asko schönberg 2018 augustus september oktober november december
Fixing a hole Zomaar, zonder opgaaf van reden, steekt een man op een ogenschijnlijk willekeurige plek een spade in de grond om een kuil te gaan graven. Eerst graaft hij langzaam, maar naarmate de kuil in diepte toeneemt, neemt de handeling in intensiteit toe. De man blijft gedurende de dag en avond doorgraven en buurtbewoners beginnen zich langzamerhand af te vragen welk doel deze kuil dient. Een zitkuil, natuurzwembad, of outdoor mancave – opties die al snel van tafel worden geveegd. Ondertussen heeft de kuil disproportionele afmetingen aangenomen; de enige nog verklaarbare bestemmingen zouden een ondergrondse parkeergarage of een overloopgebied in het geval van plotselinge hoosbuien zijn. De man blijft verwoed doorgraven en lijkt door een onzichtbare kracht naar het binnenste van de aarde te worden gezogen. Wat drijft deze man, die centraal staat in Richard Ayres’ The Garden? Graven om te graven, voor een buitenstaander zonder enige logische verklaring of mogelijkheid tot duiding. Misschien voelt u zich verwant aan deze man, bent u ook een graver op zoek naar het onbekende dat in de diepte verscholen ligt. In dat Unexpectedly, and for no particular reason, a man stabs a spade into the ground in an apparently random spot and starts digging a hole. First of all he digs slowly but, as the hole gets deeper, his actions become more intense. The man keeps digging all day and into the night and the neighbours slowly start to wonder what the purpose of this hole might be. Maybe a sunken seating area, a natural swimming pool, an outdoor man cave? All these options are quickly dismissed. By now, the hole has turned into something enormous; the only imaginable use can be some sort of underground garage. or maybe an overflow
geval vragen wij aan u om samen met ons het avontuur aan te gaan. Spannende concerten met veel nieuwe muziek, zoals de wereldpremière van The Garden van Richard Ayres en van i c o n, een 21ste-eeuwse opera van Frederik Neyrinck. Met Salam, de coproductie van Noord Nederlands Toneel en Club Guy & Roni met K[h]AOS, staan we als een van de beste theatervoorstellingen van afgelopen seizoen op het Nederlands Theater Festival. En als kers op de taart vieren wij uitbundig de tachtigste verjaardag van Reinbert de Leeuw, een van de grondleggers van Asko|Schönberg. Om op een meteoriet in de buitenste contreien van ons melkwegstelsel te belanden, moeten we wellicht eerst een gat graven. Graaft u dit seizoen met ons mee? Fedor Teunisse Artistiek leider Asko|Schönberg for a sudden torrent from the heavens. The man keeps digging away frantically, seemingly being sucked down into the bowels of the earth by some invisible force. What's driving this man – the central character in Richard Ayres' The Garden? Digging for digging's sake, with no logical explanation and completely beyond comprehension for the bystanders. Perhaps you feel some affinity for this man; you're also digging for something that lies unknown and hidden in the depths. If so, let us invite you to join us on this adventure. Thrilling concerts with lots of new music, including the world premiere of The Garden by Richard Ayres and i c o n, a 21st century opera by Frederik Neyrinck. With Salam, the co-production by Noord Nederlands Toneel and Club Guy & Roni with K[h]AOS, we have one of the outstanding theatre productions from last season at the Netherlands Theatre Festival. And the cherry on top is our joyful celebration for the 80th birthday of Reinbert de Leeuw, one of the founders of Asko|Schönberg.
To end up on a meteorite in the farthest reaches of our Milky Way system, maybe we have to start off by digging a hole. Want to join us on our dig this season? Fedor Teunisse Artistic director, Asko|Schönberg More about Asko|Schönberg: askoschoenberg.nl/en ◊ #1 26/8 ZO 17•30 UITMARKT Amsterdam, Muziekgebouw aan het IJ Orango ASKO|SCHÖNBERG dirigent Jonathan Stockhammer Neem uw plaats in het ensemble in tijdens de uitvoering van Orango van Oscar Bianchi. In dit stuk worden de grenzen tussen uitvoerders en publiek opgeheven. Bianchi verandert het publiek in geluidsbronnen. U volgt op zaterdagmiddag 25 augustus om 15:45 en op zondag de 26e om 16:00 een speciale workshop om uw eigen partij te leren. Daarna gaat u samen met het Asko|Schönberg het podium op om de compositie ten uitvoer te brengen. Er zijn geen speciale kennis of vaardigheden nodig om mee te mogen doen. De workshop wordt door de askoschoenberg.nl 020 519 18 55
dirigent en door enkele ensembleleden gegeven en is in het Engels. Aanmelden via info@ askoschoenberg.nl ovv Play along, graag uw naam en het aantal personen vermelden. Geen zin om mee te spelen? Gewoon komen luisteren kan uiteraard ook. Met steun van Art Mentor Foundation Lucerne in samenwerking met London Sinfonietta, Ensemble Modern, Remix Ensemble.
