelijker manifesteert. Kampus is dus niet beslist niet te relateren aan de bouw- en installatiewereld sec, maar ook aan zorg en infra. Onze partners Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen Bert Tijhof: “Het individueel belang prevaleert niet langer boven het gemeenschappelijk belang.” Bouwen in het Oosten 11
Kampus Rijssen 12 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen Het volgen van je hart en je passie. zijn Bouwmensen, REMO, OT&L, Zorggilde en InfraVak. Je hebt het over een breed palet. Ik heb het idee dat er onderwijsbreed sprake is van een kentering. In het primair onderwijs wordt niet alleen meer gestreefd naar zoveel mogelijk leerlingen aanbrengen bij de HAVO of het VWO, maar is er ook een soort herwaardering voor werk met de handen. Het volgen van je hart en je passie. Bovendien kun je via de HAVO en het HBO ook nog steeds terecht komen in bijvoorbeeld de zorg of de bouw. Via het MBO kun je het vakmanschap prima doorontwikkelen. Het is een vorm van omdenken. Ook bij ouders lijkt het besef te groeien dat je in voornoemde sectoren een vrijwel honderdprocents baangarantie kunt bewerkstelligen.” Nuance aanbrengen De wethouder kent ook de verhalen van het onbenut arbeidspotentieel en het activeren van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. “Ik wil daar wel wat nuances in aanbrengen”’, vertelt Bert Tijhof. “Natuurlijk is het een feit dat we het aanwezige potentieel niet optimaal benutten, maar er zitten nu eenmaal meer kanten aan het verhaal. Er is gewoon een categorie die bijvoorbeeld niet meer hersteld na een zwaar ongeluk of een ziekte. Die mensen zitten ook in de “kaartenbakken” en worden dus in de cijfers meegenomen. Het werkloosheidscijfer in RijssenHolten behoort tot de laagste drie van de provincie Overijssel. Ook veel mensen met een “klein contractje” willen soms de stap niet maken uit angst deze minimale arbeidsovereenkomst te verliezen. Anderzijds komen mensen tot 27 jaar die nog thuis zitten niet in beeld omdat men nog niet bijstandsgerechtigd is. Ik ben dus geneigd hier en daar wel een ballonnetje door te prikken. Maar goed, al zul je maar een procent winnen, dan is dat alweer een positieve bijdrage. Het meer naar elkaar toegroeien van MBO, HBO (Saxion) en Universiteit (UT) zou een volgende mooie stap kunnen zijn en daar wil ik me hard voor maken.” Bert Tijhof: “Het werkloosheidscijfer in Rijssen-Holten behoort tot de laagste drie van de provincie Overijssel.” Bouwen in het Oosten 13
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ’t Hoff (Eyemagic) Architect Erik Workel IAA Architecten: "Kampus is vooral een experience center" Het Enschedese architectenbureau IAA Architecten werd bij het Kampus project betrokken door Ter Steege Bouw, een goede relatie van het bureau. Daarnaast had ook het ROC van Twente goede ervaringen opgedaan met IAA Architecten in de Hengelose vestiging. Architect en partner Erik Workel licht het proces en zijn keuzes toe. Erik Workel 14 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen “Ter Steege weet dat we veel doen in de educatieve sector en vroeg ons om mee te denken en vervolgens een ontwerp te maken voor Kampus. Vast stond dat het vooral een ontmoetingsplaats zou moeten worden waar het bedrijfsleven het onderwijs en haar studenten elkaar inspireren en waar kennisuitwisseling zou plaatsvinden. In Hengelo hadden we in de Gieterij een enigszins vergelijkbare insteek. In Rijssen is het gebouw weliswaar kleiner, maar gaat het ontwerp eigenlijk nog een stapje verder. Het bedrijfsleven participeert namelijk letterlijk, waar in Hengelo sprake is van een veel zwaardere onderwijscomponent. De vertaling van de grondgedachte naar het ontwerp hebben we vooral intern gemaakt. Het exterieur is aangepast op de omgeving. De Kampus staat niet op de meest opvallende plaats, eigenlijk een beetje in tweede linie. Wil je daar echt iets markants neerzetten zou het haast iets schreeuwerigs moeten krijgen en dat vonden wij niet passend. We hebben het gezocht in het verlengen van het relatief eenvoudige, bestaande gebouw tot een indrukwekkende lengte en een markante kop aan de Morsweg als ook het interieur. Het proces daar naartoe was bewerkelijk. Het was met name Eugenie Herms-Knaap die daarin een uitstekende en bepalende rol heeft gespeeld. Als architect ben je ook een intermediair. Gedurende het proces naar het definitief ontwerp leren de partners elkaar pas echt kennen. Als die partijen zowel vanuit het bedrijfsleven afkomstig zijn als uit het onderwijsveld dan is er Erik Workel: “Het bedrijfsleven participeert letterlijk waar in Hengelo sprake is van een veel zwaardere onderwijscomponent.” Bouwen in het Oosten 15
Kampus Rijssen 16 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen gemeente Rijssen- Holten. “Er was een stedenbouwkundig plan met de nodige ambities voor deze plek langs de Reggesingel en Morsweg. Men wil graag kwaliteit en schaal toevoegen door grotere gebouwen met uitstraling. Toen we met de contouren naar de gemeente gingen was men enthousiast. Het ontwerp is nog één keer terug geweest naar de welstand en is daarna geaccordeerd. Een ontmoetingsruimte met een informele sfeer. behoefte aan een bepaalde procesgang die enerzijds recht doet aan de soms verschillende invalshoeken maar wel de rode draad én de voortgang bewaakt. Daar heeft Eugenie een sturende functie in gehad. Het valt niet mee om alle kikkers in de kruiwagen te houden die zo divers zijn. Er is wel eens een kikker uitgesprongen en een ander kwam er in. Sommige partijen onderschreven het idee maar waren toch wel sceptisch. Die zijn inmiddels 180 graden gedraaid. Dat vereist een duidelijke communicatie en een zakelijke, transparante opstelling. Daarin zijn we samen uitstekend geslaagd, want het eindresultaat is fantastisch. Nu de bouw achter de rug is, voel je de gewenste saamhorigheid. Dat is al de eerste winst. In de reis naar het complete plan weet ik nog dat de term “kantine” gemeden werd. We wilden immers volgens het Community College model een plaats ontwerpen waar zowel kennis gedeeld wordt als zaken gedaan kan worden. Dat ontstijgt een kantine. Het is een voorbode dat er iets leeft.” Toevoeging Volgens Erik Workel beantwoordt Kampus aan de ideeën van de Tijdens de realisatie is onze eigen inbreng minimaal geweest. Soms vind ik dat wel jammer. In het onderwijs en de zorg heb je regelmatig te maken met voortschrijdend inzicht en wordt er nog het een en ander gewijzigd waar wij als architect soms iets anders tegenaan kijken. In dit project betrof dat bijvoorbeeld het in het werk gestorte beton wat minder fraai uit de bekisting kwam. Dat hebben we aangepast. Nu is het mooi. Alle partijen kunnen content zijn.” //////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Behoorlijke puzzel De realisering was een behoorlijke puzzel. De doelstelling was dat het gebouw energie moet brengen. Tussen de onderwijsinstellingen onderling, maar ook met de ondernemers. Het gebouw heeft een opvallende lengte en kent een brug tussen oud en nieuw. De oude kopgevel is opgewaardeerd met een houten wand die als het ware doorschiet in het plafond, waardoor je min of meer vanzelf het Experience Center, het hart van het gebouw, in wordt getrokken. De Kampus is een prachtige ontmoetingsruimte waar er informatie kan worden opgedaan in een informele sfeer. Er is een café, maar er zijn ook informatiepanelen en het grote digitale scherm is een eyecatcher. Bouwen in het Oosten 17
Kampus Rijssen 18 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) Kampus is geen verzameling huurders maar een experience Vier jaar geleden werd Kleissen Bouwmanagement en Advies uit Hengelo door initiatiefnemer Hans ter Steege benaderd om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren om tot een kenniscentrum te komen in Rijssen. Deze eerste opdracht had een planning van circa drie maanden, maar werd al snel gevolgd door nieuwe onderzoeken en opdrachten, volgens Eugenie Herms-Knaap van het bureau. Het gehele proces nam, inclusief de realisatieperiode vier jaar in beslag.
Kampus Rijssen 20 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen Het resultaat mag echter gezien worden. “En dan heb ik het niet over het gebouw an sich, maar met name over het feit dat alle partners vanaf nu letterlijk en figuurlijk niet meer om elkaar heen kunnen en gezamenlijk kunnen werken aan de beoogde doelstelling: meer vakmensen opleiden in juist die sectoren waar ze het hardst nodig zijn. We hebben verbindingen gelegd waarmee we de toekomst in kunnen. Onze werkzaamheden startten met een rondje langs alle partijen die zich reeds bezig hielden met het opleiden van vakmensen. In die gesprekken passeerden ook de ruimtelijke en financiële aspecten de revue. Al vrij vlot kregen we het gevoel dat de ambities bij iedereen redelijk parallel aan elkaar liepen, maar dat de centrale vraag was: hoe dan? We hebben een stuurgroep in het leven geroepen met als participanten de gemeente Rijssen-Holten, het ROC van Twente, REMO, Bouwmensen en de ontwikkelingstak van Ter Steege. Even later schoof ook scholengemeenschap Reggesteyn aan. Ook was de conclusie getrokken dat InfraVak en OT&L niet fysiek zouden verhuizen maar wel degelijk als partner wilden aanhaken. Het project werd al snel geconfronteerd met de nodige uitdagingen op het gebied van het bestemmingsplan en de flora- en faunawetgeving. Het is natuurlijk een markante plaats in Rijssen. Daarnaast was er continu een discussie rond de financiële haalbaarheid van de verschillende opties. Het idee om een toren te bouwen viel af vanwege de te hoge investeringskosten en hetzelfde gold voor een complete nieuwe schil voor de uitgebreide variant. Op de achtergrond merk je ook de cultuurverschillen tussen een grote professionele organisatie zoals het ROC en verenigingen als REMO en Bouwmensen, die zelfstandig en vanaf de basis zijn opgestart. Toch hebben we deze diversiteit weten om te zetten in een kracht en zijn we er met alle partijen uitgekomen op een typisch Rijssense wijze. Wat dat inhoudt? Als we het er met zijn allen over eens zijn dat het er moet komen, dan komt het er ook. De wil om er in gezamenlijkheid uit te komen was groot. Toen het duidelijk werd dat er ook subsidiegelden beschikbaar kwamen vanuit het rijk, de provincie Overijssel en het regionale samenwerkingsverband TwenteBoard kon het project dan eindelijk echt gerealiseerd worden. Zo is het project met de nodige ups en downs geslaagd. En ja, er zijn weleens momenten geweest waar ik dacht ‘komt dit nog goed?’ Als je soms tussentijdse financiële rapportages zag, dan fronste je soms je wenkbrauwen. Er is het maximale gepresteerd binnen de mogelijkheden en ook de exploitatie is sluitend. De onrendabele top is mede door de subsidienten gefinancierd, zodat de drie hoofdhuurders een veilige en toekomstbestendige basis hebben met Kampus. Als Kleissen zijn we er best wel trots op hieraan een bijdrage te hebben mogen leveren. Eugenie Herms-Knaap: “Als we het er met zijn allen over eens zijn dat het er moet komen, dan komt het er ook.” Kleissen mocht naast de bouwmanagement rol hierin ook de rol als procesmanager voor Kampus te vervullen. Wij hebben samen met de uiteenlopende partners en betrokkenen, een plan uitgewerkt voor Kampus. Met het hoofddoel voor ogen, maar ook rekening houdend met ieders individuele belangen hebben we het weten te organiseren. Kampus is geen verzameling van huurders, maar een Experience, waar door een gezamenlijke invulling een belangrijke meerwaarde wordt gecreëerd. Een ontmoetingsplaats tussen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven, maar vooral ook een kenniscentrum voor de studenten en vakmensen voor om- en bijscholing.” Bouwen in het Oosten 21 Meer vakmensen opleiden in juist die sectoren waar ze het hardst nodig zijn...
