duurzaamheids festival zaterdag 14 oktober ‘23 11.00 - 17.00 uur Lubosch Land Ransdaal Entree gratis Stands & activiteiten voor jong en oud 1
Duurzaamheidsfestival Voerendaal 2022 - Fotografie Peter Lambrichs
3 Duurzaamheidsfestival Voerendaal Zaterdag 14 oktober 2023 Laagdrempelig, inspirerend en met een gevoel van samen! De omslag naar een duurzame maatschappij staat hoog op de agenda en ook gemeenten, inwoners en ondernemers dragen hun steentje bij. De Gemeente Voerendaal wil op een laagdrempelige manier oproepen tot ‘wat doe jij?’ voor inwoners van binnen en buiten Voerendaal. Duurzaamheidsfestival Voerendaal, editie 2023 Op zaterdag 14 oktober organiseert de Gemeente Voerendaal in samenwerking met EuregioBizz een gezellig laagdrempelig festival tussen 11.00 en 17.00 uur bij Lubosch Land in Ransdaal (Ransdalerstraat 28). Het thema is duurzaamheid, in de breedste zin van het woord. Een festival met een dertigtal stands en veel informatie over onder andere voeding, natuur, afval, wonen, energie, mode, zonnepanelen, water, ecars en educatie. De entree en alle activiteiten zijn gratis! Parkeren kan in de wei tegenover Lubosch Land en in de wijk, maar kom vooral te voet, met de fiets of trein. Fietsenstalling bij Lubosch Land. Programma 11.00 - 12.00 uur • Opening door wethouder Ruud Braun • Wandeling wildplukken met Anja van Lubosch Land 12.00 - 13.00 uur • Ommetje Duurzaam Ransdaal met medewerking van de Sjoaps-sjuur & Op pad begeleiding, Zorgboerderij Ransdalerveld en Camping Op d’r Lubosch • Workshop en quiz Waterschap Limburg • In gesprek met Fleur Smits, gevolgd door muzikaal optreden 13.00 - 14.00 uur • Modeshow Rijk14, Gulpen • Cadeau dobbelen spel voor kinderen (neem 3 cadeautjes mee) • Duurzame poëzie door Lena Claessen www.facebook.com/ duurzaamheidsfestivalvoerendaal www.instagram.com/ duurzaamheidsfestival 14.00 - 15.00 uur • Duurzaamheidseducatie voor volwassenen in spelvorm door Laura van Lubosch Land • Wandeling wildplukken met Anja van Lubosch Land • Optreden klarinet ensemble Muziekvereniging Voerendaal 15.00 - 16.00 uur • Rondleiding Ontdek Lubosch Land • Gastles Wereld Natuur Fonds: Plastic Soep • Boom planten met wethouder Ruud Braun 16.00 - 17.00 uur • Prijsuitreiking Single Use Plastic Mok • Sluiting door wethouder Ruud Braun Doorlopend zijn er korte ‘duurzame’ gesprekken op het mini-podium in de wei. Het festival vindt zowel binnen als buiten plaats en kan bij alle weersomstandigheden doorgaan. Bekijk de teaser wethouders Ruud Braun en Pierre Verbraak nodigen je van harte uit!
