TW Box 3 Ovingsvergunning Energiecontract RECREACTIE 1 | februari 2025 magazine over recreatie en toerisme Toeristenbelasting Overdrachtsbelasting Waar moet dat heen? Onzekerheid over regels en fi scus in 2025 en 2026 Brabant profi leert zich met Van Gogh Nationaal Park Natuurinclusief ondernemen: leuker dan je denkt! Jaar- en seizoensplaatsen zijn nog lang niet verdwenen ers OZB
Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie
WIJ SHEID KOMT MET DE JAREN Met 50+ jaar ervaring, deskundige begeleiding en een sterk netwerk brengen wij uw project tot het beste resultaat! Wij kijken ook graag met u vooruit. Benieuwd? vandeloosdrechtrbm.nl Verblijfsrecreatie Watersport Dagrecreatie Sport en Wellness DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR F.A. Molijnlaan 28, 8071 AG Nunspeet Tel: 0341 - 25 23 63 r i Al meer dan 50 jaar r G v r o t e n a a g e n a a n b o d
colofon voorwoord Hoofdredactie: HISWA-RECRON, Marike Rosier, communicatie@hiswarecron.nl Eindredactie: Maarten Bokslag, www.bokslag.com Redactiecommissie: Charlotte de Baat, Jeff rey Belt, Arthur van Disseldorp, Wanda van Eck Aan dit nummer werkten mee: Jaap van Sandijk, Rutger van de Maat, Derek van Hijkoop Opmaak: Dock35 Media Coverfoto: Shutterstock Bladmanagement: Dock35 Media, Sjoerd Franssen Advertenties: Dock35 Media, Martijn Penning, (0314) 355 826, martijn@dock35media.nl Druk: Senefelder Misset Doetinchem B.V. Abonnementen: HISWA-RECRON, Storkstraat 24, 3833 LB Leusden, communicatie@hiswarecron.nl, (033) 303 9700, 72,50 euro per jaar, 36,50 euro voor studenten en medewerkers van recreatiebedrijven. Gratis voor HISWA-RECRON-leden, overheden en pers. Als vakblad hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er vanuit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Oplage: 4.400 exemplaren. De samenstellers hebben de grootst mogelijk zorgvuldigheid betracht. Noch HISWA-RECRON, noch redactie, noch auteurs aanvaarden enige aansprakelijkheid bij eventueel voorkomende fouten. Marike Rosier Manager Communicatie Onvoorspelbaarheid Voor je ligt de eerste Recreactie van het nieuwe jaar. Dus wens ik je alsnog een goed en voorspoedig jaar vol uitdagingen en kansen, zowel zakelijk als privé. De coverstory richt zich op de fi scale regels voor 2025 en 2026. Zoals je waarschijnlijk al hebt gemerkt, wordt het overheidsbeleid steeds onvoorspelbaarder. Beleidsvoornemens en fi scale herzieningen buitelen over elkaar heen zonder een duidelijke richting of visie. Het is een onderwerp waar ik me al vaker druk over heb gemaakt, want die constante verandering brengt voor velen van ons (en voor onze bedrijfsvoering) professionele onzekerheden met zich mee. Onvoorspelbaarheid geeft vaak ellende. Dat is niet alleen in het werk zo, maar ook thuis. Als ouder van jongvolwassenen weet ik maar al te PARTNERS IN BUSINESS: KENNISPARTNERS: goed hoe grilligheid en onverwachte wendingen tot uitdagingen kunnen leiden. Of het nu gaat om studieplannen, reizen, stages, uit huis gaan, eerste liefdes en liefdesverdriet, of het vinden van een (bij)baan, het voelt soms alsof je constant aan het jongleren bent, zonder te weten welke bal je als volgende moet vangen. Het is een ervaring die verrassend veel lijkt op het navigeren door de nieuwste overheidsmaatregelen. Toch moeten we, zowel thuis als in ons werk, blijven zoeken naar overzicht en structuur. Met deze editie van Recreactie hoop ik daar voor jou aan bij te dragen. Hierin vind je onder andere een artikel over natuurinclusief ondernemen, tips om een kort en bondig businessplan te maken, een artikel met nieuwe exploitatiemodellen voor jaarplaatsen. En dus ook een overzicht van de belangrijkste fi scale wijzigingen. Hopelijk biedt dat inzichten die je helpen om de uitdagingen van 2025 met vertrouwen aan te gaan. Ik wens je veel leesplezier! 01-2025 | Recreactie 5
inhoud Informatief Mens & bedrijf 8 14 22 31 34 Onder de aandacht Kort nieuws uit de branche Coverstory Nieuwe regels en fi scale wijzigingen Regio in beeld Brabant profi leert zich met Van Gogh Kennis delen Minister Mona Keijzer wil bestaande permanente bewoning legaliseren Productnieuws Een overzicht van de laatste innovaties 20 26 33 13 Natuurinclusief Nieuw certifi caat blijkt echte aanwinst Ondernemen Jaarplaatsen Een genuanceerde kijk brengt nieuwe exploitatiemodellen aan het licht Vakinfo Het businessplan op één A4 Column RecreAnders 01-2025 | Recreactie 7
onder de aandacht Superplätze en Topcampings Het jaar begon met de bekendmaking van een aantal nieuwe ADAC Superplätze. Na Frankrijk en Italië staat Nederland nu met 26 Superplätze op nummer 3 in de Europese ranglijst van landen. Vakantiepark De Luttenberg, Siblu Camping Meerwijck en Vakantiepark De Krim zijn nieuwelingen in het rijtje, naast de Franse RCN-camping Le moulin de la pique. Het aantal Nederlandse ANWB Topcampings groeide van 69 naar 75. Bij de nieuwelingen zitten HISWA-RECRON leden Ardoer De Haegehorst en RCN De Schotsman (op de foto), naast vier kleinere bedrijven (kleiner dan zestig plaatsen). Thomas Heerkens interim voorzitter HISWA-RECRON Op 28 november werd Thomas Heerkens benoemd tot interim voorzitter van HISWA-RECRON. Hij zal deze rol vervullen tot het algemeen bestuur een op volger heeft gevonden voor vorig voorzitter Peter Brussel, die in oktober plotseling overleed. Heerkens is vooral bekend als ceo van Landal GreenParks, een functie die hij van 2006 tot 2019 vervulde. Sindsdien werkt hij op interim basis en als adviseur voor diverse opdrachtgevers. De ervaring en visie van Thomas zullen van grote waarde zijn om de ingezette koers van HISWARECRON voort te zetten. Themabijeenkomst arbeidsmarkt Op 4 maart vindt bij ROC Mondriaan in Den Haag een informatieve themabijeenkomst plaats, met aandacht voor onder meer de nieuwe BBL-opleiding Leisure & Recreatie. Ditmaal is de bijeenkomst niet voor leerlingen, maar voor de werkgevers. Deze opleiding, ontwikkeld met HISWARECRON, start zomer 2025 op vier mbo-scholen. Het biedt leerlingen de kans om vier dagen per week in de praktijk te werken en één dag per week naar school te gaan. Maar het is ook mogelijk om losse modules te volgen. Dat biedt ook nieuwe kansen voor zij-instromers en mensen die al in de recreatiesector werkzaam zijn. Op termijn volgen ook op de andere scholen dergelijke bijeenkomsten. Belangstelling om te komen en je organisatie te versterken? Meld je aan via de website. www.hiswarecron.nl » Actueel » Agenda 8 Recreactie | 01-2025 Foto: Wanda van Eck
Trends in dagattracties Winnaars recreatie verkiezingen Op 11 december werden tijdens de Dag van de Recreatie op Circuit Zandvoort de winnaars van de recreatieverkiezingen feestelijk bekendgemaakt. Voor de categorie Talent Recreatie heeft de vakjury besloten om dit jaar alle drie de genomineerden uit te roepen tot winnaar. Ieder talent heeft unieke kwaliteiten en een eigen bijdrage geleverd aan de recreatiebranche. De talenten zijn Timo Loozen (Landal Hoog Vaals), Anna Westerling (De Kleine Wolf) en Sanne Gruntjes (De Schatberg). Praktijkopleider van het Jaar werd Eefke Verkoelen (Vakantiepark De Leistert). Hof van Saksen werd uitgeroepen tot Beste Leerbedrijf. Herbert van Oord van HISWA-RECRON was een van de leden van de vakjury. RED Online marketing heeft zes trends in dagattracties voor 2025 op een rijtje gezet. Daarbij onder meer: Educatie als onmisbaar element. Steeds meer gezinnen willen meer dan alleen vermaak en zoeken naar een leerzame ervaring voor hun kinderen. Ook het aanpassen van de dagattracties op het steeds extremere weer is een trend. Bij hitte worden meer waterattracties geopend, terwijl ook steeds meer bedrijven een regenverzekering aanbieden. Dynamic pricing wint terrein en is duidelijk een nieuwe trend. Vooral lagere prijzen op rustige dagen werken