HISWA magazine 05 | oktober 2021 magazine voor de watersportbranche METSTRADE Show 16 - 18 november 2021 Innovaties bevorderen comfort aan boord Wat zijn de risico’s bij onveilig gebruik van accu’s? Internationale handel anno nu
YOU’RE INVITED! HOMEPORT OF THE LEISURE MARINE COMMUNITY 16 - 17 - 18 NOVEMBER 2021 RAI AMSTERDAM The METSTRADE Show is the happening meeting place in Amsterdam where the international leisure marine community gathers. In a hospitable and safe environment, we make you feel at home to meet and mingle with the entire industry. Feel connected and charge yourself to optimise your business. METSTRADE FEATURES ORGANIPOWERED BY MEMBER OF OFFICIAL METSTRADE OFFICIAL SYP MAGAZINE OFFICIAL MYP MAGAZINE GET YOUR FREE TICKET METSTRADE.COM
colofon voorwoord HISWA Magazine is het relatie magazine van HISWA-RECRON. Het blad profileert zich als het toonaangevende vakblad van de watersport industrie. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid onder watersport bedrijven en stakeholders in de watersportbranche. Uitgever HISWA-RECRON Storkstraat 24 3833 LB Leusden T 033 - 303 97 00 E communicatie@hiswarecron.nl Advertentieverkoop Roskam Media Frank van Gils T 06 - 53 88 82 66 E f.gils@roskammedia.nl Aan dit nummer werkten mee Hans Buitelaar, Dominique van Dam, Michaël Steenhoff en Lisette Vos Hoofdredacteur drs. Liane Jansen Redactiesecretariaat Rianne Hartog Foto cover METSTRADE Show RAI Amsterdam Vormgeving Drukte van Belang Amsterdam Druk Senefelder Misset Doetinchem Echter om aan al die spullen te komen, is tegenwoordig wel een uitdaging. De internationale handel staat onder druk. Ondernemers hebben te maken met stijgende container- en transportprijzen, handelsbelemmeringen en veranderend voorraadbeheer. Wat doen zij om nu en in de toekomst de handel door te kunnen laten gaan? Lees het op pagina 18. Of het nu hier om gaat of om HISWA Magazine: continu vernieuwen is het credo. Veel plezier met het lezen van alle insprirerende verhalen in dit gerestylde nummer! Liane Jansen Hoofdredacteur Vernieuwen Wat is-ie mooi hè, dit nieuwe HISWA Magazine. Lekker fris, een ruim opgezette vormgeving en een nieuw, groter formaat. Het blad was echt toe aan vernieuwing, zeker na de fusie van HISWA met RECRON. Tegelijkertijd onderging ook Recreactie – het vakblad voor de leisure en recreatie van HISWA-RECRON – een metamorfose. HISWA Magazine en Recreactie zijn nu meer ‘broertje en zusje’ van elkaar. Aan het format sleutelden we niet: HISWA Magazine is nog steeds het vakblad voor de jachtbouw en watersport. Daarom beginnen we ook met een groot artikel over de ‘snoepwinkel voor de watersport en jachtbouw’: de METSTRADE Show van 16 tot en met 18 november. Gelukkig vindt dit jaar de beurs weer fysiek plaats, in de RAI Amsterdam. In het artikel op pagina 14 vat beursmanager Niels Klarenbeek het samen als: “Het worden drie dynamische dagen.” Ondernemers, inkopers en projectmanagers kunnen daar weer volop netwerken en de nieuwste innovaties bewonderen. Innovaties spelen een steeds grotere rol bij comfort aan boord. Alles draait tegenwoordig om stilte en gemak, zo blijkt uit de interviews die we hielden met een aantal ondernemers (pagina 24). Chips en processoren maken van een jacht een huiskamer. Jachtbouwers bieden met moderne techniek hun klanten een zorgeloze bediening, bijvoorbeeld met een joystick. 05 2021 | HISWA MAGAZINE 3
AL 40 JAAR UW MAKELAAR EN TAXATEUR VAN RECREATIEBEDRIJVEN Den Bosch 073 6408 888 | Huizen 035 6236 212 | info@maasrbm.nl | www.maasrbm.nl
inhoud Artikelen Elk nummer 14 Thema: METSTRADE Show Fysiek ontmoeten en online kennisdelen. 18 Internationale handel anno nu De ondernemer pakt kansen en lost problemen op. 22 Trends in de watersport Oome Watersport zet net even dat stapje extra voor de klant. 24 Stilte en gemak Innovaties bevorderen comfort aan boord. 30 TechTalk De risico’s bij onveilig gebruik van accu’s. 32 Het Portret Dit keer: Floortje Wijma 07 Op Stapel 08 Ondernemersnieuws 27 Het Standpunt 34 Vraag & Antwoord 34 Column Jeroen van den Heuvel 36 Nieuws I Innovatie 40 Nieuws I Mens & Bedrijf 44 HISWA-RECRON Business Club Nieuws 46 HISWA-RECRON Business Club Overzicht 05
agenda Overzicht van bijeenkomsten, evenementen, workshops, trainingen en vergaderingen van HISWA-RECRON. Het Jachthavensymposium is op 18 november. Oktober Infocafé Brandstoffen 26 oktober Microsoft Teams www.hiswarecron.nl/agenda Training Keuren van gasinstallaties (herhaling, één dag) 27 oktober 28 oktober Kantoor HISWA-RECRON, Leusden www.hiswarecron.nl/agenda November Training Bedrijfshulpverlening (BHV) 11 en 23 november Kantoor HISWA-RECRON, Leusden www.hiswarecron.nl/agenda Recreatie Vakbeurs 16 t/m 18 november Evenementenhal, Hardenberg www.recreatie-vakbeurs.nl Jachthavensymposium 18 november RAI Amsterdam (tijdens METSTRADE Show) www.hiswarecron.nl/jachthavensymposium Training Keuren van gasinstallaties (herhaling, één dag) 24 november 25 november Kantoor HISWA-RECRON, Leusden www.hiswarecron.nl/agenda December Algemene Ledenvergadering HISWA-RECRON 2 december Locatie nog onbekend www.hiswarecron.nl/agenda Vakbeurs Watersport 6 t/m 8 december Evenementenhal, Hardenberg www.vakbeurswatersport.nl Training Keuren van gasinstallaties (herhaling, één dag) 8 december 9 december Kantoor HISWA-RECRON, Leusden www.hiswarecron.nl/agenda Training Bedrijfshulpverlening (BHV) Kantoor HISWA-RECRON, Leusden 14 december www.hiswarecron.nl/agenda Meer bijeenkomsten Houd www.hiswarecron.nl/agenda in de gaten voor een actueel overzicht van evenementen, trainingen, vergaderingen en andere bijeenkomsten. 6 HISWA MAGAZINE | 05 2021
uitgelicht Op Stapel Q39 Voortbouwend op vier generaties geavanceerde jachtbouwexpertise, verzorgt Qnautic jachten en tenders van ongeëvenaarde kwaliteit. Met de Q39 ontwikkelde Qnautic een fraai nieuw model dat nieuwe standaarden zet in de high end RIB-markt. Over alle details aan boord is nagedacht. Het resultaat is een RIB met uitstekende eigenschappen op het gebied van snelheid, veiligheid en comfort. Vripack Naval Architects tekende voor het ontwerp. www.qnautic.com Specificaties Lengte .......................11,90 m Breedte .......................3,45 m Diepte ........................ 1,10 m Gewicht .......................6,5 ton Categorie .......................CE-A 05 2021 | HISWA MAGAZINE 7
VARIOBOND VARIOPOX 2K in 1 doos of koker VARIOBOND EN VARIOPOX Onze producten Variopox en Variobond leveren wij nu in nieuwe omverpakkingen. De basis en verharder blijven hierdoor bij elkaar. Na gebruik kunt u de blikken weer netjes samen opbergen. Opgeruimd staat netjes en is veiliger! Ook de Variobond Mahonie en Variopox Finishing plamuur leveren wij in een nieuwe koker. Deze nieuw ontworpen koker bestaat uit twee compartimenten achter elkaar geplaatst. Hierdoor is de doseerbaarheid verbeterd en is het mogelijk met een mengtuitje te verwerken. Voor toepassingen waar meer flexibiliteit gewenst is in de lijmverbinding hebben wij Variobond Flex ontwikkeld. Variobond Flex is onder andere geschikt voor het verlijmen van kiel/romp verbindingen en het verlijmen van (massief) houten onderdelen waar beweging niet is uit te sluiten. Variobond Flex is leverbaar in een set van 1500 gram, verpakt in een doosje. VERNIEUWD Voor meer informatie zie: www.doublecoat.nl.
nieuws Ondernemersnieuws Prinsjesdag 2021: wat betekenen de plannen voor de watersport en recreatie? Afgelopen Prinsjesdag (dinsdag 21 september) overhandigde de minister van Financiën de begroting voor het jaar 2022 aan de Tweede Kamer. Omdat het zittende kabinet demissionair is, zijn er voor 2022 veel beleidsarme plannen die voortborduren op het werk van de regering in voorgaande jaren. De economie is het afgelopen jaar, ondanks corona en de beperkende maatregelen, gegroeid. Het Centraal Planbureau verwacht voor 2021 dat de economie zal groeien met 4%, gevolgd door een groei van 3,5% in 2022. Het ondernemersvertrouwen staat op het hoogste punt sinds 2018. In de macro-economische verkenning, die elk jaar op Prinsjesdag wordt uitgegeven, is te zien dat de omvang van het bruto binnenlands product een stuk hoger was geweest zonder de coronacrisis. Hieruit valt op te maken dat op microniveau een fors deel van onze welvaart verloren is gegaan. Specifieke bedrijfssectoren, zoals de horeca en de recreatie- en evenementenbranche voelen dit verlies al veel langer. Door het snelle en krachtige herstel van de economie is ook de krapte op de arbeidsmarkt weer terug van weggeweest. Voor elke vijf werkzoekenden, zijn er zes vacatures beschikbaar. 23% van de ondernemers geeft aan (productie)problemen te ondervinden door dit tekort aan personeel. Veel ondernemers die het zwaarst zijn getroffen door de coronamaatregelen van de overheid kampen met problematische schulden. Ruim een vijfde van alle horecaondernemers (22%) geeft aan dat hun schuldenlast problematisch is. Ruim de helft van alle horecaondernemers (57%) geeft aan dat de schuldenlast hoger is dan voor corona. Ook in de cultuur-, sport- en recreatiesector geeft ruim 40 procent (43%) aan met een hogere schuldenlast te kampen dan voor corona. Deze cijfers worden ondersteund door de interne peilingen die HISWA-RECRON heeft uitgezet onder de leden. Hieruit kwam naar voren dat iets meer dan 30% van de ondervraagden te kampen heeft met hogere schulden dan voor de coronacrisis. Het is dan ook van groot belang dat de echt zwaar getroffen ondernemers, zoals in de watersport- en recreatiesector, effectief geholpen worden door het kabinet. HISWA-RECRON blijft intensief lobbyen voor voortzetting van steun met strengere voorwaarden. www.hiswarecron.nl/actueel/nieuws Jachthavensymposium op 18 november Op donderdag 18 november vindt de negende editie van het HISWA Jachthavensymposium plaats, een succesvolle samenwerking tussen METSTRADE Show en HISWA. Het symposium maakt deel uit van het Marina & Yard Pavilion. Het HISWA Jachthavensymposium richt zich op marktontwikkelingen voor jachthavens in Nederland. Gastvrijheid is het centrale thema van het symposium. Er zijn diverse sprekers en er is veel ruimte voor discussie met het publiek. Het symposium is van 13.00 tot 16.00 uur (inloop en lunch vanaf 12.00 uur) in het Elicium in de RAI Amsterdam. Aanmelden voor het symposium kan via www.hiswarecron.nl/jachthavensymposium. 05 2021 | HISWA MAGAZINE 9
nieuws HISWA-RECRON telt 10 nieuwe leden 1. Camping Gaastmeer www.campinggaastmeer.nl 2. Camping Orisant www.orisant.nl 3. Chaletverhuur Groenewoud www.chaletverhuurgroenewoud.nl 4. De Heerlijkheid Vorenseinde www.vorenseinde.nl 5. De Regge-Vallei www.dereggevallei.nl 6. Droomvilla www.droomvilla.nl 7. Landgoed Springtij www.lorrendraaier.nl 8. Lorrendraaier www.lorrendraaier.nl 9. Minicamping De Visser www.minicampingdevisser.nl 10. Rigas Zwartsluis nog geen website Informatieboekje voor beginnende watersporters verschenen Onlangs ontvingen alle watersportbedrijven die zijn aangesloten bij HISWA-RECRON een informatieboekje vanuit de campagne Welkom op het water. Het boekje met de titel ‘Het plezier spat ervan af!’ is bedoeld voor nieuwe watersporters. Waar moet je op letten bij het kopen van een boot, wat moet je wel en niet doen op het water, wat zijn de belangrijkste vaartekens: al deze onderwerpen worden kort belicht. Elk HISWA Erkende Bedrijf kan gratis 15 van deze boekjes ontvangen. Voor meer exemplaren of voor meer informatie, stuur een mail naar Rianne Hartog, projectleider Welkom op het water: r.hartog@hiswarecron.nl. 10 HISWA MAGAZINE | 05 2021