Gerrit Koster: “Tegenwoordig wil men een “échte school waar écht wat te beleven valt.” Een nieuwe uitstraling en steeds meer digitale leermethodes.
Kampus Rijssen //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ’t Hoff (Eyemagic) Bouwmensen enthousiast over nieuwe aanpak Opgaande lijn doorzetten via Kampus Rijssen Bouwmensen, dat al bijna veertig jaar opleidingen verzorgt in de bouwsector, is een van de initiatiefnemers van Kampus. Bedrijfsleider Gerrit Koster is erg enthousiast over Kampus. De opgaande lijn in het aantal nieuwe leerlingen zal volgens zijn verwachting kunnen worden doorgetrokken waardoor er meer vakmensen instromen bij de ruim tachtig bouwbedrijven uit de regio die lid zijn van Bouwmensen. Voor Gerrit Koster is het al langer duidelijk wat leerlingen willen en verwachten binnen het vakonderwijs. “In het verleden was het zo dat een school zo dicht mogelijk bij huis de voorkeur had, met die tijden hebben achter ons gelaten. Tegenwoordig wil men een “échte school waar écht wat te beleven valt.” Het grote voorbeeld is daarbij de vestiging in Hengelo van het ROC van Twente in De Gieterij. Overigens verwacht ik niet dat er leerlingen als het ware “terugkeren” naar Rijssen en dat is ook niet een doelstelling van ons , maar de nieuwe lichting zal gemakkelijker voor Kampus kiezen. Als ik zie naar de instromers dan starten we eind augustus naar verwachting met veertig nieuwe leerlingen. Ter vergelijking: in de jaren 2016, 2017 waren dat respectievelijk twaalf en vijftien. Naast het feit dat je met het nieuwe gebouw enorm veel wint aan uitstraling, is het eveneens een feit dat de bouw er qua imago een stuk beter voor staat dan pakweg ten jaar geleden. Als je toen het journaal keek was het meestal negatief en werd dat, ongewild, ook nog eens bevestigd door bouwvakkers die bijvoorbeeld klaagden dat de vakantiebonnen werden afgeschaft en andere vormen van kritiek uitten. Dat is sterk verbeterd. Bouwend Nederland heeft daarin een belangrijke positie rol in vervuld. Maar de ‘strijd” om de instromer blijft pittig. Er is zoveel om te kiezen en de ontwikkelingen in de bevolkingssamenstelling laat ook gewoon een daling zien in het totaal aantal VMBOleerlingen. Ik verwacht dat met de nieuwe uitstaling en de introductie van steeds meer digitale leermethodes we een goede stap voorwaarts kunnen maken.” Kunnen niet zonder elkaar Gerrit Koster vertelt dat Bouwmensen en het ROC van Twente niet zonder elkaar kunnen en willen. We hebben elkaar gewoon nodig. Onze leerlingen kunnen alleen een diploma halen via een ROC en het ROC heet bedrijven nodig om de BBL-leerweg aan te bieden. We versterken elkaar. Bouwmensen kent landelijk 34 vestigingen. In deze regio werken we nauw samen met de vestigingen Almelo, Hengelo, Vroomshoop en Rijssen omdat we te maken met één ROC. Bouwen in het Oosten 23
Kampus Rijssen 24 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Specialistische kennis We richten ons niet alleen op instromers vanuit het VMBO. Die maken circa veertig procent uit van onze leerlingen. Zestig procent valt onder de categorie zij-instromers al dekt die term de lading niet volledig. We hebben hier veel mensen die eerst een andere keus gemaakt hebben en vervolgens zijn gaan werken en op een gegeven moment tot de conclusie komen toch liever voor de bouw te kiezen. Bijvoorbeeld mensen uit de horeca, zorg of de beveiliging. Ook zij horen de verhalen vanuit onze sector dat door tal van technische innovaties het werk minder zwaar, veiliger en minder vuilmakend geworden is. Het merendeel van deze nieuwe leerlingen komt op deze wijze binnen. Daarnaast verzorgen wij al sinds jaar en dag cursussen zoals BHV, EHBO en Steigerbouw. Dan heb je het over 3500 cursisten per jaar.” De leerlingen die via het BBL bij de bouwbedrijven in de praktijk ervaring opdoen, worden geplaatst bij een van de leden van Bouwmensen. Gerrit Koster: “Wij maken voor hen de match. De ene leerling gedijt beter in een kleine onderneming, terwijl een ander in ene groter bouwbedrijf beter tot zijn/haar recht komt. We kennen bovendien de bedrijfscultuur van de leden. We hebben dus specifieke kennis in huis om de leerling en het bedrijf zorgvuldig op elkaar af te stemmen. Van de veertig leerlingen zullen er hooguit twee of drie tussentijds overstappen naar een ander leerbedrijf is onze ervaring.” Nieuwe methodes Bouwmensen heeft het nieuwbouwproject ook aangegrepen om een soort tussensprint te plaatsen in een al langer traject van digitalisering en beleving. Gerrit Koster: “Onze werkplaats (1400 vierkante meter) krijgt een facelift en we werken niet meer met alleen leslokalen. We hebben een bioscoopzaal waar we, voor onze cursussen, ongelukken levensechte animaties kunnen laten zien. Ook het werken met Virtual Reality zit bij ons in het lespakket. Leerlingen die niet in het BWI-profiel (Bouwen, Wonen, Interieur, red.) zitten kunnen hiermee veel beter uit de voeten. We hebben hier geen boeken en papier meer maar alleen nog Chromebooks. Daarnaast zal de nieuwe omgeving inspirerend en een ontmoetingsplaats zijn voor de bedrijven als de onderwijsinstellingen en, vooral, de leerlingen. Kortom: we zijn enthousiast en trots en zien de toekomst met vertrouwen tegemoet, al weet je nooit wat de politiek doet en hoe de economie zich ontwikkeld.” Bouwen in het Oosten 25
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ’t Hoff (Eyemagic) Kampus moet meer worden dan alleen een mooi gebouw Een van de partners van het Kampus project is REMO West-Twente (Regionale Elektro en Metaal Opleidingen). In 2007 vanaf nul opgebouwd en nu, vijftien jaar later, werk biedend aan twaalf praktijkgerichte instructeurs aangevuld met enkele “hybride” instructeurs en docenten van het ROC van Twente. Momenteel telt de opleiding ruim 120 leerlingen die een BBL-opleiding volgen en zo’n honderd zij-instromers die eenzelfde (deel-)traject volgen. De jongste ‘tak” bestaat uit cursisten die via een traject “levenslang ontwikkelen” door installatie- en mechatronica bedrijven bij REMO worden aangemeld. Volgens directeur Gerrit Schalk moet en zal de trend van elk jaar iets minder studenten omgezet worden tot een groei. De Kampus biedt daarvoor de mogelijkheden. 26 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen REMO werd in 2018 door Bouwmanagement- en adviesbureau Kleissen uit Hengelo benaderd om een behoefte-inventarisatie te maken voor de toekomst, hetgeen leidde tot een participatie in het project. Gerrit Schalk: “We merkten dat door de groei van de laatste jaren er bij ons behoefte was aan meer vierkante meters. Ook de verbreding van onze activiteiten voedde dat idee. Ook spelen we in op de toenemende vraag naar extra scholing. Bedrijven zien steeds meer het nut daarvan in. Door de precaire situatie op de arbeidsmarkt neigt men steeds vaker om te zien hoeveel potentieel er zit in de reeds aanwezige mensen. Je kunt personeelsadvertenties blijven plaatsen, maar als de respons nul is, kijk je natuurlijk naar andere opties. Levenslang ontwikkelen zal een steeds prominentere rol innemen. Niet alleen kwantitatief maar ook in relatieve zin omdat er gewoon steeds minder leerlingen zijn als gevolg van krimp en vergrijzing in de regio. Levenslang ontwikkelen heeft een ander karakter dan de reguliere BBLleerweg die MBO-studenten en zij-instromers volgen. Ik vergelijk het wel eens met een ladekast. Als je een kast hebt met tien laden, zou je ook drie laden los kunnen aanbieden met een eigen route. En dat gebeurt nu dus ook steeds meer. Men stroomt in op MBO 3 of 4 niveau en kan dan de eigen kennis en vaardigheden opwaarderen.” Uitdagend Gerrit Schalk kwalificeert het ingezette traject van Kampus Gerrit Schalk Synergie tussen het onderwijs en het bedrijfsleven. als “uitdagend”. Schalk: “Anders dan het ROC van Twente is voor ons de klus nog niet geklaard. Wij gaan ons eigen gedeelte, 2500 nieuwe vierkante meters, opgeteld bij de huidige 3500, nog afbouwen en inrichten. We doen dat zelf in eigen beheer. In het nieuwe gedeelte zal er overigens zo’n 800 vierkante meter ingericht worden voor de PIE afdeling van het VMBO. Ik fungeer zelf als projectleider en heb ook het ontwerp ervoor gemaakt. Twee ZZP-ers gaan de uitvoering realiseren het komende jaar. Volgend jaar juli hopen we alles afgerond te hebben waarna we vanaf het schooljaar 2023-2024 de nieuwbouw in gebruik kunnen nemen. Tegelijkertijd vernieuwen we onze faciliteiten. We investeren in nieuwe machines en introduceren ook de allernieuwste geavanceerde technieken. De samenwerking tot nu toe verliep in grote lijnen prima, al merk je wel dat er een verschil is tussen de beleving vanuit sec het onderwijs en de partijen uit het bedrijfsleven. Dat is op zich geen grote verrassing, maar soms komt zoiets aan de oppervlakte, bijvoorbeeld in de snelheid waarmee beslissingen kunnen worden genomen. Dat Kampus een goed en zinvol initiatief is, staat buiten elke twijfel, maar ik hoop en verwacht dat het meer is dan alleen een mooi gebouw. Met alleen die extra vierkante meters ben je er nog niet. Ik verwacht veel van de synergie tussen het onderwijs en het bedrijfsleven. De omvang van het nieuwe onderkomen mag dat niet in de weg staan. Tot nu toe zijn we daar al vijftien jaar in geslaagd. Het moet gek lopen dat dit niet zal lukken.” Bouwen in het Oosten 27 Levenslang ontwikkelen zal kwantitatief en in relatieve zin een steeds prominentere rol innemen...
