RECREACTIE 6 | oktober 2024 magazine over recreatie en toerisme Ruimte voor recreatie Herinrichting landelijk gebied schept kansen Een recreatiebedrijf zonder receptie en personeel? Zuid-Holland knokt voor ontwikkelingsruimte De succesfactoren van een samenwerkingsverband
Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie
LAAT UW DROOM GEEN LUCHTBEL WORDEN Bekijk uw kansen vandeloosdrechtrbm.nl Verblijfsrecreatie Watersport Neem contact op met één van onze specialisten: Maxx Hup, Thijs Lunenburg, Yvette Mijnheer, Adri Mijnheer, Rianne Jansen, of Harm-Jan Mooiweer. Dagrecreatie Sport en Wellness DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR F.A. Molijnlaan 28, 8071 AG Nunspeet Tel: 0341 - 25 23 63
colofon voorwoord Hoofdredactie: HISWA-RECRON, Marike Rosier, communicatie@hiswarecron.nl Eindredactie: Maarten Bokslag, www.bokslag.com Redactiecommissie: Charlotte de Baat, Jeffrey Belt, Arthur van Disseldorp, Wanda van Eck Aan dit nummer werkten mee: Jaap van Sandijk, Frans Verouden, Marjolein Mulder, Facet Opmaak: Dock35 Media Coverfoto: Shutterstock Bladmanagement: Dock35 Media, Sjoerd Franssen Advertenties: Dock35 Media, Martijn Penning, (0314) 355 826, martijn@dock35media.nl Druk: Senefelder Misset Doetinchem B.V. Abonnementen: HISWA-RECRON, Storkstraat 24, 3833 LB Leusden, communicatie@hiswarecron.nl, (033) 303 9700, 70 euro per jaar, 35 euro voor studenten en medewerkers van recreatiebedrijven. Gratis voor HISWA-RECRON-leden, overheden en pers. Als vakblad hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er vanuit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Oplage: 4.400 exemplaren. De samenstellers hebben de grootst mogelijk zorgvuldigheid betracht. Noch HISWA-RECRON, noch redactie, noch auteurs aanvaarden enige aansprakelijkheid bij eventueel voorkomende fouten. Marike Rosier Manager Communicatie Ruimte Op pagina 20 vind je een nieuwe rubriek: Regio in beeld. Hierin worden actuele thema’s uit een van onze provincies besproken met de regiomanager en een recreatieondernemer. Tegen welke knelpunten lopen ze aan en hoe proberen ze die op te lossen? Het artikel is niet alleen voor de lezers uit die provincie interessant, maar ook voor anderen. Het inspireert en je kunt leren van wat er leeft in de rest van het land. Zuid-Holland staat in deze editie centraal. Björn Schutz (HISWA-RECRON) en Arda Riedijk (Camping ’t Weergors) laten zien hoe er geknokt wordt voor ontwikkelruimte voor recreatie, in het dichtbevolkte en volgebouwde Zuid-Holland. Ook de coverstory gaat over ruimte: de herindeling van het landelijk gebied. Een hot issue, nu en in de PARTNERS IN BUSINESS: toekomst. Hoe voorkomen we dat de recreatiemarkt overspoeld wordt met nieuwe toetreders, als er nauwelijks ruimte is voor nieuwe bedrijven, overnachtingsplekken of activiteiten? En hoe scheppen we mogelijkheden voor bestaande recreatiebedrijven? KENNISPARTNERS: Ruimte is een schaars goed, en dat zal in de toekomst alleen maar meer het geval worden. Dit besef kwam laatst bij mij op tijdens een wandeling over het prachtige landgoed van Paleis Soestdijk, dat tijdelijk is opgesteld voor bezoekers. Terwijl ik door de uitgestrekte tuin en lanen liep, realiseerde ik me hoe waardevol en bijzonder het is om te kunnen genieten van zulke open en groene ruimtes. Dit gevoel van vrijheid, van ruimte om te ademen en tot rust te komen, is iets wat we niet als vanzelfsprekend kunnen beschouwen. Het is een uitdaging die ons allemaal raakt, zowel in ons werk als privé. Ik hoop dat deze editie je inspireert en aanzet tot nadenken over hoe we, met de beperkte ruimte die we hebben, toch kunnen blijven groeien en bloeien als sector. Veel leesplezier! 06-2024 | Recreactie 5
Creëer een natuurlijke sfeer met Van Vliet Duurzaamhout +31 (0)343 454 400 info@duurzaamhout.nl www.duurzaamhout.nl Laat je inspireren
inhoud Informatief 8 14 20 34 36 37 Onder de aandacht Kort nieuws uit de branche Coverstory Nieuwe functies landelijk gebied Regio in beeld Omgevingsvisie Zuid-Holland biedt te weinig ontwikkelingsruimte Trends Prijs blijft bepalend voor consument Vakinfo Voorkom boetes voor zonne-energie Productnieuws Een overzicht van de laatste innovaties 24 35 11 13 28 Mens & bedrijf De bezieling Mooidal Boutique Park heeft geen receptie en geen vaste medewerkers Ondernemen Onderzoek Succesvol samenwerkingsverband mag niet te vrijblijvend zijn Kennis delen Verweer tegen een ‘collectieve actie’ Columns Green Key RecreAnders 06-2024 | Recreactie 7
onder de aandacht Meer natuur op je bedrijf? Hip imago leidt tot groei camperbezit Het aantal campers in Nederland is sinds 2010 bijna verdrievoudigd. ABN Amro onderzocht de trend en constateert dat vooral het hippe imago bijdraagt aan de groei. Onder de jongvolwassenen stijgt het camperbezit, omdat de camper het wat stoffige imago van zich af heeft weten te schudden. Op sociale media zijn onder de noemer ‘Vanlife’ vele posts te vinden van influencers die laten zien hoe zij in hun kampeerbus leven en welke avontuurlijke reizen zij met deze busjes maken. Vrijwel altijd gaat het dan om campers op basis van een bestelbus. Dit zorgt ervoor dat de kampeerbus het zowel in de verkoop als in de verhuur zeer goed doet. Tegelijkertijd weet de groeiende groep ouderen de weg te vinden naar de camper, die meer gebruiksgemak biedt dan een caravan. www.abnamro.nl >> zakelijk (zoekterm: camperbezit) Gasten van recreatiebedrijven recreëren graag in een natuurlijke omgeving. Daarom ontwikkelde IVN de training Natuurinclusief Ondernemen, speciaal gericht op medewerkers van recreatiebedrijven. Het is een praktische training, waarin je aan de hand van concrete tips en inspirerende voorbeelden leert hoe je de binnen- en buitenruimte van jouw bedrijf vergroent en hoe je zorgt voor meer kwalitatieve natuurbeleving. Na de training van twee dagdelen weet je hoe je natuur integreert in jouw bedrijfsvoering. Je hebt een concreet plan om jouw bedrijf natuurinclusiever én aantrekkelijker te maken voor gasten. IVN biedt de training op diverse plekken in het land aan, eventueel incompany. www.ivn.nl (zoekterm: natuurinclusief) Leukermeer ontvangt VVD-delegatie Op 21 augustus organiseerde HISWA-RECRON samen met de familie Van Wiefferen van Vakantie & Resort Leukermeer (Well) een rondleiding en rondetafelgesprek voor een zeer divers groepje VVD-politici. Onder hen Kamerlid Martijn Buijsse. De politici konden hier kennismaken met de veelzijdigheid van de verblijfsrecreatie. Daarbij kwam uiteraard ook de dreigende btw-verhoging aan de orde. Leukermeer ligt in de grensregio en daar kan de daling van omzet wel eens groter zijn dan de extra btw-opbrengst voor de staatskas. Ook de toenemende regel- en lastendruk voor samengestelde bedrijven als campings/vakantieparken en jachthavens kwam uitgebreid aan de orde. 8 Recreactie | 06-2024 Foto: Shutterstock
NBTC promoot Nederland Wijnland j Nederland is in opkomst als wijnland. In het kader van de spreiding van het internationaal toerisme over Nederland gaat het NBTC ook dát aspect van ons land onder de aandacht brengen. Het bezoeken van een wijngaard – je vindt ze inmiddels in alle provincies – en het proeven van wijn leent zich immers prima voor mooie arrangementen en lokale overnachtingen. Het NBTC maakte een wervende pagina op de site en heeft wandel- en fi etsroutes uitgezet waarmee de toeristen een ketting van wijnlocaties aan elkaar kunnen rijgen. Ook de overnachtingsmogelijkheden worden gepromoot. www.holland.com (zoekterm: wijn) Grootste Recreatie Vakbeurs ooit HISWA-RECRON en de Recreatie Vakbeurs versterken hun samenwerking voor de editie op 12, 13 en 14 november 2024 in Evenementenhal Hardenberg. De branchevereniging is dit jaar opvallend aanwezig met een stand in het HISWA-RECRON paviljoen. Met meer dan 330 deelnemers in acht grote hallen wordt de beurs groter dan ooit tevoren. Tijdens de Recreatie Vakbeurs organiseert HISWA-RECRON diverse activiteiten voor leden, waaronder kennissessies, een ontbijtsessie voor Business Club-leden en een eindeseizoensborrel voor alle leden uit de leisure en recreatie. “We zijn blij dat we als HISWA-RECRON dit jaar prominenter op de beurs staan. Zo vergroten we onze rol in kennisuitwisseling en het versterken van relaties binnen de branche”, zegt Jeffrey Belt, adjunctdirecteur Leisure en Recreatie bij HISWA-RECRON. www.recreatie-vakbeurs.nl ACM treedt op tegen nep-reviews De Autoriteit Consument & Markt (ACM) gaat optreden tegen de verkoop van nepreviews. Zo wil de ACM online misleiding tegengaan. De ACM onderneemt voortaan actie tegen verkopers van nepreviews, én tegen websites en webshops die nepreviews gebruiken. Bij de vaststelling van een overtreding kan de ACM boetes opleggen tot maximaal 900.000 euro. Edwin van Houten van de ACM legt uit: “Door nepreviews maken consumenten verkeerde keuzes. Ze moeten op reviews kunnen vertrouwen bij het vergelijken van aanbieders.” Ook is er sprake van oneerlijke concurrentie met aanbieders die wél echte klantbeoordelingen gebruiken. 06-2024 | Recreactie 9 Foto: Shutterstock
