mandeguod mededelingen- en activiteitenblad van Mantgum 34e jaargang december 2019
25 jaar Kappershûs Voor iedere klant een attentie. En maak kans op korting of een leuk kado in deze laatste 2 maanden van het jaar! sinds 1994 De Finne 2, Mantgum Tel. (058) 250 15 75 Zie voor openingstijden www.kappershuis.nl Yoga Pilates Bodyflow studio Fitaal 06 420 122 03 Workshops en retreats Stoelshiatsu Ontspannings- Yogamassage Kijk voor meer informatie op studiofitaal.nl
INHOUDSOPGAVE Van de hoofdredacteur Intocht Sinterklaas Filmhuis Mantgum Opbringst Europeeske Fytstocht Dankbetuiging ‘t Kappershûs 20 jaar MFC Wjukken Duorsum Mantgum Nieuws Iisklub “De Twa Doarpen” Nieuws uit de Mariakerk K’s foar Kenia 3 5 7 8 9 11 17 19 21 25 Verenigingen 27 Activiteiten 28 Weekagenda 29 Instellingen 30 AED aanwezig Witte jim ..... dat??? Mantgum Foar Inoar Nieuws van artsenpraktijk Bergwerff Nijs fan Harmonie Weidum Fjirde edysje Hassiebassie kuiertocht Reuny Kuorbalklub WWC WWC Kerstboomactie Nieuws van de Cultuurcommissie Uitslag Nationale Zonnebloemloterij 2019 30 31 33 35 38 41 43 45 45 45 Opinie’s 47 De Bistedokter 51 Oliebollenactie 55 Afmetingen advertenties 56 Politie 56 Colofon Omslag foto De zonnepanelen van Duorsum Mantgum worden geplaatst op de stal van Middelweerd Het volgende nummer verschijnt voor 1 janauari 2020 Kopij s.v.p. inleveren voor 15 december 2019 mandeguod@gmail.com www.mantgum.com Mandeguod 1 56
2 Mandeguod
Van de hoofdredacteur In tranen bood Cora van Nieuwenhuizen, onze minister van verkeer, in de Tweede Kamer haar excuses aan dat haar ministerie de onveilige stint in 2011 had toegelaten tot het verkeer. De veiligheid had daarbij niet vooropgestaan, betoogde zij, met als gevolg het ongeluk in Oss waarbij vier kinderen omkwamen en een kind en een volwassen begeleidster zwaar gewond raakten. Ik kan die ministeriële tranen echter niet anders uitleggen dan als krokodillentranen, bedoeld om haar emotionele besluit de stint direct na dat ongeluk van de weg te halen te rechtvaardigen. Daarmee maakte ze het al verschrikkelijke ongeval, dat staat niet ter discussie, groter dan het al was en bracht ze vele kinderopvanginstanties in ernstige problemen. Ik leg dat uit. Uitvoerig onderzoek van de Raad voor de Veiligheid heeft de oorzaak van dat ongeval nog steeds niet aangetoond en waarschijnlijk zullen we dat nooit weten. Dus weten we ook niet of de stint de oorzaak was. Was die stint echt zo gevaarlijk? Ten tijde van het ongeval in Oss waren er ongeveer twaalfduizend stints bij Nederlandse kinderopvanginstanties in gebruik. Gemiddeld over de acht jaar dat de stints werden gebruikt zijn dat er dan zesduizend. Stel dat die stints jaarlijks gemiddeld 45 weken à vijf dagen en viermaal daags worden gebruikt, dan hebben die zesduizend stints gezamenlijk zo’n vijfenhalfmiljoen verkeersbewegingen gemaakt. Ik heb de krantenarchieven nagezocht, maar tot het ongeval in Oss heb ik geen ernstige ongevallen of andere grote problemen met de stint kunnen vinden. Als ik vervolgens aanneem dat zo’n stint per verkeersbeweging vier kilometer aflegt en dat de gemiddelde bezetting van zo’n stint 5 kinderen is, dan hebben al die kinderen 110 miljoen kilometer afgelegd. Met de zes doden en zwaargewonden was het risico om in een ongeval met een stint om te komen of zwaargewond te raken dan globaal een op achttienmiljoen. Op de website van Letselschadeadvocaten SAP is op basis van de cijfers uit het Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid 2016 berekend dat in dat jaar iedere weggebruiker een risico had van een op de negenmiljoen om zwaargewond te raken of erger. Met andere woorden: het risico met een stint zwaargewond te raken of zelfs om te komen is twee keer zo klein als normaal in het verkeer. De vertegenwoordigers van de kinderopvanginstanties die direct na het stint-verbod intuïtief aangaven dat de alternatieven voor de stint veel gevaarlijker zijn, hadden gelijk. Ik ben benieuwd wanneer de minister alle verkeer verbiedt. Bram Brouwer Mandeguod 3
4 Mandeguod
Beste Mantgumers, Via het Sinterklaasjournaal hebben jullie het vast al vernomen. Ook dit jaar ben ik weer naar Nederland gekomen. Ik bezoek het liefst de dorpen en steden in alle hoeken. Dus natuurlijk zal ik ook jullie mooie Mantgum bezoeken. Mijn plan is aan te komen bij MFC Wjukken. Denken jullie dat dit gaat lukken? Voor de zekerheid vraag ik jullie te noteren, digitaal of op papier: Op donderdag 5 december om 8.45 arriveer ik hier. Iedereen is welkom, maar ik hoor toch graag het gezang..... van de kinderen van de Gielguorde, Pukkewjuk en de kinderopvang. In 2018 ben ik met mijn Pieten naar jullie toe gevaren. Dit jaar zullen jullie een traditionele aankomst ervaren. Mijn onthaal moet gezellig, maar vooral ook veilig zijn. Parkeer daarom de auto’s in de vakken en niet op het Wjukkenplein. Tijdens het schrijven van deze brief begin ik al enthousiast te raken. Ik heb er zin in, dus laten we er een mooi feest van maken! Groeten Sinterklaas Mandeguod 5
6 Mandeguod
Filmhuis Mantgum Mandeguod 7
Opbringst Europeeske Fytstocht Geweldich dat der sa'n soad flecht op ’e koai wie op snein 10 novimber! Mei in soad niget hawwe wy oer ús fytsreis ferteld en alle fragen beändere. Fansels wolle wy jimme ek tanksizze foar jim stipe foar Cycling out of Poverty. Mei € 300,20 yn ’e molkbus kinne der mear as trije fytsen nei Kenia en Uganda ta – in poerbêste bydrage! Op https://www.coop-africa.org ûnder de kop 'Geart en Ydwine fietsen door Europa' wurdt teffens ús folsleine opbringst byholden. Mei freonlike groetnis, Ydwine Scarse en Geart Tigchelaar 8 Mandeguod
Hierbij wil ik iedereen hartelijk bedanken voor de vele felicitaties, bloemen, kaartjes en cadeautjes tijdens de jubileummaand van ’t Kappershûs. Bent u nog niet geweest? Ook u kunt in december nog in de prijzen vallen. Zie onze advertentie in de Mandeguod, óf bekijk onze nieuwe website. Oant sjen! Miranda van der Steen www.kappershuis.nl Mandeguod 9
