FREE FRANCESCA STRIJDBAAR NA JAREN VAN UITBUITING: ‘Ik laat me door niemand verslaan’ TWEEDEHANDS SUCCESVERHAAL: Wouke Dorst strijdt met kledingwinkel tegen uitbuiting KINDERUITBUITING N DOMINICAANSE 78 PROCENT IN DOMINICAANSE REPUBLIEK DAALDE MET REPUBLIEK DAALDE MET MAGAZINE VAN IJM Jaargang 2025 | nummer 1 UNTIL ALL ARE
INTERNATIONAL JUSTICE MISSION VOORWOORD WIJ HEBBEN EEN DROOM: OVERBODIG WORDEN Na drie maanden in mijn nieuwe rol bij IJM duizelt het me. Wat een verhalen… Van jonge kinderen in steenfabrieken of op vissersboten, van vrouwen en meisjes die als vee worden verhandeld, van corruptie door diegenen die zouden moeten beschermen. De geraffineerdheid van het kwaad is intimiderend. Wat ben ik dan blij met de humor en ‘lichtheid’ die ik bij mijn collega’s zie, als tegenwicht. En wat ben ik dan blij dat we óók de verhalen van hoop horen. Zoals het verhaal van Appa Rao (60), die na twintig jaar uitbuiting bevrijd werd en als door een wonder zijn familie terugvond. Of het verhaal van Cassie die ik in februari op ons leiderschapsevent mocht ontmoeten; een stoere jonge survivor die nu hulpverlener is in ons Global Survivor Network. Ze is getrouwd en in verwachting van een kindje. In haar zie ik geen slachtoffer, maar hoop voor een nieuwe generatie! Daarnaast ben ik onder de indruk geraakt van wat IJM wereldwijd voor elkaar krijgt; niet alleen in het meehelpen bevrijden van een naaste die slaafgemaakt is. Maar ook om met lokale autoriteiten daders veroordeeld te krijgen en rechtssystemen te transformeren. ‘Wat ben ik blij dat we ook verhalen van hoop horen’ Neem de Dominicaanse Republiek. Ruim tien jaar geleden had je er meer kans om de jackpot van de loterij te winnen (!) dan veroordeeld te worden als je een kind voor seks verkocht. Maar in dit land voltrok zich een stille revolutie. Commerciële seksuele uitbuiting van kinderen daalde met 78 procent. De autoriteiten pakten deze misdaad steeds voortvarender aan. Zozeer dat het IJM-team haar conclusie trok: Wij zijn hier niet meer nodig. Dat past precies bij onze droom: rechtssystemen repareren… zodat wijzelf overbodig worden. Vervolgens kunnen wij ons richten op andere brandhaarden van uitbuiting. Bijvoorbeeld in Bangladesh. De omstandigheden in de rosse buurten behoren tot de slechtste die IJM-medewerkers in de regio hebben gezien. Het openbare rechtssysteem is extreem overbelast. Ons team in Bangladesh staat voor een schijnbaar onmogelijke opgave. Maar we hebben eerder wonderen zien gebeuren… Uw steun en betrokkenheid bij dit werk voor gerechtigheid zijn onmisbaar. Fijn dat we dit samen kunnen doen! Enrico Pruis Directeur van IJM Nederland 2
INHOUD MAGAZINE Until all are free Kinderuitbuiting in Dominicaanse Republiek daalde met 78 procent HET VERHAAL VAN EEN STILLE REVOLUTIE 4 8 ZO MAAK JE VERSCHIL IN DE STRIJD TEGEN SLAVERNIJ Wees niet bang bij die grappige minderheid te horen! 10 In Kenia stuitte Silvia op grootschalig misbruik: ‘IJM reageerde op onze noodkreet’ 13 16 18 NIEUWS: Man (60) na twintig jaar uitbuiting herenigd met familie FRANCESCA STRIJDBAAR NA JAREN VAN UITBUITING: ‘Ik laat me door niemand verslaan’ TWEEDEHANDS SUCCESVERHAAL: Wouke Dorst strijdt met kledingwinkel tegen uitbuiting 3
INTERNATIONAL JUSTICE MISSION CASEWORK 4
TEKST Gertjan de Jong MAGAZINE Until all are free Kinderuitbuiting in Dominicaanse Republiek daalde met 78 procent HET VERHAAL VAN EEN STILLE REVOLUTIE Jarenlang had je in de Dominicaanse Republiek meer kans om de loterij te winnen dan veroordeeld te worden voor seksuele uitbuiting van kinderen. Kinderen werden er openlijk verkocht: op straathoeken, stranden en in parken. Maar die tijd is voorbij. In de tien jaar dat IJM er actief was, daalde de seksuele uitbuiting van kinderen met 78 procent. 5
INTERNATIONAL JUSTICE MISSION D ‘Het was niet eens nodig om subtiel te zijn; kinderen werden op straat verkocht’ e vader van Francesca* deed er alles aan om zijn dochter te beschermen – en daar had hij goede redenen voor. Ze woonden in een gevaarlijk gebied in de Dominicaanse Republiek. Het kwam er vaak voor dat meisjes beroofd, mishandeld of verhandeld werden voor de seksindustrie. Hij waarschuwde Francesca vaak: “Lieverd, als er iemand op de deur klopt, doe dan niet open. Er zijn rovers die inbreken en je pijn doen.” Hij wist namelijk dat zijn dochter goed van vertrouwen was. Ze zag altijd het beste in mensen. Op een dag werd zijn grootste angst werkelijkheid: zijn dochter werd misleid en viel in handen van een mensenhandelaar. Die bracht haar naar een hotel, waar ze dagelijks seks moest hebben met bezoekers (op pagina 16 is het volledige verhaal van Francesca te lezen). WERELDWIJDE EPIDEMIE Decennialang waren deze praktijken in de Dominicaanse Republiek eerder regel dan uitzondering. In een rapport van de Amerikaanse overheid uit 2013 werd het land omschreven als een ‘wereldwijd epicentrum van seksuele uitbuiting van kinderen’. In datzelfde jaar nodigde de Dominicaanse Republiek IJM uit om te helpen bij de aanpak van deze misdaad. Daarvoor hadden de autoriteiten al belangrijke stappen gezet in de strijd tegen seksuele uitbuiting van kinderen. Zo hadden ze de eerste anti-mensenhandelwet van het land ingevoerd. Het ontbrak echter aan middelen om deze wet te handhaven. Het zou nog ruim tien jaar duren voor iemand werd veroordeeld voor seksuele uitbuiting van kinderen. Sekstoeristen uit Canada, de VS, Duitsland, Australië en andere landen bleven naar de Dominicaanse Republiek reizen om kinderen seksueel te misbruiken. In die tijd had je er meer kans om de jackpot van de loterij te winnen dan veroordeeld te worden als je een kind voor seks