echt. Tot slot is recreational fear een echte trend: het opzoeken van angst en spanning, in een veilige omgeving. Spookhuizen en thrillerevenementen worden steeds vaker het hele jaar door aangeboden. www.redonlinemarketing.nl (zoekterm: trends) Zoeken en boeken Tijdens de algemene ledenvergadering van HISWA-RECRON op 28 november besloten de leden om het platform recron.nl verder uit te bouwen met actuele prijs- en beschikbaarheidsinformatie en boekingsmogelijkheden. Zo wil recron.nl zich beter positioneren tussen grote vakantieplatforms voor campings, vakantieparken, groepsaccommodaties en buitensport/dagjes uit. Nu al klikt maar liefst 25% van de bezoekers van recron.nl door naar de site van een of meer leden. Als rechtstreeks zoeken en boeken in de loop van 2025 mogelijk wordt, zal het belang van recron.nl voor de aangesloten bedrijven verder groeien. Bedrijven handelen altijd hun eigen boeking en betaling af. Dat betekent dat klantgegevens en data voor het bedrijf zijn en dat de kosten zo laag mogelijk blijven. Op het moment wordt er een groep leden samengesteld die de nieuwe mogelijkheden gaan testen. Belangstelling om deel te nemen? Mail even naar Jan Ybema (j.ybema@hiswarecron.nl) dan houden we je op de hoogte. 01-2025 | Recreactie 9 Foto: Toverland
PERFECT ONDERHOUDEN PARKPADEN. HET MOOISTE WELKOM VOOR UW GASTEN! Hou uw park in optimale conditie. Een oppervlakbehandeling zorgt niet alleen voor een fraaie uitstraling, maar ook voor een extra lange levensduur van uw bestaande weg. Met de PaveCare CombiTruck zijn we bovendien in één keer klaar. Vraag nu naar de mogelijkheden of bekijk nog meer opties op PAVECARE.NL
onder de aandacht Inspiratie bij verduurzaming Hoe kunnen we binnen onze ondernemingen ruimte creëren om onze medewerkers, gasten en onszelf duurzamere keuzes te laten maken en de natuur te versterken? Dat is het uitgangspunt van de Inspiratiebundel Duurzaamheid & Natuurinclusief. Die werd opgesteld in opdracht van Gastvrij Overijssel, door HISWARECRON, Facet en Landschap Overijssel. Het document is een bron van inspirerende voorbeelden voor recreatieondernemers. Aan de orde komen diverse innovaties op het gebied van duurzaamheid en natuurinclusieve recreatieterreinen. Er is ook aandacht voor het maken van een integraal meerjarenplan of bedrijfsnatuurplan, dat richting kan geven aan alle acties. www.hiswarecron.nl (zoekterm: inspiratiebundel) Nieuwe leden Tussen 20 november en 10 januari zijn de volgende bedrijven lid geworden van HISWA-RECRON. Welkom! Nieuwe directie voor CELTH Per 1 januari zijn Jos van der Sterren en Anke Arts aangetreden als de nieuwe interim directie van CELTH, het Centre of Expertise Leisure, Tourism & Hospitality. Vertrekkend directeur Menno Stokman gaat zich inzetten voor het Netwerk Kennissteden Nederland. De nieuwe CELTH-directie zal het huidige onderzoeksprogramma rond bestemmingen, duurzaamheid, leisure en hospitality samen met het team voortzetten. Daarnaast wordt gekeken naar samenwerking tussen CELTH en andere hogescholen in het domein. “Ook kijken we hoe we onze focus van onderzoek wat kunnen uitbreiden”, stelt Jos van der Sterren. “Nu ligt de focus op toerisme en gebiedsontwikkeling, terwijl we er als CELTH toch ook voor de hospitalitysector willen zijn.” Van der Sterren, die ook columns schrijft in Recreactie, blijft in deeltijd verbonden aan BUas in Breda. 't Geuldalhofje, Vijlen, www.geuldalhofje.nl Camping Hengeland, Afferden, www.campinghengeland.nl Hidea Europe, Vianen, www.hideaeurope.com Stacaravan- en Chaletpark de Stern, Zonnemaire, https://stacaravan-chaletpark-stern.nl Jachthaven Piet Hein, Loosdrecht, https://piethein.nl Reigwein Marine, Hendrik-Ido-Ambacht, www.reigweinmarine.nl Jachthaven De Aardbei, Aalsmeer, www.deaardbei.nl Landgoed Lemmenhof, Ell, www.lemmenhof.nl 01-2025 | Recreactie 11 Foto: Camping Hengeland
Al klaar om uw gasten buiten te laten genieten? www.madino.nl 0488 440138 www.madino.nl 0488 440138 info@madino.nl info@madino.nl
onder de aandacht RecreAnders Lichte groei voor leisure Rutger van de Maat Ondernemer Zwitserse perfectie? Het NBTC heeft de eerste voorlopige cijfers voor 2024 bekendgemaakt. Er was afgelopen jaar sprake van een toename van het totale verblijfstoerisme in Nederland met 3,2%, naar 51 miljoen gasten. Het binnenlands toerisme groeide met 3% naar 30 miljoen gasten. De groei van het inkomend toerisme over 2024 komt naar verwachting uit op 3,6%, ofwel 21 miljoen gasten. ABN-AMRO geeft in een sector update alvast een schatting voor 2025. De vrijetijdssector groeit volgens de bank in 2025 met 1,5% in volume en in 2026 nog eens met 1%. Consumenten zullen net iets meer uitgeven, ook al door de gestegen lonen. De andere kant van de medaille is: door hoge personeelskosten gaan de prijzen omhoog en dat remt dan weer de vraag. Nieuwe website KIKK We dromen er allemaal van: dat je camping eruitziet als een Zwitserse ansichtkaart. Strakke lijnen, glimmende faciliteiten en gras dat niet alleen groen, maar ook altijd keurig gemaaid is – zoals dat horloge daar ook altijd op tijd tikt. Geen modderpaadjes meer, geen wiebelende picknickbanken. Nee, perfectie. En dat zonder elke winter opnieuw je terrein te verbouwen, alsof je meedoet aan Camping Extreme Makeover. Maar wat doen wij recreatieondernemers? Elk jaar beginnen we met frisse moed aan de winterkluslijst. “Misschien een nieuw toiletgebouw? Of een sauna? Een paar tenten plaatsen vlak voor het seizoen?” Voor je het weet ben je tot juni bezig met graven, boren en schilderen, terwijl je gasten in april al arriveren. De truc? Niet méér doen, maar béter. Investeer in kwaliteit. Geen ‘snel gefikst voor volgend seizoen’, maar Zwitserse degelijkheid: chalets die generaties meegaan, gras dat elk modderbad weerstaat en faciliteiten waar de gasten foto’s van maken. Als je het slim aanpakt, hoef je niet elke winter opnieuw het wiel uit te vinden – je creëert een plek waar alles klopt. En als je dat eenmaal bereikt hebt, ben je geen recreatieondernemer meer? Nee, dan Vorige maand presenteerde KIKK de nieuwe website, vol met mooie initiatieven, trainingen en informatie betreffende het personeelsbeleid. Wat je ook zoekt op het gebied van (plezierig) werken, opleiden, cao of pensioen: je vindt het bij KIKK. Op de site staan bijvoorbeeld drie nieuwe tools, die helpen om het werk nog fijner en veiliger te maken. Hoe hou je rekening met verschillende generaties binnen het bedrijf? Wat kun je als medewerker doen aan gezonde en veilige arbeidsomstandigheden? Ben jij goed in het delen van je kennis met minder ervaren collega’s? De tools helpen het gesprek aan te gaan en te werken aan verbetering. https://kikk-recreatie.nl 01-2025 | Recreactie 13 ben je iets waar de overheid naarstig naar op zoek is: een woonwijk. Want als we het écht goed doen, willen ze ons van recreatieparken upgraden naar Zwitserse perfectie in Nederland. Permanente bewoners, een buurtvereniging op veld 3 en een jaarlijkse lintjesknipceremonie voor het nieuwe tuinhek. Zitten wij als gasten en recreatieondernemers eigenlijk wel op Zwitserse perfectie te wachten, overheid? Of verliezen we een uniek stukje Nederland? Waar ruimte is om iets moois te creëren, wil de ondernemer meedenken. Dan kunnen we de overheid misschien behoeden voor een modderveld, een gat in de weg en een wifi-signaal dat net zo stabiel is als een campingstoel op drassig gras. Laten we samen zoeken naar oplossingen die iedereen blij maken. Dan kunnen recreatieparken floreren zoals ze bedoeld zijn. Zonder dat de ziel van de recreatie verloren gaat. Foto: Shutterstock