4 Stands Met veel trots mogen we je vertellen dat dit de standhouders zijn voor het Duurzaamheidsfestival Voerendaal op zaterdag 14 oktober! Kom je langs om ze te bekijken en naar ze te luisteren? De stands staan zowel binnen als buiten, dus ook als er een buitje valt gaat het festival gewoon door! ~ • Bye Boere • Eco Products BV • Ekris • Energiecoorporatie De Omslag • Gemeente Voerendaal ecar • Greenspot & co • Insectenhotel Ruud • Innovi Dak • IVN Voerendaal & Natuurkracht • Land van Ons • LDS Energy • Lubosch Land • Madrista • Marc Ploemen • MuBe Spaces • My Home and Garden • Natuurlijk Charlotte • Rd4 • Sabine Müller • SoapSeries • Speelgoedbeurs • Vanhier Wonen • Waterschap Limburg • Woonwijzerwinkel Limburg • WWF • Yuverta mbo Heerlen Duurzaamheidsfestival Voerendaal 2022 - Fotografie Peter Lambrichs
5 To do Duurzaamheidsfestival Voerendaal inzamelplek speelgoedbeurs! Heb jij speelgoed waar je op uitgekeken bent? Of waar je nu toch echt te groot voor bent geworden? Een ander kindje speelt er heel graag mee! Duurzaamheid zit ook in iets hergebruiken of iets doorgeven aan iemand anders. Ook dit jaar organiseert de parochie van Voerendaal/Kunrade haar jaarlijkse speelgoedbeurs. Het Laurentiushome wordt omgebouwd tot speelgoedparadijs, waardoor Sinterklaas in de gemeente Voerendaal geen kind over hoeft te slaan. Wil jij ook meedoen met het inzamelen van speelgoed? Naast het inzamelen eind oktober in het Laurentiushome, heeft het Duurzaamheidsfestival Voerendaal besloten een inzamelplek op locatie te zijn. Gaaf en compleet speelgoed voor de speelgoedbeurs kun je dus ook tijdens het festival inleveren. Duurzaam cadeaudobbelen Je kent het vast wel, het Sinterklaas of Kerstmis cadeaudobbelspel, waarbij iedereen drie cadeautjes koopt en waarvoor je vervolgens met vaste spelregels voor gaat dobbelen. Dat gaan wij ook doen! Maar dan anders. Elk kind van 5 tot 100 jaar mag drie cadeautjes meenemen, gewoon iets van thuis wat je niet meer gebruikt, maar waar je wel van denkt dat het leuk is voor iemand anders. Een boek, knuffel, spel, iets lekkers, kunstwerkje (al dan niet zelf gemaakt), kaarsje, gereedschap, sieraadje, vaasje, leuke mok of muts. Iets geks, leuks, grappigs, moois of wat dan ook, ingepakt in een leuk papiertje. Tussen 13.00 en 14.00 uur bekijken we wie aanwezig is om mee te doen en maken we groepjes waarvan de cadeautjes waarschijnlijk goed bij elkaar passen. Je gooit met de dobbelsteen en in 2 rondes dobbel je erop los. Voordeel is, iedereen is een winnaar en gaat met 3 cadeautjes naar huis. Doe je mee?
6 Graan van Landgoed Hoeve Steenenis Door Bakkerij Voncken gebakken tot het brood ‘Het genot van Terworm’. Landgoed Hoeve Steenenis, een plek waar het gonst van de activiteiten en het land op allerlei manieren ingezet wordt. Een prachtig voorbeeld van Voerendaalse akkerbouw, maar dan anders. ~ Het land & de strokenteelt Hoeve Steenenis is een carré-hoeve gebouwd rond 1892, die sinds 1933 wordt bewoond door de familie Huijts. Bart Huijts is met zijn vrouw Aurelia en hun gezin de vierde generatie en ze geven er zoals elke nieuwe generatie een eigen draai aan. Zelf noemen ze het de zingeving van Steenenis. Een visie waarbij alles een relatie met elkaar heeft en de natuur- en landschapsontwikkeling, de biodiversiteit, maar vooral ook het genieten van het experiment voorop staan. Daarin moet de boerderij zichzelf kunnen bedruipen en verandert alles mee in de nieuwe landschapsvisie. Het landbouwbedrijf bestaat uit akkerbouw, waarvoor de landbewerkingen worden gedaan door Voerendaalse collegea. Daarnaast is er natuur gerealiseerd, door bosaanplant en aanleg van kruidenrijke graslanden voorzien van hoogstambomen en gemengde hagen. Teelt van appels, honingbijen en schapen in de wei.