Pizza Food Truck Onze pizza`s worden ter plekke bereid met verse ingrediënten en gebakken in een steenoven. Iedere donderdagmiddag in Mantgum (bij de Poiesz). Van 17.00-19.00 uur. Bestellen kan telefonisch: 06-538 77 841 (v.a. 11.00 uur), of aan de wagen. www.sambrinipizzas.nl Menu kaart Margherita: tomatensaus, kaas, mozzarella, basilicum Verdura: tomatensaus, kaas, champignons, olijven, ui, knoflook, zongedroogde tomaatjes, mozzarella Quattro stagioni: tomatensaus, kaas, champignons, ham, olijven, artisjokken Vesuvius: tomatensaus, kaas, knoflook, olijven, jalapeño, pepers, spekreepjes, ei, mozzarella Salame: tomatensaus, kaas, salami Picanto: tomatensaus, kaas, salami, jalapeño pepers, champignons Pollo: tomatensaus, kaas, kipfilet, champignons, paprika, ui Della Casa: tomatensaus, kaas, zwarte olijven, knoflook, zongedroogde tomaatjes, spekreepjes, champignons, gorgonzola Hawaii: tomatensaus, kaas, ham, ananas Carbonara: tomatensaus, kaas, ham, salami, spekreepjes Prosciutto: tomatensaus, kaas, ham, paprika Shoarma speciaal: tomatensaus, kaas, shoarmavlees, ui, paprika Pescatore: tomatensaus, kaas tonijn, paprika, ui e 8,50 e 10,50 e 10,00 e 11,50 e 12,00 e 9,50 e 10,00 e 12,00 e 13,00 e 10,50 e 11,00 e 10,50 Sambrini: tomatensaus, kaas, champignons, paprika, ham, salami, spekreepjes, ui e 13,00 Shoarma: tomatensaus, kaas, shoarmavlees e 12,50 e 13,50 e 12,50 Naar wens kan de pizza met verse knoflook worden belegd en/of de rand met knoflookolie worden ingesmeerd. Extra kaas, groente, olijven, ei e 0,75; extra vlees, gorgonzola e 1,25 / vis e 2,25; bakje knoflooksaus e 1,00. Quattro Formaggi: tomatensaus, kaas, mozzarella, gorgonzola, parmezaanse kaas e 12,00 Funghi: tomatensaus, kaas, mozzarella, champignons 10 Mandeguod
20 jaar MFC Wjukken. Een groot feest! Het is alweer 20 jaar geleden dat na plannen, ontwerpen en hard werken door heel veel Mantgumers MFC Wjukken geopend kon worden. Het bestuur van de Wjukken vond dit een mooie gelegenheid om, in combinatie met de jaarlijkse vrijwilligersavond, iets bijzonders te doen. Vrijdag 18 oktober was er een programma voor de jeugd en zaterdag 19 oktober voor de volwassenen. Hierbij een bloemlezing. Op vrijdagochtend 18 oktober was het meteen feest voor de allerkleinsten. Want een professionele poppenkastvoorstelling, dat zie je niet vaak. Met een spannend verhaal vermaakte Inkipinki de peuters van de Pukkewjuk. Aansluitend kwamen ook groep 1 en 2 van de basisschool. Met groot enthousiasme genoten de kleintjes van de interactieve voorstelling met Ridder Alfonso. Daarna was er voor de ongeveer 100 kinderen van de groepen 3 t/m 8 een 'Kleintje Kermis' met Van Ravesteijn Theater en Events. Allerlei gekke spellen zorgden voor een uitgelaten stemming, opgevrolijkt met ranja en oranjekoek voor nóg meer energie. Het was een prachtig begin van de herfstvakantie! Nog even met z’n allen op het podium om een speciaal lied voor 20 jaar Wjukken te zingen. Fantastisch gedaan. Mandeguod 11
iedere dinsdag bij de Poiesz in Mantgum van 15.30 tot 18.00 uur maand december aanbieding 500 gram kibbeling + 1 kabeljauw lekkerbek voor e10,12 Mandeguod
’s Avonds was er o.a. voor de jeugd van No Name een outdoor Lasergame neergezet. Grote kuubskisten en geblindeerde hekken op het grasveld tegenover de Wjukken zorgden voor een speelveld waar vele virtuele slachtoffers vielen. Dat het weer beter had gekund, mocht de pret niet drukken. Gelukkig was het binnen lekker warm en was er een Escaperoom en een Casino ingevlogen. Beide vielen goed in de smaak. Onder het genot van een biertje werd er steeds beter gespeeld... Vanaf negen uur startte Folkert-Hans. Een rasentertainer die het voor elkaar kreeg voor een geweldige sfeer te zorgen. Goeie nummers uit een breed repertoire maakten er een mooie avond van. Zeker in de latere uurtjes ruilden steeds meer mensen de speeltafels voor de dansvloer. Het was een feestelijke dag. Zaterdag 19 oktober. Bij het buffet, dat om 18.00 uur startte, kwamen zo’n 100 vrijwilligers/genodigden en hun introducés. Het was een heerlijk warm buffet en ruim voldoende voor iedereen! De stemming was opperbest en voor veel dorpsgenoten werd het een gezellig samenzijn. Na het buffet tijd voor de cultuur. Romke Toering opende op humoristische wijze het MFC Wjukken van nu, via herinneringen aan oud Mantgum met zijn cafés en cafébazen van weleer. Mandeguod 13
14 Mandeguod
Een projectkoor bestaande uit een aantal mannen en vrouwen en de Mantgumer Maten en drie toneelspelers brachten een toneel/zangspel over het sprookje van Freya en de rol die Freya hier in de middeleeuwen had tijdens de vergaderingen van de Doarpsmienskip. Hinke Wolthuizen, Monte Huizinga en Sanne de Heer speelden hierin de hoofdrollen. Na de pauze zong Egbert van der Werf prachtige liedjes en begeleidde zichzelf op de gitaar. Tussendoor had Romke mooie humorvolle verhalen over de belevenissen en ervaringen van de Wjukkenvrijwilligers. Hierna een bijdrage van Jaap Oosterwijk met een samengesteld Combo. Jaap verraste ons door een aantal liedjes uit zijn oude programma’s te zingen. Kortom, de stemming zat er goed in. Na deze optredens en een dankwoord van Reindert Wiedijk werd de zaal verbouwd en kon de band de Barkeepers Reunion los gaan. En dat deden ze! De voeten konden van de vloer. Het was gezellig en “smûk” op Op ‘e Clincke. Kortom een zeer geslaagde avond, waar na afloop voor de vrijwilligers een fles wijn klaar stond. Dank aan allen die op wat voor manier dan ook bijgedragen hebben het feest van het 20 jarig bestaan van MFC Wjukken tot een groot succes te maken. Het Wjukkenbestuur Mandeguod 15
16 Mandeguod
Sinne foar us allegear. Na wat tegenslagen was het op 12 november zo ver. De zonnepaneleninstallatie van Duorsum Mantgum ging “on line". Op het dak van de familie Middelweerd produceren de panelen groene stroom. Als energiecoöperatie bevorderen en stimuleren wij de inzet van groene energievormen. Dit is belangrijk om te kunnen overstappen van fossiele energiebronnen naar duurzame energiebronnen. Voor de participanten in zonnecollectief “Skillaerd” gaat op 1 december de Regeling Verlaagd Tarief (Postcoderoosregeling) in. Zij krijgen voor hun participatie de energiebelasting retour. Het tweede project van Duorsum Mantgum loopt goed. Op het dak van de school komen 182 zonnepanelen. Wij willen dat de jeugd betrokken wordt bij de energietransitie. Zo kunnen zij van dichtbij aanschouwen en ervaren hoe stroom op een groene manier kan worden opgewekt. Lesprogramma's gaan dit versterken. Wilt u participeren in dit project neem dan contact met ons op. Via uw energiecoöperatie Duorsum Mantgum kunt u stroom en gas betrekken van het energiebedrijf VanOns. Energie VanOns is eigendom van de lokale energiecoöperaties in de drie noordelijke provincies. Zij staan bovenaan op de officiële lijst wat betreft duurzaamheid van bedrijven die energie leveren in Nederland. Mandeguod 17
18 Mandeguod