coverstory Regels en fiscaal beleid voor ‘25 en ‘26 Onvoorspelbaar beleid frustreert ondernemers Voorspelbaarheid van beleid en vereenvoudiging van de regelgeving. Het klinkt zo logisch, maar al vele jaren krijgt geen enkel kabinet het voor elkaar om hier werkelijk inhoud aan te geven. Met de komst van het nieuwe kabinet (en als erfenis van het vorige) buitelen de beleidsvoornemens en fiscale herzieningen nog steeds over elkaar heen. Lang niet alles haalt de eindstreep. Wat kunnen ondernemers de komende jaren verwachten? Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Siblu, Shutterstock, Huttopia Een van de belangrijkste factoren waar ondernemers in het nieuwe jaar rekening mee moeten houden, is de handhaving op zzp-wetgeving. De regels gelden al sinds 2016, maar werden 14 Recreactie | 01-2025 toen te complex geacht om direct te handhaven. Nu, negen jaar later, gaat dat alsnog gebeuren. “Dat kan grote gevolgen hebben voor ondernemers die zzp’ers inhuren voor bijvoorbeeld de schoonmaak, horeca, kliminstructeurs, het recreatieprogramma of het tuinonderhoud”, vertelt Herma Brinkhuis, senior fiscaal jurist bij aaff, voorheen Alfa Accountants en
Er komen controles op de zelfstandigheid van zzp’ers, maar nog geen boetes Adviseurs (zie pagina 33). “De Belastingdienst heeft een online folder gemaakt: zzp, ja of nee? Daarin staan concrete voorbeelden genoemd, maar helaas niet voor alle beroepen in de recreatiesector.” In de folder worden belangrijke aspecten genoemd: is er sprake van werken onder gezag? Werkt de zzp’er zij aan zij met mensen die hetzelfde werk wél in loondienst doen? Bepaalt de zzp’er zelf de werkuren en is hij of zij zelf verantwoordelijk voor een goede uitvoering van de opdracht? Schijnzelfstandigheid “Het is belangrijk dat ondernemers daar echt goed over nadenken”, stelt Brinkhuis. “Want als de Belastingdienst controleert en daarbij schijnzelfstandigheid constateert, ben je als ondernemer met terugwerkende kracht verantwoordelijk voor het afdragen van loonbelasting, de premies werknemersverzekeringen en de inhoudingen voor het pensioenfonds.” Uit de folder komt onder meer naar voren dat een medewerker die zelfstandig het groenonderhoud doet, prima als zzp’er kan werken. Maar een interim medewerker die tijdelijk iemand in een baan vervangt, niet. “Kijk bij twijfel op de webmodule beoordeling arbeidsrelaties, die te vinden is op het Ondernemersplein van de Kamer van Koophandel”, adviseert Brinkhuis. Overigens heeft de Belastingdienst inmiddels aangekondigd dat in 2025 nog geen boetes worden opgelegd. 01-2025 | Recreactie 15 >
Avonturen bouw je met Palènpa Palènpa is een unieke manier van hutten bouwen. Zonder te zagen en te timmeren en met je handen als enige gereedschap bouwen kinderen prachtige hutten waar ze heerlijk in kunnen spelen. De palen en panelen worden aan elkaar verbonden met bouten en vleugelmoeren. Daardoor kunnen de hutten ook makkelijk weer uit elkaar worden gehaald zodat er opnieuw gebouwd kan worden. Zo kan hutten bouwen telkens weer op het programma gezet worden. Palènpa is geschikt voor bedrijven in recreatie en kinderopvang. De kinderen bouwen onder toezicht van begeleiders of ouders.
coverstory heffing op basis van een fictief rendement niet eerlijk is. Sindsdien wordt gewerkt aan een nieuw stelsel. Dat leek er in 2024 te komen (geplande ingang in 2027), maar nu was het de Raad van State die er een streep door haalde. Die oordeelde in december dat het nieuwe stelsel te complex was, zowel voor burgers als voor de Belastingdienst zelf. Brinkhuis is er helemaal niet rouwig om dat het nieuwe stelsel nu is afgeschoten. “Er zat een complexe knip in, waarbij onderscheid werd gemaakt tussen het zelf bewonen en het verhuren van een vakantiewoning. Huurinkomsten moesten worden bijgehouden en werden belast, overigens zonder dat onkosten of leningen aftrekbaar werden. Ook de eventuele waardestijging van het onroerend goed zou mogelijk jaarlijks worden belast.” Na het advies van de Raad van State is dat voorlopig van de baan. Voorlopig blijft de tweede woning gewoon in box 3 staan en zijn huurinkomsten en waardeveranderingen onbelast. Maar de onzekerheid over de box 3-heffing blijft. Want welke regels gaan er over een paar jaar gelden? Juist die onzekerheid én de btw-verhoging hebben een forse invloed op de waarde en verkoopbaarheid van recreatief vastgoed. Zo sterk zelfs, dat nieuwe parken de recreatiewoningen nauwelijks meer verkocht krijgen. Hogere btw op logies Een andere wijziging betreft de btw-verhoging op logies, die is opgenomen in het nieuwe belastingplan. Dat werd op 17 december aangenomen door de Eerste Kamer, onder het voorbehoud dat er een impactanalyse wordt gemaakt: een onderzoek naar de gevolgen van de verhoging. Dus échte duidelijkheid komt er pas in de loop van dit jaar. “De kans is groot dat het doorgaat, maar het is een vreemde en discriminerende verhoging”, oordeelt Herma Brinkhuis. “Vanaf 1 januari 2026 moet een ondernemer met een camping 9% btw in rekening brengen voor plat gezegd de verhuur van gras, maar 21% voor de verhuur van logies. Administratief lastig, maar daarnaast ook erg onrechtvaardig. Ik sprak een ondernemer die scholen en jeugdgroepen onderdak biedt tijdens werkweken en korte vakanties. Die moet straks 12% meer btw heffen. Dat betekent dat nog meer kinderen van ouders die weinig te besteden hebben, niet mee kunnen op schoolreis. Dat gebeurt nu al en dat is schrijnend om te zien.” Gesteggel over box 3 Over box 3, de belasting van rendement op vermogen, is al jarenlang verwarring. Die is het gevolg van een arrest van de Hoge Raad van 24 december 2021 en de juni-arresten 2024. De Hoge Raad oordeelde toen onder meer dat de belastingDe Raad van State keurde de nieuwe box 3-berekening af: ‘te complex’ Recreatiewoningen “Het versterkt de golfbeweging op de markt voor recreatiewoningen. Die stond al onder druk”, verklaart Jappe Eggink van Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij: “De verkoop van recreatiewoningen is in de coronatijd explosief gestegen. Opeens wilde iedereen wel zo’n eigen plekje. Niet te ver van huis, en met een goed rendement op verhuur. Ruim een jaar geleden zagen we dat die markt minder begon te worden. Logisch, want je hebt altijd golfbewegingen. Nu zie je dat er, door diverse oorzaken, opeens minder recreatiewoningen gebouwd en verkocht worden.” Klaas van Erp, ook van Maas RBM, gaat graag in op die oorzaken: “De overdrachtsbelasting is diverse malen gestegen, tot die in 2023 op 10,4% uitkwam. Met ingang van 2026 is het voornemen om het tarief weer te verlagen naar 8%, om de woningmarkt te stimuleren. Hoe dan ook is het kopen van een recreatiewoning de afgelopen jaren fors duurder geworden, zonder dat je er meer voor krijgt. De aangekondigde wijzigingen in box 3 zijn nu gelukkig van de baan, maar wat er wel komt, weet niemand. Je weet als koper dus niet waar je straks rekening mee moet houden. Mensen hebben geen idee of een vakantiewoning ze straks nog rendement oplevert.” Eggink: “Consumenten kopen een recreatiewoning vaak op basis van emotionele motieven. Langzamerhand is het wel bekend dat de rendementen achterblijven, dus dan gaan ze online informatie zoeken en worden daar vooral heel onzeker van. Online doen allerlei doemscenario’s de ronde. Die kloppen niet, of het ligt allemaal veel genuanceerder. Maar dat laat wel zijn sporen na. De verkoop van woningen op nieuwe parken stagneert en je ziet dan ook dat project01-2025 | Recreactie 17 >
Creëer een natuurlijke sfeer met Van Vliet Duurzaamhout +31 (0)343 454 400 info@duurzaamhout.nl www.duurzaamhout.nl Laat je inspireren