Kampus Rijssen 0546 - 56 45 70 Schildersbedrijf bv GLASBEWASSING GEVELREINIGING HOGEDRUKREINIGING OPLEVERINGSSCHOONMAAK VLOERONDERHOUD Dekker Schilders staat voor kwaliteit. KANTOORSCHOONMAAK Dekker Schildersbedrijf B.V. Westeinde 400 I 7671 CP Vriezenveen www.dekkerschilders.nl 28 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen John van der Vegt: “We beogen met de Kampus een aantal stappen vooruit te zetten op verschillende vlakken.” ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) Kampus is een écht gebouw voor talent
De onlangs in gebruik genomen Kampus in Rijssen kan een katalysator vormen voor zowel het onderwijs als het bedrijfsleven in West Twente. Als de verwachtingen van voorzitter van het College van Bestuur John van der Vegt van ROC van Twente bewaarheid worden, zal de lichte stijging van het aantal studenten worden omgezet in een stijging van vijf tot tien procent. En dat is gezien de vraag naar vakbekwame krachten vanuit het bedrijfsleven en (semi-)overheden bepaald geen overbodige luxe. Het ROC van Twente telt momenteel circa twintigduizend studenten, verdeeld over meerdere vestigingen in Twente. Een aantal dat het laatste jaar voor het eerst in decennia licht daalde. John van der Vegt: “Onze eigen voorspellingen gingen ervan uit dat we dit omslagpunt twee jaar geleden al zou plaatsvinden, maar we hebben dat weten uit te stellen. Nu was het dus zover en die, overigens geringe, daling lijkt zich ook voor het komende studiejaar voort te zetten. Het is bepaald niet de enige reden om te investeren in de Kampus, maar het speelt op de achtergrond uiteraard wel mee. Een daling staat ook in schril contrast met de behoefte aan geschoold personeel dat zich over de gehele breedte van de arbeidsmarkt manifesteert. Van de bouw tot de retail en van zorg tot en met de installatiebranche. Overigens beperken we onze focus niet tot de jeugd. Alleen al in deze regio wordt het onbenut arbeidspotentieel geschat op dertigduizend fte’s. Dat zijn substantiële aantallen.” Zichtbaar Het ROC van Twente onderzoekt regelmatig de keuzeargumentatie van studenten. John van der Vegt: “Elke twee jaar monitoren we dat. Voor de jeugd geldt dat men lang niet altijd doelbewust een vakrichting kiest. Het gaat ook om beleving, het innovatieve karakter van een opleiding en de aanwezigheid van een “experienceachtige” omgeving. Onze vestiging
Kampus Rijssen De Gieterij Hengelo is zo’n inspirerende omgeving met zowel een onderwijs- als ontmoetingsfunctie. We wilden iets vergelijkbaars in Rijssen neerzetten. Je ziet dergelijke initiatieven ook in de universiteiten en sinds enige tijd ook in de MBOwereld. Tentoonstellingen, videopresentaties, een hapje en een drankje. Het is de nieuwe toekomst. Ik ben erg blij dat we dit met onderwijsinstellingen én het bedrijfsleven gezamenlijk hebben opgepakt en gerealiseerd hebben. John van der Vegt: “Kampus geeft ons meer armslag en zichtbaarheid en daar was het initiatief ook voor bedoeld.” Ondanks het feit dat we als partners en initiatiefnemers elkaar al jaren kennen was er een breed draagvlak om meer zichtbaarheid te creëren. De locatie, een uitbreiding naast ons huidige onderkomen op een steenworp van het NS-station aan de Morsweg en de aanwezigheid van parkeerruimte is uitermate geschikt om dit te bewerkstelligen. We beogen met de Kampus een aantal stappen vooruit te zetten op verschillende vlakken. Allereerst om de studenten dat experience gevoel te kunnen geven in een moderne omgeving en met geavanceerd equipment (machines, technologieën, red.) en innovatieve lesmethodes. We weten dat je in het onderwijs altijd iets achterloopt op innovaties in het bedrijfsleven, maar we willen die afstand zo minimaal mogelijk maken. Ten tweede willen we de banden met het bedrijfsleven verder aanhalen. Bijvoorbeeld door ondernemingen hier bijeenkomsten te laten organiseren. Daarnaast willen we het voortgezet onderwijs meer aan ons binden. En, zoals gezegd, ook het onbenut potentieel waar mogelijk te activeren. Het volwassenenonderwijs is niet meer weg te denken in het ROC van Twente. Certificaten, getuigschriften, verkorte opleidingen met kortlopende modules, we hebben het allemaal in onze portfolio. Natuurlijk zullen ook interne opleidingen bij bedrijven blijven bestaan, zoals bijvoorbeeld bij Vredestein. Daar verzorgen we opleidingen die direct na werktijd voor de ochtendploegen worden georganiseerd van 14.00 tot 16.00 uur. Maatwerk blijft noodzakelijk. De Kampus geeft ons echter meer armslag en zichtbaarheid en daar was het initiatief ook voor bedoeld.” Bouwen in het Oosten 31
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ’t Hoff (Eyemagic) Sander Gerdes van InfraVak We moeten groeien over de gehele breedte InfraVak, het opleidingscentrum voor leerlingen die op niveau 2 en 3 instromen in de grond- weg- en waterbouw, is een van de initiatiefnemers om tot een kenniscentrum te komen. Omdat de onderwijsinstelling slechts een aantal jaren geleden haar eigen nieuwbouw in Holten in gebruik nam, was het volgens directeur Sander Gerdes niet opportuun om ook fysiek te verkassen naar Rijssen. Het enthousiasme voor de totstandkoming heeft daar echter niet onder geleden.
Kampus Rijssen Samen met opleidingsinstituut OT&L (opleidingscentrum Transport en Logistiek, red.) is InfraVak nauw betrokken bij het Kampus initiatief, maar geen “bewoner” van het nieuwe, uitgebreide gebouw. Gerdes: ”In praktische zin klopt dat inderdaad. Voor ons was er geen aanleiding ons relatieve nieuwe huisvesting alweer te verlaten. We zullen echter wel met enige regelmaat ons gezicht laten zien in Kampus. We zullen gebruik maken van de audiovisuele middelen in de gemeenschappelijke ruimte met onder andere voorlichtingsfilms en procesinformatie. Dat je leerlingen als het ware “meeneemt” naar een bepaald project. Ook hebben we ideeën, al kennen we de beperkingen, voor doe-dingen. Maar een weg of riool aanleggen leent zich daar nou niet echt bepaald voor. Ook OT&L zit daarmee. We hebben natuurlijk allemaal wel degelijk affiniteit met het probleem van een te lage instroom in de technische sector. Winst zit echter niet in “kannibalisme”, het afsnoepen of verleiden van studenten naar de bouw en techniek en omgekeerd naar de infra. We moeten groeien over de gehele breedte en dat is een enorme uitdaging. De Kampus komt wat dat betreft geen dag te laat in het “gevecht om de leerling”. Wat InfraVak betreft ben ik best wel positief gestemd. De laatste jaren hebben we steeds een stijging gehad van vijf procent. We beginnen dit cursusjaar met 108 leerlingen. Dat we vakbekwame mensen nodig hebben begint steeds beter in te dalen. Infra staat goed in het nieuws. Dat er goede infra nodig is om de beoogde doelstellingen te halen op het gebied van transitie en woningbouw staat veel mensen nu helder voor de geest. Wij kunnen leerlingen een baangarantie aanbieden zoals in alle technische sectoren. Ik verwacht dat de instroom nog verder groeit.” Profiel Vakman GWW Gerdes: "Het profiel van een Vakman GWW, waartoe we opleiden, is iemand die graag buiten is én in groepsverband werkt. Daarnaast is hij/zijn trots op hun werk. Ik hoor regelmatig verhalen dat men aan vriendin, ouders of andere bekenden het werk laat zien. We blijven echter wel reëel. De demografische cijfers liegen niet en de bouwopgaves zijn structureel hoog. De sector zal het ook moeten zoeken in automatisering en robotisering. De eerste stappen worden daartoe reeds gezet in het bedrijfsleven. Het onderwijs loopt daar meestal iets achteraan, maar het leeft breed. Digitale metingen, het voorzichtig introduceren van prefab. Hetzij de ontwikkelingen die ons vakgebied interessant en uitdagend houden.” Sander Gerdes: “We moeten groeien over de gehele breedte en dat is een enorme uitdaging.” Bouwen in het Oosten 33 ////////////////////////////////////////// Noord en Oost Nederland Vanuit Holten bestrijkt InfraVak geheel Noord en Oost Nederland. Leerlingen uit de Noordelijke provincies komen niet naar Holten, maar maken gebruik van de faciliteiten van De Friese Poort en het Alfa College. De jongens en meiden (volgend jaar twee in getal) komen voor een belangrijk deel uit Twente waar de (wegen) bouw traditioneel goed scoort, maar ook uit Gelderland. Het zijn leerlingen die via het VMBO instromen en soms ook vanuit het Praktijkonderwijs. Zij volgen veelal een entreeopleiding voor de vakken Nederlands en Rekenen.