Nieuws van Iisklub “DE TWA DOARPEN” De mooie lange zomer hebben we weer achter ons gelaten en de herfst heeft zijn intrede gedaan. De mooie kleuren van de bladeren aan de bomen geven aan dat het jaargetijde aan het veranderen is. Nog even de natte periode door en dan op naar de winterperiode. Piet Paulusma doet elk jaar een voorspelling in oktober over de vooruitzichten van de winterperiode. Daar waar Piet Paulusma vorig jaar er ietsjes naast zat betreffende de laagste temperatuur (- 20 graden op een enkele plaats) klinkt de aankomende winter iets bemoedigender. Piet Paulusma voorspelde 2 maal temperaturen onder het nulpunt waarbij de kans op ijs zeer groot aanwezig zal zijn. Dit staat gevoelsmatig in een groot contrast met de vele geluiden die we lezen en horen over de opwarming van het klimaat. Toch hopen we als bestuur van de ijsclub dat Piet gelijk krijgt, zodat we elkaar weer kunnen ontmoeten op de ijsbaan met een nostalgische sfeer, koek-en-zopie etc. Dit ligt allemaal in het verschiet, maar daar hebben we als bestuur weinig tot geen invloed op. Dus afwachten maar. Waar we wel invloed op hebben is dat er jaarlijks een jaarvergadering is van de ijsclub De Twa Doarpen. Ook dit jaar zal die weer plaatsvinden en wel op 12 december 2019 om 20.30 uur in Café Bonnema te Mantgum. U/jullie worden dan ook van harte uitgenodigd om tijdens de jaarvergadering aanwezig te zijn. Oant sjen en tot 12 december 2019 om 20.30 uur in Café Bonnema. Bestuur IJsclub de TWA DOARPEN. Mandeguod 19
20 Mandeguod
Nieuws uit de Mariakerk De kerkdiensten rondom de kerst zijn dit jaar als volgt verdeeld: Op 22 december organiseert de Jeugdcommissie weer het kinderkerstfeest. Dit is om 19.00 uur in Mantgum. Op 24 december begint om 22.00 uur de kerstnachtdienst in Weidum. Op eerste kerstdag 25 december om 9.30 uur vieren we het kerstfeest in Jorwert. Iedereen is welkom om deze diensten mee te vieren. De Mariakerk van Mantgum is ORANJE van 25 november t/m 10 december Orange the World 2019 – Internationale campagne tegen Geweld tegen Vrouwen. 25 november was de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen. Van die dag tot 10 december wordt 16 dagen lang wereldwijd actie gevoerd. Samen met ministeries, gemeenten, provincies en maatschappelijke organisaties voert UN Women dit jaar campagne. Zoveel mogelijk gebouwen zullen in die tijd ORANJE kleuren, van Australië tot Finland, van Nederland tot Japan. Ook in Friesland staat een aantal gebouwen er in die tijd oranjegekleurd bij. Op maandag 25 november om 19.00 uur is in Friesland de Waterpoort in Sneek als eerste oranje gekleurd en daarna volgden heel veel andere gebouwen. Ook de Mariakerk in Mantgum is daarbij! Een paar feiten. Wereldwijd krijgt één op de drie vrouwen met fysiek of seksueel geweld te maken in haar leven. In sommige landen is dit zelfs 70%. Geweld tegen vrouwen neemt allerlei vormen aan, van huiselijk geweld tot genitale mutilatie, en van verkrachting tot moord. Ook in Nederland is geweld tegen vrouwen een probleem. Uit Europees onderzoek blijkt dat hier 45% van de vrouwen en meisjes met geweld te maken krijgt. Eén op de tien Nederlandse vrouwen is ooit in haar leven verkracht, één op de vijf is ooit mishandeld door een (ex)partner en meer dan driekwart van de vrouwen en meisjes maakt Mandeguod 21
22 Mandeguod
seksuele intimidatie mee. Met de wereldwijde Orange the World campagne wordt aandacht gevraagd voor de strijd tegen dit geweld. www.orangetheworld.nl Anna Christien Piebenga, namens Zonta Friesland en Soroptimisten Friesland De Mariatsjerke fan Mantgum is oranje kleurd fan 25 novimber oant en mei 10 desimber Orange the world – ynternasjonale kampagne tsjin Geweld tsjin Froulju. 25 novimber wie de Ynternasjonale Dei tsjin Geweld tsjin Froulju. Fan dy dei ôf oant en mei 10 desimber wurdt 16 dagen oanien oer de hiele wrâld aksje fierd. UN Women fiert de kampagne tegearre mei ministearjes, gemeenten, provinsjes en maatskiplike organisaasjes. Safolle mooglik gebouwen kleurje yn dy tiid ORANJE, fan Australië oant Finlân, fan Hollân oant Japan. Ek yn Fryslân, yn hast alle gemeenten, wurde in oantal gebouwen oranje. De Wetterpoarte yn Snits is op moandei 25 novimber mei in knal fan wethâlder Gea Wielinga yn it oranje set. En ek de Mariatsjerke docht mei! In oantal feiten. Ien op de trije froulju yn de wrâld hat yn har libben te krijen mei fisyk of seksueel geweld. Yn guon lannen is dit sels 70 % fan de froulju. Geweld tsjin froulju hat ferskate foarmen, fan saneamd húslik geweld oant genitale ferminking en fan ferkrêfting oant moard. Ek by ús is geweld tsjin froulju in probleem. Ut Europeesk undersyk docht bliken dat hjir 45% fan de froulju en famkes mei geweld te krijen hat. Ien fan tsien froulju is ferkrêfte, ien fan fiif mishannele troch in (ex) partner en mear as trijekwart fan de froulju en famkes wurdt seksueel yntimidearre. Mei Orange the World wurdt oandacht frege foar de striid tsjin dit geweld. www.orangetheworld.nl Anna Christien Piebenga, út namme fan Zonta Friesland en Soroptimisten Friesland Mandeguod 23
Ambachtsbakker Sybesma * Mantgumer Preamke, een heerlijk lekkernij maar ook een leuke tip als kado. * Kadomand vullen naar keuze terwijl u wacht, u kunt deze ook bestellen. * Suiker/krentenbrood in cijfers. leuk voor kado verjaardag of trouwdag! Openingstijden Mantgum: Dinsdag t/m donderdag: 8.30 - 18.00 uur Vrijdag: 8.00 - 18.00 uur Zaterdag: 8.00 - 16.00 uur email: bakkerijsybesma@hetnet.nl Mantgum tel.: 058-2502070 / Boksum tel.: 058-2541323 / 06-22632617 * Reklame’s staan in de Skille vermeld. * Ontbijtservice. * `s Maandags kunt u gebak afhalen op bestelling in onze winkel te Boksum. Ook kunt u s`ochtends vroeg altijd in Boksum terecht om uw gebak af te halen of mee te nemen naar uw werk bijvoorbeeld. * Bestellen kan in de winkel of via telefoon of whatsapp of website www.ambachtsbakker.nl 24 Mandeguod
