voor mantelzorgers in de gemeente Utrechtse Heuvelrug jaargang 4 • nummer 1 • voorjaar 2018 kom eenvoudig tot rust nieuwe columns door mantelzorger & ondersteuner een moment voor jezelf handige tips belasting ontspanning zorgverzekering één minuut is al genoeg ademoefeningen drie drie drie korte neem GRATIS mee
informatie belastingzaken: aftrek zorgkosten Ieder jaar zitten weer veel mensen ermee te worstelen: de aangifte inkomstenbelasting, die uiterlijk 30 april bij de Belastingdienst binnen moet zijn. Bij de digitale aangifte zijn al heel veel gegevens voor u ingevuld, maar u kunt toch niet alles zomaar klakkeloos overnemen. Misschien kunt u bijvoorbeeld zorgkosten aftrekken. Het gaat om zorgkosten die u zelf moet betalen en niet vergoed krijgt. Dit kunnen ook kosten zijn die u betaalt voor een ander, zoals een gezinslid of familielid dat afhankelijk is van uw zorg. U kunt denken aan kosten voor (para)medische zorg, voor voorgeschreven medicijnen of voor bepaalde hulpmiddelen. gehoorapparaat Stel: u heeft vorig jaar een gehoorapparaat aangeschaft. Het model dat u heeft uitgekozen was duurder dan toegestaan door uw verzekeraar. U betaalt dan niet alleen uw eigen bijdrage, maar ook nog eens de extra kosten die u heeft gemaakt. Krijgt u deze kosten niet vergoed, dan kunt u een deel van het bedrag dat u zelf heeft betaald aftrekken. niet aftrekbaar En als u een verplichte eigen bijdrage moet betalen voor de aanschaf van een hulpmiddel? Dan zijn dat toch ook kosten die u niet vergoed krijgt? Helaas kunt u deze kosten niet aftrekken. Hetzelfde geldt voor de premies die u betaalt voor uw ziektekostenverzekering en het verplichte of vrijwillige eigen risico. Ook kunt u zorgkosten alleen aftrekken boven een ‘drempelbedrag’. De hoogte hiervan is afhankelijk van uw inkomen: hoe hoger het inkomen, hoe hoger de drempel. gemakkelijk? Hoewel u op de website van de belastingdienst veel informatie kunt vinden over de aftrek van zorgkosten, en ook de digitale aangifte u op weg helpt, is het toch behoorlijk ingewikkeld om het allemaal uit te zoeken. Toch kan het u geld opleveren. Ook als u een laag inkomen heeft en nauwelijks belasting betaalt. U kunt dan in aanmerking komen voor een tegemoetkoming. hulp nodig? Komt u er zelf niet uit? Vraag dan hulp bij de belastingdienst of bijvoorbeeld vak- en ouderenbonden, de formulierenbrigade, Sociaal Raadsleden, bibliotheek, het Sociaal Dorpsteam of wijkcentrum. Vraag de mantelzorgconsulent in uw buurt om hulp. HANDIG VOOR MANTELZORGERS In het ‘Financieel zakboekje’ heeft Mezzo alle regelingen die van invloed zijn op uw financiële situatie op een rij gezet. U vindt er informatie over WMO en PGB, maar ook over aftrek van parkeerkosten en belastingvrije schenkingen. U kunt het boekje bestellen via de webshop van Mezzo (mezzo.nl/producten). Kosten: € 9,49 voor niet-leden (incl. verzending). Leden betalen € 7,95. Ook schreef Mezzo de fiscale special ‘Aangifte inkomstenbelasting 2017’ voor mantelzorgers. Bekijk deze digitaal op mezzo.nl. 2 VOOR ELKAAR
slaap, rust en ontspanning Alle drie belangrijk om in balans te blijven. Maar hoe doe je dat? Werk je en zorg je voor één van je ouders? Of zorg je voor je man of kind? Dan is het lastig soms wat tijd voor jezelf te nemen. In deze VoorElkaar vind je tips om dicht bij huis te ontspannen. Ook stelt in deze uitgave Monique zich voor. Zij is mantelzorger van haar dochter en schrijft elke editie over haar ervaring als mantelzorger. Lees haar column op pagina 9. Veel leesplezier! Bertine, Tineke en Diana ‘... waar zou ik nu eens echt zin in hebben?’ ‘En wat is haalbaar?’ Dat zijn vragen die mantelzorgers zich soms niet stellen. Er zijn teveel zorgen, teveel te regelen. Geen tijd of energie om op yoga te gaan, of twee keer per week naar de sportclub, of om een schildercursus te doen. Toch zit iets doen waar je echt zin in hebt soms in hele kleine dingen. Misschien best in te passen in de hectiek van de dag. En zeker een moment om op te laden! En even het idee hebben dat je iets voor jezelf mag doen. • Mandela kleuren kun je op ieder moment van de dag en net zo lang als mogelijk is. Je even concentreren op het binnen de lijntjes kleuren, welke mandelatekening spreekt me aan, welke tinten vind ik mooi bij elkaar. • Een mooi boek voor jezelf uitzoeken in de boekenwinkel of bij de bibliotheek en iedere dag de wekker zetten om er 15 minuten (of natuurlijk zoveel langer als mogelijk) in te lezen en je te verliezen in het verhaal. • Welke muziek vond je vroeger leuk? Zoek op You Tube nummers op waar je van kon genieten of installeer Spotify of een andere app en maak een afspeellijst. Zet dan iedere dag een kop lekkere thee of koffie, installeer je in een gemakkelijke stoel, koptelefoon op en laat je even meevoeren met de muziek. VOOR ELKAAR 3 • Vind je het fijn om buiten te zijn en houd je van tuinieren. Maak één plekje in de tuin of zet een mooie pot op je balkon, koop zaadjes of stekjes of regelen die via b.v. je buren of familie en maak jouw eigen hoekje en onderhoud dat. Lekker wroeten in aarde heeft een ‘therapeutische’ werking. Het lijken hele simpele dingen. Maar wat een energie geeft het om regelmatig even die korte tijd in jezelf te investeren.
