0

27e jaargang Nr. 1 ­ voorjaar 2021 Prijs € 4,25 Loon op Zand Wandelgemeente van het Jaar 2021 In de Ardennen gaat je energie weer stromen Verdwalen op Terschelling Inclusief 9 pagina’s het nieuwste van toonaangevende buitensportmerken MUSTHAVES 2021

DUURZAAM PRESTEREN De nieuwe Downpour Eco is een waterdichte jas van de volgende generatie om in te wandelen, een trektocht te maken of een weekendje uit te gaan. Dankzij de uiterst duurzame Pertex® Revolve-stof kun je in dit jack perfect het buitenleven omarmen zonder je voetafdruk achter te laten. WWW.RAB.EQUIPMENT

Redactioneel ‘Zullen we er nog een lusje aan vastknopen?’ Ik stemde in. De gesprekken waren net goed op gang gekomen en wandelend bijkletsen was sinds een jaar geleden nu eenmaal dé manier van samenzijn. Het werd donker, de paden werden magisch. De vriend moest plassen en kon dat schaamteloos in het donker doen. ‘Dat is het voordeel van man zijn!’ zei hij opgetogen. Ik liep rustig verder, wilde niets opvangen van zijn privémoment en kneep zelf mijn blaas nog maar eens samen. De schemer voltrok zich traag, de kleuren werden steeds diffuser. De maan scheen verrassend veel bij, de contouren van het pad bleven zichtbaar. Toen ik me omdraaide zag ik hem aan komen lopen. Een reusachtige gestalte in de vorm van een zwart silhouet. ‘Ik geloof niet dat ik hier graag alleen zou lopen als vrouw’, zei ik toen we weer naast elkaar liepen. ‘Nee, dat snap ik’, zei de vriend. ‘Dat vind ik nóg een voordeel van man zijn.’ Ik knikte onzichtbaar in het bijna duister. ‘Ik zou willen dat het niet zo was’, verzuchtte ik, die vrijheid hoog in het vaandel heeft staan als het gaat om levensvreugd. De gesprekken buitelden stap voor stap over elkaar heen, ze waren nog niet op, maar het was halfacht en het thuisfront had ook recht op mij. Lichtvoetig Verdwalen Nog niet eerder namen we dát wandelpad richting Otterlo. Dus – een mens moet open staan voor iets nieuws – doen we dat nu wel. Na een kilometer of anderhalf steken we een breed zandpad met fietspad over. Een sliert fietsers passeert jolig in ganzenpas, de corona-afstand van anderhalve meter loopt door de smalte van het fietspad geen deuk op. Even van het zandpad af ontdekken we een grote kuil in carrévorm. We besluiten hem te verkennen en een stukje door het bos te lopen. Ik zeg tegen haar dat ik de omgeving zo goed ken dat ik straks het zandpad wel weer zal vinden. Na een ronde om de kuil wil ik weer op de route komen via een bospaadje. Maar dat houdt op in the middle of nowhere. Wie A zegt moet B zeggen, dus strompelen we over heidepollen en langs dennenstompen. Het duurt even maar eindelijk bereiken we het zandpad weer. Zestien jaar geleden meldden sommige bronnen dat er een poema op de heide was gesignaleerd. Dat bleek loos alarm. Maar nu zouden we zomaar oog in oog kunnen staan met een wilde wolf. Na een uurtje wandelen over het zandpad is het net of het stiller is dan anders. In de verte zien we enkele ruiters, maar die slaan af. We lopen en lopen. Daarheen, zeg ik, die kant op. Er is geen mens te zien, we hebben geen flesje water bij ons, want we wilden een uurtje of twee wandelen op deze zondagochtend. We hebben een smartphone bij ons, maar die is leeg. Donkere wolken pakken zich samen boven de uitgestrekte heide. Ontkennen heeft geen zin meer; dit is niet meer dwalen over de hei. Dit is verdwalen. Ik ben verdwaald en heb haar vertrouwen in mijn padvinderskwaliteiten geschonden. Ik sta bij een bordje Planken Wambuis en even verderop een bordje Edesche hei. En nu? Ik besluit op de zon te lopen die zich gelukkig even laat zien. Daar. Het is half 1, dus moet daar het zuiden zijn. Gelukkig volgt ze me, ondanks mijn getaand gezag. Visioenen van een sneeuwbui die ons overvalt, slapen onder een spar, een dubbele avondklokboete. Ik houd ze voor mezelf. Na een half uur bevestigt een ouder paar in bezit van gps mijn diagnose. Ja, die kant op ligt Ede. Na nog twee uur lopen bereiken we met zere voeten ons huis. Wat is de heide mooi. En groot! Voortaan zullen we altijd, hoe kort ook ons geplande heidewandelingetje, een flesje water meenemen. En een opgeladen mobiel. George Knottnerus 28 Bosgebieden bij de buren De uitgestrekte Hunsrück 32 De coronadip te lijf Dompel je onder in een bosbad 36 Tussen twee Unescomonumenten In het hart van de Bourgogne Verder in dit nummer: Nieuws Wandelproducten Uitgelezen Column Lidewey van Noord / Loopbaan Groningen marathon verbindt Wandelbrieven Column John Jansen van Galen / Voetstuk De positie van de vrouw is flink veranderd en verbeterd sinds de suffragettes begin 1900 rellen veroorzaakten in Londen. Maar alleen reizen of je op afgelegen en donkere plekken verplaatsen als vrouw blijft kwetsbaar, of: voelt soms kwetsbaar. En dat is jammer als ik de quotes lees van de schrijvers en filosofen die onze nieuwe columniste Lidewey van Noord aanhaalt in haar boek Alleen op avontuur: ‘Om echt van een wandeling te kunnen genieten, moet je alleen op pad gaan. Je hoort beter, ziet meer en ervaart het landschap fundamenteel anders. Bovendien: wie zich aan de natuur overgeeft, is nooit alleen.’ Mooi. Maar op haar solotochten ontmoette ze al haar angsten. Wat als ik een been breek of verdwaal? Wat nou als er achter die kastanjeboom een enge man verscholen zit? Het plezier won het keer op keer van de vrees. Vrijheid wint het van angst. Tialda Hoogeveen 26 ID-Travel bestaat 25 jaar Huttentocht door Trentino inhoud 7 8 Wandelgemeente van het Jaar 2021 Loon op Zand wint spannende titelstrijd Verdwalen op Terschelling Op avontuur over de Noordsvaarder 10 Genieten van een ander uitzicht Opladen in de Ardennen 17 Musthaves 2021 De mooiste producten voor wandelaars 4/5 6 16 30 31 35 38 ‘te voet’ is een uitgave van Hobri Pers Uitgeverij BV, Tuindorpweg 23, 3951 BD Maarn, T. 0343-449499 • e-mail abonnee administratie: abo@wandelkrant.nl • e-mail redactie: redactie@wandelkrant.nl • website: www.tevoetonline.nl • Vanuit België: T. 0031 343 449 499. redactie@wandelkrant.nl • Advertenties: Tarieven op aanvraag bij bovenstaand adres • Uitgever: Eef van den Brink • Hoofdredactie: Tialda Hoogeveen • Vormgeving: Punt Grafisch Ontwerp Utrecht, www.puntgo.nl • Foto voorpagina: Shutterstock • Aan dit nummer werkten mee: Flip van Doorn, John Jansen van Galen, Femke Jaarsma, George Knottnerus, Ilona Nieboer, Lidewey van Noord, Jan Fokke Oosterhof, Thérèse Rijken, Els Spanjer, Elvira Werkman, Gerrit Jan Zwier • ‘te voet’ nummer 1, zevenentwintigste jaargang. Het volgende nummer van ‘te voet’ – zevenentwintigste jaargang, nummer 2, zomer 2021 – verschijnt eind juni 2021.

nieuws www.meindl.de Wandelen langs kunstfestivals Gebruik Klompenpaden sterk toegenomen Ook voor de Klompenpaden stond het jaar 2020 in het teken van het coronavirus. Nog nooit werd er zoveel gewandeld. Wetenschappers drukten Nederlanders op het hart om vooral in beweging te blijven, juist nu iedereen veel binnen zit. Veel mensen ontdekten in deze periode de 131 Klompenpaden die Utrecht en Gelderland rijk zijn. De website en Klompenpaden-app zijn drie keer zo vaak geraadpleegd dan in het jaar ervoor. Er werden in 2020 ruim 1,5 miljoen wandelingen gemaakt op de Klompenpaden. Wandelen in eigen omgeving werd populair. Klompenpaden leiden de wande laar over landgoederen, herstelde historische paden en dwars door boerenland in de provincies Utrecht en Gelderland. Kijk voor een impressie, gastenreacties, routekaarten, verkoopadressen voor brochures en actuele informatie op www.klompenpaden.nl. De gratis Klompenpaden app biedt je onderweg route-info, interactieve kaarten en video- en audiofragmenten. LAW Hageland vernieuwd Grote Routepaden en Toerisme Vlaams-Brabant hebben een vernieuwde Streek-GR Hageland uitgebracht. Deze 158 kilometer lange wandellus voor lange afstand wandelaars is na tien jaar grondig aangepast, de gids is volledig herschreven en voorzien van nieuwe, gedetailleerde kaarten, wegbeschrijvingen en wetenswaardigheden over de verschillende stops. ‘Met de Streek-GR Hageland hebben we een uitstekend wandelproduct om een aantal troeven van het Hageland, zoals de streekbieren, de geurende bloesems, het heerlijke fruit en de Hagelandse wijn, te komen ontdekken. De Streek-GR Hageland brengt de wandelaar langs akkers en weiden, vochtige beemden en broeken, bloeiende boomgaarden, holle wegen, ijzerzandstenen heuvelruggen, schrale zand gronden, mysterieuze bossen en het cultuur-historisch erfgoed van Leuven, Tienen, Zoutleeuw, Diest en Aarschot’, aldus Gunther Coppens, gedeputeerde voor toerisme. Nieuw is de indeling in 9 op elkaar aansluitende dagetappes, waarvan de begin- en eindpunten te bereiken zijn met het openbaar vervoer. Volg ‘tevoet’ nu ook op Instagram Na een magazine, website, Twitter- en Facebookaccount, is ‘tevoet’ nu ook te vinden op Instagram. Volg ons daar en mis niks van het laatste wandelnieuws, de mooiste foto’s en inspirerende tips. @tevoetonline plekken die laveren tussen droom en realiteit, tussen waan en werkelijkheid. In navolging van voorgaande edities zet TraumA verder in op het onderzoek naar hedendaagse kunst en architectuur in de openbare ruimte. Wat speelt er zich af achter de statige Brugse gevels? Hoe wordt de middeleeuwse stad beleefd én geleefd? Steegjes en achterpoortjes worden verkend, tussenruimtes, binnenkoeren en bouwwerven vormen een spoor van verwondering en geven een blik achter de ogenschijnlijk hoge muren. Later dit jaar zijn ook de Triënnale voor hedendaagse kunst aan zee in Beaufort en de Triënnale Paradise Kortrijk te bezoeken. Al deze festivals vinden plaats in de openbare ruimte en brengen je via diverse kunstenroutes op bijzondere locaties waarbij kunst en architectuur in dialoog gaan met de binnenstad of het landschap waarin ze staan. triennalebrugge.be Na twee succesvolle edities in 2015 en 2018 is wereld erfgoedstad Brugge opnieuw het decor voor hedendaagse kunst en architectuur tijdens de Triënnale Brugge 2021. Dit jaar pakt het kunstenfestival uit met het thema ‘TraumA’. Via een parcours met internationale installaties word je meegenomen naar Tocht tegen eenzaamheid De 12-jarige Levi heeft in een week tijd samen met zijn ouders ruim 160 kilometer gewandeld van zijn huis in Vlissingen naar zijn oma in Vught. Tijdens zijn tocht zamelde hij geld in voor het Ouderenfonds. Levi koos speciaal voor dat fonds om ouderen te helpen tegen eenzaamheid in tijden van corona. 4 © Matthias Desmet © David van Haren

nieuws Ontdek de onontdekte hoekjes van Twente Wandelsjans met Tassie Dat in coronatijd ook leuke initiatieven ontstaan is inmiddels bekend. Het Amsterdamse initiatief Een tassie is er een van. Danique Fennema bedacht een nieuwe manier van daten met, juist ja, een tassie… Danique: ‘Ja, een tassie. Het is in coronatijd heel lastig om te daten. Het is moeilijk om iets origineels te doen met elkaar. Met een tassie kan dat wel. In een tassie zitten twee drankjes, snacks en ongeveer tien enveloppen met informatie, spelletjes of opdrachten. Wandelend door de stad doe je samen een paar van die opdrachten en aan het eind ervan doe je onder het genot van een drankje en een hapje samen een spel. De wandeling is erop gericht elkaar én de stad beter te leren kennen. Overigens is mijn initiatief niet alleen gericht op het vinden van een nieuwe partner; je kan ook puur Meisje vindt 220 miljoen jaar oude dino­pootafdruk ‘Daddy look’, zei de vierjarige Lily uit Wales tegen haar vader bij het zien van een pootafdruk op Bendricks Bay. De afdruk zat voor haar op ooghoogte. Lily’s vader maakte foto’s en stuurde die naar experts. Die waren meteen onder de indruk, het bleek een pootafdruk van een dinosauriër te zijn, de best bewaarde ooit op dit strand dat bekend staat om de dinofossielen. De experts denken dat de afdruk zo’n 220 miljoen jaar oud is. Ze weten niet precies van welke dino de tien centimeter grote afdruk is. Wel denken ze dat de dino op twee poten liep, zo’n 75 centimeter hoog was, 2,5 meter lang en jaagde op kleine dieren en insecten. Door de afdruk te onderzoeken, hopen ze meer te weten te komen over hoe dinosaurussen liepen. De afdruk is overgebracht naar het National Museum in Cardiff voor verdere studie. Later zal de afdruk te zien zijn in het museum. 100% PASVORM …door MFS® Vakuum® technologie. De nieuwe defi nitie van pasvorm. Door de temperatuur van het lichaam vormt het MFS® Vakuum® schuim zich optimaal naar de vorm van de voet. Om een perfecte pasvorm te bereiken is het speciale PU-schuim tot in het tenengebied van de schoenen verwerkt. De Meindl Multigrip® rubber profi elzool met PU tussenzool zorgt voor maximale demping en een perfecte grip. b-dynamic technologie in de inlegzool. www.meindl.de 5 voor de gezelligheid een ‘tassie doen’ met bijvoorbeeld bestaande vrienden, vriendinnen of huisgenoten.’ Het initiatief is in korte tijd al heel succesvol gebleken. Danique: ‘Veel van onze klanten hebben verkering gekregen door tassie en er is zelfs een stel getrouwd door tassie, waarbij we op verzoek een persoonlijke ‘wildcard’ hadden toegevoegd aan de inhoud.’ eentassie.nl ‘Allemachtig mooie route moar aj de oog’n in’n tuk hebt seej nich völ.’ Wandel koningin Truus Wijnen laat in het boek Wandelen in Twente in 20 wandelingen van 8 tot 12 kilometer lang de mooiste hoekjes van Twente zien. Fraaie en verrassende routes waar heide velden, glooiende akkers, bossen, beekjes en eeuwenoude essen net zo makkelijk worden afgewisseld met lommerrijke landgoederen als met historisch erfgoed. Wijnen heeft de routes voorzien van foto’s die ze tijdens haar verkenningen heeft gemaakt. Ook is er ruimte voor de horecagelegenheden langs de route. Stuk voor stuk fijne plekken voor een wandelpauze of nazit. Kortom, ‘Wandelen in Twente’ staat garant voor een dagje volop genieten in de buitenlucht van Tukkerland. Verkoopprijs € 16,95, meer informatie: www.gegarandeerdonregelmatig.nl Alle Trekkershutten op 1 kaart De Trekkershuttenkaart 2021 is uit, met daarop een overzichtskaart met 700 Trekkershutten op 230 diverse locaties in de Benelux en de Duitse Eifel. Met deze kaart stippel je aan de keukentafel alvast jouw vakantieroute uit. En hoe handig de mobiele telefoon ook is, met een papieren overzichtskaart op zak weet je zeker dat je onderweg altijd een Trekkershut kunt vinden. Op de Trekkershuttenkaart 2021 staan alle actuele locaties met erkende Trekkershutten in de Benelux en in de Duitse Eifel. De overzichtskaart is te koop op de website www.trekkershutten.nl en in een aantal (reis)boekwinkels. © Amgueddfa Cymru – National Museum Wales