Kampus Rijssen 34 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen Rick Jansen Gert-Jan Kwintenberg /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) Realisatie Kampus mooi en bewerkelijk tegelijk Verrassend was het niet dat Ter Steege Bouw en Vastgoed Rijssen de realisatie van Kampus ter hand zou nemen. Als eigenaar van het bestaande Kamgarengebouw en de grond waarop nu gebouwd is, een logisch gevolg. Projectleider Gert-Jan Kwintenberg en werkvoorbereider Rick Jansen blikken terug op een bewerkelijk en uitdagend project dat een succesvolle afloop kende. Bouwen in het Oosten 35
Voor Rick Jansen kwam Kampus halverwege 2020 in beeld. “De ontwerpfase was in het begin van het jaar opgestart en wat later kwamen de eerste contouren in beeld. Het vergunningstraject werd aan het einde van 2020 opgestart. Het was een bewerkelijke opdracht. In het ontwerp zaten nogal wat open eindes, met name in de aansluiting van het nieuwe deel op de bestaande bebouwing. We hebben daar intern veel uren in gestoken om tot werkbare oplossingen te komen. Constructief gezien een behoorlijke uitdaging.” Gert-Jan Kwintenberg: “Het bestaande gebouw had uiteraard al een lagenstructuur, inclusief een kelder. We kregen te maken met hoogteverschillen en die hebben we kunnen ondervangen door een grote vide en zo waren er nog wel een aantal aspecten die extra aandacht verdienden. Daarentegen verliep de sloop van het voormalige pand van Worx en de woning vrijwel probleemloos. De geringe hoeveelheid asbest was goed in kaart gebracht en de firma Pongers had er niet al teveel problemen mee. Het pand van Worx was ook relatief jong.” Rick Jansen vervolgt: "Inmiddels was alles nauwgezet ingemeten en konden we starten met de realisatie. Op 23 augustus konden we starten met de graafwerkzaamheden. De boorpalen hadden we opzettelijk vroeg ingepland vanwege de marktsituatie, zodat we niet direct geconfronteerd zouden worden met een eventuele vertraging. Dat is allemaal geslaagd. Vroeg inkopen is overigens tegenwoordig sowieso een must vanwege de leveringsbetrouwbaarheid waar iedere bouwer mee te maken heeft. De ruwbouw verliep vrijwel geheel volgens planning. De grote onderdelen waren mooi op tijd. De staalconstructie van Voortman Steelconctruction bijvoorbeeld kon zonder vertraging geplaatst worden.” Niet gemakkelijk. De moeilijkheidsgraad qua bouw moet volgens Gert-Jan Kwintenberg niet onderschat worden. “Toen ik de eerste schetsen kreeg dacht ik dat het wel mee zou vallen. 36 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen Van buiten lijkt het een relatief simpel gebouw, een grijs gebouw met oranje accenten, maar de schijn bedriegt. Constructief was het behoorlijk complex. Ook kregen we met enige regelmaat te maken met tussentijdse aanpassingen. Je merkt dan dat een schoolomgeving een andere is dan de bouwsector. Alle beslissingen werden sectoraal genomen. Voor alle aspecten was er een specifieke werkgroep en dat was voor ons soms moeilijk. Beslissingsdata werden steeds ternauwernood gehaald en dat was voor ons best af en toe spannend. Bepaalde ruimtes worden verhuurd aan derden en dat had ook zijn gevolgen en ook het beslissen welke grootkeuken er moest komen had de nodige voeten in de aarde. Projectmanager Eugenie Herms-Knaap van Kleissen heeft de communicatie tussen het bouwteam en de vele werkgroepen verzorgd en heeft alles in goede banen geleid. Uiteindelijk is alles op tijd opgeleverd, namelijk voor 1 juli. Dat was een harde deadline in verband met het inrichten van de Kampus die in het nieuwe schooljaar operationeel moest zijn. Mooi verlengstuk Zowel Gert-Jan Kwintenberg als Rick Jansen zijn te spreken over het proces en het eindresultaat. Kwintenberg: “ Alles overziend hebben we een mooie bouw gekend waar in harmonie gewerkt is aan een mooie uitbreiding. Ik ben er trots op.” Rick Jansen: “Het pand is een geslaagd verlengstuk geworden van het bestaande gebouw. Persoonlijk vind ik het mooi dat we hier in Rijssen een schoolgebouw voor ander andere de bouwsector gebouwd hebben. Vlakbij ons hoofdkantoor kunnen dus eventueel toekomstige medewerkers opgeleid worden. Dat is toch super!” ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Duurzaam Zoals gebruikelijk tegenwoordig is de Kampus gasloos gerealiseerd. De luchtbehandelingskast staat op dak en zorgt voor de warmtekoude regeling. Op het nieuwe dak zijn tachtig zonnepanelen geplaatst en op het dak van het bestaande gebouw liggen nog eens driehonderdveertig. De Kampus bezit een Frisse School B kwalificatie en voldoet dus aan alle CO2- normeringen. Er zijn aan een zijde screens gemonteerd en aan de Morswegzijde is er passieve zonwering aangebracht. Hiermee krijgt het ontwerp nog meer een ‘eigen smoel'. Bouwen in het Oosten 37
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ’t Hoff (Eyemagic) IBZ raadgevende ingenieurs tot en met de uitvoering IBZ raadgevende Ingenieurs uit Rijssen was, bij monde van directeur Sabine Selbach, gevraagd om al in een vroeg stadium in bouwteamverband mee te denken en te werken aan het Kampus project. Sabine Selbach: “We kregen een aanvraag binnen van Kleissen om deel te nemen aan het bouwteam. Daarop hebben we een aanbieding gedaan waaruit bleek dat we graag wilden participeren. Dat werd mede ingegeven door het feit dat we in dit project met veel lokale partijen konden samenwerken en dat Kampus op een prachtige locatie bij het station is gevestigd. Daaraan wilden we onze naam graag koppelen. Wij zien terug op een mooi, soepel verloop. Bijna wekelijks hadden we interessante besprekingen met onder andere de architect en adviserende partijen. Wij voelen ons als IBZ thuis in opdrachten vanaf schets tot en met de uitvoering, zodat we op basis van onze kennis en ervaring konden anticiperen op aanpassingen en adviserend konden werken. Dat was ook hier het geval. Tijdens de realisatie hebben we bijvoorbeeld nog de nodige controlewerkzaamheden uitgevoerd. Ik vind dat het eindresultaat gezien mag worden, een mooie, degelijke constructie. Alleen moet ik eerlijkheidshalve wel zeggen dat ik persoonlijk de oranje kleur minder geslaagd vind. En dat terwijl oranje in onze eigen huiskleur dominant is!” Sabine Selbach: “Wij onderscheiden ons door een oprechte interesse in onze opdrachtgevers.” 38 Bouwen in het Oosten Passie IBZ raadgevende ingenieurs bedenkt maakbare oplossingen voor bouwkundige en constructieve vraagstukken. Waarmee onderscheidt het bedrijf zich van andere partijen in de markt? Sabine Selbach: “De een noemt het betrokkenheid, de ander passie. Wij onderscheiden ons door een oprechte interesse in onze opdrachtgevers. Wij noemen het geen ‘klanten”, maar relaties. We maken hierin geen onderscheid tussen de particulier die soms zomaar binnen komt wandelen, een advies wil over zijn carport of een muur wil verwijderen, of een architect, staalbouwer of aannemer. Wij hebben een structuur waarbij een relatie te allen tijde één aanspreekpunt heeft en houdt. Onze eindgebruikers zijn industriële bedrijven, andere utiliteitswerken, woningen, appartementen en nog tal van andere sectoren. Veel van onze berekeningen zijn gelieerd aan constructies op hout- of staalbasis, waarbij onze verwachting is dat hout een grote vlucht zal nemen in de toekomst.” Niet onverdeeld positief Sabine Selbach is niet onverdeeld positief over de economische ontwikkelingen in ons land. “Natuurlijk is het ook voor mij koffiedik kijken, maar als ik naar de ontwikkelingen zie in de energie en de bouwstoffen dan zullen we langdurig geconfronteerd worden met
Kampus Rijssen nauw betrokken vanaf schets stijgende kosten. De staalprijzen mogen nu dan enigszins stabiliseren, ze blijven fors hoger dan wat we pakweg een jaar geleden gewend waren. Met alle onzekerheden denk ik dat de markt onder druk zal blijven en dat het allemaal over de hele breedte wat minder wordt. Voor ons op bedrijfsniveau verandert er denk ik niet veel. We kunnen al geruime tijd selectief zijn in het aannemen van opdrachten omdat de vraag groter is dan we aankunnen. Eigenlijk doen we momenteel alleen projecten die we zelf mooi vinden. Dat, gecombineerd met onze passie, levert prachtige eindresultaten op, zo ook bij Kampus.” Sabine Selbach Bouwen in het Oosten 39 Een prachtige locatie bij het station...
Kampus Rijssen 40 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) Arthur Koenjer Voortman Steelconstruction: "Het eindresultaat mag gezien worden" “Olaf Bak heeft destijds het gehele verkooptraject verzorgd en daarvoor was de grondlegger van ons bedrijf, wijlen Gerrit Voortman, in REMOverband al betrokken bij de planvorming. De lijnen lagen er dus. Het is dan niet erg vreemd dat, bij een Rijssens initiatief waarbij staalin het spel is, men bij ons terecht komt." Arthur Koenjer: “Er was bij Kampus meer dynamiek op de bouwplaats dan normaal het geval is.”
Kampus Rijssen 42 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen Arthur Koenjer: "De opdracht omvatte het leveren en monteren van de staalconstructie, kanaalplaatvloeren, gevelbekleding en het verzorgen van de algehele stabiliteit tijdens het ruwbouwproces. Daarnaast waren er nog een aantal kleinere trajecten, zoals het, in nauwe samenwerking met Ter Steege Bouw, vullen/storten van de betongevulde kolommen. Meestal geldt voor ons dat we de totale staalconstructie leveren en monteren waarna we weer redelijk snel vertrekken vanaf de bouwplaats. Bij Kampus was dat niet het geval omdat er per verdieping een aantal vervolgstappen plaatsvonden welke door ter Steege uitgevoerd werden, zoals het afgieten van de vloeren en het plaatsen van de wanden. Onze uitvoerder heeft veel energie gestopt in de afstemming met Ter Steege Bouw en dat verliep goed. Voor ons betekende het meer dynamiek op de bouwplaats dan normaal het geval is. Doordat de gegevens van het bestaande pand zeer beperkt waren was het maken van de aansluiting tussen het nieuwbouwdeel en het reeds bestaande gebouw een uitdaging voor de mensen op de bouw. Voordeel was echter dat we in no time op de bouwplaats waren indien er advies gegeven moest worden of beslissingen moesten worden genomen. Normaal gesproken zitten onze mensen rond een uur of half zes ’s ochtends in de busjes richting de Randstad of het zuiden van Nederland. Dit was een echte thuiswedstrijd en dat is voor de jongens ook wel eens leuk. Al met al kende het project een goed verloop voor ons. Voor ons lag de piek van de werkzaamheden in de periode van oktober vorig jaar tot en met het vroege voorjaar toen de beplating werd gemonteerd. In deze periode werkten we met ploegen variërend van drie tot zes mensen aan Kampus. Het eindresultaat mag dan ook gezien worden al wordt er hier en daar wisselend gedacht over met name de kleurkeuze. Daar kan ik me persoonlijk iets bij voorstellen, maar er wordt in ieder geval over gepraat en volgens een oude leermeester van me is ook dat reclame.” Arthur Koenjer: “Het is en blijft een spel, dat is nooit anders geweest.” Voortman Steelconstruction, dat inclusief inleenkrachten, circa 150 medewerkers telt, opereert landelijk en heeft daardoor een genuanceerd beeld van de ontwikkelingen in de markt. Arthur Koenjer: “Een aantal factoren heb je als bedrijf domweg niet in de hand. De staalprijzen worden mondiaal bepaald en niemand weet wat er gebeurt met bijvoorbeeld de energieprijzen en de oorlog in Oekraïne. Enerzijds merken we dat er nog voldoende financiële potentie in de markt zit, maar de echte gekte is wel uit de markt. Op dit moment ziet onze orderportefeuille er gezond uit. Tot de kerst zitten we zo goed als vol en ook voor volgend jaar staan de eerste projecten al genoteerd. Qua continuïteit zit het goed. We moeten afwachten wat de prijzen van staal gaan doen, ze zijn nu licht dalend. Dat is op zich ook wenselijk om investeringen rendabel te houden, maar we zien ook potentiële opdrachtgevers en concurrent collega’s nu speculeren op verdere dalingen. Ook dat is begrijpelijk. Het is en blijft een spel, dat is nooit anders geweest.” Bouwen in het Oosten 43
Kampus Rijssen /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Foto's: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) Arturo gietvloeren voor Kampus Algemeen directeur Frank Harbers van Facadec Totaal afbouw en Commercieel technisch Directeur Enrico Nieuwenhuis van de divisie Beton- en vloerafwerking zijn trots op het feit dat hun bedrijf een bijdrage heeft geleverd aan Kampus. Daaraan liggen een aantal redenen ten grondslag. Een redelijk omvangrijke opdracht van circa duizend vierkante meter. Het project van Kampus kwam op een enigszins onconventionele wijze in beeld bij Enrico Nieuwenhuis. “Ik kom dagelijks langs de bouwplaats op weg naar het bedrijf. Ik ken Tom Klokkenburg van Ter Steege Bouw Vastgoed en heb hem gebeld of er ook kunststof vloeren waren voorzien. Dat bleek zo te zijn. Tom heeft toen de informatie verstrekt en vervolgens hebben we een scherpe aanbieding gedaan, hetgeen geleid heeft tot de definitieve opdracht.” Kampus betekende voor Facadec een redelijk omvangrijke opdracht. Nieuwenhuis: “In totaal betrof het circa duizend vierkante meter. Dat is niet een van onze grootste projecten, maar anderzijds is het ook weer niet zo dat we dit elke maand meemaken. We zijn er zeer content mee. Dat geldt ook Bouwen in het Oosten 45