verkocht. Mensenhandelaren noch klanten waren bang voor de gevolgen van hun daden. n Beelden van undercoveronderzoek in de Dominicaanse Republiek, ruim tien jaar geleden. OP STRAAT VERKOCHT Op uitnodiging van regeringsleiders begon IJM in 2013 met een uitgebreid onderzoek. De uitkomsten hiervan schokten zelfs onze meest ervaren medewerkers. Uit gegevens van twintig steden in het zuiden, oosten en noorden van het land bleek dat seksuele uitbuiting van kinderen een groot probleem was: bijna één op de vier mensen die op straathoeken, in parken en op stranden werden aangeboden voor seks, was minderjarig. In veel andere brandhaarden van kindersekstoerisme worden kinderen meestal verkocht vanuit bars en bordelen - openlijk, maar met een lichte schijn van discretie. In de Dominicaanse Republiek was het niet eens nodig om subtiel te zijn; kinderen werden op straat verkocht. LEIDING VOL GATEN In februari 2015 opende IJM haar kantoor in de Dominicaanse Republiek. Een paar maanden daarna hielp IJM de Dominicaanse politie om Francesca te bevrijden. Eindelijk was haar nachtmerrie voorbij. Gelijktijdig met Francesca werden negen andere minderjarigen bevrijd. Door ons te richten op individuen als Francesca, kunnen we precies zien waar het misgaat in het systeem. We laten zaken door het rechtssysteem gaan als water door een kapotte pijpleiding. Zo ontdekken we waar er zwakke plekken zitten die verhinderen dat er recht wordt gedaan. In het Dominicaanse systeem was zo’n zwakte dat slachtoffers zelden naar de politie gingen. Ze geloofden namelijk niet dat hun melding tot iets goeds zou leiden. Bovendien zette hun familie hen vaak onder druk om hun mond te houden. LITTEKENS VAN GOUD IJM schakelde daarom leiders uit de gemeenschap in. Zij moedigen kinderen aan om misdaden te melden. Ook gaf IJM trainingen aan de lokale pers over verslaglegging van sekshandel en leerden we kerkleiders hoe ze signalen van mensenhandel konden herkennen. De oprichting van een afdeling van het Global Survivor Network, Cicatrices de Oro (Littekens van Goud), gaf survivors een platform om hun ervaringen te delen. Er waren nog meer zwaktes in de ‘pijpleiding’. Zelfs bij sterke bewijzen liepen zaken vaak vast door gebrek aan middelen, training en bureaucratische chaos. IJM richtte zich daarom op versterking van het openbare rechtssysteem. Zo gaven we trainingen over traumazorg en een online training over mensenhandel voor rechters en openbaar aanklagers. KETTINGREACTIE VAN GERECHTIGHEID Na tien jaar liet IJM onderzoek doen naar de impact van deze maatregelen. Wat bleek: Sinds 2014 zijn 130 gevallen van sekshandel gemeld bij de Nationale Politie, vergeleken met nul in de periode 2010-2013. Dit laat zien dat de mensen ‘Zaken liepen vast door gebrek aan middelen, training en bureaucratische chaos’ weer geloven dat de lokale overheid de wetten kan en wil handhaven. Sinds 2012 zijn meer dan 300 kinderen bevrijd uit mensenhandel en uitbuiting. Ook zijn 90 verdachte criminelen gearresteerd en spraken rechters 55 veroordelingen uit. Daarbij gaf IJM leiding aan de nationale 6
MAGAZINE Until all are free n Voorheen werden kinderen openlijk verkocht voor seks in de Dominicaanse Republiek. coalitie tegen mensenhandel, die met succes een nationaal verbod op kindhuwelijken tot stand bracht. ECHTE IMPACT Er is dus veel gebeurd in de Dominicaanse Republiek: bevrijdingen, arrestaties, veroordelingen en nieuwe wetgeving. Maar de echte impact van deze transformatie zie je aan wat er niet meer gebeurt. De commerciële seksuele uitbuiting van kinderen daalde in 10 jaar met 78 procent, blijkt uit IJM’s afrondende onderzoek in het land. Het aantal kinderen in de seksindustrie daalde er van 1 op de 10 tot 1 op de 45. En waar vroeger in 95 procent van de onderzochte steden en dorpen kinderen werden verhandeld, vertoont nu nog maar 25 procent van deze locaties tekenen van kinderuitbuiting - en zelfs daar zijn gevallen van seksuele uitbuiting van kinderen zeer zeldzaam. Undercoveragenten onderzochten door het hele land of ze minderjarigen voor seks konden kopen. Ze kregen reactie als: “Dat mag niet. De politie zal je arresteren.” Mensenhandelaren beseffen dus dat ze niet wegkomen met kinderuitbuiting. NIEUW TIJDPERK In 2019 werd Francesca’s dader veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf. Na jaren van intensieve traumatherapie, met de steun van IJM en lokale maatschappelijk werkers, is ze vandaag de dag volledig hersteld. Duizenden kinderen in het hele land zijn nu beter beschermd tegen het geweld van mensenhandel, omdat hun leiders weten hoe ze hen moeten beschermen. IJM heeft er vertrouwen in dat de Dominicaanse overheid en onze partners zijn toegerust om die veiligheid te bieden. Dus trokken we onze conclusie: We zijn hier niet meer nodig. We besloten ons Dominicaanse kantoor te sluiten. Het doel van IJM is niet de eigen organisatie te vergroten. Onze missie is om kwetsbare mensen te beschermen tegen geweld door lokale overheden toe te rusten om hun eigen gemeenschappen beter te beschermen. “Het land is er klaar voor, de autoriteiten zijn er klaar voor, de structuren zijn klaar om te handelen,” zegt José Monteiro, voormalig directeur van IJM in de Dominicaanse Republiek. “Het enige wat nu nog nodig is, is dat de Dominicaanse autoriteiten de politieke wil behouden om slachtoffers te bevrijden, criminelen op te pakken en het openbare rechtssysteem verder te versterken.” * Om de privacy te beschermen, gebruiken we schuilnamen. ‘Undercovers kregen te horen: Kinderuitbuiting mag niet. De politie zal je arresteren’ Bron: ijmstoragelive.blob. core.windows.net/ijmna/ documents/studies/ DR-Endline-CSECPrevalence-Study.pdf 7