Nieuw op SBS6: Welkom op het water HISWA-RECRON is gestart met de productie van een nieuw televisieprogramma op SBS6: Welkom op het water. Presentator Rick Noorlander gaat daarin in gesprek met verschillende ondernemers uit de watersport. Hij bezoekt de mooiste jachthavens en recreatie- en vaargebieden, bespreekt de geschiedenis, stapt aan boord bij de meest uiteenlopende zeil- en motorboten en behandelt de veiligheid op het water. Het doel van het programma is om alle fraaie aspecten van de watersport te delen met het Nederlandse publiek. Ook jouw bedrijf, boot, product of regio kan een plek krijgen in dit programma. Er wordt een item gereserveerd in de televisie-uitzending, je ontvangt een social snack om de uitzending aan te kondigen binnen je sociale netwerk en ontvangt na afloop het videomateriaal rechtenvrij voor eigen gebruik als bedrijfsfilm. Er worden enkel manuren berekend voor de redactie, cameraploeg en montage. Elke ondernemer wordt, binnen het traject naar de uitzending toe, volledig begeleid. De eerste watersportondernemers hebben zich al aangemeld. Neem voor meer informatie contact op met eindredacteur Marcel Dannenburg via hiswa@welkomophetwater.tv of 06 10 12 61 74. CBS-prijsindexcijfer 2022: 2% Voor de bepaling van de prijzen voor 2022 is onder meer het CBS-prijsindexcijfer relevant. Het door het CBS vastgestelde prijsindexcijfer (juni 2021) bedraagt 2%. Bij de vaststelling van de prijzen voor 2022 kunnen ondernemers daar rekening mee houden. Verder is het verstandig om rekening te houden met diverse prijs- en kostenontwikkelingen. Denk aan extra heffingen van auteursrechtenorganisaties (zoals Videma en Sena) of hogere gemeentelijke belastingen. www.cbs.nl Laadpalen verplicht in 2025 Met de opkomst van het elektrisch rijden en varen ontstaat er ook meer vraag naar laadpalen. Niet alleen in steden, maar ook bij recreatiebedrijven en jachthavens. Per 1 januari 2025 is het verplicht om bij utiliteitsgebouwen (gebouwen zonder woonbestemming), waaronder havenkantoren en recreatiegebouwen, laadpalen aan te leggen. De verplichting is vastgelegd in het Bouwbesluit. Er moet bij de ontwikkeling van bouwplannen rekening mee worden gehouden. Deze wijziging komt voort uit een herziening van het Europese Energy Performance of Building Directive (EPBD III). Voor nieuwe en te renoveren gebouwen met meer dan 10 parkeerplekken geldt vanaf maart 2020 dat er één of meer laadpalen moeten worden geïnstalleerd. Bij bestaande utiliteitsgebouwen met meer dan 20 parkeervakken op hetzelfde terrein moet vanaf 2025 minimaal 1 oplaadpunt zijn aangelegd. Meer informatie bij Seijsener (HISWA-RECRON Partner in Business) of Agrisnellaad (HISWA-RECRON TOP Supplier). www.seijsener.com www.agrisnellaad.nl Statistiekrapport van ICOMIA beschikbaar Het nieuwste statistiekrapport van ICOMIA, de wereldwijde koepel van watersportbrancheorganisaties, is beschikbaar. Het gaat om Q1 en Q2 van 2021. In dit Quarterly Economic Statistics Report staan van 44 landen recente feiten en cijfers die voor de watersport van belang zijn. Denk aan het bruto nationaal product, inflatie, prijzen en consumentenvertrouwen. Leden van HISWA-RECRON kunnen het statistiekboek gratis downloaden. www.hiswarecron.nl/kennisbank Kijk terug: het Infocafé over BTW Op 29 september organiseerde HISWA-RECRON een Infocafé over BTW. Centraal stonden de wijzingen in de BTW-regelgeving per juli van dit jaar. De wijzingen zijn relevant voor jachtbouwers, makelaars, experts, toeleveranciers en watersportwinkels. Voor degenen die de bijeenkomst niet konden bijwonen: het Infocafé is terug te kijken op het kanaal van HISWA-RECRON op YouTube. 05 2021 | HISWA MAGAZINE 11
nieuws Voortgang plan van aanpak witwassen Alle beroeps- of bedrijfsmatige kopers en verkopers van goederen én bemiddelaars vallen onder de Wet ter voorkoming Witwassen en Financiering Terrorisme (Wwft) als betaling van goederen in contanten plaatsvindt voor een bedrag van 10.000 euro of meer. Deze ondernemers zijn vanuit de Wwft verplicht om een beoordeling van de risico’s op witwassen en financieren van terrorisme op te stellen, vast te leggen en actueel te houden. Deze eisen gelden alleen voor het handelen (koop, verkoop of bemiddeling) van bijvoorbeeld jachten, caravans, toelevering of detailhandel. Verhuur en reparatie/ onderhoud vallen niet onder deze regeling. De wetgeving is toegelicht in de Leidraad Wwft. Ondernemers zijn daarin benoemd als ‘Poortwachters’. Toekomstige ontwikkeling Wwft Het kabinet heeft een ‘Plan van aanpak witwassen’ opgesteld, dat in september 2020 door de ministerraad is aangenomen. Een van de maatregelen die het kabinet voorstelt, is een verbod op contante betalingen boven 3.000 euro. Deze grens ligt in lijn met ons omringende landen. Voordeel van een verbod is dat er geen onderzoek door de ondernemer hoeft te worden gedaan bij ‘verdachte omstandigheden’. De wetgeving is nog niet definitief. HISWA-RECRON stelt dat de grens in het plan (a 3.000 euro contant) erg laag is. Contante betalingen van deze orde grootte komen met regelmaat voor, zeker door Duitse en Franse consumenten. Een dergelijke lage grens zal leiden tot transacties buiten de ondernemers om, want tussen particulieren onderling geldt deze wet niet. En de lage grens zal leiden tot creativiteit bij de verkoop als de consument graag contant wil betalen. HISWA-RECRON pleit daarom voor een grens van 10.000 euro voor de inname van contant geld (zonder onderzoeksplicht). Mocht de huidige grens worden verlaagd, dan is een overheidscampagne noodzakelijk, zodat de ondernemer kan verwijzen naar de wetgever. www.rijksoverheid.nl Internationaal journalistenbezoek op 18 en 19 november In aansluiting op de METSTRADE Show organiseert het exportplatform HISWA Orange Yachting Group op donderdag 18 en vrijdag 19 november 2021 een tweedaags internationaal journalistenbezoek. Journalisten van internationale watersportmedia zijn uitgenodigd om naar Nederland te komen en daar de Nederlandse jachtbouw te bekijken. Werven kunnen zich aanmelden voor deze bezoeken. Bedrijven krijgen zo de unieke kans om hun producten te laten zien en op die manier veel gratis publiciteit te genereren. Alleen werven met ‘Dutch built’ jachten kunnen aan de HISWA Orange Yachting Group (www.yachtsholland.com) en dus aan deze press tour deelnemen. Deelname is gratis. Leden betalen alleen voor de projecten die onder deze vlag worden uitgevoerd, zoals dit journalistenbezoek. Meer informatie en aanmelden bij Michaël Steenhoff: m.steenhoff@hiswarecron.nl. Groot onderhoud brug en sluis Driemond Waternet gaat de brug en sluis in Driemond renoveren. De verwachting is dat de meeste werkzaamheden in de winter van 2022/2023 worden uitgevoerd. Op dit moment bekijkt Waternet of een deel van de werkzaamheden al eerder – in de winter van 2021/2022 – kunnen plaatsvinden. HISWA-RECRON heeft nadrukkelijk aangegeven dat werkzaamheden buiten het vaarseizoen moeten plaatsvinden en dat er tussentijdse openingen gedurende de werkzaamheden moeten zijn. www.waternet.nl 12 HISWA MAGAZINE | 05 2021
Nieuwe collega Charlotte de Baat Charlotte de Baat (30 jaar) startte begin oktober als junior Manager Leisure en Recreatie bij HISWA-RECRON. “In deze functie komt mijn affiniteit met de branche en mijn achtergrond als bestuurskundige mooi samen. Ik ga voornamelijk aan de slag met projecten voor de bedrijfsgroepen: kampeer- en bungalowbedrijven, groepsaccommodaties, buitensportbedrijven en dagrecreatiebedrijven. Het behartigen van de belangen van en het ontwikkelen van producten en diensten voor aangesloten ondernemers staan daarbij centraal. Ik kijk er naar uit om leden en stakeholders uit de leisure- en recreatiebranche te ontmoeten en met hen samen te werken.” Charlotte is te bereiken via 033 30 39 719 / 06 82 06 93 49 en c.debaat@hiswarecron.nl. Uitstel voor ‘Britse CE’ EU-producten die voldoen aan CE-vereisten mogen tot 1 januari 2023 op de Engelse markt worden gebracht. Dat maakt het Britse Department for Business, Energy and Industrial Strategy (BEIS) bekend. Hiermee wordt een jaar verlenging gegeven. Na 1 januari 2023 moeten producten uit de EU die in Engeland verkocht worden, voorzien zijn van een zogenaamd UKCA certificaat, een equivalent van het CE-kenmerk. Het BEIS voegt eraan toe dat wanneer een ondernemer een EU-product in het Verenigd Koninkrijk wil verkopen de importeur moet voldoen aan de daarvoor geldende vereisten. www.gov.uk Haringvlietburg vaker open De geplaagde Haringvlietbrug gaat vaker open voor de recreatievaart. Dat heeft Rijkswaterstaat besloten na intensieve lobby door onder andere HISWA-RECRON. Afgelopen zomer gooide Rijkswaterstaat de brug ‘op slot’. De gebruikelijke 74 brugopeningen per week werden teruggebracht tot slechts één. Jachthavens rondom de Haringvlietbrug waren volstrekt onbereikbaar hierdoor. Vanaf november 2021 tot april 2022 staan wekelijks twee of drie openingen op de rol. Bij de opening van het nieuwe vaarseizoen in april wordt de frequentie verhoogd naar zeven per week. Anders gezegd: dagelijks gaat de brug eenmaal open. HISWA-RECRON is daarmee niet helemaal tevreden. Regiomanager Ruurt van der Wel: “Het is niet genoeg. Met één opening per dag is het nog steeds niet mogelijk om een dagje te gaan varen. Daarom willen we twee of drie openingen per dag. We gaan onze wensen nogmaals kenbaar maken.” 05 2021 | HISWA MAGAZINE 13
thema Watersportindustrie kijkt reikhalzend uit naar vakbeurs Fysiek ontmoeten en online kennisdelen Organisatoren van de Marine Equipment Trade Show maken zich op voor het grote weerzien van de wereldwijde industrie op de vakbeurs in november. De beurs bezoeken kan weer fysiek, het delen van kennis online zoals vorig jaar is gebleven. De ontwikkeling van duurzame watersport zet door. de oceaanzeilster houdt in de vroege ochtend van de eerste beursdag. Caffari is de eerste vrouw die in beide richtingen solo de wereld rond zeilde. In verschillende races heeft ze al zes keer de aarde rond gezeild. Ze vertegenwoordigt de World Sailing Trust, die de zeilsport wil bevorderen en de ecologie van het vaarwater – meren en oceanen – wil beschermen. met echte exposanten en echte ontmoetingen doorgaan. Gelukkig kan de beurs De verwachtingen zijn hooggespannen voor de komende METSTRADE Show, 16, 17 en 18 november in RAI Amsterdam. In de vrijetijdsindustrie maar zeker ook in de watersport zijn veel bedrijven helemaal ‘uitverkocht’. Voorraden zijn op. Grondstoffen zijn schaars. Daarom heeft de watersport het hard nodig – net als andere sectoren – om nieuwe leveranciers te vinden. “Het worden drie dynamische dagen”, blikt beursdirecteur Niels Klarenbeek vooruit. Dankzij versoepelde coronamaatregelen in Nederland kan de beurs weer met echte exposanten en echte ontmoetingen op de beursvloer doorgaan. Exposanten en bezoekers verlangen naar deze enige wereldwijd toonaangevende vakbeurs voor toeleveranciers in de watersport. “Dat is wat we doen als beursorganisatoren”, onderstreept Klarenbeek: “Ontmoetingen faciliteren.” Oceaanbescherming Ook het thema van de openingsspeech van zeilheld Dee Caffari is duurzaamheid. ‘De oceaan verbindt ons allemaal, sociaal, economisch en ecologisch’ luidt het thema van de toespraak die Scouten Deelnemers verheugen zich op het weerzien van vele contacten op de METS. “Al jaren organiseren wij de Belship Boulevard”, meldt Belship-directeur Melle Klazinga. “Stands van onze leveranciers zijn daar gebundeld. Zo hoeven we niet ons hele assortiment uit te stallen, maar ontmoeten onze klanten de leveranciers. Zelf hebben we dan een kleine stand en zijn we de gastheer op de rij met beursstands. We zorgen voor koffie en leiden de bezoekers rond. De METS is de enige echt internationale btb-beurs. We merken dat onze leveranciers en klanten heel graag weer willen netwerken. We gebruiken zelf de beurs trouwens ook om nieuwe producten te ontdekken, die we dan weer in ons assortiment opnemen. Dat doen we meestal in de ochtenduren voordat de beursvloer opengaat voor bezoekers.” We merken dat onze leveranciers en klanten heel graag weer willen netwerken. Tijdens de METS worden ook de Boatbuilder Awards uitgereikt. 14 HISWA MAGAZINE | 05 2021
Tekst: Hans Buitelaar Wie niet kan komen, kan alles volgen via interactieve internetverbindingen. Op donderdag 18 november is het HISWA Jachthavensymposium. Materiaalbesparing Verffabrikant AkzoNobel benut de beurs om twee nieuwe duurzame coatings te presenteren: Top Lac Plus Glans Afwerklaag en de primer One-Up. “Minder milieubelasting bereiken we niet alleen door de samenstelling van coatings met minder schadelijke stoffen, maar ook door de producten te verbeteren zodat er minder van nodig is”, verklaart Europees marketingmanager Michael van Harmelen. “Van de vorige generatie coatings waren zes lagen nodig, deze nieuwe verf geeft een goed resultaat in vier lagen. Dat scheelt materiaal en werk. We participeren ook in paneldiscussies. De afgelopen twee jaar heeft iedereen geleerd om online te werken. Dat kunnen we nu gebruiken om naast de beursbezoekers een breder publiek te bereiken.” Milieulabel De Water Revolution Foundation gebruikt de METS om de YETI te presenteren. Dat is de Yacht Environmental Transparency Index: een milieulabel voor superjachten. “We doen de lancering op de beurs, tijdens een forumgesprek met verschillende specialisten Het milieulabel voor superjachten YETI wordt op de METS gepresenteerd. van bedrijven die ons initiatief ondersteunen”, meldt directeur Robert van Tol. “Dat is wereldwijd live te volgen via METSTRADE TV. We willen door jachten met elkaar te vergelijken duidelijk maken dat een focus op ecologisch verantwoorde jachtbouw en jachtmanagement cruciaal is in deze sector. We maken graag gebruik van het hybride karakter van deze editie van METS, zodat niet alleen de mensen in de zaal de presentatie kunnen volgen, maar alle geïnteresseerden wereldwijd.” 05 2021 | HISWA MAGAZINE 15
Marina Management Het draadloze energie beheersysteem voor uw jachthaven Draadloos: » In-/uitschakelen van stroom » Energieverbruik uitlezen » Ampère limiet instellen www.icy.nl We weten veel van boten, omdat we zelf ook varen.