◊ #2 5/9 WO 20•30 13/9 DO 20•15 Inleiding 1915 10/11 ZA 21•00 GAUDEAMUS, OPENINGSCONCERT Utrecht, TivoliVredenburg DONDERDAGAVONDSERIE Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ NOVEMBER MUSIC Den Bosch, Theater aan de Parade muziekweek.nl 030 820 01 14 muziekgebouw.nl 020 788 20 00 novembermusic.net The Garden RICHARD AYRES The Garden * (wereldpremière, opdracht Asko|Schönberg en London Sinfonietta) 5/9 WO: WILLIAM KUO Flieht wie ein Schatten WILLIAM DOUGHERTY The new normal ASKO|SCHÖNBERG dirigent Bas Wiegers bas Joshua Bloom filmmaker en video-artiest Martha Colburn** The Garden, een gloednieuw werk van Richard Ayres voor zanger en ensemble, vertelt over een man die uit ontevredenheid met zijn leven begint te graven in zijn tuin naar het naar het middelpunt van de aarde, vervolgens in een boom klimt en wordt meegevoerd door wolken en vogels, steeds hoger de hemel in om tenslotte weer bij diezelfde boom in zijn tuin te belanden. Ayres gebruikt teksten van Shakespeare en Dante, uit films en uit de kroeg. Video-artiest Martha Colburn, bekend om haar hallucinante en caleidoscopische werk, maakt animaties bij The Garden. Richard Ayres studeerde compositie bij Morton Feldman en Louis Andriessen en schreef The Garden in opdracht van Asko|Schönberg en London
Tijdens de Gaudeamus Muziekweek op 5/9 ziet u The Garden samen met werken van William Kuo en William Dougherty, beide genomineerd voor de Gaudeamus Award 2018. Om 19:00 uur speelt Birmingham Contemporary Music Group buiten op de kade van TivoliVredenburg werk van onder anderen Yannis Kyriakides Sinfonietta. Ayres won in 1994 de Gaudeamus Award, een aanmoedigingsprijs voor jong talent, en neemt dit jaar plaats in de jury voor de Gaudeamus Award 2018. *) met steun van Fonds Podiumkunsten **) met steun van Amsterdams Fonds voor de Kunst Een waslijn waar je je eigen was aan kunt hangen Richard Ayres: “The Garden gaat over de wereld zoals hij is. Voor mij is het ook symbolisch natuurlijk. De tuin is het belangrijkst, het feit dat het één stuk land is. Het gaat om waarom hij een gat graaft, niet om waar hij heen gaat. Hij ontsnapt ergens aan, het is een reis. Hij graaft naar beneden en hij vindt allerlei dingen, snap je? Er zijn zoveel dingen: een fossiel dat praat en monsters en basilisken. Hij gaat verder en verder en verder naar beneden en ontmoet de twee geliefden uit Dante’s Inferno. En meer monsters. Dus dat is één reis. En een andere reis is omhoog, er valt een appel op zijn hoofd en hij klimt omhoog en hij blijft maar klimmen, snap je? En hij eindigt in de ruimte, zittend op een meteoriet die naar beneden valt terug naar de tuin.
En de laatste is weer in de tuin maar dan op het moment dat er geen mensen meer zijn. Omdat, omdat er drie en een half miljard jaar geleden bacteriën leefden in de tuin en die hebben vulkaanuitbarstingen en ijstijden overleefd en de dinosaurussen zijn gekomen en gegaan en uiteindelijk ook de mensen. Dus ja, het is de tuin maar dan de originele bewoners van de tuin. Het heet: ‘Een kort interview met een stokoude bacterie’. dingen. Ja. Er is zo veel dat je niet kan zien in de tuin. Als je begint te graven dan vind je van alles, enge dingen, grappige dingen, dingen waar je gelukkig van wordt. Er is meer passie en vastberadenheid om creatief te zijn. Ik heb drie symbolen genomen en heb de tuin gebruikt als een soort van metafoor voor drie Zelf ga ik ook op reis, ik weet niet waar ik terecht zal komen. De man ontmoet een worm. Dan lees ik allerlei dingen over wormen, zoals een uitspraak van Edgar Allen Poe, die zegt dat de worm de enige held in de wereld is, omdat alles eindigt in een worm. Dus ik heb die tekst gevonden en die gebruik dan in een soort faux-melodramatische manier, zo van “PrrRoemPeboem, PrrRoemPeboem”, een beetje een neppe opera. En zo doe ik dan dat stuk. Ik heb gewoon dingen bij elkaar verzameld die ik heb gevonden. Ik dacht: wat zou er gebeuren als woelmuizen operazangers waren? Dus dat schreef ik, woelmuizen die opera zingen. Nooit achteruit kijken, alleen maar vooruit. En
dan naar het volgende onderwerp. Het is niet slim of erg kunstzinnig. Het is een verhaal, een simpel verhaal. Verhalen vertellen is als een waslijn waar je je eigen was aan kunt hangen. Ik denk dat de structuur min of meer hetzelfde blijft, er zijn een paar erg bekende structuren. Om eerlijk te zijn, ik weet niet wat abstract is, ik denk niet dat zoiets bestaat. We verzinnen gewoon verhalen terwijl we doorleven. Het is ook iets cultureels, waar ik ben opgegroeid in Cornwall is een erg oude traditie van verhalenvertellers en straattheater. Dus ik heb altijd verhalen willen vertellen. Er is nu meer noodzaak dan voorheen, toen het nog een grote supermarkt van de kunsten was. Nu merk ik meer van een bepaalde doelgerichtheid. Een bepaalde koppigheid, opkomen voor je vrijheid om te dromen en te verbeelden, zelfs wanneer politici je zeggen dat je geen waarde hebt. Er is meer passie en vastberadenheid om creatief te zijn. Voorheen was het iets leuks om te doen, nu is een kwestie van leven of dood. Het is politiek, maar op een sociale manier. Het is erg geruststellend om te weten dat wanneer ik iets schrijf, degene die het uitvoert het ook daadwerkelijk kan spelen. En ik ken de spelers, dus het wordt veel menselijker. Je schrijft niet voor een Ik weet niet wat abstract is, ik denk niet dat zoiets bestaat.
instrument, maar voor een persoon met een karakter. Het wordt op die manier ook iets sociaals, niet alleen ik die thuis zit te schrijven. Ik zie de percussionist voor me terwijl hij de muziek zit te spelen. Iemand wordt boos op je, en dan maak je het weer goed, en dan ben ik geïrriteerd en dan is van, oké, oké en dan is het weer oké.” ◊ #3 8/9 ZA 20•15 Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ muziekgebouw.nl 020 788 20 00 Reinbert 80 ERIK SATIE Socrate Het verdere programma is een verrassing, op verzoek van de jarige zelf. ASKO|SCHÖNBERG sopraan Barbara Hannigan piano Reinbert de Leeuw En vele anderen Vandaag exact 80 jaar geleden werd Reinbert de Leeuw geboren: dirigent, pianist, componist en bevlogen ambassadeur van eigentijdse muziek. Natuurlijk vieren we zijn verjaardag. Op de vraag hoe zijn droomavond eruit zou zien, zei De Leeuw: ‘Verras me!’ Tipje van de sluier: rockstersopraan en goede vriendin Barbara Hannigan is in ieder geval van de partij, evenals De Leeuws vertrouwde ensemble Asko|Schönberg. Het programma van vanavond blijft voor zowel De Leeuw als voor het publiek een verrassing. Divers wordt het zeker, met (internationale) gasten met wie De Leeuw in zijn lange loopbaan samenwerkte. Hannigan zingt het muziekdrama Socrate van Erik Satie, dat zij en De Leeuw op een
bejubeld album hebben gezet. Reinbert de Leeuw ís muziek. Hij richtte het Schönberg Ensemble op, kende megasucces met zijn opnames van Saties pianowerken, componeerde, dirigeerde, bewonderde en inspireerde. Zijn onvoorwaardelijke geloof in componisten als Goebaidoelina, Kurtág, Oestvolskaja, Kagel, Ligeti, Vivier en vele anderen heeft het muzieklandschap van de voorbije halve eeuw verrijkt. Dit concert wordt live uitgezonden door de NTR op Radio 4 en is live te volgen via webcast op radio4.nl.