coverstory Een recreatiewoning is nu fors duurder, zonder dat je er iets extra voor krijgt ontwikkelaars een stuk minder nieuwe parken ontwikkelen.” Een voorbeeld is EuroParcs, dat jarenlang het ene na het andere park ontwikkelde. In oktober vorig jaar maakte het concern bekend de focus te verleggen naar de exploitatie van de bestaande parken. Minder uitponding Concreet betekent het, dat er op het moment veel minder parken worden uitgepond dan voorheen. Het financieringsmodel door verkoop aan particulieren stagneert. Dat is bijzonder, want de vraag naar recreatiewoningen te huur is onverminderd groot. De makelaars zien dan ook zeker nog kansen voor ondernemers: “Zoek naar een andere financieringsvorm, zodat de bouw van verhuuraccommodaties wel mogelijk blijft”, adviseert Van Erp. “Voor particulieren, die natuurlijk deels ook zelf in een huisje willen verblijven, blijft het rendement achter. Maar voor ondernemers is dat nog over het algemeen nog dik in orde. En het blijft een uitstekend businessmodel om gewoon een mooi recreatiebedrijf te hebben, met verhuurchalets en andere accommodaties. Er zijn ook nog steeds particulieren die een tweede huis willen kopen. Niet voor het rendement, maar gewoon om zelf van te genieten. Daar kun je nog wél voor bouwen. Er zijn kansen genoeg.” Tot slot de btw-verhoging. Gaat de markt voor recreatiewoningen nog extra last krijgen van de btw-verhoging op logies? Van Erp: “Dan kom je zeker in een riskante situatie. Mensen geven hun geld maar één keer uit. Je weet niet of ze zich door zo’n aanzienlijke verhoging ervan laten weerhouden om in Nederland op vakantie te gaan, of dat ze besluiten een andere bestemming te kiezen. Maar net als de ontwikkelingen rond box 3 is ook dat effect onduidelijk. Juist die onzekerheid, zelfs op de korte termijn, doet de markt geen goed.” Kamerlid Henk Vermeer: ‘Sector moet goed duidelijk maken waar de schoen wringt’ Mede dankzij de BBB kwam er vorig jaar een uitzonderingspositie voor kamperen: wie zijn eigen kampeermiddel meebrengt, betaalt ook in 2026 nog steeds 9% btw. Kamerlid Henk Vermeer van de BBB blijft de kabinetsplannen kritisch volgen. Zo stelde hij tijdens het debat over het belastingplan op 12 november 2024 vragen over het ongelijk speelveld tussen particuliere aanbieders en ondernemers. In datzelfde debat zei Vermeer: “Hoe zit het dan met kampeerders? Waarom moet een tent die door een camping wordt neergezet zwaarder belast worden dan een zelf opgezette tent?” Reden genoeg om Vermeer even te bellen. Die heeft inmiddels duidelijkheid over het ongelijk speelveld: “Particulieren vallen onder de btw-vrijstelling bij een jaaromzet tot 20.000 euro. Misschien is die grens te hoog, daar kun je eens naar kijken. Ik vind het prima dat iemand die incidenteel eens een appartement verhuurt, als hij zelf op vakantie gaat, onder die vrijstelling valt. Maar er zijn ook mensen die een appartement hebben dat enkel voor Airbnb-verhuur wordt gebruikt. Ik zou weleens willen weten of de Belastingdienst daar dan ook op handhaaft. Hoe controleren ze dat daar geen belasting wordt ontdoken?” Op gebieden als vergunningen en brandweervoorschriften zouden particuliere verhuurders écht aan dezelfde zware eisen moeten voldoen als ondernemers, vindt Vermeer. “Niet alleen vanwege het ongelijk speelveld, maar ook gewoon voor de veiligheid van de gast. Die moet altijd voorop staan.” Henk Vermeer geeft aan dat hij, en met hem vele andere politici, graag bereid is om concrete problemen van het mkb te agenderen in de politiek. “Maar dan moet de sector heel goed duidelijk maken waar de schoen precies wringt. Alleen zeggen dat de regeldruk te hoog is, werkt niet. Als jullie zeggen dat regels te complex zijn: wát is dan precies complex? Maak dat aan ons duidelijk en dan kunnen wij, als volksvertegenwoordigers, gericht werken aan verbetering.” 01-2025 | Recreactie 19
ondernemen Eerste certificaat Natuurinclusief Ondernemen uitgereikt Breng de natuur dichterbij Natuurinclusief Ondernemen is een nieuw certificaat waarmee je je als duurzaam en groen recreatiebedrijf nóg meer kunt onderscheiden. Molecaten Park Landgoed Ginkelduin ontving in november 2024 als eerste recreatiebedrijf dit certificaat van Green Key en IVN. “Je brengt de natuur op een heel efficiënte manier dichter bij je bedrijf en je gasten.” Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: Molecaten Park Ginkelduin Het certificaat is ontwikkeld door Green Key, in samenwerking met het IVN. Het is vooral interessant voor recreatiebedrijven die zich willen onderscheiden op het gebied van duurzaamheid en natuurlijk ondernemen. “Het certificaat is een extra verdieping en een waardevolle aanvulling op het Green Keykeurmerk”, zegt Erik van Dijk, directeur van de stichting KMVK. Deze stichting is verantwoordelijk voor belangrijke duurzaamheidskeurmerken, zoals de Green Key en keurmerk Duurzaam Gastvrij. Ook de Blauwe Vlaggen vallen onder verantwoordelijkheid van de stichting KMVK. En nu dus ook het certificaat Natuurinclusief Ondernemen. Extra verdieping Natuurlijk voldoen bedrijven met de Green Key-keurmerken in brons, zilver en goud al aan de nodige duurzaamheidseisen. “Maar met het certificaat Natuurinclusief Ondernemen til je je onderneming naar een nog hoger plan”, legt Van Dijk uit. “Met de nieuwe module Natuurinclusief Ondernemen gaan we Door de vergroening in stapjes uit te voeren lopen de kosten niet uit de hand een stapje verder. Door de kennis die je hiermee opdoet kun je net wat meer aandacht besteden aan een natuurrijke terreininrichting, je educatie, je biodiversiteit en je informatie naar de gasten toe. Het is een mooie manier om je bedrijf bijna te laten versmelten met de natuur.” Wie het certificaat wil behalen moet deelnemen aan een tweedaagse training. Die wordt zowel regionaal als op het bedrijf verzorgd door het IVN. Tijdens de training leren ondernemers onder meer hoe ze hun binnen- en buitenruimtes kunnen verrijken met natuur. Ook doen ze inspiratie op voor een natuurrijkere inrichting van hun park. En dat is verrassend leuk, ontdekte Dariëlle van Bemmel, parkmanager van Molecaten Park Landgoed Ginkelduin in Leersum. Dit park is Green Keygoud gecertificeerd. “Ik volgde de training samen met mijn collega-parkmanagers van Molecaten. We dachten aanvankelijk dat het wat saai zou worden – de hele tijd over natuur praten. 20 Recreactie | 01-2025
Maar het was superinteressant, heel praktisch en echt de moeite waard. We waren na afloop allemaal heel enthousiast.” Het park in Leersum beschikt inmiddels over het certificaat. “Gezien onze natuurlijke ligging was het logisch dat wij als eerste hiervoor zouden gaan. Later volgen de andere Molecaten-parken.” Kleine stappen Maar hoe maak je de overstap naar natuurinclusief ondernemen? Dat kan in kleine stapjes, zegt Van Bemmel, die er aanvankelijk vanuit ging dat ze al behoorlijk natuurinclusief bezig was. “Wij zítten al midden in de natuur, dacht ik, dus wat kan ik verder nog doen? Maar soms moet je met andere ogen naar dingen kijken. Bij de training was ook een ecoloog en daar heb ik veel van geleerd. Zo werd ik getriggerd om zelf ook een ecologische bril op te zetten. Ik ontdekte welke kleine stappen we nog konden zetten. Ik werd bijvoorbeeld gewezen op de stenen tegels op onze parkeerplaats. Daar kun je ook grastegels gebruiken, die de infiltratie van regenwater in de grond bevorderen. De achterkant van ons hoofdgebouw is van steen. Ook daarvoor kreeg ik handige tips, om dat mooier en duurzamer aan te kleden.” Door de vergroening in stapjes uit te voeren lopen de kosten ook niet uit de hand, benadrukt Van Bemmel. “Sterker nog, ik ontdek dat er ook dingen zijn waar je minder geld aan uitgeeft. Aan maaien bijvoorbeeld. Omdat je doet aan natuurlijk groenbeheer hoef je minder vaak te maaien. Zo breng je de natuur op een heel efficiënte manier dichter bij je bedrijf en bij je gasten.” Goede communicatie is dan wel belangrijk. Van Bemmel: “Wij hebben borden op ons park geplaatst waarop wij uitleggen wat we doen – en waarom we dat doen. Op verschillende plaatsen hebben we bijvoorbeeld wilde bloemenmengsels. Die hebben prachtige