thema Uitzendingen “Niet alle potentiële exposanten kunnen komen”, ziet Klarenbeek in. “Covid-19 is nog niet uit de wereld: niet overal ter wereld is een groot deel van de mensen gevaccineerd. In Australië en Nieuw-Zeeland is nog altijd een lockdown, beursdeelnemers uit die landen kunnen echt niet komen.” Net als vorig jaar kunnen de thuisblijvers online aanwezig zijn. “METSTRADE Connect van vorig jaar was puur virtueel. Nu we weer onze internationale collega’s kunnen ontmoeten, maar een deel van hen niet kan komen, stappen we over op een hybride beursmodel. De lezingen, paneldiscussies, presentaties en de prijsuitreikingen worden direct uitgezonden via METSTRADE TV. Presentatrice Pernille la Lau zal de uitzendingen verzorgen en de gesprekken modereren. Wie niet kan komen, kan alles volgen terwijl het gebeurt, en zelfs aan de discussies deelnemen via interactieve internetverbindingen. Wie wel fysiek op de beursvloer aanwezig kan zijn, hoeft niet van de ene presentatie naar de andere te rennen. Alle inhoudelijke presentaties, lezingen en discussies die worden uitgezonden, zijn later ook online terug te kijken. Dat geeft bezoekers de tijd om zonder haast contacten te leggen op de beursvloer en toch alle relevante informatie uit de presentaties tot zich te nemen. Gelukkig kunnen we ook weer fysiek over de beursvloer lopen. Die vorm van netwerken is voor de meeste deelnemers toch de beste manier om nieuwe zakelijke relaties aan te gaan.” Vrij reizen De beursplattegrond is in 2021 kleiner dan in 2019: de hallen 1 tot 7 van de RAI zijn gevuld. Er zijn 1.300 exposanten. Met de kennis van eind september lijkt het erop dat de reisbeperkingen voor Groot-Brittannië en de Verenigde Staten alleen nog het tonen van een vaccinatiebewijs of negatieve test omvatten. De quarantaineplicht is vervallen. Een aantal Amerikaanse deelnemers wacht nog af: of er een nieuwe besmettingsgolf optreedt kan niemand uitsluiten. Deelnemers en bezoekers uit Azië zijn er maar weinig. Toch hebben alle nationale brancheorganisaties wel een landenpaviljoen ingericht. Ook Australië. Als de exposanten niet kunnen komen, worden ambassademedewerkers geïnstrueerd om op de stands te komen staan. “No worries mate”, meldt de contactpersoon van de Australische Boating Industry Association: “The Australian accent will be heard on the METSTRADE Show floor this year.” HISWA Jachthavensymposium Op donderdagmiddag 18 november vindt het HISWA Jachthavensymposium plaats, een succesvolle samenwerking tussen METSTRADE Show en HISWA. Het HISWA Jachthavensymposium richt zich op marktontwikkelingen voor jachthavens in Nederland. Gastvrijheid is het centrale thema. Aanmelden: www.hiswarecron.nl/jachthavensymposium. Beursdirecteur Niels Klarenbeek en presentatrice Pernille la Lau verzorgen METSTRADE TV. 05 2021 | HISWA MAGAZINE 17
handel Internationale handel anno nu De ondernemer pakt kansen en lost problemen op De internationale handel staat al tijden onder druk. Ondernemers in de jachtbouwindustrie hebben onder andere te maken met stijgende container- en transportprijzen, handelsbelemmeringen en veranderend voorraadbeheer. Wat doen zij om nu en in de toekomst de handel door te kunnen laten gaan? Nemen ze andere beslissingen? Wat verwachten ze van de overheid? Een aantal ondernemers blikt vooruit. De tijd die mensen op het water doorbrengen nam in het coronajaar fors toe. Een mooie ontwikkeling, met soms een keerzijde. Want waar meer gevaren, gebouwd, vervangen en verkocht wordt, zijn meer grondstoffen, meer materialen en meer mankracht nodig om aan de vraag en de wens van de klant te voldoen. Een uitdaging af en toe, maar met veel kansen, zeggen ondernemers. Het voorraadbeheer is een van de vraagstukken die steeds weer opspeelt. Ondernemers blijken veerkrachtig, positief en voorbereid. Michiel Grondstra, Manager Purchase & Product Management bij Lankhorst Taselaar koos voor meer voorraad, dicht bij huis. ‘Er ontstond een enorme druk op de vraag naar materialen en grondstoffen, die ging van 0 naar 150%. In ons bedrijf zijn we meer in voorraad gaan nemen. Voor een gezond bedrijf, dat het financieel aankan, is dat een goede optie.’ Het helpt een beetje: ‘Ik heb meer voorraad in de buurt, maar ook veel meer vraag.’ Hij maakt ook op andere gebieden structureel andere keuzes. ‘Ik plan twee keer zover vooruit: zeker twaalf maanden. We haalden voor een deel de productie van ons huismerk Talamex terug naar Europa en we zorgden voor extra leveranciers uit Azië en Europa waar dat mogelijk is. Maar toch, veel onderdelen voor assemblage in Europa blijven uit het Verre Oosten komen. Dat geeft af en toe spanning, hoe groot onze voorraad ook is. Uiteindelijk gaat het er gewoon om dat we het net een beetje beter doen dan de concurrent.’ Verder vooruit bestellen Roel ter Heide, eigenaar van WhisperPower, beaamt dit: ‘Het was even schrikken gedurende twee maanden vorig jaar, maar nu loopt het weer als vanouds. Onze productie kreeg te maken met trage leveringen uit China. Dat is iets waar ik nu rekening mee houd door verder vooruit te bestellen’, zegt ook hij. Daarnaast deed Ter Heide nog wat andere ingrepen om zo snel mogelijk gezond door te kunnen: ‘De afnemers gingen op ons verzoek sneller betalen en ik heb snel een professioneel Reshoring - het terughalen van productie uit lagelonenlanden - is een trend. Boot Show Genua 18 HISWA MAGAZINE | 05 2021
Tekst: Dominique van Dam WhisperPower kreeg een grote order van Princess Yachts voor een ‘hybride’ stroomsysteem voor de nieuwe X80. videobelsysteem geïnstalleerd, voor contact met klanten en leveranciers.’ Ook hij legde voorraden aan, in-house. ‘In het pand is – gelukkig – veel ruimte beschikbaar. Dat, samen met financiële buffers, zorgt ervoor dat veel voorraad bij onszelf ligt nu. En ik ben ook gaan kijken naar wat verder dichterbij huis kan. China blijkt gaandeweg steeds duurder, moeilijker en minder leverbetrouwbaarder te worden.’ ‘Er is 100% doorgewerkt, we hebben overal bovenop gezeten om daardoor aan de vraag - nu 40% hoger - te kunnen voldoen’, vult hij aan. Om het bedrijf meer slagkracht te geven, nam Ter Heide maar liefst twaalf mensen aan. ‘De online marketing is verbeterd, we maken instructievideo’s, er komt een nieuwe website en hebben meer techneuten en softwarespecialisten in dienst.’ De crisis was voor de kostenkant positief, lacht hij: ‘Geen beurzen, dus niet vijftien shows zelf en vijftien in support. Maar dat geld geef ik nu versneld weer uit, we reizen weer overal heen.’ Vervoer als onvoorspelbare factor Het vervoer van onderdelen, deze ‘simpelweg’ van bijvoorbeeld de Chinese fabrikant naar hier krijgen, blijft een onvoorspelbare factor. ‘Als de haven ineens dicht is’, zegt Grondstra, ‘dan kijk ik naar alternatieven. Als de containerschepen er gewoon niet zijn, is vervoer per trein of vliegtuig zeker een optie, maar daar zijn net zo goed wachttijden én hoge prijzen. Ik betaal soms toch de premiumprijs om voorraad binnen te krijgen. Tot nu toe was dat altijd gelukt zonder deze lasten door te rekenen naar de klant, Michiel Grondstra maar dat hebben we nu wel voor het eerst gedaan. Gelukkig is daar ook begrip voor. We blijven nog even in deze piek, niet alleen de komende maanden. Marktprijzen, daar doe je niets aan.’ Reshoring: omslag op de arbeidsmarkt nodig Reshoring, zoals het terughalen van productie uit lagelonenlanden officieel heet, is een trend. Marco de Vrind, ondernemer en docent International Business aan de IVA in Driebergen geeft aan dat we moeten nadenken over de voor- en nadelen van offshore, nearshore en reshore: ‘Reshoring moet wel mogelijk zijn’, legt hij uit. ‘Nederland heeft een kenniseconomie. We hebben meer mensen nodig die een vak willen uitoefenen, die willen maken en produceren.’ Om verder te kunnen met reshoring hebben we dus een omslag nodig: ‘Diversificatie van de arbeidsmarkt is noodzakelijk. Nederland heeft nu nog een prachtige leidende positie in de internationale jachtbouw, maar het gaat de kant op van de auto-industrie. In die branche zien we al dat er maar een paar grote dealers over zijn. Als je niet snel handelt, loopt net als in die branche de vakkennis weg. Helaas is de overheid vaak traag en inefficiënt.’ 05 2021 | HISWA MAGAZINE 19
ONTDEK HET WATER Van comfortabele temperatuur aan boord door airconditioning, ventilatie, verwarming en zonwering tot optimale besturing, eten en drinken bewaren, koelen en bereiden en sanitaire voorzieningen. Wij zijn is een innovatief gedreven producent van complete, slimme én comfortabele oplossingen voor vrijetijds- en luxe vaartuigen en commerciële schepen. Onze producten zijn geliefd en beproefd over de hele wereld. Ook jouw leven op het water maken wij graag comfortabel. Ontdek Dometic Marine op METSTRADE 2021 Hal 1 Stand 171 & 271
handel Artikelen van Talamex in Hij ziet een taak weggelegd voor de overheid: ‘Voor de jachtbouw moet de overheid zich veel bewuster worden van het internationale concurrentiemodel. Het is nu de tijd voor een level playing field voor ondernemers met collega’s in concurrerende landen. De overheid kan helpen via wetgeving, door innovatie te behouden en te gelde te maken. Het moet voor ondernemers aantrekkelijker zijn te investeren in personeel. Ook kan de overheid de supply chain helpen veranderen en mensen in Nederland verder activeren. Het kan slimmer en productiever, de overheid zou eens naar de brancheverenigingen kunnen luisteren.’ De overheid kan helpen via wetgeving, door innovatie te behouden en te gelde te maken. Hybride ondernemen Het contact met de klant blijft hybride. De ondernemers gaan inmiddels weer op pad, in binnen- en buitenland. Cannes Boat Show was een goede start, de METS staat voor de deur. Bij Lankhorst Taselaar hebben ze nog wel een beursalternatief: ‘We organiseren dit jaar nog een virtual show, zoals we die vorig jaar ook organiseerden,’ zegt Grondstra. ‘Op 1, 2 en 3 december aaanstaande hebben we drie dagen lang online video’s en gesprekken met experts en leveranciers. Een mooie aanvulling op de METS en een mooie vervanging, mocht de beurs ineens toch nog geannuleerd worden.’ Een voorspelling durft Ter Heide deels te doen: ‘De verkopen gaan nog harder door. En omdat materiaal, calculatie en kostprijs nu wat scheef lopen, is die markt moeilijk te voorspellen.’ Maar zeker weten doet hij één ding wel: ‘Over twee jaar is er een overaanbod wat weer een neerwaartse werking heeft op de prijzen.’ het magazijn van Lankhorst Taselaar. 05 2021 | HISWA MAGAZINE 21
trends Tamara Oome van Oome Watersport over trends in de watersport ‘We zetten net even dat stapje extra voor de klant’ Oome Watersport in Drimmelen speelt als MKB-bedrijf in op de trends in de watersport, van elektrisch varen tot digitale gadgets aan boord. Voor de kritische consument zet Tamara Oome net dat stapje extra. Tamara Oome voor de haven: ‘Als een klant blij vertrekt, ben ik gelukkig’ Tamara Oome (45) groeide op in het watersportbedrijf van haar ouders. Als klein meisje wilde ze al het liefste doen wat haar vader deed: in de werkplaats aan boten klussen. In 2013 stapte ze in het familiebedrijf Oome Watersport in Drimmelen, gelegen aan de Amer. Nog steeds heeft ze de leukste baan die ze kan bedenken. ‘Ik heb bij een bowlingbedrijf en in de autotechniek gewerkt. In de watersport ben je bezig met de hobby van je klanten. Als een klant blij vertrekt, ben ik gelukkig.’ Verwend Na een drukke periode geniet Tamara Oome van een welverdiende vakantie op het water in de Biesbosch. Op haar motorboot vertelt ze – op verzoek van HISWA Magazine – meer over de ontwikkelingen en trends in de detailhandel, ook voor komend jaar. Wat haar vooral opvalt, is dat klanten veeleisender zijn geworden: ze willen meer voor minder geld. ‘Consumenten zijn verwend, ze kunnen overal altijd alles kopen. Producten uit China kosten bijna niets. Ze zitten het liefst voor een dubbeltje op de eerste rang.’ Consumenten zijn verwend, ze kunnen overal altijd alles kopen. 22 HISWA MAGAZINE | 05 2021 Oome die het bedrijf samen met haar moeder runt en twee medewerkers in dienst heeft, vindt de houding van sommige klanten lastig. Haar aanpak? Ze geeft vooraf duidelijk aan wat de kosten zijn én ze net even dat stapje extra voor de klant. ‘Als een boot na een grote beurt uit de werkplaats komt, zie je bijna altijd vieze vingers. We zorgen er altijd voor dat de boot netjes en schoon naar de klant gaat.’ Oome Watersport heeft in coronatijd geprofiteerd van de nieuwe watersporters die in eigen land op het water vertier zoeken. Meerdere klanten met een tweedehands boot klopten bij haar bedrijf aan voor een reparatie. ‘Zij hebben geen verstand van boten, dat merk je. Ze willen snel een boot om direct het water op te gaan, en hebben vaak al veel betaald. Dat pakt niet altijd goed uit. Ze nemen eerder een reparatie van 2000 euro voor lief, omdat ze anders voor niets die boot hebben gekocht.’ Alle reparaties op één adres Oome bouwt echter vooral op haar circa 1000 vaste klanten. Zij kiezen voor gemak: voor elke reparatie willen ze op één adres terecht kunnen. Oome schakelt waar nodig professionals in die specifieke klussen kunnen doen, zoals de reparatie van een tentdoek. ‘Mensen hebben weinig tijd, willen snel worden geholpen, en niet hoeven aan te kloppen bij verschillende bedrijven. Daar spelen we dus op in.’ Elektrisch varen Oome houdt de ontwikkelingen van elektrisch varen nauw in de gaten, zoals in Amsterdam waar vanaf 2025 in het centrum boten alleen uitstootvrij mogen varen. In het vaargebied in en rond de Amer is varen op batterijen nog geen gemeengoed. ‘Ik volg de plannen van Amsterdam zeker, je moet weten wat er speelt. Onze klanten maken maar mondjesmaat gebruik van elektrisch varen. Je redt het om de Amer over te steken, maar de terugweg wordt al lastig. De accu’s zijn bovendien heel groot, die kun je niet in elke boot plaatsen. De techniek moet zich nog verder ontwikkelen. Over 10, 20 jaar zal elektrisch varen gewoon zijn, verwacht ik.’