K’s foar Kenia stelle harren doel by.. OMHEECH! Dêr’t we yn it begjin soargen hienen oer oft we it doelbedrach fan € 10.000 wol helje soenen, is dit bedrach no binnen ‘handbereik’ en ha we besletten ús doelen by te stellen, we gean foar 15.000 euro! K’s foar Kenia is in wurkgroep dy’t fanút Stifting Doch Dyn Dream yn febrewaris nei Kenia sil om dêr te bouwen oan in skoalle foar weesbern. Ut Mantgum wei sille Jehannes, Adelma en Bregt mei op reis. Op it stuit stean der 2 skoalgebouwen en doel fan K’s foar Kenia wie: jild ynsammelje sadat de Kenianen de fundearring en de muorren fan in tredde skoalgebou delsette kinne, en dan sels it dak der op sette. Dermei wie it gebou noch net ôf. Nei dy tiid moatte der bygelyks noch ruten en doarren en in flier yn. De K’s foar Kenia hienen begjin novimber genôch jild ynsammele om de Kenianen begjinne te litten mei bouwen: sy binne dêr begûn mei it meitsjen fan ‘bricks’ (grutte bakstiennnen)! We merke dat der grut draachflak is foar ús aksjes: minsken fine it hiel fijn dat al it jild dat se donearje streekrjocht nei Kenia giet, gjin tuskenpersoanen dy’t jild opstrike. Dêrneist binne de doelen hiel konkreet, jo witte sawat oft jo jild oan bakstiennen of oan dakplaten bestege wurde sil! Wat we fierder in soad hearre is dat we op in leuke manier jild ynsammelje. Kop fan Jut, pubKwis, Krystbeammen, Kâns op moaie prizen yn in lotterij, Kane of Klokke foar Kenia… It binne allegearre aksjes dêr’st oars ek foar betellest, mar no giet it jild nei Kenia! Ek wurdt der ‘gewoan’ donearre, of wolle minsken fergees harren tsjinsten oan ús ferliene. We binne tige wiis mei jimme stipe op hokker wize dan ek! Mar goed, we steane no dus foar in nije útdaging, fiiftûzen euro ekstra is net neat, wolle jo op hokker wize dan ek bydrage oan ús prachtige doel? Jild stoarte kin op IBAN: NL76 ABNA 0572 0781 29, o.n.f. stichting Doch Dyn Dream, û.f.f.: Knaken foar Kenia. En hâld op Facebook (K’s foar Kenia of Stichting Doch Dyn Dream) en www.dochdyndream.nl ús aksjes yn ‘e gaten. Mandeguod 25
26 Mandeguod
Vereniging Verenigingen Contactpersoon Biljartvereniging Mantgum Bridgeclub Doarpsmienskip Mantgum Fûgelwacht Mantgum Gymnastiekvereniging Weidum Herensociëteit Vriendenkring Iisclub De Twa Doarpen M. Visser J. W. Verhoef S. Dijkstra E. van der Hem K. Bosma Muziekvereniging Harmonie Weidum J. de Boer J. van der Werf Jeu de Boulesvereniging Wjukslach G. Kuperus Keatsferiening Jacob Klaver Korfbalvereniging WWC Loopgroep Rûnom Mantgum Mannenkoor Mantgumer Maten Mantgumer Tennisclub Merke Commisje Mantgum B. Stienstra G. van der Hem D. Lont J. Noorman P. Kuipers Fam. Nutma Ondernemersvereniging Mantgum W. Fopma Oudercommissie De Gielguorde Resitearkolleezje Frisia 1874 Soos 60+ Speeltuinvereniging De Pôle Stichting Freed Stichting Wjukken Uitvaartvereniging De Laatste Eer Voetbalvereniging Oosterlittens Werkgroep Historie Mantgum Wietwetterklup G. Terpstra D. Ottema R.W. Steensma R. de Groot R. Heida J. Nijboer Telefoonnummer (06) 100 579 01 (058) 250 18 13 (06) 423 242 06 (058) 251 96 81 (058) 251 93 93 (058) 251 94 02 info@harmonieweidum.nl S. Cnossen (058) 250 15 97 (058) 250 11 44 (058) 250 40 97 (06) 130 43 474 (06) 156 376 37 (06) 512 21 165 (06) 150 47 798 (058) 250 22 41 (058) 850 63 92 (058) 250 20 26 ocgielguorde@gmail.com Frisia1874@gmail.com (058) 250 26 75 (058) 255 25 58 (058) 250 1090 (058) 250 10 78 (058) 250 14 34 (058) 250 13 09 (058) 250 10 38 (058) 254 20 51 Mandeguod 27
Activiteiten Maand december zo zo vr zo za zo 1 dec 1 dec do 5 dec 6 dec 8 dec Mantgum Foar Inoar, meiinoar ite Kerkdienst, voorganger Willemien Keuning Aankomst Sinterklaas en zijn pieten Kerstbomenactie korfbalvereniging WWC Kerkdienst, voorganger Andries Kobus do 12 dec Jaarvergadering Iisclub De twa doarpen 14 dec Koersbal 15 dec Concert Harmonie 2002 i.h.k.v. 20 jaar Wjukken ‘Kerst met een knipoog’ zo zo zo zo di 15 dec Pop- en musicalkoor Blinder 15 dec Kerkdienst, voorganger Hinne Wagenaar 22 dec Krystkonsert Saxofoonensemble 22 dec Kinderkerstfeest 24 dec Kerstnachtdienst, voorganger Hinne Wagenaar wo 25 dec Vieren van het Kerstfeest met Nijkleaster 29 dec Kerkdienst, voorganger Hinne Wagenaar zo ma 30 dec Kinderfilmhuis groep 1 t/m 4: Elliot het kleine rendier ma 30 dec Kinderfilmhuis groep 5 t/m 8: Lion King di 31 dec Oliebollen bakken door KV WWC en KV Jacob Klaver di 31 dec 4e edysje Hassiebassie Kuiertocht voor stichting Doch Dyn Dream wo 1 jan Kerkdienst, voorganger Hinne Wagenaar MFC De Wjukken 09.30 uur Jehannestsjerke Weidum 08.45 uur bij de trailerhelling naast de Wjukken 16.00 - 19.30 uur werkplaats Bouwbedrijf Klaversma, Skillaerderdyk 15 09.30 uur Mariakerk Mantgum 20.30 uur Café Bonnema MFC De Wjukken 15.00 uur MFC De Wjukken 14.00 uur Kerk Leons 09.30 uur Kerk Jorwert onbekend Uniastate, Mariatsjerke Bears 19.00 uur Mariakerk Mantgum 22.00 uur Johanneskerk Weidum 09.30 uur Kerk Jorwert 09.30 uur kerk Jorwert 10.00 uur MFC De Wjukken 15.00 uur MFC De Wjukken hele dag MFC De Wjukken begin van de middag (exacte tijd nog onbekend) MFC de Wjukken 09.30 uur Jehannestsjerke Weidum Oud papier wordt 13 keer per jaar opgehaald. U kunt deze data terugvinden op de afvalkalender 2019 van Omrin. De data zijn ook te vinden op de Omrin-website. https://www.omrin.nl/bij-mij-thuis/services/afvalkalender. Of Googlen naar Afvalkalender Mantgum. Urker Vishandel Pizzabakker iedere dinsdag iedere donderdag 15.30-18.00 uur, bij de Poiesz 16.30 uur, bij de Poiesz 28 Mandeguod
Weekagenda maandag Bloedprikken huisartsenlaboratorium 09.00 - 09.15 uur, mfc Wjukken AMV 15.30 uur, OBS de Gielguorde fanfare ’Harmonie Weidum’ Mantgumer Maten Yoga Zenmeditatie dinsdag Judo, 4 t/m 7 jaar Judo, 7 t/m 8 jaar Judo, 8 t/m 9 jaar Judo, 10 jaar en ouder Bootcamp Medische fitness woensdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Kaartmiddag Biljarten 60+ Bodyflow, Studio Fitaal Pilates, Studio Fitaal Malletband ‘Harmonie Weidum’ donderdag Pianoles Kids swing 4 t/m 7 jaar Funky kids 7 t/m 10 jaar Modern dance 10 jaar en ouder Jeu de boules competitie Loopgroep Rûnom Mantgum Yoga Yoga, YogaRutger vrijdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Bridgen Pilates, Studio Fitaal 19.30 - 21.00 uur, dorpshuis Weidum 20.00 uur, mfc Wjukken 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma 19.45-21.30 uur, Dokter Fokkewei 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal 18.05 - 19.00 uur, gymzaal 19.30 uur start bij het plein van MFC De Wjukken 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma 08.15 - 11.45 uur, mfc Wjukken 14.00 - 16.00 uur, mfc Wjukken 14.00 uur mfc Wjukken 18.45 - 19.40 uur, basisschool De Gielguorde 19.45 - 20.40 uur, basisschool De Gielguorde 19.30 - 21.30 uur, dorpshuis Weidum 14.50 uur - 21.30 uur, mfc Wjukken 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal 19.30 uur, stal fam. Odinga Skillaerd 19.30 uur, bij mfc Wjukken 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma 20.00 - 21.00 uur, basisschool De Gielguorde 08.15 - 11.45 uur, mfc Wjukken 14.00 - 17.30 uur, mfc Wjukken 09.00 - 09.55 uur, gymzaal Vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) 09.15 -10.15 uur, mfc Wjukken Vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) 10.30 -11.30 uur, mfc Wjukken Biljartcompetitie 19.30 uur, Café Bonnema zaterdag Bootcamp 19.30 uur start bij het plein van mfc De Wjukken Mandeguod 29