kleuren als ze in bloei staan. Maar als ze niet in bloei staan, kunnen ze wat rommelig overkomen. Dat leggen we uit op zo’n bordje. En dan begrijpt iedereen het. En zeggen mensen ook: wat fijn dat jullie dit doen.” Terug naar de natuur Voor het komend seizoen heeft Van Bemmel mooie plannen in het verschiet. “We zijn bezig met de aanleg van een blotevoetenpad. Langs de route komen een heleboel vogelhuisjes en insectenhotels, om de natuur dichter bij de mensen te brengen. En we willen voor de kinderen animatieprogramma’s in het bos opzetten. We gaan dus echt terug naar de natuur.” Erik van Dijk van de stichting KMVK onderstreept dat nut en noodzaak hier mooi samenkomen. “Als je kijkt welke regelgeving er op ondernemers afkomt, is het alleen maar mooi dat je je vrijwillig bezighoudt met verduurzaming. Recreatieondernemers hebben met de Green Key en een certificaat Natuurinclusief Ondernemen goede instrumenten in handen. Ze lopen voorop. En dat is van groot belang voor een verdere professionalisering en een betere uitstraling van de sector.” Wat & waar? De trainingen van de module Natuurinclusief Ondernemen worden regionaal aangeboden en op open inschrijving, als in-company voor grotere recreatieketens. www.ivn.nl (zoekterm: natuurinclusief) 01-2025 | Recreactie 21
regio in beeld Eerste nationaal park in nieuwe stijl Van Gogh als Brabants visitekaartje Van Gogh Nationaal Park is het eerste nationaal park nieuwe stijl. Daarbij wordt in gezamenlijkheid de biodiversiteit versterkt. In oktober 2024 ontving Van Gogh NP de off iciële status van het kabinet. Het park omvat een groot deel van de provincie Noord-Brabant, inclusief steden als Eindhoven en Breda. Zo’n tachtig partners werken aan het samenbrengen van natuur, economie en samenleving. w Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: Duinhoeve, Shutterstock Met de nieuwe aanpak wil het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) robuustere nationale parken creëren. Die moeten verbinding leggen tussen de donkergroene kernnatuur en de lichtgroenere gebieden erbuiten. Alleen investeren in Natura 2000-gebieden is niet voldoende om de natuur van een kwaliteitsimpuls te voorzien, is de achterliggende gedachte. Overheden, bedrijfsleven en organisaties (waaronder HISWA-RECRON en aangesloten bedrijven) gaan samen het landschap en de biodiversiteit versterken, zowel in stedelijke als landelijke gebieden. 100 duizend hectare Het Van Gogh Nationaal Park beslaat een gebied van 100 duizend hectare in Noord-Brabant, tussen Breda in het westen en Helmond in het oosten. Met Vincent van Gogh als centrale drager moet het nationaal park een internationaal visitekaartje worden. In het gebied liggen nu al 46 Van Gogh-monumenten. Arthur van Disseldorp, regiomanager Noord-Brabant van HISWA-RECRON, maakt deel uit van het kernteam van het Vincent van Gogh is zonder twijfel de bekendste Brabander ter wereld nieuwe nationaal park. “Samen met de andere partners, waaronder alle natuurterreinen, gemeenten en ZLTO, gaan we projecten stimuleren”, licht hij toe. Als voorbeeld noemt hij het grootste levende zonnebloemenschilderij ter wereld in Etten-Leur. Dat werd mede door een recreatieondernemer afgelopen zomer opgezet, in de aanloop naar de offi ciële status van het park. Het initiatief trok ruim 20 duizend bezoekers. Van Disseldorp is enthousiast over het nieuwe concept. “De wereld is aan het veranderen. Als sector en als bedrijf moet je mee met die beweging. Duurzaamheid en natuurgerichtheid zijn sterk in opmars en het park speelt daar op in. Wat ik ook erg sterk vind aan deze vernieuwing is de verbreding van het partnerschap. Deels zien wij oude bekenden aan tafel, waaronder Visit Brabant, de Efteling en natuurorganisaties. Maar we zien 22 Recreactie | 01-2025
Recreatiepark Duinhoeve ook nieuwe partners, zoals ASML en Eindhoven Airport. Dat biedt kansen. Ook de vergroening is een belangrijk aspect van de samenwerking. Er komt veel geld beschikbaar voor onder meer randbeplanting. In het project Brabant Behaagt werken de partners van het nationaal park samen om duizend kilometer landschapselementen, zoals heggen en bloemrijke randen, aan te leggen.” Het nationaal park nieuwe stijl is wel wennen. Zo heeft het geen omheining en geen ingangen. Wordt het wel herkenbaar genoeg? “Je moet wel een beetje out of the box-denken bij dergelijke vernieuwingen”, stelt Van Disseldorp. “Alles wat nieuw is, vraagt om gewenning. Zaken als marketing en bebording worden net opgestart.” Hij benadrukt de internationale uitstraling van het nationaal park. “Ik denk dat de gemiddelde Spanjaard geen idee heeft wat de Loonse en Drunense Duinen zijn. Maar die weet wél wie Vincent van Gogh was.” De kracht van samenwerking Caroline Verhoeven, sinds 1992 samen met haar man Peter eigenaar van recreatiepark Duinhoeve in Udenhout, is enthousiast over het nieuwe nationaal park. “Wij geloven in de kracht van samenwerking. Je kunt elkaar aanvullen en versterken. Lang geleden werkten we al samen met het Land van Ooit. We verhuurden toen het reuzenhuis van Kloontje, de hoofdfiguur van dat attractiepark. In 2015, toen het 125 jaar geleden was dat Van Gogh overleed, deden we mee aan het themajaar dat Visit Brabant organiseerde. We hebben toen een Van Gogh-chalet gerealiseerd, met veel details die verwijzen naar de kunstenaar. De accommodatie is voorzien van informatie over de schilder en is geschilderd in zijn kleuren. Dat chalet wordt sindsdien goed verhuurd.” Samen met zo’n zeventig andere partijen bezocht Verhoeven onlangs een regioboost-bijeenkomst van Visit Brabant; de eerste van een reeks die nog komen gaat. “Alles zat ertussen, van musea tot recreatiebedrijven en horeca. Dat was heel inspirerend. Het versterkt ook het Van Gogh-gevoel.” Verhoeven wil met haar recreatiepark één of meer nieuwe Van Gogh-accommodaties realiseren. Ook wil ze met het thema Van Gogh gasten faciliteren. Het woord arrangementen vermijdt ze bewust. “Dat impliceert een activiteit waarbij je op een bepaalde tijd aanwezig moet zijn. Dat willen gasten niet meer. Die willen zelf plannen. Wij spreken daarom liever van presenteerbladen. We voorzien de gasten van informatie. Over wandel- en fietsroutes. Over de locaties waar Van Gogh vroeger wandelde en schilderde. Over zijn geboortehuis in Zundert en over de plek 01-2025 | Recreactie 23 >
Draadloos beheer van uw vakantiepark of camping ICY Accommodation Management Dit systeem biedt veel mogelijkheden voor uw vakantiepark, zoals: • Energiebesparende thermostaten • Melding bij o.a. brand, lage cv-druk, inbraak, vorst of spanningsuitval • Comfortabel welkom voor uw gasten • Koppeling met uw reserveringssysteem ICY Campsite Management Dit systeem biedt veel mogelijkheden voor uw camping, zoals: • Per plaats: - Ampèrelimiet instellen - Energieverbruik uitlezen - Stroom aan/uit op basis van boeking - Prepaid tegoed instellen • Vorst- en CV-drukalarm in sanitairgebouwen • Koppeling met uw reserveringssysteem www.icy.nl Beide systemen worden geleverd met eenvoudig te gebruiken software en een smartphone app. De juiste producten én advies bij technische vraagstukken Al 50 jaar A partner van de recreatie sector Meer info op wildkamp.nl/recreatie M Ruim assortiment voor de recreatie sector Altijd & overal online bestellen Ondersteuning op maat bij projecten Direct iets nodig? Altijd een vestiginging de buurt Zeer korte terugverdientijd