K AT R I EN B A ER T S »Mijn eerste ontmoeting met 'Maestro' Reinbert was het eerste professionele concert na mijn afstuderen. Zijn gedrevenheid om elk werk met nog meer precisie, diepgang en intensiteit te brengen doet mij hem Maestro noemen, al wil hij zelf vooral niet die titel dragen. Vanaf de eerste noot gaf hij me enorm veel vertrouwen. Zijn manier van werken is net als de mijne: “Niet te veel praten, gewoon muziek maken”. Als hij slaat heb je geen woorden meer nodig, de muziek gaat vanzelf leven en zijn immer sprankelende, levendige ogen spreken voor zich.« T I DO V I S SE R »Niets staat er tussen Reinbert en de muziek. Een verbinding, losgezongen van weerstand, gestuwd door diepe overtuiging. Niets staat er tussen Reinbert en zijn vrienden. Een verbinding, losgezongen van formaliteiten, gestuwd door diepe genegenheid. Dat is Reinbert. De man die opgaat in dat waar hij in gelooft, de man die opgaat in hen in wie hij gelooft.« L O UI S A N DR I E S S E N »Eeuwige Reinbert, Waar begon onze onafgebroken vriendschap eigenlijk? Waarschijnlijk vanaf het samen symfonieën van Brahms vierhandig spelen, in de op kelderhoogte liggende kamer, die je bewoonde in het huis van Hennie de Swaan, revolutionaire moeder van ons allen. Wanneer was dat? Ergens eind jaren zestig? We speelden, geloof ik, ook Tsjaikovski en vele anderen. En we speelden onze eigen gemaakte stukken aan elkaar voor. Al vrij snel werden het ook kaartspelletjes, die jij ALTIJD won; meestal ging ik daarna, met de staart tussen de benen, boogie woogie spelen. Herinner je het concert dat we à quatre mains achter de piano in Frascati zaten te spelen, waarbij Henk Bernlef een toespraak hield? Je kan je voorstellen dat dit veel pagina's hadden kunnen worden. Maar met andere woorden: hartelijk gefeliciteerd met je 80ste verjaardag. Je eeuwig trouwe Louis Andriessen« J OE PU G L I A »Dear Reinbert, I still remember our first collaboration together, though you might not. It was in 2004, I was a student at Juilliard, and you came to the school to conduct a program of Shostakovich and Gubaidulina. I left the rehearsals wondering who this strange Dutchman was, who kept shouting the music back to us? But something stuck, and for years afterwards I couldn’t play a glissando without hearing your voice (“Diiiiiiiiiiiiiiiiiwomp!”) I was lucky and honored to join Asko|Schönberg four years later, and little by little, your voice worked its way into my musical subconscious. Short notes – “Tjap!”, accents – “BAF!”, soft beginnings – “wah….”, and of course the way you always demand the most from us
-- “NEEEEE! Het MOET [zachter/ mooier/sterker/ swingend/samen/ say what you will]. It’s shaped my development, and given life to my playing ever since that beginning 14 years ago. Thank you for those words, for all you’ve given, and for showing us the way all these years. And congratulations on your 80th birthday! Joe Puglia« B AS W I E G E R S »Reinbert is altijd de man van het heilige moeten. Het MOET zachter, het MOET scherper, sneller, tederder. Die blinde noodzaak, daar gaat het over, altijd weer. Dat is mateloos inspirerend. En het gaat over er als mens voor de muziek zijn. Toen ik steeds meer ging dirigeren en minder viool ging spelen, gaf hij me de vaderlijke waarschuwing: "Zolang je maar musicus blijft en niet teveel dirigent wordt." « C H E R RY DU Y N S »Reinbert de Leeuw maakt muziek, hij maakt muziek hoorbaar. En dat doet hij onvermoeibaar gretig, tomeloos en compromisloos. Alsof zijn leven er vanaf hangt. En hij is als geen ander in staat zijn bevlogenheid onder woorden te brengen, je bij de hand te nemen. In de achtdelige documentairereeks Toonmeesters is hij mij bezield voorgegaan, heeft hij mij Olivier Messiaen laten horen, Galina Oestvolskaya, Mauricio Kagel, Sofia Goebaidoelina, Henryk Górecki, Klaas de Vries, György Ligeti, Claude Vivier. Componisten leggen hun werk vol vertrouwen in zijn handen. Hij is één van hen. En het gaat nooit om hem, het gaat om muziek. Om niets anders. Luister naar de Matthäus Passion. Luister maar. Groots. In de kromming van zijn levensboog. Alsof zijn leven er vanaf hangt.« B AR B AR A HANN I G AN »Reinbert de Leeuw: mentor, inspiration, teacher, guide, astronaut, explorer, hero, friend. It has been my life’s great honour to make music with Reinbert for the past 19 years, touring to 13 countries with countless programmes. He is a great gift to music.« ◊ #4 9/9 ZO 20•30 11/9 DI 20•15 NEDERLANDS THEATER FESTIVAL Amsterdam, Stadsschouwburg Amsterdam Groningen, Stadsschouwburg Groningen ssba.nl 020 624 23 11 ssbg.nl 050 368 03 68 Salam