Frank Harbers: “Het opzetten van een kenniscentrum is een initiatief dat we van harte ondersteunen.” voor de samenwerking in het uitvoerend traject. Om planningstechnische redenen hebben we dit in nauw overleg met Ter Steege Bouw in drie fases opgedeeld van elk een week. We waren er werkzaam in het voorjaar met gemiddeld drie man. We hebben kunststof vloerafwerkingen gerealiseerd in de toiletgroepen, praktijkruimten, de keuken, het restaurant en in de centrale hal. Er is gekozen voor polyurethaan gietvloeren van Arturo Flooring. Deze zijn decoratief ingestrooid met flakes in een oranje, blauwe of witte kleur en voorzien van een polyurethaan seallaag, dat waar nodig een antislipwerking heeft. Al met al een mooie opdracht.” meerdere redenen Frank Harbers vertelt dat er meerdere redenen waren om juist aan dit project deel te nemen. “Alles valt en staat uiteraard met kwaliteit en prijs. Ter Steege is geen onbekende van ons en dat heeft uiteraard meegespeeld. Persoonlijk vind ik het mooi dat we met Rijssense bedrijven onder elkaar 46 Bouwen in het Oosten dit project tot een goed einde hebben gebracht. Het opzetten van een kenniscentrum is een initiatief dat we van harte ondersteunen. Ook wij vinden het belangrijk dat er goede vakmensen worden opgeleid zodat het arbeidspotentieel beter benut wordt. Dat is ook voor ons bedrijf van belang. Facadec kent een drietal divisies. Afbouw, tegelwerken, beton- en vloerafwerking en reiniging, waarbij afbouw het leeuwendeel vormt van de omzet. Binnen al deze segmenten kunnen we goede vakmensen gebruiken. Het initiatief zal hopelijk leiden tot een verhoogde instroom van studenten en zij-instromers.” Markt normaliseert enigszins Zowel Harbers als Nieuwenhuis ervaren de huidige markt als iets minder hectisch dan enige tijd geleden. Harbers: “Het werkaanbod is onverminderd goed. Wij kunnen behoorlijk ver vooruit kijken. Ons werkveld houdt in dat we soms ook op korte termijn moeten schakelen
Kampus Rijssen ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Gietvloer uit “groenste fabriek van Nederland De vloer die in het opleidingscentrum Kampus te Rijssen ligt is de Arturo PU2060 Gietvloer. In totaal ligt er 980 m2 , wat is gelegd door Facadec Beton- en Vloerafwerking b.v. De Arturo PU2060 Gietvloer is afgelakt met de Arturo PU7310, welke slijt- en krasvast is! Van de 980 m2 ligt er ca. 110 m2 bij het als er een opdracht tussendoor komt. Dat fenomeen zal er altijd blijven. Gelukkig hebben we, inclusief ZZP-ers en inleners, de beschikking over tachtig tot honderdtwintig mensen. Dat aantal fluctueert regelmatig. Maar we kunnen dus redelijk snel opschalen indien nodig.” Nieuwenhuis: “Af en toe merk je wel eens dat bepaalde projecten worden doorgeschoven omdat er problemen zijn met materialen. Je zal als bedrijf dus flexibel moeten blijven. Maar als je de rode draad ziet, dan mogen we beslist niet ontevreden zijn. We zijn bijvoorbeeld betrokken bij de bouw van 220 appartementen in Harderwijk, tachtig in Enschede, 49 in Zoetermeer, voor Roosdom Tijhuis zijn we actief in Meppel en voor Dura Vermeer in Almere.” sanitair. Verder ligt de vloer in het restaurant, de entree, pantry, keuken, praktijk-winkel, gangen en het theorielokaal. De kleur Calm Grey komt uit de Color Collection 3.0 en is gebruikt in alle ruimten. Deze kleur zorgt voor een rustige maar warme uitstraling. Voor een decoratief effect is de vloer ingestrooid met een witte flake. Arturo is het gietvloermerk van UZIN UTZ. UZIN UTZ levert met de merken UZIN, WOLFF, PALLMANN, Arturo en Codex alles voor het leggen, onderhouden en renoveren van alle soorten vloeren. UZIN UTZ Nederland maakt deel uit van de internationaal opererende, beursgenoteerde organisatie, de UZIN UTZ Group uit Duitsland. Dit is een familiebedrijf, gekenmerkt door “Grundlichkeit” en een warme, persoonlijke bedrijfscultuur. Duurzaamheid staat als thema centraal. Dit is terug te vinden in het assortiment en de verpakkingen van Facadec. Daarnaast is bij de bouw van het bedrijfspand in Haaksbergen deze visie op duurzaamheid vertaald naar een praktische manier van bouwen. Hierdoor worden de producten van Arturo geproduceerd in de “groenste” fabriek van Nederland! Enrico Nieuwenhuis: “Als je de rode draad ziet, dan mogen we beslist niet ontevreden zijn.” Bouwen in het Oosten 47 “ Realisatie afbouw, tegelwerken, beton- en vloerafwerking en reiniging.
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Van Heemskerk Kampus thuiswedstrijd voor Van Heemskerk Anita Baan: “We hebben een positie verworven als marktleider binnen het schadeherstel.”
Kampus Rijssen Gespecialiseerd schadeherstel aan metalen daken en gevels, evenals renovatie en restyling, vormen de kernactiviteiten van Van Heemskerk dat gevestigd is aan de Jutestraat in Rijssen. Anita Baan is sinds 1 januari eigenaar van de onderneming en werd door Voortman Steelconstruction betrokken bij het Kampus project. Voortman is een van de vele vaste relaties die Van Heemskerk inschakelt bij opdrachten zoals deze. Anita Baan: “Onze klanten bestaan uit aannemers, abrikanten, pandeigenaren, vastgoedbeheerders en verzekeraars. Tijdens de bouwwerkzaamheden waren er een aantal schades ontstaan die we vakkundig hebben weggewerkt. We vonden het een mooie opdracht en omdat onze werkzaamheden meestal verder van huis zijn, was dit voor ons een thuiswedstrijd!” Van Heemskerk, dat een werkkring biedt aan gemiddeld vijftien mensen en nog ruimte heeft voor meerdere medewerkers, werkt in Nederland, België en Duitsland en voert waar nodig ook werkzaamheden uit in andere Europese landen en daarbuiten. Zelfs in het Midden-Oosten wordt regelmatig een beroep gedaan op het specialisme van Van Heemskerk. “Er is net een groep medewerkers terug uit Valencia waar we betrokken waren bij een restyling van IKEA. Wij kunnen metalen daken, gevels, en/of onderdelen compleet overspuiten in elke gewenste kleur en passen daarbij de meest geavanceerde technieken toe, bijvoorbeeld op het gebied van verf- en laksystemen en apparatuur. Naast dat we onze technieken toepassen op daken en gevels, behandelen we ook overheaddeuren, boeidelen of zetwerk, kozijnen en deuren, etc. Met gepaste trots mogen we zeggen, dat we binnen de zeventien jaar van ons bestaan, een positie hebben verworven als marktleider binnen het schadeherstel”, aldus Baan. Zelf opleiden Anita Baan is optimistisch gestemd over de toekomst van haar bedrijf. “Echter, het blijft altijd een uitdaging om enthousiaste nieuwe medewerkers te vinden, helemaal in deze tijd. Als bedrijf vallen we onder de sector kleinmetaal, maar er bestaat geen specifieke opleiding voor ons type bedrijf, vandaar dat we bijvoorbeeld niet aangesloten zijn bij Bouwmensen. Binnen ons team hebben we een vakbekwame leermeester die de nieuwkomers alle kneepjes van het vak bijbrengt en bezitten we het certificaat erkend leerbedrijf. Bij ons stromen de mensen in via het LBO of MBO en we kunnen er sowieso twee, maar misschien wel drie bij gebruiken. Onze orderportefeuille is goed gevuld en gemiddeld kunnen we een half jaar vooruit kijken. Daarnaast reserveren we altijd wat capaciteit voor last minute service bij opleveringen.” “We hebben een team van gepassioneerde verkopers en adviseurs die de aanvragen goed weten te behandelen, zodat er, in combinatie met onze gevestigde naam in de markt, vrijwel geen koude acquisitie gevoerd hoeft te worden. Natuurlijk weet je nooit wat de toekomst brengt in deze roerige economische tijden. Anderzijds is het zo dat we als bedrijf weinig te lijden hebben gehad van vorige crises. Integendeel, wanneer bedrijven door de economische situatie afzien van grote investeringen zoals nieuwbouw, wordt er niet zelden gekozen voor renovatie of restyling. Een bedrijfspand blijft toch te allen tijde je visitekaartje en daarmee helpen wij graag! Nee, het mag duidelijk zijn dat we, samen met al onze medewerkers, de toekomst zonnig tegemoet zien bij Van Heemskerk.” Bouwen in het Oosten 49
Kampus Rijssen - Advertorial - Stiho, ook in het oosten thuis in de bouw De verf van het nieuwe Vakopleidingscentrum Kampus in Rijssen is nog maar nét droog, maar studenten kunnen al terecht in het spiksplinternieuwe pand voor hun opleidingen in de zorg, retail en bouw. Hoofdaannemer voor dit project was Ter Steege Bouwvastgoed. Het bedrijf werkt al sinds jaar en dag samen met Stiho. Voor hout, plaat & bouwmaterialen, logistieke diensten, zaagservices en persoonlijk advies. Altijd bij jou in de buurt Werk je in het oosten van het land in de bouw? Dan helpt Stiho-bouwplein Zwolle je graag verder. We bezorgen graag jouw hout, plaat- en bouwmaterialen, ijzerwaren en gereedschappen. En Stiho doet meer. We denken met je mee over je project en geven je goed advies over materialen, de verwerking en slimme oplossingen voor bijvoorbeeld logistieke leveringen op maat. We zijn bovendien gespecialiseerd in duurzame en circulaire materialen. Gemeentes, woningcorporaties en andere opdrachtgevers vragen hier steeds vaker naar. Met 23 vestigingen door heel Nederland zitten we altijd bij jou of je project in de buurt. Kop koffie? Kennismaken? Onze collega’s komen graag bij je langs. Ben je in de buurt? Dan zet het team op de vestiging graag een kop koffie voor je. Alvast even rondkijken kan op stiho.nl. Tot snel! Bouwen in het Oosten 51
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Wim van ’t Hoff (Eyemagic) De Kampus is ons op het lijf geschreven Commercieel adviseur en projectleider Johan Rosman van Hovek Projectinrichting is trots op hetgeen is gerealiseerd in het Kampus project in Rijssen. “De opdrachtgever is een goede relatie van ons en dat geldt eveneens voor de gebruiker. Ook is het zo dat wij ons prettig voelen in educatieve omgevingen. Alles viel perfect op zijn plaats. Het resultaat mag gezien worden. Wij zijn er trots op dat we hieraan mochten bijdragen." Johan Rosman: “Ruim driekwart van de eindgebruikers zijn gerelateerd aan de zorg en het onderwijs.” 52 Bouwen in het Oosten Hovek Projectinrichting was al in een vroeg stadium betrokken bij de plannen. Ter Steege Bouw en Ontwikkeling is één van de aannemers waar het Enterse bedrijf graag mee samenwerkt en betrekt Hovek bij projecten waarbij veel raakvlakken zijn, zoals in de zorg en onderwijssector. Johan Rosman: “Dick ten Brinke was namens ons al betrokken bij de planvorming zodat we onze specifieke kennis en expertise konden inbrengen. In Kampus is er lang gewikt en gewogen welke keuze er gemaakt zou worden. Lang, heel lang leek de voorkeur uit te gaan naar Marmoleum, een product van Forbo waarvan er diverse varianten de revue zijn gepasseerd, maar op het laatste moment sloeg de balans uit naar een heterogene pvc-vloer. Het ROC van Twente had in Hengelo goede ervaringen opgedaan met deze vloeren en dat gaf uiteindelijk de doorslag. Begin juli hebben we het project afgerond. We hebben vijf weken met gemiddeld drie mensen aan
Kampus Rijssen gewerkt om de vloer er perfect in te leggen. En dat was geheel volgens de planning. In totaal ging het bij ons om 2100 vierkante meter.” Hovek Projectinrichting, dat eveneens vestigingen in Apeldoorn en Zwolle heeft, richt zich op de zakelijke, professionele markt. Johan Rosman: “Ruim driekwart van de eindgebruikers zijn gerelateerd aan de zorg en het onderwijs. Maar ook het reguliere bedrijfsleven, de Rijksoverheid, provinciale en gemeentelijke overheden behoren tot onze klantenkring. Veelal zijn de opdrachtgevers rechtstreeks afkomstig uit deze sectoren, maar ook werken we in opdracht van een vrij selecte groep aannemers waarbij we ons thuis voelen en die op vergelijkbare wijze staan in het met elkaar omgaan. De mens staat daarin centraal en quick wins zijn geen drijfveren. Ter Steege behoort daarbij, maar ook bedrijven als Salverda Bouw, Groothuis Bouw, Trebbe, Dura Vermeer en Goossen te Pas Bouw. We werken met 23 mensen op de loonlijst en daar omheen hebben we een flexibele schil van dertig mensen. Ons werkgebied is oost en midden Nederland met eendenkbeeldige cirkel van ruim vijftig kilometer rond Deventer en Raalte. De jongens moeten maximaal een half uur rijden is ons uitgangspunt. Incidenteel gaan we op verzoek van vaste relaties mee naar andere regio’s, maar dat beperken we waar mogelijk. Wij kiezen onze eigen opdrachten. De vraag van werk overtreft ons aanbod. We zijn geen onderaannemer maar partner. Kwaliteit is de voornaamste pijler, naast het één op één volgen van een planning. Meedenken in het voortraject om het mooiste resultaat te behalen is voor ons ook een uitgangspunt. We willen tot de top vijf van het land op ons specifieke terrein blijven behoren. Dan heb ik het niet over de omzet en omvang, maar dan redeneer ik puur vanuit de kwaliteit. Dat geldt ook voor onze leveranciers. Wij kiezen voor kwalitatief hoogstaande en innovatieve partijen, zodat we expertise kunnen uitwisselen en steeds betere materialen en nieuwe verwerkingstechnieken kunnen toepassen. Er gebeurt veel op dit vlak. De ontwikkelingen volgen elkaar in een snel tempo op.” Volgens Johan Rosman zijn de huidige marktontwikkelingen gunstig voor het bedrijf. “Onze orderportefeuille is beduidend groter dan in voorgaande jaren. Het feit dat wij zelf opdrachtgevers kiezen en niet afhankelijk zijn de grillen van de markt is een belangrijk voordeel. De agenda, ook van volgend jaar, begint zich alweer redelijk te vullen. De schoolvakanties zijn onze drukste periodes. In het komende halfjaar zijn we onder andere betrokken bij de realisatie van woonzorgcentra in Nunspeet en Losser, het nieuwbouwproject van Demcon in Enschede en bij opdrachten van de woningcorporaties Welbions en Woonzorg Nederland." Bouwen in het Oosten 53 Meedenken in het voortraject om het mooiste resultaat te behalen...