Je hoeft niet meer te kunnen varen, de boot denkt voor jou. Tamara Oome aan boord van haar eigen boot. Digitale gadgets Een andere trend zijn de digitale gadgets die de watersporter aan boord meer comfort bieden. Oome Watersport is onder meer dealer van Mercury. Bij de buitenboordmotor levert het bedrijf desgewenst een joystick waarmee de schipper zonder na te denken kan sturen. ‘Je hoeft niet meer te kunnen varen, de boot denkt voor jou.’ Een ander populair gadget is een draadloos dodemanskoord. In plaats van een koordje dat vastzit aan de boot, draagt de schipper alleen een los bandje om de pols. ‘Dat werkt hetzelfde als een dodemanskoord, maar het is comfortabel.’ De medewerkers van Oome Watersport moeten, net als Tamara Oome, hun kennis up-to- date houden om de digitale noviteiten te kunnen repareren. ‘We zijn vooral een reparatiebedrijf. Als een joystick niet werkt, moeten we die wel kunnen maken. Het gaat om een heel andere techniek, met software. Die moet je kunnen uitlezen. De klant verwacht dat ook van ons, dat we snel een oplossing hebben. Als het een keer niet lukt, moet je eerlijk zijn. Ik heb wel eens de hulp van de motordealer ingeschakeld. We komen er altijd uit.’ Probleemloos varen Probleemloos varen is niet voor niets de slogan van Oome Watersport. Dat begint bij goede service van het bedrijf, stelt Tamara Oome. ‘We ontzorgen de watersporter. Als onze klanten hun boot komen halen, stappen ze het liefst direct aan boord, en pakken ze de sleutel aan.’ Motor starten en varen maar! De medewerkers van Oome Watersport houden hun kennis up-to-date om alle noviteiten te kunnen repareren. Trends in de watersport Veel watersporters willen comfort en gemak aan boord. En zij worden op hun wenken bediend. Met een joystick bijvoorbeeld kunnen zij zonder nadenken hun boot besturen en gemakkelijk afmeren. Een andere trend zijn draagvleugels – ook computergestuurd – die de boot stabiel door het water laten glijden. Daarnaast zal elektrisch varen in populariteit toenemen: producenten blijven de techniek steeds verbeteren, waardoor het ook voor kleinere boten interessant wordt. In coronatijd kozen veel nieuwe watersporters voor een huurboot, maar de verkoop van (tweedehands) exemplaren nam ook toe. Een oplossing voor consumenten die liever niet huren, maar een eigen boot te duur vinden: gedeeld eigenaarschap. 05 2021 | HISWA MAGAZINE 23 Tekst: Lisette Vos
innovatie Stilte en gemak Innovaties bevorderen comfort aan boord Chips en processoren maken van een jacht een huiskamer. Jachtbouwers bieden met moderne techniek hun klanten een zorgeloze bediening van zelfs grote jachten. Alles wordt elektrisch en gekoppeld in een slim netwerk, zodat de bemanning elk onderdeel via de smartphone kan bedienen. Technautic-directeur Cees Kopper: “De nieuwe watersporters investeren in moderne apparatuur.” Comfortabele traagschuimmatrassen, espresso-apparaten, muziekinstallaties en televisie. De inrichting van motor- en zeiljachten biedt in toenemende mate de gemakken en voorzieningen die mensen in hun huis op de wal hebben. Ook verwarming en airconditioning kan niet meer ontbreken. De kombuis gaat op een keuken lijken waar het gasbrandertje is vervangen door een inductiekookplaat met meerdere pitten. Keukenapparatuur als waterkoker en oven is bijna standaard geworden aan boord. Steeler Yachts werkt samen met het echtpaar Boer van het sterrenrestaurant De Librije bij de inrichting van de kombuis met apparatuur plus een selectie van specerijen en wijnen. De watersporter van de 21e eeuw is niet meer stoer aan het navigeren over woest water, maar ontspant in het comfort van zijn jacht waar alles zorgeloos functioneert. Zelfs golven worden gedempt met stabilisatoren. Vermogensvraag “De boten worden groter en klanten die zo’n jacht kopen worden ook veeleisender,” constateert Koen Maronier, directeur bij jachtwerf Maronier en importeur van Northern Lightsgeneratoren in Europa. “De eigenaren van grote jachten hebben meer mogelijkheden om langere tijd aan boord te blijven. Dankzij internetverbindingen, en nu iedereen gewend is om op afstand online te werken, kunnen jachteigenaren langere tijd aan boord zijn. De vraag naar vermogen om alle systemen van elektriciteit te voorzien, groeit navenant. Bij een langer verblijf aan boord wordt niet alleen maar op mooie dagen van het varen genoten, maar wordt slapen, koken en verblijven belangrijker. Airco en verwarming, internet, multimedia en stabilisatie tijdens het ankeren worden belangrijk. Die aspecten vergen veel vermogen. Dat is met een accupakket niet goed op te lossen. Ook met zonnepanelen haal je het niet om dergelijke voorzieningen meerdere dagen te laten draaien. Generatoren zijn dan onontbeerlijk. Die moeten dan wel fluisterstil zijn.” Bij een langer verblijf aan boord wordt slapen, koken en comfort belangrijker. 24 HISWA MAGAZINE | 05 2021 Gekoppeld Ook op de jachten van de in Nederland wat meer gangbare maten, tussen de 7 en 15 meter lang, willen bemanningen meer gemak. “Dankzij de opleving in de vraag naar jachten, hebben we een periode van erg veel vraag gehad,” blikt directeur Cees Kopper van Technautic terug op de coronaperiode. “De nieuwe watersporters, die veel gebruikte jachten kochten, vervingen oude spullen aan boord voor nieuwe. Vooral waterpompen en elektrische toiletten werden in grote hoeveelheden verkocht. De vraag naar comfortproducten zien we al jarenlang in de watersport. Airco’s en kachels komen aan boord, warm en koud stromend water. De elektronica wordt met NMEA2000 en canbussystemen gekoppeld zodat ook op relatief kleine jachten alle elektrische apparaten en lampjes vanaf het multifunctionele scherm te bedienen zijn. Of met de telefoon via een appje.” Centraal bediend Integratie van elektronica is de strategie van boten- en watersportbenodigdhedenconcern Brunswick. “Met alle instrumenten, sensors en apparaten zou de boot vol komen te zitten met knopjes en schakelpanelen”, betoogt technical customer and support specialist bij Brunswick Europa Tomek Kepa. “Moderne schippers willen alles kunnen regelen vanaf het centrale multifunctionele scherm of vanaf hun smartphone. De Advanced Products Group binnen ons bedrijf ontwikkelt dat.” “Comfort is ook bedieningsgemak”, vervolgt Kepa. “Dankzij Joystick Piloting is geen uitgebreide opleiding in manoeuvreren nodig. Onervaren stuurlui kunnen met precisie een groot jacht aanleggen dankzij de joysticksystemen die wij ontwikkelen. En comfort is stilte. Omdat in de Verenigde Staten dieselmotoren in jachten worden
Onervaren stuurlui kunnen met precisie een groot jacht aanleggen dankzij een joystick. Processoren en moderne software maken het mogelijk om met een joystick aan te leggen en te manoeuvreren. vervangen door benzine, ontwikkelen wij grote buitenboordmotoren. De Verado 12 cilinder 600 pk die we afgelopen maand presenteerden, is ongelooflijk stil. Niet alleen het geluid is minimaal, ook de trillingen zijn voor een groot deel weg. Speciale rubbers voor de ophanging en de hub van de schroef zijn ontworpen om trillingsvrij te functioneren. Dat geeft heel veel rust aan boord.” Bluetooth Om in oudere jachten moderne apparatuur aan te brengen, is het erg handig als die draadloos is. “Het is ingewikkeld om in oudere jachten nieuwe bedrading te trekken,” merkt Kopper op. “De bluetooth- of wifi-verbinding met verlichting, de sensor van de windmeter en dieptemeter en log bespaart heel wat installatie-ellende. Naast het moderniseren van instrumenten, toiletten en watervoorziening zien we dat schippers investeren in geluidsinstallaties. Fusion is op het moment ons best verkopende merk.” Zekerheid Schippers en eigenaren willen stroomvoorziening waarnaar ze niet hoeven om te kijken. “Dat stelt ons als leveranciers van generatoren soms voor ingewikkelde opgaven”, stelt Maronier. “Als er vermogen wordt gevraagd, moet de generator automatisch aanslaan. Maar de vraag naar vermogen varieert. Daarom richten we de meeste sets voor stroomvoorziening in met peak shaving. Koen Maronier: “Jachteigenaren zijn langer aan boord en verlangen dat alles net zo werkt als thuis.” ” Dat betekent dat een generator een kleiner vermogen heeft dan de grootste vraag op enig moment aan boord. Als dan toch het volledige vermogen wordt gevraagd, werkt de generator volop en wordt de rest van het vermogen uit de accu’s gehaald. Als de stroomvraag dan weer minder wordt, blijft de generator op zijn ideale toerental door draaien, een toerental waarop de motor optimaal vermogen levert ten opzichte van het brandstofverbruik. Zo worden de accu’s weer geladen voor de volgende piek in stroom vraag. Als de accu’s vol zijn, slaat de generator automatisch af. Zo is voor de bemanning de elektriciteitsvoorziening zorgeloos en het brandstofverbruik minimaal in relatie tot het gevraagde vermogen. Dat kan dankzij automatisering. Maronier: “De eigenaar wil wel zeker weten dat de generator het altijd doet. Die betrouwbaarheid willen we leveren.” 05 2021 | HISWA MAGAZINE 25 Tekst: Hans Buitelaar
Nautische Advocaten – Legal support in stormy times Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche kan worden geconfronteerd waaronder he t opstelle n va n contracte n o p maa t e n jachtbouw- , jachtverkoop- , jachtverhuur-, jachthaven- en incassoperikelen. Mr . Iv o va n Emsted e geld t al s d e grondlegger/opstelle r va n d e 1 3 set s HISWA algemene voorwaarden en de bijbehorende standaardcontracten. Mr. Edwin H.J. Slager edwin@vanemstedeslager.nl Mr. Ivo M.F. van Emstede Lid van Verdienste van HISWA Vereniging ivo@vanemstedeslager.nl Leidseplein 33-2 • 1017 PS Amsterdam • 020 675 69 30 • www.vanemstedeslager.nl
het standpunt Nieuwe rubriek De overheid moet zuiveringssystemen aan boord toestaan In deze nieuwe rubriek behandelen we een standpunt over een actueel issue in de jachtbouw- en watersportsector. Dit keer het standpunt van HISWA-RECRON over oplossingen voor het lozen van toiletwater. Het is algemeen bekend dat watersporters de inhoud van een toilet niet overboord mogen lozen. Het lozingenverbod, bedoeld om de kwaliteit van onze binnenwateren te waarborgen, is in 2009 ingevoerd. De huidige regelgeving staat in het Besluit Lozen Buiten Inrichtingen. HISWA was destijds voorstander van de vrije formulering van dit verbod. Het geeft watersporters de ruimte zelf invulling te geven aan het verbod; er is geen specifiek middel voorgeschreven. Vuilwatertanks te duur en omslachtig Laten we eerst kijken naar de oplossing die vanuit de overheid gepromoot wordt: het inbouwen van een vuilwatertank. Dat is inmiddels verplicht voor nieuwe boten en is opgenomen in de Wet Pleziervaartuigen in 2016. In boten die voor 2016 zijn gebouwd, bevindt zich echter zelden een vuilwatertank. Het inbouwen van zo’n tank is een kostbare en omslachtige aangelegenheid voor de watersporter. 05 2021 | HISWA MAGAZINE 27 Tekst: Liane Jansen
Hét enige indoor watersport event van Nederland! WTC EXPO Leeuwarden Schrijf je nu in via www.boot-holland.nl 9 t/m 13 MAART 2022 drijvende steigers & turn key marinas golfbrekers - complete jachthavens - industriële steigers speciale roeisteigers - drijvend maatwerk - huursteigers Prins Bernhardlaan 1 NL-3297 CB PUTTERSHOEK T +31 (0)78 67 77 000 E info@interboatmarinas.nl I www.interboatmarinas.nl METSTRADE stand EL.205
het standpunt Veel watersporters – al dan niet met een vuilwatertank aan boord – houden zich niet aan het lozingenverbod. Het blijkt in de praktijk erg lastig om in bestaande vaartuigen een tank in te bouwen. Volume is een probleem, geur is vaak ook een groot nadeel. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) wil de afsluiters van vuilwatertanks voortaan verzegelen. Zodat mensen er niet mee kunnen sjoemelen en alsnog het toiletwater lozen. Momenteel werkt het ministerie de uitvoering van deze verzegeling uit in het zogenaamde Besluit Activiteiten Leefomgeving (BAL). Het BAL komt per 1 juli 2022, maar wanneer de verzegeling verplicht wordt, is nog niet vastgelegd. HISWA-RECRON vindt om meerdere redenen het niet realistisch om snel een verzegeling in te voeren. Op de eerste plaats is het een onhaalbare, buitenproportionele maatregel. Het huidige lozingenverbod werkt slecht omdat er praktische bezwaren zijn, niet door onwil van watersporters. Ten tweede is verzegeling al snel gecompliceerd, zeker langs de kust. En tot slot is de handhaving ingewikkeld. Verzegeling bewijst dat de overheid uitgaat van onwil bij watersporters. De oplossing: zuiveringssysteem aan boord HISWA-RECRON vindt een zuiveringssysteem aan boord, waarbij het toiletwater wordt gezuiverd van ziekmakende bacteriën, de beste oplossing. Fabrikanten werken inmiddels aan verschillende systemen. Daar zitten, naar verluidt, ook kleine systemen bij die redelijk betaalbaar zullen worden aangeboden. Zuiveringssystemen zijn daarmee een goed alternatief voor de vuilwatertanks. Het lozen van gezuiverd toiletwater wordt op deze manier mogelijk. Het effluent (gezuiverd afvalwater) moet voldoen aan de Zwemwaterrichtlijn: 90 percentiel, uitsluitend bacteriologisch. Daarnaast moet de zuiveringsinstallatie zijn gecertificeerd. Om een certificaat te halen, moeten de apparaten een duurtest ondergaan. De duurtest in een laboratorium is kostbaar. Er wordt nog gewerkt aan een oplossing voor deze drempel. HISWA-RECRON zet in op een overgangstermijn van minimaal vijf jaar waarbij waterzuivering is toegestaan en breed beschikbaar, inzetbaar en betaalbaar is. “Wij zijn ervan overtuigd dat watersporters bereid zijn om hun toiletwater te zuiveren, als er niet al te grote, goede, betaalbare zuiveringssystemen op de markt zijn”, aldus Jeroen van de Heuvel, hoofd afdeling jachtbouw en watersport bij HISWA-RECRON. “Het ingewikkelde systeem met verzegeling en handhaving is betuttelend en onnodig. De handhaving kan nooit voldoende om watersporters te dwingen hun afsluiter te verzegelen. Een technische oplossing werkt veel effectiever dan een handhaver.” De regelgeving staat andere oplossingen toe. Maar behalve het chemisch toilet blijken in de praktijk andere oplossingen weinig te worden toegepast aan boord. Daar liggen nog wel kansen voor creatieve ondernemers. Reactie van het Watersportverbond We vroegen het Watersportverbond om een reactie. “Het Watersportverbond staat voor schoon water, maar vindt eveneens het termijn van de verplichte verzegeling onrealistisch. Dit omdat de beste oplossing, een compact en betaalbaar zuiveringssysteem, nog niet op de markt is”, aldus Arno van Gerven, directeur van het Watersportverbond. “Wij zien meer in een overgangsperiode van vijf jaar, waarin jachthavens voor meer uitpompstations kunnen zorgen en er zuiveringsinstallaties op de markt kunnen komen.” TE KOOP JACHTHAVEN IJSSELDELTA MARINA (Hattem) Jachthaven is gelegen op ruim 5 hectare erfpachtgrond. Op het terrein bevinden zich onder andere; 240 ligplaatsen, 20 camperplaatsen, verwarmd sanitair met wasserette en een havenkantoor. € 1.100.000,- k.k. Tel. 0341 - 25 23 63 Referentienummer: 210111 www.vandeloosdrechtrbm.nl F.A. Molijnlaan 28 8071 AG Nunspeet Postbus 8 8070 AA Nunspeet DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR 05 2021 | HISWA MAGAZINE 29