regie Guy Weizman choreografie Roni Haver tekst Fikry El Azzouzi decorontwerp Ascon de Nijs dramaturgie Robbert van Heuven muzikale dramaturg David Dramm spel en dans Jack Wouterse, Bien De Moor, Bram van der Heijden, Veerle van Overloop, Senna Gourdou, Mohammed Azaay, Adam Peterson, Igor Podsiadly, Angela Herenda, Sofiko Nachkebiya, Camilo Chapela, Harold Luya cello en zang Maya Fridman saxofoon Daan Van Koppen synthesizer & elektronica Jochem Braat ud Jaber Fayad accordeon Wilco Oomkes percussie Jacobus Thiele componisten Genevieve Murphy, Florian de Backere, Luke Deane, Yannis Kyriakides, Abderrahim Semlali De Nederlandse toneeljury: “Regisseur Guy Weizman maakt van Salam een strak geregisseerde, ongekend kleurrijke chaos, waarbij alle middelen om in het theater een verhaal te vertellen uit de kast zijn gehaald. Choreografie, spel en muziek gaan vloeiend in elkaar over, waarbij zelfs de changementen onderdeel zijn van de enscenering.” Salam is een interdisciplinaire theaterexplosie gemaakt door Noord Nederlands Toneel, Club Guy & Roni en Asko|Schönbergs K[h]AOS. De voorstelling kijkt met andere ogen naar de toenemende spanning tussen de westerse en de Arabische wereld, tussen de Islam, het Jodendom en het Christendom. Salam gaat terug naar hoe het allemaal begon: een vader die niet weet hoe hij zijn vaderliefde moet tonen en twee broers die uit elkaar worden gedreven. Het verhaal van Abraham, gespeeld door Jack Wouterse. Regisseur Guy Weizman brengt met deze voorstelling grote, religieuze en maatschappelijke conflicten terug tot menselijke verhalen over liefde, spijt, jaloezie en pijn. Salam is door de Nederlandse toneeljury geselecteerd voor het Nederlands Theater Festival als een van de elf beste voorstellingen van afgelopen seizoen. Deze reprise is de laatste kans om de voorstelling te zien. Het ensemble als concept Jochem Braat (synthesizer en elektronica) en Wilco Oomkes (accordeon) spelen via K[h]AOS, een nieuw initiatief van Asko|Schönberg voor jonge musici in de voorstelling Salam van het Noord Nederlands Toneel en Club Guy & Roni. Deze voorstelling is in september in reprise op het Nederlands Theater Festival te zien. JOCHEM Voor mij was het de eerste keer dat ik meedeed aan een project van deze omvang. Mijn achtergrond is jazzpiano, dus ik ben gewend om niet te weten wat ik over twee maanden te doen heb. Nu wist ik ineens een jaar van
tevoren al dat ik in de eerste maanden van 2018 bij wijze van spreken de huur kon betalen, dat is nieuw voor mij. David Dramm, de muzikaal dramaturg van Salam heeft me gevraagd voor het project. WILCO Mijn afstuderen aan het conservatorium in Den Haag heb ik vanwege Salam een tijdje uit moeten stellen. Ik vond dat ik deze kans niet mocht laten lopen. Omdat ik me met veel meer dan alleen klassieke muziek bezig houd, ben ik altijd een beetje een buitenbeentje geweest op het conservatorium. Maar voor dit project was het juist een voordeel dat ik in meer dan alleen klassieke muziek geïnteresseerd ben. Mijn masterresearch ging over het mengen van hedendaagse muziek en theater. Zo’n eerste keer op tournee vond ik best heftig. Als muzikant ben je als eerste in het theater aanwezig voor je soundcheck en ieder moment kan er een beroep op je gedaan worden. Pas wanneer ik thuis in bed stapte, kon ik tot rust komen. J Toeren is op zich leuk, maar eigenlijk ook heel saai. Je zit natuurlijk de hele dag in zo’n theater, en bent vooral veel aan het wachten. Gelukkig kon ik Het werd al snel duidelijk dat er geen piano of vleugel op het podium ging passen. Toen ben ik de analoge synthesizers ingedoken. het voor mezelf interessant houden, er waren tijdens het spelen telkens nieuwe mogelijkheden om te verkennen. W We hebben vaak binnen een thema kunnen improviseren, maar er stond ook veel vast. In ‘Jewish Bach’ speelde ik een stuk met Maya Fridman (cello), dat veel vrijheid bood; het enige dat vast stond was dat het in D mineur was en wat het laatste akkoord moest zijn. J Ik ben jazzpianist, maar het werd al snel duide
lijk dat er geen piano of vleugel op het podium ging passen. Toen ben ik de analoge synthesizers ingedoken. Daar was ik al een tijdje mee bezig in mijn eigen band, maar nog niet in opdracht. Regisseur Guy Weizman zei vaak: ik wil zo’n soort geluid, en dan begon voor mij het zoeken. Ik heb door de tour mijn instrumenten echt heel goed leren kennen. Maar het blijft lastig: soms draai je maar aan die knoppen, maar vind je het geluid dat je net daarvoor maakte nooit meer terug. W Ik herinner me van jou een lijst met iets van vijftig settings. Je was zo vaak aan het zoeken in je aantekeningen, of dan zat je na afloop een uur te programmeren. J Binnen hetzelfde thema was er echt veel ruimte te blijven zoeken naar het juiste geluid. Ik ben mijn spel echt door blijven ontwikkelen tijdens de toernee. Het gave aan die analoge synths is ook dat je ieder geluid in elk ander geluid kan omvormen. W Wat ik fijn vond aan K[h]AOS waren de energie en het fanatisme. Bij Asko|Schönberg spelen natuurlijk ook jonge mensen, maar het is anders als je allemaal jong bent. Iedereen durfde inclusief te werken en wilde zich niet limiteren. Je bent minder bezig met randzaken, zoals een sociaal leven. En ik merkte dat de muzikanten, maar ook de componisten niet bang waren om buiten de geijkte kaders te denken. Iedereen durfde inclusief te werken en wilde grenzen overschrijden. J