onder de aandacht Nieuw: BBL-opleiding Leisure Het nieuwe kwalificatiedossier voor de MBO-opleidingen Hospitality, Travel & Leisure is bijna klaar. Dit dossier vormt ook het uitgangspunt van een nieuwe MBO-opleiding in de BBL, waarbij werken en leren worden gecombineerd. “Een BBLopleiding bestaat nog niet voor de recreatie”, vertelt Herbert van Oord van HISWA-RECRON. “Lucie Schuijt en ik hebben samen met de scholen deze zomer een projectplan geschreven voor de ontwikkeling van zo’n BBL-opleiding. Leuk is dat VNO-NCW het plan inmiddels beoordeelde als uitzonderlijk goed. Vier scholen zijn bereid om ermee te beginnen en het SFR heeft 150.000 euro beschikbaar gesteld om de opleiding te ontwikkelen.” De BBLopleiding start september 2025 en wordt modulair opgebouwd. Medewerkers die al in de bedrijfstak werken kunnen één of enkele modules volgen. Bedrijven met belangstelling kunnen zich nu al melden. Meer informatie bij Herbert van Oord 033 - 303 97 34 h.vanoord@hiswarecron.nl BBB bezoekt Koningshof Op 9 augustus bezocht een delegatie van de BBB Vakantiepark Koningshof in Rijnsburg.De delegatie bestond onder meer uit BBB-Tweede Kamerlid Henk Vermeer. Samen met eigenaar Pim Kromhout van Vakantiepark Koningshof ging Geert Dijks, directeur van HISWA-RECRON, in gesprek met de delegatie. De focus lag daarbij op de dreigende verhoging van de btw op logies van 9 naar 21%. De BBB heeft ervoor gezorgd dat kamperen wordt uitgezonderd van de voorgestelde verhoging. Nu is de vraag: wat is precies kamperen? Koningshof biedt een enorme variëteit aan kampeer- en camperplekken en verhuureenheden. Wat valt onder welk tarief? Alle vormen werden uitgebreid bekeken en besproken met de politici, uiteraard met als doel zoveel mogelijk onder het lage tarief te behouden. Nieuwe leden Tussen 1 augustus en 5 september zijn de volgende bedrijven lid geworden van HISWARECRON. Welkom! Vakantiepark So What, De Koog, www.vakantieparksowhat.nl Rentals Egmond, Egmond aan Zee, www.rentalsegmond.nl Vakantierijk Waarland, Waarland, www.vakantierijkwaarlandverkoop.nl Landgoed Beerzedal, Oirschot 10 Recreactie | 06-2024 Foto: SFR/KIKK Foto: So What
Nieuwe records voor Hiswa te Water Plastic verpakkingen Van 28 augustus tot en met 1 september vond in de Bataviahaven in Lelystad de 39e editie plaats van Hiswa te Water. De ruim 30.000 bezoekers konden genieten van een show van meer dan 440 fonkelnieuwe boten. Daarmee brak het evenement de records van alle voorgaande edities. Bezoekers én exposanten waren lovend over de organisatie en het verloop van deze beurs, die profiteerde van schitterend nazomerweer. Uiteraard was ook HISWA-RECRON aanwezig met een stand. Die stond in het teken van ‘zorgeloos varen’ en maakte de bezoekers duidelijk waarom het zo belangrijk is om te kiezen voor een HISWA-erkend bedrijf. Om dat te benadrukken konden bezoekers in de stand aan een rad van fortuin draaien. Daarmee waren mooie prijzen bij HISWA-erkende bedrijven te winnen. Regen houdt kampeerders niet tegen Ondanks het slechte weer, vooral in mei met erg veel regen, was de bezetting van de verblijfsrecreatieve bedrijven in Nederland is het eerste halfjaar van 2024 goed. Dit constateert HISWA-RECRON op basis van gegevens van het CBS en Tommy Booking Support. Het CBS rapporteerde 4% meer gasten dan vorig jaar bij de verblijfsrecreatieve bedrijven. Het gaat om 5% meer Nederlandse gasten en 3% meer gasten uit andere landen. Zelfs bij campings lijkt de schade mee te vallen. In april waren er weliswaar 25% minder gasten dan vorig jaar, maar dat werd goedgemaakt door groei in maart en prima cijfers voor de maand mei, toen er nota bene een recordhoeveelheid regen viel. Per saldo bleef de daling beperkt tot 1%. www.hiswarecron.nl (zoekterm: bezetting) Er is veel te doen over plastic verpakkingsmaterialen. Flesjes hebben statiegeld, voor tasjes moet worden betaald. Voor bekers, bakjes en andere verpakkingsmaterialen is een routekaart opgesteld: wat zijn de verplichtingen voor ondernemers die drank en etenswaren verkopen? Wat geldt bij direct consumeren, wat geldt bij afhalen? Het beste is om volledig herbruikbare drank- en voedselverpakkingen te gebruiken. Vanuit de huidige wetgeving wordt dat de norm. Drank in glazen en kopjes, voedsel op borden of andere herbruikbare alternatieven. Eenmalig te gebruiken plastic voor drank- en voedselverpakkingen voor consumptie ter plaatse, wordt als uitzondering gezien en mag wettelijk alleen nog onder hele strikte voorwaarden. Ook de ‘papieren’ koffiebekers met een plastic coating zijn niet meer toegestaan. Er zijn enorm veel regels en die zijn soms lastig te volgen. Denk hierbij ook aan de kleinverpakkingen chocoladepasta bij het ontbijtbuffet. Mag dus niet; leveranciers moeten zoeken naar alternatieven. Het volgende aandachtspunt is de afvalinzameling. Soms wordt afval gescheiden opgehaald, maar soms gaan inzamelaars ook over op nascheiding: plastic kan gewoon weer bij het restafval en achteraf wordt gekeken wat er te recyclen is. Naar mijn idee een slechte ontwikkeling, want zo creëren we geen bewustwording om verantwoord met afval om te gaan. Consumenten hebben juist behoefte aan heldere instructies bij het scheiden van afval. Binnen Green Key hebben met name grote ketens op het gebied van hotels en bungalowparken hier al veel ervaring mee. Steeds vaker zien we dat plastic afval als aparte afvalstroom wordt ingezameld. Daarmee wordt een hoog percentage gerycled. Hoe je omgaat met verpakkingsmaterialen verschilt per bedrijf. Overleg het met je leverancier of bel eens met ons, de keurmeesters van Green Key. We hebben regelmatig een vragenuur en dan zijn dit soort vragen altijd welkom. We kunnen je in elk geval de juiste richting wijzen. Frans Verouden, keurmeester Stichting KMVK Meer weten over Green Key? Neem contact op met Erik van Dijk directeur Stichting KMVK erik@kmvk.nl 06 - 1281 0641 06-2024 | Recreactie 11
Voor de energiezuinige aansturing van alle soorten verwarming Airco’s | Elektrische verwarming | CV-installaties Warmtepompen | IR panelen Neem contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek 088-1231333 / verkoop@icy.nl www.icy.nl Al 50 jaar partner van de recreatie sector De juiste producten én advies bij technische vraagstukken Meer info op wildkamp.nl/recreatie Ruim assortiment voor ondernemers in de recreatie sector Altijd & overal online bestellen Ondersteuning op maat bij projecten Direct iets nodig? Altijd een vestiging in de buurt Draadloos aan te sturen!
onder de aandacht RecreAnders Huurrecht voor de dienstwoning? Soms woont een medewerker van het bedrijf in een bedrijfswoning. Je verwacht dat de medewerker vertrekt, als de arbeidsovereenkomst eindigt. Maar wat als de werknemer in de woning wil blijven wonen na het einde van de arbeidsovereenkomst? Soms geldt dan het huurrecht. Het blijkt te gaan om het onderscheid tussen een eigenlijke en een oneigenlijke dienstwoning. Een eigenlijke dienstwoning is noodzakelijk voor het uitvoeren van de werkzaamheden, zoals een pastorie of portiersloge. Het onderscheid blijkt in de praktijk echter lastig te liggen. Natascha Apeldoorn van HISWA-RECRON Partner in Business Alfa schreef er een verhelderende column over. www.alfa.nl/actueel (zoekterm: dienstwoning) Johan Drenth en Bob Kettering Facet, ruimtedenkers in recreatie Klimaatadaptatie Steeds vaker horen we over klimaatverandering en ondervinden we daar ook de gevolgen van. Extreme droogte, stortbuien en windstoten zijn slechts enkele EU steunt duurzaam Zuid-Limburg voorbeelden. Maar ook de woekering van brandnetels en bramen is een gevolg. Met wat kunst en vliegwerk lukt het recreatieondernemers nog wel om op zulke incidenten te reageren. Met een mobiele waterpomp kunnen terreinen worden leeggepompt en met wat extra parasols creëer je schaduw. Maar is dat houdbaar voor de toekomst? Bedenk dat de recreatiebranche bij uitstek in staat is om te anticiperen op klimaatverandering. Maar dit vraagt wel om lef en uitzoomen boven je bedrijf. Als recreatieondernemer heb je een groot terrein en ben je feitelijk ‘gebiedseigenaar’. Het gebied en het gebruik kun je grotendeels naar eigen hand zetten. Dus ook klimaatadaptief maken. Maar hoe pak je dat dan aan? Laten we even terug in de tijd gaan. Het gros van de recreatiebedrijven in Nederland is ontwikkeld op basis van efficiëntie. Maar passen de rechte velden met links en rechts standplaatsen en in het midden strak gemaaid gras nog wel bij de toekomst van extremen? Waar blijft het water bij stortbuien en hoe hou je het gras groen bij droogte? Denken als een gebiedseigenaar vraagt erom dat je nadenkt over het gebruik van het gebied en dat je verbinding zoekt met de omgeving. Dit start in de grond. Regio Zuid-Limburg werkt in een Europees project samen aan duurzaam toerisme. Tien Europese partners, waaronder Visit Zuid-Limburg en Stadsregio Parkstad Limburg, werken samen in het nieuwe initiatief Tourism4SDG. Het project wordt mede-gefinancierd door de Europese Unie (Interreg) om duurzaam toerisme te realiseren in Zuid-Limburg. Het is vooral gericht op het maken van effectief beleid: welke beleidsinstrumenten dragen bij aan duurzamer toerisme? Een van de speerpunten is het meetbaar maken van duurzaam toerisme, zodat de impact van het beleid ook kan worden vastgesteld. www.partners.visitzuidlimburg.nl (zoekterm: tourism4SDG) 06-2024 | Recreactie 13 Welke planten passen bij deze grond, waar is waterberging logisch en waar is aansluiting mogelijk met de omgeving, om water af te voeren of bij droogte juist aan te trekken? En waar is recreatief verblijf dan mogelijk? Door hier goed over te denken ontstaan kansen. Waterbuffers en watergangen kunnen fraaie speelaanleidingen worden. Bomen geven schaduw en verkoeling. Ze beschermen onderliggend gras, maar zijn ook windbrekers. Droge, natte en erg warme periodes zullen de komende decennia vaker voorkomen. Laat je niet telkens verrassen, zodat je elke keer opnieuw op incidenten moet acteren. Maar ga voorsorteren op de klimaatverandering. Dat kan met een landschappelijk inrichtingsplan. Het gaat uit van de gebiedseigen mogelijkheden op je terrein en versterkt die. Zo gaat klimaatadaptatie hand in hand met een aantrekkelijk en wendbaar bedrijf.