info regel-moe? de mantelzorgmakelaar neemt regeltaken tijdelijk over Mantelzorgers kunnen overbelast raken door regeltaken die met de zorg te maken hebben. Mantelzorgmakelaar Ankie Baas vertelt wat een mantelzorgmakelaar hieraan kan doen. Wat is een mantelzorgmakelaar? ‘De mantelzorgmakelaar is een onafhankelijke specialist in de vier zorgwetten: WMO, Wet Langdurige zorg, Zorgverzekeringswet en de Jeugdwet.’ Wat doet een mantelzorgmakelaar? ‘Een mantelzorgmakelaar biedt informatie en praktische oplossingen aan mantelzorgers om de intensieve zorg voor hun naaste beter en langer vol te kunnen houden. Door de juiste en snelste weg te wijzen naar passende zorg, begeleiding en ondersteuning.’ Waarom een mantelzorgmakelaar inschakelen? ‘De kracht van de mantelzorgmakelaar is dat ik op afstand sta. Ik heb minder met emoties te maken. De mantelzorger bespaart het veel tijd en energie.’ Wordt een mantelzorgmakelaar vergoedt? ‘De meeste zorgverzekeraars vergoeden mijn hulp. Een mantelzorgmakelaar is ongeveer zes tot acht uur actief voor de cliënt. Veel gemeenten en werkgevers vergoeden ook de inzet van de mantelzorgmakelaar.’ Hoe zijn mantelzorgmakelaars te vinden? Ankie Baas is één van de makelaars die actief zijn in onze gemeente. Kijk voor een overzicht op bmzm.nl of neem contact op met het Sociaal Dorpsteam via 0343 – 56 58 00. 4 VOOR ELKAAR NPV Heuvelrug Ook in de andere dorpen op de heuvelrug is de NPV actief. De verschillende afdelingen bieden ook verschillende vormen van hulp. Meer weten? Kijk op www.npvzorg.nl. Of neem contact op met de afdeling uit uw dorp: • Wijk bij Duurstede, Langbroek, Cothen en Doorn: Corrie van Vliet-Meijer, 0343 - 561 881 • Driebergen: Wipkje Marchal, 06 - 46 03 56 42 • Amerongen, Leersum, Overberg: Alice Ploeg, 06 - 22 17 56 39 vrijwilliger palliatieve terminale zorg Wilt u meer weten over vrijwillige palliatieve terminale zorg? Kijk dan op www.vptz.nl maak kennis met de NPV terugvallen op deskundige vrijwilligers “Dankzij de inzet van de vrijwilligers van de NPVZeist, was het mogelijk dat onze moeder de laatste weken van haar leven thuis kon doorbrengen. Dit was haar wens en we waren blij dat we dat als familie konden realiseren”. NPV-Zeist biedt aanvullende zorg thuis in de laatste levensfase. Geschoolde vrijwilligers bieden tijd, aandacht en ondersteuning aan cliënten en hun naasten. Als de zorg u te zwaar wordt kan het een verademing zijn om terug te kunnen vallen op deskundige vrijwilligers. Meer informatie of vrijwilliger worden? npvzeist.nl / 06-10515337 / info@npvzeist.nl
agenda interessante bijeenkomsten donderdag 29 maart van 19.30 tot 22.00 uur vrijdag 13 april van 14.00 tot 16.40 uur zondag 22 april van 14.30 tot 17.30 uur donderdag 17 mei van 14.00 tot 16.30 uur iedere eerste vrijdag van de maand Mantelzorg Filmcafé, filmvoorstelling ‘De lengte van liefde’. Het Lichtruim, Planetenplein 2, Bilthoven Samenleven met psychische klachten. Rinnebeek, St.Laurensweg 13, De Bilt Klassiek concert door nieuwe Philharmonie Utrecht o.l.v. Johannes Leertouwer. Domstede, Proostwetering 8, Utrecht (aanbod van TAP Dela, twee gratis kaarten per mantelzorger) Bijeenkomst over respijtzorg. Servicecentrum De Bilt, Prof. P.J.W. Debijeweg 1, De Bilt Gesprekscafé ‘Praten over leven en sterven’. (Voor mantelzorgers uit Zeist.) Binnenbos, Hoog Kanje 186, Zeist. Interesse maar woont u buiten Zeist? Bel aub: 030 - 692 53 19. Alzheimercafés in de regio Utrechtse Heuvelrug: maandag 9 april van 14.30 tot 16.00 uur maandag 14 mei Dagopvang van iemand met dementie biedt o.a. structuur en rust voor mantelzorger. Hoe regelen? Trefpunt, Trompstaete 48 in Maarn, met een medewerker dagbesteding van QuaRijn Verschil vergeetachtigheid en dementie met spreker Inge Siebe, neuropsycholoog QuaRijn. van 14.30 tot 16.00 uur Woonzorgcentrum Beatrix , Jacob van Ruijsdaellaan 17 in Doorn maandag 11 juni van 14.30 tot 16.00 uur Bilthoven: dinsdag 17 april van 20.00 tot 21.30 uur dinsdag 15 mei van 20.00 tot 21.30 uur dinsdag 19 juni van 20.00 tot 21.30 uur Bunnik: donderdag 12 april Frontotemporale dementie, Margreet Mantel. van 20.00 tot 21.30 uur Wooncentrum Buninchem; Burg. van de Weijerstraaat 26, Bunnik donderdag 17 mei Ergotherapie en dementie, Esther Warnaar. van 20.00 tot 21.30 uur Wooncentrum Buninchem; Burg. van de Weijerstraaat 26, Bunnik donderdag 14 juni Muziektherapie bij dementie. van 20.00 tot 21.30 uur Wooncentrum Buninchem; Burg. van de Weijerstraaat 26, Bunnik Hoe maak je de diagnose dementie bespreekbaar? Spreker: psycholoog. Restaurant Woon- en zorgcentrum De Koperwiek, Koperwieklaan 3 te Bilthoven De Dementie-winkel. Spreker: Jacqueline Rempt, eigenaar Dementie-winkel.nl. Restaurant Woon- en zorgcentrum De Koperwiek, Koperwieklaan 3 te Bilthoven Bewegen en dementie. Spreker: gespecialiseerde fysiotherapeut. Restaurant Woon- en zorgcentrum De Koperwiek, Koperwieklaan 3 te Bilthoven Film over hoe de scherpzinnige en humoristische mevrouw Bogers haar ziekte Alzheimer ervaart. Fietscafé De Proloog, Allemanswaard 27 in Amerongen VOOR ELKAAR 5
advertenties ‘Dankzij de inzet van de vrijwilligers van de NPV-afdeling Zeist, was het mogelijk dat onze moeder de laatste weken van haar leven thuis kon doorbrengen. Dit was haar wens en we waren blij dat we dat als familie konden realiseren’. NPV-afdeling Zeist biedt aanvullende zorg thuis in de laatste levensfase. Deskundige vrijwilligers bieden tijd, aandacht en ondersteuning aan cliënten en hun naasten. Als de zorg u te zwaar wordt kan het een verademing zijn om terug te kunnen vallen op deskundige vrijwilligers. Zij kunnen zowel overdag als in de middag of avond en eventueel in de nacht aanwezig zijn. Dit geeft u de gelegenheid om er even tussenuit te gaan en op adem te komen, een boodschap te doen, naar de kapper te gaan of gewoon die vriend of vriendin bezoeken waar u al lang niet meer geweest bent. Hierdoor kunnen u en andere familieleden het beter vol houden. Ziekte kan uw leven ingrijpend veranderen. NPV-Zeist biedt, naast vrijwillige terminale zorg thuis, ook buddyzorg aan: Een maatje die afleiding en gezelligheid kan bieden als genezing niet meer mogelijk is. Als u ziek bent moet u steeds vaker een beroep op anderen doen. Dan kan het fijn zijn om uit te kijken naar de komst van de buddy voor praktische hulp en gezelligheid. Even weer genieten van de dagelijkse dingen waar u, voordat u ziek was, ook van kon genieten. Meer info? ga naar: bel: mail: www.npvzeist.nl of www.facebook.com/npvzeist Anja Oosterhoff: 06-10515337 / Janine Jonker: 06-53532418 info@npvzeist.nl VRIJWILLIGERSWERK? GEWOON DOEN! MAAR EEN MAATJE VRAGEN KAN OOK Iets voor iemand doen geeft je een speciaal gevoel. Wil jij dat ook? Onze vrijwilligers steunen kinderen en volwassenen met een beperking die thuis wonen. Handjehelpen is actief in de regio Utrecht. Vrijwilliger zijn is makkelijker dan je denkt. Met een paar uurtjes hulp per week of twee weken maak jij al hét verschil voor een hulpvrager. Heeft u een beperking en steuntje in de rug nodig om samen een boodschapje te doen, te wandelen of zoekt u hulp bij de opvoeding van een kind met een beperking? Of wilt u als mantelzorger worden ontlast? Dan kunt u zich bij Handjehelpen opgeven voor een maatje. Aanmelden als vrijwilliger of hulp nodig? Kijk op www.handjehelpen.nl of neem contact op met onze regiocoördinatoren. Regiocoördinator Maarn, Doorn en Driebergen Vera Maas 030-2632959 | 06-46581883 vmaas@handjehelpen.nl Regiocoördinator Amerongen en Leersum Rosemarie Boesten 030 2632960 | 06 33019988 rboesten@handjehelpen.nl PALLAS ATHENEDREEF 12 | 3561 PE UTRECHT | 030-263 29 50 W W W . H A ND J EH E L P EN. N L SAMEN NAAR BUITEN OSCAR HEEFT EEN MAATJE GEVONDEN! EXTRA TIJD EN AANDACHT
