0

jaargang 14 • nummer 3 • juni 2018 Werkboot Tideman als tender voor superjacht Alternatieven gezocht nu topkwaliteit teak schaars wordt Zeiljachten Leonardo Yachts, een ‘niche in een niche’

GLOBAL SPECIALIST OF MARINE SYSTEMS Dometic has the solution for yachts & workboats dometic.com/commercial-marine

INHOUDSOPGAVE 12 4 Frank Laupman, directeur van OMEGA ARCHITECTS uit Druten won in 23 jaar met door hem ontworpen (super)jachten talloze prijzen. De menselijke maat, het gebruik en natuurlijke looproutes aan boord zijn voor hem uitgangspunten. “Het is een gevoelsaspect, een schip moet ‘lekker’ in gebruik zijn en moet in schaal kloppen.” Oprichter Steven Boersma van LEONARDO YACHTS uit Sneek bedient een ‘niche in een niche’ met Eagle zeiljachten, boten voor de liefhebber van stijl en excellente vaareigenschappen. “Vanachter het stuurwiel kan de stuurman alles bedienen en het gezelschap in de kuip kan ongestoord genieten zonder te struikelen over lijnen.” Bruno Tideman bouwt stoere snelle werkboten van HDPE die tegen een stootje kunnen. De Brabo bootmannen in de Antwerpse haven lopen (varen) er mee weg. Particulieren wilde hij aanvankelijk liever niet als klanten, te lastig, totdat de eigenaar van een superjacht hem vond op internet. Die zocht een tender voor zijn duiktrips. Tideman heeft nu de smaak te pakken en zoekt een bedrijf dat zijn boten op de consumentenmarkt wil verkopen. Foto Rens Groenendijk Lees verder op pagina 32. 3 24 Cees Boogaerdt, directeur van de KONINKLIJKE BOOGAERDT GROEP, kent de wereld van teakhout na 40 jaar als geen ander. Door productiebeperkingen in Myanmar wordt topkwaliteit teak voor de superjachtbouw schaars en duur. “Wereldwijd is binnenkort slechts duizend kuub beschikbaar van bomen van minstens 70 jaar oud.” 9 Pieter Timmers, Forward Management: Gedragswetenschap voor dummies 10 SuperYacht Spares, service tot in het kleinste detail 17 Kort Nieuws 29 Mini-pitch (alternatieve) teakhout leveranciers 37 Nieuws van Nederlandse jachtwerven: VMG, Younique, Hoek Design, Jetten Shipyard, Royal Huisman, superjachtbouwers, Vripack, Zeelander, Van der Valk, Moonen, Damen 40 Bedrijvenindex en colofon Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

De veelgeprezen en awards (9x) winnende Galactica Star, een aluminium jacht uit 2013 van 65 meter lengte, door Laupman ontworpen voor Heesen Yachts. (Foto Heesen Yachts) 4 Frank Laupman van Omega Architects: Door Laurens van Zijp ‘Een jacht is in de eerste plaats architectuur’ In een langlopende serie brengt Jachtbouw Nederland ontwerpers en ontwerpbureaus voor het voetlicht. In deze aflevering: Frank Laupman van Omega Architects in Druten. Zijn bureau is betrokken bij veel prijswinnende superjachten. Als er ergens misverstanden kunnen ontstaan die grote gevolgen hebben, dan is het wel in een ontwerpproces. Een gedegen voorbereiding is dan ook cruciaal. Reden waarom Omega Architects een Design Protocol hanteert dat uit zes stappen bestaat; drie in de voorbereidende fase en drie gedurende het ontwerpproces. Jachtarchitect Frank Laupman licht toe: “Het gaat erom dat de klant en ik elkaar goed begrijpen en als alles duidelijk is, starten we het ontwerp.” Samenwerking Begrip en vertrouwen zijn sleutelwoorden in dit proces, en ook: samenwerking. Laupman: “Vroeger stond een architect veel meer op een voetstuk. Tegenwoordig werk je samen in bouwteams, met de klant en de werf. Dat ervaar ik helemaal niet als een beperking; integendeel, je kunt op die manier productiegericht ontwerpen. Ik laat dikwijls een schetsrol achter bij de klant, zodat hij zelf aan zijn jacht kan tekenen. Daarmee schenk je vertrouwen. Samen doen is de truc. Met de klant heb je het echte contact over het gebruik van een schip. Je streeft ernaar om aan boord, naast de benodigde functionele ruimte, een ruimtelijke kwaliteit te creëren. Een jacht is in de eerste plaats architectuur en pas op de tweede plaats styling.” De aanpak van Laupman werkt, zo laat het indrukwekkende portfolio op de website van het bureau zien. En een goed gevulde prijzenkast met internationale awards onderstreept het. In 23 jaar tijd is een honderdtal Omega-ontwerpen in de vaart gekomen. Twee disciplines Dat Frank Laupman (1956) jachtontwerper zou worden, was begin jaren tachtig geen uitgemaakte zaak. Hij volgde een studie tot architect aan TU Eindhoven, gedreven door liefde voor vorm en functionaliteit. Werk in de architectuur vond hij echter niet na zijn afstuderen door de laagconjunctuur. Om scheppend bezig te kunnen zijn, klopte hij aan bij Heesen Yachts als ontwerper, maar tevergeefs. Hij kon bij Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

De in 2015 opgeleverde Sibelle heeft lange horizontale lijnen en een bijlvormige kop, die bovenin licht negatief helt. De romp en opbouw van het 50 meter lange superjacht zijn van aluminium. (Foto Dick Holthuis/Heesen Yachts) Pieter Beeldsnijder aan de slag en raakte daar thuis in de wereld van het jachtontwerpen. Na enkele jaren kon hij toch bij Heesen Yachts werken, zette als manager de interieurafdeling op en wist een efficiëntere bouwwijze te realiseren. In 1995 vestigde hij zich onder de naam Omega Architects als zelfstandig architect. Met werk voor Heesen Yachts én twee bouwkundige opdrachten maakte hij een vliegende start. Die twee disciplines - zowel vastgoed (woningen, kantoren) als exterieur en interieur voor superjachten - worden tot op de dag van vandaag gecombineerd. Er werkt een team van tien mensen bij het bureau, dat in Druten gevestigd is. ‘In een volle markt moet je onderscheidend zijn’ Behalve voor Heesen ontwerpt Omega Architects ook voor andere werven, zoals Mulder in Zoeterwoude, Alia Yachts in Turkije en voor CRN en Benetti in Italië. Het bureau werkt tevens voor particuliere opdrachtgevers. De signatuur van Laupman is te omschrijven als: ‘clean’, met sportieve elegantie, vloeiende lijnen die hier en daar ook scherpe hoeken durven maken. Omega Architects is sterk in conceptuele ontwerpen en moderne visualisatietechnieken en beschikt over een grondige technische kennis en ervaring. Ontwerpen Veel ontwerpen vallen, zoals hiervoor opgemerkt, in de prijzen. Sprekend voorbeeld is de inmiddels beroemde ‘Galactica Star’ van 65 meter, die werd gebouwd door Heesen Yachts in Oss en in 2013 in de vaart kwam. Typerend is het ontwerp van de ‘geïntegreerde’ romp en opbouw dat het schip een heel eigen uiterlijk geeft. De 73 m Yalla was een opdracht van een particuliere klant en werd gebouwd bij CRN (Costruzioni e Riparazioni Navali’) in Ancona, Italië. Omega omschrijft het schip als ‘een opvallend sportjacht, door elegant glooiende lijnen met gespierde en toch zachte rondingen’. Waar beide voorgaande jachten naar voren hellende en uitwaaierende boegen hebben, heeft de Sibelle een bijlvormige kop, die bovenin licht negatief helt. “In een volle markt moet je onderscheidend zijn”, legt Laupman uit, “en dat bereik je als ontwerper met zo’n steile steven. Het is een 5 Interieurontwerp is ook een specialiteit van Omega Architects. Hier de salon van de Sibelle. Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

De signatuur van Laupman is te omschrijven als: ‘clean’, met sportieve elegantie en vloeiende lijnen die hier en daar ook scherpe hoeken durven maken. Een mooi voorbeeld is de Yalla, een 73 meter jacht dat in 2014 is gebouwd door CRN, onderdeel van de Ferretti Group. (Foto CRN). stijlelement, maar heeft tegelijkertijd het voordeel van een langere waterlijn.” De lijnen van Sibelle’s boeg ontwikkelen zich naar boven op zo’n wijze, dat het voorschip in zeegang redelijk droog blijft, terwijl de extra deflectoren daar nog aan bijdragen. 6 De naval architecture werd gedaan door Van Oossanen Naval Architects. Behalve het exterieur is ook het interieur van de Sibelle ontworpen door Omega Architects. Laupman: “De eenheid met het exterieur blijkt uit de voortzetting van zachte ronde vormen. En ook hier benadrukken horizontale lijnen de lengte en ruimte. Het kleurenschema bestaat uit neutrale lichte tinten voor een rustgevende ambiance. De wandbetimmering en het meubilair zijn gemaakt van planken van gebleekt, Een schets van de NedXplor 38. geborsteld teak. Door die bewerking doet het denken aan hergebruikt ‘oud’ hout. Indirecte verlichting en zachte stoffen in lichte kleuren versterken het intieme, comfortabele karakter. In zijn geheel herinnert het interieur aan de inspiratiebron: een Russische ‘datsja’, waar de gasten in alle rust kunnen genieten van hun welverdiende vrije tijd. Hoewel het interieur op het eerste gezicht misschien een eenvoudige indruk maakt, vereiste die ‘simpele’ uitstraling het hoogste vakmanschap van de meester-timmerlieden bij Heesen Yachts.” De verticale lijn van de boeg komt terug in de ramen, opbouw en steunen van de overkapping van het bovendek. Het staat letterlijk haaks op de lange horizontale lijnen die dit jacht kenmerken. Veelzijdigheid Ook de vorig jaar te water gelaten Home heeft een scherpe belijning. Het is een 49,80 meter lang, aluminium jacht met hybride voortstuwing en een Fast Displacement Hull Form (FDHF) van Van Oossanen. Het heeft geresulteerd in een snel schip: de topsnelheid ligt op 16,3 knoop. Het jacht heeft een actieradius van 3750 zeemijl. Voor het onlangs gepresenteerde concept NedXplor 38 werkt Omega eveneens nauw samen met Van Oossanen, evenals met het bureau voor jachtmanagement IYC. Dit ontwerp laat een stoer expeditieschip zien. Daar is groeiende vraag naar. Laupman: “Het spreekt klanten aan, omdat ze zich willen distantiëren van de ‘gin palaces’ in Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