6 1 2 nieuwe 5 PRODUCTEN voor wandelaars 4 3 1 Bangri is de nieuwe stijlvolle en comfortabele Hanwag-wandelschoen voor dames én heren. Om van iedere stap te kunnen genieten, is de schoen vervaardigd uit yakleer. Bij de manchet is hij extra soepel. Een flexzone bij de hiel optimaliseert de pasvorm. De Vibram® Endurance zool biedt een uitstekende demping en een hoge flexibiliteit. Adviesprijs € 259,95, www.hanwag.nl 2 De nieuwe thermofles 2-in-1 MultiBev van CamelBak is een drinkfles tegen de wegwerplevensstijl. Verkrijgbaar in de kleuren zwart, wit, mint/mos, terracotta/roze en in de maten 650 ml met een gekoppelde reisbeker van 450 ml, of een fles van 500 ml met een gekoppelde reisbeker van 350 ml. Adviesprijs € 49,99/€ 54,99 www.camelbak.co.uk 3 De Meindl Epan GTX® - lady & men - is een hoge, comfortabele wandelschoen met veel bewegingsvrijheid en een soepele afrol. Het model is relatief licht in gewicht en heeft een bredere leest. Dankzij het speciale memory foam passen de schoenen zich door lichaamswarmte perfect aan de hele voet aan. Adviesprijs € 249,90, www.Meindl.de 4 Verken Europa deze zomer met Haglöfs L.I.M. Backpack. Deze rugzak weegt slechts 735 gram en heeft een inhoud van 25 of 35 liter. Dankzij de verstelbare borst- en heupgordel en de gepolsterde schouderbanden sluit hij perfect aan op je lichaam. Het airback systeem zorgt ervoor dat je rug lekker koel blijft tijdens intensieve tochten. Adviesprijs € 109,95, www.haglofs.com. 5 Het Rab downpour Eco-jack (voor mannen en voor vrouwen) is een licht, comfortabel en veelzijdig waterdicht jack met een zacht gerecycled polyester oppervlak. De jas heeft een verstelbare capuchon met een verstevigde klep, ventilatieritssluitingen onder de oksels en de mogelijkheid om het in zijn zak te stoppen. Adviesprijs, € 139,95, rab.equipment 6 De nieuwe Filter Tube van BUFF, gemaakt van microfiber dat voor 95% bestaat uit gerecyclede plastic flessen, is een veilig mond- en neusmasker en multifunctionele sjaal ineen. Zo heb je altijd een mondmasker binnen handbereik en hoef je niet meer te klungelen met elastiekjes achter je oren. Adviesprijs (inclusief 5 vervangingsfilters): € 22,95, www.technolyt.nl 6

wandelgemeente van het jaar Loon op Zand wint spannende titelstrijd Wandelgemeente van het Jaar 2021 Loon op Zand mag zichzelf de trotse eigenaar noemen van de titel Wandelgemeente van het Jaar 2021! De Brabantse gemeente nam het op tegen de gemeenten Roerdalen (L) en Landerd (NB). Tot en met 19 maart konden publieksstemmen worden uitgebracht via tevoetonline.nl. Na het sluiten van de periode zijn de stemmen geteld en was het aan de vakjury om te bepalen wie in 2021 mag worden gekroond tot ‘Wandelgemeente van het Jaar’. Weken lang woedde er een felle strijd tussen de drie gemeenten, waarbij vooral Roerdalen en Loon op Zand kop over kop richting de finish buitelden. Het werd Loon op Zand, waarover onze verslaggever onder meer schreef: ‘Struinen door de Brabantse Sahara. Waar je ook kijkt, zand. Het is moeilijk voor te stellen, maar de vlakte meet pakweg 750 voetbalvelden bij elkaar.’ De officiële uitreiking zal in overleg met de gemeente Loon op Zand plaatsvinden op een later moment. Wandelgemeente van het Jaar Jaarlijks beoordeelt Wandelkrant ‘te voet’ Nederlandse haar stem kon uitbrengen op één van de drie. Lezers van ‘te voet’ konden hun stem baseren op de artikelen die onze verslag gevers ter plekke hadden geschreven over een route in de betreffende gemeente, waar naast een reportage ook een rapport verhaalde over het gebied. gemeenten op wandelvriendelijkheid voor de verkiezingen van Wandelgemeente van het Jaar. Tientallen gemeenten doen ieder jaar weer een gooi naar de titel door middel van het invullen van een enquête. Daarbij let de jury op elementen zoals onderhoud van de routes en het aantal onverharde wandelpaden. De gemeenten Landerd, Loon op Zand en Roerdalen sprongen er uit op deze en andere punten en gingen onderling de strijd aan, waarbij het publiek 7

Op avontuur over de Noordsvaarder ‘Slecht weer bestaat niet, slechte kleding wel.’ Verstokte wandelaars en outdoor­liefhebbers kennen dit Scandinavische motto ongetwijfeld en ben je niet zo’n buitenmens, dan is ‘ie vast wel eens naar je hoofd geslingerd. Op mijn favoriete waddeneiland hoor ik van een local een net iets andere versie: ‘Hier op Terschelling heb je geen slecht weer, wel slechte kleding.’ De boodschap is duidelijk: naar buiten, ongeacht het weer. En zo geschiedde. Tekst: Femke Jaarsma Beeld: Thérèse Rijken Aldus togen we naar Terschelling voor een wandeling over de Noordsvaarder, een natuurgebied op het westelijk deel van het eiland. Wanneer we de gastheer van ons logeeradres melden dat we de Noordsvaarder op gaan, geeft hij ons een ietwat dwingend advies: ‘Sla het telefoonnummer van de Brandaris op in je telefoon.’ Als we hem vragen waarom we het nummer van de karakteristieke Terschellinger vuurtoren moeten meenemen, antwoordt hij nuchter: ‘Stel je voor dat je verdwaalt of dat het ineens hoogwater is en je ingesloten komt te zitten. Als je in nood bent, schieten de mannen van de Brandaris je te hulp.’ Mijn wandelmaatje en ik kijken elkaar aan. Aha... Good to know. Ach, we hebben een smartphone mee met Google Maps erop. Wat kan ons nou helemaal overkomen? 8 Grote zandvlakte Met frisse moed lopen we vanuit West-Terschelling richting Groene Strand, ons startpunt. Het weer zit ons in ieder geval mee. De lucht kleurt blauw met hier en daar wat sluierwolken. Het is einde ochtend, laag water en halverwege de maand mei. We voelen een lichte bries. Het kwik stijgt al gauw naar een graadje of 25. Ingesmeerd met antizonnebrand en een pet op het hoofd, zetten we onze eerste schreden op de Noordsvaarder. Links van ons is de Waddenzee, rechts een rij lage duinpartijen. Voor ons ligt één grote zandvlakte. We zien een paar drooggevallen bootjes op het wad. Verder is het redelijk uitgestorven en dat terwijl het Hemelvaart is. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de coronacrisis. Los daarvan maakt de ongereptheid van dit duinlandschap, dat er een gevoel van rust over je heen komt die je - zeker in het hoogseizoen - niet op veel andere plekken op Terschelling zult ervaren. Lopen over het zand gaat vooralsnog prima. De zon, die nu hoog boven ons staat, begint ons wel wat parten te spelen. Was een lange wandeling

over een totaal onbeschutte strand vlakte misschien toch iets te hoog gegrepen? Hadden we meer water mee moeten nemen? Onbevreesd stappen we door. We prijzen onszelf dankbaar dat we hier mogen zijn. Wandelen is vandaag, net als op veel andere dagen in deze gekke tijd, onze therapie. We zijn 1,5 kilometer onderweg wanneer een paard en wagen ons passeren. Een vrij normaal plaatje op Terschelling, vaak georganiseerde huifkartochten. Cranberrykoek Ineens cirkelt boven ons een handjevol meeuwen die de stilte doorbreken met hun gekrijs. Een informatiebord vertelt over de aanwezige meeuwenkolonie. We snappen de commotie, hier wordt gebroed. Braaf wandelen we om de kolonie heen. Hier en daar komen we een verdwaalde wandelaar tegen. Wanneer we het puntje van de Noordsvaarder om zijn, zien we de wit schuimende golven van de Noordzee en buureiland Vlieland. We overleggen even of we verder gaan over het strand of straks toch tussen de duinen door zullen steken. Na 4 kilometer lopen, zoeken we een plekje in een duinpan om te genieten van een vers gebakken cranberrykoek. Na de pitstop komen we wederom een informatiebord tegen. We blijken een voormalige schietterrein te gaan doorkruisen. ‘Betreden op eigen risico.’ Eventuele munitieresten nemen we voor lief. De kuiten beginnen inmiddels wat op te spelen. Blootsvoets gaan we verder. Wanneer we er 7 kilometer - wat voelt als het dubbele als je in het mulle zand loopt - op hebben zitten, besluiten we de terugtocht in te luiden. Verdwaald Zodra we een opening tussen de duintoppen zien, pakken we onze kans. Al gauw doemt de Brandaris op. Zodra we dat vertrouwde beeld in zicht hebben, zijn we zo weer ‘thuis’ toch? Niets blijkt minder waar want we lopen recht de wildernis in. Eerst de wandel schoenen maar weer aan. Naast heide en helmgras raken we verstrikt in allerlei soorten struikgewas. Leven hier ook slangen?, is een gedachte die bij mij opkomt. En vervolgens: hoe komen we hier weer uit? Na een kwartier dwalen en tegelijkertijd proberen te genieten van de natuur - want mooi is het hier wel - heeft mijn vriendin weer bereik. Na een blik op Google Maps te hebben geworpen weten we ongeveer waar we zijn. En dus ook welke kant we op moeten. Het duurt niet lang tot we onze weg terug vinden en weer veilig op het strand staan. Na onze dwaling door de ‘woestenij’ lopen we langzaam terug naar het Groene Strand. Blij en voldaan. Niets mooiers dan een beetje avonturen op mijn favoriete eiland. informatie De Noordsvaarder Het 650 hectare grote gebied omvat de strandvlakte aan de westkant van Terschelling plus het complete duingebied ten noorden van het fietspad naar Paal 8. In het natuur gebied met stuivende duinen, uitgestrekte zandplaten, vochtige valleien, kwelders en duinmeren groeien de groenknolorchis, parnassia, knopbies en de vleeskleurige orchis en broeden onder andere de kluut, strandplevier, wulp en bruine kiekendief. Toegankelijkheid Bereikbaar door vanaf West-Terschelling (via het Groene Strand) het strand van de Noordsvaarder op te lopen. Let op: de weinige paden die er zijn kunnen - vooral in natte periodes - moeilijk of zelfs helemaal niet begaanbaar zijn. Uitkijkpunt Als je in één blik het hele natuurgebied wilt overzien, beklim dan het Seinpaalduin ten westen van WestTerschelling. Bij helder weer heb je hier een bijzonder mooi uitzicht over de Noordsvaarder en het Groene Strand. Uitgestippelde route Staatsbosbeheer heeft een uitgestippelde route van 11 kilometer gemaakt over de Noordsvaarder, genaamd het Boswachterspad. www.staatsbosbeheer.nl/routes/terschelling/ boswachterspad-noordsvaarder Strand schoonhouden Help je mee het strand op te ruimen? Bij elk strandpaviljoen op Terschelling staat een afvalcontainer. Dat werkt zo: pak een groene zak van de rol op het terras van het paviljoen. Vul deze onderweg met aangespoeld plastic, glas en ander afval. Deponeer de zak in de container. www.demilieujutter.nl Overnachten Langer genieten van al het moois dat Terschelling te bieden heeft? Bij VVV Terschelling, www.vvvterschelling.nl, vind je een uitgebreid aanbod aan accommodaties. 9

Genieten van een ander uitzicht Voel je energie weer stromen in de Ardennen Verlang je ook naar een ander uitzicht? Wanneer de grenzen weer open zijn, rijd dan lekker vanuit Nederland naar België. Voor je het weet sta je in de Ardennen. Je wandelt door diepe bossen, langs ruisende beekjes en meanderende rivieren. In Wallonië en de Ardennen gaat jouw energie weer stromen. Ilona Nieboer Dus doe je wandelschoenen aan, neem je rugzak mee en trek eropuit. Veranderen van omgeving doe je eenvoudig én dichtbij. De variatie aan landschappen bij onze zuiderburen biedt keuze. In de heuvelachtige Belgische Ardennen ga je heerlijk op in de bossen. Wil je ver weg kijken? Dan zijn de Hoge Venen met hun mystieke sfeer een aanrader. Vriendelijk glooiende landschappen vind je op het Waalse platteland. Nog een voordeel van de Ardennen is de korte afstand tot 10 andere activiteiten en bezienswaardige dorpen en stadjes. Drie afwisselende suggesties voor je dagje uit, weekendje weg of langere vakantie. Waterrijke omgeving van Spa Het beroemde water van Spa maakt deze stad al de moeite waard. In deze waterrijke omgeving is natuurlijk een bronnenwandeling uitgezet. Zo kan je bijvoorbeeld een bekende bron als Barisart met eigen ogen zien. Het mooie van het gebied rondom Spa is dat je de heuvels met beekjes en bronnen makkelijk afwisselt met de uitgestrekte vlaktes van de Hoge Venen. In dit hoogst gelegen gebied van België vind je een soort toendralandschap waar houten vlonders de wandelpaden vormen. In deze contreien tegen de Duitse grens aan begint regenwater aan een lange reis om zich te verzamelen in lagergelegen bronnen. Daar wordt het bronwater gebotteld. Een mooi startpunt voor je wandelingen is het toeristenkantoor van Spa. Dit is gehuisvest in een prachtig gebouw. Er hangt een schilderij met beroemde personen die in Spa verbleven. Ook kan je binnen water tappen uit de bron die de naam van de beroemde tsaar Peter de Grote draagt. Zijn verblijf in de 18e eeuw zorgde ervoor dat er meer bezoekers kwamen naar de bronnen en de omgeving. Het toerisme in de Ardennen was geboren… Je vindt er nog steeds een ruim aanbod van accommodaties. Van hotel, tot bed and breakfast of camping. En natuurlijk zijn er restaurants genoeg! Unesco Global Geoparc Een strook met bijzonder geologisch erfgoed en landschappen met internationale waarde is erkend als eerste Unesco Global Geopark in België. Het Geopark FamenneArdenne strekt zich uit over een aantal gemeentes zoals Durbuy, Rochefort en Marche-en-Famenne. Stuk voor stuk bezienswaardige plaatsen die ook over een © WBT­O.Bourgi

prachtige wandelomgeving beschikken. Het park omvat de stroomgebieden van de Lesse, de L’Homme en de Ourthe. Zo kan je er ook het water op of erlangs wandelen. Ook ónder de grond is van alles te zien. De eeuwenlange werking van water en wind hebben het kalkgesteente uitgehold en lieten kalkformaties ontstaan. Zo kan je je wandeling afwisselen met een bezoek aan een grot. De meest bekende zijn de Grotten van Han, een van de vele mogelijkheden in dit gebied. De erkenning door Unesco be tekent onder meer dat inwoners én bezoekers bekend raken met de bijzondere kanten van het gebied. Tegelijkertijd zorgt de Unesco-erkenning ervoor dat het gebied wordt beschermd. Via uitgezette routes is dit bosrijke gebied wandelend te ontdekken. Je kunt er bovendien prima overnachten in een van de vele comfortabele en betaalbare logies. En voor een aangenaam pauzemomentje zijn er genoeg cafés en restaurants aanwezig. Met Napoleon op pad De omgeving wandelend verkennen aan de hand van een historisch thema? Dan is Waterloo een mooie bestemming. Op deze locatie onder Brussel vocht Napoleon Bonaparte zijn laatste veldslag. In juni 1815 nam hij het op tegen een gecombineerd leger van Britten, Pruisen en Hollanders. Hij moest zijn nederlaag erkennen en deed definitief afstand van de Franse troon. Bij de slag raakte onze prins van Oranje gewond. Hij zou later als koning Willem II over Nederland regeren. Op de plek waar hij gewond raakte, vind je nu een heuvel. Bovenop prijkt het standbeeld met een trotse leeuw die zijn blik richting Frankrijk heeft. Je kan naar boven klimmen en de vroegere slagvelden overzien. Naast de heuvel ligt het museum Memorial waar je van alles over de slag te weten komt. Ook andere locaties van de strijdende legers zijn te bezoeken. Mooi om als afsluiting een lokaal gebrouwen Waterloo biertje te bestellen en over de opgedane indrukken na te praten. informatie Alle wandelroutes staan op de website van Wallonië België Toerisme. Inclusief informatie als afstand, niveau én gratis downloads. Het wandelaanbod omvat zowel korte als meerdaagse routes én een top 6 van best gewaardeerde wandelroutes. Kijk op: visitwallonia.be/wandelen Handige links Algemeen: visitwallonia.be/nl Overnachten: visitwallonia.be/overnachten Afstanden vanuit Nederland Vanuit Utrecht rijd je • in 2,5 uur naar Spa • in 3 uur naar Durbuy • in 2 uur naar Waterloo 11 © WBT­D.Samyn © WBT­D.Samyn © FTBW