divers boekentip: ‘Op bezoek bij een dierbare met dementie’ • door Anniek Kramer en Marcelle Mulder • 144 pagina's • ISBN 9789000349456 De omgang met een dierbare met dementie is soms ongemakkelijk en zelfs pijnlijk. Dat is thuis zo, maar nog meer als diegene in een verpleeghuis of ergens anders woont. Hoe bereid je je voor als je op bezoek gaat? En hoe kun je de bezoektijd goed en zinvol besteden? Gesprekken zijn lastig te voeren en het is fijn om iets te kunnen doen, zonder dat je de ander overvraagt. Maar wát doe je dan? Dit boek geeft praktische en goed uitvoerbare handreikingen. Het staat vol ideeën, verdeeld over verschillende thema’s, die je inspireren om echt contact met elkaar te maken. Denk aan muziek, verhalen, kunst, natuur, eten en drinken en bewegen. De bezigheden zijn gericht op een bezoek aan je dierbare in een woonzorginstelling, maar zijn ook heel geschikt om thuis te doen. Marcelle Mulder werkt als humanistisch raadsvrouw voor ouderen met dementie en hun familie, en met verzorgenden. Haar vader kreeg na een hersenbloeding ernstig hersenletsel en woonde de laatste jaren van zijn leven in een verpleeghuis. Anniek Kramer coacht en geeft beleidsadvies op het gebied van HR. Via vrijwilligerswerk kwam zij in aanraking met dementie. Haar beide -inmiddels overledenouders werden erdoor getroffen. Nu blogt zij over dementie. gefeliciteerd! winnaars puzzel We feliciteren onderstaande lezers met hun boeken- of bioscoopbon. Zij lostten de puzzels in onze winteropgave op. Deze keer verloten we heerlijke verse appeltaarten, zie pagina 12. • Angela de Wild, Zeist • Cecilia Janssen, Bilthoven • Jolanda van den Berg, Culemborg denk mee! uw mening over VoorElkaar VoorElkaar is er voor u! Daarom horen wij graag waarover u wilt lezen en welke informatie voor u van belang is. En wilt u schrijven, een woordzoeker samenstellen of foto’s bij een artikel maken? U kunt uw creativiteit bij ons kwijt! We zijn benieuwd naar uw mening. Meer weten of even hardop samen nadenken? Neem contact op met Bureau Betoeterd, de stichting die de productie van VoorElkaar coördineert: • info@bureaubetoeterd.nl VOOR ELKAAR 7
kom langs! THUIS BEST MARKT Thuis blijven wonen wil iedereen. Wat als daarvoor ondersteuning nodig is? Bij wie kunt u dan terecht? Kom naar de THUIS BEST markt met uw vragen over wonen, vervoer en vrije tijd. • Zaterdag 24 maart, 12.00 tot 16.00 uur • Nieuw Salem, De Lei 86, Driebergen • entree: gratis advertentie AF EN TOE OPPASSEN OP EEN LIEF HUISDIER? WORD OOPOEH! Bij Stichting OOPOEH kunt u zich aanbieden als maatje voor een huisdier. Zo geniet u van het gezelschap van een huisdier wanneer het u uitkomt, krijgt u meer beweging en hebben baasjes een lieve oppas voor hun dier. U hoeft nergens voor te betalen. Als dank wordt u regelmatig een uitje aangeboden. WORD NU GRATIS LID OP WWW.OOPOEH.NL OF BEL 020-785 37 45
columns de mantelzorgondersteuning: ‘kennismaking’ De deur staat open en een oudere man met een jongensachtige uitstraling komt binnen. Hij wil graag eens kennismaken en zijn zorgen met iemand delen. Bij een kopje koffie vertelt hij dat het alweer twee en een half jaar geleden is dat zijn vrouw de diagnose Alzheimer kreeg. Al veel langer had hij het bekende ‘niet-pluis- gevoel’. Maar volgens zijn omgeving en zijn vrouw zelf, was er niets aan de hand, behalve wat achteruitgang in het geheugen – toch niet zo gek met haar 82 jaar? Inmiddels is alles anders, behalve dan dat zij zelf nog steeds ontkent dat er iets aan de hand is. Het is niet alleen haar geheugen dat haar in de steek laat, ze heeft ook moeite om zich te oriënteren. Hierdoor weet ze niet altijd waar ze is en verdwaalt ze snel. Ook dagelijkse dingen, zoals het voorbereiden van het avondeten gaan niet meer. Meneer begeleidt haar de hele dag en durft haar maar heel kort alleen te laten. Als hij dat doet voelt hij zich niet op zijn gemak. Hij heeft contact met een casemanager dementie, waardoor hij op de hoogte is van de mogelijkheden voor het krijgen van zorg. Ik neem de