Een schets van het grootste stalen motorjacht dat Heesen ooit heeft gebouwd, projectnaam Falcon. Het werd in februari van dit jaar in opdracht gegeven. Het 60 meter jacht (1060 GT), met een exterieur ontworpen door Omega Yachts, krijgt een Fast Displacement Hull Form. Een innovatieve design feature zijn de ‘bird’s wings’. Twee MTU 12V4000 M65L diesels geven het schip een topsnelheid van 17,5 knopen; bij een kruissnelheid van 13 knopen is de actieradius 4200 mijl. met name het Mediterrane gebied. Ze kunnen met een model als de NedXplor 38 kenbaar maken dat ze echt geïnteresseerd zijn in reizen.” Een recent project is een 60 meter jacht dat Omega Architects heeft ontworpen voor Heesen Yachts, het grootste stalen schip dat de werf tot dusver bouwde. Recentelijk is een ontwerp van een 62 meter OceanSport verkocht aan CRN. Het voert binnen dit bestek te ver alle projecten te behandelen, maar bovenstaande greep laat de gestage orderstroom van Omega Architects goed zien, alsmede de veelzijdigheid in ontwerpen. Hoe groot de jachten ook mogen zijn, de menselijke maat, het gebruik en natuurlijke looproutes aan boord zijn voor Laupman uitgangspunten bij zijn ontwerpen. “Het is een gevoelsaspect”, zegt hij, “een schip moet ‘lekker’ in gebruik zijn en moet in schaal kloppen.” Een rendering van het NedXplor interieur. Toekomst Gevraagd naar zijn toekomstverwachting zegt Laupman: “De markt voor custom built ontwerpen verschuift. Je ziet dat grote merken steeds grotere modellen gaan produceren. Je ziet dus een verschuiving naar veel grotere lengtes, maar je kunt ook zoeken naar onderscheidende technische factoren, zoals een grote actieradius of de mogelijkheid om veel tenders te herbergen.” Over de toekomst van zijn bureau is hij vol vertrouwen, wat logisch is gezien het trackrecord. Al is dat geen garantie voor een onbekommerd voortbestaan. Laupman: “De markt is ontzettend competitief geworden. Daar moet je dus oog voor houden.” www.omega-architects.com De Home liep vorig jaar bij Heesen Yachts van stapel. Het exterieur is van Omega Architects. [Foto Dick Holthuis/Heesen Yachts] 7 Frank Laupman: “Samen doen is de truc.” Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

VERHOOG UW BEWUSTZIJN MET CHIRP RADAR EN DOPPLER OBJECTIDENTIFICATIE De combinatie van Axiom® en onze nieuwe Quantum 2 Doppler radar maakt navigeren veiliger, door het in de kleur rood weergeven van inkomende objecten en in groen van afgaande objecten. In gebieden met veel verkeer zijn bewegende objecten zo in één oogopslag herkenbaar Dankzij de volledig automatische MARPA en TrueTrails objecthistorie brengt de combinatie van Axiom display en Quantum 2 radar uw veiligheid naar een ongekend niveau. Ontdek het zelf op raymarine.nl/quantum2 Afb eeldingen dienen enkel ter illustratie. Foto: iStockphoto

Door Pieter Timmers, Forward Management In het jaar 2002 won Daniel Kahneman, gedragseconoom, de Nobelprijs voor economie voor zijn onderzoek naar hoe mensen tot keuzes komen. Aan de hand daarvan verscheen het boek ‘Ons feilbare denken’. Voor economen, managers, marketeers, politici en bestuurders een boek van onschatbare waarde. Hierin wordt aangetoond dat veel besluitvorming irrationeel is. Gedragswetenschap voor dummies In 2017 ging deze Nobelprijs naar Richard Thaler, ook een gedragseconoom, voor zijn onderzoek naar het positief beïnvloeden van gedrag en om de consument tot betere en verantwoordelijker besluitvorming te laten komen. Thaler noemt dat ‘nudging’. In zijn boek met de titel ‘Nudge’ legt hij uit hoe de consument met zachte hand - met een nudge - naar betere keuzes geleid kan worden. Een Nederlands onderzoek toonde aan hoe je mensen ertoe kunt brengen de trap te gebruiken in plaats van de lift. Met simpele lijnen en voetafdrukken op de vloer lieten mensen zich onbewust naar de trap loodsen, dat werkt veel beter dan borden met teksten met de boodschap dat traplopen gezonder en milieuvriendelijker is. Zelfs de totaal anarchistische Nederlandse fietsers laten zich door witte lijnen leiden naar een parkeerplaatsje voor hun fiets in plaats van deze op elke willekeurige plek te dumpen. Thaler en Sunstein, die laatste is mede auteur en zakenpartner, waren adviseurs van Barak Obama en Davis Cameron, maar ook de CIA (Central Intelligence Agency) in de Verenigde Staten maakt gebruik van de diensten van deze heren. Streetwise professor De naam Robert Cialdini, emeritus-hoogleraar psychologie en marketing aan de Arizona State University, mag in dit kader niet ontbreken. Ook hij zou in aanmerking moeten komen voor een Nobelprijs, ware het niet dat er voor zijn vakgebied geen Nobelprijs bestaat. Hoewel Cialdini een wetenschapper is, begon hij ‘streetwise’ (in de praktijk) aan zijn studie. Hij volgde verkooptrainingen om auto’s te verkopen, verzekeringen, huizen, stofzuigers, reizen, etc., om na te kunnen gaan wat die verkopers gemeenschappelijk hadden. Wisten de deelnemers aan deze trainingen dat hij een universiteitsprofessor was die aan een onderzoek werkte? Nee, aanvankelijk niet, maar ze stemden ermee in dat de praktijkobservaties gebruikt mochten worden voor het boek dat hij aan het schrijven was over dit onderwerp. De studenten toonden zich vereerd met het feit dat Robert Cialdini zich als student opstelde en zij als docent. Op zich was dit al een erkenning en een terechte ook. DE ZEVEN PRINCIPES VAN BEÏNVLOEDING: Wederkerigheid Als mensen iets krijgen, zullen ze iets terug willen geven. De Nederlandse gedragsbioloog Frans de Waal had dit al eerder ontdekt bij apen. Een aap die niet vlooit, zal ook niet door andere apen gevlooid worden. Autoriteit Mensen luisteren eerder naar iemand met prestige en een diploma aan de muur. Schaarste Schaarste maakt hebberig. Bijvoorbeeld: ‘dit is uw laatste kans voor zo’n koopje’, ‘fear of missing out’ (FOMO). Consistentie/commitment Mensen zijn graag consistent. Wie A zegt, zegt gemakkelijker ook B. ‘Liking’ Sympathieke, aardige mensen krijgen meer voor elkaar. Toch moeten we hier oppassen; oplichters zijn meestal aardige mensen. Kopieergedrag Als in een straat of wijk veel auto’s staan van merk A, dan zullen buurtbewoners eerder geneigd zijn ook dat merk aan te schaffen. Ook onze spiegelneuronen zijn er oorzaak van dat we onbewust gedrag kopiëren. Erbij horen Vooral bij de jeugd speelt het een belangrijke rol om tot de groep te behoren. Denk aan de keuze voor bepaalde merkkleding, smartphone en sneakers. Leiden maar niet misleiden Wat leren we van deze lieden? Een succesvolle verkoper of onderhandelaar weet iets wat de tegenpartij niet weet. De kunst is om door middel van de onderhandelingen te ontdekken wat de tegenpartij niet weet. Zodra de tegenpartij aangesproken wordt op iets wat hij niet weet, zal altijd het primitieve brein eerst reageren. Deze reactie komt voort uit onze oer-biologische constitutie. De genoemde zeven principes lenen zich er ook voor om de tegenpartij te misleiden. Een goed voorbeeld is de uitkomst van het Engels referendum over Brexit. Door middel van propaganda werd de consument aangesproken over een onderwerp waar de doelgroep onwetend over was. De propaganda van het pro-exit kamp vermeldde niets over de gevolgen van een Brexit voor de kiezer op langere termijn. Hetzelfde gebeurde ook in Catalonië. Het fenomeen is er, maar tegelijkertijd moeten we ervoor waken dat we de ethiek niet uit het oog verliezen. We mogen de klant wel leiden, maar niet misleiden. Ook wij zijn op onze beurt klant en potentieel slachtoffer van misleiding en manipulatie. Niets is zo overtuigend als een betrouwbare, geloofwaardige verkoper met kennis van zaken. Een potentiële klant heeft snel door of de kennis van de verkoper slechts theorie is en of hij de materie echt beheerst en doorleefd heeft. Een goede verkoper is dan eerder gedragsherkenner en een adviseur met autoriteit. Daarvoor hoef je geen wetenschapper te zijn. Bron: ‘Influence’ door Robert Cialdini 9 Ploegen, eggen, zaaien en oogsten Foto Rens Groenendijk juni 2018

Op het kantoor van SuperYacht Spares in Gorinchem worden alle gegevens van de jachten tot in het kleinste detail in databases opgeslagen. Van sigarenknipper tot tender voor superjachten Tekst en foto’s Rens Groenendijk SuperYacht Spares: service tot in het kleinste detail 10 HTS’er werktuigbouwkunde Timo Dam reed in 2003 met een huurautootje, gewapend met een laptop en mobiele telefoon langs superjachten in Zuid-Franse havens. Hij liep de loopplank op, stelde zich voor en vroeg de bemanningsleden wat ze nodig hadden. Wat zo simpel begon, is in vijftien jaar tijd uitgegroeid tot een bloeiend bedrijf met 18 personeelsleden, dat inventaris en reserve-onderdelen levert aan meer dan 400 superjachten: SuperYacht Spares in Gorinchem. Op kantoor van SuperYacht Spares hangen plattegronden van grote jachten aan de muur. Directeur Timo Dam: “We doen alles doen om de klant zonder zorgen te kunnen laten varen. Met een database brengen we de inventaris, maar ook alle machines en hun onderdelen, minutieus in kaart, van sigarenknipper tot tender. Voor één jacht gaat het dan om 20.000 tot 30.000 items. Onze aangepaste Microsoft Dynamics Navision software sluit gemakkelijk aan op de software van jachtwerven en de klanten.” Met OceAnco en Amels heeft SuperYacht Spares sinds 2007 een vast contract voor de nieuwbouwschepen. “Al in de bouwfase kunnen we met de opbouw van de database beginnen. We leveren aan 10 tot 20 nieuwbouwjachten per jaar en iedere maand voegen we 2500 nieuwe artikelen aan ons assortiment toe. Denk ook aan apparaten voor de fitnessruimte en watersporttoys als tenders en waterscooters.” Dam noemt geen namen, maar wil wel kwijt dat SuperYacht Spares werkt voor projecten bij de grote werven in Duitsland, het merendeel van de superjachtbouwers in Italië en in Nederland voor nog ‘drie andere hele grote werven’. In en snel weer uit Rondwandelend door het magazijn van SuperYacht Spares in Gorinchem kom je in de stellingen inderdaad van alles tegen, een espressomachine, peddels, reserve-onderdelen, schoonmaakmiddelen, gereedschap, cosmetica. Maar grote voorraden zijn er niet, want wat binnenkomt, gaat er zo snel mogelijk weer uit. De inkomende producten worden gecontroleerd, gelabeld, herverpakt en gereed gemaakt voor verzending. Kleine artikelen worden per jacht verzameld in dozen en kunststof kratten, die op pallets worden geplaatst. Een naam van het jacht waarvoor het bestemd is, staat er overigens niet op. Omdat SuperYacht Spares alle artikelen inkoopt, weet een leverancier in principe niet aan wie hij levert. Dat heet discretie. Maar ook is het zo dat sommige reserveonderdelen jarenlang in een schip op de plank liggen, terwijl het jacht ondertussen van eigenaar en naam is veranderd. De verpakking van artikelen voor OceAnco Op de juiste plaats Als er een pallet bij een superjacht wordt afgeleverd, hoeft de bemanning niet uit te zoeken waar de inhoud naartoe moet. “Wij zorgen ervoor dat al die afzonderlijke spullen aan boord op de juiste plaatsen terecht komen. Niet alleen staat de locatie erop, ook de precieze opbergplaats, bijvoorbeeld in een hut, ‘linker kastje, onderste lade’. Voor de machinekamer van een nieuwbouwjacht zorgen we bijvoorbeeld voor gereedschapskasten die helemaal volgens een van tevoren in overleg bepaalde indeling gevuld worden. Een 55 meterjacht heeft gemiddeld 40 gestandaardiseerde kunststof kratten aan boord voor reserveonderdelen, die op verschillende locaties in rekken worden geplaatst.” Varende resorts SuperYacht Spares werkt over het algemeen niet voor ‘kleinere’ jachten. “Onze ervaring is dat we niet interessant zijn voor en Amels wordt overigens van labels voorzien met de naam van de respectievelijke werven. Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