Nieuwtjes uit de Belgische Ardennen en Wallonië In Wallonië liggen de Belgische Ardennen, een walhalla voor wandelaars. Behalve geweldige wandel routes is er meer te vertellen over deze fijne vakantieregio. Lees de nieuwtjes en de ideeën om je volgende vakantie te plannen. Wandelen langs kastelen Kastelen spreken tot de verbeelding. In Wallonië en de Ardennen variëren ze van prinsessenkasteel tot weelderig ingerichte onderkomens en onneembare vestingen. Speciale wandelingen laten je de pracht ervan zien. Online vind je routeboekjes. Onder meer van de Maasvallei met vier kastelen. visitwallonia.be/nl, zoekterm ‘land van kastelen wandelingen en routes’ Van Gogh en streetart in Mons In Mons (Bergen) bruist het van activiteiten en initiatieven. Vooral sinds de stad zich in 2015 Culturele hoofdstad van Europa mocht noemen. Schilder Vincent van Gogh woonde een tijdje in deze contreien. Met de Van Gogh-wandeling volg je zijn spoor. Volg ook de stadswandeling door het historische centrum van deze levendige studentenstad. De route brengt je onder andere langs recente streetart. Dit stadje ten zuidwesten van Brussel is een aanrader voor een stedentrip. visitwallonia.be/citytrip­Mons Ook even naar de Eifel De mooiste wandelroutes Sinds kort is er vanuit Sankt-Vith in de Oostkantons een busverbinding met het Duitse Gerolstein in de Eifel. De Oostkantons in het uiterste oosten van België vormen het grootste natuurgebied van het land. Hier bloeit het beschermde bloemetje zevenster tussen het veen. De Hoge Venen wissel je gemakkelijk af met de beboste heuvels van de Ardennen. Met de nieuwe busverbinding koppel je gemakkelijk de Eifel aan je wandelvakantie. Schön! ostbelgien.eu/nl/actueel Natuurlijk heeft elke wandeling iets unieks, soms klein en soms iets groots. Om de wandelaar te helpen staat op de website van Wallonië België Toerisme een top 6 van wandelingen. Deze regelrechte aanraders zijn uniek én bijzonder. visitwallonia.be/nl zoekterm ‘mooiste wandelroutes’ Ommetje rondom ‘Een van de Mooiste Dorpen’ Als lezer van ‘te voet’ hoef je niet overtuigd te worden dat wandelen je naar verrassende plekken brengt. Dat geldt ook voor wandelingen die vertrekken uit ‘Een van de Mooiste Dorpen van Wallonië’. Zo’n wandelroute laat je iets unieks zien in de omgeving van een bezienswaardig dorp. Bijvoorbeeld in Wéris, vlakbij Durbuy, is een korte route uitgezet langs menhirs en bijzondere stenen uit de prehistorie. Je vindt alle dertig dorpen en hun routes online: visitwallonia.be/mooiste­dorpen Langeafstandsroute en paalkamperen Even volledig off-track? Kom dan wandelen in de omgeving van Chimay, ten zuiden van Charleroi en tegen de grens met Frankrijk aan. In de uitgestrekte bossen is een langeafstandswandeling uitgezet waarbij je de ‘bewoonde wereld’ volledig achter je kan laten. Onderweg kom je langs paalkampeerplaatsen. Als je al je ‘gear’ meeneemt - inclusief eten en drinken - dan kan je dagenlang in de natuur verblijven. Elke vijftien kilometer tref je een bivakzone aan waar je gratis en zonder vooraf te reserveren gebruik van mag maken. visitwallonia.be/nl, zoekwoord ‘woud van Chimay’ 12 © WBT­N.VandenBerghe © WBT ­ J.P. Remy­Wéris © WBT­Charlotte Princen­Bivouac

IDENTITY – LEER MET HERKOMSTBEWIJS Meindl heeft al menig innovaties op het gebied van schoenen teweeg gebracht. De nieuwste innovatie heet Identity. Bij de modellen uit deze nieuwe serie bieden wij een gedetailleerd herkomstbewijs van het gebruikte leer aan. Hiermee verschaft Meindl een volledig transparante kijk op de productie van de schoenen, vanaf de alpenweide waarop de koeien grazen, de leerlooierij waar het leer bewezen milieuvriendelijk wordt gelooid tot de uiteindelijke productie. Al bij de leerlooierij wordt het leer eide eer eineer voorzien van een identificatienummer welke handmatig in het leer wordt gedrukt. Dit identificatie nummer gebruikte bovenleer op www identity-leder.de volge en! mamer oen ook Identitynummer genoemd is dan in de schoen vereeuwigd op de binnenkant van de manchet. Op deze manier kan men de afgelegde levensweg van het .de volgen! Op het ORIGINAL Tessin Identity Linosa Identity www.identity-leder.de IDENTITY DEALERS IN NEDERLAND Alblasserdam - Antilope Outdoor • Alkmaar - Oosterbaan Orthopedie • Amsterdam - Carl Denig • Amsterdam - Bever Gelderlandplein • Amsterdam - Kathmandu Outdoor & Travel • Apeldoorn - Rene Vos De Wandelfabriek • Barendrecht – OutdoorXL • Beverwijk - Ronald Adventure Shop • Born - Mulders dé buitenspecialist • Den Burg - Mantje Lifestyle Stores Texel • Den Haag - Huna Camping & Outdoorshop • Den Haag - Bever The Globe • Drachten - Veneboer Camping & Outdoor • Duiven - Intersport Megastore Four Seasons • Emmen - Weggemans Golf en Adventure • Exloo - Schutrups Schoenen • Gorssel - René Vos Outdoor & Sports • Haarlem - Soellaart Outdoor • Haarlem - Bever • Helmond - Adventure Store Sport & Outdoor • Houten - Bever • Leersum - Steenwijk Schoenmode • Leeuwarden - Intersport Luxen • Meijel - Meeuwis schoenen - mode – sport • Nijmegen - Spac Sport • Nistelrode - Van Tilburg Mode & Sport • Nunspeet - Veluwe Outdoor • Raalte - Intersport Raalte • Roden - Kampeerhal Roden • Roermond - Ton Notermans Outdoor - Wandelsport - Travel • Roosendaal - Outdoor & Travel Outfi tters • Rotterdam - Bever Stadionweg • Schijndel - De Wit • ’s-Hertogenbosch - Schneider Outdoor • Sneek - Bij Folkert • Tilburg - Sportief Tilburg • Utrecht - Kathmandu Outdoor & Travel • Wageningen - Haagsman Schoenen • Woerden - Zwerfkei Outdoor & Travel Centre • Zwaag - Karsten Travelstore • Zwolle - Leerentveld Vrijetijd MEER WANDELCOMFORT MET WANDELSOKKEN VAN MEINDL Juiste sokken zijn voor wandelaars cruciaal. Meindl begrijpt de anatomie van de voet als geen ander en weet hoezeer de voet dagelijks wordt belast. Daarom heeft Meindl een sokkencollectie ontwikkeld die aan alle eisen voldoet qua functionaliteit, pasvorm en bescherming op criuciale punten: de MT1, MT2, MT3, MT4, MT6 en MT8. MTsocks zijn er in diverse kleuren en voor zowel dames als heren. Mtsocks: functioneel, perfecte pasvorm en beschermend 13 © Chiemgau Tourismus

Wallonië, ruimte voor FLOREAL La Roche-en-Ardenne aan het begin van de paden U bent alleen, als koppel, met familie of in groep? zin om de dagelijkse sleur te doorbreken, een frisse neus te halen of u te herbronnen? La Roche-en-Ardenne is Parel van de Belgische Ardennen met 250 kilometer uitgestippelde tochten voor wandelaars & fietsers. Floréal La Roche is gelegen in een groene omgeving, aan de rand van de rivier “Ourthe”. Ideaal als startpunt voor al uw boswandelingen. 76 kamers - 38 appartementen - restaurants - taverne - terrassen - biljartzaal - bowling - Park van 4ha met toegang tot: mini-golf, tennis, multisport, petanque, outdoor fitness & openlucht zwembad (open in juli & augustus). • Aangepaste menu’s voor sportievelingen (op aanvraag) • Mogelijkheid voor een lunch pakket vzw.Ontspanning & Vakantie, “Toerisme voor allen” Avenue de Villez 6 | B-6980 La Roche-en-Ardenne | T. +32/84 219 446 reception.laroche@florealgroup.be | www.floreallaroche.be Adembenemende landschappen in de Maasvallei! De Maasvallei Namur-Dinant zal u imponeren en bekoren! De talloze uitkijkpunten bieden een sprookjesachtig en verbazingwekkend panorama. Ze is even gastvrij voor de fauna en flora als voor de wandelaars. Natuurliefhebbers kunnen hun hart ophalen aan een wandeling langs de beboste wegen. Ideaal voor wie de gezonde lucht van de natuur wil opsnuiven. Om daarvan te genieten, kun je te voet of met de mountainbike een van de vele wandelroutes volgen. De grandioze landschappen doen je de inspanning snel vergeten! Vergeet je fototoestel niet! Maison du Tourisme Vallée de la Meuse Namur – Dinant Avenue Colonel Cadoux, 8, 5500 Dinant | 0032 (0)82 222870 www.valleedelameuse-tourisme.be | info@mtnamurdinant.be www.facebook.com/tourismedinant | www.instagram.com/#mtnamurdinant Messenger: m.me/tourismedinant Wandelen met knooppunten in de Oostkantons De Oostkantons liggen op de grens tussen de Eifel en de Ardennen en betoveren met een landschap van heuvels en valleien, rivieren, beken en bossen. In het centrum van al dat moois vind je het natuurreservaat Hoge Venen. Een netwerk van 1300 kilometer aan wandelpaden voor wandelaars mét een unieke natuur beleving. De bewegwijzering werkt met wandelknooppunten. Oriëntatie wordt super eenvoudig en je kan bovendien je wandeling individueel plannen. Dankzij de digitale route planner go.ostbelgien.eu. wordt het kinderspel. Wie liever de uitgestippelde wandelingen volgt, vindt inspiratie in onze plezierwandelingen, een reeks van de mooiste wandelingen in de Oostkantons. Zoals de plezier wandeling ‘Levendige kleuren’ door de gemeente Raeren in het Noorden van de Oostkantons. Prachtige heggen vormen het contrast met de dichtheid van de bossen en de Hoge Venen. Info: www.ostbelgien.eu/wandelen 14 © Chris Eye Walker © WBT - J.P. Remy ‘7 Meuses’ © Floréal

verademing EUROP’AVENTURE - Organisatie van Wandelvakanties In het hart van de Ardennen • De Transardennaise : van 2 tot 7 wandeldagen Tot 160 km tussen La Roche-en-Ardenne – Saint-Hubert – Nassogne – Daverdisse – Bouillon. De ontdekking van de echte Ardennen. • De Eisleck Trail : van 2 tot 5 wandeldagen Tot 106 km tussen Kautenbach – Houffalize - La Roche-en-Ardenne. 1st Quality Trail in België. • Op stap in de Ardennen: van 2 tot 5 dagen wandelen Starwandeltochten van 105 km – 5 stervormige wandelingen van 16 tot 27 km. Ontdek de valleien van de Ourthe en Laval in Sainte-Ode. * Onze diensten omvatten : reservering van logies (half-pension), bagagetransport, gids, kaarten, transfer terug naar het vertrekpunt etc. www.europaventure.be | contact@europaventure.be | T. +32 (0)479 245 180 Onverwacht Charleroi! Een ervaring die u toch eenmaal meegemaakt moet hebben: de beklimming van de Slakken berg. Het is een onverwachte wijze om het Land van Charleroi te ontdekken. Sommige terrils zijn echte natuurreservaten die u zullen verrassen met hun flora en fauna. Er zijn zelfs terrils met een meer op de top! De “Boucle Noire” is de moeite waard. Deze prachtige wandeling van 23 km biedt onverwachte en contrast rijke landschappen van het Zwarte Land: indrukwekkende industriële sites, de Samber en het kanaal Charleroi­Brussel met de kleurrijke graffiti werken, naast vreed zame buurten en beboste terrils. Het Huis van Toerisme zal u met raad en daad bijstaan bij de keuze van een terril, afhanke lijk van de moeilijkheidsgraad, makkelijk of middelmatig. Verschillende brochures of kaartjes zijn beschikbaar ter plaatse of op de website cm­tourisme.be. Info: www.cm-tourisme.be Kamperen op een eiland in de Ardennen In de buurt van de GR16, de laddertjeswandeling en tal van andere wandelroutes ligt 3-sterren Camping Ile de faigneul. Je verblijft op een eiland in de rivier de Semois, omgeven door beboste heuvels en uitzichtpunten, op 12 km van Bouillon. Een aantrekkelijke charmecamping voor getrainde en beginnende wandelaars met routes die je direct vanaf de camping te voet kunt bereiken. Op het eiland staan geen stacaravans. Veel kampeerplaatsen met elektriciteit liggen aan het water. Bij de rivier staan ook 2 Tiny houses te huur, voorzien van luxe en comfort met eigen sanitair en een terras met loungebank. Er is een gezellig bruincafé, ‘fritkot’ en een terras. De natuur is er rondom met prachtige bomen voor schaduw en een thuis voor verschillende vogels. ’s Avonds is het genieten bij een knapperend vuurtje of bij uw barbecue. Camping Ile de faigneul, Rue de la chérizelle 54, 6830 Poupehan België www.iledefaigneul.com 15 © Adobe Stock © L. Artamanow – Terrils bij Charleroi © Jan Kerremans, Europaventure 30 jaar ervaring