INTERNATIONAL JUSTICE MISSION ACTUEEL WEES NIET BANG BIJ DIE GRAPPIGE MINDERHEID TE HOREN! 5 tips om verschil te maken in de strijd tegen slavernij Wat kun je in je eentje beginnen tegen het gigantische onrecht van moderne slavernij? Heel veel, zegt econoom Paul Schenderling. “Die grappige minderheden die eerst worden uitgelachen, kunnen uiteindelijk enorme veranderingen in gang zetten.” Hij geeft vijf tips om verschil te maken in de strijd tegen uitbuiting. 2 1 LAAT JE STEM HOREN! “Er is nu een grote stilte rond moderne slavernij. Als individu heb jij de mogelijkheid die stilte te doorbreken. En dat hoeft dan helemaal niet op een extreme of agressieve manier te zijn. Je kunt gewoon aandacht vragen voor het lot van mensen die onze producten maken. Daarnaast heb jij als individu een rol in het veranderen van sociale normen. Jij bepaalt mede wat normaal is. De rol van minderheden wordt altijd onderschat. Vaak hoor je: ‘Als ik in mijn eentje andere dingen ga kopen of andere keuzes maak, wat heeft dat dan voor invloed?’ Nou, de impact in euro’s is misschien niet heel groot. Maar de impact op de sociale norm is heel groot. Sterker nog: hoe kleiner het groepje waartoe je behoort, hoe meer je opvalt. Als individu heb je dus niet weinig, maar juist ongelooflijk veel invloed. Als jij andere keuzes maakt dan de massa, roep je ontzettend veel vragen op.” DURF GEKKE KEUZES TE MAKEN! “Ik heb jarenlang met een Blackberry-smartphone rondgelopen, totdat die het uiteindelijk echt begaf. Hij kwam uit 2009 en ik heb daar tot 2023 mee rondgelopen. Bijna altijd als ik dat ding uit mijn zak haalde, leidde dat tot een gesprek. Eerst werd ik natuurlijk uitgelachen. Maar daarna wilden mensen toch meer weten. Wat doe je nou nog met die Blackberry? Dan vertelde ik over uitbuiting bij de productie van smartphones, zoals bij Foxconn. Grappig genoeg leidde die gesprekken nooit tot wrijving of frictie. Je moet het wel bij jezelf houden en mensen niet aanvallen.” ‘De rol van minderheden wordt altijd onderschat’ 8 Foto: Jaap Schuurman
Van de redactie MAGAZINE Until all are free ‘Arbeiders worden zo zwaar uitgebuit dat verzet onmogelijk is’ 4 3 STAAR JE NIET BLIND OP DETAILS “Staar je niet blind op het goed krijgen van elk detail van je levensstijl. Daar kun je enorm verstrikt in raken, omdat internationale productieketens zo complex zijn. Kies daarom heel zorgvuldig met welke afwijking van de sociale norm je een statement wilt maken. In mijn eigen levensstijl zijn er genoeg dingen te bedenken die niet kloppen. Maar ik ben wel al jaren bezig met de vraag: Wat kan ik wel doen, wat ligt er in mijn vermogen? Zo koos ik om mijn Blackberry te blijven gebruiken en geen rijbewijs te halen. Kijk dus wat er in jouw vermogen ligt om dingen anders te doen. En kijk ook wat uitnodigt tot gesprek en reflectie. Onderschat niet welke invloed je daarmee hebt. Die grappige minderheden die eerst worden uitgelachen, kunnen uiteindelijk enorme veranderingen in gang zetten. Bedenk dus met welke keuzes je een statement kunt maken en opvalt. Je kunt bijvoorbeeld je auto wegdoen en op een deelauto overgaan. Je zet dan letterlijk een stapje extra, omdat je een stukje extra moet lopen naar de deelauto. Je moet even de app downloaden. Dat is een kleine moeite, maar zo’n keuze is een enorm statement in onze samenleving.” LEES VERHALEN, OVERBRUG DE KLOOF! “De grootste misstand van deze tijd is dat we een gigantische kloof hebben gecreëerd tussen enerzijds de mensen die dingen maken en anderzijds de mensen die deze producten kopen en er geld aan verdienen. Die kloof is zelfs bewust geschapen, zodat er geen protest over die kloof heen kan komen en zodat mensen achter die kloof onwetend worden gehouden. Dat vind ik echt schandalig. Zorg dat je in aanraking blijft met verhalen van de mensen aan de andere kant van de kloof. Dat is lastig, want in de media worden die verhalen vaak weggehouden of komen ze niet voor. Daarom moet je er zelf naar op zoek. Schrijf je in voor nieuwsmails van organisaties die zich inzetten tegen moderne slavernij. En bij veel fair chain producten kun je via een QR-code de herkomst van die producten zien. Dan ontdek je dat er achter jouw eerlijke koffie of chocolade mensen zitten die blij zijn omdat ze eindelijk perspectief hebben en zich aan armoede hebben ontworsteld. Dan besef je: hier draag ik aan bij door voor deze producten te kiezen! Ook kun je de herkomst van producten checken via productwijzer.justenough.nl.” 5 ‘We mogen nooit onze hoop verliezen’ VERLIES JE HOOP NIET! “Ons economische systeem is gebouwd op een geloof, uitgedragen door economen met hun eigen mythische verhalen. Bijvoorbeeld het verhaal dat mensen in slavernij het Dit artikel is gebaseerd op een interview met Paul Schenderling voor het boek Recht doen van Esther van Lunteren. Deze guide – ontstaan uit het hart van het online platform Zij Lacht en International Justice Mission – roept lezers op om in het eigen leven verschil te maken in de strijd tegen slavernij en biedt daar concrete, praktische tools voor. www.jongbloedmedia.nl/ product/zij-lacht-guiderecht-doen/ nog slechter zouden hebben als we die oneerlijke producten niet meer kopen. Maar dat wordt al decennia gezegd, terwijl arbeiders in het mondiale zuiden geen enkel perspectief krijgen. Ze worden zo zwaar uitgebuit dat verzet onmogelijk is. Toch ben ik hoopvol. In de geschiedenis zie je dat de legitimatie van een bepaalde heerser of systeem in heel korte tijd kan instorten. Dat kan in no-time gebeurd zijn. Daarom mogen we nooit de hoop verliezen. Ineens kan zich een geest van mensen meester maken die veranderingen bewerkstelligen waar je al jaren op wacht en aan werkt. Als christen geloof ik dat God uiteindelijk gerechtigheid brengt en dat de Heilige Geest nu al werkt. Dat onzichtbare werk van de Heilige Geest is mijn bron van hoop. Wat mij het meeste bijblijft aan het eind van de dag, zijn niet cijfers en onderzoeken. Nee, het zijn de verhalen waarin ik een glimp van het werk van de Geest heb gezien. Dan besef ik: wacht, er is hoop! Al heb ik geen idee hoe, maar ergens op de achtergrond is de Geest bezig om het kwaad te overwinnen.” 9