Instelling Buitenschoolse opvang De Vrijbuiters Kinderopvang It Flinterke Dokterswacht Friesland Fysiotherapiepraktijk Mantgum Instellingen (088) 035 04 00 Peuteropvang ‘De Pukkewjuk’ (‘Kids First’) Diëtistenpraktijk Leuk op Gewicht (088) 035 04 00 (088) 035 04 00 (06) 18 33 90 61 (0900) 112 71 12 (058) 250 14 14 Telefoon Contactpersoon E. Hartvelt E. Hartvelt E. Hartvelt C. Bruinsma J. Sybesma Apotheekhoudende praktijk H.B.Bergwerff, huisarts 0517-341272/0517342726 H.B. Bergwerff praktijkbergwerff@ezorg.nl apotheekbergwerff@ezorg.nl (058) 763 45 13 Gastouderopvang It Swânnennest Gastouderopvang Seerôvers en Lânrotten Gastouderopvang Us Wouterkes Logopediepraktijk Mantgum Studio Fitaal YogaRutger Protestantse Gemeente: www.pkn-westerwert.frl Sportcentrum Akkermans Tandartsenpraktijk Mantgum Mindfulnesstraining en zenmeditatie Gemeente Leeuwarden, klein leed K.lycklemaennijeholt@upcmail.nl (058) 250 15 23 (058) 250 19 52 (058) 250 13 63 (06) 270 649 94 (06) 420 122 03 info@yogarutger.nl (06) 479 926 82 (0515) 42 56 12 (058) 250 17 81 (06) 128 227 12 (058) 257 66 66 G. van der Heide J. Wijnja R. van der Veen A. Wijnstra M. Ypma Rutger Feitsma Bettie Bruynzeel V. Akkermans Eef Heinhuis Gezondheidscentrum It Kleaster Waar zijn in Mantgum AED’s aanwezig? MFC Wjukken (dag en nacht) hoofdingang gebouw Poiesz Supermarkt, alleen tijdens openingstijden Fysiotherapie Jelle Sybesma, werkdagen 08.00 - 18.00 uur Wat te doen bij een incident: eerst 112 bellen. 30 Mandeguod
Witte jo dat …. in protte minsken tige wiis binne mei harren hûn? Mar dat net elkenien sa wiis is mei wat sommige hûnen op it trottoir of op de dyk efterlitte? Jawis – dy brune bultsjes… Twee actuele foto’s dit keer. Op de ene foto wordt een verzakte rioolput hoger geplaatst. Was op de Greft. De andere foto laat zien dat er een nieuwe bewegwijzeringspaal geplaatst is. Op de oude paal bevond zich een ronde dop voor de liefhebbers van “Geocaching” die op de nieuw paal ontbreekt. foto’s Robert van den Bergh Mandeguod 31
Eef Heinhuis - ervaren trainer Mindfulness categorie 1 MBSR - MBCL - IMP Zenmeditatie Meer weten? Telefoon: 0612822712 eefheinhuis@8je.nl - www.8je.nl Dokter Fokkewei 10/12, Mantgum 32 Mandeguod
Mantgum Foar Inoar Eind november was het tijd voor de halfjaarlijkse bijeenkomst voor de Antennes en Sympathisanten. Waarvoor dit keer, in verband met het onderwerp over de vernieuwde Wmo, ook andere vrijwilligers uit ons dorp waren uitgenodigd. De gemeente is voornemens dorps- en wijkkamers in te richten om zo de zorg, de begeleiding e.d. dichterbij te brengen. Vrijwilligers krijgen hierin een prominente rol. Omdat daarover veel verwarring is ontstaan is hierover met vertegenwoordigers van de Gemeente en de Vrijwilligers Organisatie Leeuwarden van gedachten gewisseld. In de volgende Mandeguod meer hierover. Natuurlijk komt er binnenkort ook ruime informatie vanuit de gemeente. 1 december wordt alweer het derde Eetcafé gehouden. Wederom met gezellige en enthousiaste tafelgasten! Zondag 29 december is het laatste Eetcafé van dit jaar. Een Skippersmiel om het jaar af te sluiten. Lijkt het u gezellig eens mee te eten……… Dat kan! Kosten € 5.- per persoon (excl. drankjes!) Wij verwelkomen u graag de 29ste december! Wel graag aanmelden voor 23 december as. via foarinoar@mantgum.com, of bij een van de leden van de coördinatiegroep: Siebolt en Aukje 0651058186, Antje 0623301207, Ank 0582501557, Marja 0612068990 of Pieter 0683713210. Natuurlijk kunt u bij hen ook terecht voor het doorgeven van informatie of het vragen om hulp. Coördinatiegroep Mantgum Foar Inoar Mandeguod 33
34 Mandeguod
Nieuws van artsenprakrijk Bergwerff najaar 2019 Voor wie er nog aan getwijfeld heeft: het is NU echt herfst! En met het vallen van de bladeren vallen er meer zaken ‘op hun plek’: de kastanjes, de walnoten, de appels en de peren, het besef eindelijk iets aan lifestyle te gaan doen om overgewicht te bestrijden of met roken te stoppen. En misschien wel het besef nu toch echt die griepprik (weer) te nemen. Dit laatste gaat in onze praktijk plaats vinden in Winsum op 12 november en in Mantgum op 19 november. Tijdstip van 17.00 -19.00 uur. Patiënten die hiervoor in aanmerking komen krijgen al jaren een uitnodiging in de brievenbus, deze graag meebrengen voor de administratie, maar in principe komt iedereen vanaf 60 jaar en ouder hiervoor in aanmerking. Ook de speciale doelgroepen(diabetes, hart- en vaatziekten, mensen met longaandoeningen of chronische ziekten) zijn geïndiceerd om de griepprik te krijgen. En ook al heeft u niet een dergelijke brief ontvangen, en u denkt aan de criteria te voldoen: u bent van harte welkom! En wat het tijdstip van vaccineren betreft: het is wat later in de maand dan gewoonlijk maar dan bent u ook wat langer beschermd bij een griepepidemie. Ook wanneer u niet in staat bent op de genoemde data de griepprik te komen halen kunt u contact opnemen met de praktijk om een afspraak te maken. De praktijk van dokter Bergwerff heeft intussen een verjongingskuur ondergaan. Zo zijn er een aantal jonge vrouwelijke artsen komen werken en heeft er bij de praktijkondersteuners ook een verjonging plaats gevonden in de persoon van Anita Bouma. Zij houdt zich bezig met CVRM, cardio vasculair risico management. Onze praktijkondersteuner van het eerste uur Janneke Hoekstra werkt intussen bijna 12½ jaar bij onze praktijk, we hebben haar in de bloemetjes gezet tijdens ons praktijkuitje in oktober. Wat de dokters betreft beschikken we nu over dokter Yvonne Ringnalda, dokter Astrid Wester, dokter Elske de Wolff en dokter Elzelyn Balkema; we hopen dat deze huisartsen een tijdje bij ons blijven zodat u hèn en zij ú beter leren kennen. Dokter Bergwerff blijft gewoon werkzaam in de praktijk, alleen zullen zijn taken wat veranderen en gaat hij minder spreekuren draaien. Maar wanneer u hem absoluut wilt zien geeft u dat dan nadrukkelijk aan. Er is vast wel een oplossing te vinden. De doktersassistenten zijn niet altijd direct bereikbaar omdat zij in de middagen hun spreekuren hebben; vaak zetten zij dan een bandje in om hun handen even vrij te hebben. We begrijpen dat dit best irritant is. De spoedlijn – als er Mandeguod 35
36 Mandeguod
