RECREACTIE 1 | februari 2024 magazine over recreatie en toerisme Hét alternatief voor de rechter Geschillencommissie blijft onmisbaar Rekenmodel: investeer je in vastgoed, marketing of mensen? Limburgs Uitje wordt entertainmentbedrijf à la Vegas Natuur, mens én ondernemer profiteren van de duisternis
Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie
Regel het vóór het seizoen van 2024 echt begint. LAAT UW BEDRIJF TAXEREN Ons team is gespecialiseerd is in het taxereren van bedrijven en exploitatie-gebonden onroerend goed in de dag- en verblijfsrecreatieve sector (business valuation). Benieuwd naar de waarde van uw bedrijf? Wij maken graag een vrijblijvende maatwerk off erte voor u. Neem contact op met één van onze specialisten: Maxx Hup, Thijs Lunenburg, Yvette Mijnheer, Adri Mijnheer, Rianne Jansen, of Harm-Jan Mooiweer. vandeloosdrechtrbm.nl Verblijfsrecreatie Watersport Dagrecreatie Sport en Wellness DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR F.A. Molijnlaan 28, 8071 AG Nunspeet Tel: 0341 - 25 23 63
colofon voorwoord Hoofdredactie: HISWA-RECRON, Marike Rosier, communicatie@hiswarecron.nl Eindredactie: Maarten Bokslag, www.bokslag.com Redactiecommissie: Wanda van Eck, Jeff rey Belt, Stijn Boode, Charlotte de Baat Aan dit nummer werkten mee: Jaap van Sandijk, Rutger van de Maat, Facet, Irma Diepenmaat Opmaak: Dock35 Media Coverfoto: Shutterstock Bladmanagement: Dock35 Media, Sjoerd Franssen Advertenties: Dock35 Media, Martijn Penning, (0314) 355 826, martijn@dock35media.nl Druk: Senefelder Misset Doetinchem B.V. Abonnementen: HISWA-RECRON, Storkstraat 24, 3833 LB Leusden, communicatie@hiswarecron.nl, (033) 303 9700, 70 euro per jaar, 35 euro voor studenten en medewerkers van recreatiebedrijven. Gratis voor HISWA-RECRON-leden, overheden en pers. Als vakblad hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er vanuit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Oplage: 4.400 exemplaren. De samenstellers hebben de grootst mogelijk zorgvuldigheid betracht. Noch HISWA-RECRON, noch redactie, noch auteurs aanvaarden enige aansprakelijkheid bij eventueel voorkomende fouten. Marike Rosier Manager Communicatie Licht en donker Het nieuwe jaar is net begonnen en de allerdonkerste dagen rond kerstmis hebben we achter de rug. Voor 2024 wens ik jou, als lezer van Recreactie, veel mooie lichtpuntjes toe. Licht is sowieso iets dat we als mensen, dieren en natuur nodig hebben. Met licht is ons levensritme in balans. Licht werkt op onze hormoonhuishouding waardoor we ons prettig en vrolijk kunnen voelen en het helpt de menselijke stofwisseling en onszelf gezond te houden. Hoe verrassend is het om in deze editie dan eens te lezen over de kracht van de nacht, over donkerte. Hoe je meer kunt zien door minder licht. Zo ziet onze sterrenhemel er in totale duisternis heel anders uit. Afgelopen zomer was ik in Oeganda en daar zie je ’s avonds een indrukwekkende hemel vol duizenden sterren, echt het dubbele aantal van wat bij ons zichtbaar is. In het donker is de natuur ook anders. Het is stiller, maar juist PARTNERS IN BUSINESS: KENNISPARTNERS: ’s nachts komen ook bepaalde dieren tot leven. Het is een belevenis om daar deelgenoot van te zijn. In het artikel op pagina 20 lees je hoe je daar als ondernemer aan kunt bijdragen (en er je voordeel mee doen!) Door minder lichtvervuiling en verspilling van energie, maar ook door gasten een nachtelijke beleving buiten aan te bieden. Je vindt daarbij ook een aantal tips om direct aan de slag te gaan met het verdonkeren van je bedrijf. In deze editie lees je verder uitgebreid over de geschillencommissie en over de grootste plannen van Kai Reijnen van Limburgs Uitje. Facet legt uit welke investeringen op je bedrijf nou écht rendement geven. Daarnaast lees je hoe je de buitenruimte handig kunt inrichten. Denk dan ook aan het donker – want duisternis is bijna zo belangrijk als het licht. Veel leesplezier! 01-2024 | Recreactie 5
BAKWANDEN MET SLECHTS 22 KW net zoveel capaciteit als andere merken met 35 kW Een revolutionair frituurconcept: Fry Logic Denkt u zich eens in: een lagere energierekening, een grotere afbakcapaciteit, meer gebruiksgemak, milieuvriendelijk ondernemen en een overheerlijk eindproduct. Fry Logic biedt het allemaal! 100% Nederlands fabrikaat Model met enkele afzuiging. Frontpaneel leverbaar in elke gewenste RAL-kleur. 100% Nederlands fabrikaat EEN BAKWAND OP MAAT omdat elke ondernemer uniek is, net als zijn bakwand N DIT WAARDEREN ONZE KLANTEN ✓ Adviseurs die meedenken in praktische oplossingen ✓ Maatwerk mogel� kheden van onze rvs fabriek ✓ Korte levert� den ✓ Vakkundige installatie ✓ 24/7 Service met landel� ke dekking Benieuwd naar ervaringen van onze klanten? www.hakpro.nl/projecten EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 20-10-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. ONLINE BESTELLEN? www.hakpro.nl De Vivo bakwand met dubbele afzuiging. Dubbel zo indrukwekkend en vrijwel geurloos. De robuuste uitstraling, afgeronde hoeken en naadloze afwerking zijn kenmerkend voor de ViVo bakwand. Het afwerkingsniveau en materiaalgebruik zijn van ongekend niveau, net als de (indelings) mogelijkheden. De ViVo is eenvoudig te bedienen waardoor al uw personeel dezelfde kwaliteit friet aflevert. N G r G r A T A T T T R n R n T U A T U A I I I I E E I I o o F F e e R R m m U U R R * K * K E f E f E E L L S a S a r r e e n n a a r r d d e e v v o o o o r r w w a a a a r r d d e e n n
inhoud Informatief 08 14 31 32 33 Onder de aandacht Kort nieuws uit de branche Coverstory Geschillencommissie gaat door Kennis delen Een ongeluk zit in een klein hoekje Vakinfo Slim investeren in de buitenruimte Productnieuws Een overzicht van de laatste innovaties 20 22 26 13 Mens & bedrijf Duisternis De nacht mag donker zijn, daar heb je ook als ondernemer profi jt van Ondernemen Hoe meet je het rendement van een investering in vastgoed? De bezieling Kai Reijnen van Limburgs Uitje Column RecreAnders 01-2024 | Recreactie 7
onder de aandacht Efteling doneert 80.000 tickets We schreven er al over in de Recreactie van december 2023: maat schappelijk verantwoord ondernemen zit in de lift. De Efteling doet ook mee, door de komende vijf jaar jaarlijks 80.000 entreekaarten te doneren aan de Stichting Leergeld. Die zorgt ervoor dat de tickets terecht komen bij gezinnen met geldzorgen. Want een op de twaalf kinderen in Nederland groeit op in armoede. “Die kunnen vaak niet meedoen aan activiteiten die voor andere kinderen heel normaal zijn, bijvoorbeeld op school of tijdens de vakantie”, vertelt Gaby van den Biggelaar van Stichting Leergeld. “Samen onbezorgd herinneringen maken tijdens een uitje, zoals een bezoek aan de Efteling, hoort daar ook bij.” We vinden het belangrijk dat iedereen zich welkom voelt, ongeacht fysieke, financiële of sociale beperkingen, stelt de Efteling. Nieuwe pensioenregeling Dag van de Recreatie Op 6 december vond in het Archeon (Alphen aan den Rijn) de Dag van de Recreactie plaats. Er waren diverse workshops en discussierondes, waarin het vooral ging om de competenties die mensen nodig hebben om in de recreatie te werken, en de manier waarop het onderwijs daarop inspeelt. Hoogtepunt van de dag was de bekendmaking van de de winnaars van de recreatieverkiezingen. Het Beste Leerbedrijf Recreatie werd Thermae 2000 (Valkenburg). Maaike van der Molen van Landal Drentse Lagune (Westerbork) werd door de vakjury uitgeroepen tot Talent Recreatie van het jaar. FNV Recreatie organiseert de verkiezingen uit naam van het Sociaal Fonds Recreatie, in samenwerking met HISWA-RECRON en CNV Vakmensen. Vorig jaar werd de Wet Toekomst Pensioenen aangenomen en die wordt naar verwachting 1 januari 2025 van kracht. We gaan van een gegarandeerde pensioenuitkering naar een premieregeling: er wordt een vaste premie afgedragen waarvoor bij de pensioenleeftijd een pensioenuitkering wordt aangekocht. De premie wordt belegd, waarmee de pensioenuitkering afhankelijk wordt van de beleggingsrendementen. In de regeling voor de verblijfsrecreatie wordt rekening gehouden met tegenvallers door een solidariteitsreserve te vullen. HISWA-RECRON, FNV en CNV hebben de uitwerking van de nieuwe pensioenregeling uitgeschreven in een Transitieplan. De huidige pensioenpremie van 21,8% blijft in de nieuwe regeling ongewijzigd. www.hiswarecron.nl (zoekterm: Transitieplan) 8 Recreactie | 01-2024