coverstory Ruimte voor recreatie Wat gebeurt er met het landelijk gebied? De herinrichting van het landelijk gebied is in volle gang. De komende jaren zullen steeds meer agrariërs zoeken naar een andere bestemming voor hun grond. Woningbouw is maar zelden toegestaan, dus dan is het zoeken naar andere bestemmingen. De één start een zorgboerderij, de ander een winkel met streekproducten of een minicamping. Zijn er ook mogelijkheden voor bestaande recreatiebedrijven? En kan de markt al die nieuwe toetreders eigenlijk wel aan? Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Viermannekesbrug, ‘t Vressels Bos, Maarten Bokslag HISWA-RECRON regiomanager Arthur van Disseldorp heeft ze regelmatig aan de lijn: agrariërs die iets met recreatie willen. “Veel boeren zoeken naar nieuw perspectief. Ze willen het liefst gewoon boer blijven, 14 Recreactie | 06-2024 maar dat kan niet altijd. Dan ligt het voor de hand om een boerencamping te starten, met 25 plaatsen.” Van Disseldorp merkt dat de één zijn plannen goed heeft doordacht, terwijl de ander gewoon denkt: ik start een camping en heb dan nieuwe inkomsten. “In grote delen van Brabant is helemaal geen markt meer voor nog meer campingplaatsen. Dan start een boer met de camping, krijgt vaak snel zijn vergunningen en zelfs wat
Met de opkoopregelingen van boerenbedrijven komen er heel wat hectaren grond vrij subsidie, om vervolgens te merken dat het zo niet werkt. Aan de andere kant zie ik ook bevlogen ondernemers die met goed doordachte plannen komen. Dan heb je het over doelgroepgericht denken, marktonderzoek en een concurrentieanalyse. En natuurlijk over gastvrije ondernemers, die gevoel hebben voor recreatie.” Camperpark Een goed voorbeeld vinden we nabij Oirschot, waar JanPieter en Jolanda van der Schoot dit voorjaar de deuren openden van Camperpark Viermannekesbrug. Voorheen hadden zij op dezelfde locatie een aannemersbedrijf met zwaar materieel. Dat paste niet meer goed in de omgeving, bij een mooie beek en direct grenzend aan een Natura 2000-gebied. Vijf jaar geleden vroegen zij vergunning aan voor een camperpark. De opzet is afgestemd op camperaars die graag een ruime plek in de natuur hebben, vertelt Jan-Pieter van der Schoot. Zo werd een camperplaats gebouwd met 96 zeer ruime, verharde plekken. Al drie jaar geleden werd begonnen met het aanplanten van groen, zodat het groen op het camperpark nu al behoorlijk volwassen toont. Tot verbazing van Van der Schoot stonden de beschikbare plekken met Hemelvaart al vrijwel helemaal vol: het bedrijf was 06-2024 | Recreactie 15 >
net anderhalve week open! Een belangrijke reden is de uitstekende drainage van het terrein, dat gewoon begaanbaar bleef, terwijl veel collega’s te kampen hadden met onbruikbare velden. Zo maakte het bedrijf een vliegende start. Ondernemingsplan Ruimtelijk adviesbureau BRO adviseert ondernemers en overheden bij hun ruimtelijke vraagstukken. Het bedrijf helpt ook bij het realiseren van ondernemersplannen. BRO is HISWA-RECRON TOP Supplier en weet alles van het verkrijgen van vergunningen. “Als een agrariër met plannen zich bij ons meldt doen we vrijwel altijd eerst een quick scan. Zo kunnen we snel zien of het idee überhaupt levensvatbaar is”, vertelt Christian Severijns, senior adviseur bij BRO. Severijns is vooral betrokken bij het maken van bedrijfsplannen: hoe realiseer je een goed renderend bedrijf? “Het starten van een minicamping tot 25 plaatsen ligt tamelijk voor de hand als een agrariër nieuwe verdienmodellen zoekt. Zéker in toeristische regio’s. Maar het vraagt wel totaal andere ondernemersvaardigheden dan het runnen van een ‘Vergunningen voor minicampings zijn niet bedoeld om de boeren te paaien’ boerderij. Het komt weleens voor dat ik dat echt moet benadrukken, als iemand bij ons komt voor advies.” Thomas Dammingh, juridisch adviseur bij BRO, is meer gericht op de ruimtelijke kaders van de onderneming. “Het is van belang om te onderzoeken of een minicamping is toegestaan op basis van het omgevingsplan. Zo niet, dan moet de gemeente er wel voor open staan om eventueel af te wijken van het omgevingsplan. Dan heb je als ondernemer te maken met de ruimtelijke regels en procedures.” Dammingh verwijst naar de website www.ruimtelijkeprocedures.nl. “Er zijn veel regels waar je rekening mee moet houden. Bedrijven met veeteelt hebben nauwkeurig bepaalde geurcirkels. Zit je nabij een boomkwekerij, dan heb je te maken Minicampings met 35 plekken? Eind 2022 besloot de provincie Zeeland dat het maximale aantal plaatsen op minicampings opgerekt mocht worden van 25 naar maximaal 35. Daarna lag de bal bij de gemeenten. Die konden bepalen of dat ook werkelijk ging gebeuren. Ab Pouwer van Camping Oranjezon in Vrouwenpolder (gemeente Veere) ziet er een politiek spelletje in. “De provincie nam het besluit kort voor de verkiezingen. Dat was echt een coalitie die de boeren gunstig wilde stemmen. In theorie neemt het inkomen van kampeerboeren flink toe als je ze 10 extra plekken gunt. Maar nu al heeft de Zeeuwse kust, en de bevolking, te lijden onder overtoerisme. Daarom zijn er ook strikte regels die de groei van het aantal bedden moeten beperken. Kijk maar naar de Kustvisie. Dan kun je toch niet zomaar elke boerencamping 10 extra plekken gunnen? Alleen Veere heeft al 145 minicampings. Als het voorstel van de provincie zou worden overgenomen, heb je in deze gemeente in één klap 1.450 extra kampeerplaatsen. Terwijl wij als reguliere bedrijven al jaren op slot staan.” In Zeeland speelt ook een verdringingseffect. De toeristen kiezen pas voor campings in het binnenland, als die aan de kust vol zijn. Pouwer: “Als je de minicampings aan de kust toestaat om uit te breiden, gaat dat ten koste van de campings in het binnenland. Het wordt nog drukker op plekken waar al te veel toeristen komen. Terwijl je de druk op de kust juist wilt verminderen.” Wat Pouwer betreft heeft het college van Veere inmiddels een wijs besluit genomen – al moet het nog bekrachtigd worden. In deze gemeente blijft het maximum gewoon 25 plekken. “Het voornemen is nu dat de hele sector, dus zowel de volledig toeristische bedrijven als minicampings, onder zeer strikte voorwaarden nog maximaal 15% mag groeien. Wij staan daar volledig achter. Want wij hebben extra fysieke ruimte nodig. Niet om meer plekken te maken, maar om de landschappelijke inpassing en ruimtelijke kwaliteit van onze bedrijven verder te verbeteren.” Het laatste woord is zoals altijd aan de raad. De gemeenteraad van Veere zal zich eind dit jaar over het voorstel van B&W buigen. 16 Recreactie | 06-2024
coverstory met spuitzones van bestrijdingsmiddelen. Daar kun je niet zomaar je tentje naast zetten. Dan hebben we nog de omwonenden én natuurlijk de provincie. Die let op natuurbehoud en moet de plannen wel ondersteunen.” Wat Dammingh maar wil zeggen: er zijn vaak milieuen natuuronderzoeken nodig, voor een minicamping van start kan gaan. Niet iedere agrariër kan zomaar beginnen in de recreatie. Uitbreiden bestaande bedrijven Severijns verwacht dat er met de opkoopregelingen van boerenbedrijven de komende jaren heel wat hectaren grond vrij gaan komen. “Daar kun je natuur van maken, maar ik denk dat het in sommige gevallen ook ten goede kan komen aan bestaande recreatiebedrijven. Die zitten vaak te springen om uitbreiding. Niet zozeer op het gebied van plaatsen, maar wel ten behoeve van kwaliteitsverbetering en natuurontwikkeling. Ofwel: ze willen een mooier bedrijf maken, dat beter aansluit bij de wensen van de gasten.” Dat laatste is uit het hart gegrepen van Jeffrey Belt, adjunct-directeur van HISWA-RECRON. “We zijn bij HISWA-RECRON absoluut niet tegen nieuwe toetreders. Maar we zijn wel kritisch. Soms willen gemeenten en provincies hun boeren zó graag tegemoetkomen, dat ze de andere belangen uit het oog verliezen. Dan is er geen sprake meer van een gelijk speelveld. Dus ik roep gemeenten en provincies bij nieuwe aanvragen wel op om goed naar de plannen te kijken. Onderzoek ook wat er al is aan bepaalde voorzieningen. Waar is nog ruimte voor?” Het camperpark sluit aan bij de vraag en maakte dit voorjaar een vliegende start Oneigenlijke concurrentie Belt snapt dat recreatie, zoals een minicamping, prima naast een agrarisch bedrijf kan plaatsvinden. “Zo is het ook begonnen: boerencampings met maximaal drie of vijf plekken. Maar tegenwoordig gaat het om 25 plekken en in Zeeland soms al om 35 (zie kader pagina 16). Dan geef je als overheid ruimte aan oneigenlijke concurrentie. Dat gaat ten koste van de grotere, bestaande recreatiebedrijven. Het verstrekken van vergunningen voor minicampings mag geen middel zijn om de boeren te paaien. Kijk naar het grotere geheel: het stimuleren van de lokale economie en de evenwichtige ontwikkeling van recreatie en toerisme in je gemeente of provincie.” Ook kleine campings kunnen daar een uitstekende bijdrage aan leveren, bewijzen diverse bedrijven. Een goed voorbeeld vormt stoeterij, pensionstalling en minicamping ‘t Vressels Bos in Sint-Oedenrode. Het bedrijf van Judith en Antonie Sanders is al lang geleden ontstaan uit een boerderij met koeien en varkens. Judith Sanders: “De minicamping bestaat al ruim dertig jaar en we zijn ook lid van HISWA-RECRON. Ooit begon het met drie kampeerplaatsen, nu zijn het er 25. Toen de camping groeide, ging het wel knellen met de varkenshouderij – de koeien waren al vertrokken. Toen besloten was dat Antonie en ik, als nieuwe generatie, het bedrijf zouden overnemen, stonden we voor een moeilijke keuze. Uiteindelijk besloten we te stoppen met 06-2024 | Recreactie 17 >