boten onder de 55 meter, uitzonderingen daargelaten. Superjachten van formaat zijn varende resorts met een uitgebreide bemanning en hiërarchie, met verschillende afdelingen: kombuis, machinekamer, kantoor, stuurhuis, dek, spa, fitnessruimte, enz. Wij regelen overigens ook de grote reserve-onderdelen voor motoren. Doordat we alles hebben geautomatiseerd, kunnen we gemakkelijk een order van 20 items van 20 verschillende leveranciers verwerken.” “Er zijn ook uitzonderingen”, benadrukt Dam. We bedienen ook een resort op de Seychellen. Daar varen kleine bootjes voor de gasten, waarvoor het ook handig is dat artikelen gestructureerd worden aangeleverd. De eigenaar van een superjacht is zo tevreden over onze dienstverlening, dat hij dit ook wilde voor zijn resort. En dat doen we er graag bij.” Vacatures Dam heeft de ambitie om sterk te groeien met zijn bedrijf. “Over drie jaar wil ik dat SuperYacht Spares twee keer zo groot is. Jaarlijks komen er 15 tot 20 nieuwbouwprojecten bij. Dat is de reden dat we op dit moment een aantal vacatures hebben. Er werken hier mensen met verschillende expertises en achtergronden. Ze krijgen meer vrijheid dan waar dan ook. Omdat we een relatief klein bedrijf zijn en niet zo bekend in Nederland, is het een uitdaging om een kei binnen te halen die normaliter bij een grote jachtbouwer of toeleverancier solliciteert. Mijn mensen hebben geen salestarget. Onze belangrijkste zorg is dat de klant tevreden is, daarna komt de rest vanzelf. De uitdaging is om de klant in al zijn behoeften te voorzien.” Tevreden klant Een van de sleutels tot succes is, volgens Dam, de persoonlijke aandacht. “Die gaat beide kanten op, naar de klant en de leverancier. We doen zaken met een specifiek persoon in een organisatie. Als we in ons systeem zien dat een artikel niet op de afgesproken tijd is geleverd, bellen of mailen we die persoon om te vragen hoe het ermee zit. Het signaleren gaat volledig geautomatiseerd, maar wordt wel persoonlijk afgehandeld. Na binnenkomst van de laatste items van een order wordt persoonlijk afgestemd waar ze de goederen willen ontvangen.” In het magazijn in Gorinchem worden de kleine bestelde artikelen verzameld in grote dozen. Zodra een order compleet is gaan ze op transport. Directeur Timo Dam van SuperYacht Spares: “De uitdaging is om de klant in al zijn behoeften te voorzien.” In het magazijn worden inkomende goederen gecontroleerd, herverpakt en weer gereed gemaakt voor verzending naar het superjacht. 11 Steeds groter De superjachten worden steeds groter en hebben dus ook steeds meer inventaris nodig, wat een omvangrijke administratie vergt. “We maken het de klant nog gemakkelijker door facturen te sturen die naadloos aansluiten op zijn boekhouding. Stel je voor dat wij jaarlijks 300 facturen zouden sturen, dan wordt de klant knettergek. De klant en zijn management company kunnen zelf ook de status van orders in ons systeem bekijken en zien wat de bemanning bij ons heeft besteld. Door overal te optimaliseren, ziet de klant de meerwaarde van onze dienstverlening en de besparing die dat oplevert.” De hamvraag: Hoe is het allemaal geregeld bij Dam thuis? “Daar kan ik ook wel zo’n systeem gebruiken”, zegt hij schaterlachend. www.superyachtspares.com Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

Door Laurens van Zijp 12 Leonardo Yachts bouwt zeiljachten voor de liefhebber ‘Een niche in een niche’ Wie het kantoor van Leonardo Yachts binnenstapt, ziet aan stuurboord meteen een wereldkaart aan de muur hangen. Voorzien van een veertigtal rode spelden. Die laten zien waar de Eagle jachten zoal zijn verkocht. Het leeuwendeel is afgezet in Europa, maar ook in Australië, Japan en Brazilië staan spelden. En zowel aan de Amerikaanse oost- als westkust. Het geheel brengt - letterlijk - in een klap het succes van Leonardo Yachts in kaart. ‘Passie volgen’ Werfeigenaar Steven Boersma komt uit een watersportfamilie en raakte vroeg vertrouwd met jachtbouw en handel. Zijn opa begon in de jaren vijftig met de bouw van houten De Eagle 54 is op dit moment het grootste model van Leonardo Yachts. (Foto Leonardo Yachts) Gelukkig zijn er nog zeilers die niet de binnenruimte als uitgangspunt nemen, maar een goed zeilend en vooral stijlvol schip willen. Daarvoor zijn ze bij Leonardo Yachts uit Sneek aan het juiste adres. De werf bedient met Eagle zeiljachten naar eigen zeggen een ‘niche in een niche’. Een gesprek met oprichter Steven Boersma en Sven Coster, sinds december vorig jaar commercieel directeur. jollen. Vader Karel was importeur van Vinto surfplanken, grondlegger van de Stentor motorjachten en had een watersport-/surfwinkel die zoon Steven later samen met zijn vrouw overnam. In 2001 begon Boersma jr. Da Vinci Yachts, een werf met klassiek gelijnde motorjachten. Boersma: “Ik zag van nabij hoe mijn vader mooie schepen bouwde. Dat wilde ik ook doen, mijn passie volgen.” De Da Vinci’s sloegen aan en werden in korte tijd een begrip. In 2007 kwam Boersma in aanraking met de Eagle, toen nog AT 36 geheten, waar hij als zeilliefhebber meteen geïnteresseerd in was. Zozeer zelfs dat hij de bouw en verkoop naar zich toetrok. Boersma: “We lieten bij Dijkstra Naval Architects een 42 voets daysailer ontwikkelen. Die was in september 2008 klaar en dat was het slechtste moment om te pionieren met een nicheproduct. De economische crisis was net losgebarsten. We hebben het project in de wacht gezet en zijn als werf in de overlevingsmodus gegaan, zoals vrijwel iedereen deed. Gelukkig waren het de vaste Da Vinci-klanten die als eerste weer bestellingen gingen plaatsen.” Eagle 44 Toen de markt iets begon aan te trekken besloot Boersma het daysailer-project nieuw leven in te blazen. De 42 voeter werd doorontwikkeld en resulteerde in een 44 voets Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

13 Vanachter het stuurwiel kan de stuurman alles bedienen; hier de 44. (Foto Leonardo Yachts) Dijkstra-ontwerp. Er werd geïnvesteerd in mallensets en marketing en zo kreeg Leonardo Yachts gestalte. De naam heeft natuurlijk een duidelijke connectie met Da Vinci. Uiteindelijk werd Da Vinci verkocht en samen met broer Melle legde Boersma zich volledig toe op de zeiljachten. “Nee, daar ligt geen diepgaand marktonderzoek aan ten grondslag”, meldt hij desgevraagd, “ik ging puur op gevoel af. Mijn filosofie is dat ik zelf honderd procent achter een product staan. Als ik het zelf zou willen hebben, moeten er meer mensen zijn die het willen. Dat is het kompas waarop ik vaar.” De Eagle 44 werd in 2012 gepresenteerd op Boot Düsseldorf en trok meteen veel aandacht. Het jacht kreeg een nominatie als Europese boot van het jaar in de categorie speciale boten. Er ontstond mond-totmond reclame. Boersma: “Het is een uniek product, een niche in een niche. Tot onze verrassing was er belangstelling vanuit Brazilië. Het bleek een 82-jarige zeiler die een 44 bestelde.” Comfort en gebruiksgemak De Eagle-lijn bestaat momenteel uit de 36, 44 en de 54. Dit najaar begint de producNa de zomer wordt met de bouw begonnen van de nieuwe Eagle 37, een Hoek ontwerp. (Foto Leonardo Yachts) tie van een nieuwe 37 voeter. Je zou de schepen als nazaten kunnen zien van de vermaarde J-klassers waarmee ooit om de America’s Cup werd gestreden. Het zijn lange, slanke ontwerpen met flinke overhangen. Klassiek gelijnd, maar met een modern onderwaterschip voorzien van een spaderoer en een T-bulb kiel. “Maximale binnenruimte was niet het uitgangspunt”, zegt Boersma, “slank betekent weinig volume; je smijt met ruimte en als je een comfortabele kuip wilt creëren heb je automatisch lengte nodig en zo zijn de huidige lengtematen ontstaan. Alles draait om de vraag ‘hoe heb je een leuke dag op het water?’ Vanachter het stuurwiel kan de stuurman alles bedienen en het gezelschap in de kuip kan ongestoord genieten zonder te struikelen over lijnen.” Sven Coster vult aan: “De 44 is uitgerust met elektrische lieren en ook het grootzeil is met een druk op de knop te zetten. Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

De 54 heeft accommodatie voor een langer verblijf. (Foto Leonardo Yachts) 14 Het achterstag en de neerhouder worden hydraulisch bediend. De trimlijnen en vallen lopen vanaf de mast via een goot naar een centrale lier. De grootschoot wordt onder het achterdek op een captive winch gevoerd, die in de kuip door de stuurman aan bak- en stuurboord kan worden bediend. Het betekent optimaal gebruiksgemak en de Eagle’s zijn bovendien in korte tijd onder zeil te brengen, zodat het aantrekkelijk is om ‘nog even’ een uurtje te gaan zeilen. De boten nodigen door hun uitgebalanceerde vaargedrag daartoe ook uit; ze zijn met de pink te besturen.” ‘Maximale binnenruimte is niet het uitgangspunt’ A-merken De Eagle’s worden alleen met A-merken uitgerust. De carbon masten komen bij Hallspar vandaan, aluminium exemplaren worden door Seldén geleverd. Voor beslag is gekozen voor Lewmar of Harken en het stuursysteem is van Jefa. De standaard elektronica is van Raymarine, al zijn Sailmon of B&G ook leverbaar. De dagzeilers worden vooralsnog allemaal voorzien van een Volvo Penta-diesel met saildrive. Veel van deze schepen liggen aan boeien, dus buiten bereik van een stopcontact om op te laden, en met alle elektrische bediening aan boord moeten de accu’s wel op peil blijven. Niettemin behoort een volledige elektrische voortstuwing tot de mogelijkheden. Afgezien van het geluid scheelt een elektromotor ook ruimte aan boord. Groter concept Vragen van klanten die ‘groter’ wilden, leidden tot de ontwikkeling van de 54. Dit model werd getekend door André Hoek. Een iets ander concept, gericht op langere tochten, een langer verblijf aan boord en dus voorzien van een grotere accommodatie. Te zeilen met een kleine bemanning. Bouwnummer 3 is in mei opgeleverd. De epoxy sandwich casco’s van de 54 worden gebouwd volgens de vacuüminfusie methode bij Paul Dijkstra in Uitwellingerga. De casco’s van de 36 (hand- layup) en 44 (vacuüminjectie) worden in Polen gebouwd op een werf, die ook aan andere gerenommeerde merken casco’s levert. De afbouw van alle schepen gebeurt op de thuisbasis in Sneek, zodat de kwaliteitsbewaking optimaal is. Leonardo Yachts heeft geen vast productiepersoneel in dienst, maar schakelt vaklui uit de omgeving in. Dat de productie van de 54 niet in Polen gebeurt, houdt verband met de grootte Bouwnummer 3 van de 54, bijna klaar voor oplevering. (Foto Laurens van Zijp) Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