regio in beeld waar hij tekenlessen kreeg in Tilburg. Zo kunnen gasten hun eigen plan maken. We zijn druk bezig met de voorbereidingen. Voor 1 april liggen alle presenteerbladen klaar.” Voor Duinhoeve is het vooral belangrijk om een grotere en bredere bezetting van het park te realiseren. “Wij zijn bewust gesloten van de herfstvakantie tot de carnavalsvakantie. Dat willen we ook graag zo houden. Wat wij vooral willen bereiken is een hogere bezettingsgraad buiten het hoogseizoen. Dat moet zeker gaan lukken, want met meer internationale gasten zijn we minder afhankelijk van de Nederlandse schoolvakanties.” Stapsgewijze aanpak Innovatie Het Van Gogh Nationaal Park is volop in ontwikkeling. Het park telt vijf projecten die als een groene draad met elkaar verbonden zijn. Brabant Behaagt streeft naar het ontwikkelen van duizend kilometer randbeplanting, als verbinding tussen natuurgebieden en stedelijke ontwikkeling. In Brabants Bodem ontwikkelen partners ecosysteemdiensten als nieuwe verdienmogelijkheden voor agrarische ondernemers. In Brabants Versailles werkt de boomteeltsector samen met partners aan duurzame bedrijfsvoering om onder meer landschappen te versterken. In Brabant Beleeft werken partners aan duurzaam toerisme en in Brabant Groeit werken de steden samen met de vastgoedsector aan een natuurinclusieve en groene ontwikkeling van woningen en industrieterreinen. In kleine stappen samen tot iets moois komen. Dat spraken de 70 partners van het Van Gogh Nationaal Park af, tijdens een netwerkontmoeting op 4 december 2024 in Oisterwijk. Daar werden al enkele concrete resultaten gemeld. Zo lanceert Routebureau Brabant in april een startpuntenkaart met in totaal zo’n 1000 grote en kleinere startlocaties. Brabants Streekgoed is inmiddels gestart met zuivel- en wijnproducten onder het Van Gogh-landschapslabel. De bedoeling is dat meer bedrijven aansluiten met hun streekproducten, zonder te concurreren met andere streeklabels. In halaarlijkse netwerkontmoetingen zullen de partners elkaar blijven inspireren. De volgende bijeenkomst is op 22 mei. Het nationaal park wordt gedragen door overheden, natuurbeschermers én ondernemers 2025 wordt in elk geval een creatief jaar voor alle partners van het nationaal park. “De meeste ondernemers zijn positief, maar zoeken nog naar ideeën”, peilde Van Disseldorp. “Dat is niet zo vreemd, want de status als nationaal park is er pas sinds kort. En ja, natuurlijk zijn er de verwachte fiets- en wandelroutes. Maar er wordt óók gewerkt aan innovatieve zaken, zoals het eerder genoemde levende zonnebloemenschilderij en het Van Gogh-chalet. Het mooie is dat alle partners, van gemeenten en bedrijven tot natuurorganisaties, er heel positief tegenover staan. Ik daag HISWA-RECRON-leden uit om met concrete ideeën te komen.” 01-2025 | Recreactie 25
ondernemen Nieuwe exploitatiemodellen passen bij de markt Een genuanceerde kijk op jaarplaatsen Al jaren is er veel te doen over jaarplaatsen op campings. Het beeld in de media en de politiek is dat ze in hoog tempo worden vervangen door vakantiewoningen, om de kas van het recreatiebedrijf en de investeerders te spekken. De minder draagkrachtige Nederlander zou de dupe zijn. Zoals zo vaak is het verhaal veel genuanceerder. Er ontstaan zelfs nieuwe exploitatiemodellen, die perfect bij de hedendaagse markt passen. Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Siblu, Eldorado Parken Siblu is een bijzonder bedrijf. De Franse recreatieketen heeft inmiddels vijf recreatieparken in Nederland, waarbij zoveel mogelijk wordt ingezet op jaarplaatsen. Zelfs de toeristische plaatsen van een nieuw aangekocht bedrijf worden gaandeweg omgevormd tot jaarplaatsen. Hoe kan het dat Siblu daar rendement uit haalt, terwijl sommige andere investeerders de jaarplaatsen juist zo snel mogelijk opdoeken? “In onze formule staat de eigenaar van chalet of stacaravan centraal”, legt Eppo Vogel, operationeel directeur van Siblu, uit. “We houden de grond in eigendom en verhuren jaarplaatsen. Daarbij verkopen we ook graag een chalet. De jaarhuur is wel wat hoger dan bij de traditionele stacaravanparken, maar daarvoor in ruil bieden we goede voorzieningen en een mooi pakket aan services.” Verhuren is beslist niet verplicht, maar kan wel. Mensen met een jaarplaats mogen zelf verhuren, vertelt Vogel, maar dat kunnen ze ook via Siblu doen. Die vraagt dan een percentage van de huuropbrengst. Siblu spiegelt de kopers daarbij geen rendementen voor. Een derde vorm is uniek voor Siblu: wie zijn Juist het overheidsbeleid stimuleert om het aantal jaarplaatsen te verkleinen chalet of caravan in het hoogseizoen vijf weken door Siblu laat verhuren, krijgt zo’n 50% korting op de jaarhuur van de standplaats. “Veel mensen kiezen daarvoor, want of wij nu verhuren of niet, de eigenaar van de accommodatie weet exact wat zijn voordeel is.” Zo houdt Siblu jaarplaatsen aantrekkelijk: zowel voor eigenaren als voor tijdelijke huurders. Wel erkent Vogel dat de prijzen – en daarmee de houdbaarheid van zijn verdienmodel – onder druk staan. “Als de btw wordt verhoogd gaan alle prijzen weer fors omhoog. En er is al zoveel bijgekomen met de hoge energielasten en de hoge personeelskosten. Dat gaan de mensen met een jaarplaats zeker merken.” Imagoprobleem Siblu ziet perspectief in jaarplaatsen, en stimuleert mensen om recreatief te verhuren. Totaal aan de andere kant van het recreatief spectrum staan bedrijven als de totaal verlopen camping Fort Oranje in Zundert, die in 2017 op last van de gemeente sloot. De vele media-aandacht voor het problematische bedrijf droeg bij aan een slecht imago van de recreatiesector. Daarbij werd ook het onderwerp permanente bewoning opeens weer actueel: wat moet je met de mensen die op zo’n bedrijf wonen, als je besluit te gaan handhaven of herstructureren? Het onderwerp ging een eigen leven leiden en werd, met name door politici van de SP, al snel verbonden met de woningnood en mensen met een smalle beurs. In 2022 kwamen er Kamervragen van Kamerlid Sandra Beckerman, die sprak van ‘roofinvesteerders’ en pleitte voor een moratorium op de 26 Recreactie | 01-2025
opkoop van vakantieparken. Er kwam een onderzoek door NRIT, CELTH én Erasmus, waaruit bleek dat de situatie wel meeviel. Er verdwenen inderdaad jaarplaatsen, maar vooral omdat de markt veranderde. Ondernemers bewogen mee met de vraag en die ging richting kant en klare verhuuraccommodaties. Het onderzoek maakte echter weinig indruk op de kritische politici. Kort erna kwamen er zelfs voorstellen voor huurbescherming voor mensen met een jaarplaats op een recreatiebedrijf. Inmiddels zeggen steeds meer beleidsmakers dat wonen op een recreatiebedrijf – geheel tegen bestemmingsplan en vergunningen in – een bijdrage zou kunnen leveren aan de strijd tegen de woningnood. Zelfs Mona Keijzer, minister van VRO, liet 19 december aan de Kamer weten dat zij permanent bewonen wil legaliseren (zie artikel pagina 31). Vakantiepark of woonwijk? “Het tekent de beeldvorming”, vertelt Jeffrey Belt, adjunctdirecteur Leisure en Recreatie bij HISWA-RECRON. “De kwalitatieve recreatiebedrijven – lid van HISWA-RECRON – hebben enorm te lijden onder de problemen rond bedrijven die je al lang geen vakantiepark of camping meer kunt noemen. Permanente bewoning en recreatie zijn twee totaal verschillende zaken.” Neemt niet weg dat ondernemers soms inderdaad het aantal jaarplaatsen verminderen, om daar toeristische plekken of verhuureenheden van te maken. Er zijn genoeg voorbeelden te noemen en die komen ook regelmatig in Recreactie aan de orde. Belt benadrukt dat het dan vaak gaat om goed ondernemerschap: “De marktvraag is veranderd. Mensen willen graag een mooie accommodatie huren, voor kortere tijd. Als ondernemer moet je daarop inspelen. Maar ook het overheidsbeleid stimuleert ondernemers om het aantal jaar- en seizoensplaatsen te verkleinen en over te stappen op toeristische plaatsen en verhuuraccommodaties.” Hoe dat zo? Belt: “De lastendruk op recreatiebedrijven is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Uit onderzoek van Ginder bleek eind vorig jaar dat van elke in recreatiebedrijven bestede euro 38 cent direct naar de belastingen gaat. Dat is schokkend: in 2018 ging het om 27 cent en dat was ook al veel.” Naast de directe lastendruk – datgene wat aan belasting wordt betaald – neemt ook de indirecte lastendruk toe. Ofwel: hoeveel energie steken medewerkers van het bedrijf in het voldoen aan de regels, het op orde houden van vergunningen, het invullen van de diverse verplichte logboeken. Daar is niet echt een overzicht van, maar zeker is dat er nu méér regels zijn dan tien jaar geleden. Maar wat heeft dat allemaal met jaarplaatsen te maken? 01-2025 | Recreactie 27 >