Het plaatje in uw hoofd is compleet, maar zo makkelijk is dat in de praktijk niet. Om een van de vier poorten van Voerendaal zo mooi te maken, is veel denkwerk verricht. En het loopt ook nog wel eens anders, met de nodige uitdagingen. Op de 30 hectare grond rondom de hoeve worden producten als baktarwe, biergerst, korrelmais, rogge, aardappelen en suikerbieten geteeld. Die teelt wordt gedaan in percelen van 21 meter breed, in 7 rijen van 3 meter, strokenteelt genaamd. Het toepassen van die stroken hoeft niet persé te leiden tot arbeids- en techniek-intensievere teelten, wel naar de afbouw van gewasbeschermingsmiddelen en de toename van flora- en fauna in het landschap. En dat is door de groeiende aanwezigheid van dassen, fazanten, reeën al succesvol gebleken. Het graan & het brood Maar stelt u zich nu eens voor dat u in een mooi stukje Nederland gezonde tarwegranen kunt produceren, geschikt voor het maken van broden, vlaaien, worstenbroodjes, taart en meer van dat soort lekkers. Dan is het toch zonde dat datzelfde graan alleen tot veevoer verwerkt wordt en baktarwe van verre gehaald. Na een zoektocht om het graan in de regio hoogwaardig te houden, bleek dat de reguliere keten en de daarbij behorende logistiek daarvoor niet de juiste was. In Bakkerij Voncken is een fijne partner gevonden, die de uitdaging aan durfde om lokaal graan tot bijzonder brood te verwerken. Na het nodige smaak- en productonderzoek ontstond ‘Het genot van Terworm’ in twee varianten: tarwe en wit. Een puur product, zonder bijzondere toevoegingen, met een eigen smaak. Het brood van de baktarwe van Steenenis heeft een iets zoetere smaak en is geheel ontstaan binnen een straal van 11 kilometer. Binnen dat gebied is het graan gegroeid, gemalen en gebakken tot een overheerlijk brood. Naast alle andere Limburgse streekproducten is ook met dit ‘project’ bewezen dat de lokale akkers veel moois kunnen voortbrengen. Het is nu aan u om de smaak te ontdekken! Want de droom dat het graan de regio gaat veroveren is er zeker. www.steenenis.nl www.bakkerijvoncken.nl
Water in balans Voerendaal Waterschap Limburg is samen met de gemeente Voerendaal aan de slag om te onderzoeken hoe de wateroverlast in en rondom Voerendaal aangepakt kan worden. Als gevolg van de klimaatverandering veroorzaken hoosbuien steeds vaker wateroverlast in de dalen van het Zuid-Limburgse landschap. Waterschap Limburg is het programma Water in Balans gestart om samen met partners en betrokkenen wateroverlast te verminderen. De stroomgebieden van de beken in de gemeente Voerendaal zijn onderdeel van dat programma. ~ Wateroverlast In juli 2021 hadden we te maken met extreme neerslag. Tussen 13 en 15 juli viel er lokaal 80 tot 180 mm regen in Zuid- Limburg. Doordat er zo extreem veel regen in een korte tijd viel, stroomden enkele buffers en beken over. In sommige beken stroomde er meer dan 30 keer zoveel water door de beek dan normaal. De neerslag zorgde voor uitzonderlijk veel wateroverlast. Ook in 2018, 2016, 2014, 2012 en 2010 zorgden enorme hoosbuien en hagel voor honderden miljoenen euro’s schade aan gewassen en gebouwen. Maar in de zomer van 2018 was het juist heel erg droog. Droogte gaat regelmatig gepaard met hittestress, een ander gevolg van klimaatverandering. Een ding is duidelijk: Het veranderend klimaat komt sneller dan we dachten. Extreme hoeveelheden neerslag, ernstige droogte en hitte bedreigen onze steden, landbouwgronden en natuurgebieden. Het is tijd voor actie! Waterschap Limburg geeft met het programma Water in Balans voorrang aan het aanpakken van wateroverlast door het veranderend klimaat.
9 Maar dit kunnen ze niet alleen. De maatregelen worden bedacht, gerealiseerd en beheerd samen met de omgeving, dus ook met jou. Samen staan we aan de lat om Limburg klaar te stomen voor het nieuwe klimaat. Verkenning Tijdens de verkenning zoeken het waterschap en de gemeente de samenwerking op met elkaar en inwoners en andere belanghebbenden in de omgeving van Voerendaal. Tijdens de verkenning wordt de overlast in kaart gebracht, worden ervaringen gedeeld en oplossingen onderzocht die de wateroverlast moeten verminderen en de leefomgeving verbeteren. Uit de verkenning volgt een ‘voorkeursvariant’, een pakket met maatregelen die het beste passen in het gebied. Die voorkeursvariant wordt vervolgens verder uitgewerkt. Inwonersavond Inbreng van betrokkenen