15 De afbouw van de rompen gebeurt in Sneek. (Foto Laurens van Zijp) en de kwaliteitsbewaking. Boersma: “Het is een langer bouwproces waar je de klant ook in meeneemt en nu hebben we er beter zicht op en kunnen snel schakelen, mocht dat nodig zijn.” Van de 44 is bouwnummer 20 verkocht aan - alweer - een Braziliaan en dat schip wordt in augustus opgeleverd. Van de 36 zijn sinds 2011 zestien stuks verkocht. Nieuwe 37 voeter De 36 is een gewilde maat, maar het werd tijd om het concept tegen het licht te houden en ofwel te modificeren of te vervangen door een nieuw ontwerp. De keuze is op de tweede optie gevallen en het heeft geresulteerd in een nieuwe 37 voeter, wederom getekend door Hoek. Deze 37 wordt gebouwd in vinylester, wat makkelijker te bouwen is. Boersma: “We hebben al onze opgedane kennis en ervaring in die 37 gestopt. Het is een geheel nieuw ontwerp, maar wel in lijn met de 54. De mallensets zijn geproduceerd Sven Coster en Steven Boersma (r). (Foto Laurens van Zijp) en na de zomer start de productie. De eerste boot is al verkocht; een eigenaar van een 54 aan de Amerikaanse oostkust wil een 37 als ‘winterboot’ aan de westkust.” Er zit nog een nieuw model in het vat, de Eagle 70, die het voorlopige vlaggenschip moet worden. Ook een ‘Hoek’ waarvoor momenteel het bestek wordt geschreven. Het mag duidelijk zijn dat de werf dit schip niet op eigen risico zal bouwen. De ontwikkeling laat wel zien dat Boersma de toekomst met vertrouwen tegemoetziet. Het eerdergenoemde ‘gevoel’ waar hij op koerst, is tot dusver een goed kompas gebleken. Het hoofdkwartier in ‘t Ges. (Foto Laurens van Zijp) www.leonardoyachts.com Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

STEYR MOTORS BIEDT WAT VAN EEN DIESEL MOTOR WORDT VERWACHT! Hierdoor zijn de toepassingen niet beperkt tot een bepaalde categorie maar worden de motoren ingezet waar het er echt op aankomt. Naast vele beroepsmatige applicaties wordt ook in de veeleisende pleziervaart voor STEYR MOTORS gekozen! Ideale motoreigenschappen zorgen er voor dat de motoren zowel als voortstuwingsbron als aggregaat optimaal geschikt zijn. Padmos Marine & Industrial Diesel Importeur van STEYR MOTOR producten voor de Benelux T: +31 (0)111 692407 E: sales@padmos.com W: www.padmos.com Leveringen / Reparatie / Onderhoud / Installatie / Projectbegeleiding / Helpdesk / Trainingen

Motul Marine Oil AVA Marine in Meppel, toeleverancier van jachten scheepsbenodigdheden, is distributeur geworden van Motul Marine Oil voor de watersportbranche. Motul Oil is een bekende fabrikant van hoogwaardige smeermiddelen en onderhoudsproducten en heeft een eigen ‘blending’ die constante kwaliteit garandeert. De nautische smeermiddelen van Motul Marine zijn specifiek afgestemd op de toepassing in scheeps- en buitenboordmotoren en wordt aanbevolen door motorenfabrikanten. www.avamarine.nl ‘Groene’ Vendee-racer Het is een interessante ontwikkeling die ongetwijfeld navolging krijgt. De Duitse solozeiler Boris Herrmann bereidt zich voor op de solo rond de wereld race Vendée Globe Challenge 2020. BMW en Torqeedo willen zijn jacht Malizia (foto) uitrusten met uitstootvrije voortstuwing. BMW gebruikt hiervoor de lithiumion accu’s uit de i3 en i8 modellen, die Torqeedo aanpast voor gebruik aan boord en koppelt aan de zelfontwikkelde bootvoortstuwing. BMW en Torqeedo werken al enige tijd samen op dit gebied. Een elektromotor aan boord kan onder zeil werken als een generator om de accu’s op te laden. Zo kan Boris Herrmann straks emissievrij en zelfvoorzienend de wereld rond. www.torqeedo.com Voor naval architecture en engineering Joint-venture Oceanco en BMT Het Britse bedrijf BMT Nigel Gee en superjachtbouwer Oceanco uit Alblasserdam hebben een bedrijf opgericht dat zich toelegt op naval architecture en engineering. De joint-venture zal opereren onder de naam Lateral Naval Architects Ltd. De samenwerking tussen de twee bedrijven begon in 2008 bij de ontwikkeling van jachten boven de 100 meter lengte. Daarna werd samengewerkt aan een reeks jachten die Oceanco bouwde: de 92m Equanimity, 86m Aquijo, 110m Jubilee en meest recent, de innovatieve driemaster met Dynarig, de Black Pearl, die in maart werd opgeleverd. Het eerstvolgende project Y718 ‘Bravo’ is een superjacht van 109 meter. Dit schip, zo wordt aangekondigd, zal met technische innovaties van de teams van Lateral en Oceanco worden uitgevoerd. De Bravo, met een stalen romp en aluminium opbouw, zal in 2018 te water worden gelaten. Het interieur is ontworpen door Reymond Langton Design, het exterieur is gestyled door Nuvolari & Lenard. Lateral houdt kantoor in Southampton, naast BMT Nigel Lee. Een 50-koppig team werkt aan vier nieuwbouwjachten van meer dan 100 meter lengte en een reeks kleinere projecten. www.builtbyoceanco.com 17 BOEGSCHROEVEN, MAAR DAN ANDERS! Grevelingenweg 23, 3313 LB Dordrecht T+31(0)78 616 55 99 E info@powertransmissionsdordrecht.com WAAROM ZOU JE EEN STANDAARD BOEGOF HEKSCHROEF IN EEN UNIEK JACHT BOUWEN? www.ptd-boegschroeven.nl www.powertransmissionsdordrecht.com kort nieuws Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

Viertakt buitenboordmotor met directe injectie Yamaha V8 XTO Offshore Yamaha heeft de nieuwe V8 XTO Offshore geïntroduceerd. Met een cilinderinhoud van 5,6 liter, een hoog koppel, grote stuwkracht en 425 pk is dit meer dan een gewone buitenboordmotor. Het is een klasse apart, zeker in combinatie met de nieuwste generatie van het geïntegreerde Helmmaster besturingssysteem van Yamaha, en het CL7 display. Volgens Yamaha is de V8 XTO Offshore de eerste viertakt buitenboordmotor in de industrie met directe injectie. De directe hogedrukinspuiting van brandstof in de verbrandingskamer zorgt voor een aanzienlijke verbetering van de verneveling en verhoogt de effectiviteit van het brandstofverbruik. Het geeft een maximaal aanspreekbaar vermogen en een maximale efficiëntie. 18 Het geavanceerde systeem voor directe injectie heeft maar liefst vijf brandstofpompen en genereert een inspuitdruk tot 200 bar. Het drietraps brandstofdruksysteem is ook uitgerust met twee onafhankelijke brandstofpompen die op specifieke, individuele toerentallen worden geactiveerd in een Vapor Separator Tank. Dit zorgt voor een nauwkeurige brandstofdosering, zelfs op het maximale toerental. De compressieverhouding is 12,2:1. Het In-Bank uitlaatsysteem stuurt de uitlaatgassen via een directe route naar het staartstuk en daarna via de propellernaaf naar buiten. Kortom, een efficiënte verbranding en dus een hoger vermogen. Tweetraps pompen De V8 XTO Offshore is verder uitgerust met een unieke tweetraps water- en oliepomp, die elk ontworpen zijn voor een consistente werking op een hoog toerental. De waterpomp is zowel voorzien van een massieve rubberen impeller als een extreem stevige stalen impeller. Samen zorgen zij voor een hoge opbrengst van koelwater en een nauwkeurige temperatuurregeling tijdens alle toerentallen, zelfs onder de meest extreme omstandigheden. Harder dan staal Naast de extra grote tandwieloverbrenging, de geharde tandwielen, de robuuste offshore bracket en de supersterke motorsteunen, is de V8 XTO Offshore ook uitgerust met plasma fusietechnologie voor de cilinderwanden. Hierdoor is de motor niet alleen duurzamer, maar ook aanzienlijk compacter. Het oppervlak met microtextuur is 60 procent harder dan staal en veel lichter. Daardoor kon er een grotere motorcapaciteit worden gecreëerd zonder de afmetingen van de krachtbron te vergroten. De lagere oppervlaktewrijving draagt ook bij tot een maximale verlaging van het brandstofverbruik. Zelfspannende ketting De twee bovenliggende nokkenassen op elke cilinderbank worden aangedreven door een in een oliebad gedompelde zelfspannende ketting, voor een nauwkeurige kleptiming en een lange levensduur. De met koolstof beklede kleplichters vergroten de duurzaamheid, en zorgen voor een stille en voor een consistente timing. De nieuwe XTO OS schroeven zijn speciaal gemaakt voor het enorme koppelpotentieel van de V8. Met diameters van 16 tot 17 1/8 inch produceren ze meer stuwkracht. www.yamaha-motor.nl Aluqa Abalone vervoert vip’s in Monaco Tijdens de Grand Prix F1 in Monaco diende de Aluqa Abalone 28 als tender om vip’s te vervoeren naar en van superjachten. Drie jaar geleden introduceerde metaalbewerkingsbedrijf Esteq uit Twello de aluminium Aluqa Abalone 28. Het ontwerp van de 8,5 meter lange tender trok direct de aandacht: het werd de HISWA boot van het jaar in 2016. Het design van de Aluqa is voortgekomen uit een samenwerking met Triple Marine en Waterline Design. Met een 220 pk Volvo Penta D3 diesel haalt de boot 38 knopen. Om de tender onder internationale aandacht te brengen heeft werfdirecteur Karl Haagen de Aluqa Abalone 28 in Antibes gestationeerd voor proefvaarten. www.aluqa.nl Primeur Exalto met Wiper Control Technische groothandel Exalto uit Hardinxveld-Giessendam heeft een wereldprimeur met de bediening van ruitenwissers via NMEA, Wiper Control. Exalto heeft een eigen ontwikkelingsafdeling en productiefaciliteiten. De Exalto Wiper Control is een geheel nieuw bedieningsontwerp voor ruitenwissers, naar zeggen van Exalto het eerste ter wereld, dat volledig te implementeren is in ieder NMEA boordnetwerk. Bediening is mogelijk via een speciaal paneel of door integratie in een bestaand bedieningsscherm. De Exalto Wiper Control is geschikt voor alle multifunctionele displays (mfd’s), met plug & play integratie en een Exalto-icon op het scherm. Andere controllers of digitale schakelaars zijn niet nodig, wat voor een overzichtelijk en eenvoudig bedieningspaneel zorgt, zonder extra panelen of schakelaars, een centrale bediening van de complete ruitenwisser-installatie. Nieuwe catalogus De nieuwe catalogus met alle producten van Exalto is uit, bestemd voor vakgebruikers in www.exalto.com de jacht-, scheeps- en treinenbouw. Het bedrijf spreekt overigens van een ‘boek’ en dat valt te begrijpen bij het lezen van de artikelen over de ontstaansgeschiedenis van het in 1965 door Cees Exalto opgerichte bedrijf en de uitgebreide toelichtingen op producten. Jachtbouw Nederland 3 juni 2018 kort nieuws