INTERNATIONAL JUSTICE MISSION BUSINESS PARTNER In Kenia stuitte Silvia op grootschalig misbruik: ‘IJM REAGEERDE OP ONZE NOODKREET’ In 2006 vertrok Silvia van Weeghel samen met een vriendin naar Kenia om vrijwilligerswerk te doen in een tehuis voor straatjongens. Ze deden een schokkende ontdekking: de directeur maakte zich schuldig aan misbruik van jongens. Bij IJM in Kenia vonden ze steun. “W e worden hier misbruikt door de directeur. We kunnen niets zeggen, want hij bedreigt ons. Help, help, help ons alsjeblieft.” Het moment dat ze de wanhoopskreten in haar mailbox krijgt, vergeet Silvia nooit meer. Daarvoor was ze met een vriendin naar Kenia gegaan. Ze deden er vrijwilligerswerk in een opvanghuis. Zo hielpen ze mee met een vaccinatieprogramma en gaf Silvia volleybaltraining aan de jongens. Maar ze merkte dat er iets niet klopte. “We merkten dat er iets vreemds aan de hand was tussen de directeur en de kinderen,” vertelt Silvia. “Ze waren bang voor hem.” De directeur was een charismatische persoonlijkheid, herinnert Silvia zich. “Hij was ook voorganger van een kerk, sprak regelmatig in Nederland en stond bekend als een godvrezend man.” Eenmaal thuis kregen ze de noodkreten in hun mailbox. Die bevestigden haar bange vermoedens: de directeur misbruikte de jongens in het tehuis. Silvia en haar vriendin besloten terug te keren naar Kenia. Daar verzamelden ze getuigenissen en gingen ermee naar de politie. Maar tot hun frustratie stuitten ze op diepe corruptie. MACHTELOOS “Of we nu naar een ander district gingen of een hoger niveau probeerden te bereiken, overal was het hetzelfde,” verzucht Silvia. “We voelden ons machteloos. Wat kun je nog doen als zelfs de politie niet te vertrouwen is? Maar nietsdoen was geen optie. Die jongens hadden ons in vertrouwen genomen. Ze voelden zich al zo vaak niet gehoord of niet serieus genomen, omdat ze ‘maar’ straatjongens waren.” Silvia en haar vriendin benaderden verschillende stichtingen en organisaties, maar telkens kregen ze te horen dat de zaak te groot of juist te klein was, of buiten hun expertise viel. Uiteindelijk vonden ze wel steun bij IJM Kenia. “IJM was de organisatie die meteen adequaat reageerde,” zegt Silvia. “Ze boden ons concrete hulp en ondersteuning. Ze vroe‘In Nederland stond hij bekend als godvrezend man’ gen ons om naar hun kantoor te komen en te delen wat we wisten.” SCHUIMBEKKEND Silvia was onder de indruk van de manier waarop IJM met de jongens omging. “Ik vond het bijzonder hoe de medewerkers van IJM de jongens ertoe brachten zich 10
TEKST Gertjan de Jong MAGAZINE Until all are free n Foto ter illustratie, dit zijn niet de jongens uit het verhaal open te stellen. Die jongens waren meesters in zichzelf afsluiten – ze konden alles diep van binnen verbergen. Toch kregen de IJM-medewerkers hen snel aan het praten.” In de ruimte waar ze zaten, lagen verschillende Bijbels. Een van de jongens sloeg er een open en las een stukje. Het ging over licht brengen in de duisternis. Silvia: “Dat was een enorme aanmoediging voor de andere jongens om te getuigen tegen hun misbruiker. Het gaf hen kracht om door te zetten.” IJM speelde een cruciale rol in het documenteren van het bewijs. Op camera werden uitspraken van de directeur vastgelegd, die bekentenissen in zich droegen. “Hij reageerde woedend voor de camera, bijna schuimbekkend,” herinnert Silvia zich. Ook naar haar en haar vriendin uitte hij schreeuwend dreigementen, met zijn gezicht op slechts enkele centimeters van het hunne. De intimidatie werd zo heftig dat ze besloten een nacht onder te ‘Wat kun je doen als zelfs de politie niet te vertrouwen is?’ duiken. “Maar dat wilden we al snel niet meer. Hoe konden we de jongens steunen als we onszelf door angst lieten leiden?” GEHOORD Alles leek erop te wijzen dat de directeur veroordeeld zou worden. Maar de zaak kreeg een noodlottige wending. Voordat de rechter uitspraak kon doen, overleed de verdachte onder verdachte omstandigheden. “Er was een sterk vermoeden dat het geen natuurlijke dood was,” vertelt Silvia. “Hij werd binnen één dag begraven en zijn lichaam was in beton gegoten, waardoor er geen sectie uitgevoerd kon worden.” Terugkijkend is de hulp van IJM voor Silvia heel belangrijk geweest. “Zij gaven ons een thuis,” zegt ze. “Zij reageerden op de noodkreet van de jongens. Ik weet nog hoe emotioneel dat was, zowel voor ons als voor de jongens. Je voelt je wanhopig als het systeem zo corrupt is. Bij IJM werden we gehoord en merkten we snel hoe professioneel deze organisatie is. Ik merkte: hier zit zoveel kennis en kunde, dat voelde heel veilig en fijn.” 11