tijd om te luisteren en bespreek met hem waar hij zich zorgen over maakt. Hoe gaat het met hemzelf? En wat heeft hij nodig om de zorg vol te houden, wat past er bij hem en zijn vrouw? Ik geef hem informatie over een ontmoetingsgroep voor mensen in een vergelijkbare situatie, en over een cursus ‘Omgaan met dementie’ en het Alzheimercafé. Hij is blij dat hij is gekomen. Op zijn erzoek maken we een gafspraak. anessa anessa Houthuizen werkt als mantelzorgconsulent bij het Steunpunt Mantelzorg in Zeist. de mantelzorger: ‘ons mantelzorggeluk’ Als moeder van een dochter met een extra zorgbehoefte schrijf ik komende tijd in VoorElkaar over mijn leven. Om maar meteen met de deur in huis te vallen: zo vind ik het bijvoorbeeld vervelend om uit te spreken dat ons kind ‘gehandicapt’ is of een ‘beperking’ heeft. Een paar jaar geleden probeerde ik in de speeltuin voor de zoveelste keer aan anderen uit te leggen waarom het gedrag van mijn kind ‘anders’ is. Een vriendin zei toen: ‘Waarom zeg je niet gewoon dat je kind gehandicapt is?’. Mijn vriendin zag mij worstelen met woorden. En ze zag ook zó mijn verlangen om begrepen te worden. Het raakte mij, en tegelijkertijd besefte ik dat ze gelijk had. Je begrepen willen voelen is één ding, maar jezelf zo uiten dat de ander je begrijpt is weer iets heel anders. Zo wil mijn dochter ook graag begrepen worden. Dat is niet altijd gemakkelijk. En soms zijn er ook situaties waarin ik me afvraag wie er eigenlijk een ‘beperking’ heeft. Ons meisje leert ons namelijk ook heel veel. Om te luisteren op een diepere laag naar wat er met haar aan de hand is. Om werkelijk contact te maken, op een manier zoals die voor haar kloppend is. Om te vertragen, als wij gehaast zijn. Om haar met liefde te benaderen, ook al begrijp je niet waarom ze overstuur of boos is. Ze leert ons stil te staan bij onszelf, ons gedrag, zodat wij leren dat te doen wat er echt toe doet in het leven. Ons meisje is een verrijking voor ons leven en voor iedereen die van haar wil leren. Ik noem dat: ons mantelzorggeluk. Monique Monique is ervaringsdeskundige ouder van een kind met een extra zorgvraag. Ze is veerkracht- en vitaliteitscoach. Kijk eens op: moniquesmitsmans.nl. VOOR ELKAAR 9
advertentie Nieuw in Zeist: Huize Hoog Kerckebosch Luxe, kleinschalig wonen met persoonlijke zorg Een thuis als thuis niet meer gaat. Dat is Huize Hoog Kerckebosch in Zeist, een nieuw huis in de villa- en buitenwijk Kerckebosch gelegen aan Hoog Kanje 274. Huize Hoog Kerckebosch is een kleinschalige luxe woon- en zorg omgeving met 32 ruime appartementen. U vindt hier respect en aandacht voor elke bewoner en 24 uur per dag, zeven dagen in de week persoonlijke zorg en service. En een kok die elke dag lekkere, verse maaltijden kookt. Daarnaast biedt Huize Hoog Kerckebosch uitstekende gezamenlijke voorzieningen zoals een woonkamer met een gezellige open haard, een woonkeuken, een bibliotheek, een wellness ruimte voor persoonlijke behandeling en verzorging, een gastenkamer voor uw familie en vrienden, en een fraaie bostuin met terrassen. Alles om er ook echt een thuis van te maken. Comfort care voor senioren In onze kleinschalige, luxe huizen bieden we persoonlijke service en zorg voor mensen die niet meer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Bijvoorbeeld als gevolg van een psychogeriatrische aandoening zoals dementie of somatische gezondheidsproblemen. We willen dat onze bewoners zo lang als mogelijk de regie over hun eigen leven houden. We hebben respect voor de eigen identiteit, de levensvisie en de privacy van elke bewoner. En we bevorderen, waar mogelijk, de autonomie. Zorg voor bewoners en familie Compartijn zorgt niet alleen voor haar bewoners, maar ook uw familie en vrienden voelen zich bij ons thuis en welkom. Op bezoek, mee-eten, een verjaardag vieren, de kleinkinderen mee of overnachten? Graag zelfs. Dat zijn immers de waardevolle momenten waar het in het leven om gaat. Welkom Wilt u ook wonen in Huize Hoog Kerckebosch? U bent van harte welkom om een kijkje te komen nemen. U kunt een afspraak maken met Lotte Kunst, Vrouw des Huizes. Zij is bereikbaar via 06 83 80 88 27 of lkunst@compartijn.nl. Zij informeert u graag over Compartijn en onze mogelijkheden. www.huizehoogkerckebosch.nl | 030 763 00 30 Thuis als thuis niet meer gaat