Amsterdam klaar voor superjachten HISWA Holland Yachting Group en Port of Amsterdam willen Amsterdam op de kaart zetten als belangrijke bestemming voor superjachten. Het ruime aanbod van ligplaatsen midden in het centrum van de stad, gecombineerd met de uitstekende refit- en onderhoudsvoorzieningen in het havengebied, maakt Amsterdam volgens hen tot een unieke bestemming voor superjachten. Ze zijn voor promotie dit jaar samen aanwezig op de Monaco Yacht Show (26-29 september op het Holland paviljoen. In de wereld van de superjachten is sinds enkele jaren een stille transformatie aan de gang. Waar eerder de Middellandse Zee en het Caribisch gebied de boventoon voerden qua voorzieningen én qua belangstelling, is er nu een nieuwe generatie jachteigenaren die iets originelers wil. Zij zoeken het vaker hogerop in de landen rond de Oost- en Noordzee, met een interessant aanbod van natuur, cultuur en kunst. Amsterdam wordt aangeprezen als de perfecte locatie gezien de geografische ligging en re-fit- en onderhoudsvoorzieningen. De stad biedt superjachten in het centrum eersteklas, veilige aanmeermogelijkheden Jeroen Sirag, exportmanager bij Hiswa Holland Yachting Group: “Amsterdam is dankzij zijn bijzondere DNA een ideale bestemming voor superjachten. Wij staan klaar om de belangrijkste bestemmingshaven te worden voor de superjachtbouw in Noordwest-Europa, als toeristische bestemming en voor re-fit en onderhoud. Alle betrokkenen kunnen bij ons rekenen op onovertroffen Nederlandse ervaring.” De nabijheid van de luchthaven Schiphol is eveneens een pre. Fijnmazig netwerk Kapiteins en bemanningsleden genieten van hun verblijf in Amsterdam tijdens de werkzaamheden aan het jacht, en ook superjachteigenaren brengen graag een bezoek aan de stad. Nederland heeft met een fijnmazig netwerk van werven en leveranciers, alles wat een superjachteigenaar zich kan wensen binnen een straal van 200 kilometer, aldus de promotors. Alma Prins, commercieel manager voor Superyachts bij Port of Amsterdam: “In de regio Amsterdam worden al zeven eeuwen lang schepen gebouwd. De streek is altijd bekend geweest om zijn vakmanschap en hoge kwaliteitsnormen op het gebied van re-fit. Wij weten wat er komt kijken bij het faciliteren van superjachten. Superjachten zijn van harte welkom in Amsterdam.” www.portofamsterdam.com www.hollandyachtinggroup.com Raymarine Magnum radar FLIR heeft de Raymarine Magnum geïntroduceerd, een hoogwaardige open-array radar met Bird-modus en Beam Sharpening-technologie. De radar heeft een verbeterde doeltracering en hoogwaardige beelddetails met een open scanner die bestand is tegen de zware omstandigheden op zee. De Magnum is verkrijgbaar met een vermogen van 4 kW of 12 kW, met een antenne van 122 cm of 183 cm. Het doeldetectiebereik is 96 zeemijl voor de 12 kW-modellen – ideaal voor zeeschepen - en maximaal 72 zeemijl voor de 4 kW-modellen. De Magnum sluit aan bij de Raymarine Axiom en Axiom Pro multifunctionele displays met LightHouse 2 en 3 software. De automatische Bird-modus brengt vogels nauwkeurig in beeld tot op een afstand van 10 zeemijl, waardoor vissers scholen aasvis sneller kunnen lokaliseren. De Raymarine Beam Sharpeningtechnologie geeft een peilingprecisie van minder dan 1 graad voor gedetailleerdere doelseparatie, kustdetails zoals op een kaart en uitstekende prestaties op de lange afstand. Daarnaast biedt de verbeterde MARPA (mini-automatic radar plotting aid) van de Magnum nauwkeurige doeltracering. De vanaf-prijs bedraagt €4.699. www.raymarine.com/magnum 19 kort nieuws Jachtbouw Nederland 3 juni 2018 Foto SuperYacht Times

Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze (deur)sluitoplossingen U heeft de toepassing, wij de oplossing! Op klantspecificatie of speciaal voor u berekend met behulp van computersimulatie. Wordt geleverd met montagetekening voor optimale plaatsing en werking. • Kwalitatief hoogwaardige gasveren, ook in RVS (type 304 & 316) • Ruime keuze uit bevestigingstoebehoor/aansluitingen • Verend- of star blokkeerbare gasveren • Van enkele stuks(maatwerk) tot grote series • Lange levensduur gegarandeerd DICTATOR Productie B.V. Energieweg 11, Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl “Donkervoort gebruikt voor haar sportwagens al vele jaren probleemloos de kwaliteits gasveren van DICTATOR, dat wilt u toch ook voor uw jacht?” www.dictator.nl WORD JIJ ONZE NIEUWE COLLEGA? Als gevolg van een sterke groei zijn wij op zoek naar: ■ Sales Engineer Buitendienst ■ Sales Engineer Binnendienst SuperYacht Spares is de enige Nederlandse full-service supplier in de superjacht industrie. Wij leveren producten en diensten aan jachten (50m+), jacht management bedrijven en werven wereldwijd. De producten omvatten nagenoeg alles wat er aan boord van deze zeer luxe jachten nodig is. De service bestaat onder andere uit het leveren van diensten ter ondersteuning van de after sales afdelingen van werven en het leveren van diensten aan jachten. Wil jij werken in een dynamisch en jong team? Heb je interesse in de superjachtindustrie, ben je commercieel, heb je affi niteit met techniek en minimaal een afgeronde technische of commerciële HBO opleiding? Ga dan snel naar: www.superyachtspares.com/vacatures. Avelingen West 6, 4202 MS Gorinchem, The Netherlands ■ Tel: +31 (0) 183 63 91 93 ■ E-mail: recruitment@superyachtspares.com ■ www.superyachtspares.com

kort nieuws Jachtbouw Nederland 3 juni 2018 Waterscooters Yamaha voor KNRM De Lifeguards van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) hebben vijf nieuwe Yamaha reddingwaterscooters geschonken gekregen. Met zo’n waterscooter kunnen twee lifeguards snel en veilig een redding uitvoeren. De reddingvaartuigen zijn een schenking van het Dorus Rijkersfonds, Yamaha en het Van Zadelhoff Fonds. De scooters zijn van het type Yamaha VX DeLuxe, een WaveRunner met een 115 pk motor, die een topsnelheid van meer dan 70 km/uur haalt. Ze zijn licht in gewicht en mede daardoor makkelijker te lanceren vanaf het strand dan een rubberboot met buitenboordmotor. In totaal gebruikt de KNRM nu dertien Yamaha reddingwaterscooters. KNRM Lifeguards zijn seizoenskrachten, die in opdracht van de waddengemeenten in de vakantiemaanden dagelijks op de stranden aanwezig zijn. In 2017 verleenden ze bijna 1.000 hulpverleningen en brachten 16 zwemmers in nood weer veilig aan wal. De reddingwaterscooters zijn speciaal aangepast voor het redden van zwemmers. Ook in een hoge branding kunnen de vaartuigen hulp bieden. De KNRM werft jaarlijks 60 tot 80 lifeguards voor een uitdagende vakantiebaan en ze worden opgeleid tot gecertificeerde redders op het strand. www.knrm.nl Lifeguards bij Terschelling oefenen met hun waterscooter het redden van drenkelingen. Foto Olaf Kraak Jan Timmerman CEO Royal Huisman Jan Timmerman is per 1 augustus de nieuwe CEO van scheepswerf Royal Huisman in Vollenhoven. Hij is de opvolger van Roemer Boogaard, die begin dit jaar zijn functie neerlegde. Timmerman (52) heeft een lange en succesvolle trackrecord als topman van internationale bedrijven op het gebied van aluminium en verlichting, als toeleverancier van high-end architectuur projecten en Original Equipment Manufacturers. Timmerman heeft vele jaren met zijn gezin in het buitenland gewoond en gewerkt, onder meer in de VS, Mexico en in China. Jan Willem Doeksen, voorzitter van de raad van commissarissen, zei namens de aandeelhouders en raad van commissarissen zeer verheugd te zijn met een ervaren, internationale en gekwalificeerde CEO aan boord. Het management team bestaat verder uit Jaap Gelling (technisch directeur) en Harmen Peters (financieel directeur). Roemer Boogaard, die in juni 2015 tot ieders verrassing overstapte van reddingmaatschappij KNRM naar Royal Huisman, is 1 januari dit jaar teruggetreden als directeur. Bij zijn vertrek roemde de werf zijn rol in de overgang naar de nieuwe grootaandeelhouder van Royal Huisman, Koninklijke Doeksen. Ook werd dankbaarheid geuit voor zijn ‘excellente werk om met zijn uitstekende inzicht en toewijding het bedrijf te leiden naar de uitgebalanceerde positie waarin het nu verkeert’. www.royalhuisman.com Girlsday bij Feadship-De Vries in Makkum De Girlsday bij Feadship-werf De Vries Scheepsbouw in Makkum was een groot succes. Van Scholengemeenschap CSG Anna Maria van Schurman uit Franeker woonden 18 havo en vmbo-leerlingen op 12 april een voorlichtingsdag bij om interesse te wekken voor een technisch beroep. De meiden, in leeftijd van 13 tot 15 jaar, kregen een programma voorgeschoteld om kennis te maken met diverse disciplines, zoals lassen en timmeren. De begeleiding van de scholieren was in handen van de vakvrouwen van Feadship. Na een kijkje in de grote hal, waar een jacht ligt van 110 meter lengte, gingen de meiden aan de slag met een praktijkopdracht, zoals het maken van een sieraad van glimmend RVS, lassen en het maken van een telefoonhouder in de vorm van een poppetje. “Steeds meer meiden komen erachter dat het heel leuk is om met de handen te werken en iets moois te maken en met collega’s aan een prachtig innovatief product te werken’, aldus Sytske Noordmans, coördinator van het BedrijfsOpleidingsCentrum. Girlsday is een initiatief van VHTO, Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek. Dit landelijke evenement vindt jaarlijks plaats, waarbij tal van bèta-, technische en ICT-bedrijven én technische of ICT-afdelingen van bedrijven hun deuren openen voor meiden van 10 tot 15 jaar. www.vhto.nl/projecten/girlsday 21