Subsidie op Green Key De provincies Gelderland en Utrecht geven ondernemers subsidie als zij gaan werken aan certificering met de Green Key of Blauwe Vlag. Belangrijke certificaten, gezien de verduurzaming van de maatschappij. Bedrijven in toerisme en recreatie in beide provincies doorlopen een gesubsidieerde nulmeting voor certificering en krijgen het eerste jaar 50% korting op de jaarbijdrage. De subsidie bestond al langer in Gelderland, waar de aanmeldprocedure loopt via www.stichtingkmvk.nl/gelderland. Let op: het aantal plaatsen is beperkt. Voor Utrecht is de subsidie nog een nieuwtje. Meer informatie daarover bij HISWA-RECRON regiomanager Stijn Boode: s.boode@hiswarecron.nl. De robot brengt het linnengoed! Op Landal Landgoed ’t Loo is een pilot gestart met een zelfrijdende bezorgrobot. De pilot volgt na succesvolle proeven met een robot in de horeca. Nu gaat de bezorgrobot het parkteam ondersteunen bij het aanleveren en ophalen van linnengoed in de recreatiewoningen op het vakantiepark. Landal hoopt dat ook deze robot een succes wordt. Het concern ziet vele toepassingen waarbij robots de mens niet vervangen, maar versterken. Landal noemt het rondbrengen van boodschappen en gereedschap of onderdelen, zodat de medewerkers op de parken zich kunnen richten op het bieden van een meer persoonlijke gastervaring. Op het vakantiepark houdt de robot – in feite een zelfrijdend wagentje zich aan de snelheid van 10 kilometer per uur. Hij kan 25. De robot is volledig elektrisch en werkt 5 uur op een batterijlading. Hij kan in die tijd 70 kilometer afleggen. – Nieuw in dienst Op 1 januari begon Thiald Bokkinga (31) bij HISWA-RECRON als programmamanager Veilig Ondernemen. Het is een nieuwe functie en Thiald legt graag uit wat hij gaat doen: “Ik ondersteun ondernemers en de branchevereniging bij het tegengaan van ondermijning. Ondernemers kunnen met allerlei vragen of twijfels bij mij terecht. Heb je bijgedachten bij een bepaalde persoon of transactie, maar is het nog niet concreet genoeg om naar de politie te stappen? Of wil of durf je dat niet? Dan kun je mij altijd bellen om even te sparren.” Thiald werkte voorheen voor de politie, waar hij onder meer werkte aan opsporingsonderzoeken, gericht tegen ondermijning. Hij woont in Friesland en heeft een zeilboot. “Vroeger heb ik veel wedstrijden gezeild en ik deed ook aan kitesurfen.” 01-2024 | Recreactie 9 Foto: Shutterstock
De Professionele wasmachines en drogers voor op uw camping, vakantiepark of jachthaven Uw gasten willen onbezorgd genieten van hun vakantie. Gemakkelijk en snel een (vakantie) wasje weg kunnen laten werken hoort daar zeker bij. Zelfs slaapzakken, kussens en dekbedden zijn voor de professionele wasmachines en drogers van Miele geen enkel probleem. Voordelen voor uw gasten • Bediening in 32 talen: of u nu een Duitse of Italiaanse gast heeft, iedereen kan in de eigen taal de was doen. • Makkelijk betalen: verschillende betaalsystemen kunnen eenvoudig worden aangesloten op deze machines. • Geen geknoei: ook het aansluiten van een doseersysteem is eenvoudig. Zo hoeven uw gasten zelf geen pakken wasmiddel meer te kopen. Voordelen voor u • Extra inkomsten: Plug & play betaalsystemen voor muntgeld of betaalkaarten. • Zeer zuinig: de nieuwste modellen verbruiken 22% minder water en 28% minder stroom dan de vorige generaties. Daarmee zijn ze de zuinigste op de markt. • Duurzaam: de machines zijn getest en ontwikkeld op een levensverwachting van 30.000 wasbeurten. • Compact: u heeft slechts een halve vierkante meter aan ruimte nodig voor een complete set. Meer weten over deze compacte, zuinige en duurzame wasmachines en drogers? miele.nl/professional | Telefoon: (0347) 37 88 84 | E-mail: professional@miele.nl
onder de aandacht Merlijn Pietersma start eigen bedrijf Merlijn Pietersma – die overigens als adviseur verbonden blijft aan bureau Ginder – start met een eigen bedrijf. Hij wil zich richten op het verder verkennen van de essentie van vrijetijd in een veranderende samenleving, vertelt Pietersma. Daarbij gaat hij de diepte in. “Ik wil wezenlijke vragen beantwoorden, zoals: wat maakt toerisme, recreatie en vrijetijd zo belangrijk voor mensen? Hoe kan het domein de mentale en fysieke gezondheid van onze samenleving nog meer boosten?” In zijn zoektocht wil Pietersma onder meer samenwerken met vrijdenkers buiten het vrijetijdsdomein, zoals een filosoof, historicus en psychiater. “Met de inzichten die dat oplevert wil ik de recreatiesector een stukje verder helpen. Zeker ook waar het gaat over de publieke beeldvorming.” De inzichten die daaruit voortkomen, wil Pietersma delen via verschillende media. www.merlijnpietersma.nl ADAC en ANWB Campings van het Jaar Op 12 januari werden zowel de ADAC Awards als de ANWB Campings van het Jaar bekendgemaakt. HISWA-RECRON bedrijven waren goed vertegenwoordigd. Camping De Kleine Wolf (Stegeren) werd door de ANWB uitgeroepen tot fijnste familiecamping met zwembad. De ANWB-prijs voor ‘meest bijzondere accommodatie’ ging naar de Zeeuwse dijksuites op camping De Paardekreek (Kortgene). De ANWB deelde ook een Young Talent Award uit, in samenwerking met Jong RECRON. Die ging naar Vera van der Avoirt van Camping Wilgenweide (Molenschot). Ook bij de ADAC viel een Nederlands bedrijf in de prijzen. In de categorie Toegankelijkheid (voor mensen met een beperking) won Camping de Wildhoeve (Emst). Niet de winnaar, maar wel genomineerd voor de ADAC Camping Booking Award, was vakantiepark Beerze Bulten (Beerze). Nieuwe leden Tussen 15 november en 15 januari zijn de volgende bedrijven lid geworden van HISWA-RECRON. Welkom! Strand Tien, Oss, www.strandtien.nl Bmarine, Grou, www.bmarine.nl SISU Natuurlijk, Giethmen, www.sisunatuurlijk.nl Hoeve De Gastmolen, Vaals, www.gastmolen.nl Camperpark Viermannekesbrug, Oirschot, www.viermannekesbrug.nl Holland Boat Jachtmakelaardij, Workum, www.hollandboat.nl Fleet Facilities, ‘s-Hertogenbosch, www.fleetfacilities.com 01-2024 | Recreactie 11 Foto: De Kleine Wolf Foto: Hoeve De Gastmolen
Aan- en verkoop Denkt u aan de verkoop van uw recreatiebedrijf? Of wilt u een bedrijf aankopen? Den Otter Van Vliet, uw makelaar en persoonlijk adviseur DEN OTTER VAN VLIET BEDRIJF S OPVOLGING | TAXATIE | COACHING www.denottervanvliet.nl
onder de aandacht RecreAnders Medewerkers werven in het buitenland? Eures UWV is een Europees project waarbij ondernemers de mogelijkheid krijgen om medewerkers te werven in de andere EU-landen. Dat geldt ook voor ondernemers in de watersport en recreatie. Het afgelopen seizoen zijn 25 medewerkers in de recreatiesector bemiddeld, uit verschillende landen. Daar zitten veel studenten en scholieren bij, die worden gestimuleerd om te leren en te werken in één van de EU-landen. Ondernemers kunnen hiervoor zelfs subsidie krijgen. Meer informatie bij Herbert van Oord van HISWA-RECRON h.vanoord@hiswarecron.nl 033 - 303 97 34 Rutger van de Maat Ondernemer Het Gouden Jaar Terwijl de regen gestaag tegen het raam tikt, lijkt het weerbericht soms een symfonie van somberheid. Maar laten we niet vergeten dat elke regendruppel een schakel kan zijn in de ketting van vernieuwing. In plaats van de regen te zien als een ongewenste gast, zouden we hemelwater moeten omarmen als een bondgenoot van groei. Het komende jaar zal getekend worden door een verschuiving naar duurzame en weerbestendige recreatie. Vakantieparken en campings kunnen zich profileren als groene oases, met regenwater opvangsystemen die niet alleen functioneel zijn, maar ook een esthetische meerwaarde bieden. Vakantiebestedingen gaan 30% omhoog Nederlanders gaan tot 2027 maar liefst 30% meer uitgeven aan vakanties. Dat geldt voor alle generaties, maar minder voor jonge gezinnen. Die gaan zo’n 20% meer uitgeven, voorspelt ABN AMRO in het in januari verschenen sectorrapport ‘Natuurlijk genieten’. Uitbaters van vakantieparken, campings en glampings kunnen meer omzetgroei bereiken als zij zich niet uitsluitend richten op jonge gezinnen, maar ook kijken naar periodes buiten de schoolvakanties. Dat stelt hen in staat om de andere doelgroepen te bereiken. Het rapport biedt aardige aanknopingspunten. Zo blijkt de vrouwelijke soloreiziger bij zowel de jongere als oudere generatie in opmars. Daarnaast ziet de bank kansen voor