zorgt voor betere plannen. Daarom nodigde het waterschap en de gemeente mensen uit de directe omgeving uit om hun ideeën en ervaringen te delen. Het doel was dat iedereen die wateroverlast heeft ervaren, iedereen met ideeën en iedereen die betrokken is bij een oplossing de kans kreeg om mee te denken. De inwonersavond van 13 juli over de start van het Water in Balans project Voerendaal kon rekenen op een goede opkomst met ruim 60 belangstellenden. En intussen hebben er ook al divers keukentafelgesprekken in Klimmen, Voerendaal en Winthagen plaatsgevonden. Ook daaruit kwamen waardevolle praktijkervaringen en voorstellen naar voren. Klik hier voor het volledige verslag van de inwonersavond. Water in Balans Het programma Water in Balans en de opgave in Zuid-Limburg verdient bijzondere aandacht, omdat daar levensbedreigende situaties kunnen ontstaan. Maatregelen worden gezocht in zes gebieden, oftewel ‘knoppen om aan te draaien’: • het landelijke/buitengebied • het stedelijke/bebouwde gebied • het watersysteem (beken/beekdalen) • schadebeperking aan de eigen woning • ruimtelijke ordening • internationale afstemming Alle betrokken partijen hebben een rol en verantwoordelijkheid in de aanpak. Want elke druppel telt! Meer informatie www.waterschaplimburg.nl/waterinbalans
10 Duurzame focuspunten 2023-2024 Voerendaal Buitengewoon Duurzaam: samen zetten we onze schouders onder een gezond en duurzaam Voerendaal. Hoe de gemeente dat zelf doet is afhankelijk van een heel aantal factoren. Natuurlijk is het Duurzaamheidsfestival Voerendaal één van die uitingen, maar er zijn er veel meer. We nemen je graag mee in de focuspunten voor 2023 en 2024. Isoleren en warmte Zonnepanelen, het zo goed mogelijk isoleren van je huis, van het gas af, warmtepompen, enz. Hoe moet dat eigenlijk, welke opties zijn er in welke situaties en zijn er financiële mogelijkheden? Voor deze directe vragen verwijst de gemeente Voerendaal haar inwoners door naar de WoonWijzerWinkel, als het energieloket voor Parkstad. Je kunt zien én ervaren welke oplossingen er zijn op het gebied van duurzaam wonen. Op ambtelijk niveau wordt er beleid geschreven en worden financiële middelen vanuit het Rijk ‘verdeeld’ via loketten zoals onder andere de WoonWijzerWinkel. Het beleid is erop gericht de regierol te nemen binnen de transitie in de vorm van motiveren, faciliteren en informeren op allerlei manieren. En uiteraard hoort ook het isoleren van het gemeentelijk vastgoed en de aanschaf van warmtepompen voor die locaties in het plaatje thuis. Hiervoor zijn alle opties (kosten, opbrengst en planning) uitgewerkt en beslist de raad begin 2024 over de daadwerkelijke uitvoering. Met Vanhier Wonen en Wonen Limburg zijn prestatieafspraken gemaakt, 1 op de 5 woningen in Voerendaal is immers in hun bezit en beschikbaar voor de sociale woningverhuur. Hoe werken zij toe naar betere energielabels voor hun woningen. Hoe haken ze aan op deze thema’s en wat verwachten we van elkaar, is vastgelegd in een contract voor het komende jaar. Circulariteit Sinds 1 juli is de Single Use Plastic (SUP) richtlijn van kracht gegaan, met als doel de impact van wegwerpplastic op het milieu te verminderen en meer plastic te hergebruiken en recyclen. Klanten betalen voortaan extra voor plastic wegwerpbekers en -bakjes. Ondernemers mogen zelf bepalen hoeveel geld zij hiervoor vragen, al geeft de overheid wel richtlijnen mee. Retoursystemen of het zelf meenemen van bekers of bakjes is uiteraard ook toegestaan. De richtlijn geldt voor horecaondernemers en evenementen (zeker ook het Duurzaamheidsfestival) en de daarbij behorende vergunningen. Maar ook binnen het gemeentehuis werd erop aangesloten door over te gaan op het gebruik van mokken. Op een ander niveau heeft Parkstad ambities om circulaire economie op gang te brengen binnen het thema bouw & landelijk gebied. Ook hierin is er ambtelijke vertegenwoordiging vanuit Voerendaal. Medewerkers duurzaamheid Het thema Duurzaamheid heeft serieus de aandacht binnen de gemeente en het Klimaatakkoord uitvoeren vraagt de nodige mankracht. Maar dan moet je daar wel personeel voor hebben of ze anders gaan zoeken. Voor Voerendaal houdt dat personeelsuitbreiding specifiek op Duurzaamheid in, uitbreiding van de Stadsregio Parkstad en uitbreiding van de WoonWijzerWinkel. En nog veel meer Duurzaamheid is een evoluerend thema waarbij de aandachtspunten