INTERNATIONAL JUSTICE MISSION n Rechtbank in Nairobi, Kenia Via social media en soms telefonisch heeft ze nog contact met een aantal jongens uit het tehuis, die inmiddels volwassen zijn. “Een deel van hen is fantastisch terechtgekomen,” zegt Silvia. “Ze zijn getrouwd, hebben een gezin en een baan. Maar anderen worstelen met criminele verleidingen of zitten volledig vast in straatgedrag en criminaliteit.” HOOP EN PERSPECTIEF Ook na deze intense ervaringen bleef Silvia haar leven wijden aan het ondersteunen van mensen. “Vijf jaar geleden begon ik voor mezelf als coach en loopbaanbegeleider, vanuit mijn eigen onderneming GONEXT. Het werk dat ik doe sluit goed aan bij mijn eerdere ervaring als verpleegkundige en mijn werk bij een arbodienst. Ik begeleid veel mensen die te maken hebben met lijden en ziekte. Veel mensen vinden het moeilijk om bij hun pijn en verdriet te komen, is mijn ervaring. Maar ik heb ontdekt dat juist daar kracht te vinden is, kracht om weer vooruit te kunnen kijken. Vanuit dat punt probeer ik mensen weer hoop en perspectief te bieden.” Haar ervaringen in Kenia en met IJM laten haar niet los – al ziet haar leven er nu heel anders uit dan toen. “Zes jaar geleden trouwde ik met een man die drie kinderen heeft. Van een single die de hele wereld over reisde en ontwikkelingswerk ‘Een werkend rechtssysteem lijken wij hier normaal te vinden’ OOK BUSINESS PARTNER WORDEN? Wereldwijd staan er ondernemers op die vechten tegen onrecht. Ieder bedrijf is uniek. Wij gaan voor partnerschap op maat. Ook Business Partner worden of meer weten? Ga naar IJMnl.org/ bedrijven of neem contact op met Else Voortman: 06-41933854, evoortman@ijmnl.org. deed, werd ik een gesettelde stiefmoeder. Ik voel me gezegend, maar soms merkte ik dat het schuurde. Terwijl ik druk bezig was met drie pubers die het ongelooflijk goed hebben in een veilig land, dacht ik: Waar is mijn passie gebleven voor mensen die zo moeten vechten voor wat voor ons zo gewoon is?” Daarom besluit ze business partner te worden van IJM. “Ik denk weleens: hier in Nederland zijn we zo gepamperd. We lijken het normaal te vinden dat er een werkend rechtssysteem is en dat de politie waakt over onze veiligheid. Ik weet hoe anders het kan zijn. Hoe diep de wanhoop is als je slachtoffer bent van misbruik en geweld – en er is niemand die jouw rechten verdedigt. Ik ben heel blij dat ik als business partner van IJM nog steeds kan bijdragen aan de strijd voor gerechtigheid.” 12
Van de redactie ACTUEEL MAGAZINE Until all are free ‘In honderd procent van de onderzochte bordelen werden minderjarigen openlijk aangeboden’ In de Dominicaanse Republiek is ons werk afgerond. De autoriteiten zijn voldoende toegerust om de seksuele uitbuiting van kinderen aan te pakken. Maar elders is de realiteit duister. In Bangladesh, waar IJM net is gestart, worden kinderen dagelijks blootgesteld aan onvoorstelbaar geweld. V In Bangladesh gaat strijd tegen kinderuitbuiting door: ‘MOETEN NU HANDELEN’ 13 olgens een UNODC-studie uit 2022 lopen 600.000 vrouwen en meisjes in Bangladesh risico op seksuele uitbuiting. Maar de werkelijkheid achter deze cijfers is nog schrijnender. Naar schatting werken 200.000 vrouwen en meisjes in de commerciële prostitutie – en tussen de 20 en 50 procent van hen is een kind. Dat betekent dat op elk moment tienduizenden kinderen seksueel worden uitgebuit. Onderzoekers hoefden nauwelijks te zoeken: in honderd procent van de onderzochte bordelen werden minderjarigen openlijk aangeboden. Het jongste kind was 9 jaar oud. Dit gebeurt zonder angst voor straf, want daders weten dat de wet hen zelden achterhaalt. De omstandigheden waarin deze kinderen moeten overleven behoren tot de meest afschuwelijke die IJM-teams ooit hebben gezien. VERANDERING MOGELIJK En het probleem beperkt zich niet tot bordelen. Kinderen worden misbruikt in massagesalons, parken, scheepswerven – op plekken waar niemand kijkt en niemand ingrijpt. Het rechtssysteem is overbelast: meer dan twee miljoen strafzaken wachten op behandeling. Toch weigeren we te geloven dat verandering onmogelijk is. We hebben het al eerder gezien. In het Filipijnse Cebu leidde Project Lantern – een vijfjarig initiatief met lokale autoriteiten en gesteund door de Bill & Melinda Gates Foundation – tot een daling van 72 procent in de seksuele uitbuiting van kinderen. Vergelijkbare dalingen zagen we in Zuid-Aziatische miljoenensteden. Deze strijd kan gewonnen worden. Maar we moeten nu handelen. Uw blijvende steun is daarbij onmisbaar.
INTERNATIONAL JUSTICE MISSION NIEUWS Man (60) na twintig jaar uitbuiting herenigd met familie: ‘IN TRANEN VIELEN ZE ELKAAR IN DE ARMEN’ Na twintig jaar uitbuiting kon de 60-jarige Appa Rao op 14 maart eindelijk zijn dochter weer in zijn armen sluiten. Jarenlang werd hij gedwongen te werken als herder in Zuid-Azië, zonder enig contact met zijn familie. Ambtenaren troffen Appa Rao op 31 januari 2025 aan tijdens een inspectie op een boerderij, waar hij een kudde schapen hoedde. Hij had alle contact met zijn familie verloren. De autoriteiten waren geschokt door de erbarmelijke omstandigheden waarin hij verkeerde en boden direct hulp. Omdat Appa Rao niet wist waar zijn familie was, werd hij tijdelijk ondergebracht in een verzorgingstehuis. De volgende dag werd de eigenaar van het landgoed gearresteerd en aangeklaagd wegens mensenhandel en dwangarbeid. IJM ondersteunde de overheid bij de juridische procedures rondom de bevrijding. Misleid Appa Rao’s nachtmerrie begon twintig jaar geleden. Met andere mannen maakte hij een lange treinreis, op zoek naar werk. Toen hij bij een tussenstop uitstapte om drinken te halen, vertrok de trein onverwachts zonder hem. Hij was alleen, in een onbekende omgeving ver van huis. Verdwaald en hongerig stapte hij op een andere trein, hopend zijn reisgenoten in te halen. Daar werd hij benaderd door een boerderij-eigenaar die hem werk aanbood als herder. Het bleek een valstrik te zijn. De eigenaar dwong Appa Rao jarenlang om zijn schaapskudde te hoeden. Na vijf jaar overleed de n Appa Rao op de dag van zijn bevrijding boerderij-eigenaar, waarna een familielid de boerderij