techtalk De risico’s bij onveilig gebruik van accu’s Een accu is een belangrijk onderdeel van een boot, al is het maar om de witte wijn koel te houden. Gebruikers die zich niet realiseren dat de stroom niet ‘uit de muur’ komt zoals thuis, kunnen in hun onwetendheid grote risico’s lopen. Zeker bij het verhuren van jachten aan niet-ervaren watersporters verdient dit onderwerp aandacht. Voor hun eigen veiligheid en de gemoedsrust van de verhuurder. Batterijen in serie geschakeld. Batterijen parallel geschakeld. Recent werden we geconfronteerd met een triest bootongeval waarbij mensen overleden als gevolg van het ‘gassen’ van een accu. Hierbij kwam het zeer giftige en dodelijke waterstofsulfide vrij. Hoe kon dit gebeuren? In dit artikel duiken we in de techniek die met de accu samenhangt. Accu’s zijn er in allerlei soorten, maten en capaciteit. De meest toegepaste batterij is de loodzwavelzuuraccu in de categorie ‘natte batterijen’. Daarnaast zijn er nog ‘droge accu’s zoals de lithium-ion batterijen, elk met hun specifieke eigenschappen. We beperken ons in dit artikel tot de natte batterij. Welk vermogen een accu moet hebben, wordt bepaald door het opstellen van een energiebalans. Hierbij worden alle verbruikers aan boord opgeteld zodat bekend is hoeveel stroom het systeem moet kunnen leveren. Dit wordt uitgedrukt in ampère-uur. Zolang er geen (grote) verbruikers worden toegevoegd, zijn ‘vraag en aanbod’ in evenwicht. Problemen kunnen ontstaan als er verbruikers worden toegevoegd en de beschikbare capaciteit niet wordt aangepast. Zo komt het in de praktijk voor dat huurders van een jacht huishoudelijke apparaten aan boord brengen die niet bij de standaarduitrusting van het gehuurde jacht horen. Deze apparaten kunnen zoveel stroom uit de accu’s trekken dat die te ver ontladen worden. Dit in combinatie met (normale) veroudering kan ertoe leiden dat de batterijen bij aansluiting op de walstroom waterstofsulfide afgeven. Dit gas ruikt naar rotte eieren maar bij hogere concentraties raakt het reukvermogen aangetast en is het niet meer te ruiken. Juist dan wordt het erg gevaarlijk en kan bij niet ingrijpen de dood snel volgen. Zeker ook omdat dit gas zwaarder is dan lucht waardoor het niet ‘vervliegt’ maar zich onderin de boot verzamelt en niet weg kan. Geen idee Jan Huibers van Yachtcharter Huibers ziet in zijn dagelijkse praktijk dat sommige huurders bijvoorbeeld een extra koffiezetapparaat of elektrische barbecue meenemen. Huibers: ‘Huurders hebben soms geen idee dat een boot in feite een zelfvoorzienende eenheid is en ze niet zomaar allerlei verbruikers kunnen toevoegen zonder dat dat effect heeft op de elektrische installatie. En het belangrijkste: dat dit grote veiligheidsrisico’s met zich mee kan brengen. We zijn verplicht huurders hier met klem op te wijzen. Vandaar ook dat ik werk met een monitoringsysteem waarbij ik de essentiële data van de gehuurde boot op afstand kan volgen en zo nodig kan ingrijpen. Dat heb ik inderdaad een paar keer moeten doen om de huurder tegen zichzelf te beschermen.’ 30 HISWA MAGAZINE | 05 2021
Jan Huibers Compensatiedraad Technisch is het in onbalans raken van batterijen door de verandering van interne weerstanden lange tijd te voorkomen door een compensatiedraad aan te leggen. Dit is redelijk onbekend en gebeurt dus lang niet altijd. Specialisten raden aan om accu’s als het kan in serie te schakelen waarmee het risico op verschillen in de interne weerstand van batterijen wordt verkleind. Bijvoorbeeld door 6 volt-cellen in serie te schakelen die vaak ook een hogere capaciteit van zichzelf hebben. Ellende voorkomen Hoe kan het zover komen dat accu’s waterstofsulfide (rotte eierenlucht) gaan afgeven? Om te beginnen moeten we dan kijken naar de samenstelling van de accupakketten. Een oorzaak kan liggen in het parallel schakelen van meerdere accu’s. Hierbij worden de plussen aan de plussen en de minnen aan de minnen verbonden. Echter, niet elke batterij heeft dezelfde interne weerstand, zeker niet als die van leeftijd verschillen. Dat kan er bij het opladen toe leiden dat de ‘slechtste’ accu met de meeste weerstand bij herhaling niet volledig geladen wordt. Die kan hierdoor gaan sulfateren. Dit is een chemisch proces waarbij cellen in de batterij niet meer volledig werken door de vorming van zuurkristallen op de platen. De accu gaat er in capaciteit nog verder op achteruit en er kan uiteindelijk kortsluiting in de accu ontstaan. Zo kan er overladen worden en dan ontstaat het levensgevaarlijke waterstofsulfide. Een monitoringsysteem kan veel ellende voorkomen. Dit maakt het mogelijk om gegevens van het jacht op afstand uit te lezen en alarmwaarden in te stellen. Bijvoorbeeld waarden voor onder- of overspanning. Zo kan de verhuurder ingrijpen als hij bij bijvoorbeeld het laden van de accu te lage waarden ziet. Een accu is bij een rustspanning van 11,64 volt volledig ontladen. Een veel gemaakte fout is dat gebruikers denken dat die waarde dan 0 is, maar zo werkt het dus niet. Als de accu geheel geladen is, is de waarde van 12,72 volt af te lezen. Een ander belangrijk advies is om de accu’s na ongeveer twee jaar gebruik te laten testen. Daarbij wordt onderzocht wat de gezondheid van de accu’s is (state of health) en of er sprake is van sulfateren. Zodat bekend is of de batterijen vervangen moeten worden of niet. Op die manier kunnen problemen en veiligheidsrisico’s worden voorkomen. Meer informatie HISWA-RECRON organiseerde afgelopen zomer een webinar over veilig verhuren. In dit webinar gaven specialisten antwoorden op vragen als: hoe kun je zo veilig mogelijk verhuren? Hoe maak je huurders bewust van de risico’s? Hoe kun je op afstand bepaalde informatie aan boord monitoren? Het webinar is terug te kijken op het YouTube-kanaal van HISWA-RECRON. Het wordt gevaarlijk als batterijen waterstofsulfide – rotte eierenlucht – gaan afgeven. De opbouw van een batterij. 05 2021 | HISWA MAGAZINE 31 Tekst: Michaël Steenhoff
het portret Floortje Wijma In de rubriek Het Portret zetten we een persoon in de spotlights die op dat moment in de actualiteit is of verband houdt met het thema. In dit nummer met de METSTRADE Show is dat Floortje Wijma, sales- en exportmanager bij ARC Marine. ARC Marine is een groothandel op het gebied van lifestyleproducten voor de nautische branche. Waar wil je naar toe groeien met ARC? “Het is onze missie om in heel Europa bekend te staan als de specialist op het gebied van de inrichting van de boot. Om dit te bereiken werken we flink aan onze naamsbekendheid en zijn we continu bezig ons assortiment uit te breiden en aan te passen aan de markt. Denk aan meubilair, opbergers en accessoires. Door de coronapandemie merken we dat varen een vrijetijdsbesteding is geworden voor een grotere groep mensen. Met ons brede assortiment richten we ons op zowel de beginnende als de ervaren motorbootvaarders en zeilers. Deze klanten bereiken we via onze distributiekanalen zoals watersportwinkels, webshops, jachtwerven en distributeurs.” Dit nummer gaat onder andere over comfort aan boord. Welke trends en ontwikkelingen signaleer je op dit vlak? “Het is belangrijk om de traditionele smaak van de watersporter niet uit het oog te verliezen. De kleuren wit, blauw en rood, dessins met ankers, seinvlaggen en waterkaarten zie je daarom vaak terug in onze producten. Verder is teakhout een materiaalsoort dat bij veel watersporters altijd in de smaak valt. Maar de grote trend die ik zie, is op het gebied van outdoor living. Steeds meer mensen halen binnen naar buiten. Met verlichting, servies en design meubilair spelen we in op de die behoefte. Tot slot merk ik dat mensen steeds vaker bereid zijn om geld uit te geven aan duurzame spullen.” wordt steeds populairder. Outdoor living De nieuwste regisseursstoel: The Edge. 32 HISWA MAGAZINE | 05 2021
Jullie staan ook als exposant op de METSTRADE Show (hal 3, standnummer 128). Wat kan het beurspubliek bij jullie bewonderen? “Op de METS tonen we ons teak lifestyle assortiment, van ons eigen label ARC Marine Teak. Een nieuwe stoel in de familie van de regisseursstoelen is The Edge. Dat is een echte eye catcher op het gebied van design. Deze design stoel presenteren we voor het eerst op de METS. De METS is voor ons heel belangrijk: we willen onze producten aan heel Europa tonen, onze klanten weer live ontmoeten en nieuwe contacten te leggen.” De offline beleving is nog steeds belangrijk. Klanten willen kiezen en vergelijken in een winkel. ARC Marine is gevestigd in Lelystad, maar jullie openden in 2019 een shop-in-shop bij Tijssen Watersport in Leiderdorp. Vanwaar deze keuze? “Het online verkoopproces is tegenwoordig belangrijk, maar de offline beleving ook nog steeds. Zeker bij meubilair. Klanten willen kiezen en vergelijken in een winkel. Om ervoor te zorgen dat klanten ons hele assortiment kunnen bekijken, kozen we voor een shop-inshop. Al onze primeurs, ons teakmeubilair, nautische serviezen, sierkussens en stoere verlichting worden er gepresenteerd.” Biografie Floortje Wijma is watersporter in hart en nieren. Met haar ouders woonde ze op een woonboot en in de zomer zeilden ze Europa rond. In 2009 rondde ze de nautische opleiding aan de IVA Business School in Driebergen af. Daarna werkte ze in Düsseldorf als verkoper van het botenmerk Beneteau. Sinds 2018 werkt ze bij ARC Marine. 05 2021 | HISWA MAGAZINE 33 Tekst: Liane Jansen
PROFITEER NU VAN ONZE AANBIEDINGEN VEEL NIEUWIGHEDEN VOOR DE REFIT VRAAG EEN GRATIS CATALOGUS AAN! BEKLEDINGSSTOFFEN WAND/PLAFONDBEKLEDING LIJM & VERF MATRASSEN OP MAAT VLOEREN GELUIDS-ISOLATIE WWW.GISATEX.DE INFO@GISATEX.DE www.roodberg.com Moving forward 100% ELECTRIC Visit us at METS-Amsterdam stand EL.110 The Original E-novations CHECK!!! www.roodberg.com/news E-novations CHECK!!! www.roodberg.com/news
column rubriek Jeroen van den Heuvel Hoofd afdeling watersport en jachtbouw Watersport denksport Wie speelt er nog een logikwis? Een puzzel waarbij je een aantal aanwijzingen krijgt en door de juiste interpretatie de oplossing invult. Bij een logikwis is het altijd fijn om te weten dat het antwoord achterin het boekje staat. Als je dat leest, overkomt je het o ja-gevoel. Nu de voorbereidingen voor de METSTRADE Show in volle gang zijn, is het ook de periode voor de inkooporders. Dealers bij hun importeurs. Importeurs bij de fabrikanten. Veel bedrijfsgroepen kijken terug op een bijzonder jaar. Covid-19 liet negatieve sporen na bij bijvoorbeeld de chartervaart en de groepsaccommodaties. Het liet ook beduidend positieve sporen na. Open boten, sloepen, gebruikte boten en ook nieuwe boten: het aanbod hierin kon soms de vraag niet bijhouden. Ondertussen liepen prijzen voor grondstoffen op en werd het transport van onderdelen absurd prijzig. En dus ligt de vraag voor wat de verwachtingen voor het volgend jaar zijn. Wie de kranten leest, de nieuwsberichten volgt, de vakbladen uitpluist, ICOMIA-cijfers downoadt en de statistiekrapportage van HISWARECRON naslaat, heeft alle feiten op een rijtje. Dan kan ieder zijn eigen logikwis gaan invullen. Helaas staat achter in dit magazine niet de oplossing. Uit onze statistiekrapportages blijkt dat zelfs tijdens eerdere crises de meeste watersportondernemers positief bleven. Ondernemen brengt kansen met zich mee. Goed dat de METS de deuren kan openen. Want voor wie de inschatting wil maken wat voor watersportjaar 2022 wordt, is een gesprekje met je collega’s wel prettig. Vraag & Antwoord Vraag van een HISWA-RECRON-lid Mag ik als werkgever vragen of een werknemer tegen corona is gevaccineerd? Antwoord Ja, vragen mag. Daar moet dan wel een goede reden voor zijn. Het kan in beginsel alleen als je een duidelijk plan hebt hoe te handelen als de werknemer niet gevaccineerd is of de werknemer daarover geen mededeling wil doen. De werknemer hoeft op jouw vraag geen antwoord te geven! Vertelt hij het wel, dan mag je niets met deze informatie doen. Je mag het niet noteren en ook niet verwerken. Dat is in strijd met de privacywet. Gegevens over gezondheid zijn volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) bijzondere persoonsgegevens. Je mag geen bijzondere persoonsgegevens verwerken, tenzij er een wettelijke uitzonderingsmogelijkheid bestaat. Een bedrijfsarts mag wel vragen of een werknemer is gevaccineerd. Daar moet dan wel een goede reden voor zijn. Bijvoorbeeld omdat een werknemer met kwetsbare mensen werkt. De bedrijfsarts mag echter niet aan jou als werkgever doorgeven wie gevaccineerd is. Tot slot, je mag een werknemer ook niet verplichten om zich te laten vaccineren tegen corona. Vaccinatie is vrijwillig. Ieder mens mag zelf kiezen of die een coronavaccinatie neemt. Dit staat in de volgende wetten: • Artikel 11 van de Nederlandse grondwet waarin het recht op onaantastbaarheid van het lichaam staat. • Artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens. Daarin staat dat ieder mens het recht heeft om zelf te beschikken over zijn lichamelijke integriteit. Tips • Maak een helder coronabeleid. Daarin leg je bijvoorbeeld alle afspraken rondom thuiswerken en de geldende corona-werkinstructies vast. • Pas indien nodig de RI&E van je bedrijf aan. Hierin beschrijf je onder andere wat je doet om psychosociale arbeidsbelasting zoals pesten en discriminatie te verminderen of weg te nemen. • Maak problemen bespreekbaar. Blijf met elkaar in gesprek zonder direct terug te vallen op regelgeving. 05 2021 | HISWA MAGAZINE 35