in de tijd veranderen. Bovengenoemde zijn op dit moment de grootste en actueelste thema’s. Daarnaast is duurzaamheid als speerpunt al behoorlijk ingebed in het gemeentelijke beleid. Een aantal van de projecten noemen we uiteraard nog graag. Voerendaal, buitengewoon duurzaam, van klein tot groot. • Project ‘Duurzame buurten Voerendaal’ in samenwerking met IVN. • Water in Balans Voerendaal. • Water aanpak Ransdalerveld. • Led straatverlichting in de gehele gemeente, met behoud van de authentieke lantaarns van de diverse dorpskernen. • Het gebruik van de gemeentelijke e-cars door burgers in de avonduren en weekenden in samenwerking met GoodMoovs. • In samenwerking met Velocity het gebruik van de elektrische fietsen met oplaad- en stallingspunten binnen de hele gemeente. • Meer elektrische voertuigen en apparaten voor de buitendienst. • Een elektrische auto voor de BOA. • Energietuinen locaties zijn bekend en op een set van voorwaarden op maat gemaakt. • Nieuwbouwbesluiten zijn landelijk strenger geworden op geen gas meer en te handhaven isolatiewaardes. • Binnen Voerendaal moeten er 500 nieuwe woningen gecreëerd worden. Of door woningsplitsingen of door het bouwen van nieuwe wijken. • Nieuwe afvalbakken binnen het gemeentehuis, om zo afvalscheiding makkelijker te maken. • Statiegeld flesjes en blikjes in landelijke regelgeving. • Prestatieafspraken met RD4. • Bij alle investeringen en inkopen wordt duurzaamheid bekeken. Van kantoorartikelen tot nieuwbouwprojecten. En ook de leveranciers worden hierop bevraagd en gekozen. En alsof dat nog niet genoeg is houden de medewerkers van de gemeente de ogen en oren open voor innovaties, technische ontwikkelingen, regionale en landelijke ontwikkelingen, thema’s en ambities van allerlei partijen in het werkveld van de gemeente.
11 To do Gastles Wereld Natuur Fonds: plastic soep Een van de vrijwilligers van het Wereld Natuur Fonds Regioteam Limburg neemt je tijdens het Duurzaamheidsfestival Voerendaal tussen 15.00 en 15.45 uur mee in de wereld van de Plastic Soep. Nee geen gewone soep, maar die van… Plastic: Is plastic slecht? Wie heeft er last van plastic? En bestaat er een onbewoond eiland zonder plastic? Allemaal vragen die aan bod komen in deze interactieve les over plastic en de impact op de wereld en op jouzelf. Meedoen is gratis en aanmelden niet nodig, ben je erbij? Ommetje Duurzaam Ransdaal Normaal vliegen alleen de vogels over en passeren de dassen onder de befaamde Limburgse meidoornhagen. Doorkruis tijdens het Ommetje Duurzaam Ransdaal het mooie achterland van Ransdaal en maak een avontuurlijke tocht langs vier verschillende locaties met ieder hun eigen duurzaamheidsverhaal. Stevige schoenen, enig uithoudingsvermogen en zin in avontuur zijn gewenst. Het ommetje van ongeveer 1,5 uur start om 12.00 uur bij Lubosch Land vanaf het Duurzaamheidsfestival Voerendaal. De start en het verhaal van de wandeling begint bij het voedselbos van Lubosch Land, om vervolgens een doorsteek te maken naar Camping Op d’r Lubosch. Zij vertellen je graag meer over hoe zij van het gas af zijn en hoe hun zonnepanelen en houtvergasser daaraan bijdragen. Teruglopend door de wei en letterlijk met een bruggetje over de meidoornhaag komen we uit bij Zorgboerderij Ransdalerveld en hun verhaal over de boerderij, de moestuin en de zorg voor hun cliënten. De Sjoaps-sjuur & Op pad begeleiding maken het ommetje compleet en vertellen je meer over natuurlijk begrazen met schapen, het biobased pand gemaakt van hout en staal - waarin de schapen hun onderdak vinden om te overwinteren en te lammeren - en de 1 op 1 begeleiding in de natuur van jeugd en volwassenen. Dit ommetje wil je niet missen! We hebben plek voor maximaal 30 gasten, dus wees op tijd. Workshop en quiz Waterschap Limburg Waterschap Limburg neemt je in deze workshop en quiz tussen 12.00 en 13.00 uur mee mee in de wereld van droogte, water en wateroverlast – met het Water in Balans project in Voerendaal - de bever, ecologie en het zuiveren van afvalwater. De groep van deelnemers wordt verdeeld in kleine groepjes, die elk punten kunnen scoren door een antwoord te geven dat het dichts bij het daadwerkelijke aantal ligt. Aan elke vraag zit ook een stelling verbonden waar de deelnemers met eens of oneens op moeten reageren door links of rechts te gaan staan. Uiteindelijk wint de groep met de meeste punten een leuke prijs!