ecotoerisme. www.hiswarecron.nl (zoekterm: Vakantiebestedingen) Terwijl we vooruitblikken, worden regenwolken poorten naar een overvloed aan mogelijkheden. Campingeigenaren kunnen investeren in overdekte buitenruimtes met ecologisch verantwoorde materialen. Deze ruimtes kunnen niet alleen dienen als schuilplaats, maar ook als hubs voor educatieve activiteiten over duurzaamheid en natuurbescherming. Daarnaast kunnen watergerelateerde activiteiten in de schijnwerpers staan, met regen als een intrigerend bindend element. Het bouwen van regenbestendige speelplaatsen, wellness faciliteiten en zelfs regenwandelingen met ervaren natuurgidsen kunnen de norm worden. Zo wordt regen niet langer gezien als een obstakel, maar als een verrijkend element van de recreatieve ervaring. Het Gouden Jaar van de Nederlandse Recreatie biedt niet alleen kansen voor vernieuwing in de recreatiesector, maar ook voor de geboorte van een regenrevolutie die onze relatie met neerslag herdefinieert. Laten we het komende jaar omhelzen als een regendans, waarbij we de zon begroeten, maar ook stralen onder elke wolk, wetende dat elke regendruppel een uitnodiging is voor een duurzame, creatieve en betoverende recreatieve reis. Met deze innovatieve benadering kunnen we de Nederlandse recreatiesector transformeren. Maar ook wereldwijd laten we zien hoe je het beste haalt uit wat de natuur ons biedt, zelfs als het uit de lucht komt vallen. Het Gouden Jaar wordt een eerbetoon aan de veelzijdigheid van de regen, waarbij we dansen onder zijn druppels en de mogelijkheden ontdekken die het biedt voor een bloeiende en boeiende recreatieve toekomst. 01-2024 | Recreactie 13 Foto: De Rietkraag
coverstory Verder zonder de Consumentenbond Geschillencommissie versterkt de sector Er is veel te doen rond de geschillencommissies. De laagdrempelige manier om conflicten tussen consumenten en ondernemers te beslechten functioneert al vele jaren uitstekend, maar vorig jaar besloot de Consumentenbond opeens uit het overleg te stappen. Hebben de geschillencommissies daarmee nog wel toekomst? En wat is de toegevoegde waarde voor recreatieondernemers? Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Ackersate, Shutterstock “De geschillencommissie is een pareltje in de HISWA- en RECRON-leveringsvoorwaarden”, stelt Joost Bosman onomwonden. Bosman werkt sinds drie maanden als jurist bij de 14 Recreactie | 01-2024 branchevereniging en is zeer te spreken over de voorwaarden én de geschillencommissies. “Het is in het belang van ondernemers dat er een betaalbare, laagdrempelige instantie is, die op relatief korte termijn bindende uitspraken doet over conflicten tussen ondernemers en consumenten. Over het algemeen is er binnen 3 tot 6 maanden wel een uitspraak. Als
‘Dit is laagdrempelig. Een rechter maakt het allemaal veel duurder’ er geen geschillencommissie zou zijn, ben je aangewezen op de gewone rechter. Dan betaal je griffierechten die een veelvoud bedragen van het klachtgeld bij de geschillen commissie. De behandelingsduur bij de gewone rechter loopt vaak op tot meer dan een jaar. Bovendien is de uitspraak van de geschillen commissie bindend. Beide partijen weten waar ze na de uitspraak aan toe zijn. De definitieve oplossing van het geschil wordt niet langer uitgesteld door de dreiging van een mogelijk hoger beroep.” Martijn van Ommen van Vakantiepark Ackersate in Voorthuizen kan erover meepraten. Hij vindt dat de geschillen commissie over het algemeen een prima oordeel velt. “Heel fijn is dat ze enkel oordelen over zaken waar de klager een persoonlijk belang bij heeft. Wij hadden vorig jaar een boze gast die overal klachten verzamelde en toen in één keer negen punten indiende. Het overgrote deel viel buiten behandeling omdat de gast er zelf geen belang bij had.” Energieprijzen In een andere zaak, die in 2022 speelde, had de gast er wel degelijk belang bij. December 2021 besloot Ackersate de energieprijs voor vaste plaatsen in het nieuwe jaar flink te verhogen, aangezien de energieleverancier dat ook deed. Volgens de RECRON-voorwaarden zou dat echter 3 maanden 01-2024 | Recreactie 15 >
Ron, kan ik ook in 2024 weer op jullie rekenen? Wil je dat jouw gasten het naar hun zin hebben? En wil je zelf grip hebben op het resultaat in 2024 en alle komende jaren? Dan heb je behoefte aan iemand die je markt kent. Iemand die je niet alleen helpt met je adminstratie, maar ook met financieringsoplossingen en het verbeteren van je rendement. Expertiseteam Recreatie & Horeca recreatie-horeca@countus.nl COUNTUS.NL/RECREATIE De recreatie- en horecaspecialisten van Countus hebben hier veel ervaring mee en kunnen jou helpen met het maken van strategische keuzes. Hiervoor hebben we zelfs een speciaal expertiseteam in het leven geroepen: Bertijn Vos, Jesca Wemmenhove en Ron Koopmeiners. Wil jij een keer brainstormen over de mogelijkheden voor jouw bedrijf? Neem vrijblijvend contact met ons op. Totaalleverancier voor de recreatiesector Wij hebben een ruim assortiment artikelen die benodigd zijn in de camping- of recreatiebranche. Daarnaast bieden we ondersteuning op maat bij de voorbereiding én uitvoering van infrastructurele & technische projecten. Denk aan ontwerpberekeningen of begeleiding op het terrein, bijvoorbeeld bij het aanleggen van leidingsystemen. Extra korting voor HISWARECRON leden! Kijk voor meer informatie op wildkamp.nl/recreatie
coverstory vooraf gemeld moeten worden. “Bovendien zijn we vergeten de meter op het juiste moment op te nemen”, vertelt Van Ommen. “Dus we hebben daar ook fouten gemaakt. De geschillencommissie is toen ingegaan op ons voorstel om eerst nog een half jaar het oude tarief te hanteren en daarna over te stappen op het hogere tarief. Een Salomonsoordeel.” Advocaat Ackersate liet zich in de zaak van de energietarieven bijstaan door HISWA-RECRON kennispartner Stellicher advocaten. Annouck de Jong en haar collega’s staan regelmatig ondernemers bij, in grote én kleine zaken. “Vooral de grotere ondernemingen schakelen ons soms ook bij kleinere zaken in. Dat doen ze bijvoorbeeld om precedentwerking te voorkomen. Je weet het: niets is zo snel als de roddel op een park. Als één gast een zaak wint over de energierekening, zullen de anderen zich een dag later ook melden.” Meestal gaat het echter om grotere zaken, zoals herstructurering, vertelt De Jong. “Daar zijn grote belangen mee gemoeid dus dan wil de ondernemer alles op alles zetten om de zaak te winnen.” Annouck de Jong ziet het belang van de geschillen commissie als het om kleinere zaken gaat, maar de advocaat van Stellicher is ook kritisch. “Het is voor gasten wel heel laagdrempelig om voor € 52,50 een zaak in te dienen. Vervolgens kijkt de geschillencommissie er naar, doet een uitspraak en dat is het. Wij denken dat het voor ondernemers soms effectiever is als bij grotere zaken de kantonrechter wordt De Consumentenbond is uit álle overleggen voor tweezijdige afspraken gestapt Veel voorkomende zaken De geschillencommissie Recreatie behandelt heel diverse zaken. Vier onderwerpen springen er duidelijk uit: • Zaken over een prijsverhoging. Een aanmerkelijke verhoging van het jaargeld van de standplaats (meer dan 10%) moet 18 maanden van tevoren worden aangekondigd. • De eventueel aan de ondernemer te betalen bemiddelingskosten bij de verkoop van het chalet door de consument. Sommige ondernemers rekenen verplicht te betalen bemiddelingskosten (ook als er niet wordt bemiddeld), of rekenen een te hoog bedrag. • Herstructureringsvraagstukken. Is er al sprake van een concreet en uitvoerbaar plan en mag de overeenkomst met de consument wel worden opgezegd? • Zaken omtrent overlast door een gast of een verstoorde verhouding. Denk aan verwaarloosde chalets en gasten die geluidsoverlast en andere problemen veroorzaken, waar zowel ondernemer als mede-recreanten overlast van hebben. ingeschakeld. Bij groepsklachten is dat soms sneller, maar vooral wordt er een veel uitgebreider argumentatie geschreven. En als de uitspraak negatief is kun je in beroep gaan.” De uitspraak van de geschillencommissie is een ‘bindend advies’; in beroep gaan kan niet. Wel is het mogelijk om naar de kantonrechter te stappen voor een marginale toetsing. Dan kijkt de rechter enkel of de procedure zorgvuldig is doorlopen. Bindende uitspraak Met de RECRON-voorwaarden en de geschillencommissie staat de consument behoorlijk sterk. Het Onderzoek Opkopen Vakantieparken (uitgevoerd op verzoek van de Rijksoverheid in 2022) sprak van ‘bovenwettelijke bescherming’ door de RECRON-voorwaarden. Een belangrijk onderdeel daarvan is volgens Joost Bosman de nakomingsgarantie. HISWARECRON garandeert de consument dat de uitspraak van geschillencommissie wordt nageleefd. De consument heeft daarmee de zekerheid dat het eventuele bedrag waarop aanspraak gemaakt kan worden ook daadwerkelijk betaald wordt. Dat klinkt alsof het allemaal heel negatief uitpakt voor de ondernemers, maar dat is beslist niet zo. Sterker: in twee derde van de gevallen doet de geschillencommissie uitspraak in het voordeel van de ondernemer.” Omdat de voorwaarden worden uit-onderhandeld met consumentenorganisaties (in het geval van HISWA-RECRON zowel de Consumentenbond als de ANWB) worden ze 01-2024 | Recreactie 17 >