NIEUWSINNOVATIE nieuws Laadpalen op zee Volledig elektrisch varende onderhouds- en bevoorradingsschepen voor energieplatforms op zee kunnen op zee hun accu’s laden met het offshore laadsysteem van MJR Power & Automation uit het Schotse Aberdeen. Het bedrijf ontwikkelde een concept en een eerste teststation voor ‘laadpalen op zee’. Elektrisch aangedreven schepen hebben vanwege beperkte accucapaciteit vaak een kleine actieradius. Wanneer een schip voldoende energie aan boord heeft om een enkele reis naar een windmolenpark te maken, is daar de mogelijkheid om op te laden. De beschikbare energie daar is volledig duurzaam opgewekt door de windmolen zelf. Met dit project in ontwikkeling won MJR een prijs in de Britse Clean Maritime Demonstration Competition. Deze prijsvraag is uitgeschreven door het Ministerie van Transport. Aan de prijs is een miljoenenbudget verbonden om de laadpalen op zee verder te ontwikkelen. www.mjrpower.com Ultraviolet licht doodt bacteriën en virussen Op de Southampton Boat Whow werd het waterzuiveringssysteem van Aegina Pure gepresenteerd. Drie modellen kunnen allemaal functioneren op zowel 12 als 24 volt. Ze zuiveren respectievelijk 3, 6 of 12 liter drinkwater per minuut. De Aegina Pure wekt met LED-licht ultraviolet licht op, dat de moleculaire structuur van bacteriën en virussen kapot maakt zodat die geen gezondheidsrisico meer opleveren. De zuiveraars zijn compact met een maat van iets meer dan 30 bij 20 bij 11 centimeter voor het kleinste model. De waterzuiveraar wordt ingebouwd in de waterleiding tussen tank en tappunt. De prestaties van Aegina Pure zijn te volgen via een app of – verbonden met een NMEA-netwerk – via een multifunctioneel scherm. De leverancier meldt dat dit systeem in vergelijking met andere waterzuiveraars vel minder energie vergt, geen schadelijke stoffen bevat en een grote mate van zuivering levert: 99,9 procent zuiver water. www.aegina-pure.com Bootcontrole op afstand Een zender op de boot en een applicatie op de mobiele telefoon maken het controleren van vitale gegevens op afstand mogelijk. Het Franse bedrijf Sentinel Marine ontwikkelde Seanapps en ging een samenwerking aan met Groupe Bénéteau. Op een flink aantal modellen van de zeiljacht- en motorjachtmerken van dat Franse concern wordt Seanapps voortaan standaard ingebouwd. Seanapps is ook los te koop om op bestaande jachten in te bouwen. Door aan het NMEA-netwerk te koppelen gaat dat eenvoudig. Een zender geeft via een 4G-telefoonverbinding de actuele positie door. Het kastje houdt het niveau van het bilgewater bij en het laadniveau van de accu’s. Afgelegde routes worden opgeslagen, net als maximum snelheid. Gekoppeld aan het NMEA2000-netwerk houdt het kastje ook de activiteit van bilgepompen, de diepte, windsterkte en het tankniveau bij. Als ook de motorbediening op het netwerk is aangesloten, wordt een logboek bijgehouden van het verloop van toerentallen, het brandstofverbruik en het aantal motoruren. Met extra sensoren registreert Saanapps ook de rook, luchtvochtigheid, temperatuur, of de deur wordt geopend en de hoeveelheid afgenomen walstroom. Het signaal dat het kastje uitzendt, wordt opgevangen door te smartphone van de schipper. Als er een alarm is, dan geeft de app een signaal op de telefoon. www.seanapps.fr 36 HISWA MAGAZINE | 05 2021
RIB inclusief e-motor Zodiac, producent van Rigid Inflatable Boats, ging een samenwerking aan met Torqueedo, producent van elektrische bootaandrijvingen. De RIB’s kunnen voortaan ook met aandrijving worden geleverd zolang die maar elektrisch is. Op het Cannes Yachting Festival presenteerde Zodiac de e-Open serie, met de e-Open 3.1 en 3.4. De boten van 3,10 en 3,40 meter lang halen met de Torqueedo-electromotor een snelheid van 12 knopen en houden deze snelheid dankzij de accu 50 minuten vol. Op lagere snelheden neemt de vaarduur en de actieradius toe. Onderhoud of serviceintervallen zijn niet nodig, stelt Zodiac. De boten zijn beschikbaar in PVC (strongan) en in Hypalon (neopreen) in zwart of lichtgrijs. Na de elektrische jet-aangedreven e-Jet 450 die Zodiac in 2017 introduceerde, is dit de tweede serie elektrisch aangedreven RIB van het merk. www.zodiac-nautic.com Hybride Rolls Royce Autofabrikant Rolls Royce, eveneens leverancier van scheepsmotoren, gaat in samenwerking met de Italiaanse jachtwerf Feretti een hybride aandrijving ontwikkelen voor grote jachten. De motorkamer van een nieuwe 106 voet (32 meter) lang motorjacht wordt ingericht met twee 12 cilinder MTU-motoren, twee elektrische motoren, een pakket aan accu’s en de bedieningsapparatuur voor de complete aandrijving. Daarnaast wordt stikstof uit uitlaatgassen gefilterd met een SCR-installatie. De motorenfabrikant (MTU is de maritieme divisie van Rolls Royce) en de jachtbouwer willen de toegang tot jachthavens en vaarwater waar een uitstootbeperking geldt, veilig stellen. Ook het comfort is bij de hybride oplossing gebaat. www.mtu-solutions.com Stand Up Boating Met een stuurtje in plaats van een peddel staand over het water. Dat kan met de e-sub. De e-sub die werd ontwikkeld door John van Lieshout biedt een nieuwe vorm van varen: rechtop staand op een stabiel board door het water met een elektrisch motortje onder de plank. De plank is iets breder en stabieler dan een stand up paddling board (sup), om ook de minder geoefende rechtopstaande plankvaarder de mogelijkheid te bieden makkelijk te varen. Aanleggen met vogelperspectief Het nieuwe Surround View Camera System van Garmin is een integratie van zes camera’s die met slimme software zijn gekoppeld. Hierdoor krijgt de schipper bij de stuurstand een compleet beeld van alles wat zich rond de boot bevindt. De afstand tot de kade, steiger, meerpalen of andere jachten is vaak vanaf de stuurpositie niet zichtbaar als een jacht daar vlakbij ligt tijdens het afmeren. Een camera op de boeg, een op de spiegel en aan bakboord en stuurboord elk twee, zien gezamenlijk alles rond het jacht. Het camerasysteem zet de zes verschillende beelden om in een overzichtelijk beeld waarop alle objecten rond de boot in beeld worden gebracht zoals een vogel die van boven de boot zou zien – of een drone. Ook zijn de beelden van iedere camera los op te roepen. Het systeem maakt gebruik van hetzelfde multifunctionele scherm waar ook andere boordapparatuur op wordt afgelezen. www.garmin.com 05 2021 | HISWA MAGAZINE 37
nieuws E-motor onder water achter de spiegel “De meest efficiënte motor voor bootaandrijving die bovendien een leven lang onderhoudsvrij mee gaat”, belooft de Zweedse fabrikant Candela van elektrische boten en hun elektrische aandrijvingen. De elektrische motor die werd ontwikkeld voor de draagvleugelmotorjachten van Candela, komt ook op de markt voor toepassing op andere boten. De pod-motor is efficiënt omdat er geen tandwielen met bijbehorende wrijving nodig zijn voor de overbrenging naar de schroef. Om de voortstuwing nog effectiever te maken, is de C-pod uitgerust met twee contraroterende schroeven. Elke schroef heeft zijn eigen elektromotor. Hierdoor ontstaat een niet-wervelende straal water achter de schroef, die de effectiviteit van de schroefbeweging vergroot. Ook de koeling van de motor is erg eenvoudig: het geheel hangt onder water, dat langs de pod stroomt. Waterpompen die een deel van het vermogen gebruiken, zijn niet nodig. De C-pod is er in een 45 en een 50 kWatt uitvoering. www.candela.com Aardgasgeneratoren De Amerikaanse motorenfabrikant Cummins presenteert twee nieuwe generators die aardgas als brandstof gebruiken. Deze generatoren zijn vooral ontwikkeld om snel automatisch in actie te komen als andere energiebronnen uitvallen of uitgeput raken. Ideaal als extra elektriciteitsvoorziening aan boord van grote jachten waar bij veelvuldig gebruik van elektriciteit aan boord de accupakketten te veel ontladen. De generators zijn bovendien speciaal ingericht om de energie te leveren voor het zuiveren van afvalwater – aan boord van grote jachten een prangende noodzaak. De C1000N6B en C1300N6 leveren fikse vermogens van 1000 en 1300 kiloWatt. www.cummins.com Stuwer verdwijnt in romp Lewmar introduceert een boeg- of hekschroef die verticaal in de romp omhoog schuift als de boot niet manoeuvreert, maar gewoon vooruit vaart. De 125VRTT is een elektrisch aangedreven stuwer die als complete set in een boot kan worden ingebouwd. In vijf seconden daalt de vijfblads schroef in een ronde trommel neer in het water en komt net zo snel weer omhoog. De fabrikant mikt met deze boeg- of hekschroef op het groeiende segment van de pontonboten. De anode die het metaal van de schroef en de tandwielen beschermt, is met een enkele bout makkelijk te vervangen. www.lewmar.com Gratis digitaal logboek Jachtelektronicaspecialist Actisense uit het Verenigd Koninkrijk biedt watersporters gratis toegang tot een computerdienst die de gegevens uit het NMEA2000-netwerk van een jacht omzet in een logboek. De route, de snelheden onderweg, voor zover op het NMEA-netwerk aangesloten andere gegevens als motortoerental, windsnelheid en meer, worden weergegeven in een logboek dat is te leen met een spreadsheet in een rekenprogramma op de thuiscomputer of op een digitale kaart van Google Maps of Google Earth. De dienst heet Actisense Cloud. Booteigenaren kunnen de bestanden die hun boordelektronicasysteem maakt, opslaan en die laden op hun account op de website van Actisense Cloud. Een account maken is gratis. Wie een wifi-router van Actisense aan het netwerk gekoppeld heeft, kan zelfs automatisch de gegevens naar de website sturen. Op de persoonlijke pagina is een bestand op te halen dat de op de thuiscomputer is te lezen met alle verzamelde gegevens van de tocht. www.actisense.cloud Modulaire kajuitcatamaran In Zuid-Afrika wordt gewerkt aan een goedkope en simpele variant op het populaire segment van de kajuitcatamarans. De HOP-yacht 30 voet catamaran is demontabel zodat de rompen en de opbouw ertussen in twee 40 voet containers is te vervoeren. Het nieuwe type wordt aangedreven door elektromotoren, voorzien van zonnepanelen en is zo ontworpen dat deze door een onervaren paar makkelijk is te zeilen. In het doorgaans prijzige segment van de zeilende appartementen is daarmee een goedkoop instapmodel aangekondigd. www.hopyacht.co.za 38 HISWA MAGAZINE | 05 2021
Magnuseffect, vin- én gyrostabilisatie Dynamic Marine Systems uit Kerkdriel presenteerde op de Southampton Boat Show een serie gyrostabilisatoren die het bedrijf aan het productaanbod toevoegde. De gyroscopen in een metalen behuizing kunnen laag in een motorjacht in de motorruimte worden gemonteerd. Een snel draaiende gyroscoop heeft een grote stabiliserende werking. Vooral bij stil liggende jachten werkt dit goed. Naast de inklapbare draaiende kokers voor stabilisatie op snelheid, bij langzaam varen én voor anker van het type Magnus Master, de all-in-one en geavanceerde aansturing voor bestaande vinstabilisatoren, levert DMS nu ook gyroscopische stabilisatoren. Het zijn de Anti Rolling Gyro’s van de Japanse leverancier Tohmei. De gyro’s zijn er al voor relatief kleine jachten van minder dan 10 ton waterverplaatsing. Deze kleine gyro werkt op een boordnet van 12 volt. Vier modellen in oplopende groottes kunnen de rollende bewegingen dempen op jachten tot 80 voet lengte (24 meter). www.dmsholland.com Datacollectie op snelle zeiljachten Het nieuwe Duitse merk Y-yachts ontwikkelde een digitaal systeem waarmee eigenaren en schippers de staat van jachten op afstand kunnen controleren via smartphone of smartwatch: Y on Watch. Aangezien de werf het monitoring systeem op alle jachten inbouwt, is dit volledig geïntegreerd in alle apparatuur: accu’s, zonnepanelen, de onderwatergeneratoren, de motoren, de positie, de bilge en meer. Y-yachts bouwt luxe en snelle koolstofvezel zeiljachten. De applicatie bevat alle handleidingen, houdt een logboek bij met routes, weersomstandigheden, motoruren en onderhoudshistorie. Ook gegevens over snelheid bij verschillende windsterktes onder verschillende hoeken ten opzichte van de wind worden verzameld, zodat een sportieve bemanning kan leren hoe het zeiljacht het snelst te varen is www.yyachts.de Plankwaterfietsenverhuur De grachten van Zwolle, het Zwarte Water en de Overijsselse Vecht, of de grachten van Weesp en de Vecht richting Loosdrechtse Plassen. Ook op het Veerse meer. Op verschillende plaatsen in Nederland zijn fietssup’s te huur. De surfplanken met pedaalaandrijving van Red Shark Bikes blijken veelgevraagd door watersporters die een dagje willen fietsen op het water. Een uitbreiding van het aanbod voor bootverhuurders en jachthavens lijkt voor beschut binnenwater een goed verdienmodel op te leveren. www.redsharkbikes.com Stikstoffilter voor Volvo Penta-motoren Op maat gemaakt voor de IPS-motoren van Volvo Penta die per twee of vier in machinekamers van grote jachten staan, introduceert de Zweedse motorenfabrikant een nabehandelingsinstallatie die stikstof uit uitlaatgassen filtert. Het SCRfilter (selective catalytic reduction) wordt al toegepast op binnenvaartschepen en kustvaartschepen die aan de categorie IIIeisen van scheepvaartautoriteit IMO moeten voldoen. De uitlaatgasbehandeling is erg compact en kan in vrijwel iedere machinekamer worden ingebouwd waar al IPS-motoren in staan. Zo kunnen grotere jachten blijven varen in gebieden met een uitstootrestrictie. www.volvopenta.com Elektrische voortstuwing productiejachten Zeiljachten van Bénéteau, catamarans van Excess en motorjachten van Delphia, allen onderdeel van Groupe Bénéteau, worden voortaan standaard of als keuzemogelijkheid af werf geleverd met elektrische voortstuwing. De zeiljachten maken gebruik van de saildrive die ZF Marine ontwikkelde. De Océanis 31 en 46 voet lange jachten werden ermee uitgerust en voor testvaarten beschikbaar gesteld op de vooravond van het Festival de Plaisance de Cannes. Dat gold ook voor de zeilcatamaran Excess 15. De visie die het productiejachtenconcern toonde voor het in 2018 overgenomen Duitse jachtenmerk Delphia is dat deze jachten vanaf 2024 uitsluitend met elektromotoren worden afgeleverd. De zeilende Delphia’s werden direct na de overname door het Franse concern uit productie genomen. www.beneteau-group.com 05 2021 | HISWA MAGAZINE 39