sprake is van een levensbedreigende situatie - daarentegen moet altijd zo snel mogelijk beantwoord worden. Het is dus niet de bedoeling dat u de spoedlijn of de apotheek gaat bellen wanneer u geen gehoor krijgt bij de praktijk, maar probeert u het later nog eens op een rustiger moment. Maandagmorgen is zo’n ochtend dat het moeilijk is om ‘er doorheen’ te komen. U kunt ook gebruikmaken van e-mail om uw vraag te stellen of bezoekt u de site huisarts.nl eens. Wellicht is uw vraag dan al beantwoord! De inzet van onze medewerkers blijft natuurlijk om u zo snel mogelijk en zo goed mogelijk te helpen. Om dit te kunnen doen moet een assistente haar vragen stellen - dat noemen wij triageren - zodat zij een beeld heeft waarvoor u belt. De dokter ziet dan in de computer al min of meer waarvoor u komt. Soms komt dit hinderlijk over: u wilt immers bij de dokter komen en niet ondervraagd worden door een assistente. In de moderne praktijkvoering hoort dit er helaas bij. Het helpt wanneer u uw hulpvraag duidelijk kunt formuleren. En als u er op staat een dokter te zien dit dan ook duidelijk aan te geven. De praktijk in Mantgum is nu 5 jaar open en er wordt veel en naar tevredenheid gebruik van gemaakt. Naast de medewerkers van onze praktijk - huisartsen, POH’s, apotheekassistentes - hebben Verloskundigenpraktijk de Swanneblom en de diëtiste er eveneens zitting. Het consultatiebureau is uitgeweken naar een andere locatie, hetgeen we erg spijtig vinden. En onbegrijpelijk, want je wil als organisatie toch dicht bij je doelgroep zijn, dunkt me. Wat de apotheek betreft: De medicijnen worden er ’s middags tussen 4 en 5 uitgegeven, ze worden NIET bereid op de locatie Mantgum. De apotheekassistente kan desgewenst uitleg geven over het gebruik (wettelijk verplicht). U bent welkom in onze praktijk! Ik hoop u zo weer wat bijgepraat te hebben. Er is veel aan verandering onderhevig in de gezondheidszorg, en lang niet alles is dit keer aan bod gekomen, bijvoorbeeld op het gebied van medicijnen valt er nog wel een en ander te vertellen. En het beleid van onze zorgverzekeraars. Het opgaan van De Friesland in Achmea/Zilveren Kruis bijvoorbeeld, en wat dit voor gevolgen heeft voor het Friese geluid van De Friesland! Maar één ding staat als een paal boven water: ook in 2020 wil de patiënt als mens gezien blijven worden, dàt is onze inzet, daar moet u op kunnen vertrouwen! We wensen u allen een mooie decembermaand en tot ziens of horens in het nieuwe jaar! Met een hartelijke groet uit het doktershuis, Aukje Bergwerff- de Boer Mandeguod 37
Nijs fan Harmonie Weidum Muzykdei! 2019 Sneon 26 oktober organisearren wy ús 3de Muzykdei; in dei grôtfol muzykworkshops foar bern. De (útferkochte) muzikale dei waard ôfsletten mei in konsert fan alle dielnimmers en ús folsleine muzykferiening. 100 jier radio Geartsje de Vries wie yn novimber mei har radioprogramma Buro De Vries (Omrop Fryslân) op besite yn it doarpshûs fan Weidum, om it libben en wurk fan Hans Henricus Schotanus à Steringa Idzerda te betinken. 6 novimber wie it nammentlik 100 jier lyn dat de berne Weidumer as alderearste fan 'e wrâld in kommersjele radio-útstjoering de eter yn slingere. 38 Mandeguod
En de klokken se sjonge Se sjonge foar ús Seis oere thús Seis oere thús Healwei novimber waarden de klokken en it oerwurk fan de Weidumer Jehannestsjerke wer yn gebrûk naam. Tegearre mei Nynke Laverman fersoargen wy de muzikale omlisting fan dizze offisjele yngebrûkname. Op de aginda: 15 desimber - Krystkonsert ’t Franeker Akkoord + saxofoonensemble, Bolwerkkerkje Franeker 22 desimber - Krystkonsert saxofoonensemble, Uniastate – Mariatsjerke Bears 24 desimber - Begelieding Krystnachttsjinst, Jehannestsjerke Weidum 31 desimber - Oaljekoek-aksje Elts noflike Krystdagen en in alderferskuorrendst prachtich 2020 tawinske! foto 1: de kerk is genomen door Kees Klip foto 2: Idzerda is genomen door Piet Douma foto 3: Muzykdei is genomen door Piet Douma Mandeguod 39
40 Mandeguod
Fjirde edysje Hassiebassie kuiertocht fynt wer plak op âldjiersdei Alwer foar de fjirde kear sil op âldjiersdei yn Mantgum de Hassiebassie kuiertocht plakfine. Dizze wurdt organisearre fanút Stifting Doch Dyn Dream en giet oer 2,5 of 10 km. Nij dit jier is dat der ek in mooglikheid is om hurd te rinnen mei in groepke. De ôfrûne jierren hat bliken dien dat der fan Mantgum en omjouwing út hieltyd gruttere belangstelling is foar dit rin-eveniment, foarich jier rûnen sa’n 300 minsken mei. It konsept is ienfâldich: begjin fan de middei starte jo út de Wjukken wei mei in bakje kofje en dêrnei kuierje jo gesellich in lyts of in wat grutter rûntsje. Jo kinne it jier 2019 nochris beprate, of alfêst jo goede foarnimmens foar 2020 diele mei meikuierders! Der sil fertier plakfine lâns de rûte troch muzyk of wat entertainment, mar wat séker net ûntbrekt is: in ‘Hassiebassie’ ûnderweis. In Hassiebassie is in slokje en foar de bern sil der ranja klear stean. Nei ôfrin biedt de organisaasje jo in bakje snert oan. Dus set it alfêst yn jo agenda: âldjiersdei Hassiebassie kuiertocht út de Wjukken wei. It jild dat dizze kuiertocht opsmyt, sil brûkt wurde oan de bou fan in skoalle foar weesbern yn Kenia. Yn febrewaris sille dêr trije Mantgumers en fiif Easterwierrumers hinne om sels te helpen mei bouwen! (Start is begjin fan ‘e middei, eksakte starttiden sille letter fia social media, posters en flyers bekend makke wurde. Mear ynformaasje: www.dochdyndream. nl of Stichting Doch Dyn Dream of K’s foar Kenia op Facebook) Mandeguod 41
42 Mandeguod
Reuny Reuny KuoRbalKlub WWC 50 jieR Op 2 july 1970 besleaten de kuorbalklubs Wardy út Wiuwert-Britswert en W.T.E.F út Mantgum ta it gearfoegjen fan guon spilers en teams, om nei ferrin fan tiid folslein gear te wurkjen en bestjoerlik en finansjeel yn elkoar op te gean ta de fúzjeferiening WWC (Wardy-W.T.E.F-Combinatie). Takom jier is dy earste gearwurking 50 jier lyn! We wolle dat graach betinke en fansels fiere mei in gesellige dei mei in hiele protte leden, âld-leden/-spilers en âld-bestjoersleden op sneon 27 juny 2020. Der is in feestkommisje oer te set om dizze dei yn te foljen. Yn in kommende útjefte fan dit krantsje mear dêroer. Foarearst hoopje wy dat jimme as leden, âld-leden, bestjoersleden en âld-besjoersleden, mar ek âlders fan âld-leden dizze datum sa folle mooglik bekend meitsje wolle, om’t we in híel soad kuorballers berikke wolle om mei elkoar oantinkens op te heljen en sa de gesellige en soms ek beruchte ‘tredde helte’ nochris te betinken en mei te meitsjen!!!!! We rekkenje op jim meiwurking. Kuorbalferiening WWC Mandeguod 43
Met hart voor dieren, in het hart van Fryslân Voor spoedgevallen 24 u./7d. bereikbaar. Oedsmawei 13, 9001 ZJ GROU Tel. 0566 - 60 14 64 E-mail: info@dierenartsgrou.nl Websites: www.dierenartsgrou.nl en www.bistedokter.nl Telefonisch spreekuur: maandag t/m zaterdag van 8.00 - 9.30 u. Spreekuren gezelschapsdieren uitsluitend op afspraak! Balie geopend: Maandag t/m vrijdag: 8.00 – 18.00 u. en zaterdag: 8.00 – 9.30 u. 44 Mandeguod