Het zál maar gebeuren... Vaar op zeker Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 www.kuiperverzekeringen.nl

kort nieuws Jachtbouw Nederland 3 juni 2018 AIS-transponder en marifoon van Garmin Garmin introduceert een nieuwe AIStransponder en een marifoon, beide met ingebouwde GPS. Beide systemen zijn gemaakt als aanvulling op de nieuwe GPSMAP-kaartplotters en multifunctionele displays. Ze zijn via NMEA 2000 volledig integreerbaar met Garmin-systemen. De AIS 800 transponder, met 5 Watt zendvermogen Klasse B/SO, ontvangt AIS-doelgegevens en verzendt vaartuiggegevens naar andere AIS-ontvangers in de omgeving. De AIS 800 heeft een connector voor optionele externe antenne. De interne VHF-antennesplitter maakt het delen van een enkele antenne voor VHF en AIS mogelijk. Adviesverkoopprijs is € 999. De VHF 315i marifoon biedt 25 Watt zendvermogen en met Digital Selective Calling de D-klasse is het een modulaire communicatieoplossing. Dankzij de voorgeprogrammeerde internationale watersportkanalen is de radio volgens Garmin gebruiksvriendelijk. Faith van Feadship: motorjacht van het jaar 23 De ‘Oscars’ van de internationale jachtbouwindustrie, de World Superyacht Awards 2018, zijn zaterdag 19 mei uitgereikt in Florence. Nederlandse werven sleepten maar liefst zes Neptunes in de wacht, waarvan er vier voor Feadship waren; de andere voor Amels, Mulder en Damen. Overall winnaar, motorjacht van het jaar, werd de door Feadship-werf De Vries in Makkum gebouwde Faith. De 96,55 meter lange Faith werd in november 2016 opgeleverd, maar onderging na een eerste vaarseizoen in Makkum een reeks aanpassingen, zodat het in maart dit jaar weer het ruime sop kon kiezen. De jury prijst onder meer de spectaculaire toepassing van glas, zoals in het 2,5 meter diepe en bijna 9 meter lange zwembad op het hoofddek, dat is voorzien van een gebogen glazen bodem, bestaande uit vijf gelamineerde lagen. Het superjacht is ‘een combinatie van elegantie, stijl en de hoogste kwaliteit design en constructie’, aldus de jury. De Faith is ontworpen door de Britse design studio RWD, waarbij Feadship De Voogt Naval Architects de naval architecture voor rekening nam. Het interieur is ontworpen door Chahan Interior Design. Oceanco was met de 88,5 m Barbara en de 110 m Jubilee, en Amels met de 83 m Here Comes the Sun, dichtbij de titel Motorjacht van het jaar. Prijzenregen In de categorie Semi-Displacement or Planing Two Deck Motor Yachts 30m to 34.9m viel Feadship verder in de prijzen met het 35 meter lange motorjacht Letani, in Aalsmeer gebouwd. Een Neptune was er voor Vitters met het 32,6 meter lange zeiljacht Ribelle (Sailing Yachts 30 - 49.9 m). Het 43,6 meter J-class zeiljacht Svea van Vitters kreeg bovendien een eervolle vermelding met de Judges’ Commendation. In de categorie Sailing Yachts 50m and Above kwam Royal Huisman met de 58 meter Ngoni dichtbij een award. Mulder Shipyard won een Neptune met het waterverplaatsende 36 meter motorjacht Delta One (Displacement Motor Yachts Below 500GT). Damen scoorde een Neptune in de nieuwe categorie Support Vessels met de 69 meter lange Game Changer. De 55 meter lange New Frontiers werd tweede. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat er maar drie support vessels genomineerd waren. Heesen was met de 46,7 m Book Ends en de 49,8 m Home dichtbij een award in de categorie - Displacement Motor Yachts Below 500GT, 40m and Above. Bij de categorie Displacement Motor Yachts Between 500GT and 1,999GT was het een strijd tussen Nederlandse werven, met de 55 m Laurentia van Heesen en twee jachten van Amels (74 m New Secret en de 55 m Lili). De 73,5 m Hasna van Feadship ging echter met de Neptune aan de haal. De World Superyacht Awards show werd voor de dertiende keer georganiseerd door Boat International Media. www.boatinternational.com De radio heeft een geïntegreerde GPS-ontvanger met een connector voor de vereiste externe antenne. Wordt geleverd met een GHS 11i handset en een nieuwe actieve luidspreker, die kan worden gebruikt als intercom tussen maximaal drie zenders. De radio is tevens uitgerust met een oproepsysteem van 30 W voor het communiceren met andere boten of dekknechten. De VHF 315i kost € 749. www.garmin.com

Tekst en foto’s Rens Groenendijk 24 Cees Boogaerdt in de houtopslag in Krimpen aan de Lek: “De prijzen gaan hoger worden.” Houthandelaar Cees Boogaerdt: ‘Echt’ teakhout is duur en door strenge importregels en productiebeperking uit zorg voor het milieu steeds moeilijker verkrijgbaar. Mede daarom is er een groot aantal alternatieven voor de jachtbouw op de markt gekomen, het merendeel aardolieproducten. Vrijwel alle eigenaars van superjachten willen echter nog steeds teakhout voor het dek van hun schip, en wel uitsluitend van de hoogste kwaliteit, uit Myanmar (ook wel Birma genoemd). Cees Boogaerdt (74), directeur van Koninklijke Boogaerdt Groep in Krimpen aan de Lek, kent de internationale markt van teakhout als geen ander en geeft de laatste (penibele) stand van zaken. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) tikte anderhalf jaar geleden Houthandel Boogaerdt op de vingers omdat het bedrijf een partij teak uit Myanmar illegaal zou hebben geïmporteerd. Dat zit Cees Boogaerdt nog steeds niet helemaal lekker. “Het is logisch dat de eis wordt gesteld dat je alleen legaal hout mag importeren, maar het probleem is hoe je dat voor honderd procent kunt aantonen. Voor de import is een enorm dossier nodig om te bewijzen waar de boom vandaan komt, waar hij precies gestaan heeft. Dat is niet overal waterdicht. We zijn een keer gecontroleerd en toen bleek er één document Topkwaliteit teak wordt schaars te ontbreken. In alle landen van Europa zijn die documenten goed bevonden, behalve in Nederland, dat als enige strengere regels hanteert.” ‘Niet corrupt’ Boogaerdt, die al zo’n veertig jaar in Myanmar komt, vindt het triest als wordt gesteld dat het land corrupt is. “Er zal best wel eens een inspecteur buiten zijn boekje gaan, maar corrupt is het absoluut niet. Wij hebben zelf het voortouw in duurzaamheid genomen. Als ze je dan nog niet geloven, wordt het moeilijk. We zijn allemaal tegen illegaal hout, want het is slecht voor de handel. Boogaerdt is een internationaal opererend bedrijf, overal elders loopt de import van teakhout gewoon door.” “We zijn ter controle van onze Chain of Custody een aantal keren de bossen ingegaan om de stomp met nummer terug te vinden van een gekapte boom. In het depot lag deze stam, met alle documenten erbij”, aldus Boogaerdt. “Het klopte helemaal. Wie wil er dan zeggen dat er niet legaal geoogst is? Als vervolgens in Nederland wordt gezegd dat die mensen corrupt zijn, is alles natuurlijk van tafel.” Boogaerdt wijst erop dat de Britten meer dan honderd jaar geleden al een bosbouwJachtbouw Nederland 3 juni 2018

systeem in Myanmar hebben opgezet. “Natuurlijk is dat niet altijd goed gegaan, zeker als er geld nodig was. Maar in wezen is het systeem perfect, we zijn het nu aan het finetunen.” Boogaerdt staat op het punt een proeflevering te doen volgens het Programme for Endorsement of Forest Certification Schemes (PEFC), een onafhankelijke niet-gouvernementele organisatie zonder winstoogmerk die het duurzaam beheren van bossen promoot via onafhankelijke certificering door derde partijen. Boogaerdt legt uit het er aan toe gaat: “Controleurs van de overheid kijken na uit welke bron de boomstam komt, wat eruit gezaagd is, het rendement en wat er geëxporteerd gaat worden. Dan wordt een exportvergunning aangevraagd. Bij het laden van de container komen ook weer overheidscontroleurs kijken of precies het opgegeven hout erin gaat. Dit gaat echt wel goed. Twee jaar geleden werd een derde van het teak officieel via deze wijze uitgevoerd. De rest verdween illegaal over de Chinese grens in het noorden, een enorm uitgestrekt gebied. Er is protest aangetekend door de regering van Myanmar, maar China wil daar niets aan doen, want het kost werkgelegenheid. Dat China wordt aangepakt, zie ik nog niet gebeuren.” In Krimpen aan de Lek verzaagde Houthandel Boogaerdt altijd zelf de stammen van teakbomen, maar sinds 2014 gebeurt dat door de leveranciers in Myanmar. Opmerkelijk genoeg worden er volgens Boogaerdt op de internationale markt nu nog stammen aangeboden die zogenaamd ‘legaal’ gezaagd zijn in Shanghai, wat dus niet in de haak kan zijn, omdat het zagen anders dan in Myanmar verboden is. Myanmar nu zuinig op teak De Tecona grandis, ofwel de teakboom, levert hout van de hoogste kwaliteit als zijn groei langzaam is geweest. Teakbomen komen voor in heel Azië, maar in Myanmar, ook wel Birma genoemd, staan volgens kenners de mooiste bomen. Birma werd in 1824 een Britse kolonie en het duurde niet lang of de Britten legden het wilde kappen en het in brand steken van bossen door boeren aan banden. De Britten hadden toen voor de scheepsbouw hun eigen land reeds leeg gekapt. Teak bleek nog beter geschikt voor het bouwen van schepen dan het dan toe traditioneel gebruikte eikenhout. Niet alleen voor Britse marineschepen werd Birmees teak gebruikt, ook bijvoorbeeld de fameuze T-clipper Cutty Sark werd van dit hout gebouwd in 1869. Duurzaam bosbeheer Begin 1900 werd de Birma Forest Act ingevoerd, het begin van duurzaam bosbeheer. Maar gekapt werd er toen al volop: kort voor de Tweede Wereldoorlog was Birma goed voor 85 procent van de wereld teak-export. De Japanners hielden Birma van 1942-‘45 bezet en kapten in die periode ook grote hoeveelheden teak. Desondanks telde het land kort na de oorlog nog miljoenen hectares teakbossen met bomen van 80 tot 100 jaar oud. Na de verzelfstandiging in 1948 bemoeiden veel verschillende partijen zich met de teakbossen. Het land had geld nodig en een deal met Thailand werd gesloten om de teakbossen op de grens tussen de twee landen te kappen. Door illegale activiteiten van Thaise houtkapbedrijven werd dat een grote chaos. Na de militaire coup in 1988 greep het leger met harde hand in om controle over de teakbossen terug te krijgen. Om geld te verdienen werd wel de export opgevoerd. De economische boycot van Myanmar werd in 2012 na twintig jaar opgeheven, nadat in 2011 formeel een einde werd gemaakt aan de militaire dictatuur. In 2014 werd de export van complete stammen van teakbomen in Myanmar verboden. Uitsluitend gezaagd hout mag het land verlaten. Illegale houtkappers, met name Chinezen, blijven actief in de afgelegen Kachin State, bij de Chinese grens. De regering van Myanmar legt lange gevangenisstraffen op aan overtreders die worden gepakt. Europese steun De Europese Unie ondersteunt Myanmar in de transitie naar een volledige democratie in een meerjarenplan met een fonds van in totaal 688 miljoen euro. Er is nog veel aan de hand in het land. Honderdduizenden Rohingya uit de staat Rakhine, hoofdzakelijk soennitische islamieten, zijn gevlucht naar het naburige Bangladesh. Een langslepend conflict met de boeddhistische inwoners ligt hieraan ten grondslag. Via Rakhine worden volgens recente berichtgeving in lokale kranten nog steeds grote hoeveelheden illegaal gekapt teak naar het buitenland gesmokkeld. De regering heeft begin dit jaar besloten dat in het fiscale jaar 2017-2018 de productie van teak in Myanmar met 40 procent wordt gereduceerd. Uitsluitend door het staatsbedrijf Myanma Timber Enterprise mag nog worden gekapt. In deze periode was er een quotum om 19.200 teak bomen te kappen, maar het werden er slechts 10.620. In de voor teak belangrijke Bago Mountain Range geldt een verbod van tien jaar op het kappen van teak, tot 2027. In die periode zal ruim 140.000 hectare worden herbeplant om de ontbossing van de afgelopen jaren te compenseren. De Brits/ Birmaanse Global Agricultural Joint Venture Co Ltd. maakte eind 2017 bekend dat het hier 115 miljoen dollar in investeert. Voor het hele land geldt een totale productielimiet van 15.000 ton teak, en dat is bijzonder weinig bij het besef dat de behoefte van de superjachtbouw wereldwijd vele malen groter is. Leveringsproblemen Door het tijdelijk stilleggen en sterk reduceren van de kap in Myanmar voorziet Boogaerdt ernstige problemen voor de levering van teakhout voor het topsegment van de markt: “Voor de superjachtbouw wereldwijd is binnenkort slechts duizend kuub beschikbaar van bomen van minstens 70 jaar oud. Twee jaar Olifanten werkloos In het kantoor van Houthandel Boogaerdt in Krimpen aan de Lek hangen prachtige zwartwitfoto’s van olifanten die worden ingezet bij de houtkap. Directeur Cees Boogaerdt: “Ze hebben nu een heel gek probleem in Birma: ze weten niet wat ze met de olifanten aan moeten. Er werkten 3500 olifanten in de bossen en dat was fantastisch. De dieren sleepten de stammen zonder schade aan de omgeving het bos uit (red. zoals op de foto is te zien). Nu de kap zo terugloopt, zijn ze overbodig en een olifant die niets te doen heeft, wordt baldadig. Ze moeten veel geld uitgeven om de olifanten bezig te houden en te voeren.” 25 Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