SAMEN SIGNALEN HERKENNEN VAN UITBUITING Als recreatieondernemer wilt u dat mensen komen ontspannen op uw vakantiepark en dat medewerkers focussen op een zorgeloze vakantie voor uw gasten. Maar helaas zijn Nederlandse vakantieparken ook steeds vaker uitvalsbasis voor illegale activiteiten, zoals prostitutie van minderjarigen. Dit is niet alleen schadelijk voor het imago van het vakantiepark, maar ook verboden. Van directeur en receptionist tot aan manager, technische dienst en schoonmaker: iedereen moet signalen van seksuele en arbeidsuitbuiting kunnen herkennen. Defence for Children ontwikkelde daarom samen met het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid en de politie gratis online-trainingen voor vakantieparkmedewerkers. Doe ook mee en volg met uw medewerkers deze trainingen. Zodat alle Nederlandse vakantieparken de veilige ontspanningsplek blijven waar ze voor zijn bedoeld en slachtoffers van mensenhandel worden herkend en geholpen. Kijk op: hetccv.nl/defenceforchildren Kijk op: hetccv.nl/defenceforchildren
coverstory Multifunctionele landbouw MFL, ofwel multifunctionele landbouw, staat voor alle alternatieve activiteiten van agrariërs om geld te verdienen met het bedrijf. Denk aan natuurbeheer, educatie, zorgboerderijen, verkoop van streekproducten, een groepsaccommodatie of minicamping. Volgens onderzoek van Universiteit Wageningen ging in 2020 in MFL 1 miljard euro om, en dat cijfer stijgt al jaren. Ongeveer een vijfde deel van de totale omzet komt uit recreatie. “Een derde tot de helft van de agrarische bedrijven is actief met multifunctionele landbouw”, stelt Bart Pijnenburg, voorzitter van de vakgroep MFL van LTO Nederland. “Of ze dan kiezen voor natuurbeheer, zorg, recreatie of een andere nevenactiviteit, verschilt per ondernemer. Waar gaat je voorkeur naar uit, waar heb je plezier in? Daarnaast is de locatie heel belangrijk. Er moet natuurlijk wel een markt voor zijn. En als er al eens iemand een camping start zonder dat hij er goed over heeft nagedacht, dan kan dat nooit lang duren. Zonder gasten houdt het vanzelf weer op.” Pijnenburg heeft dan ook niet het idee dat er de afgelopen jaren een hausse aan nieuwe minicampings is opgericht. De recente cijfers van Wageningen worden later dit jaar bekendgemaakt. In 2020 waren er volgens de monitor 3.200 boerenbedrijven actief met recreatie (ook B&B, groepen, dagrecreatie). In 2007 waren dat er 2.432. ‘Er zijn geregeld rondleidingen voor campinggasten door de stallen’ het varkensbedrijf. De vrijgekomen ruimte hebben we ingericht voor de paardenhouderij. We hebben nu een stoeterij en een pensionstalling.” Brabantse gezelligheid De combinatie met paarden ligt de campinggasten beter dan de varkens. “Nu zijn er ook geregeld rondleidingen voor campinggasten door de stallen”, vertelt Judith Sanders. Gevraagd naar het geheim van haar bedrijf, denkt zij vooral aan de Brabantse gezelligheid en de persoonlijke sfeer. “We doen alles zelf en dat wordt gewaardeerd. Van reservering tot vertrek, van onderhoud van het terrein tot het poetsen van het sanitairgebouw, alles doen we zelf, samen met de moeder van Antonie en onze drie kinderen. Daarnaast is het een heel groen bedrijf. De bomen bieden veel beschutting en er zijn mooie groene haagjes tussen de plaatsen. Je loopt vanaf de camping zo het bos in.” Plannen voor uitbreiding zijn er voorlopig niet. “We hebben het op dit moment druk genoeg met twee bedrijven en een gezin. Misschien dat we ooit nog eens wat camperplaatsen willen. Maar voorlopig is het goed zo.” 06-2024 | Recreactie 19
regio in beeld Omgevingsvisie blijft hangen in vaagheden Zuid-Holland knokt voor ontwikkelkansen De provincie Zuid-Holland biedt in haar concept Omgevingsvisie onvoldoende duidelijkheid over de toekomstige ontwikkelruimte van de recreatiesector. Voor recreatieondernemers is dat funest, zegt HISWA-RECRON in een reactie op de herziening van het omgevingsbeleid in de provincie. “Als je stappen wilt zetten, moet je ook perspectief hebben.” Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: ‘t Weergors, Shutterstock “Een groot aantal vaagheden, waarmee het plan is doordrenkt. Met name als het gaat om nieuwvestiging en uitbreiding van campings en parken hebben de ondernemers meer perspectief nodig.” Het commentaar van Björn Schutz, regiomanager Zuid-Holland en Zeeland van HISWA-RECRON, is niet mals. Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland hebben in februari het ontwerp van de Herziening Omgevingsbeleid 2024 vastgesteld. Daarin ontvouwt de provincie haar strategische blik op de invulling van de gehele leefomgeving – dus ook de ruimte voor recreatie. HISWA-RECRON plaatst in een zienswijze een aantal kritische kanttekeningen. Schutz schreef de zienswijze in samenwerking met een aantal HISWA-RECRON-leden, die samen een klankbordgroep vormen. Onder hen Arda Riedijk van Camping ’t Weergors in Hellevoetsluis, waar het interview voor dit artikel plaatsvindt. Riedijk is mede-eigenaar en marketingmanager van ’t Weergors en secretaris van het ‘Ik snap dat sommige dingen niet kunnen, maar schrijf dan ook op wat wél kan’ Toeristisch Ondernemers Platform Voorne-Putten. Dit platform komt op voor de belangen van ondernemers in toerisme en recreatie op het eiland. Heipalen Allereerst het belang van de herziening. Is dat wel echt zo groot? Het gaat tenslotte niet om een nieuwe wet. Toch wel, blijkt. “Het is juist van belang dat we er nú bij zijn”, benadrukt Schutz. “Deze herzieningsprocedure loopt vooruit op de uiteindelijke visie van de provincie, die voor jaren zal gelden en het uitgangspunt gaat vormen. Het is als het fundament van heipalen voor het uiteindelijke huis. Als je er nu niet bij bent, mis je de boot.” Het provinciebestuur komt naar verwachting dit 20 Recreactie | 06-2024
najaar met een antwoord op de ingediende zienswijzen, van onder meer HISWA-RECRON. Daarna wordt het ontwerp besproken door Provinciale Staten. HISWA-RECRON werd overigens al in een vroeg stadium – in een consultatieronde - door de provincie uitgenodigd om kennis te nemen van het ontwerp. “Daar waren we blij mee, hierdoor konden we wat dingen rechtzetten”, vertelt Schutz. “Zo stond er aanvankelijk in het plan dat de vestiging van nieuwe campings of vakantieparken in Zuid-Holland niet meer mogelijk zou zijn. En het uitbreiden van bestaande campings was niet expliciet benoemd. Dat hebben we weten aan te passen. Die winst hadden we dus vroegtijdig geboekt.” Waar Schutz en Riedijk nog wel moeite mee hebben, zijn de vage bewoordingen in het ontwerp. Het realiseren van nieuwe campings en het uitbreiden van bestaande campings is weliswaar mogelijk gebleven, het is niet duidelijk waaraan deze bedrijven dan moeten voldoen. “De kern van het vraagstuk zit bijvoorbeeld in de woorden onder voorwaarden”, schrijft de branchevereniging in haar zienswijze. “Natuurlijk kun je in dit beleidsdocument niet ieder detail benoemen. Maar er is wel meer richting nodig”, stelt de regiomanager. Door het gebruik van vage bewoordingen is er geen duidelijkheid en perspectief voor de sector. En dat kan nogal wat slechte gevolgen hebben. Bijvoorbeeld voor mkb’ers Regio in beeld In de nieuwe serie Regio in Beeld praten een regiomanager van HISWA-RECRON en een recreatieondernemer over actuele thema’s in hun eigen gebied. Tegen welke knelpunten lopen zij aan en op welke manier proberen zij deze op te lossen? In de eerste aflevering staat Zuid-Holland centraal. die hun bedrijf willen overdragen. Schutz: “Het liefst wil je een échte ondernemer als opvolger, maar die kun je dus weinig duidelijkheid geven. Zo loop je gemakkelijk in de fuik van projectontwikkelaars en speculanten. Wat we nodig hebben is een meedenkende provincie, die samen met gemeenten kan stimuleren en faciliteren.” Gedeelde belangen De regiomanager benadrukt dat de sector en de provincie daarin ook gedeelde belangen hebben. “Voor de ondernemer is het belangrijk dat hij écht kan ondernemen en niet enkel op zijn winkel mag passen. Dat is ook in het belang van de provincie. Die wil de sector vitaal houden, al was het maar om permanente bewoning te voorkomen. Dan kom je in een neerwaartse 06-2024 | Recreactie 21 >
Hulp bij strategische keuzes Als recreati eondernemer heb je heel wat vragen die je bezighouden. Bij Countu s helpen we je graag met je (salaris)administrati e, fi nancieringsoplossingen en mogelij kheden om je rendement te verbeteren. Onze recreati e- en horecaspecialisten hebben veel ervaring met jouw branche en denken graag COUNTUS.NL/RECREATIE Experti seteam Recreati e & Horeca recreati e-horeca@countu s.nl strategisch met je mee. Van vragen over het bij bouwen van nieuwe accommodati es en de liquiditeitsplanning, tot personeelsvraagstu kken, je bedrij fsplan en projecten voor duurzaamheid. Wij staan voor je klaar! CHALETBOUW I RECREATIEWONINGEN MANTELZORGOPLOSSINGEN I SANITAIR UNITS Rollecate 39 | 7711 GG Nieuwleusen | 0529-488900 www.arcabo.nl | info@arcabo.nl