Begin jij het nieuwe jaar met een heldere strategie? De horeca- en recreati ebranche blij ſt veranderen. Gasten stellen hogere eisen en de concurrenti e speelt daar steeds slimmer op in. Hoe zorg jij dat jouw bedrij f vooroploopt in 2025? Geef je bedrij f een voorsprong met het ‘Businessplan op 1 A4’. Samen met de specialisten van Countu s bepaal je een duidelij ke strategie, krij g je prakti sche tools voor Experti seteam Recreati e & Horeca Dokter Stolteweg 2 / 8025 AV Zwolle 038 45 526 00 / recreati e-horeca@countu s.nl COUNTUS.NL de uitvoering en monitor je of je op koers ligt. Met een concreet plan weet jij precies waar je op moet stu ren om je doelen te bereiken. Begin het jaar sterk en maak 2025 jouw succesjaar! Benieuwd? Neem contact op voor een vrij blij vend gesprek. Countu s. Daar reken je op. Aan- en verkoop Denkt u aan de verkoop van uw recreatiebedrijf? Of wilt u een bedrijf aankopen? Den Otter Van Vliet, uw makelaar en persoonlijk adviseur DEN OTTER VAN VLIET BEDRIJF S OPVOLGING | TAXATIE | COACHING www.denottervanvliet.nl
ondernemen “Het voeren van een recreatiebedrijf wordt gewoon steeds duurder en complexer”, betoogt Jeffrey Belt. “Omdat de bedrijven maar zelden mogen uitbreiden, zullen ze uit hetzelfde aantal vierkante meters méér omzet moeten halen. Dat lukt niet door altijd maar op dezelfde voet door te gaan.” Eldorado Parken Sjors Winkelmolen is één van de eigenaren van familiebedrijf Eldorado Parken, met negen recreatieparken in ZuidNederland. De parken hebben veel jaar- en seizoensplaatsen en Winkelmolen wil dat graag zo houden. Maar hij ergert zich aan het wisselvallige overheidsbeleid, met name op het vlak van de toeristenbelasting. “Wij hebben te maken met negen gemeenten. Sinds begin 2025 heffen ze allemaal toeristenbelasting; de een meer dan de ander. Maar niemand kan mij bij het instellen of verhogen van de toeristenbelasting ook maar één goed argument geven. Wat gebeurt er dan met dat geld? Soms wordt me verteld dat ze het willen besteden aan extra fiets- en wandelvoorzieningen. Dat wekt de indruk dat recreatie de gemeente geld kost. Maar dat is niet zo: juist de recreatie brengt economische bedrijvigheid en omzet voor de lokale middenstand en het mkb. Ik heb ook weleens gehoord dat een gemeente toeristenbelasting gaat heffen omdat de buurgemeente dat ook doet. Maar dat is toch geen argument?” De grootste klacht van Winkelmolen? “Dat overheden nou nooit eens bedenken: wat betekent deze heffing voor de burgers en de bedrijven? Welke gevolgen heeft het als we deze belasting nu verhogen? Ons product wordt duurder en duurder. Ondertussen moeten we flink investeren om het juiste product te bieden voor de markt. Dat geldt óók voor jaarplaatsen. Er komt natuurlijk een moment dat het niet meer gaat. Dan zegt de consument: ik geef mijn geld liever ergens anders uit.” Winkelmolen heeft samen met andere ondernemers weleens een voorstel geschreven en dat naar een gemeente gestuurd. Het omvatte de invoering van een soort kurtax, waarbij de omzet bepalend zou zijn voor de belastingheffing. “Het was zo uitgewerkt dat iedereen er voordeel van had. Oók de gemeente, want het plan was erop gericht de lokale economie flink te versterken. Maar helaas: ze hadden er geen enkele belangstelling voor. Ze zien het probleem helemaal niet.” Een landelijk maximum? Winkelmolen vindt dat de toeristenbelasting landelijk gemaximeerd moet worden. Ook dat zal waarschijnlijk niet gebeuren: er zijn in elk geval geen plannen voor. Hoe zit het dan met de vele jaar- en seizoensplaatsen op zijn bedrijven? “Die blijven gewoon. Wel moeten we er flink in investeren om het geboden comfort up-to-date te houden. Daarnaast hebben we ligplaatsen voor boten, kampeerplaatsen, dagrecreatie en op sommige bedrijven ook verhuuraccommodaties. Maar ook de vaste plaatsen en seizoensplaatsen horen echt bij ons bedrijf. Die gaan we niet opdoeken.” 01-2025 | Recreactie 29 Siblu ziet perspectief in jaarplaatsen en stimuleert mensen om recreatief te verhuren
kennis delen Permanente bewoning toch legaal? Het kabinet wil permanente bewoning van recreatiewoningen toch toestaan. Dat blijkt uit de brief die minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening 19 december aan de Tweede Kamer stuurde. Met de maatregel wil het kabinet de rechtsonzekerheid van bewoners van recreatieparken opheff en. Naar schatting gaat het om zo’n 120.000 mensen. Tekst: Derek van Hijkoop (Stellicher advocaten) Foto: Shutterstock Mensen die nu illegaal op recreatieparken wonen, zijn bang dat zij na handhaving door de gemeente op straat komen te staan. Er is een woningtekort en na uitzetting kunnen zij nergens heen. Aan die situatie wil het kabinet dus wat doen. Door het opnemen van een instructieregel in het Besluit kwaliteit leefomgeving worden gemeenten verplicht om bestaand gebruik van een recreatiewoning voor permanente bewoning toe te staan. Als peildatum geldt 16 december 2024. De minister heeft gemeenten ook al verzocht om af te zien van handhaving tegen permanente bewoning. Onder welke voorwaarden gemeenten permanente bewoning moeten toestaan is nog niet duidelijk. Wel zal het gaan om bewoners die op de peildatum meerderjarig waren. Verder komen er minimumeisen voor bouwkwaliteit van de chalets en voorwaarden om het risico van criminaliteit en ondermijning te verkleinen. Meer is nog niet bekend. Rechtszekerheid Vanuit een oogpunt van rechtszekerheid is het begrijpelijk dat het kabinet met dit plan komt. Het gaat echter voorbij aan de problemen die deze legalisering met zich mee kan brengen voor eigenaren van recreatieparken en voor bewoners die wél recreatief willen verblijven. Illegale permanente bewoning gaat helaas vaak gepaard met overlast en verloedering van een park. Zorg bij koop- of huurovereenkomsten voor de juiste aanvullende voorwaarden Parkvoorzieningen komen onder druk te staan. Dat heeft weer gevolgen voor het gebruik van de bewoners die wél recreatief willen verblijven. Ook de druk op de omgeving neemt toe door intensieve bewoning. Niet in de laatste plaats verandert de uitstraling van een park. Zowel omwonenden als parkeigenaren én HISWA-RECRON zijn daarom zeer kritisch op dit kabinetsvoornemen. Als u bij het aangaan van koop- en huurovereenkomsten civielrechtelijke voorwaarden heeft opgelegd, die permanente bewoning uitsluiten of reguleren, is het wel mogelijk om langs civielrechtelijke weg op te treden tegen permanente bewoning. Hoe dan ook is het verstandig om in nieuwe overeenkomsten civielrechtelijke beperkingen op permanente bewoning op te nemen. De woningnood blijft nog wel even bestaan. Het is niet denkbeeldig dat de nu genoemde grens van 16 december 2024 op termijn toch weer wordt verruimd. Dan is het zaak om goed ingedekt te zijn. 01-2025 | Recreactie 31