uitgelezen Wandelen in Groot Amsterdam – 15 rondwandelingen van 15­20 km De afgelopen decennia bracht routemaker Rutger Burgers in heel Nederland de mooiste wandelpaden in kaart. Sinds 2017 doet hij dat samen met Rob Wolfs: hun Trage Tochten zijn een begrip. Onlangs verscheen voor het eerst een solo­gids met Trage Tochten van Burgers: Wandelen in Groot Amsterdam. En dan ook nog... Je eerste solo­boek is uit, gefeliciteerd! Hoe is het zo gekomen dat je deze gids alleen maakte? ‘De Trage Tochten maak ik samen met Rob Wolfs, waarbij we hebben afgesproken dat ik vooral op het westen van het land focus. Omdat ik zelf in Amsterdam woon, vond ik het leuk om juist in deze wijde omgeving iets met Trage Tochten te doen. En ik heb ervoor gekozen om het solo te doen, omdat dat voor mij uitdagend was, na alle titels die ik samen met anderen heb gemaakt.’ In je gids zijn 11 van de 15 routes met 80 % zandpadgarantie, binnen een halfuur van hartje Amsterdam. Was dat niet ontzettend moeilijk? ‘Door al mijn terreinverkenningen voor de wandelnetwerken heb ik deze regio goed leren kennen: ook de verrassende paadjes, de kruipdoor-sluip-door verbindingen. Het leuke van Trage Tochten is dat je als routemaker helemaal je eigen keuzes kunt maken. Je hoeft geen rekening te houden met wensen van terrein beheerders, ondernemers, ommetjeswerkgroepen, VVV’s enzovoorts. Verder kick ik op de puzzel om tot een optimale route te komen, waarbij dat percentage ‘onverhard’ maatgevend is. Als 70% onverhard niet lukt, dan geen Trage Tocht.’ Je bent een door de wol geverfde routemaker met decennialange ervaring. Wat vind je zo leuk aan het maken van routes? ‘Ik heb een enorme passie voor wandelen, in het landschap bezig zijn. Het is ook mijn vak: ik ben ervoor opgeleid en verdien er mijn brood mee. Het is mijn expertise om kwaliteitseisen te vertalen in een leuke route, daarbij knelpunten op te lossen en ook kansen te zien. Ik zet me graag in voor het verbeteren van wandelmogelijkheden in Nederland. Dat betekent veel overleggen met boswachters, boeren, landgoedeigenaren en plaatselijke initiatiefgroepen, maar ook met ambtelijke instanties als de provincie, de gemeenten en het waterschap.’ Wat kunnen we nog van je verwachten qua routewerk? ‘Ik werk nog een paar jaar als bedrijf Routewerk en als ik over vier jaar hiermee stop, wijd ik me helemaal aan de Trage Tochten. Rob Wolfs en ik zijn op weg naar de 600 routes in Nederland, die moeten allemaal onderhouden worden. Een mooie uitdaging voor na mijn pensioen.’ Welke drie routes wil je de lezers van ‘te voet’ beslist aanraden? ‘Trage Tocht Amsterdam Osdorp vind ik een heel speciale. Zeker nu in een tijd dat er weinig vliegtuigen over Amsterdam-West vliegen. Verder vind ik Trage Tocht Ilpendam-Watergang een topper. De route is op dit moment nog even niet toegankelijk, omdat het Hoogheemraadschap werkzaamheden afrondt in het Noordmeerpoldertje. Maar als het werk klaar is, kan ik deze zeer aanraden. We publiceren dit op www.tragetochten.nl. Altijd handig om even te bekijken voordat je een route uit het boekje gaat lopen, want hier houden we veranderingen bij. En tot slot een lange route: Trage Tocht Castricum verbindt alle landchappen in de omgeving: de strandwal, de polder van het Oer-IJ, de binnenduinen, de zeereep en het strand en bovendien over het voormalige ch d Axel Wiewel, Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum, 140 pagina’s, € 20,00 terrein van Duin en Bosch.’ Door: Elvira Werkman Zwijgende Vlakten Een inspirerend reisverhaal over Spanje, waarin de auteur Jac Geurts in zestig dagen wandelt vanaf de Pyreneeën naar de zuidelijke havenstad Cádiz. Hij neemt je mee door ruige wildernis en over stille hoogvlakten, waarbij de wandelaar langzaamaan opgaat in de natuur. Het verhaal krijgt een dramatische wending als plots de benen van Jac dienst weigeren. Hij raakt blijvend verlamd door een zeldzame spierziekte. Dit boek is zijn ode aan het wandelen en aan Spanje. Jac Geurts, geïllustreerd met aquarellen van Piet Lap, Uitgeverij Lage, 376 pagina’s, € 21,95 Glans op het Wad In één boek beschreven: Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Vijf heerlijke wandeleilanden in een heerlijk boek. Auteur Dick Hoekstra ging op zoek naar de ‘eiland-identiteit’ en beschrijft daarbij de geografische, politieke en sociale ontwikkelingen van de eilanden. Onder meer de markante bewoners en historische bebouwing komen voorbij. Bij de honderden foto’s krijg je zin om meteen met de wandelschoenen richting eilanden te vertrekken. Dick Hoekstra, Uitgeverij Noordboek, 240 pagina’s, € 22,50 Redding van het laatste grote natte heideveld van Nederland Nationaal Park Dwingelderveld is een van de zeldzame plekken in ons land waar je een dag kunt zwerven zonder iemand tegen te komen. Mede dankzij bioloog Jac. P. Thijsse is dit behouden gebleven. Hij zag 90 jaar geleden al de belangrijke waarde ervan. Het veiligstellen van natuur was en is nog steeds vechten tegen de bierkaai, wat dit boek een actuele betekenis geeft. Rutger Burgers, Uitgev. Gegarandeerd Onregelmatig € 16,95

musthaves 2021 Bij het begin van het nieuwe wandel seizoen is het leuk om te weten wat toonaangevende buitensportmerken jou als wandelaar te bieden hebben. Op de volgende pagina’s presenteert een aantal topmerken ­ een deel van ­ de collectie 2021. We laten je op deze wijze alvast kennis maken met tal van innovatieve wandelproducten. Met een mooie diversiteit nieuwigheden: van wandelschoenen tot sokken, van hightech rugzakken tot wandelstokken en van wandelkleding tot voetverzorgingsproducten. De door ons verstrekte informatie is afkomstig van betreffende leveranciers en aan hen ter correctie voorgelegd. Wandelkrant ‘te voet’ kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de juistheid van deze informatie. Overzicht nieuwe en vernieuwde producten voor wandelaars nieuw in 2021 Elope Jacket van Vaude Functionele wandeljas van gerecycled materiaal VAUDE heeft zichzelf ambitieuze doelen gesteld en wil het aandeel recycling in haar assortiment outdoorproducten aanzienlijk verhogen. Het aandeel in VAUDE-producten, dat minstens voor de helft uit hernieuwbare, biobased of gerecyclede grondstoffen bestaat, moet van het huidige niveau van bijna 45% (collectie Zomer ‘20) in 2024 zijn uitgegroeid tot 90%. Het Elope Jacket geeft het goede voorbeeld. Deze functionele outdoorjas bestaat grotendeels uit gerecyclede materialen, wat bij de productie waardevolle grondstoffen bespaart. De wind- en waterdichte 2-laags constructie is dus de eerste keus voor milieubewuste wandelaars. Behouden waar je van houdt en natuurlijke bestaansvoorwaarden onderhouden is iets dat met het Elope Jacket zo goed als lukt. Of het nu tijdens een wandeltocht, of een overnachting of op reis is, het Elope Jacket is beschermend tegen alle weeromstandigheden voor bewuste outdoorliefhebbers met een ecologisch geweten. Dat houdt voor wandelaars de geest vrij voor de écht belangrijke zaken. Naast het feit dat je het Elope et overal mee naartoe kunt nemen, kan de jas verbluffend klein in je eigen binnenzak worden opgeborgen. Zo past het jack bijvoorbeeld moeiteloos in het zijvak van de rugzak. Verkrijgbaar op: www.vaude.com 17 © Shutterstock

De Hanwag Banks familie groeit! Na de succesvolle lancering van de nieuwe Banks, breidt Hanwag de Banks­familie verder uit. Mensen wandelen om verschillende redenen. Om fi t te blijven, om tot rust te komen of uit liefde voor de natuur. Zo verschillend als de motieven zijn om te wandelen, zo verschillend zijn ook de individuele voetvormen. De Banks maakt het mogelijk om met een goede ondersteuning kilometer na kilo meter zeer comfortabel af te leggen. De Banks is verkrijgbaar in een specifi eke dames­ of herenleest en in diverse leestuitvoeringen. Voor SS21 voegt Hanwag een nieuw low­cut model toe: de Banks Low De Banks Low is vervaardigd uit hoogwaardig nubuck en suède, voorzien van een zeer goed dempende zoolconstructie. Door de combinatie van een hoogwaardige inlegzool en een extra versteviging tussen de hiel en de midden voet, biedt de Banks Low een uitstekende demping en maakt hij een soepele afrolbeweging mogelijk. De speciale geïntegreerde Futura tongconstructie maakt een makkelijke instap mogelijk en past zich makkelijk aan de natuurlijke anatomie van de voet aan. De Banks Low in het kort • Comfortabele lage variant van de wandelklassieker Banks • Goede demping door de verstevigde PU tussenzool, hoogwaardige inlegzool • Soepele afrolbeweging voor een aangenaam loopcomfort • Eenvoudige instap dankzij de flexibele Futura tongconstructie • Hoogwaardig nubuck en suède • Hoogste kwaliteit ‘Made in Europe’ en net als alle Hanwag modellen verzoolbaar • Verkrijgbaar in een Bunion leest voor mensen met een hallux valgus • Voering uit soepel leer of Gore-Tex • Verkrijgbaar in een specifieke heren- of damesleest Banks Low Lady GTX Asphalt/Ocean 18

musthaves 2021 100 jaar Hanwag Honderd jaar geleden, in 1921, werd door Hans Wagner de basis gelegd voor het kwaliteitsproduct dat Hanwag nog steeds is. Want hoe snel de stappen voorwaarts in de afgelopen honderd jaar ook hebben plaatsgevonden, het doel van Hanwag en haar medewerkers vandaag de dag nog onveranderd: de best mogelijke schoenen maken! Bekijk de tijdlijn via 100.hanwag.de Hanwag is o.a. verkrijgbaar bij: Dealers Nederland Apeldoorn: Born: De Wandelfabriek Apeldoorn Mulders Bergsport/ Galago Trading Barendrecht: Outdoor XL Drachten: Duiven: Exloo: Gorssel: Haarlem: Lunteren: Nijmegen: Roden: Roermond: Hanwag’s speciale leest voor Hallux Valgus Veel mensen – en dus ook wandelaars – lijden aan een scheefstand van de grote teen (Hallux Valgus) of een verstijving van het grote teengewricht. De exclusieve Bunion-leest biedt meer ruimte aan het grote teengewricht. ,waardoor comfortabel wandelen weer mogelijk wordt. De Banks Low is naast een standaard leest voor dames en heren, ook verkrijgbaar in een Bunion uitvoering. Schijndel: Utrecht: Woerden: Soellaart Heerhugowaard: Pauw Rekreatie Helmond: Adventure Store Van Camp Schoenen Spac Sport Kampeerhal Roden Ton Notermans Kamperen De Wit Schijndel Kathmandu Zwerfkei Woerden Zoeterwoude: Van Bemmelen Outdoor Zwolle: Leerentveld Vrijetijd Dealers België Beerse: Ixelles: De Wandelstok BVBA Alpirando Lecomte SA Bruxelles Banks Low Bunion LL Asphalt/Black Dealer Luxemburg Bertrange: Freelanders Vind de dichtstbijzijnde winkel via: www.hanwag.nl Veneboer Outdoor Intersport Four Seasons Schutrups Schoenen Rene Vos Outdoor Gorssel Born in Bavaria worn around the world Van 1921 tot heden staat Hanwag voor traditioneel handwerk in combinatie met technische expertise, continue innovatie, duurzaamheid en traditie. Al honderd jaar produceert zij in haar hoofdvestiging in Vierkirchen bij München hoogwaardige, functionele berg- en wandelschoenen. Samen met veel ervaren professionele sport beoefenaars – alpinisten, hikers, trekkers – en berggidsen creëren haar schoenmakers en ontwerpers innovatief schoeisel voor sportief gebruik, tot in het kleinste detail geperfectioneerd. 19

musthaves 2021 Meindl: traditioneel en innovatief Eén van de bekendste producenten van wandelschoenen is het Beierse familiebedrijf Meindl. Lucas Meindl startte zo’n 300 jaar geleden een kleine, zelfstandig opererende schoenmakerij. De schoenmakerij werd een onderneming, die wereldwijd furore maakt op het gebied van wandel­ en bergschoenen. Alle Meindl­schoenen worden nog met de hand gemaakt. De traditionele productiewijze wordt er knap gecombineerd met zeer vernieuwende ontwikkelingen. Kwaliteit, comfort, pasvorm en duurzaamheid staan altijd voorop. Jaren geleden al ontwikkelde Meindl voor wandelschoenen de categorie­indeling A tot en met D. De lage A­categorie wandelschoenen zijn er voor eenvoudige, relatief vlakke wandeltochten (voor wandelen in Nederland bijvoorbeeld). Met aan de andere kant de D­wandelschoenen, die geschikt zijn voor de aller zwaarste tochten in het hooggebergte. Meindl Tessin Identity De Meindl Tessin Lady & Men Identity is een zeer duurzame kwaliteitsschoen, gemaakt van Identity aniline leder. Deze schoen is gemakkelijk te onderhouden is de gebruikte materialen zorgen voor een klassiek, nostalgisch uiterlijk. Het mid-model is een ideale wandelschoen: waterdicht en ‘goed ademend’ door de Gore-Tex® sok met een optimaal draagcomfort. Deze schoenen zijn voorzien van goed dempende Vibram® Urban Walker zolen, met veel loopcomfort met dito grip. Bij deze modellen uit de Identity serie wordt een gedetailleerd herkomstbewijs van het gebruikte leer bijgeleverd. Het leer wordt milieuvriendelijk gelooid en is voorzien van een identificatienummer, dat handmatig in het leer wordt gedrukt. Zo kan je zien waar het gebruikte bovenleer vandaan komt. Verkrijgbaar als damesen herenmodel (ook in extra grote maten). Meindl Eppan GTX® De Meindl Epan GTX® is een hoge zeer comfortabele wandelschoen met veel bewegingsvrijheid en een soepele afrol. Het model is relatief licht in gewicht en dit maakt het tot een ideale wandelschoen voor de actieve, sportieve wandelaars. Het speciale Comfort fit® model heeft een extra bredere leest en creëert meer ruimte in het bal- en teengebied en heeft daarnaast een smalle, goed passende hiel. Het speciale ‘memory foam’ dat Meindl heeft toegepast zorgt ervoor dat de schoenen zich door je eigen lichaamswarmte iedere keer opnieuw perfect aan je hele voet aanpast. De schoenen zijn voorzien van goed dempende profielzolen met veel grip, zijn ‘goed ademend’ en waterdicht door de Gore-Tex® sok. Kortom: deze schoenen bieden het beste comfort gecombineerd met een perfecte pasvorm. Verkrijgbaar als dames- en herenmodel. Meindl Vakuum Walker De Meindl Multi Trail zool geeft de Vakuum Walker een soepele afrol en zorgt voor veel grip en Stabiliteit. Dit maakt dit model tot een heerlijke wandelschoen. Bijzonder in deze schoen is het elastische GORE-TEX® voeringmateriaal in de hiel. Hierdoor zijn er geen naden in de hiel aanwezig en is dus de kans op blaarvorming tot een minimum beperkt. Verder is de schoen waterdicht en ‘goed ademend’. De pasvorm en de aanpassing aan je eigen voeten worden veroorzaakt door de bijzondere eigenschappen van de MFS Vacuum®-technologie. Een speciaal schuim zit in de hele schacht verwerkt en past zich telkens weer aan je hele voet aan en zorgt hierdoor voor veel ondersteuning. De schoenen bieden het beste comfort met een perfecte pasvorm. Verkrijgbaar als dames- en herenmodel. 20 © Chiemgau Tourismus

musthaves 2021 Meindl MTsocks Meindl Ohio GTX® De Ohio GTX® is een lichte, comfortabele wandelschoen met een sportief uiterlijk. De schoen is allround te gebruiken voor city trips, in het dagelijks leven of als wandelschoen. De zachte board aan de achterkant boven de hiel zorgt voor een perfecte, comfortabele aansluiting en dankzij de GORE-TEX sok is het model ook nog eens waterdicht en goed ademend. De dempende profielzolen geven een soepel loopcomfort met veel grip. Verkrijgbaar voor zowel dames als heren. Meindl is natuurlijk vooral bekend om de productie van kwalitatief hoogwaardige wandelschoenen. Het Beierse familiebedrijf ontwikkelde echter ook speciale wandelsokken voor dames en heren. Want om de beste symbiose tussen voet en schoen te bereiken en de functies optimaal te ondersteunen, zijn de juiste sokken cruciaal. Meindl begrijpt de anatomie van de voet precies en weet aan welke belastingen de voet elke dag wordt blootgesteld. Daarom is er een sokkencollectie ontwikkeld die aan alle eisen voldoet qua functionaliteit, pasvorm en bescherming op cruciale punten. Meindl Linosa Identity De Meindl Linosa Lady & Men Identity is een zeer hoog waardige kwaliteitsschoen, die gemakkelijk te onderhouden is. De schoen is gemaakt van Identity aniline leder, wat zorgt voor een klassiek, nostalgisch uiterlijk. Een ideale wandelschoen en tevens geschikt is voor dagelijks gebruik. Waterdicht en ‘goed ademend’ door de Gore-Tex® sok, die voor een optimaal draagcomfort zorgt. De schoenen zijn voorzien van goed dempende Vibram® Urban Walker zolen voor veel loopcomfort en grip. Het leer wordt milieuvriendelijk gelooid en is voorzien van een identificatienummer, dat handmatig in het leer wordt gedrukt. Zo kan je zien waar het gebruikte boven leer vandaan komt. Verkrijgbaar als dames- en herenmodel (ook in extra grote maten). MT1 Een sneaker-sok, gemaakt van hoge kwaliteit synthetische garens voor multifunctioneel gebruik in lage schoenen en sneakers bij gemiddelde temperaturen. De materiaalmix optimaliseert de snelle afvoer van vocht van de voeten. Ergonomische ventilatiekanalen zorgen voor een goed klimaat in de schoen. MT6 Met de Merino-sok heeft Meindl een technische trekkingsok ontwikkeld. De Merinogarens compenseren optimaal en door de twee-laags constructie. De bio-keramische garens aan de binnenkant en de ergonomische ventilatie kanalen zorgen voor een zo optimaal mogelijke temperatuuraanpassing in de schoen. De ana tomisch gepolsterde, extra versterkte hiel en teen optimaliseren het houvast in de schoen en beschermen de voet ook nog eens extra tegen schuren en dus blaarvorming. Meindl Journey PRO GTX® De Meindl Journey PRO GTX® modellen zijn perfecte allrounders, ideaal voor de actieve, sportieve wandelaars. Dit speciale Comfort-fit® model heeft een extra bredere leest en creëert daardoor meer ruimte in het bal- en teengebied en en is tevens voorzien van een smalle, goed passende hiel. Door de soepele, door lopende vetersluiting kan de schoen individueel aan de voet worden aangepast. De schoenen zijn bovendien waterdicht en ‘zeer goed ademend’ door de Gore-Tex® binnenvoering. Verder voorzien van goed dempende gestabiliseerde profiel zolen voor veel loop comfort en veel grip. Verkrijgbaar in dames- en herenmodel en ook leverbaar als mid-model. De sokken zijn anatomisch ontworpen met een extra versterkte hiel en teen. Ze optimaliseren het houvast in de schoen en beschermen de voet tegen schuren en dus tegen blaarvorming. Een comfortabele tailleband voorkomt dat de sok wegglijdt en de geïntegreerde spoiler verbetert de pasvorm en voorkomt wegglijden in de hiel. MT3 Een multifunctionele, lichtgewicht wandelsok met Merino wol, geschikt voor gemiddelde temperaturen. Ze verwarmen de voeten bij kou en zorgen voor afkoeling bij hitte. De anatomisch gepolsterde, extra versterkte hiel en teen optimaliseren het houvast in de schoen en beschermen de voet extra tegen schuren en dus blaarvorming. MT8 Warmere wandelsok en de eigenschappen van de MT6 gelden in dezelfde mate voor de MT8. In de MT8 is echter extra merinowol verwerkt. Deze sok is zeer geschikt voor de hogere wandelschoenen en trekking tochten in het koudere seizoen. De MTsocks Lady zijn in diverse kleuren verkrijgbaar in maat 36­38/39­41 en 42­44 De MTsocks Men zijn in diverse kleuren verkrijgbaar in maat 39–41/42–44 en 45­47 21