én de controle over Appa Rao overnam. Nog zestien jaar lang moest hij zware arbeid verrichten. Door zijn leeftijd en het zware werk werd Appa Rao steeds brozer en kwetsbaarder. Toch bleef de eigenaar hem dwingen om lange afstanden te lopen, om de schapen te laten grazen. Herhaaldelijk smeekte hij om geld om naar zijn familie te reizen, maar zijn smeekbedes bleven onbeantwoord. Herenigd met familie Na zijn bevrijding startten de autoriteiten een grootschalige zoekactie naar Appa Rao’s familie. Na wekenlang speuren vonden ze uiteindelijk op 13 maart zijn dochter en schoonzoon. Op 14 maart werd de familie na twintig jaar herenigd. In tranen vielen ze elkaar in de armen. Appa Rao moest het verdrietige nieuws verwerken dat zijn vrouw inmiddels was overleden, maar vond troost in het zien van zijn volwassen dochter. Een lokale ambtenaar vertelde: “Het was overweldigend om te zien hoe hij herenigd werd met zijn familie.” IJM blijft de autoriteiten ondersteunen bij de juridische vervolgstappen en werkt samen met lokale partners om Appa Rao te helpen bij zijn herstel en integratie in de samenleving. Drie gezinnen bevrijd uit slavernij in rijstfabriek ‘Werkdagen van zestien uur in zinderende hitte’ Na vijftien jaar van slavernij en mishandeling, zijn drie families bevrijd uit een rijstfabriek in Zuid-Azië. Twee van de twaalf arbeiders waren kinderen van slechts 1 en 10 jaar oud. Zij werden in slavernij geboren. De zinderende hitte, in combinatie met fysieke uitputting, was bijna ondraaglijk. De zaak kwam in beeld bij IJM en de lokale autoriteiten. Zij deden onderzoek en bevrijdden de gezinnen vervolgens. Hoewel de eigenaar van deze rijstfabriek familie is van een lokale politieagent, sloot de overheid zijn fabriek om verdere uitbuiting te voorkomen. IJM blijft de zaak nauwlettend volgen, zodat de eigenaar niet wegkomt met zijn misdaden. Man veroordeeld voor uitbuiten 17-jarige jongen Een 30-jarige man uit Myanmar is veroordeeld voor het uitbuiten van een 17-jarige jongen op een markt in Thailand. In Bangkok moest de jongen roti verkopen op de markt. Haalde hij de targets niet, dan mishandelde de man hem. De man werd bevrijd door lokale autoriteiten en kreeg juridische en psychosociale hulp van IJM. Een Thaise rechtbank veroordeelde de man uiteindelijk tot vier jaar en drie maanden gevangenisstraf en een geldboete. 14
260 mensen bevrijd uit cyberslavernij Van de redactie In Myanmar zijn 260 mensen uit 19 landen bevrijd uit cyberslavernij. Ze werden onder dwang en dreiging van marteling gedwongen tot online oplichting via datingapps. Een gewapende etnische militie greep in en droeg de slachtoffers over aan de Thaise autoriteiten. IJM bracht direct na de bevrijding een team van experts op de been om de slachtoffers bij de grens bij te staan. Teamleden hielpen met vertalen, slachtoffers te identificeren en bescherming te bieden. Andrew Wasuwongse, directeur van IJM Thailand, prijst de Thaise autoriteiten voor hun acties, zoals het afsluiten van de elektriciteits- en internettoevoer naar de criminele hubs. MAGAZINE Until all are free Dertien arbeiders bevrijd na jarenlange uitbuiting op suikerrietplantage Op 29 januari 2025 werden dertien mensen, onder wie twee zwangere vrouwen en drie kinderen, bevrijd van een suikerrietplantage in Zuid-Azië. De arbeiders werden uitgescholden, mishandeld en beledigd vanwege hun etnische afkomst. Na jaren van onderdrukking slaagden de arbeiders erin om een maatschappelijk werker te bereiken. Hij luisterde naar hun aangrijpende verhaal en schakelde direct de lokale autoriteiten in. Gelukkig herkenden de ambtenaren – die waren getraind door IJM – de signalen van uitbuiting. Ze handelden snel en bevrijdden de arbeiders. De politie is een zaak gestart tegen de dader. IJM blijft juridische ondersteuning en nazorg bieden. Meer kinderen naar school door patrouilles op het Voltameer Sinds de inzet van politieboten op het Voltameer om kinderuitbuiting tegen te gaan, gaan veel meer kinderen naar school. Dat meldt een adjunct-directeur van een lokale school aan IJM Ghana: kwamen er vóór de bootpatrouilles minder dan 50 kinderen per dag naar school, nu zijn dat er meer dan 120, en het aantal blijft groeien. In de visserij op het Voltameer worden duizenden kinderen uitgebuit. Zij moeten daar zwaar en levensgevaarlijk werk doen. Zo moeten kinderen onder water duiken om verstrikte netten los te maken, terwijl ze vaak niet kunnen zwemmen. De politieboten helpen de politie en IJM Ghana deze kinderen sneller op te sporen en in veiligheid te brengen. IJM onderscheiden voor hulp aan Oekraïense vluchtelingen De Oekraïense ambassade in Roemenië heeft IJM een eervolle onderscheiding gegeven voor haar hulp aan Oekraïense vluchtelingen. De onderscheiding werd uitgereikt door Ihor Prokopchuk, de Oekraïense ambassadeur in Roemenië, aan het IJM-team onder leiding van Shawn Kohl, directeur van het Europese Anti-Mensenhandel Programma. De ambassadeur beschouwt IJM’s hulp als bijzonder waardevol – zowel voor Oekraïne als de Oekraïense bevolking. IJM hielp meer dan 7.000 Oekraïense vluchtelingen in Roemenië met immigratieprocedures, integratie, medische zorg, huisvesting en vervoer, wat de kwetsbaarheid voor mensenhandel vermindert. Ook trainde IJM meer dan 400 hulpverleners getraind om mensenhandel tegen te gaan. HELP JIJ MEE? Als IJM zijn we deze lente- en zomerperiode op meerdere events aanwezig, zoals Opwekking, Graceland en Strandheem Festival. Wil jij mensen bekend maken met de missie van IJM? Breng vrijheid, geef hoop en meld je aan als vrijwilliger voor een van deze events! IJMnl.org/eventvolunteer 15 EVENT VOLUNTEERS GEZOCHT!