vakinfo Meetbaar en concreet ondernemen Ondernemen is keuzes maken. Welke doelen wil je bereiken? Welke acties zijn hierbij nodig? En hoe meet je de resultaten van die acties? Businessplannen zijn er in soorten en maten. Met een businessplan op één A4, maak je je ondernemerschap meetbaar en concreet. Geen lange verhalen, gewoon meetbare doelen en maatregelen. Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Shutterstock Businessplannen zijn vaak erg langdradig en ze nodigen zeker niet uit tot actie. Doelen worden niet gemeten en acties worden niet concreet genoeg gemaakt. Het resultaat is dat er uiteindelijk weinig met het businessplan gebeurt. Korter is hier vaak beter. Een goed opgesteld businessplan op één A4 kan een enorme verbetering opleveren. Het dwingt je als ondernemer om keuzes te maken en over te gaan tot de juiste actie(s). Dat is belangrijk, want je kunt nu eenmaal niet alles tegelijk. Natuurlijk is het belangrijk om én tevreden klanten te hebben én de bezettingsgraad te verhogen én om meer omzet te behalen. Maar wat is nou echt belangrijk voor jouw bedrijf? In een slim businessplan hangen de doelen samen. Dan is het één het gevolg van het ander. Doelen behalen Voor een daadkrachtig businessplan op één A4 gebruik je bijvoorbeeld het OGSM-model. De vier letters staan voor Objective, Goals, Strategies en Measures. Een Objective dwingt je om een hoofddoel te kiezen. Dat is je stip op de horizon. Belangrijk is dat je het doel ook direct een ‘richting’ meegeeft, zodat je ook vaststelt hoe je dat doel gaat bereiken. Een voorbeeld van een 32 Recreactie | 01-2025 Maak een businessplan beknopt: korter is vaak beter Objective zou kunnen zijn: ‘De gasttevredenheid verhogen door mijn processen te digitaliseren’. Daarmee stel je de tevredenheid van jouw gast centraal, en geef je digitalisering als richting aan. Dat is de manier waarop je het gaat doen. De Goals moeten het doel meetbaar maken. Dat doe je bijvoorbeeld met behulp van je NPS-score op gasttevredenheid en de mate van herhaalbezoek. Met de Strategies bepaal je de hoofdthema’s waarop jij je als ondernemer wilt richten. Vervolgens ga je per strategie de concrete acties bepalen (Measures), zodat je ook concreet uitvoering kunt geven aan het plan. Aan die acties worden personen en termijnen gekoppeld. Dat biedt de beste garantie dat het niet bij plannen blijft, maar dat het bedrijf zich ook werkelijk ontwikkelt. Met dank aan Countus Accountants en adviseurs
productnieuws Tekst: Jaap van Sandijk Schoonmaakmiddel dat blijft doorwerken Maxx Synbiotic is een nieuw schoonmaakmiddel dat niet alleen schoonmaakt op het moment van gebruik, maar ook nog uren blijft doorwerken als de schoonmaak al klaar is. De Maxx Synbiotic producten bevatten 50 miljard microben (goede bacteriën) per fl es. Deze zorgen ervoor dat de allergenen en het organisch vuil worden aangepakt en afgebroken. (050) 312 96 85 www.wola.nl Innovatieve laadpaal De SEV-Max is een laadpaal met veel confi guratiemogelijkheden. Dat maakt de laadpaal heel geschikt voor campings, jachthavens en vakantieparken. De innovatieve technologie maakt het ook mogelijk om daartoe geschikte elektrische voertuigen in te zetten als energiebron voor accommodaties of park. Het systeem beschikt over verschillende betaalopties. (075) 681 06 10 www.seijsener.com Checklist over bedrijfsopvolging Alfa Accountants en Adviseurs is gefuseerd met ABAB en heet nu aaff. Het nieuwe bedrijf introduceert een checklist over bedrijfsopvolging. De checklist biedt houvast, zowel voor formele stappen als voor praktische zaken rondom de overdracht. De checklist gaat gepaard met een persoonlijk advies, dat wordt gegeven door Herma Brinkhuis. (088) 253 28 03 www.aaff.nl Seizoensgerichte aanbiedingen Voordelig Verder! van technische groothandel Wildkamp biedt een ruimte selectie artikelen voor recreatiebedrijven, zorgvuldig afgestemd op het seizoen. Voor deze artikelen gelden tijdelijke kortingen. De Voordelig Verder! aanbiedingen worden vier keer per jaar per e-mail verzonden. Aanmelden kan op de website. (0523) 68 75 10 www.wildkamp.nl 33 Recreactie | 01-2025
BESPAAR OP BEDRIJFSKOSTEN en spaar het mileu! WARMTE TERUGWINNING ZORGT VOOR EEN : oorschuiver : Zanussi so r a LAGERE ENERGIEREKENING ZHT8IELG heel rvs (AISI304) g leerde bovenkap rgiezuinige dubbelwandige tank cp citeit 1440 borden p/uur asprogramma's: 45|84|150 sec. reem laag verbruik: 2 liter per lbeurt e omatisch zelfreinigingsrog fm. 75x88x227 cm . 0 Volt | 9,9 kW p gramma Vaat Type: Zan dubbelwandig rvs (18/10) rvs spoelarmen 3 wasprogramma’s: 90|120|240 sec. 2,5 liter per spoelbeurt HACCP monitoring zelfdiagnose systeem diepgetrokken naadloze bodem ingebouwde naglansdosering automatisch zelfreinigingsprogramma gegarandeerde naspoeltemperatuur van minimaal 84°C incl. borden- en koppenkorf, 2 bestekcylinders afm. 60x61x82 cm 400 Volt | 5,35 kW w r nui Z3 Pure and ActivActive P ad d A ti Snellr Sr 45505 .682 Zuiniger Schoner normaal actie 14.885,7.995,inruilkorting 1.000,NU 6.995,ACTIVE 4550.1562 normaal actie Lease vanaf 149,69 * Voorlader 3.895,3.195,inruilkorting 300,NU 2.895,Lease vanaf 66,59* GEGARANDEERD DESINFECTIE Alle Active modellen zijn uitgevoerd met een gegarandeerd desinfecterend spoelsysteem. De atmosferische boiler garandeert een naspoelkwaliteit die nog niet eerder vertoont is, waardoor het water op een zeer hoge en stabiele temperatuur (84°C) blijft en de druk constant is. ACTIVE ZL1 4550.1550 230 Volt 2.475,ZL3 4550.1548 400 Volt 2.675,Lease vanaf 42,04* 1.695,- 1.950,Lease vanaf 48,36* Type ZL1 en ZL3 demontabele wasarmen vervaardigd van roestvaststaal (AISI 304) 2 wasprogramma’s 120|180 sec. 5,8 liter boiler voorzien van een grof- en fijnvuilfilter naglansinjector en zelfreinigingsprogramma inclusief bordenkorf en 1 bestekkorf afm. 60x65x82 cm QUA HOOGTE EENVOUDIG TE PLAATSEN ONDER SPOEL- OF WERKTAFEL ACTIVE
Doorschuif vaatwasser Type: Hakpro HDS80 geheel rvs (AISI 304) diepgetrokken tank met afgeronde hoeken laag verbruik: slechts 2 liter per spoelbeurt atmosferische boiler naglanspomp 3 programma's 45|84|150 sec. zelfreinigingsprogramma en automatische leegloop krachtige 12 liter boiler incl. 1 bordenkorf + 1 bestekkorf afm. 67x76x157 cm (excl. beugel) 400 Volt | 9,9 kW COMBINATIE A GESCHIKT VOOR GROTE PANNEN, SCHALEN EN PIZZABORDEN tot 44 cm hoogte 4558.911 normaal actie 6.429,4.845,inruilkorting 750,NU ACTIVE 4194.110 COMBINATIE B 120 cm | 4558.010 4194.102 | 67 cm | 110 cm | 4558.913 normaal 6.589,actie 4.945,Inruilkorting 750,4194.110 4558.010 COMBINATIE C 110 cm | 67 cm 4194.106 4.195,Lease vanaf 96,49* 4194.114 | | 120 cm | 4558.915 normaal 6.589,actie 4558.010 COMBINATIE E | 180 c 4.945,Inruilkorting 750,4194.108 4558.010 4194.112 4.195,Lease vanaf 96,49* 4194.118 4558.010 4194.106 Meerdere opstellingen en combinaties mogelijk Glazenspoeler 1 wasprogramma: 120 seconden inzet voor 12 schotels 29x29x7,5 cm incl. 1 glazenkorf en 1 bestekkorf 30 korven per uur naglansinjector 230 Volt OOK LEVERBAAR MET AFVOERPOMP EN/OF DOSEERUNIT art.nr afm. cm afm. korf 4550.1500 44x50x64 4550.1510 46x55x70 EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl 38x38 cm 1.690,1.275,40x40 cm 1.835,- 1.395,AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl Vanaf 3-voudige werking: - voorkomt kalkaanslag - bespaart op onderhoud - verminderd wasmiddelgebruik 1.275,Lease vanaf 32,26* ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 23-06-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. Type Compact geïntegreerde harstank Century waterontharder nk l. bypass is standaard inbn capaciteit 1050 ltr. per r uur afm. 21,5x35x46 cm 4194.106 | 67 cm | 110 cm | 4558.919 normaal 6.944,actie COMBINATIE D 120 cm | 4.095,Lease vanaf 94,19 * | 67 cm | 110 cm | 4558.917 normaal 6.618,actie 4.945,Inruilkorting 750,4.195,Lease vanaf 96,49* 5.145,Inruilkorting 750,4.395,Lease vanaf 101,09* 4270.102 865,745,hakpro.nl
12 & 13 FEBRUARI ’25 EVENEMENTENHAL GORINCHEM RECREATIETECHNIEK De next step naar inspiratie & kennis voor de recreatieprofessional! DIGITALISERING & MARKETING ZWEMBAD EN WATER DIENSTVERLENING BESTEL JE GRATIS TICKET MET CODE MP1203 RECREATIE-NEXTLEVEL.NL Powered by Recreatie Vakbeurs
1 Online Touch