12 Lubosch Land Hoe gaat het met het voedselbos en de tuinderij? Hoe gaan we tijdens het Duurzaamheidsfestival om met de nieuwe wetgeving rond Single Use Plastic en wat staat er op het menu? Want iets lekkers tijdens het ‘festivallen’ is natuurlijk altijd fijn. Laura van Lubosch Land vertelt je er alles over. Hoe gaat het met…? De vorig jaar geplante bomen vonden het weer van deze zomer fantastisch: regen, zon, regen, zon, regen, zon. Ze zijn super gegroeid en steken heel fier tussen het gras uit. Ze hebben veel aandacht besteed aan hun wortelenstelsel en springen nu omhoog. Prachtig om te zien. De historie van het stuk land van maar liefst 5 hectare groot bepaalt hoe goed de bodem, het bos en de bomen het doen. Een ervaring die je bij veel voedselbossen hoort. In ons geval hebben we niks met de bodem gedaan, alleen bomen en struiken aangeplant. Het lange termijneffect daarvan moeten we uiteraard afwachten. Dat het bodemleven vooruitgegaan is, is een ding dat zeker is. De grond breekt open en is luchtig geworden. Er gebeurt veel en de verandering is duidelijk zichtbaar. We hebben onder andere een wadi aangelegd, als onderdeel van een IVN en Natuurkracht project. Een wadi past in het landschap, in de behoefte van het voedselbos en natuurlijk in het natuur inclusieve denken. Natuurkracht heeft als slogan ‘Wat zou de natuur doen’ en de natuur regelde door de aanwezigheid van het water een prachtige begroeiing. Soms denken we als mensen te lang na over hoe we iets willen aanleggen, het antwoord van de natuur daarop is ‘ik begin alvast’. En waar natuur groeit, volgen dieren vanzelf. We hebben een eenden paar nestje, we zagen in de winter dassensporen op het ijs van de wadi, er is een vos gespot en we hebben vraatsporen van herten en hazen. In de winter gaan we weer verder met planten. Voor de rest grijpen we weinig in, op het pad maaien en het verwijderen van de distels rond de rozenbottels na. We moeten leren dat de natuur mooi is zoals die is en niet alleen zoals die ‘gemaakt’ is. Ook in de tuinderij leeft het volop. Iets té volop misschien in het geval van de slakken. Op de dag dat we de sla plantten kwamen ze al aan kruipen en genoten van hun heerlijk geserveerd maaltje. Ze namen de boerderij zowat over. Maar we gaan met volle moed verder. Op naar het nieuwe jaar, nieuwe kansen en nieuwe weersomstandigheden. We wachten dat de natuur ‘problemen’ herstelt en al met al konden we toch oogsten: courgette, snijbiet, lente-ui, palmkool, Chinese kool, wortelen, pompoen, maïs, klimbonen en rettich. Voor eigen gebruik en voor de verkoop in de boerderijwinkel. Tijdens de wildpluk wandelingen, het Ommetje Duurzaam Ransdaal en de rondleiding Ontdek Lubosch Land kun je alles met eigen ogen bekijken en naar hartenlust vragen stellen.