portret mindfulness geeft ontspanning Irma Lodder is ‘mantelzorger van drie generaties’, zoals ze zelf zegt. Op dit moment heeft vooral haar moeder van 94 veel extra zorg nodig. Ze ontwikkelde de cursus ‘Mindfulness voor mantelzorgers’, waarmee ze vorig jaar is gestart in Culemborg. In het voorjaar gaat ze deze cursus ook geven in het verzorgingshuis van haar moeder, aan zowel mantelzorgers als medewerkers. Meteen als je haar stem hoort, denk je ‘ja, bij jou wil ik wel een cursus Mindfulness volgen’. Ze heeft zo’n stem waardoor je je voelt ontspannen, een stem die je vanzelf meeneemt in een meditatie. Ze straalt rust uit, wat best knap is met zoveel zorgtaken op je bordje. Hoe doet ze dat? meditatie ‘Jaren geleden ben ik begonnen met zen-meditatie’, vertelt Irma. ‘Dat heeft me veel geholpen tijdens een moeilijke periode in mijn leven waarin ik mijn baan kwijtraakte en ziek werd. Toen de docent stopte, gingen we als groep zelf verder. In de praktijk bleek dat vooral ik degene was die het leuk vond om de groep te begeleiden.’ Van het een kwam het ander: ze volgde een beroepsopleiding meditatiebegeleiding en kwam via een retraite in aanraking met mindfulness. to-do-lijstjes De kern van mindfulness is dat je volledig aanwezig bent in het hier en nu door je te richten op je ademhaling en je lichaam. Irma: ‘Hierdoor word je je bewust van je eigen gedachten, gedrag en gevoel. Je merkt bijvoorbeeld dat je alleen maar bezig bent met to-do-lijstjes. Je duwt deze gedachten niet weg, maar neemt ze waar en accepteert dat ze er zijn. Vervolgens laat je ze weer gaan, alsof het een wolk is die voorbij komt.’ Ze legt uit hoe bewustwording een begin kan zijn voor verandering: ‘Je ziet dat je keuzevrijheid hebt.’ drie minuten Uit ervaring weet Irma hoe overbelast mantelzorgers kunnen zijn en dat zij vaak niet aan zichzelf denken. Daarom ontwikkelde ze een mindfulnesscursus van vier bijeenkomsten speciaal voor mantelzorgers. Onderdeel daarvan is een drie-minutenmeditatie. Irma: ‘Ik heb geprobeerd het heel praktisch te maken. Mantelzorgers denken: ‘ik heb het al zo druk, ik wil niet nog iets erbij.’ Dan helpt het als je zegt: ‘het kan al in drie minuten.’ Ook een korte meditatie kan veel rust geven.’ op de fiets Is mindfulness niet een beetje een hype? Irma: ‘Het is geen medicijn waardoor problemen en stress verdwijnen. Maar het helpt je wél om er beter mee om te gaan. Je gaat niet mee in piekergedachten, maar laat ze even gaan. Ik zie dat mantelzorgers hierdoor meer ontspannen raken en weer kunnen genieten van hun leven. Je hoeft er niet speciaal voor te gaan zitten, het kan ook door op de fiets al je zintuigen te gebruiken: wat zie je, wat voel je, wat hoor je? Je bent je bewust van het moment, in plaats van de stress toe te laten over wat je allemaal nog moet doen.’ Meer infomatie: Irma Lodder • 06 - 21 62 40 09 odder@hetnet.nl VOOR ELKAAR 11
doe mee! creatief met nummers Boekwinkels liggen er vol mee: kleurboeken voor volwassenen. Eenvoudig kleuren kan een rustgevende bezigheid zijn die veel voldoening geeft. Kleur eerst met zes verschillende kleuren de genummerde vakjes hiernaast en kleur daarna de genummerde vlakken in de tekening met de corresponderende kleuren in. We verloten twee heerlijke verse appeltaarten onder de creatievelingen die een foto van hun kunstwerk mailen aan info@voor-elkaar.info. 1 2 3 4 5 6 12 VOOR ELKAAR