Het interessante aan K[h]AOS is dat het, hoewel ik het helemaal met Wilco eens ben, ook compleet het tegenovergestelde kan zijn. Asko|Schönberg is als ensemble niet conceptueel, al speelt het wel vaak conceptuele muziek. K[h]AOS neemt het ensemble als concept. Een stel computerprogrammeurs zouden ook zomaar KHAOS kunnen zijn, als het concept daarom vraagt. W Dat is ook het idee van een beweging, of een community. Het ensemble kan inspringen naar gelang het concept vraagt. Het bestaat pas twee jaar, maar ik denk dat het in elk geval al heel veel mooie connecties opgeleverd heeft. Ik heb zelf veel geleerd over andere muziekculturen, over stramienen en regels van verschillende disciplines. Dat waardeer ik nu achteraf meer dan tijdens het project. Volgend jaar is er in elk geval een nieuwe voorstelling van Club Guy & Roni en het Noord Nederlands Toneel, Brave New World 2.0. J Hebben ze jou al gevraagd? W Het is waarschijnlijker dat ze jou vragen. Ik denk dat het erg veel in de richting van elektronische muziek zal gaan. K[h]AOS: askoschoenberg.nl/ talentontwikkeling/khaos/ ◊ #5 31/10 WO 20•00 Essen (Du), Philharmonie Essen theater-essen.de
Essen NOW! LOUIS ANDRIESSEN & MARTIJN PADDING Het Gesprek MICHAEL BEIL Black Jack SIMON STEENANDERSEN Black Box Music ASKO|SCHÖNBERG dirigent en slagwerksolist Håkon Stene De composities van de Deen Simon Steen-Andersen verrassen niet alleen de oren maar ook de ogen. Met buitengewone vindingrijkheid visualiseert hij geluiden, met humoristisch en soms surrealistisch resultaat. Steen-Andersen ontving talloze onderscheidingen voor zijn werken, zoals de Mauricio Kagel Muziekprijs van de Kunststiftung NRW in 2017. Op deze editie van het NOW! Festival voert Asko|Schönberg Black Box Music uit, waarvoor hij de gerenommeerde Nordic Council Music Prize kreeg. De muzikale gebeurtenissen vinden in Black Box Music plaats rond videoprojectie van een doos, waarin twee handen de vijftien muzikanten en een slagwerksolist dirigeren. In Black Jack van Michael Beil speelt het ensemble zowel op het podium als op het scherm. Het gesprek van Louis Andriessen en Martijn Padding wordt gevoerd tussen twee percussionisten die van hun taal een instrument en van hun instrumentarium een taal maken. Gefinancierd door Kunststiftung NRW. Luister en laat de muziek voor altijd doorgaan. Wind jezelf op zo’n manier op dat de muziek wel moet stoppen.
Als je even niet meer weet wat je moet doen, vertel je de persoon naast je wat hij of zij moet doen. Maak ruimte voor anderen als je weet wat je wil doen. Stop met alles als je het niet mooi vindt. Blijf leven blazen in de muziek die je mooi vindt. Kruip in de ruimtes die nog ontbreken in het totale geluidsbeeld. Creëer ruimtes in de muziek waar anderen in kunnen kruipen. Verzin zelf een opdracht of vraag. Stop met nadenken en volg je instincten.
◊ #6 14/11 WO 19•30 15/11 DO 21•00 22/11 DO 20•15 Inleiding 19•15 27/11 DI 20•00 28/11 WO 20•00 NEXT FESTIVAL Kortrijk, Kunstencentrum BUDA DONDERDAGAVONDSERIE Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ Gent, Minardschouwburg Voor meer speeldata in 2019 zie www.askoschoenberg.nl budakortrijk.be muziekgebouw.nl 020 788 20 00 minard.be i c o n FREDERIK NEYRINCK i c o n (wereldpremière) LOD MUZIEKTHEATER ASKO|SCHÖNBERG dirigent Joey Marijs sopraan Lieselot De Wilde acteur Tibo Vandenborre libretto Sabryna Pierre regie & scenografie Atelier Bildraum (Charlotte Bouckaert & Steve Salembier) ‘De onbekende van de Seine’ was een jonge vrouw die in de 19e eeuw in de Seine verdronk. Vanwege haar raadselachtige glimlach besloot de lijkschouwer er een dodenmasker van te maken, dat vervolgens een cultobject werd, geliefd bij kunstenaars en filosofen. Wat zag of dacht de onbekende toen ze stierf? Wie was zij? Tegenwoordig zijn beelden alomtegenwoordig, maar het dodenmasker is uniek. De onbekende zou vandaag ongetwijfeld zijn geïdentificeerd. Is er in onze tijd nog wel genoeg ruimte voor het niet-weten dat deze afbeelding van een jonge dode vrouw zo fascinerend maakt? En wat is de betekenis van haar mythische portret in een wereld waarin we overdonderd worden door beelden? De jonge veelbelovende componist Frederik Neyrinck creëerde voor deze 21ste-eeuwse opera een veelzijdige partituur, waarin expressionisme, popmuziek en serialisme hun sporen hebben nagelaten.
Asko|Schönberg werkte mee aan een eerdere versie van dit stuk tijdens TOTEM(s) 2016. Op dit festival Théâtre Opéra Texte et Ecrtiture Musicale pour le Spectacle maken jonge kunstenaars, componisten en (toneel)schrijvers samen nieuw werk in het prachtige oude klooster La Chartreuse (Villeneuve-lès-Avignon, FR). Productie LOD muziektheater. Coproductie Calouste Gulbenkian Foundation Lisbon, Asko|Schönberg Amsterdam, Théâtres de la Ville de Luxembourg, Vooruit, Snape Maltings. Met de steun van de Tax Shelter maatregel podiumkunsten van de Belgische Federale Overheid, ENOA and Creative Europe Programme of the European Union, kunstencentrum BUDA/NEXT festival international.