musthaves 2021 Dé wandelschoen voor 2021: INNOX PRO GTX MID Ws Multifunctionele allrounder voor sportieve vrouwen Ben je op zoek naar een functionele damesschoen die gezien mag worden en ook nog eens voor 100% voldoet aan de hoge eisen van buitensporters? Ga dan voor de INNOX PRO GTX MID Ws van LOWA. Deze multifunctionele allrounder is heerlijk comfortabel en lichtgewicht en perfect voor verschillende activiteiten, of je nu door de stad wandelt of daarbuiten. De INNOX PRO GTX MID Ws is gemaakt van een robuuste kunststofmelange, die met elke beweging meebeweegt en voor maximaal draagcomfort zorgt. De ademende en waterdichte GORE-TEX voering houdt de voeten aangenaam droog. En als LOWA het over een damesschoen heeft, bedoelen ze ook écht een damesschoen! Alle damesschoenen van LOWA worden namelijk op een sp damesleest gemaakt, waardoor ze perfect zijn aangepast aan ss en sp t aan de anatomie van een vrouwenvoet. Overigens is de INNOX PRO GTX MID ook beschikbaar in een herenversie en voor wandelaars die liever lage wandelschoenen dragen ook in een lage versie beschikbaar. r in ndelConsumentenadviesprijs: €189,95 (MID versie) / €159,95 (LO versie). Meer informatie via www.lowa.nl Op pad met wandelstokken De LEKI Khumbu is de perfecte allrounder Wandelstokken alleen voor oudere mensen? Echt niet! Wandelen met stokken heeft verschillende voordelen voor iedereen. Omdat ook je armen actief meedoen, train je je hele lichaam. Daarnaast bieden wandelstokken ondersteuning en zorgen ze voor ritme, evenwicht en balans. En, last but not least, met stokken loop je meer rechtop, wat weer beter is voor je houding. Genoeg voordelen dus! Stokkenspecialist LEKI heeft een uitgebreide collectie wandelstokken voor ieder type wandelaar en elk type wandeltocht. Met de Khumbu stok heb je het totaalpakket: een comfortabele grip, het Speed Lock+ verstelsysteem voor het eenvoudig aanpassen van de lengte en lichtgewicht aluminium schachten. Met deze absolute allrounder kom je bij elke wandeling goed voor de dag en heb je perfecte grip op elk terrein! enads .leki.nl sprijs: € 79,95 22 © LOWA BENELUX

musthaves 2021 Comfortabel én optimale ventilatie Ga jij graag naar buiten voor een ontspannen wandeling, maar weet je vaak niet waar je je spullen moet laten? Deuter heeft de oplossing: de AC Lite 23! Deze rugzak is comfortabel, heeft een innovatief ventilerend rugsysteem en is ook nog eens gemaakt van gerecyclede materialen. En, zoals alle rugzakken van deuter is ook de AC Lite 23 volledig vrij van PFC! Omdat het draagsysteem dicht bij de rug zit, is de rugzak met inhoud comfortabel te dragen. Deze lichtgewicht rugzak heeft genoeg ruimte voor bijvoorbeeld je smartphone, drinkfles en picknickspullen. Dankzij de grote opening met rits kun je ook nog eens snel bij die spullen. Door het lichte materiaal en de uitstekende ventilatie van de rug voel je nauwelijks ek dat je een rugzak draagt. Aan jou de k voor welke kleur je gaat! jks k Advies verkoopprijs: € 94,95 www.deuter.com/nl­nl Dagje met de fiets weg? Ga voor ORTLIEB! Wat is nou heerlijker dan lekker een dagje weg te gaan met de fiets? Genieten van al het moois dat ons land te bieden heeft, onderweg picknicken en even heerlijk ontspannen. Tijdens zo’n dagje weg wil je natuurlijk je belangrijke spullen bij de hand hebben, maar je wilt ook niet te veel onnodige bagage meenemen. ORTLIEB heeft voor jou de ideale tas voor een dagje weg met de fiets! De Back-Roller Classic is gemaakt van robuust polyester, een duurzame begeleider op lange tochten. Doordat de Back-Roller Classic is uitgevoerd met een rolsluiting, zorgt deze klassieker ervoor dat je bagage veilig verpakt en optimaal beschermd op de eindbestemming aankomt. ank Dankzij het Quick-Lock2.1 systeem kun je de tassen snel en eenvoudig aan de fiets hangen of eraf halen. Verder zorgt een schouderband voor een optimaal draagcomfort wanneer je te voet bent. al Advies verkoopprijs: € 134,95 www.ortlieb.com/nl_nl/back­roller­classic+F5310 23

musthaves 2021 Ontdek het complete WandelWol assortiment van de Dames van WandelWol WandelWol antidruk­wol voor druk- en wrijvingsplekken aan de voet. Preventief te gebruiken of wanneer bijvoorbeeld de blaar al is ontstaan. Ook toe te passen bij likdoorns, pijnlijke eeltlocaties etc. Eenvoudig toe te passen. Trek de sok uit, leg een dot WandelWol antidruk-wol op de zere plek aan de voet en trek de sok weer aan. Op de website van WandelWol staan vele filmpjes waar diverse voetklachten worden ingepakt met duidelijk beeldmateriaal. De beide WandelOliën Akkermint en (nu met vernieuwd receptuur) Kaneel zorgen ervoor dat je gesmeerd de dag doorkomt. Je voeten worden verwend met deze heerlijk geurende oliën. Ben je een fris typje? Kies dan voor WandelOlie Akkermint. Liever een wat warmere geur? Dan is WandelOlie Verwarmend iets voor jou. Puur natuur en zonder toegevoegde chemische ingrediënten. Het verzorgt de voethuid, maar ook te gebruiken op de rest van je lijf. Dagelijks te gebruiken en geschikt voor ieder persoon en iedere voet. Heb je bij lange wandelingen juist last van dikke handen tijdens het lopen of stramme handen? Gebruik dan WandelHout van de Dames van WandelWol. Deze houtjes voorkomen de klachten door tijdens het wandelen toe te passen. Het stimuleert de doorbloeding en voorkomt klachten aan de handen. Handig met een polskoordje en licht van gewicht. Nieuw in het WandelWol®-assortiment: WandelWol Helende crème met duindoornextract voor de ruwe beschadigde en geïrriteerde huid, WandelWol Zuivere Lanoline voor de huid met o.a. kloven en WandelWol Lippenbalsem met aloë vera, lanoline en uv-filter. Geschikt bij alle weersomstandigheden. Meer product­info: www.wandelwol.nl of volg de Facebook & Insta WandelWol­pagina! Drinken met een goed gevoel Wandelen is goed voor lichaam en geest, je bent lekker buiten én je hebt niet veel nodig. Hoewel... een wandeling is natuurlijk niet compleet zonder onderweg lekker iets te eten en te drinken. Even een pauze nemen, uitrusten, wat kletsen of juist genieten van de stilte. SIGG heeft hiervoor de perfecte drinkfles! De Meridian is een dubbelwandige roestvrij stalen drinkfles die volledig plasticvrij is. Deze drinkfles houdt je drinken urenlang aangenaam warm of heerlijk koud, waardoor jij optimaal én met een goed gevoel kunt genieten van een drankje onderweg. Zoals je van SIGG gewend bent, zijn alle gebruikte materialen vrij van BPA en andere schadelijke stoffen en is de fles 100% lekvrij. De Meridian is verkrijgbaar in een 0,5 en 0,7 liter versie. Advies verkoopprijs: € 37,95 (0,5 liter) / € 42,95 (0,7 liter) https://sigg.nl/262­meridian 24

musthaves 2021 Rab en Lowe Alpine Nieuws en hoogtepunten van The Mountain People De merken Rab en Lowe Alpine, beide gestart door gepassioneerde bergbeklimmers in respectievelijk 1981 en 1967, zijn de idealen van hun oprichters altijd trouw gebleven. Zowel Rab Carrington als de broers Lowe wilden vanaf het allereerste begin de beste en meest innovatieve producten ter wereld maken van de beste materialen. Bescherming en comfort voor buitensporters moest voorop staan, waar ze ook waren. Vanaf dag één deelden beide merken dezelfde filosofie en waarden, geïnspireerd door de bergen en de gemeenschap van ‘Mountain People’. Rab en Lowe Alpine zijn doorlopend op zoek om eventuele negatieve impact van hun activiteiten op onze planeet zo klein mogelijk te houden; daar doen ze echt alles aan. Equip Outdoor, het Britse moederbedrijf van beide merken, werd eerder, in november 2020, gecertificeerd als klimaatneutraal bedrijf. Maar dit is slechts een eerste stap in een bijzonder ambitieuze benadering naar een duurzame manier van zakendoen. Inmiddels hebben beide merken zich gecommitteerd om ‘Net Zero’ te bereiken tegen 2030. Voor de lente en zomer van 2021 zet Rab haar duurzaamheidsinspanning voort door nóg meer gerecyclede stoffen en PFC­vrije materialen te verwerken in de populaire Downpour­jacks en ­broeken en in de Kinetic­collectie. Rab’s vernieuwde Downpour­collectie De Downpour-collectie is een van de meest veelzijdige cate gorieën van Rab. Of je nu een uitdagende trektocht in de heuvels maakt of een ommetje in de buurt op een regen achtige dag, je voelt je in deze kleding altijd comfortabel en blijft volledig droog. Dit jaar heeft Rab deze categorie overigens volledig vernieuwd. Door het gebruik van gerecyclede stoffen en een PFC-vrije duurzaam waterafstonde behandeling (DWR) is de Downpour-collectie veel duurzamer geworden en is het hele assortiment nog comfortabeler en lichter. Rab’s nieuwe Kinetic­collectie De hardste softshell Proflex™ is een ware revolutie in waterdichte technologie. Het zorgt ervoor dat we zachte softshelljassen kunnen maken met de waterdichte bescherming van een traditioneel hardshelljack. Het gevolg is een optimaal draag comfort, gecombineerd met een geweldige bescherming. Voor het voorjaar van 2021 heeft Rab het Kinetic-assortiment volledig vernieuwd en door het gebruik van gerecyclede materialen veel duurzamer gemaakt. Deze serie is zodoende de ideale keuze voor alle klimmers en bergwandelaars. Kleding van Rab is verkrijgbaar bij de betere buitensportspecialist en in alle Beverwinkels. Een uitgebreide collectie vind je in de Rab-shop-in-shops bij Zwerfkei in Woerden en bij Kathmandu in Utrecht en Amsterdam. Lowe Alpine’s nieuwe Airzone Active­assortiment Ben je op zoek naar een lichte, goed geventile dagrugzak die direct draagcomfort biedt als je de bergen of heuvels in trekt? Zoek dan niet v ntile als je de dan de nieuwe AirZone Active-modellen v owe Alpine. Dankzij het niet doorbuigende AirZ irZ s dat zorgt deze rugzakwoele dagen l houden. Lite-draagsysteem én het gespannen gaas da voor maximaal ademend vermogen, zijn deze rugzakken de perfecte keuze voor klamme en zwoele dagen buiten de deur, wanneer je je rug koel wil houden. Voor meer informatie over de nieuwe voorjaarscollecties en de duurzaamheidsstrategie van beide merken kijk je op https://rab.equipment 25

ADVERTORIAL VAN HUT NAAR HUT wandelen IN BETOVEREND TRENTINO Italië heeft zeer gevarieerde berggebieden die talloze mogelijk heden bieden voor buiten activiteiten. Berg wandelen is dé manier om deze te ontdekken. De regio Trentino is bekend om zijn gastronomie, warme gast vrijheid, authentieke natuur en de vele imposante berg groepen. In deze regio organiseert IDTravel prachtige huttentochten voor jong en oud. Zowel ervaren wandelaars als gasten die een dergelijke tocht voor het eerst ondernemen komen aan hun trekken. Het maken van een huttentocht geeft u dé mogelijk heid om de meest indruk wekkende berggebieden van Trentino te ontdekken. De routes voeren door de on gerepte natuur van het Stelvio National Park, door de imposante Brenta Dolomieten of over het indrukwekkende plateau van Pale di San Martino. Het plateau kan de vergelijking met een maanlandschap goed doorstaan. Nationaal Park Stelvio ­ meren, gletsjers en hoge bergen Het Stelvio National Park is een buitengewoon mooi, beschermd, natuurreservaat met overweldigende bergen en gletsjers, kristalheldere meren, alpine tradities en authentieke hutten. Hier vindt u rust en warme gastvrijheid van de huteigenaren. T. +31 (0)73 – 511 23 14 | www.idtravel.nl Stelvio – Careser Glacier De meest spectaculaire tocht in de Stelvio loopt over de gletsjers van Ortles Cevedale. De route gaat dwars door het nationaal park over panoramische en minder 26

ADVERTORIAL bezochte paden op een hoogte tussen 2.000 en 3.000 meter. Tijdens deze tour komt u langs prachtige meren en de imposante bergen bieden gigantische vergezichten. De valleien tussen Trentino en Zuid-Tirol zullen u betoveren. De oversteek over twee oude gletsjervelden, waaronder de beroemde Careser-gletsjer, is het hoogtepunt van deze reis. Een aangename kennismaking met een huttentocht bij IDTravel is de tocht Malghe comfort walking. Een leuke trekking die wij iedereen kunnen aanbevelen, ook gezinnen met kinderen. Deze Malghe huttentocht stelt u in staat om de aloude tradities te (her)ontdekken. In de wereld van de alpenweiden staat centraal: de verzorging van het grondgebied, het melken van de koeien, schapen en geiten en het bewerken van melk tot zuivelproducten. Tijdens deze tocht gaat u dat allemaal zien en ervaren. Tijdens deze huttentocht overnacht u twee nachten in gezellige, onlangs gerenoveerde, biobergboerderijen (Malghes) waar u slaapt in privékamers met badkamer. Daarna verblijft u één nacht in de traditionele alpen(berg)hut Rifugio Silvio Dorigoni. Deze huttentocht Malghe comfort walking biedt de wandelaars, eventueel met kinderen, een unieke gelegenheid kennis te maken met het wandelen van hut naar hut. Pale Di San Martino – Rifugio Rosetta Pale – Baita Segantini Stelvio – Landschap Brenta Dolomieten De Brenta Dolomieten, met zijn unieke, karakteristieke en ruige berglandschap, zijn een bezoek zeker waard. Dit bergmassief is gelegen in het westen van Trentino. Gezien het unieke karakter is de Brenta groep uitgeroepen tot UNESCO-werelderfgoed. IDTravel maakt het mogelijk deze regio te ontdekken. Een hutten tocht door dit unieke en indrukwekkende gebied is een absolute aanrader. De huttentocht begint in de groene bossen in de buurt van Madonna di Campiglio. Vandaar loopt de route over prachtige wandelpaden die dit unieke berglandschap doorkruisen. Onderweg geniet u van prachtige vergezichten en indrukwekkende rotspartijen. De huttentocht eindigt bij het meer van Molveno, één van mooiste meren van deze regio. Pale Di San Martino We verhuizen naar het ooste lijke deel van Trentino en stuiten daar op de majestueuze en imposante Pale di San Martino. Dit is de grootste berggroep in de Dolomieten en oorspronkelijk waren het koraal bergen. Wat iedereen fascineert is vooral de hoogvlakte. Dit is een plateau van stenen, rotsen en diepe kloven op meer dan 2.000 meter hoogte . Dit plateau is circa vijftig vierkante kilometer groot. De huttentocht die IDTravel hier heeft ontwikkeld is zeer comfortabel en geschikt voor iedereen, ook voor gezinnen met kinderen. In twee hutten overnacht u in privékamers en in één berghut op een meerpersoonskamer. Indien gewenst kunt u de bagage, tegen betaling, laten vervoeren van hut naar hut. Langs de route ziet u dat de Pale di San Martino weerspiegelt in het kristalheldere water van de meren. De huttentocht Pale di San Martino is een indrukwekkende huttentocht die zeer toegankelijk is. TOP Touren van IDTravel! Brenta – Rifugio Alimonta