Kampus Rijssen 54 Bouwen in het Oosten
Kampus Rijssen ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Van Buuren Digitale sleutels en toegangscontrole in Kampus Van Buuren vertaalt wensen in de praktijk Bouwbedrijf Ter Steege Bouw Vastgoed heeft Van Buuren gevraagd om mee te denken over een geschikt toegangscontrolesysteem voor het Kampus Experience Center in Rijssen. Dit Experience Center zal worden ingezet voor het ROC Twente, Bouwmensen Rijssen en Remo. Projectmanager Bert ter Haar licht toe. “In opdracht van Van Buuren heb ik verschillende gesprekken gevoerd om in kaart te brengen waaraan het toegangscontrolesysteem moest voldoen. Het belangrijkste was dat verschillende gebruikers met één tag toegang zouden krijgen tot zowel de gezamenlijke ruimtes als hun eigen lokalen en kantoren. Daarnaast gaf het ROC Twente aan dat zij graag een koppeling zouden willen tussen het toegangscontrolesysteem en hun administratiepakket. We hebben de verschillende wensen vertaald naar een programma van eisen en zijn uitgekomen op het Salto toegangscontrolesysteem. Dit toegangscontrolesysteem is in de cloud omgeving van Van Buuren gezet waardoor het beheer vanaf verschillende locaties kan worden geregeld. Daarnaast kan de beheerder digitale sleutels aanmaken op de hoofdlocatie, in dit geval het ROC Twente. Het toegangscontrolesysteem is te bedienen met een smartphone wat een fysieke tag overbodig maakt.” //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Toegangscontrolesysteem Ter Steege Bouw Vastgoed heeft Van Buuren de opdracht gegeven om het toegangscontrolesysteem zowel te installeren als te implementeren. Ze hebben ervoor gezorgd dat alle lokalen en kantoren zijn voorzien van de Salto RvS krukgarnituur en de algemene deuren van hang- en sluitwerk klasse 4. Het beslag van dit hang- en sluitwerk is speciaal ontwikkeld voor scholen. Hierbij is extra aandacht besteed aan de sterkte van de krukken op het schild. Bouwen in het Oosten 55
Kampus Rijssen //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Pongers Precisie Sloop Pongers Precisie Sloop: Soepel verloop van begin tot eind Pongers Precisie Sloop raakte sinds begin vorig jaar betrokken bij het project Kampus. Woordvoerder Jan Hendrik Pongers: “Wij kregen opdracht voor het slopen van de grote hal van verhuurbedrijf Loxam, de naastgelegen woning met bijgebouwen en het verrichten van sloopwerkzaamheden aan de kopgevel van REMO, ter plaatse van de aansluiting van het nieuwe gebouw. Een mooi project op een geweldige zichtlocatie in Rijssen pal voor het kantoor van Ter Steege. Van begin tot eind is het project vlekkeloos verlopen, de lijnen waren kort. De enige verrassing was de aanwezigheid van een betonnen trapopgang onder de grond tegen de gevel van REMO, waarvan het bestaan alleen nog op de oorspronkelijke bouwtekeningen zichtbaar was. De verwachting was eigenlijk dat die allang gesloopt zou zijn, maar dat bleek niet het geval. Doordat we in Rijssen op dat moment meerdere projecten onder handen hadden, konden we snel schakelen met mensen en materieel en bracht dit geen vertraging voor Ter Steege. Daarnaast hebben we In de periode van de nieuwbouw in opdracht van REMO inpandige sloopwerkzaamheden uitgevoerd. We zijn op dit moment ook voor Ter Steege aan het werk om de kelder van REMO, met een oppervlak van circa duizend vierkante meter BVO, volledig te ‘strippen’. We zijn blij dat we een bijdrage mochten leveren aan dit mooie project!” 56 Bouwen in het Oosten
KienhuisHoving informeert Oorlog in Oekraïne levert onvoorziene omstandigheid op De Raad van Arbitrage voor bouwgeschillen heeft op 25 augustus 2022 in een spoedbodemgeschil geoordeeld dat de oorlog in Oekraïne een onvoorziene omstandigheid oplevert. Dit biedt mogelijkheden voor aannemers om door de rechter de aannemingsovereenkomst te laten aanpassen, ook wanneer een beroep op kostenverhogende omstandigheden is uitgesloten! Overeenkomsten die zijn gesloten vóór oorlog in Oekraïne Sinds de oorlog in Oekraïne hebben zich extreme prijsstijgingen voorgedaan en zijn bepaalde bouwstoffen schaars. Partijen die nu een aannemingsovereenkomst sluiten moeten hier rekening mee houden en doen er verstandig aan om hierover afspraken te maken. Partijen die vóór de oorlog al een overeenkomst hadden gesloten, hoefden hier echter geen rekening mee te houden, waardoor de vraag is wie de prijsstijgingen moet betalen. Casus Opdrachtgever en aannemer hebben in 2020 een aannemingsovereenkomst gesloten. In de overeenkomst is bepaald dat de aanneemsom prijsvast is tot en met 31 december 2021 en dat daarna een indexering conform de BDB-index geldt. Paragraaf 47 UAV 2012 en artikel 7:753 BW, welke bepalingen zien op kostenverhogende omstandigheden, zijn uitgesloten. Nog voor de start van de bouw is er vertraging ontstaan. Opdrachtgever is op 24 februari 2022 een spoedbodemgeschil gestart en vordert onverkorte nakoming van de overeenkomst. De aannemer stelt onder meer dat door de oorlog in Oekraïne sprake is van onvoorziene omstandigheden, waardoor niet langer van haar verlangd kan worden dat zij tegen de oorspronkelijke aanneemsom het project bouwt. Oordeel arbiters Arbiters oordelen dat de oorlog in Oekraïne en de gevolgen daarvan voor (onder andere) de bouw, hebben te gelden als een van buiten komende extreme onvoorziene wijziging van omstandigheden welke naar objectieve maatstaven een verdere ongewijzigde uitvoering van de aannemingsovereenkomst voor de aannemer in redelijkheid niet langer verantwoord maakt. Dat artikel 7:753 BW en paragraaf 47 UAV 2012 zijn uitgesloten, doet hier niet aan af. Arbiters zijn van oordeel dat er sprake is van een situatie zoals bedoeld in artikel 6:258 BW. Deze bepaling houdt in dat de rechter op verlangen van één van partijen de gevolgen van een overeenkomst kan wijzigen op grond van onvoorziene omstandigheden die van dien aard zijn dat de wederpartij naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid ongewijzigde instandhouding Deze column is geschreven door: Marianne ten Feld, advocaat bouwrecht en aanbestedingsrecht. Haar e-mailadres is marianne.tenfeld@kienhuishoving.nl, haar telefoonnummer is 088 - 480 40 69. Bouwen in het Oosten 21 57 niet mag verwachten. Deze bepaling is van dwingend recht en kan dus niet worden uitgesloten in de overeenkomst. De vordering van opdrachtgever dat moet worden gebouwd tegen de oorspronkelijke (geïndexeerde) aanneemsom wordt afgewezen, hoewel de aannemer wel wordt veroordeeld om op korte termijn te starten met de bouw. Partijen moeten gaan overleggen over de vraag welke kostenverdeling redelijk en billijk is. Commentaar Deze uitspraak biedt aannemers een aanleiding om (opnieuw) het gesprek aan te gaan met hun opdrachtgever over de extreme prijsstijgingen, ook wanneer een beroep op kostenverhogende omstandigheden (art. 7:753 BW en par. 47 UAV 2012) is uitgesloten. De vraag is of deze uitspraak navolging krijgt in de rechtspraak en zo ja, welk deel van de prijsstijging in dat geval mag worden doorberekend aan de opdrachtgever. Voor vragen over prijsstijgingen in de bouw kunt u contact opnemen met Marianne ten Feld-Sprik, advocaat bouwrecht en aanbestedingsrecht.