◊ #7 18/11 ZO 14•15 Eindhoven, Muziekgebouw Eindhoven muziekgebouweindhoven.nl 040 244 20 20 Finale Tromp Percussion Competition DANÍEL BJARNARSON Nieuw werk voor soloslagwerk en ensemble (wereldpremière) Eens per twee jaar komen de grootste slagwerktalenten uit de hele wereld naar Muziekgebouw Eindhoven voor de TROMP International Percus
a t n a h K o e a a e s t m t b o t ( m e w c o p m o l n e b e i m p e o l n k t s r s e e n , d i o p k e e k e n c m l s l a d i t a e e f s e v s v e r k e z a n o n . e r w b m e l d e v o h nc e a ij f ) n i n g t e t z h o a e g , m n d i c t wo n t m a s t e n n d l e t E t l f v η e e r e a l oe e h w k w o i e n a r u i t c i m e n e e e n w n β d k o k μ j e d B r t oo o v d m o d s a p n k it ύ κ n b I e o k d k o o o p v e r e e e b a l m k h ij m a o a L e . t b r n e a d u b r r s l b ij e n e a a f; e n e t e s n r o G t - t d e d v s c m b h i e -tr s a et H d v Tijdens juryberaad: TERRY RILEY In C met deelnemers Trompconcours ASKO|SCHÖNBERG dirigent Daníel Bjarnarson slagwerk finalisten Trompconcours sion Competition. Dit is het enige tweejaarlijkse concours voor soloslagwerk ter wereld. Daníel Bjarnason schrijft het nieuwe finalewerk dat de drie finalisten samen met Asko|Schönberg in première brengen. Een opwindend spektakel, want de drie grootste slagwerktalenten uit de hele wereld strijden schouder aan schouder op het hoogste niveau voor de jury- én de publieksprijs. In afwachting van de beslissing van de jury speelt Asko|Schönberg met deelnemers aan het concours In C van Terry Riley. d r h k e e o o k o i o a w i r e v v i ll n d l i s e n e r io A m n a t t ( n k e n g e n f o e l t o o t e g n d v o r e n a l 4 7 i a e i n i t b e n e h s n l . n l u e p e e e d e d e . D a r t e o r n f ) h n w a r i e e n G , i r n o b e a w e d s e p r a n f l e e o a v n e I l n e s d n , t ie b m d a v n le b e k e ke m e i j d r e r t l e b u a p u it l d s o c e n k e e a ls
z a n e e t e g n a t k n e n i n k k e G e D k m s e m t e m e m d r l d h e l s D k v c s n s e a o t u o o u r n e t i r n e n o a e t t n v a t a k e a e n e n n m r u u i t p s s d t e w b e a ds e j v t i O e t e d n r e a g u t h o n m e e i n e e v l i m B n d v p n s e d b ne s m o e n m n l p i g t e o o g a b g l e t r i i s n d t e e t a a e k a j i e i m p r e o e h t n i o e e h e e o l e r b V l b o n m a t j k e n l i j k n u e . t s n n e e v dt a n v d l a k n k h r ) . t n d e d e a e a . ( i i n t v k T a n h n g a v Ae w i n s h n e n a k m m e e k e e a r h v e n p u l a e e H d h e t g a e n n i k r p e o s h e d p k t o r n r d p e ë e n . a r t e e d r n n f n d o k o i a o n v l e l o m s y c e n e e o n k s e i g i a o e r f n a w e D d e s d i e i t t g d s i n h o h M e h m f t e l o a d r a k u l i g n Z i n l k e wlk o d e b r t o i e r . e ç d u t s f a n n v t r e o t e o n r k e e m e t z t n e a o C z b ç z Z ui i e m i k n ke a d k h e w i o m o e e . O d a h i e t a o b z i b u e n w n n m o l e i e r e i m m u ne t o n e, n n n n a e m e h g g e k i n g t t n ! n r m s ) d n k e e e g d n a e h v a a t g s a e m m e e e t w m m d r h c e l d d i r r n r e n o e o v s t m e t r r t ee d a g e o d r o e l r k s r e o o a j .i r n t ed a n e a e o a g l nn d i e tu t w o m h a n a t g e l e r i u e a v na a t a j k i h e o e n T u t d h ta ce H k e s a o n v r a k e r A o e t l e r a e b e d r s e r c e n e r s . e i t , c t d Zh e g e i l m s o og e n h n r e t l e w v n s k j e e li i p e , l m e n h e u x a h i s a e t ko c n ( et e n n i h d n e t o s a e ,n g e t d a l e n m v n e a o t , a l e o b t e e b e e e s n e v n a r a k t n e d t i m s g n o x g d e d e a o p n e g b e n - i e n j k i i r e n a r e E i o E u a s n e n l r r a l d r o d k . t e a , e r e e - t s n m i t s s d w e e e h m r e l i e j w e a a g t n e e u ij e w l n e d W e k u i z w h e o l j i d , n a D e h z n v v e e e e e l l h e d e n
p s e i e d n n e i n ◊ #8 20/12 DO 20•15 RED SOFA Rotterdam, De Doelen Pierrot lunaire ARNOLD SCHÖNBERG Pierrot lunaire LUIGI NONO La lontananza nostalgica utopica futura Een primeur: de fenomenale violiste Patricia Kopatchinskaja vertolkt voor de eerste keer – en eenmalig in Nederland – de sprekersrol in Pierrot lunaire van Arnold Schönberg. Pierrot lunaire is een stuk voor kleine bezetting met een expressieve dedoelen.nl 010 217 17 17 A t d e e k r k t a p l n a e e e a r e i e p u e p b n l D c n e t . , p n u a i r i o C m . w p s a j n g n g e h h e n g n e K a o 5 n d . 0 s n e he i t 9 r e n ij J un i n 1 k t o m a a s p n i e r g n e e a n d d o e j a 9 e s e e c l i k l 9 1 w h w s pa e n m e s p n r v n e o e d d a e r g a r a e e n e j a l n . g r t e d W . g o u e I k . n d e e z d kt k a f e e b u l a a d b r d t b o n e e u m r o h n g i k r n i e n a e e - n e g g e t n e , b o s l m a t a t n e a e p k r i j a t e a a v n a g n e a d f e r d v e n e a a 0 e t r f o d n n n i e h v n i o n n s D n -