GRAS BETON PLATEN 200x100x12cm Kavelpad Parkeervakken Oprit SCHERPE PRIJZEN & SNELLE LEVERING! ING! Grastegels/ bermblokken afm. 41x61x12cm BETONPLATEN 200X200X14CM glad l enkele mat ø 8 mm l betonkwaliteit C50/60 milieuklasse XA3 l 15 ton aslast rollend vrachtverkeer X-Con Industrieplaat 200x200cm 200x250cm 200x150cm 200x300cm 14 & 16 cm zonder hijsvoorziening! rzien T-3 steen met deklaag 19,7 x 19,7cm met hijsvoorziening Met onze ruime ervaring is Totaal Bestra�ng de totaalleverancier voor sier- bestra�ng, agrarische erfverharding, betonplaten en overige hout- en tuinmaterialen. Wij leveren bestra�ng van diverse betonproducenten als Excluton, Schellevis, Kijlstra en RedSun. Onze betonplaten laten wij maken bij diverse fabrieken door het land waardoor we snel en tegen een goede prijs kunnen leveren. Onze kracht zit in de korte lijnen en persoonlijke aanpak! Vele materialen leveren wij direct uit voorraad met flexibele leveringen door heel Nederland. Nieuwsgierig of Totaal Bestra�ng wat voor u kan betekenen? Neem dan contact op wij bespreken graag met u de mogelijkheden. Totaal Bestrating BV De Boeg 17 9206 BB Drachten Tel: 0512 542 544 info@totaalbestrating.nl WWW.TOTAALBESTRATING.NL Opsluitbanden in alle maten ! Betontegels 50x50x5cm met facet grijs of antraciet - soft comfort en antislip Doorgroei betonplaten 200x100x12cm 16 ton aslast ! - met hijsvoorziening Ideaal voor parkeer- en camperplaatsen
coverstory breed gedragen. Iedereen was dan ook verbaasd toen de Consumentenbord afgelopen najaar alle ‘tweezijdige afspraken’ over leveringsvoorwaarden opzegde. Jacqueline Berkelaar is directeur van de overkoepelende Stichting De Geschillencommissie, waar 84 Nederlandse geschillencommissies bij zijn aangesloten. “Als reden geeft de Consumentenbond dat de rechten van consumenten zó goed in diverse nationale en Europese wetten zijn geborgd, dat aanvullende tweezijdige afspraken niet meer nodig zijn”, zegt Berkelaar. “Of je het daar nu mee eens bent of niet, er gaat wel degelijk iets veranderen. De Consumentenbond is uit álle overleggen voor tweezijdige afspraken gestapt. Dus zullen de diverse voorwaarden, waar de geschillencommissie aan toetst, op een andere manier tot stand moeten komen. Hoe, dat kunnen we nu nog niet zeggen. Dat is een uitdaging voor 2024. Je kunt dat negatief zien, maar het biedt ook opties om het stelsel écht beter in te richten. Iedereen vindt de geschillen commissies heel belangrijk. Voor consumenten, voor ondernemers, maar ook ter ontlasting van de reguliere rechtspraak. Die toegevoegde waarde willen we nog versterken. En dat gaat ons ook zeker lukken.” Kleine zaken De geschillencommissie Waterrecreatie behandelt zo’n vijftig zaken per jaar, de geschillencommissie Recreatie 120 tot 150. Meestal gaat het om relatief kleine zaken, die het belang van één gast raken, vertelt Bosman. “Denk aan de opzegging van een vaste standplaats, of een prijsverhoging.” Vanuit HISWARECRON staan Marcel Tap en Joost Bosman ondernemers bij die zich voor de geschillencommissie moeten verdedigen. “We geven telefonisch advies of helpen met een brief. Net als bij de rechtbank is het van belang dat je serieus ingaat op de klacht en een goed verweer voert.” De geschillencommissie bestaat uit drie mensen. De onafhankelijk voorzitter is van beroep rechter. Daarnaast is er een afgezant van de consumenten en een afgezant van de ondernemers. Pim Meijkamp vervult die laatste functie namens de leden van HISWA-RECRON. Als eigenaar van Camping Delftse Hout in Delft kent hij de praktijk goed en dat is een enorm ‘Meestal kun je klachten voorkomen door het geven van eerlijke en tijdige informatie’ voordeel. “Beide partijen leveren voor de zitting stukken aan die wij bestuderen. Daarna worden ze uitgenodigd ter zitting te verschijnen, indien gewenst kan dat ook online. Op basis van de RECRON-voorwaarden en de diverse stukken en pleidooien bepalen we uiteindelijk de uitspraak.” De meeste zaken gaan om kleine bedragen. In het uiterste geval wil het weleens om 6.000 of 7.000 euro gaan, vertelt Meijkamp. “Dan gaat het om de waarde van een caravan, of om een vergoeding van de werkelijke verplaatsingskosten. Dit is bedoeld als laagdrempelige rechtspraak. Een rechter maakt het allemaal veel duurder.” Pim Meijkamp heeft zelf al vele jaren geen klacht meer tegen zijn bedrijf ontvangen. “Vaak is het toch een kwestie van communicatie. Sommige gasten zijn gewoon onredelijk, maar meestal kun je door het geven van eerlijke en tijdige informatie klachten voorkomen. Betrek de gasten bij je plannen. Vooral als je onverwachte dingen doet, zetten mensen de hakken in het zand.” HISWA- en RECRON-voorwaarden De geschillencommissies zien toe op het juist naleven van de HISWA- en RECRON-leveringsvoorwaarden. RECRON heeft vijf verschillende meertalige sets voor - waarden en contracten ontwikkeld en HISWA heeft er dertien. Afhankelijk van het type verblijf of activiteit moeten ondernemers de juiste set voorwaarden toepassen.. De Geschillencommissie Recreatie en de Geschillencommissie Waterrecreatie zijn ingesteld voor de behandeling van klachten van consumenten over verblijfsrecreatie- of watersportbedrijven die lid zijn en die de HISWA- of RECRON-voorwaarden toepassen. Naast consumenten kunnen ook ondernemers de commissies om een oordeel vragen, als ze er niet uitkomen met een gast. De beide commissies opereren onafhankelijk van de branche vereniging. Het indienen van een aanvraag kost € 52,50. De (digitale) procedure is eenvoudig en kan zonder hulp van een advocaat of andere rechtsverlener plaatsvinden. De gemiddelde behandelingsduur bij de geschillen commissies bedraagt zo’n vier maanden. www.degeschillencommissie.nl 01-2024 | Recreactie 19
samenwerking Meer zien bij minder licht De kracht van de nacht Nederland is een van de meest lichtvervuilde landen ter wereld. Dat is slecht voor mens, plant en dier. Gelukkig dringt steeds meer het besef door dat het minder moet met die lichtvervuiling. Ook steeds meer recreatieondernemers ontdekken de nacht als een onderscheidend onderdeel van hun aanbod. Doe het licht uit en er gaat een nieuwe wereld voor je open. Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: Loes de Jong, Johan van der Wielen ‘Licht uit en sterren aan’, is het credo van Nienke Aangenendt van Natuur en Milieu Gelderland. Met de landelijke Natuur en Milieu Federaties is zij de drijvende kracht achter het jaarlijkse evenement de Nacht van de Nacht. Daarnaast stimuleert zij gemeenten en bedrijven om overbodige verlichting aan te pakken. Dat is niet alleen een verspilling van energie, het heeft ook een negatieve invloed op mens, dier en plant. Voor de mens werkt te veel licht verstorend op het bioritme. Voor vogels werkt vooral rood licht verstorend. Dit verstoort de vogeltrek. De dwergvleermuis wordt juist gestoord door het groene spectrum van het licht. Amberkleurige verlichting is een prima alternatief. Insecten hebben baat bij warm licht. Kunstlicht werkt verwarrend – uiteindelijk sterven insecten hierdoor. Door kunstlicht stoppen watervlooien met het eten van algen, wat een onnatuurlijke algengroei tot gevolg heeft. Voor recreatieondernemers biedt een écht donkere nacht een unieke kans om bijzondere activiteiten te ontwikkelen, zoals nachtexcursies en sterrenkijken in het donker. “Gasten zijn ‘Waarom moet een reclamebord om 3 uur ’s nachts nog branden?’ meer dan ooit op zoek naar rust en authentieke ervaringen”, zegt Aangenendt, die benadrukt dat meer aandacht voor donkerte een win-winverhaal is. “Je verduurzaamt niet alleen je bedrijf. Je benut ook een economische kans, biedt een bijzonder verhaal en je speelt in op de wensen van de gast.” Gericht verlichten Sfeervol nachtrestaurant Aangenendt merkt dat de strijd tegen lichtvervuiling steeds meer gehoor vindt. “De excursies van de Nacht van de Nacht zitten de laatste jaren vaak vol en het aantal activiteiten van dit jaarlijkse evenement neemt toe. In Gelderland leggen steeds meer gemeenten het verdonkeren vast in beleidsplannen. Juist die verbinding tussen gemeenten, bedrijven en natuurorganisaties is belangrijk. Zo kom je echt tot resultaat.” Resultaten die mede dankzij de hedendaagse techniek vrij eenvoudig geboekt kunnen worden, zegt André ter Velde van ingenieursbureau Clafis Ingenieus. Hij voert lichtscans uit, onder meer bij recreatiebedrijven. “Denk aan simpele dingen als een timer. Waarom moet een reclamebord om 3 uur ’s nachts nog branden? Zet ‘m uit. Let ook op gerichter verlichten. 40 procent van het licht van de straatverlichting schijnt omhoog. Met ledverlichting kun je omlaag richten. Dat geldt voor zowel je straatverlichting als je gebouwenverlichting. Lichtinstallaties kunnen op maat worden aangepast. Niet alleen in sterkte, ook qua kleur. Dat laatste is belangrijk met het oog op bepaalde diersoorten. Ook dimmen kan op maat. Na negen uur ’s avonds kun je je licht in vermogen terugdraaien naar bijvoorbeeld 70 procent.” Vorig jaar voerde Ter Velde een lichtscan uit bij Landal Esonstad, dat ligt op de grens van Nationaal Park Lauwersmeer. Ook daar 20 Recreactie | 01-2024
werden quick wins behaald, vertelt Jan ten Hoor, verantwoordelijk voor beheer en management bij Esonstad. “Alle bungalows en centrale gebouwen waren al voorzien van ledverlichting. Nu vervangen we onze verlichtingsinstallatie door een moderne schakelbare led-installatie. Het licht schijnt naar beneden en we gaan van honderd naar vijftig masten op het park. Die worden deels gevoed door zonne-energie. We merken dat gasten duisternis waarderen. Donkerte en rust zijn voor hen een belangrijke factor.” Bijzondere beleving Ook René Rutte, programmaleider Donkerte van het Waddengebied, merkt dat de belangstelling groeit. “Steeds meer ondernemers komen naar ons toe om te vertellen dat ze iets met het onderwerp willen. Dat is mooi, want wij beschikken over verschillen toolboxen en komen in 2024 met een veldgids.” Donkerte van het Waddengebied zet zich in voor een groter bewustzijn van het belang van duisternis. Samen met ondernemers en lokale partners ontwikkelt Rutte donkerte-belevingsplekken langs de waddenkust, waar iedereen de duisternis kan ervaren. Maar moeten we niet oppassen dat die groeiende belang stelling voor donkerte een tegengesteld effect – namelijk drukte – creëert? “Ondernemers mogen niet zomaar het donker in”, zegt Aangenendt. “Maar op eigen terrein en langs de randen van natuurgebieden zijn er echt veel mogelijkheden voor educatieve activiteiten. Je kunt je bijvoorbeeld in samenwerking met de boswachter je gasten excursies aanbieden. Dat zijn bijzondere belevingen. Je wordt gestimuleerd om al je zintuigen aan te zetten. Wat voel je, wat hoor je, wat ruik je?” Dat minder licht ook leidt tot minder veiligheid, is volgens haar niet waar. “Met sensoren is het net zo veilig. We zijn helaas verslaafd aan licht. Wij zeggen altijd: donker waar het kan, licht waar het moet.” Hoe verdonker je je bedrijf? Tien tips waarmee je direct aan de slag kunt. • Doe een omgevingsscan (www.atlasleefomgeving.nl) • Check de plannen van je gemeente • Doe overtollige verlichting uit of gebruik een tijdschakelaar of bewegingssensor • Dim je verlichting of plaats lichthinderkappen • Richt verlichting zoveel mogelijk naar de grond en voorkom strooilicht • Gebruik een up-to-date lichtinstallatie • Let op de kleur van je verlichting. Dieren reageren verschillend op de kleur van de verlichting. • Kies voor slimme verlichting. Dan zet je de lichtbronnen individueel zacht of uit met je smartphone. • Laat een lichtschouw uitvoeren door een lichtexpert • Laat je adviseren door een deskundige. www.visitwadden.nl 01-2024 | Recreactie 21
ondernemen Vastgoeddenken in de recreatiesector Welke investering heeft écht rendement? De recreatiebranche is een complexe sector. De basis voor de exploitatie wordt meestal gevormd door het bezit van vastgoed. Dat is fundamenteel anders dan bijvoorbeeld een handelsonderneming, waar het vooral gaat om inkoop en verkoop. Dat maakt dat in de recreatiebranche de relatie tussen investeringen en resultaten niet eenvoudig te duiden is. In dit artikel laat Facet zien hoe je daar wél inzicht in krijgt. En tot welke goed onderbouwde beslissingen dat kan leiden. Tekst: Johan Drenth en Bob Kettering (Facet) Foto’s: Ons Buiten “Als we kijken naar het investeringsgedrag bij recreatiebedrijven wordt de hoogte van de investering in functies als horeca, zwembad of speelplaats vooral bepaald door de beschikbare reserves op de bankrekening”, vertelt Bob Kettering van Facet. “Opgebouwd vermogen en cashflow zijn vaak leidend. Op zich prima om dat als maximum van de investering te zien, maar belangrijker is om te kijken wat een investering daadwerkelijk toevoegt aan het resultaat van de onderneming.” De waardenmix Om omzet te genereren in een recreatiebedrijf, moeten kosten worden gemaakt. Die zijn ruwweg onder te verdelen in vier componenten. We noemen dat de waardenmix: • Het fysieke product. Hierbij gaat het voornamelijk over de grond en de inrichting ervan, met velden, beplanting en gebouwen. ‘Als al je geld vastzit in gebouwen, gaat dat ten koste van je flexibiliteit’ Veelal zijn het eenmalige investeringen, die als kapitaallasten (afschrijving, aflossing, rente) en onderhoudslasten effect hebben op de exploitatie. De omvang van deze kosten wordt voornamelijk bepaald door de fysieke omvang van het bedrijf, zowel in grond als gebouwen. • Marketing en verkoop. Hier gaat het voornamelijk om de kosten, die moeten worden gemaakt, voordat de gast daadwerkelijk op het bedrijf verblijft. Zo laat je zien wat het bedrijf uniek maakt: de merkwaarde. Deze kosten worden bepaald door omvang van het bedrijf en het gekozen recreatieconcept. • Inkoop. Dit zijn de kosten die je maakt om de gast voldoende aandacht te geven en tijdens het verblijf een fijne vakantie te bezorgen. Denk aan kosten voor het recreatieprogramma en de horeca. Ook hier zijn omvang van het bedrijf en recreatie- of horecaconcept van grote invloed op de kosten. • Interne organisatie. Dit zijn de kosten om het bedrijf draaiend te houden, die geen directe relatie hebben met de exploitatie. Denk aan HR, management en boekhouding. De omvang van deze kosten hangen vooral samen met de fysieke omvang van het bedrijf. De mix van deze componenten stelt een recreatiebedrijf in staat om gasten een fijn verblijf te bieden, en zo omzet te genereren. Hoe de mix van deze componenten is opgebouwd, verschilt sterk per bedrijf. “Maar kenmerkend voor de recreatiesector is, dat het fysieke product vaak wel een belangrijk component is 22 Recreactie | 01-2024
in de kostenstructuur van een bedrijf. Ook wanneer de investeringen vooral vanuit de cashflow worden gedaan, moet je de investering doorrekenen in de exploitatie. Dat geld kan immers niet anders worden ingezet om te renderen”, stelt Kettering. “En tegelijkertijd zit het geld wel jarenlang vast in gebouwen of gronden. Dat gaat ten koste van de flexibiliteit van een onderneming.” Het is belangrijk om te weten welk aandeel het fysieke product werkelijk heeft in de exploitatie. Hoe lager dit aandeel, hoe groter de wendbaarheid van de organisatie. Johan Drenth van Facet zegt het als volgt: “Je wilt weten wat een investering in vastgoed daadwerkelijk betekent voor de exploitatie. Dus: hoeveel stijgen de exploitatielasten (kapitaallasten en onderhoud) en wat zijn de mogelijke effecten op de omzet? Als je dat weet, kun je vergelijken met het investeren in de andere componenten van de waardenmix. Drenth geeft een voorbeeld: “Je kunt een overdekt zwembad bouwen om extra gasten te trekken. Maar de kosten daarvan zijn dermate hoog, dat een goede af - weging van belang is. Misschien hebben investeringen in inkoop of marketing wel veel meer rendement.” > Renovatie huidig gebouw Nieuwbouw gebouw van gelijke omvang Investering* Rentelasten per jaar (5%) Afschrijving per jaar (o.b.v. 40 jaar) Onderhoudslasten Jaarlijkse lasten Kosten per plek (o.b.v. 370 plaatsen) Kosten per overnachting (o.b.v. 100 overn.) * De bedragen voor de investering zijn indicatief 01-2024 | Recreactie 23 € 1.665.000 € 83.250 € 41.625 € 116.550 € 241.425 € 652,50 € 6,53 € 3.150.000 € 157.500 € 78.750 € 86.625 € 322.875 € 872,64 € 8,73 Nieuwbouw compact gebouw € 1.575.000 € 78.750 € 39.375 € 43.313 € 161.438 € 436,32 € 4,36