WWC Kerstboomactie De kerstbomen die besteld zijn bij WWC kunnen dit jaar bij Klaversma Bouwbedrijf aan de Skillaerderdyk opgehaald worden op vrijdag 6 december van 16.00 tot 19.30 uur. Er kan ter plaatse ook nog een boom gekocht worden, zolang de voorraad strekt. Betalen kan bij ophalen. Wij wensen u alvast prettige feestdagen, want met een kerstboom van WWC, daar vier je sportieve kerstdagen mee. Nieuws van de Cultuurcommissie Beste muziekliefhebber, Wij zijn blij u te kunnen melden dat onze mooie muzikale dinsdagmiddagen onder de inspirerende leiding van Rudolf Nammensma ook in 2020 weer doorgang kunnen vinden. Bij deze geven wij u alvast de data door, zodat u deze in uw agenda kunt zetten. Nadere informatie over opgave en betaling volgt begin januari. Data: dinsdag 21 januari, 4 en 18 februari en 3 maart 2020 Tijd: 13.30 -16.00 uur Met vriendelijke groet, namens Cultuurcommissie Wjukken, Ada Middelweerd en Annemiek Smit Uitslag Nationale Zonnebloemloterij 2019 Op maandag 7 oktober 2019 was de trekking te Breda. Kijk voor meer informatie op zonnebloem.nl/loterij Mandeguod 45
46 Mandeguod
O pinie’s Zwanendorp of nieuwbouwdorp? Ik voel me dagelijks een gezegend mens omdat ik op het mooie Friese platteland woon en in zo’n mooi dorp als Mantgum. En ik kan me voorstellen dat u daar ook zo over denkt. Ik ben dan ook niet de enige die zich zorgen maakt over de plannen van het CPO om huizen te bouwen naast de Wjukken en het sportveld. Ik gun iedereen het zijne, maar ik ben bang dat we daar als dorp spijt van krijgen. Tot nu toe zijn we door het CPO over het CPO geïnformeerd. Ik wil ook een ander geluid laten horen. Het geluid van Mantgumers die zich zorgen maken over de plannen van het CPO. Het gaat ons aan het hart dat er, tegen de dorpsvisie van Mantgum in, een aantal particulieren het plan heeft opgevat huizen te laten bouwen aan de rand van Mantgum. Dit gaat in tegen de dorpsvisie omdat we daarin gezamenlijk hebben afgesproken dat er w.b. woningbouw in Mantgum de volgorde geldt van 1. Renoveren, 2. Inbreiden en 3. Organisch uitbreiden. Wat we bij alle publiciteit vanuit het CPO missen, is dat de gemeente Leeuwarden uiterst afwachtend is over de plannen. Niet alleen omdat deze niet in het bestemmingsplan passen, maar ook omdat de gemeente groot belang hecht aan in de eerste plaats het landschap en in de tweede plaats het aanzicht van het dorp. Beiden staan naar onze mening onder druk als aan de rand van Mantgum gebouwd gaat worden. Volgens de gemeente Leeuwarden is het nog maar de vraag of het daadwerkelijk tot een initiatief komt. Er zijn teveel vragen onbeantwoord en te veel argumenten in strijd met dit plan. 1. Het plan is in strijd met het huidige bestemmingsplan (agrarische bestemming). 2. Demografische ontwikkelingen: Inwoneraantal van het platteland loopt terug (zeker op termijn) 3. Kijkend naar samenstelling en behoefte van inwoners van Mantgum is er meer vraag naar (betaalbare) starterswoningen en seniorenwoningen dan naar vrijstaande woningen. 4. Zijn de mogelijkheden voor renoveren en inbreiden in Mantgum overwogen en onderzocht? Mandeguod 47
48 Mandeguod
5. Hoe verhouden de plannen zich tot de cultuurhistorische waarde van Mantgum als terpdorp? Bij eerdere dorpsuitbreidingen is hier wel rekening mee gehouden. 6. Het plan roept weerstand op omdat weer akkerland/weidegrond wordt opgeofferd aan woningbouw. 7. Mantgum is van oudsher een zwanendorp met “zwanenrechten” op het stuk land naast de Wjukken. Door woningbouw op deze plek te realiseren, wordt hun natuurlijke leefomgeving kleiner en moeten de zwanen maar ook de andere (weide)vogels een ander heenkomen gaan zoeken. Eén van de bestuursleden van het CPO sprak over de Friese dorpen als parels in het groen. Ik hoop dat onze parel niet haar glans verliest en de zwaan haar land behoudt. Namens een (groeiende) groep ongeruste Mantgumers, Inge Feitsma Brief Beste bewoners van Mantgum In de Mandeguod las ik over de plannen van het CPO. Zoals het beschreven wordt, lijkt het een prachtig plan. Echter, het gaat ten koste van iets waar ik erg aan hecht. Ik reed vandaag vanaf de afslag Sneek - Leeuwarden naar Mantgum en realiseerde me ineens dat dit ruime zicht op het oude terpdorp Mantgum zal verdwijnen door deze nieuwbouw. Op Monumentendag in september jl. was Mantgum een trefpunt van vele Mantgumers en bezoekers uit Leeuwarden en omgeving, die genoten van ons prachtige dorp. Laten we daar zuinig op zijn. Een verontruste bewoner van Mantgum, Imie Graafsma Mandeguod 49
50 Mandeguod
De parallel Ik was aangenaam verrast toen ik het verhaal van Ethan Lindenberger las. Deze student uit Ohio in de VS liet zich op zijn 18e verjaardag inenten tegen bof, mazelen en rode hond. Dit tegen de uitdrukkelijke wil van zijn ouders die hem om principiële redenen als kind deze reguliere vaccinatie had onthouden omdat ze ervan overtuigd waren dat dit tot autisme en hersenschade kan leiden. Ethan neemt het zijn ouders niet kwalijk, ‘want zij zijn misleid door bronnen die desinformatie verspreiden’. De stap van deze student was zo opzienbarend, dat hij in de Amerikaanse Senaat werd uitgenodigd zijn verhaal te doen. Op zijn middelbare school werd tijdens een project duidelijk wat het belang is van betrouwbare informatievoorziening. ‘Bronnen die desinformatie verspreiden zouden de primaire zorg van het Amerikaanse publiek moeten zijn’, zo stelde Ethan tijdens de hoorzitting over vaccinaties van de Senaat, waar hij als getuige optrad. De wetenschappelijke onderzoeken en voorlichting van het Amerikaanse equivalent van het RIVM worden op de sociale media volledig ondergesneeuwd door berichten van de ‘antivaxxers’ die ongefundeerde theorieën het internet op slingeren. Het valt ook om de drommel niet mee om betrouwbare informatie te onderkennen in een land waarvan zelfs de huidige president volgens The Washington Post gemiddeld 15 leugens per dag de wereld in bonjourt en beweringen die hem niet zinnen zelf steevast afdoet als zou het ‘nepnieuws’ betreffen. Feit is dat mazelen in 2000 uit de VS verdreven was, maar daar tegenwoordig weer steeds vaker de kop opsteekt. Ook in Nederland heerst bezorgdheid omdat steeds minder ouders hun kinderen laten vaccineren. En parallel daaraan zien we eenzelfde fenomeen bij onze huisdieren! In 1796 was het de Britse arts Edward Jenner die het principe van het vaccineren ontdekte. Hij merkte op dat melkmeisjes die met ‘onschuldige’ koepokken in aanraking waren geweest, niet vatbaar waren voor de veel ‘boosaardiger’ mensenpokken. Door experimenteren maakte hij het eerst bekende vaccin. Vacca is latijn voor koe, vaccinia betekent koepokken, en zo ontstond de benaming voor een nieuwe methode om tegen ziekte te beschermen. Wereldwijd is mazelen een van de belangrijkste oorzaken van kindersterfte, vooral in ontwikkelingslanden. Deze uiterst besmettelijke ziekte kent in de Westerse wereld een milder verloop, maar veroorzaakt desondanks toch 10-20% complicaties en incidenteel een hersenaandoening met soms de dood tot gevolg. Rode Hond verloopt vaak wat milder, maar kan tijdens de zwanMandeguod 51