geleden werd er nog 50.000 ton gekapt en voor het seizoen van mei tot april mag er nog maar 15.000 ton teakhout, ofwel 25.000 kuub, gekapt worden. Stel dat je 50 procent rendement hebt uit een stam, dan heb je 12.500 kuub over en dat moet keurig recht zijn, een mooie kleur hebben en zonder fouten zijn. Daar kan je uiteindelijk ongeveer 10 procent dekhout uit zagen.” Het wordt de komende tijd knokken om het teakhout, verwacht Boogaerdt: “Werven kunnen niet als voorheen met bestellen wachten tot drie maanden voordat het dek gelegd wordt. Het duurt zeker driekwart jaar voor je het hout bij elkaar hebt. We hebben nu een aantal partijen op aanvoer, omdat wij al hebben voorzien dat werven veel te lang wachten met inkopen. En ook hebben we nog heel wat voorraad. Als het gevraagde volume groot is, zoals voor een jacht van 100 meter lengte, waar al gauw 2000 vierkante meter teakdek op ligt, wordt het echt kritisch om één en dezelfde kwaliteit te vinden.” 26 Esthetiek van teak Als de esthetiek een wat minder prominente rol zou spelen, kwam er meer teak beschikbaar. Voor het dek van superjachten wordt teak kwartiers gezaagd: de boomstam gaat eerst in vier kwarten, waaruit de planken worden gezaagd. De groeiringen zijn dan zichtbaar als strepen, en die moeten voor de topkwaliteit allemaal kaarsrecht zijn. Bouwers van superjachten willen bovendien heel lange delen hout hebben. “Dat is best lastig”, legt Boogaerdt uit. “Want als een boom groeit, komen er takken aan. Dus hoe langer, des te lager het rendement uit een stam. Het eerste stuk van een boom van tachtig jaar oud ziet er wel goed uit, maar zo gauw je op vijf of zes meter komt heeft er wel eens een tak aan gezeten, en dan begint het gedonder, want dat kan een donker streepje veroorzaken of een licht gebogen nerf. En dat wordt niet geaccepteerd, terwijl het niets afdoet aan de kwaliteit van het hout.” Voor superjachten worden ook strenge eisen aan de kleur van het teak gesteld. Boogaerdt: “Bij het opleveren moet het dek schoongeschuurd zijn, waardoor het kleurverschil terugkomt. Dan is elke afwijking in kleur zichtbaar. Eigenlijk zou dat helemaal geen probleem moeten zijn, want na twee maanden op zee is het hout egaal grijs. Terwijl het niets afdoet aan de functionaliteit.” De prijs van teak De prijs van topkwaliteit teak is momenteel € 13.000 tot € 18.000 per kuub en de absolute top doet wel € 20.000. “Die prijzen gaan hoger worden”, aldus Boogaerdt. “Dat is een kwestie van de grote vraag en het geringe aanbod. Voor een dek van 500 vierkante meter is circa 10 kuub nodig. Het gaat dus om forse bedragen, al is het op de totaalprijs van een jacht maar een heel klein percentage. We kunnen het ook voor de helft van de prijs, maar dan moet je andere esthetische eisen stellen.” www.boogaerdthout.nl Gelamineerd teak Bij Boogaerdt is al jaren geprobeerd een alternatief te vinden voor teak dekhout, waarbij allerlei houtsoorten zijn uitgetest. Een succes leverde dat niet op. Accoya bleek qua duurzaamheid prima, maar door de lichte tint is het veel te besmettelijk en meer waterdoorlatend dan teak. Teak is relatief zacht hardhout. Velen denken volgens Boogaerdt dat een dek het beste van zeer hard hardhout kan zijn. “Maar eenmaal geschaafd wordt het als het nat wordt een soort schaatsbaan. Iroko is bijvoorbeeld een prachtige houtsoort, maar blijft ook werken. Zo’n dek ziet er na een paar jaar niet meer uit. Teak is ideaal omdat het vettige inhoudsstoffen heeft en van nature iets stroef is.” Maar nu is er dan toch een kwalitatief zeer hoogwaardig alternatief voor teak: Fineline teak. Door dunne stroken teak te lamineren met melanine, wordt kwartiers gezaagd teak nagebootst. Boogaerdt: “Het is daardoor foutvrij, met kaarsrechte nerven. Maar het is toch echt teak en heeft ook die eigenschappen. We hebben het dek van een boot in Italië zes jaar geleden hiermee bij wijze van proef belegd en dat ziet er nog steeds goed uit.” Het van Thaise teakplantages afkomstige hout is bovendien FSC gecertificeerd. “Dus milieutechnisch is het een goed product en het is niet duurder dan gewoon teak”, aldus Boogaerdt. “Bij dekhout moet je met een behoorlijk uitvalpercentage rekenen, dat afgekeurd wordt door een gebrekje. Dit hout wordt geleverd in lengtes van vier meter, foutvrij. Het wordt gemaakt van relatief jong teak. We hebben proeven aan grote werven laten zien, die positief reageerden. Nu is het de kunst de klant die een superjacht laat bouwen te overtuigen.” Het gelamineerde teak kost circa €13.000 tot €14.000 per kuub. Binnenkort kunnen zelfs delen tot zes meter lengte worden geleverd, ideaal voor grote schepen. Cees Boogaerdt met een stukje gelamineerd Fineline Teak. Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

Boogaerdt bestaat 277 jaar Het familiebedrijf Houthandel Boogaerdt dateert van 1741. In 1986 kreeg het bedrijf het predicaat ‘Koninklijk’. Het is een van de belangrijkste leveranciers van teakhout aan de jachtbouw in Europa. In Krimpen aan de Lek heeft Boogaerdt een eigen zagerij die grote boomstammen kan zagen. In de magazijnen langs de Lek ligt hout te drogen en in opslag. Behalve teak levert Boogaerdt een groot aantal andere houtsoorten, waaronder azobé, Accoya, Oregon Pine, bilinga en Western Red Cedar. De levering van teakhout voor de jachtbouw is goed voor 15 tot 20 procent van de omzet van Boogaerdt. Onderdeel van Boogaerdt is Royal Deck, een bedrijf dat wereldwijd dekken legt. Behalve in Zaandam is er een vestiging in Italië, met een eigen werkplaats op de werf Cantieri Azimut-Benetti in Livorno. Sinds de oprichting in 2004 heeft Royal Deck meer dan 35.000 vierkante meter teakdek gelegd. Royal Deck, dochterbedrijf van Koninklijke Houthandel Boogaerdt, leverde en legde de teakhouten dekken van het 67 meter superjacht Seasense, dat in 2017 werd opgeleverd door Azimut-Benetti in Livorno. Het was voor de Nederlandse ontwerper Cor D Rover de eerste opdracht voor de Italiaanse werf. De drie dekken zijn royaal met teak belegd, ook rond het voor een jacht forse zwembad van 10 bij 3,6 meter. Foto’s Benetti 27 Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

Nautische advocaten legal support in stormy times Mr. Ivo M.F. van Emstede (l) Mr. Edwin H.J. Slager (r) nautische advocaten Jan Luijkenstraat 20, 1071 CN Amsterdam T 020 675 94 94 Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten, incasso, etc. E imf@vanemstede.nl E e.slager@vanemstede.nl www.vanemstede.nl Vele leden van HISWA Vereniging en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Partners Advocaten reeds als hun huisadvocaat. Laat u ontzorgen door onze logistieke expertise MOL Logistics (Netherlands) BV Siriusstraat 45, 5015 BT Tilburg T +31 (0)13 5373 373 info@mol-logistics.nl www.mol-logistics.nl