regio in beeld spiraal. Juist om dat te voorkomen, is ontwikkelruimte nodig.” Arda Riedijk vertelt dat ze bij het lezen van het ontwerp van de Herziening Omgevingsbeleid 2024 meteen in de activistische modus schoot. “Ik snap dat sommige dingen niet kunnen, maar schrijf dan vooral op wat wél kan. Dan geef je richting aan en daarmee kunnen we als ondernemers verder. Een ja-mits verhaal is beter dan een nee-tenzij verhaal. Dan krijg je een beeld van de mogelijkheden. Dat is ook de intentie van de nieuwe Omgevingswet.” Riedijk benadrukt dat het ontwerp van de Herziening Omgevingsbeleid 2024 van de provincie slechts één van de vele donkere wolken is die opdoemen voor de sector. “Tussendoor speelt natuurlijk ook de btw-verhoging, de energietransitie en sinds kort ook de uitbreidingsplannen van het ministerie van Defensie. Dat heeft meer ruimte nodig om te kunnen oefenen. Maar laagvliegende helikopters en rondrijdende amfibievoertuigen in een natuurgebied zijn niet bepaald bevorderlijk voor de vakantie- en natuurbeleving van onze gasten.” Beperkte ruimte Natuurlijk is de ruimte voor uitbreiding en ontwikkeling beperkt. Zeker in een dichtbevolkte provincie als Zuid-Holland, waar ook veel woningen gebouwd moeten worden. Schutz wijst in dit verband echter op de brede welvaart. “Ruimte voor ontspanning en natuur is belangrijk voor de volksgezondheid. Van bakstenen en beton word je niet gelukkig. Als het toch al redelijk volgebouwde Zuid-Holland nog meer bouwt, groeit ook de behoefte aan vrije ruimte. Zowel voor de Zuid-Hollander als voor de gasten in de provincie. De provincie staat al onderaan in de landelijke lijst voor vrije ruimte. In Zeeland beschikt een bewoner over 74 vierkante meter voor dag- en verblijfsrecreatie. In Drenthe is dat 55 vierkante meter per persoon. Bewoners van Utrecht, NoordBrabant en Zuid-Holland moeten het doen met een schamele 11 tot 15 vierkante meter per inwoner.” ‘De banden tussen provincie en recreatiesector mogen wel wat inniger worden’ Naast de vage bewoordingen en de onduidelijke voorwaarden die worden verbonden aan uitbreiding en nieuwvestiging, heeft HISWA-RECRON nog een derde bezwaar aangegeven in de zienswijze. “We willen geen hinderlijke, grote windturbines of grootschalige settings (anders dan voor eigen elektriciteitsvoorziening voor het eigen park) in de directe omgeving van verblijfsrecreatieterreinen”, schrijft de branchevereniging. “Gasten komen voor hun plezier of rust en wij zouden graag zien dat u dat laat prevaleren in uw beleidsdocument. Ook voor bebouwing in de buurt van verblijfsrecreatieterreinen is een MER gewenst, waarin de recreatie als belang wordt meegenomen.” Omgevingsbeleid voor de toekomst In het ontwerp van de Herziening Omgevingsbeleid 2024 biedt het provinciebestuur van Zuid-Holland een strategische blik voor de komende jaren op de gehele fysieke leefomgeving in de provincie. Op het ontwerp zijn diverse zienswijzen ingediend, onder meer door HISWA-RECRON. Naar verwachting buigen Provinciale Staten zich dit najaar over het ontwerp, waarna het als visie wordt vastgesteld. Het is vervolgens aan de politiek welke onderdelen uit die visie uiteindelijk worden opgenomen in de Omgevingsverordening Zuid-Holland. ‘Gevoelig object’ De regiomanager licht toe: “Je ziet vaak dat de recreatiefunctie niet als gevoelig object in een milieueffectrapportage wordt meegenomen. Dat vinden we onterecht. Als je zo’n molen tegen je park aan hebt staan, met slagschaduw en geluid, wordt de beleving van je gasten daar niet beter van. Wij zeggen vooral: vergeet ons niet. Hou Zuid-Holland aantrekkelijk. Laat de recreatiesector ook een afweging zijn in zo’n milieueffectonderzoek. Natuurlijk ondersteunen en erkennen we de noodzaak van de energietransitie. Daarin kunnen wij zelf ook een belangrijke rol spelen, door verduurzaming van de recreatieparken. Dat proces is al gaande en kan worden versneld met cofinanciering of subsidiëring van de provincie.” Dat laatste onderstreept nogmaals dat recreatiesector en provincie gedeelde belangen hebben. Als het aan Björn Schutz ligt wordt de relatie tussen beide partijen dan ook wat inniger. “Het is echt niet zo dat we langs elkaar heen werken of tegenover elkaar staan. Het is wel zo dat we nog te vaak ‘vage bekenden’ zijn van elkaar. Wat mij betreft gaan we ‘goede vrienden’ worden.” 06-2024 | Recreactie 23
onderzoek Onderzoek naar samenwerkingsverbanden ‘Maak het vooral niet te vrijblijvend’ Verblijfsrecreatiebedrijven hebben minder belangstelling voor deelname aan een samenwerkingsverband. Hoe valt die afnemende animo te verklaren? En wat is er nodig om van een samenwerkingsverband een succes te maken? BUas-student Elisa Weeda deed onderzoek en stelde de succes- én faalfactoren vast in haar afstudeerscriptie. De conclusie? Samenwerkingsverbanden mogen best eisen stellen aan de deelnemers. Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: Shutterstock, BUas Samenwerkingsverbanden zijn er in vele vormen. Van vrijblijvend tot intensief. Van Mijn Lievelingsplek tot Ardoer. De motieven voor samenwerking zijn vaak dezelfde. Het gaat met name om het behalen van voordeel op het gebied van marketing, sales, inkoop, informatie-uitwisseling en expertise-ontwikkeling. Door samen te werken deel je kennis en inzicht en daar kun je als recreatiebedrijf beter van worden. Toch is een toenemend aantal bedrijven niet zo happig op het deelnemen of opstarten van een samenwerkingsverband. Een aantal van deze verbanden Vrijblijvendheid levert binnen een samenwerkingsverband vaak te weinig op. De voordelen van samenwerken Wat zijn de voordelen van samenwerkingsverbanden? Elisa Weeda onderzocht het in haar afstudeerscriptie Samenwerking tussen vakantieparken, stand van zaken, nut en noodzaak. Uit haar onderzoek komen de volgende voordelen naar voren: • Uitwisselen van expertise om te kunnen innoveren en concurrentievermogen te vergroten • Beter kunnen voldoen aan maatschappelijke verwachtingen • Omgaan met externe druk • Gezamenlijke marketing • Kennisdeling en kostenbesparing, waar het gaat om e-marketing • Het optimaliseren van operationele processen door digitale toepassingen. wordt opgeheven, terwijl andere er niet voldoende profijt uit lijken te halen. HISWA-RECRON wilde graag weten wat de oorzaak van die teloorgang is en hoe ze moet omgaan met deze ontwikkeling. Samen met samenwerkingsverband Citycamps gaf de brancheorganisatie Elisa Weeda, student Tourism Management aan de Breda University of applied sciences (BUas), de opdracht om dit in haar bachelor afstudeerscriptie te onderzoeken. De student hield interviews en enquêtes onder experts, recreatieondernemers en toerismeprofessionals. Ze deed ook literatuuronderzoek. Specifiek bij Citycamps deed ze praktijkonderzoek door middel van interviews, enquêtes en observaties. Focus Weeda’s belangrijkste conclusie is dat het nog steeds zinvol is om samen te werken. Juist in deze tijden van ketenvorming. “Die ketens vormen een bedreiging voor individuele bedrijven”, licht Weeda toe. “Ze hebben veel expertise in huis, ook op het gebied van online aanwezigheid. Met een samenwerkingsverband kun je daar een antwoord op geven. Maar als gekozen wordt voor samenwerking, moet dat wel goed gebeuren en in elk geval niet vrijblijvend zijn. Dat betekent dat je er niet alleen tijd, maar ook voldoende geld in steekt. Dan is ook het commitment van de deelnemers groter.” Weeda concludeert dat de motieven voor samenwerking grotendeels actueel zijn gebleven, maar dat de focus is verschoven. “Er gaat steeds meer aandacht naar digitale diensten, zoals online marketing en automatisering. In de strijd tegen de grote boekingsplatformen moet je online een sterke vuist maken op het gebied van marketing. Want ook digitaal sta je samen 24 Recreactie | 06-2024
sterker. Tegelijkertijd bespaar je door krachtenbundeling op marketingkosten.” Corné Kops, afstudeerbegeleider bij BUas, stond Weeda bij de uitvoering van haar onderzoek bij. “In haar scriptie zet Elisa heel goed op een rij waarom je als klein bedrijf voor samenwerken zou moeten kiezen”, noemt hij als belangrijke meerwaarde van het onderzoek. “Daarnaast legt ze heel goed uit wat samenwerkingsverbanden succesvol maakt.” Kops bevestigt de verschuiving van aandacht naar de digitale aspecten van ondernemerschap: “Het gaat om twee zaken waar bedrijven via samenwerking profijt van kunnen hebben: online aanwezigheid (e-marketing) en het efficiënter en effectiever organiseren van (dienstverlenende) processen. Dat kan deels door het inzetten van digitale toepassingen. Beide zaken vragen expertise die een individueel bedrijf doorgaans niet in huis heeft en dus moet worden ingehuurd. Ook uitwisseling van best practices helpt daarbij.” Ondanks de verschoven focus blijven de belangrijkste succesfactoren voor een goed samenwerkingsverband ongewijzigd: onderling vertrouwen en bedrijfsculturen en werkwijzen die op elkaar aansluiten. “Daar moet je voortdurend de tijd voor blijven nemen”, benadrukt Elisa Weeda. “Regelmatig bij elkaar komen, blijven evalueren en ook blijven ontwikkelen. Zijn de doelen nog steeds hetzelfde? Hoe kunnen we verder optimaliseren en welke investering is daarbij nodig?” Vertrouwen Te veel vrijblijvendheid binnen een samenwerkingsverband levert vaak te weinig op. Dat stelde de onderzoeker ook vast bij Citycamps, dat een onzekere toekomst tegemoet lijkt te gaan. Weeda signaleert dat het onderling vertrouwen en het vertrouwen in het merk wel wat steviger kunnen. Deelnemers aan dit samenwerkingsverband opereren onder hun eigen naam, zonder enige toevoeging. Binnen Citycamps bestaat onduidelijkheid over het concept, terwijl het aantal deelnemers is afgenomen. “Het blijven losse campings met weliswaar een gezamenlijke website, maar met weinig gerichte marketingactiviteiten”, zegt de onderzoeker. “Wat ontbreekt is commitment, een eenduidige visie en eenduidige doelen. De enquêtes tonen aan dat alle campingeigenaren bereid zijn strategieën te veranderen. Het verschil zit hem in vertrouwen en betrokkenheid. Sommige campings zijn bereid zich volledig in te zetten, terwijl 06-2024 | Recreactie 25 >