INTERNATIONAL JUSTICE MISSION CASEWORK Francesca strijdbaar na jaren van uitbuiting: ‘IK LAAT ME DOOR NIEMAND VERSLAAN’ Francesca* uit de Dominicaanse Republiek werd misleid door een vriendin en verhandeld. Maandenlang werd ze misbruikt door tientallen mannen. Tot ze een gewaagde en moedige stap zette. 16 Francesca heeft een brede glimlach en sprekende, bruine ogen. Ze is spraakzaam en lacht veel. Toch heeft deze stralende vrouw een moeilijk en pijnlijk verleden. Ze was nog maar 17 toen ze in een nachtmerrie terechtkwam. Francesca vertrok, zonder het haar ouders te vertellen, samen met haar vriendin María*. María had mooie plannen, zei ze. Ze zouden samen een paar dagen naar het strand gaan, leuke plekken bezoeken en nieuwe vrienden maken. Francesca had er zin in. “We vertrokken om zes uur ’s ochtends,” herinnert ze zich. “We stapten op een bus. María wees naar vijf andere meisjes en zei: ‘Kijk, die gaan ook met ons
Van de redactie MAGAZINE Until all are free mee.’ Later kwamen we bij een park aan. We stapten allemaal uit. María zei: ‘Ze komen ons hier halen en nemen ons mee naar een club. Daar kunnen we doen wat we willen.’” Daarna werden ze echter niet naar een club, maar naar een hotel gebracht. In de bar van het hotel zag Francesca dat er verschillende jonge meiden aan het werk waren. Met een schok realiseerde ze zich dat ze was bedrogen. “María verdween en sprak nooit meer Haar uitbuiter had goede contacten bij het gerechtshof met me. Ze had me verhandeld.” Elke dag moest ze werken van zeven uur ’s avonds tot twee uur ’s nachts. Vrije dagen bestonden niet. “Wij moesten als tienermeisjes contact maken met de mannen in de bar,” vertelt ze. “Als een man geld gaf, moest je samen met hem naar het hotel gaan dat eigendom was van de eigenaar van de bar, Mikin*. De mannen betaalden slechts vijf dollar voor zo’n uitje.” VERDOVING Francesca herinnert zich niet hoeveel mannen betaalden om haar uit te buiten: “Ik weet alleen dat het er heel veel waren.” Om de pijn te verdoven, greep ze naar de drugs en dronk ze de alcohol die de mannen haar gaven. Ze had geen mobiele telefoon en kon niemand buiten het hotel bereiken. De bareigenaar dwong haar om te werken, onder dreiging dat ze anders geen geld kreeg en nooit meer mocht vertrekken. “Ik wil je daar niet zien zitten en niets doen,” herhaalde hij vaak. Het waren gruwelijke maanden. “Ze sloegen me met een knuppel als ik hun klanten niet wilde bedienen,” zegt Francesca. “Ze verkrachtten me, drogeerden me en vaak gaven ze me geen eten. Soms barstte ik in huilen uit en wenste ik dat ik dood was.” MOEDIGE STAP Bij de bar stonden altijd veiligheidsmannen die de omgeving bewaakten. Op een dag zei Francesca tegen één van hen dat ze een telefoon nodig had. “Ik moet een ander meisje bellen om eten te brengen,” loog ze. De man geloofde haar en gaf haar zijn telefoon. Vervolgens belde ze een familielid. Haastig legde ze uit in wat voor situatie ze was beland. Ze nam een enorm risico, maar deze moedige stap pakte goed uit. Dankzij haar telefoontje konden Francesca’s ouders een officiële aanklacht indienen dat hun dochter werd uitgebuit. Bovendien konden ze enkele cruciale details geven over haar verblijfplaats. Het Openbaar Ministerie schakelde IJM in voor hulp. Op 21 november 2015 voerden Dominicaanse politie en IJM een bevrijdingsoperatie uit. Ze vonden en bevrijdden Francesca, samen met negen andere meisjes en één jongvolwassene. De dag na de bevrijding werden Francesca en de andere meisjes naar een veilige opvangplek gebracht. Ze kregen traumazorg en medische hulp voor de medische complicaties die optraden als gevolg van het maandenlange misbruik. IJM-medewerker Luz del Alba hielp Francesca bij haar terugkeer naar haar familie in Santo Domingo. “Ik ben onder de indruk van haar veerkracht en positieve instelling,” zegt ze. DRUK UIT GEMEENSCHAP De weg naar gerechtigheid was zwaar. Mikin, de eigenaar van de bar, was een belangrijk persoon in de lokale gemeenschap. Hij was vader van een lokale rechter en schoonvader van één van de drie rechters van het gerechtshof waar hij zich moest verantwoorden. Vanuit de lokale gemeenschap werd er voortdurend druk uitgeoefend om Mikin vrij te krijgen. Het Openbaar Ministerie en IJM bleven echter zoeken naar recht en waarheid. Uiteindelijk werd Mikin in september 2015 schuldig bevonden aan seksuele uitbuiting en veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf. Over María, de vrouw die haar verhandelde, zegt Francesca: “Ik heb haar vergeven. Ik koester geen wrok in mijn hart. Ik laat het in de handen van God. Hij is degene die weet hoe Hij recht moet doen.” Inmiddels heeft Francesca een opleiding tot schoonheidsspecialiste afgerond. Ze is moeder van een dochter. “Ik ben heel dankbaar voor wat IJM voor mij ‘Ik wil een stem zijn voor mensen die uitgebuit worden’ heeft gedaan,” zegt ze. Ze wil een stem zijn voor mensen die uitgebuit en geëxploiteerd worden. Zo vertelde Francesca haar verhaal tijdens een conferentie waarbij de First Lady van de Dominicaanse Republiek en andere politieke leiders aanwezig waren. Haar verhaal maakte diepe indruk en bracht een stroom aan reacties op gang: beloften van steun en toezeggingen om het rechtssysteem te verbeteren. Francesca vecht door. Voor alle meisjes die nog in angst leven. “Ik laat me door niemand verslaan.” * Francesca, María en Mikin heten in werkelijkheid anders. 17