Gespecialiseerd in duurzaam robinia en kastanje hekwerk, palen, poorten en vlechtschermen Robinia hekwerken Kastanje hekwerken Vlechtschermen Robinia palen Kastanje palen Kastanje tuinpoorten Landhekken Dierenweides Slagbomen Schapenhekken Montagewerkzaamheden Kijk op www.woutishout.com voor meer producten. info@woutishout.com • T +31(0)6 40410021 • Hilvarenbeek
ondernemen Ons Buiten in Oostkapelle is een camping met 370 eenheden, met toeristisch kamperen, verhuuraccommodaties en enkele chalets. In 2017 had het bedrijf enorm veel faciliteiten, zoals een overdekt zwembad, theater, kidsclub en horeca. Meerdere voorzieningen waren zwaar gedateerd en grote investeringen waren noodzakelijk. Ondernemers Gabriël Coppoolse en Dagmar Thomys besloten het anders aan te pakken. Het roer moest om. Coppoolse: “Ons bedrijf was amper nog onderscheidend en vergelijkbaar met veel andere campings in Nederland. Dagmar en ik hadden een ander soort bedrijf voor ogen, met aandacht voor landschappelijke kwaliteit, biodiversiteit, circulair ondernemen, mentale en fysieke gezondheid.” “Die visie heeft effect op de waardenmix”, stelt Bob Kettering. “Door meer in te zetten op inkoop, marketing en verkoop, past het bedrijf beter bij de visie van de ondernemers. Maar vooral is het bedrijf wendbaarder voor de toekomst.” Nieuw gebouw Een belangrijk onderdeel in de transitie van Ons Buiten was de vernieuwing van één van de gebouwen op het terrein. Het oorspronkelijke gebouw van 1.500 vierkante meter bevatte speelvoorzieningen, kidsclub en het zwembad. De tabel op pagina 23 toont voor drie scenario’s de hoogte van de investering, maar ook wat de kosten per overnachting zullen zijn. En dat is belangrijk, vindt Johan Drenth: “Een dergelijke investering moet daadwerkelijk het rendement van de onderneming verbeteren. Als je dat in beeld brengt, kun je uiteindelijk ook een afweging maken tussen een extra (marketing)medewerker en een groter gebouw.” Uiteindelijk koos Ons Buiten voor het derde scenario: nieuwbouw van een compact gebouw. Er zijn minder voorzieningen, maar ook veel minder kosten. De voordelen op een rij: • Minder vaste kosten en meer exploitatieruimte. Een compact gebouw betekent dat er meer ruimte is voor standplaatsen of landschappelijke kwaliteit. • Meer financiële ruimte voor andere (duurzame) investeringen. • Met een nieuw gebouw kan in één keer worden ingezet op een nieuwe identiteit voor het bedrijf. • Meer ruimte voor andere componenten uit de waardenmix. • Meer wendbaarheid van de organisatie. Wie investeert ‘Wat levert meer rendement op: investeren in een overdekt zwembad of in marketing?’ in marketing en verkoop of in inkoop, kan per jaar het zwaartepunt verplaatsen. Klanttevredenheid groeit Ons Buiten vaart al enkele jaren de nieuwe koers. Dagmar Thomys: “Inmiddels kunnen we van een eco-effectieve onderneming spreken. Hier hadden we in de beginfase bijna niet van mogen dromen. Vooral het wendbare karakter past bij ons en ook in deze tijd, om mee te kunnen veren met alle omstandigheden en nieuwe ontwikkelingen. We pionieren in het klein en hebben nu ook de ruimte om dit te kunnen doen. We hebben ons gericht op een andere doelgroep en de klant tevredenheid is gegroeid. De gasten passen ook beter bij ons als onder nemers, wat het werk leuker maakt. Ons Buiten is nu een onderscheidend en authentiek bedrijf. Dat zijn sterke punten voor de marketing en voor onze toekomst.” Andere marketingstrategie Een verschuiving in doelgroep en identiteit vraagt om andere marketingstrategieën. Ons Buiten heeft een adviseur in de arm genomen om dit krachtig neer te zetten. Samen werd de basis gelegd voor de nieuwe identiteit en positionering. Recranet was al verbonden aan Ons Buiten voor de website, marketing en boekings software en is de strategie in de praktijk gaan brengen. Milko van Sighem van Recranet: “Door het slim inzetten van website, marketing, reserveringssysteem en touroperators bereiken we de nieuwe doelgroep van Ons Buiten en stimuleren we boekingsgedrag. Met ‘enhanced e-commerce’ meten we alle activiteiten op hun site en Zoek & Boek. Tegenover elke geïnvesteerde euro in marketing wordt het resultaat aan boekingen en omzet in beeld gebracht, zodat Ons Buiten kosteneffectief werkt. De kosten en inkomsten van de digitale doelgroep-transitie worden zo nauwkeurig in beeld gebracht.” 01-2024 | Recreactie 25
de bezieling Kai Reijnen van Limburgs Uitje Buitensportbedrijf wil jaarrond ondernemen Met een groot aantal campings, bungalowparken en natuurlijk het immer groeiende pretpark Toverland is noordelijk Limburg een toeristische regio van formaat. Langs snelweg A67 (afrit Panningen) vinden we bovendien Limburgs Uitje, een buitensportbedrijf met een enorm aanbod aan activiteiten voor groepen. Eigenaar Kai Reijnen droomt groot: hij streeft naar een indoor leisurehal van maar liefst 8.000 vierkante meter, met horeca, vermaak en natuurlijk heel veel activiteiten. Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Limburgs Uitje, Maarten Bokslag dropping. Ik deed nieuwe dingen voor groepen en wist het via de website goed te verkopen.” De eerste jaren was hij zelf begeleider van de groepen, maar al snel kwamen er oproepkrachten en nog weer later een vaste medewerker. Vanaf 2012 was er een vaste locatie: het huidige evenemententerrein langs snelweg A67, van Eindhoven naar Venlo. Een strategische plek, zo bleek al gauw, want vanaf de snelweg zie je het terrein met de mooie speeltoestellen en de vele groepsactiviteiten. Een beter uithangbord kan een ondernemer zich niet wensen. Reijnen mikte op groei en in 2014 wist hij door crowdfunding 80.000 euro binnen te halen voor de Crazy Crasher, een parcours dat lijkt op Wipeout, maar vanwege copyright-kwesties niet zo mag heten. Het bracht een flinke extra omzet naar het jonge bedrijf. Leisurehal Kai Reijnen Iedere ondernemer in de recreatiesector denkt erover na. Hoe hou je goede medewerkers vast? Vaak wordt dan gezocht naar manieren om het bedrijf jaarrond open te houden, zodat mensen een vast dienstverband kunnen krijgen. Ook Kai Reijnen (39) van Limburgs Uitje streeft naar een bedrijf dat jaarrond geopend is. Voorlopig is het nog niet zover, maar de plannen zien er geweldig uit. Reijnen werkte al enkele jaren als zzp’er in de evenementenbranche toen hij in 2010 besloot om zelf eens wat activiteiten te organiseren. “Dat ging heel eenvoudig. Ik maakte een website, verzon een paar programma’s en al snel rolden de aanvragen binnen. Ik had zelf niets, dus als er een groep was huurde ik sumo-worstelpakken, of een stretched limo voor een gps26 Recreactie | 01-2024 Sinds 2017 werkt Kai Reijnen aan plannen voor een overdekte evenementenlocatie. “In de winter is het koud en het terrein is te drassig voor activiteiten”, vertelt hij. Die gebondenheid aan het seizoen is een belemmering, onder meer vanwege de personeelsproblemen, die voor alle bedrijven in de sector steeds zwaarder gaan tellen. Het seizoenskarakter wordt nog versterkt door de sterke focus op groepen die het bedrijf heeft. “Wij kunnen in feite niets bieden voor individuele bezoekers. Onze formule is afgestemd op groepen die op een ludieke manier de strijd aan gaan. We hebben veel groepen van bedrijven, sportclubs, vrijgezellenfeestjes. Daar kun je individuele gasten niet zomaar bij zetten. Maar dat betekent ook dat we het bijvoorbeeld in de meivakantie en zomervakantie heel rustig hebben. Want dan wil iedereen samen met partner of gezin op pad en daar hebben wij geen aanbod voor.” De geplande leisurehal van 8.000 vierkante meter zou daar verandering in brengen. Kai Reijnen heeft het al helemaal in zijn hoofd. De locatie is gevonden: vlakbij het huidige bedrijf, maar iets verder van de snelweg. Een naam is er ook al: 60Seven.