informatie Weet u wat er vergoed wordt? Zorgverzekeraars vergoeden soms kosten voor mantelzorgers. Mezzo, de landelijke organisatie voor mantelzorgers, heeft een mooi overzicht gemaakt. Hieronder de belangrijkste punten. Welke vergoedingen zijn er voor mantelzorgers? Er zijn vier typen: • Vervangende mantelzorg: een mantelzorgvervanger neemt uw mantelzorgtaken voor een aantal dagen over. • Mantelzorgmakelaar: neemt (tijdelijk) regeltaken over. • Mantelzorgcursussen: deelname aan cursussen over bijvoorbeeld het verzorgen van uw naaste het leren aangeven van uw grenzen. • Mantelzorgarrangement: een aantal dagen per jaar ontspannen en op adem komen, alleen of samen met de zorgvrager Welke verzekering vergoed wat? https://www.independer.nl/zorgverzekering/ vergoedingen/mantelzorg.aspx Wat is een mantelzorgmakelaar? De mantelzorgmakelaar kan verlichting bieden door regeltaken die met de zorg te maken hebben over te nemen. Meer informatie over de mantelzorger vind je op pagina 4. slaap-apps Een goede nachtrust is belangrijk voor iedereen. Er zijn veel apps die daarbij kunnen helpen. Hier drie voorbeelden van gratis apps: Regengeluiden, Slaap & Ontspan De app heeft meerdere geluiden om mee in slaap te vallen: regen op water, kalmerend strand en onweersbui. U kunt instellen hoe lang de geluiden afspelen. SnurkLap SnurkLap kun je aanzetten als u slaapt. Hij neemt dan de geluiden die u maakt op. Wanneer snurkt u? Snurkt u de hele nacht? Hoe hard snurkt u? Nachtfilter Uit onderzoek is gebleken dat blauw licht ervoor zorg dat we minder goed slapen en onze ogen moe worden. Deze app verandert het licht op uw scherm. VOOR ELKAAR 13
tijd voor jezelf betekent soms ‘nee’ voor een ander Iets leuks doen, tijd nemen voor jezelf: bij veel mantelzorgers schiet dat er vaak bij in. Zij moeten hiervoor bewust momenten inplannen, maar hebben dat ergens onderaan op hun prioriteitenlijstje staan. Het is weer ‘iets wat moet’. Waarom is ontspannen zo belangrijk en wat is een goede manier? ‘Ontspanning is belangrijk om stress kwijt te raken’, zegt Laura de Winter van het Steunpunt Mantelzorg in Zeist. ‘Als je het niet doet, hoopt stress zich op in je lichaam en komt steeds sneller terug. Íedereen heeft tijd en aandacht voor zichzelf nodig. Dat geldt zeker voor mantelzorgers. Zij hebben een druk bestaan. Het kost veel energie om werk met zorg voor kinderen of voor ouders te combineren. Als zij geen ruimte voor zichzelf hebben, lopen zij het risico om overbelast te raken.’ voor iedereen anders Dé ideale manier van ontspanning is er niet. Voor iedereen is dat weer anders. De een ontspant door te gaan sporten of op stap te gaan met vrienden, de ander door even helemaal niets te doen of rustig thuis een boek te lezen. Laura: ‘Zoek iets dat bij je past. Dan houd je het ook vol. Door verschillende activiteiten te proberen, kun je ontdekken wat voor jou werkt. Denk niet te ingewikkeld, het hoeft niet zo spannend te zijn. Tv-kijken of koken kan ook al heel ontspannend zijn.’ kruisje in agenda Maar dan moet je het wél nog doen. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan als je een druk bestaan hebt. Laura: ‘Het helpt om bewust momenten in te plannen en al te bedenken wat je dan gaat doen. Zorg dat je meerdere activiteiten hebt die je voldoening geven, en wissel die af. Gun jezelf iedere dag een (kort) moment voor jezelf en zet hiervoor een kruisje in je agenda. Al is het maar om even een kwartiertje buiten te gaan wandelen.’ piekerkwartier Wat ook kan zorgen voor ontspanning is overdag een ‘piekerkwartier’ inlas14 VOOR ELKAAR