Dichtbij jouw branche Jouw accountant, overal dichtbij Jouw bedrijf, branche en uitdagingen. Wij willen het van dichtbij meemaken. Dat doen we vanuit een landelijke actieve organisatie en vanuit een kantoor dat altijd om de hoek zit. Samen werken hier meer dan 1000 specialisten in accountancy en bedrijfsadvisering met brede financiële kennis én specialistische branchekennis. Alfa Accountants en Adviseurs Anders Celsiusstraat 3 7442 PB Nijverdal Hessenweg 29 7771 CH Hardenberg 088 2532750 nijverdal@alfa.nl hardenberg@alfa.nl Met Alfa haal je veel kennis van de recreatiesector in huis. Niet voor niets zijn we partner van HISWA-RECRON. Bij Alfa vind je adviseurs die dichtbij je camping of bungalowpark staan. Wij mogen veel bedrijven in de watersport en vrijetijdssector tot onze klantenportefeuille rekenen. Klanten komen bij ons voor de jaarrekening en voor de bedrijfsopvolging, maar ook met vragen over het familiebedrijf, de (fiscale) optimalisering van het bedrijf, de inzet van personeel, het verduurzamen van hun onderneming tot aan de verkoop of aankoop van een onderneming in de vrije tijdssector. Neem voor meer informatie contact op met Wim Kappers via (088) 2532804 of Herma Brinkhuis via (088) 2532803. De Uw inventaris in één keer L’OR BARISTA koffiemachine van Philips Topklasse koffiemachine. Uw gasten kunnen nu genieten van ultieme koffie variatie. Door het testpanel van Kieskeurig.nl beoordeeld met een 8,4! compleet en altijd up-to-date. Ons full-service concept bespaart u veel tijd en hoofdbrekens. Als specialist in complete inventarispakketten verzorgen wij snel en accuraat de volledige inventaris voor uw recreatiewoningen. Van theelepel tot tuininventaris. En via de handige app kunt u deze daarna eenvoudig op peil houden. Want de kracht van ons assortiment is dat wij artikelen langdurig kunnen naleveren. Plaza 28 • 4782 SK Moerdijk • tel. 0182 511 511 • www.marindex.nl
onderzoek andere afwachten hoe de situatie zich ontwikkelt. Daarom moet er eerst een belangrijk besluit worden genomen: willen we gezamenlijk verder gaan en met welk doel? Ik denk dat er met duidelijke doelen en een intensievere samenwerking zeker meer potentie in zit.” Eigenheid Vasthouden aan eigenheid en identiteit kan een belangrijke verklaring zijn voor een tekort aan commitment in een samenwerkingsverband. Veel ondernemers – met name familiebedrijven die al meerdere generaties actief zijn – beschouwen hun onderneming als een eigen kindje. Ze zijn bang dat hun onderneming binnen de samenwerking aan identiteit inlevert. “Ik weet niet of het angst is”, twijfelt Weeda. “Ik denk eerder dat het vooral trots is. Ondernemers zijn met name heel trots op wat ze bereikt hebben. Maar er kan uiteindelijk een moment komen waarop je toch voor de keuze komt te staan. Wat is belangrijker: trots of omzetverhoging?” Hoe verbeter je een samenwerkingsverband? Je behaalt meer succes en rendement wanneer je: • Hogere eisen stelt aan deelnemende campings. Het mag wat minder vrijblijvend. Denk aan een hoger gezamenlijk marketingbudget. • Meer informeel contact en uitwisseling van kennis en ervaringen stimuleert. • De mogelijkheid onderzoekt van een gezamenlijk reserveringssysteem. Dat maakt de meerwaarde van de samenwerking beter meetbaar. • Werkt aan een gestroomlijnde, gezamenlijke website die aantrekkelijk is voor zowel consumenten als samenwerkingspartners. Het aantal samenwerkingsverbanden kan in de toekomst nog groeien In haar onderzoek stelt Weeda ook vast dat een branchevereniging een belangrijke rol kan spelen tijdens en na de vorming van samenwerkingsverbanden. “De vraag van HISWA-RECRON – hoe om te gaan met de ontwikkeling – was een uitdaging voor mij. Mijn eerste gedachte was: deze branchevereniging dóet toch al heel veel voor de sector? Uiteindelijk kwam ik tot de conclusie dat juist de schakelfunctie van de branchevereniging met de leden hierin belangrijk is. Het uitwisselen van kennis en het faciliteren van netwerken. Maar ook door evenementen te organiseren voor leden kan de vereniging een belangrijke rol vervullen.” Afstudeerbegeleider Kops vult aan: “HISWA-RECRON kan samenwerkingsverbanden natuurlijk niet gaan coördineren, maar wel faciliteren.” De digitale uitdaging Weeda denkt overigens dat het aantal samenwerkingsverbanden in de toekomst eerder zal toenemen dan afnemen. “Als gevolg van de digitalisering wordt de sector steeds kapitaal- en kennisintensiever. Maar er zullen altijd recreatiebedrijven zijn die liever zelfstandig blijven en ook digitaal hun eigen zaken blijven regelen. Dan moet je echter wel beschikken over een heel sterke en unieke eigenheid. Ik sprak bijvoorbeeld met Erik van der Linden van Camping Vliegenbos in Amsterdam-Noord. Een kleine stadscamping met een heel eigen karakter. Hij zegt een samenwerkingsverband niet nodig te hebben, om succesvol te blijven. Maar hij staat er wel voor open, als de samenwerking een duidelijke meerwaarde biedt.” 06-2024 | Recreactie 27
de bezieling Mooidal Boutique Park in Meerssen Niet voor iedereen Een nieuw recreatiebedrijf starten is niet eenvoudig. Naast de vergunningen gaat het om zaken als financiering en misschien wel het belangrijkste: een ijzersterk, onderscheidend concept. Dimphy Roufs en Ivo Bovens, ervaren horeca-ondernemers, openden dit voorjaar Mooidal Boutique Park in het Zuid-Limburgse Meerssen. Ze maakten een vliegende start – zonder receptie en zonder vaste medewerkers op het park. Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Mooidal Boutique Park laar was afhoudend, hij had al teveel dromers gehad die geen financiering konden krijgen. Met onze bedrijven en goede contacten bij de bank, en een vernieuwend concept, lukte dat wel. Uiteindelijk hebben we het bedrijf in oktober 2022 gekocht.” Inmiddels was er een plan gemaakt met een duidelijke fasering. In feite moest het bedrijf volledig nieuw worden opgebouwd. Het enige onderdeel dat kon blijven, is de vroegere beheerderswoning. Deze is verbouwd en wordt nu verhuurd als verblijf tot 6 personen. Voor dit najaar staat de verbouwing van de zolder op het programma, en dan kan de woning groepen tot 12 mensen herbergen. Vergunning Dimphy Roufs en Ivo Bovens Dimphy Roufs begon 20 jaar geleden als horeca-ondernemer, met een eetcafé in Sittard. Samen met haar man Ivo Bovens liet ze dat uitgroeien tot de WESS Horeca Groep, een bedrijf met vier flinke restaurants en een sterke cateringpoot. “Ik wil altijd nieuwe dingen ontwikkelen”, vertelt Roufs. “Of dat nou horecaconcepten zijn of nieuwe systemen om efficiënt te kunnen werken, ondanks het personeelstekort. In onze horecabedrijven waren we jaren geleden al koploper met digitale systemen die nu overal worden gebruikt.” Luxe en afwisseling Roufs vertelt dat ze ook al jaren rondliep met het idee van een ‘boutique camping’. Maar wat is dat dan? “Een boutique staat voor stijl en luxe, maar ook voor afwisseling. Het is geen eenheidsworst. Boutique hotels zijn een begrip, waarbij alle kamers een eigen uitstraling hebben.” Het bleef bij een gedachte, tot Roufs en Bovens op een mooie dag bij Meerssen een kleine camping te koop zagen staan. Het bedrijf van 0,7 hectare werd niet meer gebruikt. Dimphy Roufs: “De make28 Recreactie | 06-2024 Ondanks dat de gemeente voor de aankoop van het park al had toegezegd mee te willen werken aan het aanpassen van de vergunning, duurde het nog anderhalf jaar voor die echt rond was. Lastig voor de bijzonder enthousiaste, maar beslist ook wat ongeduldige Roufs. Ondertussen gingen de werkzaamheden, zoals de aanleg van de infrastructuur en het groen, al van start. Dat betekent dat er nu, in het eerste seizoen van opening, al mooi gras staat en ook diverse bomen en struiken die goed geworteld zijn. Begin dit jaar kwam dan eindelijk de vergunning. Direct gingen de eerste zes glamping lodges in de verhuur. Dat zijn luxe verblijven in een tent, compleet met keuken en ingerichte kastenwand. Een soort safaritent met ultieme luxe: alleen de airco ontbreekt. Die airco is er wel in de acht ‘tiny houses’. Die zijn geschikt voor 2 tot 4 personen en een stuk completer dan je bij een tiny house zou denken. Enkele hebben zelfs een leuk kraaiennest in de nok, waar de kinderen kunnen spelen of slapen. De derde verblijfsvorm, nog in aanbouw, is de Boho-lodge, een fraaie pipowagen. Zelfbouw “Er zit heel veel van onszelf in dit bedrijf”, vertelt Roufs. “Dit is een park waar ik zelf ook heel graag als gast zou komen. En ik word er ook echt gelukkig van als ik zie hoe het vorm krijgt. En om al die leuke en positieve recensies te lezen!” Een deel van het bedrijf ligt nog steeds braak: een paar oude stacaravans herinneren aan het verleden. Het is de bedoeling