INTERNATIONAL JUSTICE MISSION ACTUEEL Tweedehands succesverhaal: WOUKE DORST STRIJDT MET KLEDINGWINKEL TEGEN UITBUITING Tweedehands kledingwinkel deeltwee in Goes is een groot succes. Afgelopen jaar doneerde de winkel maar liefst 30.000 euro aan het werk van IJM. Oprichtster Wouke Dorst vertelt over haar drijfveren. “Als we veertig jaar geen kleding maken in de wereld, dan hebben we nog steeds genoeg kleding.” n Wouke Dorst Dat het zo’n groot succes zou worden, had Wouke nooit durven dromen. Nog voor de winkel openging, brachten mensen uit Goes en de wijde omtrek hun kleding. Wouke: “Ik dacht: dit stopt een keer. Want na een tijdje heeft iedereen z’n kast toch opgeruimd? Maar in drieënhalf jaar was er nooit één dag waarop we geen kleding binnenkregen.” Het idee voor de winkel ontstond in 2020. “Kleding is al lange tijd een hobby van me,” vertelt Wouke. “Tegelijk hoorde ik steeds vaker verhalen over overvloed aan kleding, uitbuiting in de kledingindustrie en vervuiling die ermee gepaard gaat. Zo ontstond het verlangen om een tweedehands kledingwinkel te beginnen.” Voor het geld hoefde ze het niet te doen. Haar man Marc heeft namelijk twee goedlopende bedrijven: een uitgeverij en een reclamebureau. “Zo kwamen we op het idee om de opbrengst van de winkel aan goede doelen te geven.” ‘Zelfs uit Duitsland en België komen ze kleding brengen’ TOPLOCATIE Via Instagram en Facebook deelde ze haar plannen. Daarna ging het snel. Mensen begonnen kleding te brengen én meldden zich als vrijwilliger. Wouke: “Voordat de winkel openging, had ik al zo’n tien of twaalf vrijwilligers!” Intussen blijft de aanvoer van kleding maar groeien. “Mensen komen zelfs uit België en Duitsland om hier te winkelen en hun kleding te brengen. En we zitten op een prachtlocatie. Dit is de aanlooproute naar de stad, iedereen komt hier langs. Natuurlijk heeft het succes ook alles met de vrijwilligers te maken. Zij bouwen dit mee. Het is echt onmogelijk om dit zonder vrijwilligers te doen.” GEEN BUSINESSPLAN De werkwijze van Wouke en Marc is eenvoudig. “We beginnen en we zien wel waar het strandt,” zegt Wouke. “Dus we maken niet eerst een heel businessplan. Wel hadden we het doel om een bepaalde omzet per dag te halen. Maar in de eerste week haalden we al vijf keer zoveel op! Dat hadden we totaal niet verwacht. Van‘Mannen dragen kleding af tot het versleten is’ daar dat we nu van die idiote bedragen uitdelen.” Afgelopen jaar doneerde deeltwee maar liefst 90.000 euro aan goede doelen, waarvan 30.000 aan het werk van IJM. “IJM sluit goed aan bij onze missie,” legt Wouke uit. “IJM strijdt immers tegen uitbuiting en moderne slavernij, wat in de kledingindustrie veel voorkomt. Daarbij spreekt het mij aan dat IJM zo praktisch bezig is: ze doen echt wat aan moderne slavernij. Mensen die bevrijd zijn, worden niet losgelaten. Zij krijgen hulp om hun plek in de maatschappij terug te vinden.” 18
TEKST Gertjan de Jong FOTO Koen Dorst, DMARC MAGAZINE Until all are free Wat ze het leukste vindt aan het runnen van deeltwee? “De enthousiaste reacties van de klanten en de goede doelen,” zegt Wouke beslist. “Sommige mensen komen hier elke dag. Ze kijken of er iets nieuws hangt, maar komen ook om een praatje te maken. Van rijk tot arm, hoog- en praktisch opgeleid, iedereen komt hier. We hebben elke dag blije klanten. Je vindt hier iets voor acht of negen euro waar je ergens anders tachtig of negentig voor betaalt, en het ziet er vaak nog net zo mooi uit.” OUDE SOKKEN “Kan ik dit hier kwijt?” vraagt ineens een oudere vrouw. In haar hand houdt ze een tas vol kleding. Wouke wijst haar waar ze de kleding kan laten en zegt dan lachend: “Zo gaat dat dus de hele dag door! Het is wel bijna altijd dameskleding. Vrouwen wisselen zoveel. Mannen dragen denk ik kleding af tot het versleten is.” Aan het grote succes zitten ook schaduwkanten. “Mensen gebruiken ons ook als dumpplek,” verzucht Wouke. “Wij krijgen echt zulke slechte kleding soms, dat is gewoon troep. Dan denk je: had je dat niet in de container kunnen gooien? Kleding met gaten, met vlekken, oude panty’s, oude sokken, uitgezakte bh’s... je ‘Er rust geen taboe meer op tweedehands’ kan je niet voorstellen wat voor rommel wij hier krijgen. Dat vind ik weleens jammer. Je bent een hoop tijd kwijt aan rommel afvoeren. Maar ik denk dat je dat niet voorkomt.” VERZIEKTE INDUSTRIE De wereldwijde kledingindustrie is grondig verziekt, daarvan is Wouke overtuigd. “Werkdagen van zestien uur zijn geen uitzonderingen in de fast fashion-industrie,” zegt ze. “En dat zeven dagen in de week, met nauwelijks tijd om te slapen of bij je gezin te zijn. Bazen van grote ketens als SHEIN worden rijk doordat anderen totaal misbruikt worden. Intussen worden mensen via social media helemaal gek gemaakt om te blijven kopen. Als we veertig jaar geen kleding maken in de wereld, dan hebben we nog steeds genoeg kleding. En dan loopt er niemand in oude vodden, hè?” “Of ik hoopvol ben dat het verandert? Ik ben bang dat het pas ophoudt als de wereld ophoudt. Die grote ketens hebben zoveel macht. Er moeten goede wetten komen tegen uitbuiting, dat is de enige manier om het te veranderen. Wij kunnen ons toch helemaal niet voorstellen dat je zestien uur per dag moet werken en dat je geen vakanties hebt?” “Gelukkig zie ik ook positieve veranderingen. Steeds meer mensen maken bewuste keuzes. Toen ik puber was, zo’n dertig jaar geleden, hoorde je niemand over tweedehands kleding. Dat is nu echt anders. Er rust geen taboe meer op tweedehands. Dat is zeker een hoopvolle ontwikkeling.” Meer weten over deeltwee? Ga naar deeltweegoes.nl 19
COLOFON Jaargang 2025 | nummer 1 IJM SLUIT HAAR DEUREN IN DE DOMINICAANSE REPUBLIEK Doneer voor vrijheid! IJMnl.org/impact Until all are Free is een uitgave van International Justice Mission. IJM is ’s werelds grootste organisatie in de strijd tegen slavernij. IJM werkt samen met lokale autoriteiten om slachtoffers te bevrijden, daders te laten berechten, de levens van de slachtoffers te herstellen en rechtssystemen te versterken. TEKSTEN EN FOTOGRAFIE International Justice Mission ONTWERP & LAYOUT Daan van der Horst PRODUCTIE EN BEGELEIDING IDD, Zwolle POSTADRES Postbus 13815 2501 EV DEN HAAG international justice mission 088-506 0400 contact@ijmnl.org IJMnl.org IBAN: NL37 INGB 0004 9613 89 t.n.v. Stichting International Justice Mission te Den Haag - EN OPENT DEUREN IN BANGLADESH
1 Online Touch