Bos, sport en avontuur Dompel je onder in de uitgestrektheid van de Hunsrück In de grote bosgebieden van de Duitse Hunsrück, waar ranke beuken de lucht in groeien en mysterieuze heidevelden, bizarre rotsen, open velden bezaaid met weidebloemen en orchideeën en ravijnachtige beekdalen zorgen voor afwisseling, kunnen wandelaars de weidsheid voelen, op adem komen en na een klim genieten van de weidse uitzichten die de uitkijkpunten bieden. De rivieren de Moezel, Nahe, Saar en Rijn vormen de romantische omlijsting van het middelgebergte. Het wordt ook wel de grootste wijngaard van Rijnland­Palts genoemd. Deze locatie maakt de Hunsrück tot een bijzonder juweeltje. Wilde katten De dichte bossen, rotsachtige landschappen en weilanden zijn de thuisbasis van de wilde katten die in Duitsland zeldzaam zijn geworden. Onzichtbaar kruipen ze door de bossen. Edelherten, dassen en wasberen laten zich vaker zien. Op de heidevelden groeien moerasberken en katoengras. Deze typische moerasplanten zijn vooral goed te zien in de Weyrichsbruch, waar een houten loopbrug met een uitkijkplatform wandelaars veilig en met droge voeten naar de overkant brengt. Het natuurpark Saar-Hunsrück bewaart deze schat die zich uitstrekt van de Hunsrück-hoogten over de hoogvlakten van de SaarGau tot aan het Saar- Nahegebergte. In dit natuur park ligt ook het Nationaal Park Hunsrück-Hochwald, waar de natuur al jaren haar gang mag gaan. Het natuurpark Soonwald-Nahe strekt zich uit van het Hunsrück-plateau 28 over de kwartsietruggen van het Soonwald tot aan de wijngaarden op de Nahe. De Hunsrück is een gastvrije wandelregio. De twee gecertificeerde langeafstandswandelpaden Saar-HunsrückSteig en Soonwaldsteig doorkruisen het landschap en worden aangevuld met 111 zogeheten droomlussen. De droomlussen zijn rondwandelingen die makkelijk te combineren zijn met andere routes, zodat er volop keuze is tussen dagwandelingen tot meerdaagse etappewandelingen die langs de mooiste plekjes en uitzichtpunten van de Hunsrück leiden. De droomlus Baybachklamm belooft bijvoorbeeld een bijzonder wandelavontuur. Het volgt het levendige riviertje de Baybach dat zich diep in de bergen een weg heeft gegraven naar kleine watervallen en leisteengrotten. Paden door beukenbossen worden afgewisseld met klimpassages in de smalle kloof, die ook wel de Canyon van de Hunsrück wordt genoemd. De Saar-Hunsrück-Steig is al meerdere keren verkozen tot mooiste wandelroute van Duitsland. Een bijzondere ervaring en voor sommigen een test van moed is de wandeling over de Geierlay hangbrug. De 360 meter lange, vrij zwevende brug verbindt de twee steden © P. Stüning für Hunsrück­Touristik

Pakketdeal Wandelvakantie Hunsrück bij de Geierlay hangbrug Overnachting met ontbijt, bagage­ en passagiersvervoer vanaf € 329,00 Te boeken via: ECKTIV Van Hennaertweg 4, NL 2952 CA Alblasserdam www.ecktiv.nl/hunsruck Mörsdorf en Sosberg. Het is gebouwd naar het model van Nepalese hangbruggen en zwaait op een imposante hoogte van 100 meter over de beekvallei. De Hunsrück-fietsroute verbindt de hele Hunsrückregio van west naar oost. De 45 kilometer lange etappe naar Morbach begint in Kell am See. Voorbij het spoorpad, begint de lange klim naar Erbeskopf. Hoger wordt het niet in Rijnland-Palts. Skipistes, mountainbikeparcours, touwenparcours en zomerrodelbaan maken de Erbeskopf jaarrond een aantrekkelijke plek voor recreatieve sporters. De windgeluidssculptuur op de hoogvlakte is tegelijkertijd een kunstwerk waar je overheen kunt lopen en een uitkijkpunt met een indrukwekkend uitzicht op het Hunsrücklandschap. Warme gastvrijheid Terwijl de wandelaars op de Saar-Hunsrücksteig en haar droomlussen rondlopen, zoeven de fietsers door het landschap op het Hunsrückfietspad en raken stadstoeristen geïmponeerd door de kleurrijke markt of een rondleiding door het kasteel. Veel hotels en pensions zijn volledig afgestemd op de bijzondere wensen van wandelaars en fietsers. Het begint met het lunchpakket en het vullen van de thermoskan voor de wandel tocht en strekt zich uit tot bagagetransfer, kaarten en de service voor fietsen van verhuur tot reparatie en eindigt met tips voor vakantiegangers waar de mooiste paden en plekken in de Hunsrück te vinden zijn. De chef-koks in de hotels en restaurants gebruiken oude recepten en moderne ideeën om typische Hunsrückgerechten te creëren, gemaakt van aardappelen, wild en verse groenten en fruit van boeren uit de regio. Voor fijnproevers die zich graag laten verwennen, is er een groot aanbod aan gezellige, kindvriendelijke en vaak door een familie gerunde hotels. Comfortabel ingerichte vakantie appartementen voor kleine en grote gezinnen langs de wandel- en fietspaden vormen de tijdelijke thuisbasis en het startpunt voor vele excursies. Speciaal voor wandelaars en natuurliefhebbers zijn er trekkingskampen in de buurt van de wandelpaden. Eenvoudige onderkomens, dichtbij de wildernis, ver weg van straatlawaai en drukte. ‘s Nachts fonkelen duizenden sterren aan de hemel en ‘s ochtends fluiten en zingen de vogels de wake-up call. Trekkingskampen rond de Soonwaldsteig maken legaal kamperen mogelijk in het Hunsrück-bos in het Hahnenbachtal bij de Schmidtburg, bij de Alteburg, bij de Ellerspring en bij de Ochsen baumer Höhe. Er zijn ook drie trekkingplatforms in het midden van het Nationaal Park Hunsrück-Hochwald. Voor wie wat meer comfort wil, zijn er campings voor kampeerders en caravanbezitters. informatie Hunsrück­Touristik GmbH Gebäude 663 55483 Hahn-Flughafen T. +49 (0) 6543 507700 E. info@hunsruecktouristik.de www.hunsruecktouristik.de 29 © Dominik Ketz © K. P. Kappest © Dominik Ketz © K. P. Kappest

Column Afscheid Lidewey van Noord (1985) is freelance journalist en schrijft boeken over uiteenlopende onderwerpen. Haar solowandelingen door de Piëmontese Apennijnen vormden de inspiratiebron voor haar meest recente boek Alleen op avontuur. Kijk voor meer informatie op lideweyvannoord.nl. In het dennenbos achter mijn huis in de heuvels van Piëmont smelt de prille voorjaarszon de laatste sneeuw weg. Het betekent een afscheid van de winter, maar voor mij staat die smeltende sneeuw symbool voor een ingrijpender afscheid. Bijna drie jaar lang wandelde ik regelmatig door deze heuvels. Soms één keer per week, soms drie keer per week. Nu sta ik op het punt terug te verhuizen naar Nederland. In de drie jaren dat ik hier woonde, heb ik veel dorpsgenoten leren kennen en mooie vriendschappen opgebouwd. Ik zal mijn vrienden, huisbazen en buren missen, de dorpskruidenier en de kleurrijke eigenaresse van het restaurant. Maar het afscheid van de wandelpaden valt me het zwaarst. Toen ik hier in 2018 in mijn eentje naartoe verhuisde, kende ik nog niemand. Ik schrijf het liefst in de stilte van mijn eigen huis, dus de contacten kwamen niet vanzelf. Wanneer de eenzaamheid me aanvloog, trok ik mijn wandelschoenen aan en ging lopen. De natuur in, waar ik me altijd welkom voelde en nooit alleen. De prachtige vergezichten op de toppen en de onverwachte ontmoetingen met vogels, eekhoorns en reeën maakten dat ik altijd opgevrolijkt uit het bos terugkeerde. Hoe beter ik de paden leerde kennen, hoe dieper mijn liefde voor dat waterrijke, ongerepte stuk natuur werd. Dat was een nieuwe ervaring voor mij, ik wist niet dat je zo intens van een bos kon houden. Het was altijd hetzelfde, altijd vertrouwd, maar toch altijd anders. Er waren grote veranderingen die werden veroorzaakt door de seizoenen: afgebroken takken na een storm, vallend blad in de herfst, sneeuw in de winter. Maar ook kleinere veranderingen, waarvoor ik steeds meer oog kreeg: ontluikende bloesem, verse wolvendrollen of een afgeworpen slangenhuid langs het pad. Al snel voelde het wandelen als op bezoek gaan bij een vriend, een geliefde misschien zelfs. De paden waren dag en nacht bereikbaar, op maar tien minuten lopen van mijn huis, en het maakte niet uit in wat voor bui ik was, het bos was altijd klaar om me af te leiden en op te beuren. Toen ik eens een paar maanden in Nederland was geweest en ik na terugkomst eindelijk weer door de heuvels liep, zei ik hardop tegen het bos: ‘Ik heb je gemist.’ Het kwam recht uit mijn hart. Dit bos gedag zeggen voelt als afscheid nemen van de beste vriend die ik in Italië heb gehad. Lidewey van Noord loopbaan De langste ononderbroken voettocht over de aarde: The Goliath Expedition Jan Fokke Oosterhof (1975) is ondernemer, extreemsporter, avonturier, schrijver, spreker, expeditieleider, poolreiziger en… loper. Om te aarden en het hoofd leeg te krijgen, gaat hij lopen. Liefst lang, conform het adagium van Kierkegaard: ‘I have walked myself into my best thoughts, and I know of no thought so burdensome that one cannot walk away from it.’ De titel van zijn laatste boek is dan ook Rennen voor je leven. Als avonturier ben ik geïnteresseerd in extremen. In dat licht is het interessant te constateren dat er door de financiële crisis van 2008 en de coronacrisis nu een tendens waar te nemen is naar steeds extreme vormen van sport en bewegen. Je ziet steeds meer mensen die worstelen met zingevingvraagstukken. Daarnaast zie ik als extreemsporter steeds meer mensen opschuiven naar extremere varianten van sport (bergbeklimmen, trailrunnen, marathons en verder zoals 80, 100 en zelfs 250 km). Dat lijkt een ambivalent detail, maar voor mij illustreert het een veel dieper liggende onderstroom: een zoektocht naar zingeving en wezenlijkheid, naar betekenis en identiteit. Zelf heb ik de Marathon des Sables gerend, een zevendaagse etappewedstrijd van 250 kilometer met bepakking door de oostelijke Sahara. Volgens de organisatie de Toughest and Most Gruelling Footrace on Earth, maar dat is het niet. Bij de start wordt symbolisch Highway to Hell van AC/DC gedraaid. Je moet daarbij bedenken dat deze wedstrijd al 33 jaar bestaat en in het prille begin misschien ook daadwerkelijk de zwaarste wedstrijd was. Nu niet meer. In september 2021 loop ik een race over 1.001 kilometer door de binnenlanden van Duitsland en die is objectief gezien zwaarder (in mijn ogen, of is het dan subjectief?). Dit is rennen. Wat als we onze aandacht verplaatsen naar lopen? Ik ben een ontzettende fan van de Goliath Expeditie van Karl Bushby, een ex-paratrooper die al jaren bezig is om de langste ononderbroken voettocht over de aarde te maken. Hij wilde van het puntje van Zuid-Amerika in Chili omhoog lopen, oversteken van de VS naar Rusland en dan naar zijn huis in Hull in het VK lopen. Het is daarmee een ongekende recordpoging, te voet over de wereld. Karl schreef er een zeer vermakelijk boek over. Hij voorzag drie grote hindernissen: 1. Columbia en al haar drugsperikelen. 2. De Beringstraat. 3. De kanaaltunnel. Hij voorzag dat als hij 58.000 kilometer had gelopen, men hem wel een nacht zou geven om de kanaaltunnel te doorlopen. Bushby heeft echter een vierde probleem. En dat is Rusland. Rusland is groot, met als gevolg dat zijn visum maar blijft verlopen. Hij schatte in dat zijn project 8 jaar, toen 12 jaar en toen 14 jaar zou duren, maar inmiddels is hij 20 jaar verder. Een populaire vraag is: Waar is Karl Bushby? Ga op zoek en laat je – vanaf je bank - inspireren door dit heerlijke project. Karl Bushby en zijn Goliath Project: https://en.wikipedia.org/wiki/Karl_Bushby Het boek Giant steps: https://www.bol.com/nl/f/giant-steps/33980136/ De onwaarschijnlijke oversteek van de Bering Strait: https://www.youtube.com/watch?v=Zy2rOM7bdK8 Jan Fokke Oosterhof © Lode Greven 2020

Groningen Marathon verbindt Terwijl wereldwijd (bijna) alle marathons en evenementen worden afgelast, ziet de Groningen Marathon juist in deze tijd het levenslicht. Nieuwe wereldrecords hoef je niet direct te verwachten, maar er worden wel heel bijzondere prestaties verwacht van deelnemers aan de Groningen Marathon. Prestaties waarbij je zowel je lichaam als je verstand nodig hebt! Het verbinden van Stad & Ommeland staat centraal bij de Groningen Marathon. Dat klinkt mooi, maar tegelijk ook heel vaag. Want hoe leg je die verbinding? Bij de Groningen Marathon doen we dat heel letterlijk: we verbinden de stad Groningen met andere plaatsen in de provincie door jaarlijks wisselende routes. Dus elk jaar een nieuwe route vanuit de stad Groningen naar een plaats elders in de provincie. Door een mooie samenwerking met lokale hardloop- en wandelgroepen, enthousiaste ondernemers en dorpsverenigingen, ontdekken de deelnemers op elke route gastvrij Groningen. Dat maakt iedere route uniek en een niet te missen belevenis! Wanneer De Groningen Marathon vindt plaats in meerdere weekenden in juni 2021. U kunt kiezen uit de afstanden: 10, 21,1 en natuurlijk 42,2 kilometer. www.groningenmarathon.nl www.defitstemens.nl Nieuw: Pronkjewailpad­oost Met het kersverse Pronkjewailpadoost, ontdek je een heel nieuw stuk Groningen. De route leidt je langs wierden, polders en bossen. De akkers van Oldambt, de bossen van Westerwolde, het vissersdorp Termunterzijl, het Oldambtmeer, dwars door de stad Winschoten. Niks blijft onontdekt op deze 200 kilometer lange route. Kijk voor meer informatie op www.pronkjewailpad.nl 31