13 Het aanbod in de winkel Voor de boerderijwinkel kiezen we voor producten van ons eigen land en vullen dat aan met groente en fruit van biologische boeren oa uit de regio. Daarnaast hebben we allerlei lekkers van producenten van dichtbij. Van geitenkaas van Geitengeluk tot rundvlees van Boerderie Bewust, van stroop van Van der Wall tot zuivel van Bergerhof en zoveel meer. Producten die niet in Nederland of in de regio gemaakt worden of groeien, kopen we in bij een biologische groothandel. Hierbij maken we de eeuwige afweging ‘Wat is duurzaam?’ vaak genoeg. Wat telt meer: biologisch, lokaal of onbespoten? Een keuze die wij maken en de klant vervolgens nog eens. En in die zoektocht vinden we het leuk nieuwe mensen te ontmoeten, nieuwe verhalen te horen en nieuwe producten uit te proberen. We roepen dus ook graag op, verras ons als je denkt dat een product van of voor jou in ons assortiment mist. Interessante gesprekken voeren, alternatieven bieden voor de korte en lange termijn en bewustzijn creëren hoort daar onlosmakelijk bij. Nieuw is vaak spannend en het concept is groot, maar met de nodige verbeeldingskracht komen we samen heel ver. Kook avontuurlijker met de seizoenen en wat je nog in huis hebt, kom zonder boodschappenlijstje naar de winkel en laat je verrassen door wat er is en koop zonder verpakkingen. Win de SUP-trofee! Met de nieuwe richtlijn voor Single Use Plastics (SUP) wil de Europese Unie het plastic verbruik drastisch verminderen met als voornaamste doel plastic zwerfafval tegen te gaan. Sommige van deze SUP-maatregelen zijn al in werking getreden. Zo zijn per 2021 bijvoorbeeld plastic rietjes en bestek verboden en moeten op bekers met een plastic coating een markering staan. Het verstrekken van plastic of plastic bevattende bekers voor eenmalig gebruik wordt per 1 juli 2023 actief door de overheid ontmoedigd. Denk hierbij aan een ontmoedigingsbeleid zoals nu al bij de plastic tasjes in de supermarkt van kracht is. Gebruikers worden zodoende gestimuleerd om een eigen herbruikbare beker mee te nemen. Heb je die niet mee? Dan betaal je een extra toeslag. Uiteraard kunnen we bij het Duurzaamheidsfestival Voerendaal hierin niet achterblijven en hanteren daarom de volgende maatregelen. • Bij koffie/thee/soep in een wegwerp bekertje betaal je een toeslag van 0,50 euro. • Bij gebruik van het keramieken servies van Lubosch Land werken we met statiegeld. • Neem je je eigen mok mee, betaal je niks extra’s EN maak je kans op de unieke SUP-trofee! Op het menu Uiteraard sluit het menu op 14 oktober aan op de duurzame gedachte en zijn alle producten vegetarisch en veel plantaardig. Lekkere bijzondere producten, deels ook verkrijgbaar in de boerderijwinkel. • Biologische koffie en thee • Appelsap van Bemelerhof • Kombucha frisdranken van Louter Kombucha • Kunrader Vallei wijn • Soep met groenten van het land • Zelfgemaakt gebak • Broodjes met oa courgette pesto / kaas uit de regio • De Lubosch Land borrelplank met verse groenten en een dipsausje, biologische chips en gepekelde groenten www.luboschland.nl To do Duurzaamheidseducatie voor volwassenen Tussen 14.00 en 15.00 uur neemt Laura van Lubosch Land je in een uurtje in spelvorm mee in het thema klimaatverandering. Is dat voor jou ook nog wel eens een wirwar aan acties en reacties? En vraag je je weleens af wat het eigenlijk inhoudt? Tijdens de workshop gaan we interactief zichtbaar maken welke activiteiten en consequenties er verbonden zijn aan klimaatverandering en zoomen we in op de link met de landbouw. Het doel is om je een beter overzicht te geven zodat het complete plaatje duidelijker wordt. Ook bespreken we welke acties jij en wij kunnen nemen om een bijdrage te leveren aan een meer (natuur)inclusieve samenleving. Geschikt voor alle kennisniveaus.