De Crazy Crasher lijkt op Wipeout en bracht een flinke extra omzet Een mooie verwijzing naar de snelweg A67 die het drukke Eindhoven verbindt met Venlo en het Duitse achterland. Reijnen laat op de laptop een promotiefilm zien, die het nieuwe bedrijf in vogelvlucht vertoont. Er komen bowlingbanen, jeu de boules, maar ook curling. Er komt ruimte voor karaoke en er komen arcade games. En natuurlijk komt er fastfood, want Reijnen is een echte liefhebber. “Je hoeft mij geen biefstuk voor te zetten; ik hou van fastfood.” Dus krijgt de leisurehal een sports bar, met vijftig schermen. Er komt een barbecue- restaurant en een food court met vijf thema’s. “Mensen moeten van de ene verbazing in de andere vallen en zich vooral ontzettend goed vermaken. Beleving is super belangrijk. Ik ben een enorme fan van Las Vegas en die beleving, die spanning en creativiteit wil ik hier ook realiseren. Mensen lopen straks door straatjes, met winkeltjes, cafés, entertainment en wellicht straatartiesten. Het wordt super.” Bestemmingsplan In 2020 werd het bestemmingsplan gewijzigd en kon Reijnen de plannen gaan uitwerken. De coronapandemie en de lockdowns zorgden, zoals bij zoveel ondernemers, voor aanzienlijke vertraging. “Mijn bedrijf kwam stil te liggen, net toen seizoen 2020 moest beginnen. We hebben altijd alles in het bedrijf geïnvesteerd, dus reserves waren er niet. Ik moest afscheid nemen van mijn enige vaste medewerker. We hebben enorm gesneden op vaste kosten, abonnementen en wat we maar konden verzinnen. Vreemd genoeg profiteren we daar nog > 01-2024 | Recreactie 27
Voor de energiezuinige aansturing van alle soorten verwarming Airco’s | Elektrische verwarming | CV-installaties Warmtepompen | IR panelen Neem contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek 088-1231333 / verkoop@icy.nl www.icy.nl De L’OR BARISTA koffiemachine van Philips Topklasse koffiemachine. Uw gasten kunnen nu genieten van ultieme koffie variatie. Door het testpanel van Kieskeurig.nl beoordeeld met een 8,4! Uw inventaris in één keer compleet en altijd up-to-date. Ons full-service concept bespaart u veel tijd en hoofdbrekens. Als specialist in complete inventarispakketten verzorgen wij snel en accuraat de volledige inventaris voor uw recreatiewoningen. Van theelepel tot tuininventaris. En via de handige app kunt u deze daarna eenvoudig op peil houden. Want de kracht van ons assortiment is dat wij artikelen langdurig kunnen naleveren. Plaza 28 • 4782 SK Moerdijk • tel. 0182 511 511 • www.marindex.nl Draadloos aan te sturen!
16-11-23 de bezieling steeds van, want mijn bedrijfskosten zijn nog steeds relatief laag. Dat moet ook, want de schulden die ik maakte in de coronajaren om gewoon te blijven bestaan, zijn nog steeds niet afgelost.” Gelukkig was de omzet wel al snel weer op peil: 2022 en ‘23 waren prima jaren voor het Limburgs Uitje. Het blijft ook leuk werk, vindt Reijnen. “Af en toe hebben we nieuwe activiteiten, dat is leuk voor de mensen die elk jaar komen. We houden goed in de gaten wat mensen graag doen en wat ze minder leuk vinden. Dan passen het het programma aan of we verzinnen wat nieuws. Vaak vinden we aansluiting bij wat populair is op tv. We hebben een heel goede samenwerking met de restaurants naast ons, zodat we volledige pakketten kunnen aanbieden. Groepsactiviteiten op ons eigen terrein overdag, en dan lekker barbecuen bij het restaurant. En dat blijft leuk hoor, al die enthousiaste mensen.” Als de bouw eind 2024 begint, zou de leisurehal een jaar later open kunnen Financiering Fijn is ook dat de klanten zich nog steeds massaal aanmelden. Adverteren via Google search is belangrijk, maar los daarvan hoeft Limburgs Uitje geen advertentiekosten te maken. Maar toch zegt Reijnen: “Het is echt leuk, maar er komen per jaar 15.000 mensen en dat gaat al jaren min of meer hetzelfde. Het is tijd voor verandering. Daarom steek ik zoveel mogelijk energie in de nieuwe plannen. Maar ook in het regelen van de fi nanciering, want die is nog niet rond en van de bank hebben we weinig te verwachten. In feite willen die pas instappen als je de fi nanciering al hebt geregeld en afbetaald.” Reijnen hoopt dit voorjaar de vergunningen rond te krijgen. Dan kan de bouw eind 2024 beginnen en zou hopelijk eind 2025 de leisurehal geopend kunnen worden. Reijnen schat in dat het jaarlijks aantal gasten van zijn bedrijf dan gaat stijgen tot 100 of zelfs 150 duizend. En dan is Noord-Limburg weer een attractie rijker. Heel veel actie Limburgs Uitje staat voor groepsactiviteiten vol actie. Een kleine greep uit het aanbod: • Crazy crasher: een Wipeout-achtige hindernisbaan (maar dan zonder water, wel zo prettig) • Jackass: ideaal voor vrijgezellenfeesten, met onder meer rodeostier en blaaspijpschieten • Highland Games: twee teams strijden tegen elkaar op het gebied van kracht en behendigheid • Expeditie Columbus: een variant op Robinson, met behendigheidsproeven voor teambuilding • One hundred: een speurtocht langs strategische punten in het bos. Navigeren met de smartphone. 01-2024 | Recreactie 29
Verstelbaar shutterdak All weather stof Terrasoverkapping 300 x 300 cm. 1399,Volledig aluminium Boavista Sunbrella loungeset 1149,en verrijdbaar Stapelbaar v.a. Colma - Premium Terrasset 475,Ligbedden, parasols En nog meer accessoires 39,Buitengewoon gastvrij www.madino.nl 0488 440138 info@madino.nl
kennis delen Ben je voorbereid op een bedrijfsongeval? Een ongeluk zit in een klein hoekje. Ondanks nauwgezette voorzorgsmaatregelen kan het gebeuren dat er een ongeval op de werkvloer plaatsvindt. Wat doe je als ondernemer als een van de medewerkers een (ernstig) bedrijfsongeval is overkomen? Welke stappen moet je nemen? Tekst: Irma Diepenmaat (Stellicher advocaten) Foto: Shutterstock Als werkgever ben je verplicht er alles aan te doen om te voorkomen dat werknemers tijdens hun werkzaamheden schade lijden. Gebeurt dit toch, dan ben je daar meestal voor aansprakelijk. Alleen wanneer een werknemer opzettelijk of met bewuste roekeloosheid heeft gehandeld, komt de schade voor zijn rekening. Daar is niet snel sprake van. Het is daarom van belang om goed voorbereid te zijn en effi ciënt op te treden als er een ongeval plaats heeft gevonden. Wat doe je bij een bedrijfsongeval? Nadat alle benodigde hulp is verleend, is de eerste stap het opstellen van een (intern) ongevallenrapport. Met dit rapport kun je aantonen dat je adequaat hebt gehandeld. De volgende zaken neem je op in het rapport: • een beschrijving van het ongeval • de oorzaak van het ongeval • de maatregelen die zijn genomen om het risico op een ongeval te beperken. Wanneer melden? In bepaalde situaties ben je verplicht het bedrijfsongeval te melden bij de Arbeidsinpectie. Je bent in ieder geval verplicht een melding te doen wanneer er sprake is van: • een dodelijk ongeluk • blijvend letsel • een ziekenhuisopname (ook bij een dagopname). 01-2024 | Recreactie 31 Dit geldt overigens niet alleen voor werknemers, maar voor alle personen die onder jouw gezag vallen, zoals uitzendkrachten en zzp’ers. Deze melding moet zo spoedig mogelijk worden gedaan. Als je dit nalaat kan de Arbeidsinspectie forse boetes opleggen. Na de melding en nadat de Arbeidsinspectie zich een beeld heeft gevormd over de gebeurtenis, wordt de werkgever in de meeste gevallen gevraagd om zelf verder onderzoek te doen naar het ongeval. In uitzonderingsgevallen zal de Arbeidsinspectie besluiten om zelf onderzoek te doen. Lees meer over de Ri&E op hiswarecron.nl (zoekterm: RI&E) Een actuele RI&E Een RI&E (Risico Inventarisatie en -Evaluatie, inclusief plan van aanpak) is voor iedere werkgever wettelijk verplicht. Zeker bij een bedrijfsongeval is het van belang dat je een (actuele) RI&E kunt laten zien. Anders riskeer je een boete van de Arbeidsinspectie. De RI&E moet up to date blijven, omdat je anders minder alert bent op mogelijke nieuwe risico’s voor werknemers. Ook kan een verzekeraar besluiten niet of minder uit te keren als blijkt dat je geen, of een sterk verouderde RI&E hebt.