Met de smalle kronkelpaadjes is het park een bijna dorps geheel dat ook hier tiny houses komen. Het zou goed kunnen dat Ivo Bovens die grotendeels zelf gaat bouwen: hij heeft er lol in en beschikt over het vakmanschap. Daarmee zullen ze beslist weer anders worden dan de bestaande accommodaties op het park. Een belangrijk verbindend element is de hot tub: bij de meeste lodges en tiny houses is een hot tub geplaatst, waar de gasten heerlijk in kunnen zitten. Op verzoek van enkele omwonenden worden ze elektrisch verwarmd, zodat er geen hinderlijke rook of geur ontstaat bij het stoken van hout. De wat duurdere accommodaties met hot tub hebben een hogere bezettingsgraad dan die zonder, constateerde Roufs. “Daarom gaan we straks bij alle eenheden een hottub plaatsen. De mensen vinden dat heerlijk.” Het park is niet zo groot en volledig autovrij. Parkeren kan aan de buitenzijde van het hek. Dat maakt van het park, met zijn smalle kronkelpaadjes, een bijna dorps geheel. “Wie per se met de auto naar zijn huisje wil, kiest maar een ander park”, zegt Roufs. “We zijn er niet voor iedereen.” Het park is lean and mean van opzet en heeft geen collectieve voorzieningen. Sterker: er is niet eens een receptie. Dimphy Roufs: “Ik zie geen enkele toegevoegde waarde voor een receptie. Je komt aan, moet wachten, dingen ondertekenen en dan krijg je een sleutel en folders. Waarom? Bij ons maken mensen de boeking en vervolgens krijgen ze alle informatie via de mail. Vijf dagen voor vertrek krijgen ze een code waarmee ze gedurende hun verblijf de toegangsdeur naar het park en hun eigen accommodatie kunnen openen. Alle informatie staat daarnaast op onze app. En hebben ze een vraag of probleem, dan kunnen ze gewoon een appje sturen of even bellen. Dan zorgen we dat dat snel wordt opgelost.” Geen speeltuin of zwembad Ook dat maakt het ‘niet voor iedereen’, want sommige mensen houden niet van een park zonder receptie. Roufs geeft een ander voorbeeld: “Kinderen zijn welkom, maar we hebben geen speeltuin, zwembad, voetbalveldje of animatieprogramma. Gezinnen met kinderen die dat allemaal wel willen, kunnen op genoeg plekken terecht. Daar hoeven wij niet ook nog eens voor te zorgen.” Misschien wel juist daardoor, zijn er ook veel mensen die zich wél thuisvoelen bij Mooidal, zo blijkt uit de vele positieve recensies. Opvallend vaak zijn het jonge tweeverdieners. Mensen 06-2024 | Recreactie 29 >
Uw partner voor (schoon) waterbeheer Advisering drink- en zwemwater Legionellabeheer Uitvoering monstername en analyse Testing for life 088 - 831 05 00 - c-mark@ftbnl.eurofins.com - www.c-mark.nl Bedrijfsoverdracht DEN OTTER VAN VLIET BEDRIJF S OPVOLGING | TAXATIE | COACHING www.bro.nl Bent u bezig met de toekomst? Lijkt het nog ver weg, of is het juist dichtbij? Samen met u kijken we naar de mogelijkheden en maken we een plan. www.denottervanvliet.nl info@denottervanvliet.nl Tel. 0412 47 42 82 Broekhoek 28 5384 VR Heesch Ruimtelijk advies & ontwerp
de bezieling die een luxe verblijf op prijs stellen en die verder vooral op de omgeving gericht zijn. De marketing is specifiek op die groep gericht. Facebook en Instagram zijn belangrijk kanalen om de doelgroep te bereiken. Boeken kan via de eigen website, maar ook via Airbnb en Booking.com. “We zijn nu eindelijk open en hebben eigenlijk maar één doel: zoveel mogelijk bezetting realiseren”, stelt Roufs. “Normaal moet je bij ons voor minimaal twee nachten boeken. Dat betekent ook, dat er af en toe een enkele nacht tussen zit die niet geboekt is. Die zet ik dan voor een heel scherpe prijs op Booking. Het is nu echt zaak om inkomsten te verwerven. We hebben flink wat geleend en er zit ook een hoop eigen geld in dit bedrijf.” Dimphy Roufs en Ivo Bovens zijn gepokt en gemazeld als horeca-ondernemers. Maar het park is te klein voor een eigen restaurant: uiteindelijk komen er 28 accommodaties te staan. Wél is er, vanuit het eigen cateringbedrijf, een optie om een ‘Dit is een park waar ik zelf ook heel graag als gast zou komen’ luxe ontbijt te bestellen of een borrelplank. Het horecabedrijf beschikt ook over een foodtruck. “Misschien wel een idee om die hier ook eens neer te zetten”, mijmert Roufs. Zo blijven de nieuwe ideeën komen. Eén van die ideeën is, nu al, dat het concept van Boutique Park misschien ook op andere plekken in Limburg te realiseren is. Of dat ook werkelijk gaat gebeuren, zal de toekomst leren. “Eerst dit park maar eens afmaken. Het staat nu in de steigers, maar op details kan er nog heel veel worden verbeterd”, vindt Roufs. “Zo denk ik wel eens na over dynamic pricing. In de hotelwereld heel gebruikelijk, maar wij doen het nauwelijks. Zo blijven er altijd zaken die je kunt verbeteren.” 06-2024 | Recreactie 31
MIDEA: AL MEER DAN 20 JAAR WERELDLEIDER IN COMMERCIËLE MAGNETRONS Topkwaliteit Midea magnetrons exclusief verkrijgbaar Nieuw in ons assortiment: Midea magnetron. Wat maakt Midea zo’n mooie toevoeging aan ons assortiment? De ongekende prestaties, hoge gebruiksvriendelijkheid en de nóg snellere opwarming. Ideaal voor hectische horecakeukens. De magnetrons zijn bijzonder snel en efficiënt door de hoge wattages. Ook de smaakkwaliteit en textuur van voedsel blijven optimaal. Bovendien zijn de krachtige prestaties van de Midea magnetons zéér vriendelijk geprijsd. Midea staat o.a. bekend om zijn innovaties op het gebied van commerciële magnetrons. Hun grootschalige fabriek voor keukenapparatuur en onderdelen is uitgerust met geavanceerde productiefaciliteiten, assemblagelijnen, testlabs, kwaliteitscontrole en R&D-centra en hierdoor zijn zij in staat om qua ontwikkeling altijd voorop te lopen. MAAK NU GEBRUIK VAN ONZE INTRODUCTIEKORTING Professionele Magnetron Professionele Magnetron Type 1025F1E-EU inhoud: 25 ltr. 5 vermogensstanden vermogen: 1000 Watt afm. 52x44x32 cm 230 Volt | 1,55 kW 4047.122 normaal actie 335,285,introd.korting 25,NU 260,Type 1034N1E-EU inhoud: 34 ltr. 5 vermogensstanden vermogen: 1000 Watt afm. 56x49x35 cm 230 Volt | 1,5 kW 4047.130 normaal 559,actie 485,introd.korting 50,NU 435,Professionele Magnetron Type 1434N1E-EU inhoud: 34 ltr. 5 vermogensstanden vermogen: 1400 Watt afm. 56x49x35 cm 230 Volt | 1,9 kW 4047.125 normaal actie 625,549,introd.korting 50,NU 499,
DE PROFESSIONAL KIEST MIDEA MAGNETRONS MIDEA Midea magnetrons kenmerken zich door gebruiksgemak, innovatie en hoge prestaties. De magnetrons zijn bijzonder snel en efficiënt vanwege de hoge wattages waardoor smaak en textuur van het voedsel optimaal blijven. Maar dat zijn niet de enige redenen waarom een professional voor Midea kiest. RVS behuizing en binnenkant – Duurzame constructie geschikt voor intensief gebruik Menu – Menu’s kunnen geüpdatet worden door middel van USB Eenvoudige reiniging – Het spatscherm kan verwijderd worden voor eenvoudige reiniging Grab ‘n’ Go handvat – Uiterst stevig handvat zonder losse onderdelen Gebruiksgemak – Eenvoudig te bedienen paneel Stapelbare installatie mogelijk – Optimaal gebruik van ruimte MAGNETRONS TIJDELIJK TIJDELIJK INTRODUCTIE KORTING INTRODUCTIE KORTING TIJDELIJK INTRODUCTIE KORTING Heavy Duty Magnetron Heavy Duty Magnetron Type 1817G1E-EU inhoud: 17 ltr. 11 vermogensstanden 2 magnetronbuizen vermogen: 1800 Watt afm. 42x57x34 cm 230 Volt | 2,8 kW 4047.115 normaal Type 2117G1E-EU inhoud: 17 ltr. 10 vermogensstanden 2 magnetronbuizen vermogen: 2100 Watt afm. 42x57x34 cm 230 Volt | 3,2 kW 1.059,actie 899introd.korting 74,NU 825,EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl Magnetron Scan & Go Type 1025F1E-EU inhoud: 17 ltr. vzv barcode + QR code scanner vermogen: 1800 Watt afm. 42x57x34 cm 230 Volt | 3 kW 4047.120 normaal actie 1.089,925,introd.korting 75,NU 850,ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl 24-04-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. 4047.104 normaal 1.450,actie 1.195,introd.korting 100,NU 1.095,VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl hakpro.nl NIEUW
trends Kosten belangrijkste bij bestemmingskeuze Impact op het milieu staat voor de consument onderaan de lijst van afwegingen bij het bepalen van een vakantiekeuze. Prijs, aantrekkelijkheid van de locatie en de kwaliteit van de accommodatie zijn belangrijker. Dat blijkt uit onderzoek naar duurzaamheid en vakanties, van bureau Trends & Tourism. Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Shutterstock De consument vindt duurzaamheid ‘best wel’ belangrijk, maar op vakantie wil hij vooral ontzorgd worden en niet te veel aan duurzaamheid denken. Wat overigens niet wil zeggen dat het de gast niks interesseert, licht onderzoeker Kees van der Most toe. “Die vertrouwt erop dat de recreatieondernemer het allemaal goed heeft geregeld. De ondernemer moet het voortouw nemen, vindt de consument.” Voor het onderzoek deed Van der Most een steekproef onder tweeduizend Nederlanders die representatief zijn voor de bevolking. Uit het onderzoek blijkt dat het belangrijkste aspect bij de vakantie keuze van de Nederlander de prijs (van de boeking) en de kosten gedurende de vakantie zijn. Direct daarna komt de aantrekkelijkheid van de vakantiebestemming. Tijdens de vakantie vinden ruim vier op de tien Nederlanders het (zeer) belangrijk dat er aandacht is voor duurzaamheid. Aspecten van duurzaamheid die door alle ondervraagden het belangrijkst worden gevonden, zijn respect voor de cultuur en waarden van een bestemming (80 procent). Natuurbescherming vindt 74 procent (zeer) belangrijk. Behoud van erfgoed vindt 68 procent (zeer) belangrijk. Van der Most heeft de ondervraagden uitgesplitst in leeftijdsgroepen, geslacht en opleidingsniveaus. “Vooral jongeren en hoger opgeleiden vinden duurzaamheid relatief belangrijk. Ook al zijn voor deze groepen de duurzaamheidsfactoren nog steeds 34 Recreactie | 06-2024 De gast vertrouwt erop dat de recreatieondernemer duurzaamheid goed heeft geregeld niet de belangrijkste keuzecriteria. Ik schat dat zo’n 15 procent van de Nederlanders duurzaamheid echt laat meewegen in de vakantiebesluitvorming.” Succesfactoren Toch blijft het voor recreatieondernemers belangrijk om duurzaam te ondernemen. Niet alleen vanwege die voortrekkersrol in de beleving van de gast, maar ook om toekomstbestendig te zijn. Van der Most noemt drie succesfactoren voor ondernemers. “Zorg er ten eerste voor dat je duurzame alternatief niet duurder is. Soms zijn we bereid om iets meer te betalen, maar dat mag niet teveel zijn. Ten tweede moet je duurzame oplossing niet te ingewikkeld zijn. Dat zie je soms bij de gescheiden afvalinzameling. Hou dat eenvoudig. En ten derde: je alternatief mag niet ten koste gaan van de beleving. De Eurostar naar Parijs vind ik in dat verband een mooi voorbeeld. Niet duurder dan het vliegtuig, je komt hartje stad aan en je hebt een authentieke reisbeleving.” Het rapport is te koop: www.trends-tourism.nl