nieuws NIEUWSMENS&BEDRIJF Sterrenkombuis De Steenwijkse werf Steeler Yachts ging een samenwerking aan met het echtpaar Jonnie & Thérèse Boer, de culinaire meesters achter het restaurant De Librije in Zwolle, bekroond met drie Michelin-sterren. Het gastronomisch echtpaar richt aan boord van de Steeler Bronson 75 de kombuis in. Het gaat om een selectie van keukenapparatuur, bestek en servies, een speciaal samengestelde specerijen- en ingrediëntenvoorraad, koffie- en theemelanges en een selectie van wijnen. Om al die smakelijke zaken tot hun recht te laten komen, is ook een aantal van de recepten van de sterrenkok aan boord. Na de eerste 75 voeter (23,30 meter) worden andere modellen, samengesteld naar wens van kopers, uitgerust met het kommaliewant van de bekroonde restauratiers. www.steeleryachts.com Virtueel door jachtbouwopleiding Aankomende studenten, ondernemers in de jachtbouw en andere geïnteresseerden kunnen een virtuele wandeling maken door de opleidingswerf van ROC De Friese Poort in Sneek. Het gebouw waar de studenten van de MBO-opleiding Maritieme Techniek (niveau 2, 3 en 4) praktijklessen krijgen, is compleet driedimensionaal in beeld gebracht. Vanaf een scherm is een complete rondgang door het gebouw, met verschillende werkplaatsen en leslokalen mogelijk. ROC Friese Poort leidt jaarlijks ongeveer 250 jongeren op voor werk in de watersport. www.rocfriesepoort.nl Frans conglomeraat investeert in delen en huren Groupe Bénéteau, dat zeven merken zeiljachten, motorjachten en catamarans omvat, investeerde de recordwinsten van 2020 in jachtverhuurbedrijven en bootdeelinitiatieven. De botenbouwer kocht 87 procent van de aandelen in Dream Yacht Group, een charterbedrijf dat jachten verhuurt op negen locaties aan de Caribische Zee. Het bedrijf verwierf ook 50 procent van de aandelen in Navigare Yachting, die wereldwijd opereert. Beide verhuurders hebben gezamenlijk een vloot van 1.200 jachten. De overnames leiden tot het samenvoegen van de digitale dienstverlening van Dream Yacht Group met de online diensten van Groupe Bénéteau, BandofBoats en Digital Nautic. De databanken van jachten die beschikbaar zijn voor verhuur, worden gekoppeld. Daarnaast verwierf het jachtenconcern een 40 procent belang in Your Boat Club, een abonneedienst in de Verenigde Staten waarmee leden op 24 locaties snel en gemakkelijk een boot kunnen huren – ook voor maar een paar uur. De investeringen in de deeleconomie passen bij de strategie van de werven om gestandaardiseerd en modulair te bouwen. Op deze manier ontstaan efficiënte jachten met makkelijk uitwisselbare delen die zonder veel specifieke uitleg door meerdere gebruikers benut kunnen worden. www.beneteau-group.com Accu’s voor Electrificatie Techniek Centrum Watersportconcern Brunswick nam accuproducent Relion over. De wereldwijd opererende maker van lithium-ferro accu’s heeft zelf al een onderzoeks- en ontwikkelcentrum in Seattle in de Verenigde Staten. De kennis die daar wordt opgebouwd, wordt toegevoegd aan de vorderingen van de Advanced Systems Group. Dat is de tak van Brunswick die nieuwe producten ontwikkelt in met name de elekwtrificering en automatisering van boten. Met de toevoeging van vooruitstrevende batterijtechniek gaat Brunswick een speciaal Electrification Technology Center opzetten in de staat Michigan. Relion heeft standaard 12, 24 en 48 volt accu’s in het pakket. In het nieuwe technologiecentrum wil Brunswick accu’s met een hoger voltage gaan ontwikkelen voor elektrische aandrijfsystemen. www.brunswick.com Icon Yachts verkocht De Zwitserse investeerder Micca Ferrero kocht een meerderheidsaandeel in de superjachtenwerf Icon Yachts uit Harlingen. De werf, ooit begonnen met het bouwen van nieuwe superjachten, legt zich de laatste jaren toe op het ombouwen en restaureren van grote jachten. De werf omvat een 150 meter lang droogdok, een 90 meter lang drijvend dok en 500 meter kade. Ferrero kondigt aan de bouw van nieuwe jachten te willen hervatten in Harlingen. www.iconyachts.eu 40 HISWA MAGAZINE | 05 2021
Project voor verantwoord gebruik hout Keuringsinstituut FSC voor duurzame bosbouw en de Fondation Prince Albert de Monaco (FPA2) startten een project om toepassing van mens- en milieuvriendelijk verbouwd hout in de jachtbouw te stimuleren. Het project ‘Ensuring More Sustainable Timber in the Yachting Industry’ loopt drie jaar. Doelen van het project zijn het onder de aandacht brengen van minder bekende houtsoorten die goede eigenschappen bieden voor toepassing in de jachtbouw. Naast het veelgevraagde teakhout zijn andere houtsoorten die veel minder bijdragen aan ontbossing. De jachtbouwsector moet de ontwikkeling van duurzame bosbouw in de armste landen steunen en stimuleren, vinden de initiatiefnemers van FSC in Denemarken en Nederland en de vorstelijke stichting in Monaco. Er is een overzicht gemaakt van LKTS – Lesser Known Timber Species – waarop veel houtsoorten zijn omschreven met hun specifieke eigenschappen. Het project zoekt jachtbouwers die succesvol andere houtsoorten toepassen in hun jachten en daarmee een positief voorbeeld geven aan de sector. Aan de hand van goede voorbeelden wil het project eind 2022 een lijst opstellen met de 20 beste alternatieven voor houtsoorten die de jachtbouw traditioneel gebruiken. www.lesserknowntimberspecies.com Nieuwe beurs: Orust Sailboat Show De Zweedse brancheorganisatie voor de watersport Sweboat en jachtwerf Hallberg Rassy gaan samenwerken aan de organisatie van de Orust Sailboat Show, met een eerste editie gepland in 2022. Zo worden de Open Yard Show die Hallberg Rassy organiseerde met tientallen andere zeiljachtenbouwers als deelnemers, en de Marstrand Show die Sweboat organiseerde in hetzelfde weekend in augustus, met vooral toeleveranciers voor zeiljachtbenodigdheden, gecombineerd op dezelfde locatie. Voor een aantal deelnemers bleken de beide shows in hetzelfde weekend een logistieke uitdaging, omdat die bedrijven aan beide shows willen deelnemen. Ook bezocht een flink deel van de bezoekers beide shows. Marstrand en Ellös liggen op een kleine 70 kilometer rijden uit elkaar. Door de zeilboten en de benodigdheden daarvoor in één beurs te combineren, wordt deelname en bezoek voor iedereen aantrekkelijker, hopen de organisatoren. De show in Marstrand krijgt de nieuwe naam ‘Marstrand Motorboat Show’. www.oppetvarv.se Lengers opent Belgisch kantoor Met videopresentaties op grote schermen en gedetailleerde schaalmodellen van jachten, gaat Philippe van de Ryse als Belgisch agent van Lengers Yachts de Italiaanse en Franse motorjachten uit het topsegment verkopen in België. Een nieuw kantoor in Knokke aan de Belgische kust maakt het voor de Benelux-importeur uit Muiden makkelijker om de klanten in Vlaanderen te bedienen. De uitbreiding komt op het moment dat bij Lengers de slingers toch al hangen: het Franse motorjachtenmerk Prestige eerde Lengers als Beste Dealer van Europa. www.lengersyachts.com Recyclingbedrijf voor polyester boten geopend Het eerste gespecialiseerde ontmantelbedrijf voor boten gemaakt van glasvezelversterkt polyester is geopend in Plymouth, aan de Engelse zuidkust. Marine GRP Recycling Ltd. haalt masten, lieren, motoren en andere bruikbare delen van oude en in onbruik geraakte polyester boten en stort de kaal gestripte polyester rompen in een hakselmachine. Glas- en harskruimels worden verwerkt tot brandstof. Van de oude boten gaat niets naar de vuilstort. Dergelijke bedrijvan zijn ook in Nederland en andere EU-landen gestart de afgelopen tijd. Het Britse bedrijf heeft in aanvulling op al bestaande ketens van hergebruik de optie om brandstof te maken van het verkruimelde laminaat aan de mogelijkheden toegevoegd. www.grp-recycling.com 05 2021 | HISWA MAGAZINE 41
nieuws Nominatie voor Saffier De Saffier SE33 Life is genomineerd in de verkiezing van de EYOTY: European Yacht Of The Year. Het is de zesde keer dat een jacht van de IJmuider werf is genomineerd voor de prijs, waarvan de winnaar tijdens de beurs Boot Düsseldorf wordt bekendgemaakt. Drie maal werd een Saffier EYOTY. www.saffieryachts.com Limburgse werf present in de bergen Het netwerk van dealers en servicepunten van Linssen Yachts in Zwitserland is uitgebreid van één naar zes dealers en servicepunten. Naast de samenwerking met Linssen Yachts Bodensee zijn vijf nieuwe verkoop- en onderhoudsbedrijven aangesloten bij de werf uit Maasbracht. Inmiddels varen op de verschillende Zwitserse bergmeren en rivieren al 200 jachten door Linssen gebouwd. De uitbreiding van het servicenetwerk maakt het makkelijker voor klanten om snel de juiste adviezen en onderdelen te krijgen en voor de werf om contact te houden met hun klanten. www.linssen-yachts.ch Nieuwe samenwerkingen Generatorenleverancier en systeemintegrator WhisperPower nam Barrus in de arm als de exclusieve distributeur in het Verenigd Koninkrijk. De samenwerking is effectief vanaf 1 september jl. en werd aangekondigd op de Southampton Boat Show. www.whisperpower.com Dometic, specialist in mobiele huishoudtoepassingen, nam de koelboxen- en koelingenfabrikant Igloo overgenomen. Daarmee opent het uitgebreide distributienetwerk van Igloo in de Verenigde Staten voor het Zweedse domoticabedrijf. De overnamesom bedroeg 677 miljoen US dollar. www.dometic.com Electrificatiespecialist Belship uit Utrecht heeft twee nieuwe merken in het gamma. Mase Generators uit Italië benoemde het bedrijf tot exclusief distributeur in Nederland. Remigo koos Belship als Benelux-distributeur van hun elektrische buitenboordmotoren. www.belship.com Watersportgroothandel Lankhorst Taselaar is de nieuwe distributeur van Hempel Yachtcoatings. De verffabrikant is blij met het uitgebreide distributienetwerk en de groothandel met het uitgebreide aanbod. Met verf erbij is het aanbod completer. www.lankhorst-taselaar.nl Importeur en jachtservicebedrijf Natural Yachts, dat geïmporteerde jachten van hybride of elektrische aandrijving voorziet, is importeur in Nederland geworden van X-Shore, het Zweedse merk van snelvarende elektrische jachten. www.naturalyachts.info 42 HISWA MAGAZINE | 05 2021
RYA wil watersport uitstootvrij Evenementen worden gehouden op locaties die goed per openbaar vervoer bereikbaar zijn, de RIB’s van de begeleidingsboten gaan meteen varen op organische brandstoffen om later over te schakelen op elektrische aandrijving, personeel gaat in elektrische auto’s rijden en partners worden (mede) geselecteerd op hun energiebeleid. Dat is een aantal maatregelen waarmeer de Britse Royal Yachting Association voor 2050 helemaal CO2neutraal wil worden. De uitstoot van boten, vervoer en kantoren moet veel minder worden en waar nog steeds uitlaatgassen worden veroorzaakt is dat met hernieuwbare bronnen en wordt de uitstoot gecompenseerd. De RYA traint en begeleidt de Olympische zeilers van Engeland, verzorgt zeilvaardigheidstrainingen, organiseert zeilwedstrijden en stimuleert de zeilsport. De ambitie voor een uitstootvrije sport van de wereldwijd toonaangevende organisatie moet doorwerken naar alle internationale partners. Dit alles staat te lezen in het rapport Pathways to Zero: RYA’s Vision for a Zero Carbon Recreational Boating Sector by 2050. Het rapport verscheen afgelopen juli. www.rya.org.uk Nieuwe directeur Rondal Harald Lubbinge is de nieuwe Managing Director bij masten- en lierenfabrikant Rondal in Vollenhove. www.rondal.com Hanse Group lanceert nieuw merk Genoemd naar de rivier die langs de werf in Greifswald loopt, en die de verbinding vormt met de Oostzee, presenteert de Hanse Group een nieuw merk motorjachten. Het eerste model is de RYCK 280, een 9,50 meter lang jacht met open achterkuip en een kajuit onder het voordek waar een toiletruimte en tweepersoons bed in past. De modellen van RYCK zijn bedoeld voor buitenboordmotoren, die de koper er bij kan kiezen. De romp is goedgekeurd voor motoren tot 350 pk. De testboot haalde met een 300 pk motor 40 knopen. Het rompontwerp komt van de Britse ontwerper Bill Dixon. Via een configurator op de website van het nieuwe merk kunnen boten worden samengesteld. Snel varen, waterskiën of wakeboarden, cruisen, duiken, toeren met muziek en koele drankjes – voor elk type gebruik is vooraf een pakket samengesteld. Naast de motorbootmerken Sealine en Fjord is dit het derde motorjachtenmerk van Hanse. De andere merken hebben binnenboordmotoren. www.hanseyachtsag.com/ryck 05 2021 | HISWA MAGAZINE 43