vakinfo Slim investeren in je buitenruimte De luxe van binnen ook buiten? Gasten verwachten dat het terras bij een accommodatie meer te bieden heeft dan alleen standaard tuinmeubilair. Als recreatieondernemer moet je daarom goed nadenken over een slimme en tegelijkertijd betaalbare terrasinrichting. Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Madino Terrasmeubilair Een belangrijk onderdeel van een vakantie is het buitenleven. Als het gaat om het buitenleven op het terras bij een accommodatie gaat dat veel verder dan alleen een tafel met stoelen. Denk bijvoorbeeld aan buiten koken of een terrasoverkapping. Zeker met het oog op de klimaatverandering is dat geen overbodige luxe. Maar hoe investeer je als recreatieondernemer het slimst in deze voorzieningen? Buiten koken Barbecueën blijft een populaire vorm van eten. Tegelijkertijd kennen we de gevaren. Door de toenemende droogteperiodes in de zomer is het aantal natuurbranden de afgelopen decennia fl ink toegenomen. Volgens het KNMI is het gemiddelde aantal risicovolle, brandgevoelige dagen per jaar sinds 1950 verdubbeld van 46 naar 94. Om opwaaiend as te voorkomen is het daarom beter om elektrisch te barbecueën. Je voorkomt steekvlammen en het is zeer toegankelijk voor iedereen. Een mooie voorziening is een volledig geïntegreerde buitenkeuken. Werkblad (of werkbladen) en de elektrische barbecue vormen dan één 32 Recreactie | 01-2024 Met een elektrische barbecue is er geen gevaar voor bosbranden geheel. De buitenkeuken is uit te breiden met toebehoren als spoelbak, mengkraan en koelkast. Diefstalbestendigheid is altijd een issue. Maar wanneer de barbecue op de juiste manier in de buitenkeuken wordt geïntegreerd, is deze voldoende beschermd tegen diefstal. Terrasoverkapping In de zomer hebben we steeds meer te maken met hevige, kortdurende buien. Een veranda of overkapping is dan een goede oplossing. Ook op dit gebied zien we innovaties die niet alleen opvallen door een slim ontwerp, maar ook door een lagere prijs. Zo is er een terrasoverkapping als bouwpakket dat bestaat uit vier poten en een lamellen dak dat 135 graden open kan. Ook de afwatering wordt steeds slimmer geregeld. Het water wordt afgevoerd via de staanders en dat maakt dat het ook tijdens een lichte bui nog plezierig toeven is op het terras. Met dank aan Madino Terrasmeubilair
productnieuws Tekst: Jaap van Sandijk Wastafel De wastafel Luxemburg VA is gemaakt van volkern HPL (High Pressure Laminate). Het product is voorzien van smetplint, ophangbeugels en alle montagematerialen. De eenvoudig te monteren wastafel wordt geleverd exclusief kranen. Snelle levering en montage is mogelijk. (0315) 76 00 65 www.kupan.com Handendroger Kalkaanslag De U-Flow is een automatische handendroger die is voorzien van een fi lter, waterreservoir en een ionisator. De ionisator zuivert de lucht waardoor veel ziektekiemen uit de lucht worden verwijderd. Het waterreservoir kan worden verwijderd en is direct aan te sluiten op een afvoer. Legen is dus niet meer nodig. (050) 312 96 85 www.wola.nl De duurzame Scalewatcher zorgt ervoor dat je op een milieuvriendelijke wijze van je kalkaanslag af komt. De elektronische ontkalker is centraal bij binnenkomst van het water eenvoudig te plaatsen en verwijdert nieuwe én bestaande kalkaanslag. Het werkt ook preventief tegen legionella, stelt de fabrikant. De Scalewatcher is, met het oog op de nieuwe regelgeving, ook zeer geschikt voor zwembaden. (085) 303 67 51 www.duurzaamoplossen.nl Interactief spelen De Luna is een speelconcept dat speciaal is ontwikkeld voor indoor speelplezier. Het is intuïtief en daagt kinderen en gezinnen uit om te bewegen. De camera registreert beweging waarmee automatisch een spel wordt gestart. Is er geen beweging, gaat de Luna na tien seconden op stand-by totdat de volgende speler komt. De Luna heeft een uitgebreide spelbibliotheek die de spelers uitnodigt om te bewegen. (0547) 28 94 10 www.yalp.nl 01-2024 | Recreactie 33
HOGE KWALITEIT KOELTECHNIEK laag geprijsd! Koelwerkbank temp. bereik: -2º tot 8ºC 230 Volt Vanaf 4750.045 Vanaf 1.045,Lease vanaf 25,93* Koelkast afm. rooster 65x53 cm temp.bereik: -2º tot 8ºC 230 V Vrieskast afm. rooster 65x53 cm temp.bereik: -18º tot -22ºC 230 V art. nr model afm. cm kW KOELKAST 4750.025* 1 deur 4750.005 1 deur 68 x 71 x 201 0,19 74 x 83 x 201 0,30 4750.010 2-deurs 148 x 83 x 201 0,44 art. nr model afm. cm kW VRIESKAST 4750.030* 1 deur 4750.015 1 deur 1.280,1.025,1.460,- 1.170,2.355,- 1.885,art. nr model afm. cm kW 4750.035 4750.040 4750.045 2-deurs 3-deurs 4-deurs 223 x 70 x 85 HOOGRENDEMENT UITVOERING 4752.035 4752.040 4752.045 2-deurs 3-deurs Blastchiller/freezer 4 voorgeprogrammeerde programma's kerntemperatuurmeter verrijdbaar 230 Volt 136 x 70 x 85 0,21 180 x 70 x 85 1.410,0,23 0,34 1.130,Lease vanaf 28,59* 1.130,1.675,- 1.340,2.015,- 1.615,136 x 70 x 85 0,20 180 x 70 x 85 4-deurs 223 x 70 x 85 1.680,0,22 0,34 1.345,1.975,- 1.595,2.365,- 1.895,68 x 71 x 201 0,40 74 x 83 x 201 0,48 4750.020 2-deurs 148 x 83 x 201 0,78 * afm. rooster 53,5x55 cm KOELKAST HOOGRENDEMENT UITVOERING 4752.005 1 deur 74 x 83 x 201 0,17 4752.015 2-deurs 148 x 83 x 201 0,36 VRIESKAST HOOGRENDEMENT UITVOERING 4752.010 1 deur 74 x 83 x 201 0,42 4752.020 2-deurs 148 x 83 x 201 0,70 1.560,1.250,1.805,- 1.445,2.740,- 2.195,Vanaf 1.750,1.399,2.845,- 2.295,2.195,1.749,3.275,- 2.625,*De in deze advertentie vermelde lease tarieven zijn per maand op basis van 60 maanden en op basis van operationele lease. EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl art. nr model afm. cm kW 4750.705 5x 1/1 GN of 5x EN 400x600 80 x 80 x100 0,75 3.220,2.575,4750.710 7x 1/1 GN of 7x EN 400x600 80 x 80 x 151,5 0,98 3.815,- 2.955,4750.715 9x 1/1 GN of 9x EN 400x600 80 x 80 x 176,3 1,2 6.210,- 4.965,ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 23-05-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. 2.575,Lease vanaf 60,26* hakpro.nl HOOG RENDEMENT WAT EEN BESPARING!
PERFECT ONDERHOUDEN PARKPADEN. HET MOOISTE WELKOM VOOR UW GASTEN! Hou uw park in optimale conditie. Een oppervlakbehandeling zorgt niet alleen voor een fraaie uitstraling, maar ook voor een extra lange levensduur van uw bestaande weg. Met de PaveCare CombiTruck zijn we bovendien in één keer klaar. Vraag nu naar de mogelijkheden of bekijk nog meer opties op PAVECARE.NL
MAAK JOUW HAVEN SLIMMER Stap aan boord van de toekomst van jachthavens met Seijsener! Wij zijn de pioniers in het transformeren van traditionele jachthavens in slimme, geavanceerde havens voor watersportliefhebbers. Kijk op seijsener.com Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
1 Online Touch