kennis delen Succesvol verweer tegen een collectieve actie De laatste jaren zien we ook in Nederland een tendens ontstaan dat belangengroepen naar de rechter stappen om één partij aan te spreken. Dat kan gaan om het krijgen van een schadevergoeding van farmaceuten of het stoppen van milieubelastende activiteiten, maar steeds vaker worden er ook zogenaamde ‘collectieve acties’ ingesteld tegen recreatieondernemers. Tekst: Marjolein Mulder (Zypp advocaten) Foto: Shutterstock De kern van deze zaken is bijvoorbeeld het betwisten van een opzegging of protest tegen de gehanteerde nutstarieven. Om zo’n collectieve actie met enige kans van slagen te starten gelden bepaalde wettelijke spelregels. Daar zit een zwakke plek bij de aanklagers. Op 1 januari 2020 is de WAMCA in werking getreden, de Wet Afwikkeling Massaschade in Collectieve Actie. Deze wet voorziet in een uniforme regeling voor het instellen van vorderingen namens een belangenorganisatie bij de rechter. Die vorderingen kunnen heel divers zijn, en kunnen zich dus ook voordoen in de recreatiepraktijk. Wat als je als recreatieondernemer wilt herstructureren en daarom de huurovereenkomsten opzegt? De recreanten kunnen zich verenigen en als groep kunnen ze vervolgens zelf een procedure starten, mits dat passend is binnen het statutaire doel. Een collectieve actie begint met het inschrijven van een dagvaarding in een openbaar register, het centraal register voor collectieve acties. Dit digitale register is door iedereen in te zien. De spelregels Zijn de regels van de WAMCA niet gevolgd: verloren zaak voor de klagers Inmiddels zijn er verschillende rechterlijke uitspraken verschenen, waarin de collectieve actie voor de belangenorganisatie niet goed afliep en de recreatieondernemer dus met de schrik vrijkwam. Als de procedure niet volgens de formele regels van de WAMCA wordt gevolgd, en de recreatieondernemer de rechter daarop wijst, wordt de belangenorganisatie niet-ontvankelijk verklaard. Dat betekent dat de procedure al vóór de eerste hobbel tot een einde komt. De vorderingen worden inhoudelijk niet behandeld. Een pittige sanctie voor het onjuist bewandelen van de WAMCA-route! In sommige gevallen opent dat de deur tot het bereiken van een minnelijke regeling, die voor beide partijen minder tijd en geld kost. Word je als ondernemer geconfronteerd met een collectieve actie? Dan is het dus van belang om niet alleen aandacht te besteden aan de zaak waar het om gaat, maar vooral ook om te kijken of alle formele eisen van de WAMCA zijn gevolgd. Dat kan de basis zijn voor een succesvol verweer. 06-2024 | Recreactie 35
vakinfo Voorkom boetes voor zonne-energie Steeds meer eigenaren van chalets en vakantiehuizen willen zonnepanelen op hun accommodatie. Als ondernemer loopt u daarmee het risico op terugleverkosten en boetes van uw energieleverancier. Toch is het mogelijk dat eigenaren zonnepanelen plaatsen, terwijl het park de meter op nul houdt. Tekst: Jaap van Sandijk Foto: ICY Dat eigenaren van accommodaties zonnepanelen op hun accommodatie willen is begrijpelijk. Ze houden graag hun kosten laag, terwijl ze tegelijkertijd een bijdrage leveren aan de oplossing van het klimaatprobleem. Ondertussen loopt u als eigenaar van het park op tegen de eisen van energieleveranciers. Die maken verbruiksafspraken met ondernemers en leggen boetes op bij een te hoog of negatief energieverbruik. Met méér zonnepanelen op je park neemt dat risico alleen maar toe, omdat op zonnige dagen veel energie moet worden teruggeleverd aan het net. Zonnepanelenverbod? De simpelste oplossing voor dit probleem is het opleggen van een verbod op zonnepanelen. Niet bepaald vriendelijk naar de eigenaar van de accommodatie. Maar het kan ook anders, met een smartgrid/loadbalancing systeem. Dat is vergelijkbaar met een peakmanagement systeem, dat het actuele energieverbruik van het park in de gaten houdt. Het smartgrid/loadbalancing systeem bewaakt de hoofdaansluiting van de energievoorziening van het park. Zodra er energie teruggeleverd dreigt te worden, 36 Recreactie | 06-2024 Het is belangrijk dat zonnepanelen ook kunnen worden uitgeschakeld schakelt het systeem zoveel zonnepanelen uit als nodig. Als er geen overschot meer is, schakelt het systeem de installaties weer in. Het systeem zorgt voor een eerlijke verdeling van uitschakeltijd tussen de verschillende zonnepanelen op het park. Het systeem biedt verschillende mogelijkheden. Zo kan het er ook voor zorgen dat het vermogen van de gast wordt verbruikt op het park. Gunstig voor de parkeigenaar, die hierdoor minder (dure) energie aan het net hoeft te onttrekken. En gunstig voor de eigenaar van de accommodatie, die hierdoor meer zonneenergie afzet. Hoeveel de eigenaar precies levert aan de voorzieningen in het park wordt geregistreerd met een schakelunit op de pv-inverter. Het is overigens aan de parkeigenaar of hij de eigenaar van de accommodatie hiervoor een vergoeding betaalt. Want de ondernemer bepaalt uiteindelijk tegen welke voorwaarden hij de plaatsing van zonnepanelen toestaat. Met dank aan ICY Peak Management
productnieuws Tekst: Jaap van Sandijk Geïmpregneerde reinigingsdoeken Clean ‘n Easy groene doeken zijn geïmpregneerde hygiënische reinigingsdoeken. Ze bevatten 70 procent ethanol en zijn verpakt in een afsluitbare dispenser (emmer). In de emmer zitten 150 doekjes met een afmeting van 36 bij 30 centimeter. De emmer past op de Clean ‘n Easy werkwagen en wandhouder. www.wola.nl (050) 312 96 85 Duurzaam stapelbed Alarmsysteem Een alarmsysteem met camera en aansluiting op de meldkamer hoef je niet per se aan te schaffen. Het kan ook met een abonnement. Zo’n systeem is leverbaar vanaf € 24,95 per maand. Met een bijkomend premium abonnement ben je niet alleen beveiligd, maar ook verzekerd van service en onderhoud. Aanschaffen kan overigens ook. In dat geval betaal je € 410,- voor de apparatuur. www.eenveiliggevoel.nu (088) 555 48 88 Uw Bed Professional komt met de Mike: een 100 procent duurzaam stalen stapelbed dat beschikt over een Europese certificatie op het gebied van veiligheid en zware belasting. De Mike kan gedeeld worden in twee divanbedden. Bij het bed worden extra doppen geleverd, waardoor ook de twee afzonderlijke bedden er netjes afgewerkt uitzien. Door de niet-verende bo ‘trampoline springen gen www.uwbedpro.nl (088) 332 23 10 Efficiënte wasserette Een efficiënte wasserette beschikt over kwalitatieve wasmachines en drogers. Maar ook over een goede betaaloplossing. Seijsener biedt op dit gebied een totaalpakket dat bestaat uit Miele wasmachines en drogers én diverse betaaloplossingen. www.seijsener.com (075) 6810610 06-2024 | Recreactie 37
Recreatie 12/13/14 NOVEMBER ’24 EVENEMENTENHAL HARDENBERG Dé vakbeurs voor een toekomstbestendige recreatiebranche BESTEL JE TICKETS MET CODE MP1202 VERBLIJFSACCOMMODATIES, SPELEN & BEWEGEN, ENTERTAINMENT & GAMES, RECREATIETECHNIEK, DIGITALISERING & MARKETING, ZWEMBAD & WATER, TUIN & PARK, MOBILITEIT, INTERIEUR & STYLING, TINY HOUSES & BIJZONDER OVERNACHTEN, OUTDOOR LIVING EN HORECA LEVERANCIERS RECREATIE-VAKBEURS.NL
SAMEN GAAN WE NAAR DE TOP! Stilstand is achteruitgang. Dit geldt zeker in de recreatiesector. Om succesvol te zijn én te blijven, is het belangrijk om in beweging te zijn. Dit vraagt om lef. Facet ondersteunt ondernemers in de recreatiebranche om hun top te bereiken en die vast te houden. Onze werkwijze kenmerkt zich door een brede, integrale benadering vanuit verschillende invalshoeken. Voor zowel het bedrijf als geheel, als voor delen van het terrein of de gebouwen. MEER WETEN? scan deze qr-code
SEIJSENER VOOR AL UW SERVICE & ONDERHOUD Ons deskundige team altijd klaar om uw installaties en voorzieningen in topconditie te houden. We bieden snelle, betrouwbare oplossingen zodat u zorgeloos kunt genieten van optimale prestaties. Ontdek onze servicepakketten: SMART SERVICE SMART MAINTENANCE ✓ 24/7 servicedienst. ✓ Probleemoplossing op afstand. ✓ Specialist binnen 3 werkdagen op locatie. ✓ Preventief onderhoud. ✓ Voorkomt problemen. ✓ Verhoogt veiligheid. ✓ Rapportage en aanbevelingen. SMART COMPLETE ✓ Compleet service & onderhoudspakket ✓ Voorrang bij storingsopvolging. ✓ Lagere voorrijkosten. SCAN DE CODE Kijk op seijsener.com
1 Online Touch