52 Mandeguod
gerschap voor ernstige complicaties zorgen. Dat werd ons Koninklijk Huis zelfs niet bespaard getuige Prinses Christina. Met een goedkoop, doch uiterst effectief vaccin zijn beide ziektes vrijwel uit Nederland verdwenen, al woedt er zo nu en dan een kleine epidemie in bepaalde geloofsgemeenschappen. Als 95% of meer van de bevolking wordt gevaccineerd, geeft dat bij de resterende bevolkingsgroep groepsimmuniteit. Als de grote groep goed beschermd is, is er gewoon minder kans dat een besmettelijk agens (werkbare stof) rond kan gaan. Het zogenaamde kudde-effect. Over kuddes gesproken, bij veehouders is het heel gebruikelijk om veeziektes uit te roeien door middel van vaccinatie. Landelijke aanpak is wel aan te bevelen, want als de buurman niet meedoet is het lastig om een ziekte uit te bannen. Bij honden en katten is er geen landelijke geleide vaccinatiecampagne. Een ieder laat zijn of haar huisdier op eigen initiatief wel of juist niet enten. Ongeveer 60% van de honden wordt gevaccineerd; bij katten is dat nog veel lager: minder dan een kwart. Dat geeft absoluut geen goede groepsimmuniteit. We zien dan ook geregeld doorbraken van katten- en niesziekte. Hondenziekte zien we nauwelijks meer, het afgelopen voorjaar dook het vlak over de Duitse grens nog wel op. Ziekte van Weil komt daarentegen juist weer vaker voor dan voorheen. En juist tegen deze ziekte moet je een hond jaarlijks enten om deze goed te beschermen. De tegenargumenten van de ‘antivaxxers’ snijden vaak geen hout. Niet gehinderd door enige medische achtergrond worden pertinent onjuiste stellingen over Facebook gedeeld en soms worden onderzoeken van wetenschappers zelfs uit hun verband getrokken. Het meest schrijnend is het bericht over een nieuw vaccin dat ‘honderden dode honden’ tot gevolg had. Heeft een vaccin dan nooit bijwerkingen? Een enkele keer wel, maar dan vaak slechts mild en kortdurend. En in geen verhouding tot de schade die een ziekte kan aanrichten. Zie daar de parallel met het betoog van Ethan Lindenberger. “Mijn moeder is niet kwaadaardig, maar ze werd misleid. Ze houdt van haar kinderen en ze was vooral bezorgd.” Natuurlijk houdt ook elk baasje van zijn geliefde huisdier en wil slechts het beste voor hem of haar. Maar luister dan alsjeblieft naar mensen die het kunnen weten. ‘Die bistedokter preekt voor eigen parochie en laat zich leiden door de maffia van de farmaceutische industrie.’ Wie mij kent, die weet wel beter. Ik heb het al eens eerder geschreven: die jaarlijkse spuit voor ’n prikkie, is de beste verzekering voor jouw dier! menno@bistedokter.nl Mandeguod 53
54 Mandeguod
Ook dit jaar bakken de leden van de Korfbalvereniging WWC en Keatsferiening Jacob Klaver weer heerlijke oliebollen!! Tien overheerlijke oliebollen voor € 6,00 en u steunt daarmee ook nog eens beide clubs! Op dinsdag 31 december kunt u de oliebollen vanaf 10.30 uur afhalen in de Wjukken. Maar we bezorgen ze ook met veel plezier bij u thuis. Op vrijdag 27, zaterdag 28 en maandag 30 december komen leden van de korfbalvereniging en/of kaatsclub het ingevulde briefje bij u ophalen. Zou u met gepast geld willen betalen op het moment dat het briefje wordt opgehaald? U mag het briefje (zonder geld) ook bij Jant Evenementen (Dobbe 3C) door de brievenbus doen. Afrekenen kan dan bij het ophalen/afleveren. Alvast enorm bedankt voor uw bestelling! Bestuur Korfbalvereniging WWC www.kv-wwc.nl bestuur@kv-wwc.nl Bestuur Kaatsvereniging Jacob Klaver www.jacobklaver.nl info@jacobklaver.nl Mandeguod 55
Colofon Afmetingen advertenties hele pagina halve pagina kwart pagina staand kwart pagina liggend 180 x 128 mm 128 x 87,5 mm 87,5 x 61,5 mm 128 x 41,25 mm Iedere advertentie heeft standaard een rand, tenzij het design van de advertentie dit niet toelaat. Aanleveren advertenties en afbeeldingen Aanleveren van een advertentie kan in elk gewenst grafisch formaat zoals bijvoorbeeld BMP, TIFF, JPG, JPEG, PNG, etc. Aanleveren van een advertentie in WORD is ook mogelijk. U loopt dan wel de kans dat er afwijkingen optreden, met name in de fonttypes en fontgrootte. Mandeguod is een uitgave van Doarpsmienskip Mantgum en verschijnt 11 keer per jaar. Doarpsmienskip Mantgum Sipke Dijkstra, voorzitter. Dayna de Boer, secretaris. Bert van der Weide, penningmeester. E-mail: doarpsmienskip@mantgum.com Website: www.mantgum.com Redactie Mandeguod Bram Brouwer hoofdredacteur, Frits Sieperda vormgever, Sita Wijnia redacteur, Maaike Kuipers redacteur, Lys Scarse redacteurverslaggever. Financieel beheer Hotze Bonnema, penningmeester. Bankrek. Mandeguod: NL77 INGB 0005 0727 04 Verslaggever Siebolt Dijkstra korrektor Fryske teksten, Verspreiding Yme en Ary Meintema coördinatie. Verspreiding door veel vrijwilligers uit Mantgum. Druk: CSLdigitaal Tarieven Mandeguod Jaaradvertentie (binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina www.mantgum.com e 155,00 e 82,50 e 45,00 Eenmalige advertentie (alleen binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina e 25,00 e 14,00 e 10,00 Verenigingsmededelingen (alleen binnenwerk) Jaarbijdrage e 27,50 Oplage: 505 exemplaren. Inleveren kopij, uiterlijk de 15e van elke maand mandeguod@gmail.com. Algemeen Politie Service Centrum (0900) 88 44 © MANDEGUOD Overname van artikelen en foto’s alleen na verkregen schriftelijke toestemming van de redactie van Mandeguod. 56 Mandeguod In uw mail met de bijdrage(n) dient u - voor eventuele vragen - uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden. De bijdrage moet - tenminste - voorzien zijn van de naam van de afzender. De redactie behoudt zich het recht voor om uw tekst te redigeren, zo nodig in te korten of om uw bijdrage(n) eventueel niet te plaatsen. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van stukken die zijn geschreven door niet-redactieleden. Tevens dient u zich er rekenschap van te geven dat Mandeguod ook in pdf-formaat op www.mantgum. com geplaatst wordt. e-mailadres mandeguod@gmail.com
1 Online Touch