14 De duurzame wereld van Fleur Smits Misschien hoorde je al van haar bij het Zomerfestival Voerendaal, Zomerstop of zelfs op Radio 538. De 19-jarige inwoonster van Voerendaal inspireert en charmeert voor een betere wereld. Begin bij jezelf, hoe klein die impact ook lijkt. Denk na over wat bij jou past en maak bewustere keuzes om het beter te doen. Als je met haar praat kun je niet anders dan aan het denken gezet worden. Een multi-talent in de dop! Vegetarisch eten als begin van een duurzamer leven Al op jonge leeftijd rijmde van dieren houden en vlees eten niet meer voor Fleur. Aan de ene kant heerlijk knuffelen met de dieren bij haar thuis en aan de andere kant een dier op haar bord, voelde niet meer fijn. Via school en het nieuws ontdekte ze wat vegetariër zijn inhield en al snel was de beslissing gemaakt. Niet veel later gevolgd door de volgende stap, om ook geen melk en eieren meer te willen eten. Duurzamer leven en hele bewuste keuzes maken begon voor haar dus al vroeg en je kunt het de rode draad in haar leven noemen. Thema’s die haar raken, emotioneren en frustreren. Het werd haar passie om er ‘iets’ mee te doen. Dierenleed, natuurrampen, klimaatverandering vertalen in muziek en creativiteit. Muziek als boodschap Eveneens op jonge leeftijd begon Fleur met muziek maken. Als eerste met pianospelen, vervolgens met zang en sinds zes jaar met het schrijven van prachtige liedjes. Met haar talenknobbel bij uitstek, maar liefst in het Nederlands, Limburgs dialect, Frans, Spaans, Engels en Duits. Een boodschap brengen met muziek kan immers krachtig werken, multi-interpretabel voor iedereen. Bewustzijn kweken met een lied, niet wijzen of drammen, maar inspireren en melodieus je stem verheffen, zoals letterlijk met haar lied ‘Verhef je stem’. Visuele Communicatie Aan de Maastricht Institute of Arts studeert ze Visuele Communicatie. Illustreren, fotograferen, filmen, grafische vormgeving, het hoort er allemaal bij. Allemaal met die duurzame inslag en het liefst analoog. Een prentenboek waarbij ze een kalfje een stem geeft, met ook film en muziek. Een vegan receptenboek gecombineerd met natuurfotografie en de pakkende titel ‘Happiness is finding out there’s an vegan option’. Een boek over bomen met zelf handgeschept papier en zaadjes erin verwerkt. Ze vertelt je graag over haar zienswijze van ‘Casual Magic’ het geluk vinden in kleine dingen en rustmomentjes, want een ware woordkunstenares is ze ook. Verbeter de wereld Haar duurzame levensweg wordt steeds breder en duidelijker. Bij alles wat ze consumeert denkt ze na. Tweedehands kleding, sieraden en boeken. Het graaiende shoppen staat haar tegen en ze koopt om er lang mee te doen, consuminderen in alles. Vervoer het liefst wandelend, op de fiets of met de trein, bij uitzondering met de auto en niet met het vliegtuig. Genieten van de dag, met lange termijn denken gecombineerd. Het gaat ver, mooi ver. En ze wordt in alles door haar ouders gesteund. Haar creaties en het daarbij behorende maakproces gaan als vanzelf en ze vindt het erg verhelderend om op die manier uiting te geven aan wat ze van de wereld en alles wat haar levenspad kruist, denkt. Tijdens het Duurzaamheidsfestival Voerendaal op zaterdag 14 oktober gaat dagvoorzitter Wim Didderen om 12.15 uur met Fleur in gesprek, gevolgd door een muzikaal optreden. Kom kennis met haar maken en luisteren naar haar prachtige muziek! @fleursmits op YouTube voor Music, Art and more of op Instagram @fleur.smitss
15 Verhef je stem besneeuwd land, wijl de kern brandt de aarde, die slaat alarm water over kant, overspoelde stand ook al sneeuwt het, de aarde heeft het warm en ik zou kunnen vragen verhef je stem, stap nou op, red de aarde maar dat is al gezegd pas als het brandt zo diep, het brandt zo diep door de bossen heen zelfs als je hart die brand dan ziet blijft hier het vuur te veel water dat te hoog is, vuur waar dan nu nood is het lijkt maar te groeien terwijl de bossen meer verkleinen alle dieren mee verdwijnen ik zie ze niet meer zijn ze weg? en ik zou kunnen vragen verhef je stem, stap nou op, red de aarde maar dat is al gezegd en niemand luistert tot nog toe pas als het brandt zo diep, het brandt zo diep door de bossen heen zelfs als je hart die brand dan ziet blijft hier het vuur te veel kijk, kijk eens hier niet naar wat je wint, maar daardoor verliest hoor je het smeulen? je hoort de mensen met hun geld en hun groei het vermoeit en ik zou kunnen vragen verhef je stem, stap nou op, red de aarde maar dat is al gezegd en niemand luistert tot nog toe pas als het brandt zo diep, het brandt zo diep door de bossen heen zelfs als je hart die brand dan ziet blijft hier het vuur te veel
Colofon Dit online magazine is een uitgave van de gemeente Voerendaal. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. Realisatie Gemeente Voerendaal EuregioBizz Ontwerp en interviews Query Design Aftermovie en teaser Evisual
1 Online Touch