Bosbaden, de eenheidsbeleving tot stand brengen De coronadip te lijf met Bosbad-wandelingen De hoofdredactrice stuurt me op pad. Ik moet me gaan onderwerpen aan het fenomeen ‘Forest Bathing’ en een persoonlijk relaas schrijven over de vraag wat het met me doet. Aldus neig ik naar een zwembroek, maar het gaat meer om ‘zintuigelijk onderdompelen’ in het bos, zo legt gids en oprichter Eefje Ludwig van The Forest Bathing Circle me uit. ‘We gaan samen een vertragende en zintuiglijke wandeling in de natuur maken waarbij je je gaat verbinden met de natuurlijke omgeving via de afzonderlijke zintuigen.’ It’s a job… Jan Fokke Oosterhof Als ik aankom op een mooie open plek midden in het bos nodigt Eefje me uit te gaan zitten. Dat zal ze vaker doen: me uitnodigen. Namens de natuur. Ze vraagt me de ogen de sluiten, waarna ze me met zachte stem meeneemt waardoor mijn zintuigen open moeten gaan staan. Dat lukt wonderwel, even landen na een hectische dag van heen en weer rennen en een lange treinreis-met-mondkapje. Dit gaat goedkomen. Kalm slenteren Ik mag gaan staan en tien minuten uiterst langzaam gaan rondlopen, daar waar mijn voeten me brengen. Nu dus eens niet doelmatig alle paden verkennen en alle topjes beklimmen, maar kalm slenteren. Ik moet bovenal ruiken deze minuten. Ik slenter meteen een duinpan op, naar het hoogste punt. Is het toch weer de klimmer in mij die toppen moet bedwingen, of zijn het de ruisende sparren die mij lokken? Informatie De website van het Forest Therapy Institute biedt veel informatie over de positieve effecten van natuurverbinding en bosbaden op lichaam en geest: foresttherapyinstitute.com. De Forest Library is een heerlijk platform met artikelen waar je in overdrachtelijke zin kan bosbaden: www.theforestlibrary.com/home. Lees ook het prachtige boek Guide to Healing the Earth van Tom Brown vol Indianenwijsheid en natuurbeleving (2019). De geur van dennennaalden brengt me terug naar de zomervakanties in ZuidFrankrijk uit mijn jeugd. De eerste geur die in de vroege ochtend je neus indrong, liggend in het kleine tentje. Het ruisen van de wind door de boomtoppen brengt me terug bij een klimtocht in de besneeuwde Schotse hooglanden waar de wind in de bomen met windkracht zeven klonk als een oorverdovende loeide turbine van een Boeing. Als ik weer terug ben op de open plek zijn daar opeens drie statige herten die uit hetzelfde bosje tevoorschijn komen waar ik minuten daarvoor 32

rondliep. Even staren ze ons aan en verdwijnen rustig in het struikgewas. Ondanks mijn ontspannen staat, schiet ik een mooie foto voor Instagram, het leven gaat stiekem (toch) door. Eefje drink ik brandnetelthee – hier getrokken – en de derde kop gaat naar moeder aarde. Ik voel me een oude Indiaan die onderdeel is van de natuur. Nog een aantal keer mag ik rondlopen met steeds de nadruk op een ander zintuig. Opeens word je je bewust van de bron van een geluid, de textuur van een immense beuk, de bladeren die dansen in de wind. Dit is wat bosbaden met je doet, een eenheidsbeleving tot stand brengen. Ik moet een aantal minuten lopen en kijken vanuit mijn perifere visie, zeg maar bewust waarnemen maar in contact met mijn hele blikveld. Heel even ben ik helemaal één met dit duinbos en schrijd ik door een donkere tunnel van fiere, kronkelige eiken. Tijd, ruimte en herinneringen komen allemaal even samen terwijl je traag door het bos schrijdt. De ruisende boomtoppen geven een gevoel van eeuwigheid. Ze waren er en zullen er straks nog zijn, als ik al lang weg ben. Trekken zich ogenschijnlijk weinig aan van onze aanwezigheid. Aan het einde van de tunnel toch weer banaliteiten. Zowel Eefje als ik blijken zwerfafval te rapen, zij een chipszak, ik een bierblik. Het zet je weer met beide voeten op aarde, al was dat eigenlijk ook precies dat wat deze sessie beoogde: aarden en even bewust in de natuur, maar vooral met de natuur zijn. Een laatste uitnodiging bestaat uit het vinden van een zogeheten ‘sitspot’ en daar in de natuur te zijn. Een plek die goed voor me voelt en waar ik met de natuur kan verbinden, maar waar de natuur ook aan mij kan wennen. Idealiter ga je er eens per week een tijd zitten. Een ritueel waarin oude wijze Indianen en opperhoofden mijn zijn voorgegaan. Zo ver ben ik nog niet en toch zit ik minutenlang doodstil tegenover de drie herten van eerder die met hun imposante geweien in het gras liggen te rusten. I love my spot! Met Deze nuchtere expeditieman constateert dat bosbaden niet zweverig is, maar een medicijn tegen een (te) volle kop en een gehaast leven. Dat was ook de intentie van de Japanse overheid toen ze in de jaren tachtig shinrin-yoku in het leven riepen als beoefening die stoelt op de eeuwenoude overtuiging dat de natuur helende krachten heeft. De mensen terug naar de natuur dus om te herstellen van de lange werkdagen. De huidige bosbad-wandelingen zijn wetenschappelijk onderbouwd. Heilzame effecten Een groot aantal wetenschappelijke studies signaleert en bevestigt de heilzame effecten van bosbaden; het stresshormoon cortisol verlaagt, het stimuleert creatief denken, het verbetert het humeur, het geeft het immuunsysteem een boost en wat te denken van het verbeteren van je longfunctionaliteit in deze tijden. Het verbetert daarnaast slaap, vermindert het gevoel van sociale isolatie en juist in deze donkere periode is het belangrijk om naar buiten te gaan en de natuur op te zoeken. Dit natuurmens is verkocht. Zelf gebruikte ik bosbaden het afgelopen jaar onbewust al na een persoonlijke crisis om weer te helen en met mijzelf en anderen te verbinden. Deze sessie maakt me weer eens bewust dat ik de natuur nog vaker moet opzoeken. Na enkele minuten zijn Trump, de Nederlandse politieke arena en alle corona-narigheid volledig uit mijn systeem verdwenen. Zelfs dagen later ben ik bewuster, heb meer aandacht voor details en neem tijd om te beschouwen en niet onbezonnen door te rennen. Bosbaden is goed voor mij, sterker nog: Ik denk dat ik de opleiding tot gids ga doen… The Forest Bathing Circle Eefje Ludwig, FTI gecertificeerd bosbad-gids. www.theforestbathingcircle.com The Forest Bathing Circle verzorgt sessies voor individu of groep, fysiek op locatie, maar ook online. Met de audiogidsen kan iedereen zelfstandig aan de slag. De audiogidsen zijn ont wikkeld en ingesproken door Eefje Ludwig, professioneel en gecertificeerd bosbad-gids. Ze bieden de kans om ongelimiteerd begeleid te bosbaden, op de plek en moment dat jou uitkomt. De gidsen zijn beschikbaar in Nederlands en Engels, duren tussen de 80 en 100 minuten en kosten 10 euro. Ze zijn te downloaden in de winkel op de website van The Forest Bathing Circle. 33

Wandelreizen met de Sportwandelschool De Sportwandelschool in Hoorn organiseert al vele jaren interessante, kleinschalige groepsreizen naar diverse bestemmingen in Luxemburg en Duitsland. De organisatie gaat ervan uit dat in de loop van 2021 het coronavirus onder controle komt en heeft een mooi programma samengesteld. De vierdaagse Luxemburg is verplaats naar 12­15 juli 2021. Deze fraaie vierdaagse is i.v.m. corona verplaatst naar de zomer. Vertrek van de reis is maandag 11 juli en de vertrekdatum is vrijdag 16 juli. Wandelen in Petite Suisse, Luxemburg Vier­ of zesdaagse wandeltrip Wandelen over de Mullerthal Trail, een legendarische wandelpad van duizenden jaren oud. Vanuit Berdorf kan je alle kanten op. Met keuze uit een lang weekend of een zesdaagse. Wandelen langs prachtige rotspartijen, kastelen en meanderende beken. Je overnacht in Berdorf en wordt vervoerd door ZDS Reizen. Wandelen in de Eifel, Duitsland In 2021 driemaal een vierdaags wandeluitje De mooiste wandelingen in de Eifel over de Traumpfaden van 20-23 mei. Later in het jaar langs de wildbeek de Lieser/Wilden Endert van 23-26 september en van 4-7 november. Drie reisjes om nooit meer te vergeten. Je overnacht in Manderscheid en wordt vervoerd door ZDS Reizen. Wandelen over het Pfälzer Waldpfad, Duitsland 8­daagse wandelvakantie Nieuw! Je wandelt in groepjes de etappes 3 t/m 8 van het Pfälzer Waldpfad, door de mooiste bosgebieden en valleien. De bus er altijd ter plekke. Elke etappe is een pure wandelervaring. Zes dagen wandelen over het Pfälzer Waldpfad. Van zondag 12 t/m zondag 19 september 2021. Prijs vanaf € 695,00 p.p., incl. hotel en ontbijt, begeleiding en ZDS-busreis met de dagelijkse transfers. Geef je snel op. Wandelcombi Luxemburg­Eifel 8­daagse wandelvakantie Gedurende deze vakantieweek vanf 1-8 augustus 2021 maak je kennis met Luxemburg en de Oost- Eifel. Dit is een uiterst comfortabele reis: je wordt opgehaald in Hoorn, Amsterdam, Utrecht, Eindhoven of Maastricht. Daarna met het hele gezelschap ont spannen naar Luxemburg, overnachten in Luxem burg en vanaf donderdag avond richting Mander scheid. De ZDS-bus staat de hele week ter beschikking en brengt je naar fraaie wandelgebieden. Van 3-8 oktober bieden we een prachtige wandelreis aan naar de Müller tal Trail in Luxemburg. Alle bovenstaande reizen zijn coronaproof. Mochten ze eventueel toch niet doorgaan wegens Covid­19, dan krijgt u uw geld terug. Meer informatie vind je op de website van de Sportwandelschool: www.sportwandelschool.nl Vierdaagse Luxemburg verplaatst naar zomer! De routes van de Wandel4daagse Luxemburg lopen grotendeels over de Mullerthal Trail in Luxemburgs ‘Petite Suisse (Klein Zwitserland). Dit gebied wordt zo genoemd, vanwege de talrijke zandstenen rots formaties die je er vindt. Je wandelt door de fraaie bossen rondom het plateau van Beaufort, Consdorf, Berdorf en Bollendorf, door het befaamde Müllerthal en langs de Schiessentumpel (watervalletje). Maar ook door gedeelten van de Süd Eifel aan de andere kant van grensrivier Der Sauer, o.a. langs de Türkenkopf en door de Teufelsschlucht. Veel van deze eeuwenoude wandel routes stammen uit de Romeinse tijd! De start is elke dag vanuit het prachtige, moderne Centre Culturel ‘A Schmadds’ (smidse) in Berdorf. Je kunt kiezen uit 5 gemarkeerde afstanden. De 34 5-10-15-20 en 25km. De 35 en 50km kun je op GPS lopen. Op de 4e dag word je na je wandeling ontvangen door een muziekorkest, ’s avonds gevolgd door een onvervalste ‘Bayerische’ avond met diner. De Wandel4daagse Luxemburg wordt in 2021 voor de 5e keer georganiseerd, van maandag 12 juli t/m donderdag 15 juli 2021. Er kunnen 500 deelnemers mee doen. Informatie en in schrijven voor de Vierdaagse Luxemburg: www.w4dlux.nl De Sportwandelschool organiseert i.s.m. ZDSreizen van 11 juli t/m 16 juli een 6-daagse busreis naar deze Luxemburgse Vier daagse. Handig want zo is vervoer en hotel in ieder geval geregeld. Meer informatie over deze busreis: www.w4dlux.nl/busreis Al onze reizen zijn ‘coronaproof’. Mocht de reis niet doorgaan vanwege Covid­19, dan ontvangt u uw geld retour. 12 t/m 15 juli 2021

wandelbrieven Scheidslijn Zijn wandelingen in de voetsporen van pionier Jacobus Craandijk beschreef Flip van Doorn in ‘De eerste wandelaar.’ In maart verscheen zijn boek: ‘De Friezen.’ Op zoek naar verhalen doorkruiste hij Friesland, liefst te voet. Een jaar lang deed hij verslag van zijn verkenningen, dit is de laatste afl evering. ‘Elk weer is wandelweer.’ roep ik doorgaans dapper. Wanneer ik uit de bus stap die me naar Hallum heeft gebracht, weet ik het echter niet zo zeker. Een dikke mist heeft het dorp aan het zicht onttrokken, zich over de velden gevleid en alle oriëntatiepunten omfloerst. Een paar kilometer naar het westen moet Oudebildtzijl liggen, mijn eerste doel voor vandaag. Wandelen deed ik in deze omgeving nog nooit: de markeringen van het knooppuntennetwerk moet ik geloven op hun woord. Ik doorkruis land dat de Friezen aan de Waddenzee onttrokken. In de vroege middeleeuwen waren het de broeders van klooster Mariëngaarde die hier kwelders bedijkten en in cultuur brachten. In 1505 gaf de hertog van Saksen opdracht voor de aanleg van de dijk die de polder Het Bildt droog zou leggen. Samengeklonterd aan de kop van deze dijk liggen de huizen van Oudebildtzijl. Ik bel aan bij René Tweehuysen, de W kunstenaar die het schilderij maakte dat mijn uitgever uitkoos om het omslag van mijn boek ‘De Friezen’ te sieren. Een wolk boven een grillig stuk kwelderland, de plek waar lucht, land en zee elkaar ontmoeten. Als ik de vierhonderd pagina’s in één beeld zou moeten vatten, is dit het. En een kunstenaar die de essentie van Friesland zo weet te raken, wil ik persoonlijk ontmoeten. Hij laat me zijn atelier zien, meer schilderijen waarin het Wad en de kust de hoofdrol spelen. Vaak is hij op die scheidslijn van land en water te vinden, wandelend, balancerend, op zoek naar de inspiratie die er in de klei voor het oprapen ligt. Na afloop van Win een exemplaar van De Friezen erhaalde Flip van Doorn over het schrijven van zijn boek De Friezen. Nieuwsgierig geworden? Maak kans op een exemplaar door de volgende vraag te beantwoorden. ‘In welke woonplaat staat de Friezenkerk?’ Stuur het antwoord voor 8 mei naar redactie@wandelkrant.nl erhaalde Fli t 35 ons gesprek wandelt hij een eindje met me mee. Ik zeg dat ik het jammer vind dat het zo mistig is, maar hij houdt van dit weer. Hij gaat er anders van kijken, komt dichter bij land alle erder Flip van Doorn Tweehuysen zag. Abstract haast. De voren als golven, zee en land tegelijk, de mist die me doet geloven dat het een oceaan is waar geen einde aan komt. Voor wie weet e te kij er ind wand © Peter Arno Broer © ‘Vers geploegde akker’, 2021, olieverf en tempera op linnen, 70 x 110 cm ­ René Tweehuysen