Benchmark Electronics 58 Bouwen in het Oosten
Benchmark Electronics //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Jolanda Groothuis / Fotografie: Wim van ’t Hoff (Eyemagic) BBD Bouwmanagement regisseert ingrijpende revitalisatie Benchmark Electronics In opdracht van Benchmark Electronics Almelo en Mileway Logistics real estate verzorgt BBD Bouwmanagement het bouw- en procesmanagement ten behoeve van de revitalisering van het bedrijfspand in Almelo. In twee jaar tijd wordt het gebouw, bestaande uit 4.500 m² kantoren, 12.000 m² bedrijfs- en productiehallen met labruimten en cleanrooms, ingrijpend uitgebreid en gerenoveerd. Bouwen in het Oosten 59
Gerdo Waanders, eigenaar van BBD Bouwmanagement uit Oldenzaal, werd in 2018 benaderd door Herman Bartelink (algemeen directeur Benchmark Europe) met de vraag zijn visie te geven over een totale upgrading en de daarbij behorende kosten van het bedrijfspand in Almelo. Eveneens werd hij gevraagd mee te denken om een juiste overeenkomst te bewerkstelligen tussen huurder en verhuurder; het zoeken naar een goede verdeelsleutel, niet in de laatste plaats met de op handen zijnde investering. Gerdo Waanders: “Het bestaande pand voldeed al geruime tijd niet meer aan de huidige condities en richtlijnen. Met betrekking tot de machinerie en inventaris was de complexiteit spraakmakend, maar ook de medewerkers verdienden betere, meer verantwoorde werkplekken.” Vlekkenplan De bouw- en procesmanager stelde samen met zijn team een zogenaamd vlekkenplan op waarbij een ruwe en voorlopige indeling van het gebouw werd beschreven. Gerdo Waanders: “Dit plan hebben we bepaald aan de aan de hand van de nieuwe logistieke routing in het pand. Vragen waaronder; welke afdelingen zijn er, de grootte ervan, de manier van samenwerken en gestelde eisen ten aanzien van de verschillende afdelingen werden hierbij onder de loep genomen. Deze kenmerken en inventarisaties hebben we gebundeld in combinatie met verschillende begrotingen en de manier waarop zij het beste ingepast konden worden in het gebouw. Het vertrouwen dat we kregen van de opdrachtgever was vanaf het begin groot; “Denk met ons mee, breng jullie kennis en ervaring in op het bouwkundige-, logistieke- en het procesmatige vlak.” Met die boodschap zijn we de uitdaging aangegaan om ons juist te presenteren.” Gefaseerde uitvoering Volgens Waanders lieten de bedrijfspanden het toe om te revitaliseren: “De bestaande gebouwen hebben uitstekende constructieve eigenschappen en zijn te voorzien van hoge plafonds. Dat is een groot voordeel. Installatieaanpassingen zijn goed in te vullen en het is mogelijk fijne werkruimtes Duurzaamheid loopt als een rode draad door het hele renovatieproces. 60 Bouwen in het Oosten
Benchmark Electronics te creëren. Dat was een juiste basis om verder op te borduren. We hebben alle elementen samengevoegd vanuit het Programma van Eisen naar een Plan van Aanpak en daarbij hebben we alles in het werk gesteld om de opdrachtgever het beste te bedienen voor de toekomst. Als je dat weloverwogen doet is de kans van slagen groot. Werken op basis van onze ervaring, kennis en onderling vertrouwen spelen daarbij een belangrijke rol. Dit bleek zijn uitwerking te hebben. Op 1 december 2020 kregen we groen licht van de opdrachtgever. Soortgelijke projecten zullen in de toekomst meer voor gaan komen aangezien de bouwgrond schaars begint te worden. Het loont zich om bestaande vastgoedobjecten te upgraden naar de huidige maatstaven met de juiste gebouwlabeling.” Complex project Hij vervolgt: “Dit project zit complex in elkaar. Bij Benchmark Electronics zijn op deze locatie circa 550 mensen werkzaam en Bouwen in het Oosten 61
Benchmark Electronics 62 Bouwen in het Oosten
Benchmark Electronics bovendien mag de productie niet onderbroken worden. Dit geldt voor zowel de engineeringals de productieafdelingen. Hierdoor zal de revitalisatie in zeven fasen uitgevoerd worden. In maart 2021 werd er gestart, de laatste fase zal naar verwachting in het derde kwartaal van 2023 afgerond zijn.” 16.000 m² sprinklerinstallatie Duurzaamheid loopt als een rode draad door het hele renovatieproces. Het bedrijfsgebouw ondergaat een upgrading van energielabel G naar energielabel A en is daarmee gereed voor de toekomst. Toepassingen van hightech luchtbehandeling, koel- en verwarmingsinstallaties zullen door het gehele bedrijfspand worden doorgevoerd. Eén van de noemenswaardige onderdelen is bovendien het aanbrengen van 16.000 m² sprinklerinstallatie waarbij ook alle plafonds en verlichting in het gehele pand vervangen zullen worden. Mooie klus BBD Bouwmanagement regisseert het totale revitaliseringsproces; van initiatiefase tot nazorg en selecteerde daarbij onder meer de architect, aannemer, constructeur en installatieadviseur. Volgens Waanders is dat een combinatie van gevoel, kennis en ervaring: “We werken niet alleen op de blauwe ogen, blijven realistisch en daarom richten we ons -in de meeste gevallen- op meerdere partijen. Het team dat de basis voor dit project vormt is goed op elkaar ingespeeld. Wekelijks vindt er systematisch overleg plaats, zowel intern als extern. Tot op heden zijn we zeer tevreden over de voortgang van het proces. Financieel sturen we keurig binnen de kaders en conform de budgetteringen. Samenvattend zijn we content over de gang van zaken en ervan overtuigd dat we deze intensieve, maar bovenal mooie klus, succesvol met alle betrokkenen gaan klaren.” Gerdo Waanders: “De bestaande gebouwen hebben uitstekende constructieve eigenschappen om te revitaliseren.” Bouwen in het Oosten 63 Werken op basis van ervaring, kennis en onderling vertrouwen...
Benchmark Electronics 64 Bouwen in het Oosten
Benchmark Electronics Benchmark Electronics Almelo Benchmark Electronics Almelo maakt onderdeel uit van de multinational Benchmark Electronics Inc, een Amerikaans beursgenoteerde organisatie op het gebied van het vervaardigen van hightech elektronica en het leveren van diensten richting Original Equipment Manufacturers. De organisatie is met name actief in sectoren als de halfgeleiderindustrie, de vliegtuigbouw, defensie-industrie en de medische wereld. Onder de opdrachtgevers bevinden zich internationale spelers waaronder Thales, ASML, Airbus en Siemens. In Almelo zijn circa 550 werknemers werkzaam. //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Gerdo Waanders: “Soortgelijke projecten zullen in de toekomst meer voor gaan komen aangezien de bouwgrond schaars begint te worden. Het loont zich om bestaande vastgoedobjecten te upgraden naar de huidige maatstaven met de juiste gebouwlabeling.” Bouwen in het Oosten 65
Bent u ook zo moe van al die die niet werken? De tweede helft van het zakelijke jaar 2022 is alweer goed op stoom. Haldu Groep kan positieve ontwikkelingen melden. Intern ontvingen we bijvoorbeeld meerdere nieuwe collega’s die ons kantoorteam komen versterken. Een knappe wervingsprestatie van onze afdeling HR in lastige tijden. Eveneens zien we een gezonde toename van het aantal buitenlandse vakmensen dat voor Haldu (én dus voor onze opdrachtgevers!) kiest. Bijvoorbeeld eind augustus konden we in één keer een groep van 20 vakmensen uit diverse landen aan de slag laten gaan op bouwprojecten. En dit aantal herhaalden we begin september. Dit zijn toch substantiële aantallen. Proactief werven Uiteraard wachten we niet af en werven we op alle mogelijke manieren, ook onconventioneel. Zo hebben we nu zelfs een tv-campagne lopen op de sportzenders in Hongarije. Aanvullend staan er vanuit Haldu Groep goede specialisten klaar die op korte termijn voor ons in het buitenland gaan recruiten. En wellicht openen we een eigen kantoor voor recruitment in Hongarije. Kortom, actie in plaats van afwachten. Maar ook onze vakmensen zelf komen in actie. Het gemiddeld aantal uren dat zij momenteel werken is gestegen van 36/37 uur naar 38/39 uur. Ook werken onze buitenlandse vakkrachten graag op zaterdag. Het werk ligt er nu eenmaal en de schaarste aan vakmensen is actueel. Gelukkig kunnen wij de projecten prima aan door hun bereidheid meer uren te maken. In de buitenwereld is het helaas minder zonnig… Helaas is het maatschappelijkeconomische veld momenteel minder zonnig. Ik noem u de voortslepende oorlog in Oekraïne, de energiecrisis, de haperende beurs en de mega-inflatie. Uiteraard kan en mag stikstof in dit rijtje van economische roadblocks niet ontbreken; iedereen viel over Wopke Hoekstra heen toen hij het waagde om het heiligverklaarde jaar 2030 voor onze milieudoelen op te willen rekken naar 2035. Toch geen gek idee; met die vijf jaar extra kunnen álle betrokken partijen veel beter hun verantwoordelijkheid nemen vanuit een rustiger tijdspad. Daarmee voorkomen we ook dat we onnodig veel geld verspillen om maar gehaast de gestelde doelen voor 2030 te kunnen realiseren. Ik heb moeite met die typische Haagse ballonnetjes Ook het asielzoekersdilemma helpt niet mee. Recent las ik een oproep om maar eventjes 20.000 extra woningen te bouwen, bóvenop de target die er al ligt van onze vriend Hugo van 120.000 woningen per jaar. Een target die we sowieso al niet halen, want je krijgt bijna geen vergunning
Column Haagse proefballonnetjes meer vanwege de stikstof beperkingen. Wie verzint er nou om een al onhaalbaar target zomaar nog meer te verhogen? En dan hoor ik ook steeds dat er tijdelijke low budget flexwoningen moeten worden gebouwd? Wat zijn dat? Woningen die je weer afbreekt als je ze niet meer nodig hebt? En als je ze laat staan, heb je gewoon een slechte woning neergezet. Typisch een Haags ballonnetje dat vanuit het gerieflijke pluche wordt opgelaten zonder enige kennis van zaken. Tijd voor gezond boerenverstand De boeren hebben toch ergens wel een punt, vind ik. Mijn oproep? Laten we eerst eens onze Nederlandse producten meer in Nederland zelf houden en consumeren. Veel producten verkwanselen we in het buitenland en kopen diezelfde producten weer duurder terug, zoals met gas dat we heel voordelig aan België verkopen. Dat vind ik te gek voor woorden. Veel producten van Nederlandse boeren, zoals melk, kaas en vlees, gaan de grens over. Mijn pleidooi? Gun onze boeren zoveel mogelijk een profijtelijke markt in Nederland voor hun producten. Met die stap lossen we al veel problemen op. PFAS is wél afbreekbaar Gelukkig is er ook goed nieuws: de tien grootste bouwbedrijven in Nederland hebben hun winst verdubbeld ten opzichte van verleden jaar. Wist u trouwens dat een paar knappe koppen een voordelige en makkelijke methode hebben ontwikkeld om PFAS af te breken? Zelf vind ik dit baanbrekend nieuws waarbij ik mij erover verbaas dat de mainstream media dit niet oppakken en ook vind ik het onbegrijpelijk dat Den Haag hierin niet onmiddellijk grootschalig investeert. Graag wens ik u een zakelijk sterke tweede helft van 2022 toe! Danny van Hal
Wees nieuwsgierig en open minded Samenmeester laat mensen in de bouw & infrasector anders kijken naar hun vraagstuk op het gebied van HR, kwaliteit, beleid en vitaliteit. Samenmeester benadert duurzaamheid vanuit een ander perspectief en heeft een bredere kijk en unieke aanpak door een vrouwelijke touch. Inge Meester I inge@samenmeester.nl I 06 5580 4721 www.samenmeester.nl 68 Bouwen in het Oosten
Broeze Nijverdal ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen / Fotografie: Broeze Nijverdal Honderdjarig Broeze Nijverdal optimistisch gestemd voor de toekomst Gestage groei en specialisatie leidt tot goede marktpositie Het eerste weekend van juli stond in het teken van het honderdjarig bestaan van Broeze Nijverdal. Op vrijdag 1 juli werd dit gevierd met genodigden en op zaterdag 2 juli stonden de deuren van het bedrijf open voor iedereen die een kijkje wilde komen nemen in het bedrijf. “Een geslaagd weekend”, vertellen algemeen directeur Arnold Hofmeijer van de MaatHof Groep waar Broeze sinds ruim drie jaar als zelfstandig opererend dochterbedrijf deel van uitmaakt, en operationeel directeur Jeroen Besten van Broeze. Bouwen in het Oosten 69
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Geschiedenis in vogelvlucht De geschiedenis van de honderdjarige zag er in vogelvlucht als volgt uit. In 1922 begon Gerrit Jan Broeze als hoefsmid een eenmansbedrijf. Daarna werd door zonen Bertus en Jan het stokje overgenomen in 1960. Er werd gestart met het vervaardigen van landbouwmachines en stalhekken. In 1991 werd het bedrijf overgedragen aan de derde generatie in de persoon van Gert-Jan Broeze. Een verhuizing van de Collenstaartweg in Hulsen naar de Industrieweg in Nijverdal volgde in 1994. Het bedrijf is dan inmiddels gegroeid naar twaalf medewerkers. In 2008 wordt het management versterkt door de toetreding van Jeroen Besten en Klaas Kuipers in de directie en als aandeelhouders. Zes jaar later mag Broeze Nijverdal zich gecertificeerd noemen volgens de NEN EN-1090 norm. Onder deze norm kan Broeze lassen tot en met executieklasse vier. 70 Bouwen in het Oosten Gerrit Jan Broeze was als hoefsmid met zijn eenmansbedrijf de grondlegger van het bedrijf Broeze Nijverdal, dat in de loop der jaren is uitgegroeid tot een dynamisch en marktgericht bedrijf met een sterke marktpositie in gespecialiseerde bouwen industriële toepassingen.