HISWA-RECRON Business Club HISWA-RECRONBUSINESSCLUBNIEUWS IN DE RUBRIEK HRBC NIEUWS LEEST U NIEUWS VAN DE LEDEN VAN DE HISWA-RECRON BUSINESS CLUB. Wilt u ook lid worden? Er zijn diverse partnerships mogelijk: Partner in Business, Kennispartner of TOP Supplier. Kijk voor meer informatie op www.hiswarecron.nl/hrbc. Nieuw: circulaire producten voor jachthavens Biobased Barriers is een initiatief van Barrera (TOP Supplier). Deze biobased producten bestaan voor circa 65% uit bermgras en voor 35% uit gerecycled kunststof. Het biocomposiet is na de levensduur van het product weer opnieuw te gebruiken als grondstof. De producten zijn 100% circulair. Bij de productie worden geen ‘nieuwe’ grondstoffen gebruikt, maar enkel afval en reststromen. Voor de inrichting, het veilig afzetten of afbakenen van terreinen zoals op jachthavens en campings zijn beschikbaar: • Bermplanken zonder reflectie • Schrikhekplanken met reflectie • Bermpaaltjes • (Verkeers)bordpalen • Hekrasterpalen • Diamantkoppalen www.biobasedbarriers.nl CyberHulp bij verbeteren internetveiligheid Cyberaanvallen komen aan de lopende band voor. Inmiddels is de kans op een incident 1 op 8. Cybercriminelen gaan vaak niet gericht te werk, maar zoeken geautomatiseerd naar slachtoffers die hun beveiliging niet op orde hebben. Een cyberverzekering en investeren in goede cybersecurity is hard nodig want: • 75% van het MKB is slachtoffer van phishing • 270.000 euro bedraagt de gemiddelde schade per cyberincident in het MKB • 4.000 cyberaanvallen elke dag, één aanval per 21 seconden • 50% van alle aanvallen zijn gericht op het MKB Met CyberHulp, de complete oplossing van Aon (Kennispartner), zijn ondernemers snel een eenvoudig ‘cybersecured’. CyberHulp is verkrijgbaar tegen een vast scherp tarief. https://zakelijk.aonverzekeringen.nl/ verzekeringen/cyber/cyberhulp Mini-waterzuiveringsinstallatie voor boten beschikbaar Havenlodge (TOP Supplier) lanceert een volledig biologische technologie die het afvalwater aan boord van een boot volledig zuivert en terugbrengt naar stilstaand en stromend water. De Enteron is de kleinste gecertificeerde afvalwaterzuiveringsinstallatie voor woonboten, zeil- en motorjachten en grote caravans. Enteron behandelt afvalwater direct aan boord. De technologie zorgt ervoor dat alleen helder, schoon water op verantwoorde wijze in het milieu wordt geloosd. Enteron voldoet aan de afvalwaterlimieten die zijn gecertificeerd door IMO/MARPOL en MEPC. Toiletafval wordt in de eerste tank van het systeem gespoeld, waar vaste deeltjes bezinken en zwevende stoffen zich ophopen op het oppervlak. De vaste deeltjes in het water worden eerst behandeld met een chopperpomp. De resterende deeltjes worden voorzichtig door het Enteronslangsysteem gepompt. Hier gaan speciale bacterieculturen aan de slag en versnipperen het afval: er blijft alleen een heldere vloeistof over. Deze vloeistof dringt door geschikte perforaties van de slang in de tankcontainer en van daar in de derde Enteron-opvangcontainer. De minuscule deeltjes die door de perforaties zijn gegaan, vormen een slib dat automatisch wordt weggepompt en teruggevoerd door het voorbehandelingsproces. Het resulterende heldere restwater wordt door een filter in het waterlichaam of de zee gepompt. www.havenlodge.nl 44 HISWA MAGAZINE | 05 2021
Besparen op energieverbruik Energie is door stijgende prijzen en wetgeving een hot item. Zo geldt de informatieplicht voor bedrijven en neemt de wetgeving toe in het kader van duurzaamheidsdoelstellingen van de overheid. Main Energie (TOP Supplier) loopt voorop in de energietransitie en kan ondernemers helpen om energie te besparen. Er zijn tal van besparingsmogelijkheden en genoeg uitdagingen op het gebied van energiewetgeving. www.mainenergie.nl/hiswa Spelen in jachthavens met Figura Play Boerplay (TOP Supplier) introduceert nieuwe speeltoestellen van Figura Play. Deze zijn bedoeld om fantasierijk spelen bij kinderen te stimuleren. Figura Play is een modulair programma, met veel speelwaardes. Zoals het brede aanbod in opstellingen en speelwaarden op verschillende hoogten. Zo is er ook op de begane grond van alles te beleven. Een groot deel van het assortiment heeft een valhoogte tot anderhalve meter en mag daardoor op gras geplaatst worden. De productlijn van Figura Play is ideaal voor de inrichting van samenspeelplekken bijvoorbeeld op jachthavens. www.boerplay.com Kleinschalige watersportbedrijven in trek Van de Loosdrecht Recreatie Bedrijfsmakelaars (TOP Supplier) signaleert een opvallende trend in 2021: diverse kleine jachthavens en jachtwerven zijn van eigenaar gewisseld. Het gaat daarbij om kleinere bedrijven waarbij de koper zelf de exploitatie wil gaan draaien en bij voorkeur ook bij wil wonen. Dergelijke combinatie-objecten (woon-werk) zijn gewild en met name op de locaties met een openbare vaarverbinding. Voldoende (on)overdekte stallingsruimte en een grote bedrijfsruimte waar werkzaamheden aan boten kunnen plaatsvinden, zijn ook belangrijk. De horeca bij watersportbedrijven had het daarentegen de laatste tijd lastig en dat valt ook waar te nemen in de verkoopbaarheid. Dit omdat een potentiële koper kijkt naar de gerealiseerde kasstromen in de afgelopen jaren. Daar baseert hij zijn overnameprijs op. Kleinschalige watersportbedrijven zijn daardoor momenteel in trek en eenvoudiger te financieren omdat daar een minder groot risico in schuilt. www.vandeloosdrecht.nl Hulp bij de Omgevingswet In de Omgevingswet – die vermoedelijk 1 juli 2022 in werking treedt - wordt een groot aantal wetten waarmee watersportondernemers te maken hebben, opgenomen. De Omgevingswet wil alle regelgeving die betrekking heeft op de fysieke leefomgeving te bundelen. De fysieke leefomgeving betreft alles wat er was voordat ‘wij’ rondliepen (water, bodem, lucht, natuur) en alles wat ‘wij’ aanbrachten (bouwwerken, jachthavens, campings, infrastructuur). Onder meer betekent het dat de milieuregelgeving anders wordt. Veel regels staan nu nog in het Activiteitenbesluit milieubeheer. Dat gaat verdwijnen en wordt vervangen door het Besluit activiteiten leefomgeving, afgekort Bal. Niet alle regels uit het Activiteitenbesluit komen terug in het Bal. Met name regels die betrekking hebben op geluid, geur en trillingen mogen straks door de gemeente zelf worden vastgesteld. Zypp advocaten (Kennispartner) weet precies wat de Omgevingswet inhoudt en helpt watersportondernemers graag verder. www.zypp.nl 05 2021 | HISWA MAGAZINE 45
HISWA-RECRON Business Club HISWA-RECRON BUSINESS CLUB De HISWA-RECRON Business Club bestaat uit bedrijven die diensten, producten of kennis leveren aan de watersport- en recreatiesector. Ze zijn specialist in hun vakgebied en hebben aantoonbare ervaring in deze branche. De club biedt toegevoegde waarde aan de leden van HISWA-RECRON en bestaat inmiddels uit ruim 100 partners. Partner in business Alfa Accountants en Adviseurs E wkappers@alfa.nl T 088-2532850 Seijsener Rekreatietechniek E bas.durieux@seijsener.nl T 075-6810610 Kennispartner Aon E jos.kuhl@aon.nl T 071-5685733 Altios E info@altios.nl T 055-2032180 Benegas E judith.plasman@benegas.com T 0341-723350 Bureau HTM E renedrost@bureauhtm.nl T 038-3374501 Facet Architecten & Adviseurs E johan@facet-aa.nl T 0315-237075 Kuiper Verzekeringen E r.devalk@kuiperverzekeringen.nl T 0513-614444 Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij E erp@maasrbm.nl T 073-6408888 Stellicher Advocaten E b.vansusante@stellicher.nl T 026-3777111 Stratech E l.olde.riekerink@stratech.nl T 053-4804080 Tommy Booking Support E frank@aicn.nl T 0318-495888 Van de Loosdrecht E info@vandeloosdrechtrbm.nl T 0341-252363 Van Emstede & Slager Advocaten E edwin@vanemstedeslager.nl T 020-6759494 ZKA Consultants E m.pietersma@zka.nl T 088-2100250 Zypp Advocaten E eelco@zypp.nl T 026-7024787 TOP Supplier AbelLeisure E jeroen.drabbe@abelleisure.nl T 0573-280772 AgriSnellaad B.V. E info@agrisnellaad.nl T 0113-629000 ArboNed E marty.de.groot@arboned.nl T 030-2996299 Arcabo E r.schell@arcabo.nl T 0529-488900 Barrera E franco@afzethekken.nl T 0182-342088 Bio Habitat E s.serra@beneteauhabitat.com T 06-52840714 BLM Bilderbeek Linen Management E info@blmlinenmanagement.nl T 0341-436400 Boerplay E s.maassen@boerplay.com T 0183-402366 Bomondo E gerda@bomondo.nl T 085 065 326 7 Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd E lycklama@ruimteenvrijetijd.nl T 06-53383550 Bureau voor vernieuwing E mail@bureauvoorvernieuwing.nl T 06-50298181 CED Nederland E recreatie@ced.group T 010-2843400 C-mark E jacquelinesteenhuis@c-mark.nl T 088-8310500 Countus Accountants en Adviseurs E j.wemmenhove@countus.nl T 038-4552600 Cruys Consultants E info@cruysconsultants.nl T 06-30455111 CSU E marjolein.dreef@csu.nl T 0413-285111 De Beijer Grondstoffen E roy.driessen@debeijerbv.com T 088-4006300 Den Otter E info@williamdenotter.nl T 0412-474282 De Rijk E info@derijkleimuiden.nl T 0172-508151 DHK, Tax Lawyers & Legal Consultants E dijkstra@dhk-taxandlegal.nl T 010-2053610 Dock 35 Media E jeroen@dock35media.nl T 0314-355833 Docuconcept / Kyocera Document Solutions E r.potkamp@docuconcept.nl T 088-3749300 Een Veilig Gevoel E info@eenveiliggevoel.nu T 088-5554888 Endurance E r.versteeg@endurance.nl T 033-4508333 EnergyProof E bart@energyproof.nl T 020-2333821 Facility Kwadraat Software E dick.vink@facility2.nl T 073-6891651 Flean E willem@flean.com T 088-9001575 Havenlodge E havenlodgeverkoop@gmail.com T 06-55151146 Hertzinger Satelliet Ontvangst E margo@hertzinger.nl T 033-4610337 Holiday Media E hans@holiday.nl T 073-6271240 ICY E d.vandekamp@icy.nl T 088-1231333 Initial CWS E eelco.lindenkamp@cws.com T 070-3576357 Instyle Concepts E daan@instyleconcepts.nl T 0522-244999 Inter Boat Marinas E arie.hooymeijer@interboatmarinas.nl T 078-6777000 IVA Driebergen E barendregt@iva-driebergen.nl T 0343-512780 Kees van der Spek Stolwijk E sjoerd@keesvanderspek.nl T 0182-342590 Kolibrie HRM voor Horeca E anne-floris@kolibrie.nl T 013-5499111 KR8 Architecten en Adviseurs E ckuiper@kr8architecten.nl T 0599-235643 Kupan E n.tenbrinke@kupan.nl T 0315-760060 LDL Laudry E info@laundry.nl T 0186 57 29 00 Lentink De Jonge Accountants en Belastingadviseurs E k.degraaf@lentinkdejonge.nl T 0341-438100 Liezenga Schoonmaak Groothandel E info@lsgbv.nl T 085-7920220 Lorrendraaier E contact@lorrendraaier.nl T 076-5032797 Lotec E t.loots@lotec.nl T 040-2430021 Maat Caravans E info@maatstacaravans.nl T 0184-419911 Main Energie E w.vanderleeden@mainenergie.nl T 088 0809100 Marindex E kees.dolman@marindex.nl T 0182-511511 Mediation Hilversum E chiel@chielvanpraag.nl T 035-2030000 Meijer Mediation E wim@meijer-mediation.nl T 0546-538426 Miele Nederland E wim.zwartkruis@miele.nl T 0347-378911 Muller Makelaardij E bkamp@mullermakelaardij.nl T 0515-430623 Nedflex Payrolling E n.bos@nedflex.nl T 013-4677730 Novasol E ronald.van.beers@novasol.com T 0229-282999 P3 Expertise E info@p3expertise.nl T 0229-785214 Perspectief Groep E dannyvanvenetien@perspectief.eu T 0341-438710 Primagaz E mfisser@primagaz.nl T 0800-0137 Projectbureau Vrolijks E info@vrolijks.nl T 076-5339850 Prosuco E info@prosuco.nl T 0318-495887 Recranet E milko@recranet.com T 0118-202019 Recrasol E m.pruis@energie-winkel.nl T 0118-236024 Recratief Bedrijfsmakelaars E info@recratief-bedrijfsmakelaars.nl T 0592-462844 Recreatie-Apps.nl E wilma@recreatie-apps.nl T 0318-495888 RecreatieVerzekeringen E info@recreatieverzekeringen.nl T 085-0027540 RED Online Marketing E info@redonlinemarketing.nl T 030-2746549 Red Support E info@redsupport.nl T 032-1849775 Rein Advocaten en Adviseurs E sprangers@rein.nl T 0592-345188 Rijk taxateurs/adviseurs/ rentmeesters E albert.rijk@rijk.eu T 0113-572835 Ross Tucker E info@rosstucker.nl T 0594-516017 Scheepsrecht Advocaten E jck@scheepsrechtadvocaten.nl T 085-8770945 Schulte Jurist en Mediator E info@awschulte.nl T 06-14315810Second Home Check E robin@secondhomecheck.nl T 0315 843308 Shibaura Europe E fannyfranken@shibaura.com T 026-3269999 Smart Finance Experts E info@smartfinance.expert T 0365483030 Smeba Brandbeveiliging E anja@smeba.nl T 024-3775458 SOLVOS4 E ad@solvos4.nl T 06-10380930 Uw Bed Professional E wim@uwbedpro.nl T 088-3322310 Van den Berg Chalet Totaal E info@chalettotaal.nl T 0161-763523 Van der Reest Advies E nemi@vanderreestadvies.nl T 055-5382460 Van Keulen Mobielbouw E info@mobielbouw.nl T 0548-612693 Venntiv Group E siegfried.doetjes@venntiv.com T 055-8434815 W2 Support/Walcon E peter@w2support.com T 038 3030315 Watel E robbert@watel.nl T 020-6593973 Watergames & More E paul@watergamesandmore.com T 079-2065060 Wecovi E dlandman@wecovi.com T 038-4686888 Wegter Grootverbuik E a.tergrote@wegter.nl T 0541-581600 WerffMedia E janwillem@werffmedia.nl T 0314-362505 Wijnen Recreatiebouw E recreatiebouw@vanwijnen.nl T 0570-690660 Wildkamp E info@wildkamp.nl T 0523-687500 Wola E j.denkema@wola.nl T 050-3129685 Yalp E info@yalp.nl T 0547-289410 Zuurzoet - HR advisering E hiswa-hr@zuurzoet.nl T 06-14898388 Zilverlinde Consultancy E olavpetram@gmail.com T 06-22809505 46 HISWA MAGAZINE | 05 2021
UW SPECIALIST IN RECREATIEBEDRIJVEN LEISURE MAKELAARS NEDERLAND UW RECREATIEMAKELAAR Voor de verkoop van een huis draait de doorsnee makelaar zijn of haar hand niet om. Maar zoekt u een makelaar voor de verkoop van een park vol vakantiehuizen? Een camping of jachthaven? Dan moet u bij de specialist zijn. Daarom: Leisure Makelaars Nederland. KRUIDENIER RECREATIE BEDRIJFSMAKELAARDIJ Stationslaan 81A 8071 CL Nunspeet T: 0341-276 355 info@kruidenier.nu DEN OTTER VAN VLIET Broekhoek 28 5384 VR Heesch T: 0412-474 282 info@denottervanvliet.nl SYNCHRO BEDRIJFSHUISVESTING Nieuwe Haven 2 4331 JX Middelburg T: 088-796 24 76 info@synchrobedrijfshuisvesting.nl MULLER MAKELAARDIJ Oude Oppenhuizerweg 83 8606 JC Sneek T: 0515-430 623 info@mullermakelaardij.nl www.leisuremakelaarsnederland.nl
Ga meer genieten met onze techniek en bezoek ons tijdens de METSTRADE 2021 op stand EL.310 Iedereen elektrische haven Elektrisch varen gaat hard. Geen wonder dat veel jachthavens zoeken naar de beste voorzieningen om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen. Seijsener Techniek is daarbij dè partij om mee in zee te gaan. Seijsener weet alles van elektrisch varen en noodzakelijke voorzieningen. Bijvoorbeeld van professionele stroomzuilen, gegarandeerd veilig leidingwerk en van Seijsener techniek. Ga maar genieten! de nieuwste techniek op het gebied van afrekensystemen. Zoals het efficiënte AanUit.net met een app die alles efficiënt regelt qua stroom en water: inloggen, aanzetten, gebruiken, uitloggen en afrekenen. Wat een gemak, voor havenmeesters en kapiteins. Dat is genieten! Seijsener info@seijsener.nl Tel. 075-6810 610 seijsener.com
1 Online Touch