ASKO|SCHÖNBERG stem en viool Patricia Kopatchinskaja rol voor de spreekstem. Schönberg schreef het in 1912 op gedichten van de Belg Albert Giraud (1860-1929) rond Pierrot, de klassieke clown uit de commedia dell'arte. Grammy Award-winnares Kopatchinskaja neemt natuurlijk ook haar viool mee naar De Doelen. Voorafgaand aan Pierrot lunaire kunt u Kopatchinskaja’s alom bejubelde talent voor hedendaagse muziek zien en horen in Luigi Nono’s La lontananza nostalgica utopica futura voor viool solo en elektronica. Productie De Doelen
De kleuren en uitdrukkingsmogelijkheden van de stem Patricia Kopatchinskaja neemt de rol van Pierrot op zich in een uitvoering van Pierrot lunaire van Arnold Schönberg in De Doelen in Rotterdam. Wat is voor jou de aantrekkingskracht van de muziek van Schönberg in het algemeen en van Pierrot lunaire in het bijzonder? Voor mij was mijn ontdekking de muziek van de Tweede Weense School letterlijk gelijk aan vrijheid. Ik was dertien toen ik van de oude Sovjet Unie naar Wenen ging, een puber – ik speelde viool en componeerde enorm veel muziek. Ik kwam uit een wereld die gedomineerd werd door Tsjajkovski, Glazoenov, Rachmaninov, Prokofjev, Sjostakovitsj en Chatsjatoerjan en ontdekte voor het eerst Schönberg, Webern, Berg en alles wat daarna kwam. Ik bestudeerde hun werken met vurige belangstelling. Pierrot is een absoluut baanbrekend werk waarin Schönberg zijn nieuwe muzikale taal ontwikkelde. De vernieuwende inhoud van de gedichten inspireerde Schönberg tot nieuwe vrijheid, zowel harmonisch als formeel. En hij experimenteerde met een minimalistischere instrumentatie. Toen ik viool speelde, verlangde ik er altijd naar om de stempartij een keer te doen, om het stuk nog beter te leren kennen. En toen ik een pijnlijke armblessure had twee jaar geleden en minder kon oefenen op de viool dan voorheen, pakte ik eindelijk die uitdaging op.
Hoe voelde het om je viool terzijde te leggen om de rol van Pierrot te spelen? Ik wil niet alleen een violist zijn. Mijn stem gebruik ik in meerdere stukken, ik denk niet graag in hokjes. Hiervoor heb ik de rol al een paar keer gespeeld in de Verenigde Staten en dat voelde goed. Ik kan me makkelijk verplaatsen in de absurdistische beeldtaal van de gedichten en merk op de een of andere manier dat ik zelf echt Pierrot word. Muzikaal helpt het enorm dat ik de vioolpartij al eerder gespeeld heb. Daardoor ben ik me erg bewust van de interacties van de verschillende stemmen. En ik denk dat hoe beter ik Pierrot begrijp, hoe beter ik de rest van Schönbergs muziek snap, bijvoorbeeld zijn berucht moeilijke Vioolconcert. Daarnaast heb ik door het spelen van Gÿorgy Kurtágs Kafka Fragments voor sopraan en viool een intense liefde en erg gevoelig gehoor voor de stem ontwikkeld, voor haar kleuren, haar expressiemogelijkheden. Voor mijn gevoel kan je je directer uitdrukker wanneer een muziekstuk ook tekst heeft: de innerlijke sensatie wordt onmiddellijk geluid. Ik heb daar ontzettend veel van geleerd. Toen ik nog studeerde speelde ik veel liederen van Schubert en Schumann en probeerde ze ook te zingen. Het fascineert me hoe ieder lied zijn eigen vorm oproept. Iedere noot heeft betekenis, niets is ooit te veel. Hoe heb je je op de rol voorbereid? Ik begon met het leren van het Sprechgesang van Pierrot lunaire onder de professionele begeleiding van Esther de Bros. Na een jaar met haar gewerkt te hebben, heb ik in oktober van 2017 de sprong gewaagd met de muzikanten van de Utah Symphony en Thierry Fischer in de SKY SLC Night Club in Salt Lake City. Ik droeg een replica van het originele Pierrotkostuum dat Gaspard en Charles Deburau ontworpen hebben in de tijd van Beethoven. Ik ben Thierry Fischer en zijn muzikanten nog steeds dankbaar met heel mijn hart voor de kans die ze me hebben gegeven om mijn horizon te verbreden. Pierrot is al rondgetrokken naar Saint Paul, Basel en Zürich en behalve deze uitvoering in Rotterdam gaat hij naar Montreal, Berlijn en wie weet waar nog meer. Ik ben vereerd en enthousiast om met Asko|Schönberg samen te werken als onderdeel van deze reis.
Blijf op de hoogte facebook.com/ AskoSchonberg youtube.com/user/ askoschoenberg twitter.com/ AskoSchonberg instagram.com/ askoschon/ Geef u op voor onze nieuwsbrief via www.askoschoenberg.nl, of ga daarheen om de agenda te raadplegen, het laatste nieuws te lezen of fragmenten te zien en horen en interviews en biografieën te lezen. Vroeg boeken bij het Muziekgebouw Bent u een snelle beslisser? Asko|Schönberg is ensemble in residence bij het Muziekgebouw aan ‘t IJ. Wij wijzen u graag op de vroegboekkorting die aldaar voor de meeste concerten geldt. Als u voor 1 oktober 2018 kaarten bestelt, kan uw korting op de normale toegangsprijs oplopen tot 35%. Vrienden van Asko|Schönberg VRIENDEN VAN ASKO|SCHÖNBERG Piet Heinkade 5 1019 BR Amsterdam EMAIL vrienden@ askoschoenberg.nl TELEFOON 31 (0)20 519 18 55 IBAN NL32 ABNA 054 19 71 964 Word vriend van Asko|Schönberg. Het ensemble zet uw bijdrage om in muziek en kan uw steun goed gebruiken. Lees meer op askoschoenberg.nl/vrienden.