één minuut is al genoeg drie korte ademhalingsoefeningen Ga zitten met een rechte rug, voeten plat op de grond, of liggen op een bed of bank. Plaats uw handen op uw buik en sluit uw ogen. Haal een paar keer diep adem en voel hoe uw buik omhoog komt. Adem in door uw neus, houd even vast, en adem uit door uw mond. oefening 1 tel je ademhaling met aandacht: adem in 1, adem uit 2, adem in 3 etc. oefening 2 laat je uitademing iets langer duren dan je inademing oefening 3 sen. In dit kwartier schrijft u uw negatieve gedachten op in een schriftje. Dit is een manier om uw gedachten te ordenen en even los te laten. Zijn dezelfde gedachten er de volgende dag nog steeds? Dan is het soms nodig om er actief mee aan de slag te gaan en ervoor te zorgen dat ze niet meer terugkomen. ‘Dat is niet zo gemakkelijk’, weet Laura uit de praktijk. ‘Als het zelf niet lukt, vraag dan gerust hulp aan een mantelzorgconsulent of de praktijkondersteuner GGZ van de huisarts. Of bespreek het eens met een goede vriend of vriendin.’ ontspannen en goed slapen Ontspanning, zowel overdag als ’s avonds, heeft ook een positieve invloed op uw nachtrust. Laura: ‘Het is belangrijk om de dag rustig af te bouwen, bijvoorbeeld door minimaal een uur voordat je gaat slapen geen intensieve gesprekken meer te voeren en niet meer op beeldschermen te kijken, hoe verleidelijk ook. Een ritueel kan ook helpen. Voor de een is dat een ontspanningsoefening, voor de ander het klaarzetten van het ontbijt voor de volgende dag.’ ‘nee’ tegen een ander Laura heeft nog een laatste advies: ‘Ik realiseer VOOR ELKAAR 15 ga met je aandacht naar je ademhaling en zeg hardop of in gedachten: ‘ik adem in en kom tot rust, ik adem uit en glimlach’. En ervaar dan het effect …. Er zijn heel veel gratis apps met ontspanningsoefeningen, bijvoorbeeld de VGZ Mindfulness Coach app. De app biedt een programma dat vijf weken duurt, maar u kunt ook losse oefeningen uitkiezen. me dat het voor mantelzorgers niet gemakkelijk is om tijd voor zichzelf in te plannen, omdat dit als snel betekent dat zij ‘nee’ zeggen tegen een ander. Maar als zij iets kiezen dat haalbaar is, levert het veel op. Het is een cliché, maar als je goed zorgt voor jezelf, kun je beter voor een ander zorgen.’
thuisgallerij Karla de Paauw ‘Ik ben dol op mooie verhalen en oude gebouwen. Daar laat ik mij vaak door inspireren. Op het schilderij rechts is een zuilengalerij in de Pompoza-abdij in Italië te zien. Ik liep daar en voelde dat er van alles is gebeurd, hele levens hebben er plaatsgevonden. Ik probeerde het donkere licht in het schilderij te vangen. Ook voor het schilderij van de mijngang liet ik mij inspireren door de omgeving. In die mijn in Genk hebben mensen jarenlang gewerkt, dat was nog heel voelbaar. Het felle en moderne TLlicht was er niet echt op zijn plek. Het schilderij met het paard maakte ik naar aanleiding van een verhaal over een paard dat instinctief een groepje verwaalde reizigers thuis wist te brengen’. Kent of bent u een kunstenaar die zijn of haar werk hier tentoon wil stellen, mail ons dan: info@voor-elkaar.info. adressen colofon handige adressen voor mantelzorgers in de gemeente Utrechtse Heuvelrug Sociale Dorpsteams: 0343 - 565 800 bellen tussen 09.00 - 13.00 uur Inlooptijden Amerongen/Overberg Allemanswaard, Allemanswaard 15 Dinsdag van 14.00 – 16.00 uur Doorn Cultuurhuis Pléiade, Kerkplein 2 Donderdag van 10.00 – 12.00 uur Driebergen-Rijsenburg Bibliotheek, Buzziburglaan 1 Woensdag van 10.00 – 16.00 uur Leersum De Binder, Hoflaan 29 Woensdag van 14.00 – 16.00 uur Maarn/Maarsbergen De Twee Marken, Trompplein 5 Maandag van 14.00 – 16.00 uur Sociaal makelaars • Leersum, Amerongen, Overberg: bertine.vandenbosch@ samenopdeheuvelrug.nl • Maarn, Maarsbergen, Doorn: diana.stalenhoef@ samenopdeheuvelrug.nl • Driebergen: tineke.eendebak@ samenopdeheuvelrug.nl VoorElkaar is een gezamenlijke uitgave van Gemeente Bunnik, Steunpunt Mantelzorg Culemborg (ElkWelzijn), Steunpunt Mantelzorg De Bilt (onderdeel van MENS De Bilt), Steunpunt Mantelzorg Zeist (onderdeel van MeanderOmnium) en Stichting Sociaal Dorpsteam Utrechtse Heuvelrug. Het is een productie van BureauBetoeterd. Redactie: Annelike de Ronde en de genoemde mantelzorgondersteuners. Wilt u VoorElkaar ook ontvangen? Neem contact op: Stichting Sociaal Dorpsteam Utrechtse Heuvelrug Tineke Eendebak: tineke.eendebak@ samenopdeheuvelrug.nl
1 Online Touch