Broeze Nijverdal Terugblik ”Als je terugblikt op deze Smederij Broeze in 1955. eeuw dan kun je concluderen dat het bedrijf elke keer stapsgewijs gegroeid is. Niet alleen qua omvang en omzet, maar vooral ook procesmatig gezien”, vertelt Besten. “Dat we zo’n twintig jaar geleden de bakens drastisch hebben verzet heeft een extra katalyserende rol gespeeld. Tot die tijd waren we voor het overgrote deel gericht op de traditionele, reguliere staalbouw waarbij we in vrijwel alle projecten als onderaannemer van de hoofdaannemer werkten. De afgelopen jaren hebben we ons voornamelijk toegelegd op een tweetal marktsegmenten. De infra en de industriële sector.” Hofmeijer: “In grote lijnen vormen beide onderdelen ongeveer de helft van onze omzet al zijn er natuurlijk jaarlijks wel wat fluctuaties. Met name in de industrie hebben we nu veelal te maken met de eindgebruiker, al zijn hoofdaannemers nog steeds in beeld in sommige projecten. Het betekent dat we veel projecten uitvoeren vanaf calculatie tot en met de realisatie. Het zijn langlopende projecten waarmee onze mensen zich als het ware vergroeid voelen. Het is ook iets van hun. De betrokkenheid bij de opdrachten is groot, net als de trots op het eindresultaat.” Bouwen in het Oosten 71 In het jaar 1960 werd de onderneming van Gerrit Jan Broeze overgenomen door zijn twee zoons, Bertus en Jan, die startten met het vervaardigen van landbouwmachines en stalhekken. In 1994 verhuist Broeze van het gebouw aan de Collenstaartweg in Hulsen naar het nieuwe onderkomen aan de Industrieweg in Nijverdal. Het bedrijf heeft dan 12 medewerkers.
Vestigingen in: Almelo - Apeldoorn - Denekamp - Fleringen - Hardenberg - Heeten - Hengelo - Raalte - Zwolle - Rheine (D) 72 Bouwen in het Oosten
Broeze Nijverdal Station Assen Liftschacht Velperpoort Vier maanden vooruit Zowel Hofmeijer als Besten zijn positief gestemd over het aanbod van werk. “We kunnen nog geen vermindering van de vraag vanuit de markt waarnemen en daar zijn we blij mee. We merken nog niet een terughoudendheid bij opdrachtgevers. Onze orderportefeuille voor de komende vier maanden zit vol en voor volgend jaar zijn de eerste opdrachten afgesloten en zijn de verwachtingen ook gunstig. Momenteel zijn we betrokken bij een aantal spraakmakende, mooie projecten. Twee industriële opdrachten in Hengelo en Enschede en in de infra een grote tunnel in Delft. We verwachten vooralsnog geen grote terugslag op de wat langere termijn, maar ook wij hebben te maken met onzekerheid. Wat gebeurt er met de staalprijzen, gaat Duitsland echt de productie van staal beperken, hoe verloopt de oorlog in Oekraïne, hoe zit het met de beschikbaarheid van materialen? Het zijn mondiale ontwikkelingen die we niet zelf in de hand hebben. De situatie is gewoon zeer complex. “ Toekomst Een grotere omvang en snelle groei wordt door Hofmeijer niet nagestreefd. “Dat is inderdaad Plaza West Haarlem Arnold Hofmeijer: “De betrokkenheid bij de opdrachten is groot, net als de trots op het eindresultaat.” Bouwen in het Oosten 73
Bouwen in Gelderland voor alle professionals in de bouw Is Gelderland zakelijk interessant voor uw bedrijf? Wilt u Bouwen in Gelderland kosteloos ontvangen? Meldt u zich dan aan via onze website www.bouweningelderland.nl >> contact Of stuur een mail naar info@bouweningelderland.nl Bouwen in Gelderland is zeer recent als nieuwe titel geïntroduceerd. De verwachting is, dat het magazine een vergelijkbare toonaangevende positie in de Gelderse bouw- en installatiewereld gaat veroveren als Bouwen in het Oosten in deze regio. Het blad richt zich op de professionals in de bouw, zowel opdrachtgevers als uitvoerende, adviserende en controlerende bedrijven. www.bouweningelderland.nl redactie@bouweningelderland.nl
Broeze Nijverdal geen doel op zich, al weet je nooit wat zich aandient aan mogelijkheden. We zoeken het meer in de optimalisatie van onze processen en organische groei. Daarin willen we stap voor stap vooruitgang boeken. Dat geldt ook voor de synergie binnen de MaatHof Groep, waartoe ook GS Metaal uit Vriezenveen en DMI uit Denekamp behoren. Deze beide bedrijven zijn meer productiebedrijven, maar we vullen elkaar goed aan en ook op dat vlak is er nog winst te boeken.” Besten: “Wij werken in de grotere opdrachten veelvuldig in teamverband. De complexere projecten waar veel gevergd wordt van organisatie, planning, communicatie en afstemming: dat zijn de werkomgevingen waarin we ons prettig voelen en een duidelijke meerwaarde Speciaal transport project Wila bieden. Dat vraagt onder andere veel van onze projectmanagers die een onmisbaar en essentieel deel vormen van onze groep medewerkers, in totaal 35 mensen. Op dit moment kunnen we vier, vijf vakbekwame mensen een interessante werkkring bieden. Tijdens de festiviteiten van juli bleek dat we goed in de markt liggen. Onze mensen zijn trots op hun werk. We zijn weliswaar geen familiebedrijf, maar die sfeer is wel gebleven. We zijn positief gestemd voor de komende periode.” Jeroen Besten: “We zijn weliswaar geen familiebedrijf, maar die sfeer is wel gebleven.” Bouwen in het Oosten 75
Algemeen Nu al meer zonnestroom dan in heel 2021 Er werd in de eerste acht maanden van dit jaar al 12,6 terawattuur (TWh) zonnestroom opgewekt. Dat is 12,5 procent meer dan in heel 2021, zo blijkt uit cijfers van energiebedrijf Zonneplan, dat inzicht heeft in de zogeheten elektriciteitsmix. Het toegenomen aantal woningen met zonnepanelen en het grote aantal zonuren tot dusver ligt hieraan ten grondslag. Ook windenergie is op weg om de cijfers van vorig jaar te overstijgen. een sterke opmars. Hoewel de zon tot dusver dit jaar net iets meer stroom opwekte dan de wind, zal de balans de komende maanden nog omslaan. Wanneer zich hetzelfde patroon voltrekt als vorig jaar komt de opbrengst van windmolens dit jaar uit tussen de 19 en 20 TWh, waar vorig jaar de teller stokte bij 16,8. Hopelijk zit er dit jaar zelfs nog iets meer in, want een grote hoeveelheid windenergie kan bijdragen aan het enigszins in toom houden van de elektriciteitsprijzen. De laatste jaren neemt de jaaropbrengst van zonnepanelen steeds toe. Vorig jaar leverden zonnepanelen op daken en zonneparken op land en water gezamenlijk nog 11,2 TWh (11,2 miljard kilowattuur) op, maar dat record is dit jaar in augustus dus al verbroken. In 2021 werd bovendien 21 procent van alle zonnestroom opgewekt 76 Bouwen in het Oosten in de laatste vier maanden. De kans is dus groot dat de recordopbrengst dit jaar nog zal oplopen tot zo’n 16 TWh. Dat zou een verbetering van ruim 40 procent zijn ten opzichte van vorig jaar. De wind in de zeilen Naast stroom uit zonnepanelen is ook windenergie bezig aan Zon gaat wind inhalen Waar zonnepanelen in 2018 nog een aandeel hadden van een kleine 25 procent ten opzichte van windmolens, is dat vorig jaar al gegroeid tot 40 procent. Met de enorme interesse in zonnepanelen waarvan al sinds oktober vorig jaar sprake is lijkt het een kwestie van tijd dat zonnepanelen meer stroom zullen gaan opwekken dan windmolens. Als de huidige ontwikkeling zich doorzet is de kans groot dat dit al volgend jaar het geval is, zo vermoedt Zonneplan.
Algemeen BAM Bouw en Techniek tekent overeenkomst met Isala voor uitbreiding radiotherapiecentrum BAM Bouw en Techniek – Gebouwservices Oost en ziekenhuis Isala hebben de overeenkomst getekend voor de verbouwing en uitbreiding van het radiotherapiecentrum in Zwolle. Het radiotherapiecentrum gaat beschikken over twee bestralingsbunkers die geschikt zijn voor zowel een bestralingsapparaat als een MR-Linac. nieuwbouw mogelijk te kunnen maken, is de sloop van een deel van het huidige gebouw nodig. Verder zal BAM de gevels van het bestaande gebouw van circa 400 m2 vervangen. Terreinaanpassingen inclusief aanleg van nieuwe e-voeding zijn eveneens onderdeel van de gevraagde werkzaamheden. Bijzonder aan het gebouw is dat zowel de betonwanden als het dak twee meter dik worden. Nieuwbouw Het nieuwe radiotherapiecentrum van circa 1000 m2 omvat naast de bunkers ook bedieningsruimtes en spreeken onderzoekskamers inclusief wachtgelegenheid. Om de Nieuwbouw onderdeel van langere samenwerking Isala en BAM Bouw en Techniek werken sinds 2009 intensief samen. Het technisch beheer en onderhoud van gebouwen, installaties en omliggende terreinen van Isala in Zwolle worden sinds 2013 uitgevoerd door BAM Bouw en Techniek - FM Services. Het partnership tussen Isala en BAM kent zijn oorsprong in de samenwerking tijdens de nieuwbouw van het Zwolse ziekenhuis dat werd gestart in 2009. //////////////////////////////////// Planning BAM is in de tweede helft van augustus gestart met de verbouwing en in de loop van september met de nieuwbouw van het radiotherapiecentrum. De verwachte oplevering is eind 2023. 78 Bouwen in het Oosten Projectmanagers Henk Souwman van Isala en Bert Mondria van BAM Bouw en Techniek
Bouwen in het Oosten 79
1 Online Touch