Ja, ik steun Asko|Schönberg met per jaar. €10 per jaar of meer; ik ben jonger dan 30 jaar en word Jonge Vriend van Asko|Schönberg. €40 per jaar of meer; ik word Vriend van Asko|Schönberg. €200* per jaar of meer; ik word Boezemvriend van Asko|Schönberg. €1000* per jaar of meer; ik word Toongever van Asko|Schönberg. * Met de fiscale voordelen van de Geefwet kunt u Asko|Schönberg meer schenken dan het u omgerekend kost. Lees meer op askoschoenberg.nl/vrienden of neem contact op (vrienden@askoschoenberg.nl, +31 (0)20 519 18 55) Ik kies de volgende cd als welkomstcadeau (zolang de voorraad strekt) Otto Ketting – Kammersymphonie Louis Andriessen – De Tijd Michel van de Aa – Spaces of Blank Robert Zuidam – Zuster Bertken Martijn Padding – Three Concerti Ik maak mijn bijdrage als volgt over Hierbij machtig ik de Stichting Asko|Schönberg om jaarlijks tot wederopzegging het ingevulde bedrag af te schrijven van mijn rekening. Ik maak zelf het bedrag over op NL32 ABNA 054 19 71 964 tnv Stichting Asko|Schönberg. Ik profiteer van de fiscale voordelen van een periodieke schenking Ja, ik steun Asko|Schönberg met een periodieke schenking voor een periode van 5 jaar. Nee bedankt. Mijn gegevens Naam Geboortedatum M V Adres Tel Iban Handtekening Mail Ten Name Van Meld u nu aan door de antwoordkaart te versturen naar: Asko|Schönberg t.a.v. Vrienden Piet Heinkade 5 1019 BR Amsterdam
2018 Orango #1 26/8 ZO 17•30 UITMARKT Amsterdam, Muziekgebouw aan het IJ askoschoenberg.nl 020 519 18 55 The Garden #2 5/9 WO 20•30 13/9 DO 20•15 10/11 ZA 21•00 GAUDEAMUS, OPENINGSCONCERT Utrecht, TivoliVredenburg DONDERDAGAVONDSERIE Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ NOVEMBER MUSIC Den Bosch, Theater aan de Parade muziekweek.nl 030 820 01 14 muziekgebouw.nl 020 788 20 00 novembermusic.net Reinbert 80 #3 8/9 ZA 20•15 Salam #4 9/9 ZO 20•30 11/9 DI 20•15 NEDERLANDS THEATER FESTIVAL Amsterdam, Stadsschouwburg Amsterdam Groningen, Stadsschouwburg Groningen ssba.nl 020 624 23 11 ssbg.nl 050 368 03 68 Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ Ook live te beluisteren op radio4.nl muziekgebouw.nl 020 788 20 00
Essen NOW! #5 31/10 WO 20•00 Essen (Du), Philharmonie Essen theater-essen.de i c o n #6 14/11 WO 19•30 15/11 DO 21•00 22/11 DO 20•15 27/11 DI 20•00 28/11 WO 20•00 NEXT FESTIVAL Kortrijk, Kunstencentrum BUDA budakortrijk.be DONDERDAGAVONDSERIE Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ Gent, Minardschouwburg muziekgebouw.nl 020 788 20 00 minard.be Finale Tromp Percussion Competition #7 18/11 ZO 14•15 Eindhoven, Muziekgebouw Eindhoven Pierrot lunaire #8 20/12 DO 20•15 muziekgebouweindhoven.nl 040 244 20 20 RED SOFA Rotterdam, De Doelen dedoelen.nl 010 217 17 17
2019 i c o n 8/1 DI 9/1 WO 12/4 VR 13/4 ZA 4/5 ZA 9/5 DO 20/5 MA Luxemburg, grand Théâtre de Luxembourg Lissabon, Sala Polivalente Antwerpen, De Singel Maubeuge, Le Manège Rotterdam, Rotterdamse Schouwburg Brave New World 2.0 met Noord Nederlands Toneel en Club Guy & Roni 7/3 t/m 18/5 30 voorstellingen in heel Nederland Space Junk (Kate Moore) 3/4 WO 4/4 DO 6/4 ZA MINIMAL MUSIC FESTIVAL Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ Utrecht, TivoliVredenburg Horseless Carriage Zaterdagmatinee Hamletmaschine 25/4 DO 30/4 DI Keulen, Funkhaus Grenzeloos Tansy Davies - Composer in residence van Het Concertgebouw 17/5 VR Amsterdam, Het Concertgebouw Louis Andriessen 80 23/5 DO 25/5 ZA 29/5 WO Ter ere van Louis Andriessen 25/5 ZA ANDRIESSEN FESTIVAL Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ ANDRIESSEN FESTIVAL Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ Utrecht, TivoliVredenburg Nijmegen, Stadsschouwburg De Vereeniging Amsterdam, Het Concertgebouw Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ
ASKO|SCHÖNBERG Reinbert de Leeuw dirigent Ingrid Geerlings fluit Jeannette Landré fluit Evert Weidner hobo Marieke Schut hobo David Kweksilber klarinet, basklarinet, saxofoon Margreet Bongers fagot Remko Edelaar fagot, contrafagot Serguei Dovgaliouk hoorn Jan Harshagen hoorn Koen Kaptijn trombone Tjeerd Oostendorp tuba Pauline Post piano Godelieve Schrama harp Ernestine Stoop harp Joey Marijs slagwerk Marijke van Kooten viool Joseph Puglia viool Liesbeth Steffens altviool Quirijn van Regteren Altena contrabas COLOFON Concept, tekst en redactie Jeroen van Rooij en Yvonne Boon Tekst bij Black Box Music Koen Kaptijn, vrij naar Schooltime Compositions van Cornelius Cardew Handen bij Black Box Music Marieke Wesselink Ontwerp LAVA DESIGN 熔岩设计 Foto’s Polle Willemsen (pagina 1, 2, 35), Ada Nieuwendijk (pagina 2), Kurt Van der Elst, Atelier Bildraum (i c o n), Andreas J. Etter (Salam) Beeld The Garden Martha Colburn Wijzigingen voorbehouden. Kijk voor de laatste aanpassingen en updates op www.askoschoenberg.nl. Asko|Schönberg wordt meerjarig gesubsidieerd door het
Asko|Schönberg Piet Heinkade 5 1019 BR Amsterdam +31 (0)20 519 18 55 info@askoschoenberg.nl www.askoschoenberg.nl
1 Online Touch