Laveren langs couleur locale Au coeur de la Bourgogne Frankrijk is een bijzondere wandelroute rijker. Na het Sentier des Gabelous in de Jura is de nieuwe GR 213A in Bourgondië het volgende pad dat twee UNESCOwerelderfgoedmonumenten met elkaar verbindt: de abdij van Fontenay en de basiliek van Vézelay. Tekst: Els Spanjer Fotografie: ALBA pr Hoe komt het toch dat bijzondere kloosters vaak op de allermooiste, afgelegen plaatsen liggen? Zoals de cisterciënzer abdij van Fontenay, in het gelijknamige dal ten noorden van Montbard. De leefregels van Sint Benedictus schreven armoede en eenzaamheid voor. Om te voorkomen dat wereldse genoegens de monniken zouden afleiden, vestigde de heilige Bernard van Clervaux zijn abdij in 1118 in dit toen afgelegen dal. 36 De in Romaanse stijl opgetrokken gebouwen van een van de oudste cisterciënzer kloosters in Europa ademen nog steeds een serene rust uit. In de hoogtijdagen van de zelfvoorzienende orde werkten er zo’n driehonderd monniken in de veeteelt, landbouw en smederij. Een mooier vertrekpunt voor een GR is nauwelijks denkbaar. Verstilde dorpen De 84 kilometer lange GR 213A, au coeur de la Bourgogne, hartje Bourgondië, is opgedeeld in zes etappes, variërend van 9 tot 19 kilometer. Hij sluit aan op de pelgrimsweg Chemin des Allemands. Slingerend door het golvende land van Auxois eindigt hij in het noordwestelijke puntje van de Morvan. In de verstilde dorpen zie je nauwelijks iemand op straat. Veel valt er niet te klimmen, het enige bultje onderweg is de Montagne de Montfault, een paar kilometer na Guillon, met een top zo’n honderd hoogtemeters boven het riviertje Serain. Aan het eind ligt in bedevaartsoord Vézelay nog de colline éternelle, de eeuwige heuvel, met in de basiliek een reliek van Maria-Magdalena. In Montbard volgt de route het jaagpad langs het Canal de Bourgogne, tegenwoordig een populaire vaarweg voor de pleziervaart. Bij Buffon buigt het pad zuidelijk door het Bois Crépey het pittoreske dal van de Armançon in, richting Quincy-le-Vicomte. Daar ontbreken de gele pijlen die de route tot nu toe summier aangaven. Burgemeester Alain Becard kent het probleem en loopt even mee om de richting naar Moutiers-Saint-Jean te wijzen. Nadat we het 380 meter hoge pukkeltje Le Raseau bij Corsaint voorbij zijn, sluiten we de dag af in kaasdorp Époisses. Een bijzonder kaasje Kaasmaken was in Époisses eeuwenlang het werk van boerinnen die dat op hun beurt in de zestiende eeuw van monniken leerden. In de Eerste Wereldoorlog komt daaraan een eind als de vrouwen het werk op het land overnemen van de naar het front vertrokken mannen. De arbeids intensieve productie van de roodflorakaas herstelt zich niet meer. Pas in 1956 pakken wat boeren zich samen en brengen époisses weer op de markt. In 1996 krijgt het een BOB, een Beschermde Oorsprongsbenaming. Om het roodgele Europese keurmerk te krijgen moet het aan allerlei eisen voldoen. Alleen melk van de rassen FransSimmentaler, Montbeliarde en Brune mag men verwerken. Bovendien moet het veevoer voor tachtig procent uit het leefgebied van het vee komen. De kaasjes rijpen zes tot acht weken. Wekelijks worden ze een paar keer gedraaid en gewassen. Dat laatste in een steeds sterker mengsel van pekel en het distillaat Marc de Bourgogne. Het geeft de kaas een sterk en pikant aroma. Antidrugs song In Guillon is het weer even zoeken naar de routepijlen. Op het kruispunt bij het postkantoortje vertelt een medewerker dat wij het voetgangersbruggetje over de Serein hebben gemist en wat verderop over de oude 16e-eeuwse brug het dorp in zijn gelopen. Na de Montagne de Montfault ligt een goed uurtje verder het middeleeuwse vestingstadje Montréal. Achter de 13eeeuwse Porte d’En Bas klimt de fotogenieke Grande-Rue, met wat waterputten en de oudste huizen uit de 14e-eeuw, naar de kapittelkerk op de heuvel.

Anseric, heer van Montréal, bouwde hem als dank voor zijn behouden terugkeer van de Tweede Kruistocht. Het roosvenster boven de ingang is een van de oudste in Frankrijk, vijftig jaar ouder dan dat van de Notre-Dame in Parijs. Heel bijzonder zijn ook de eiken koorbanken en sculpturen van de beeldhouwende broers Rigolley, een cadeautje van koning Frans I. Een natte kikker Avallon is het enige stadje op de GR 213A. Het middeleeuwse stadscentrum ligt op een langgerekte, granieten rotsklomp boven het riviertje de Cousin. Een wandelroute, het Circuit de la grenouille, het Kikkercircuit, is met driehoekige bronzen plaatjes in de stoep gemarkeerd. Hij voert je in twee uur langs alle bezienswaardigheden. De regen komt met bakken uit de lucht, ideaal weer voor kikkers. En voor galeriebezoek. De stad Avallon heeft in de rue Bocquillot tussen het uitzichtpunt Petite Porte en de 49 meter hoge Tour de l’Horloge drie oude gebouwen omgetoverd tot uitnodigende kunstgaleries. Vooral de geborduurde kunstwerken van Simone Delattre (1900-1973) in het Maison des Sires de Domecy getuigen van een verrassende creativiteit. Natura 2000 Het mooiste stukje GR312A verbindt Avallon met Pontaubert. Het pad loopt een kilometer of vijf op de linkeroever langs het riviertje de Cousin door een Natura 2000 gebied. In het voorjaar staat het vol bloeiende boshyacinten. In Vézelay klimt de steile rue Saint-Etienne, overgaand in de rue Saint-Pierre naar de 11eeeuwse Basiliek Sainte MarieMadeleine. Ze zijn bezaaid met winkeltjes, restaurantjes en kunstgaleries. Museum Zervos, in het huis van Nobelprijswinnaar Romain Rolland, heeft een speciale Miró-tentoonstelling. Wat hogerop in de straat onderscheidt Valérie Gaugeac zich met sprookjesachtige fresco’s, met tempera beschilderde zijde en gebrandschilderd glas. Vézelay is een van de belangrijkste Franse startplaatsen van de Camino de Santiago. Ontelbare pelgrims gingen er door de eeuwen heen op pad. Ook vier kruistochten vertrokken er naar het Heilige Land, de derde in 1190 met Richard Leeuwenhart als aanvoerder. Twee Vlaamse dames leggen in het refugio graag uit hoe zij als vrijwilligers de pelgrims voor hun vertrek een smakelijk afscheidsmaal voorzetten. In de indrukwekkende basiliek verzamelt een bejaarde non wat uitgebrande kaarsen. Onder haar in de crypte bidden pelgrims bij de reliek van Maria-Magdalena voor een behouden tocht naar Santiago de Compostella. informatie Afstand Utrecht­Fontenay/Vézelay: 630 km. De TGV brengt je vanuit Nederland in ca. zes uur naar Montbard. Onderdak/horeca Langs de route liggen voldoende b&b’s, hotelletjes en restaurants. Campings in Montbard, Guillon, Avallon en Vezelay. Een aanrader is Maison Crème Anglaise in Montréal. www.maisoncremeanglaise.com. Zo’n beetje elk restaurant heeft wel een gerecht met époisses op de kaart, net als La Pomme d’Or in Époisses (Feuilleté à l’Époisses). pommedor-epoisses.com. Lezen • Trotter Reisgids Bourgondië. Terra Lannoo, Houten, paperback, ISBN 9789020972702, 491 pagina’s, € 19,99. • De Groene Reisgids Bourgondië, Terra. Lannoo, Houten, paperback, ISBN 9789401421904, 565 pagina’s, € 22,50 • Een gidsje met routekaarten is te downloaden op fr.calameo.com/read/00111348539befce5751b Handige websites • nl.bourgognefranchecomte.com • www.vezelaytourisme.com • www.avallon-morvan.com • www.ot-montbard.fr • www.abbayedefontenay.com • www.ter.sncf.com/bourgogne • www.klimaatinfo.nl/frankrijk/bourgondie.htm • www.meteofrance.com 37

Column Ommetjesappstress! Al op de hoogte van de nieuwste kwaal? Ommetjesappstress! John Jansen van Galen wandelt al zijn hele leven en schrijft daarover artikelen, columns en boeken. De naam is ontleend aan de ommetjesapp door ‘hersenprofessor’ Erik Scherder en de Hersenstichting, ontwikkeld en gepromoot om mensen te stimuleren te gaan wandelen. Het succes is ongekend en dat zie je als wandelaar om je heen: overal zijn einzelgänger, paren en groepjes te voet op weg. Van de weeromstuit wordt het haast te druk op het voetpad. Maar liefst 680.000 keer is de app gedownload en dagelijks melden zich 20.000 gegadigden voor een ommetje. Nu eerst de vraagt: wat is een ommetje? Een rondwandeling van 3 à 4 kilometer, lees ik op internet, maar Landschapsbeheer neemt het ruimer: 3 tot 7 kilometer, met daaraan verbonden de eis dat het traject ‘vanuit een dorpskern door het omringend gebied’ voert. Wandelnetwerk Noord-Holland beveelt echter een ommetje door Varkensland aan, waarvan de afstand 10,58 kilometer bedraagt. Je kunt er dus alle kanten mee op. De overheid maakt nergens gewag van een gewenste lengte en daar heb ik in de afgelopen tijd gretig misbruik van gemaakt. Een rondje Ilpendam – Monnickendam vatte ik ook maar op als een ommetje, al is dat ruim 15 kilometer. Maar voor minder kom ik de deur niet uit. Ooit mocht ik ommetjes jureren. Het idee was dat omwonenden een rondwandeling nomineerden en dat de drie winnaars gehonoreerd zouden worden met een geldbedrag waarmee de beoogde route gerealiseerd kon worden, bijvoorbeeld door het aanbrengen van overstapjes of het bouwen van een voetbrug. Leuk idee maar beoordeel in een vergaderzaaltje maar eens een wandelroute. In mijn herinnering won Oosterend met zijn Vissersommetje van 5 kilometer vanuit het dorp – het ‘Jeruzalem van Texel’ – naar de dijk van de Waddenzee en terug. Prof. Scherder had als hersenspecialist de stress kunnen zien aankomen. Je kunt met die app namelijk punten verdienen en zo gauw dat het geval is staat de moderne mens al in de startblokken. Wandelen heet tot niets te verplichten, maar de coronawandelaar wil anderen de loef afsteken. Ik kan ervan getuigen, want na een wandeling, gezeten op een aangenaam terras, raadplegen mijn tochtgenoten subiet hun horloges: hoeveel hebben we gelopen. Dan komt de een uit op 18, de ander op 21 kilometer, maar deugt diens horloge dan wel? Via de ommetjesapp kun je je meten met alle appbezitters of met een groepje bekenden naar keuze, maar het effect is hetzelfde: als je een dag overslaat, raak je achterop. Vandaar die ommetjesappstress. John Jansen van Galen voetstuk Wandelen sinds: In 2013 liepen wij van onze woonplaats naar Rome en verder tot Benevento. Deze 2200 kilometer in 100 dagen waren het begin van een bloeiende pelgrims carrière als de Vier vrije voeten, het geven van lezingen en boeken schrijven. Naam: Guus Wesselink en Riet van Laake – Vier vrije voeten (www.viervrijevoeten.nl) Leeftijd: 72 en 74 jaar Woonplaats: ’s-Hertogenbosch Bijzonderheden: Pelgrims in hart en nieren en auteurs van 2 boeken Totaal aantal kilometers: 8500 km aan tochten gelopen 38 Waarom wandelen: ‘Onze grote tocht was een geweldig geslaagde rite de passage na onze pensionering. Alle drukte en stress vloeiden uit onze lijven en in Rome aangekomen waren we ‘los’ van het vorige leven.’ Mooiste wandelervaring: ‘Na Rome zochten we weer een bijzondere tocht. Die vonden we in de Ökemenische Pilgerweg, een pelgrimsweg over de zeer oude Via Regia, van oost naar west, dwars door de voormalige DDR. De 470 kilometers waren een belevenis! Een mooi glooiend, lekker lopend landschap en een uitstekend netwerk van bijzonder gastvrije en voordelige pelgrimsherbergen. De landen Sachsen en Thüringen van Bach en Luther met hun vele historie vervulden onze harten. Ook de dorpjes en historische steden zoals Erfurt en Leipzig zijn bijzondere parels op deze route.’ Nooit weer: ‘Een verlammende pandemie zoals corona.’ To do: ‘Vooral lange tochten lopen; maakt niet uit waar, als we maar kunnen lopen. Vrij en onbedreigd zijn; de dag plukken met z’n tweeën en genieten van natuur en bevolking, met in ons achterhoofd de mooie vingerwijzing van onze Romeinse vriend: “Ga niet te snel en rust af en toe, want je ziel gaat langzamer dan je lijf.”’

Sfeervol overnachten Wandelen en sfeervol overnachten Een charmant hotel, een gastvrij bed and breakfast, een sfeervol vakantiehuis en een gezellige camping in de natuur. Dát zijn de accommodaties die je vindt op tevoetonline.nl. Met één click kun je de beschikbaarheid checken, waarna je direct direct kunt boeken bij de overnachtingsplek van je keuze. Zo ben je altijd verzekerd van de beste prijs en je kunt altijd rechtstreeks overleggen over persoonlijke wensen. Op tevoetonline.nl ontdek je heerlijke logeeradressen, waar je als een welkome (wandel)gast gezien én behandeld wordt. Restaurant & Hotel 4-sterren Hotel, Restaurant en Brasserie Hoog Holten Holten, Overijssel Vanaf € 128,00 per tweepersoonskamer 24 hotelkamers T. 0548 361 306 www.hoogholten.nl Valuas Venlo, Limburg (direct aan Pieterpad) Vanaf EU 95,00 p.p.p.n. 13 luxe suites, 26 bedden T. 077 3541141 | E. info@valuas-hr.nl www.valuas-hr.nl Herberg, B&B, restaurant ’t Zwaantje Mook, Limburg (bij Mookerheide) Vanaf €90 voor 2 personen incl. ontbijt 4 kamers (max. 9 personen) info@t-zwaantje.nl www.t-zwaantje.nl Bungalowpark Groenpark Simpelveld Simpelveld, Limburg Variabele prijzen, kijk op website 4-, 5- en 6-persoons bungalows info@groenparksimpelveld www.groenparksimpelveld.nl Hotel Gite, chambre d’hôtes Hotel Meyer Bergen aan Zee, Noord-Holland Vanaf € 37,50 p.p.p.n. 36 sfeervolle kamers T 072 581 2488 hotelmeyer.nl Le Cheval Rouge Prat, dep. Cotes d’Armor, Bretagne Vanaf €1800 volpension 2 pers./week 3 gites, 12 pers (maar 2 is ook prima) T. +33 (0)6 43 030 478 opvakantieinbretagne.nl/wandelen Chambres d’Hôtes – Wandelarrangement “te voet de meuse door...” Le Ciel Bleu Ontspannen, natuur, heerlijk eten 8 Rue Côte des Prés 55300 Deuxnouds aux Bois verhuur@lecielbleu.eu L’Orchidée Sauvage Rust, comfort, direct aan routes 10 Ancienne route d’Apremont 5500 Ailly sur Meuse info@lorchideesauvage.nl www.lecielbleu.eu – www.tevoetdemeusedoor.nl – www.lorchideesauvage.nl Boutique Hotel & Wine **** Casa Bela Moura Porches, Algarve Vanaf € 108 per kamer (2 pers.) 15 sfeervolle kamers T 00351 918 031 802 www.casabelamoura.com 39 www.tevoetonline.nl

VELUWE OUTDOOR TOTAAL CONCEPT VOOR AL UW WANDELINGEN Het Veluwe Outdoor Totaal Concept heeft tot doel om de juiste schoen voor uw voeten te vinden voor uw wandeling. De vragen die daarbij beantwoord worden zijn: welke soort wandelingen gaat u maken, wat is de maatvoering van uw voet (lengte breedte wreefhoogte) en welk type inlegzool past bij u. Wandelt u met pijn? blaren? Dan zoeken we samen uit hoe uw wandelplezier nog groter wordt. VOOR IEDERE VOET EEN PASSENDE SCHOEN Wij zijn gespecialiseerd om voor alle type voeten zoals ‘standaardvoet’ ‘moeilijke voet’ ’brede voet’ en voor voeten met enkel- en gewrichtsproblemen een goed passende schoen te vinden. Dit doen we door te luisteren naar uw wensen en het maken van een voetscan. Door jarenlange ervaring kunnen wij u goed adviseren welke schoen voor u het meest geschikt is. Of u nu wandelt op asfalt, in het bos in de bergen of het lopen van een meerdaagse trektocht in het hooggebergte, wij hebben de juiste schoenen. Door onze voorraad van ca. 250 modellen van laag, halfhoog tot hoog en van soepel tot stijgijzervast hebben wij bijna altijd de schoen voor u! Maat 36 t/m 54 (UK 3,5 t/m 17). Mocht er een aanpassing nodig zijn aan de schoenen zoals oogjes i.p.v haakjes, extra verstevigde zolen, verhogingen i.v.m. beenlengte-verschil, klittenband-sluiting, wij verzorgen alles voor u inclusief exact op maat gemaakte steunzolen die meestal door uw aanvullende ziektekostenverzekering vergoed wordt. VOETSCAN VOOR ADVIES OP MAAT 250 MODELLEN OP VOORRAAD STATIONSLAAN 41A, 8071 CK NUNSPEET, 0341270847 WWW.BREDEWANDELSCHOENEN.NL WWW.VELUWE-OUTDOOR.NL 40

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40

Home