Mini-pitch (alternatieve) teakhout leveranciers Topdek: ‘volwaardig alternatief voor teak’ Topdek uit Lelystad is sinds 2007 importeur van Dek-King voor de Benelux. Dit kunststof teakdek wordt gemaakt door de Britse fabrikant Wilks, die sinds 1973 pvc-producten produceert. Sinds een jaar of vier is de tweede generatie dekbekleding op de markt, die 30% koeler is dan de eerste generatie, dankzij een andere samenstelling. Het is bovendien ruim zo’n 32% lichter; circa 4,2 kg per vierkante meter, versus 6 kg per vierkante meter voorheen. Topdek-directeur Ramses Rens: “Het materiaal oogt nog realistischer en natuurgetrouw door het vlameffect zoals bij teak, bevat minder weekmakers en is volledig te recyclen. Het is ‘REACH compliant’, ofwel het is conform EU-regels voor kunststoffen. Ten opzichte van teak kan een kunststof dek veel dunner worden uitgevoerd, wat uiteraard nog meer gewicht scheelt. Teak verliest in te dunne uitvoering sterkte en kan dan breken of scheuren”, aldus Rens. Vakwerk Het aanbrengen van een kunststof dek is iets voor vaklui. Rens: “We meten het dek aan boord in en maken een mal. In onze werkplaats lassen we alle delen aan elkaar en fabriceren wij het dek als één geheel. Een lasveter wordt met een föhn verhit tot 400-500 graden Celsius en zorgt voor de verbinding tussen de dekdelen. Dat lassen met hete lucht is ambacht, want je moet de optimale combinatie vinden tussen snelheid en verhitting.” De standaardbreedte van de stroken is 50 mm (45 mm plank en 5 mm voeg); de lengte 20 meter. Als een klant echter een specifiek (afwijkend) profiel wil, kan dat worden gefabriceerd. Topdek levert ook potdeksels, stootranden en handrails in Dek-king. Rens: “Die zijn eveneens niet van teak te onderscheiden. De kunststof dekken worden met tweecomponentenlijn vastgezet en voorzien van een rubber kitrand rondom. Het dek De een wil ‘echt’ teakhout op het dek en de ander kiest voor kunststof. Jachtbouw Nederland vroeg een aantal leveranciers in een ‘mini pitch’ een aantal belangrijke aspecten van hun (alternatieve) product naar voren te brengen. Een toepassing van DekKing, uitgevoerd door Topdek uit Lelystad kan worden opgeschuurd om het stroever te maken. Voor schoonmaken volstaan een harde borstel, zeep en water, maar het materiaal is - in tegenstelling tot teak - ook bestand tegen een hogedrukspuit. Het dekmateriaal is verkrijgbaar in verschillende tinten en blijft kleurvast. Het is bestand tegen uv en zoutwater.” Topdek levert aan een groot aantal werven, waaronder Aquatec - bouwer van Antaris, Maril en Makma, Crown Yachts, Dutch Quality Boats, Stoop jachtbouw, Timeless Yachts, Venandi en Waterspoor. www.topdek.nl U-dek: lichtgewicht met sterke antislip Lichtgewicht en superstroef. Dat zijn volgens de U-dek de prettige kenmerken van een kunststof schuimmateriaal voor dekbekleding. Het wordt door Ultralon in Nieuw-Zeeland gefabriceerd en in Europa vertegenwoordigd door U-dek in Enkhuizen. Het materiaal bestaat uit polyethyleen met ethyleen vinylacetaat. Het kent vele toepassingen in allerlei branches, maar in de jachtbouw is het als kunststof antislipdek zeer geschikt. “De basisuitvoering bestaat uit 3 mm schuim”, vertelt Robert van der Klip van U-dek, “dat is voorzien van een 3M-lijmlaag, waardoor het makkelijk te bevestigen is. Er is ook een 6 mm variant met twee kleurlagen.” Het materiaal is te graveren, om bijvoorbeeld de verstelling van de grootschootoverloop weer te geven of een bepaald patroon. Het is bestand tegen uv-licht en zeewater en neemt door de gesloten celstructuur geen vuil op. Verkrijgbaar in verschillende kleuren en kleursamenstellingen. Van der Klip: “We meten een dek digitaal op en frezen de dekdelen CNC uit. Werven kunnen ons ook CAD-files aanleveren. Desnoods kunnen we handgemaakte mallen digitaliseren, om ze vervolgens uit te frezen.” U-dek wordt veel toegepast op open boten als ribs, speedboten en tenders. Inmiddels is het ook aangebracht op zeiljachten, waaronder de Agile 42, Waarschip W36 en de Ker 46 van Team ROST. Van der Klip: “Zelfs de olympische Finn van Nicholas Heiner is ermee uitgerust en dat zegt wat over het gewicht. Dat varieert, afhankelijk van uitvoering, van circa 750 tot 1200 gram per vierkante meter.” www.udek.nl De W36-racer van Team Van Vuuren is voorzien van een U-dek. 29 Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

Gisatex: dun en gemakkelijk legbaar De Duitse fabrikant Gisatex uit Reutlingen heeft dit jaar Antislide Marine Floor anti-slip vloerbedekking geïntroduceerd, in verschillende dessins, ook in teak-look. De fabrikant levert ook de bijbehorende kit, Seal&Bond no. 5, voor de bevestiging. Het materiaal is leverbaar op een breedte van 150 cm en gemakkelijk te leggen omdat het slechts 2 mm dik is. Daardoor kan het op maat worden geknipt met een keukenschaar. De vloerbedekking bestaat uit pvc en is zoutwater- en uv-bestendig. Gisatex beveelt aan om een mal te maken om het leggen te vergemakkelijken. De kanten kunnen met siliconenkit worden afgewerkt. De prijs per vierkante meter bedraagt €69,95 voor de teak-look. Een kitpatroon (310 ml) kost €18,95. www.gisatex.de NautikFlör klikvloer voor bootinterieur 30 NautikFlör is een lichtgewicht, waterdichte pvc-vloerbedekking voor jachtinterieurs met de look & feel van een houten scheepsvloer. De vloer is voorzien van een speciaal Hydroboard tegen vocht en rot. Bovendien is de onderlaag geluiddempend. De vloerdelen worden in Zwitserland geproduceerd door de ICA Group en bieden volgens de fabrikant dankzij het geavanceerde productieproces en hoge kwaliteitsnormen een ‘authentieke nautische look’. Dit zorgt voor een precieze ‘voeg’ en een natuurgetrouw houteffect. De vloerdelen worden gelegd met een kliksysteem, wat tijdbesparend werkt. Afhankelijk van het gebruiksgebied wordt NautikFlör gelijmd of geïnstalleerd als zwevende vloer. Door het lage gewicht van 5 kg/m2 en de lage installatiehoogte is NautikFlör ook geschikt voor kleinere boten. NautikFlör is uv- en krasbestendig en heeft antislip eigenschappen. Schoonmaken kan eenvoudig met een mild schoonmaakmiddel. De vloerdelen van NautikFlör zijn verkrijgbaar in teak- en kersen-look met lichte of donkere biezen. Afmeting per plank: 5,5 x 200 x 1235 mm (1 m² is vier planken). De consumentenprijs is €99,95 per m2, incl. btw. Houthandel DMPT in Leusden en Shiptim in Zaandam zijn dealer voor NautikFlör in Nederland en België. www.bootvloeren.nl Teakdecking Systems: pasklare dekpanelen Florida te verhuizen. Amerika gaf de broers de gelegenheid om hun vakmanschap aan een grotere markt aan te bieden. De gebroeders Lewander claimen dat zij destijds als eerste pasklare teak dekpanelen voor grote custom made jachten fabriceerden. Sindsdien is het bedrijf behoorlijk in omvang gegroeid en legt inmiddels bijna 12.000 m2 aan teakdekken per jaar. Het hotelschip ss Rotterdam, dat tegenwoordig permanent in Rotterdam ligt afgemeerd, heeft dekpanelen van TDS, die zijn gekit met de ’eigen’ SIS440. In 1983 besloten twee broers, Lars en Jan Lewander uit Zweden, om hun bedrijfje Teakdecking Systems (TDS) naar Sarasota, Eigen productlijn TDS ontwikkelde eigen producten om de kwaliteit van de teakdekken te verbeteren. De epoxy plamuur/lijm (FFE 200) om de panelen op het dek te lijmen en de kit (SIS440) voor teak-naden zijn hier voorbeelden van. In eerste instantie was dit een ontwikkeling voor eigen gebruik, maar al snel werd duidelijk dat er een grote vraag naar deze producten bestond en inmiddels verkoopt TDS ze over heel de wereld. In Nederland maken onder meer Royal Huisman, Vitters en Holland Jachtbouw regelmatig gebruik van deze producten, maar ook buiten de Nederlandse grenzen heeft TDS een groot klantenbestand opgebouwd. Alle teakdekken van Sunseeker en Princess zijn bijvoorbeeld standaard met de TDS-producten gefabriceerd. Ook heeft TDS schoonmaakmiddelen (zoals Eco 100 en 300) ontwikkeld die vriendelijk zijn voor het hout, het rubber en het milieu. www.shiptim.nl / www.dmpt.nl Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

Yachteak uit Bruinisse: Flexiteek vacuüm verlijmen Flexiteek is sinds 2000 op de markt en heeft een enorme groei doorgemaakt. Het van oorsprong Zweedse bedrijf noemt zichzelf ‘wereldmarktleider synthetisch teak’. Dat is misschien niet geheel onterecht, want er staan behalve in Zweden fabrieken in Japan, Australië en Florida (VS) en dealers zijn er over heel de wereld. Directeur Gerard Mol van Yachteak in Bruinisse, een van de dealers van Flexiteek in Nederland, is zeer enthousiast over het product. “Werd er in het verleden wel eens schamper gereageerd op ‘hét alternatief voor teak’, dat is inmiddels echt achterhaald. Als bewijs noem ik maar dat wij reeds vijf Hallberg-Rassy’s van Flexiteek hebben voorzien. De problemen met verkleuring behoren reeds zeer geruime tijd tot het verleden.” Flexiteek is verkrijgbaar in een breed kleurenpalet, ook voor de voegen. In 2014 is de tweede generatie, na twee jaar research, op de markt gebracht. Mol schetst de voordelen: “Flexiteek 2G koelt 30 procent sneller af, heeft zeer goede antislip eigenschappen ook in natte omstandigheden, is aanmerkelijk lichter in gewicht - 4,5 kg per vierkante meter - en bewezen uv-bestendig. Het is niet van echt teak te onderscheiden en volledig recyclebaar.” Vacuüm-techniek Flexiteek heeft zijn weg gevonden naar een groot aantal toonaangevende jachtbouwers, aldus Mol. “Wij mogen ons onder andere huisleverancier noemen van Altena Yachting in Raamsdonksveer en Bola Mariteam in Poeldijk. Ook hebben wij onze werkwijze inmiddels aangepast en verlijmen Flexiteek met vacuüm-techniek. Naast de reguliere stroken Flexiteek zijn er ook profielen verkrijgbaar voor stootranden en voetrail. Zowel op het materiaal als op de verlijming is vijf jaar garantie.” www.yachteak.nl Bolidt en Esthec naar Spanje en China Bolidt en Esthec, merken van de Nederlandse Bolidt Group, zijn een samenwerking aangegaan met de refitwerf Marina Barcelona 92 (MB92) om hun positie in de jachtbouw te versterken. Met een kantoor op het werfterrein kan een gespecialiseerd team snel en efficiënt diensten aanbieden. MB92 richt zich op de refit van superjachten. Volgens een persbericht over de samenwerking wordt bij een groeiend aantal superjachten gekeken naar een alternatief voor het traditionele teakdek, dat duurzaam en milieubewust is. Bolidt en Esthec hebben in lijn hiermee een aparte afdeling opgericht die zich helemaal richt op refit. De merken zeggen hun naam reeds te hebben gevestigd in de jachtbouwindustrie bij de vervanging van dekken met nieuwe innovatieve systemen. MB92 heeft twee werven, een in Barcelona en recent werd een droogdok in gebruik genomen in La Ciotat. MB92 is goed voor gemiddeld 90 refit-projecten per jaar. Recyclebaar Voor de nieuwe generatie dekken van Esthec en Bolidt worden technisch geavanceerde materialen gebruikt van natuurlijke ingrediënten, kleurpigmenten en vulstoffen die volledig recyclebaar zijn. Het wordt niet zozeer als een alternatief voor teak gepresenteerd, maar als een oplossing voor jachtdekken, met veelzijdige mogelijkheden in design, patronen en vormen. Speciaal voor superjachten is Esthec Nuance ontwikkeld, met een ontwerppatroon gebaseerd op het traditionele plankendek. Bolidt is een Nederlands bedrijf, opgericht in 1964. De merknaam Esthec is voor het prefab product dat op dekken wordt gelegd, desgewenst ook in plankpatroon, terwijl Bolidt vloeibaar wordt aangebracht. Naar China Esthec gaat ook de Chinese markt op, maakte het bedrijf in april op de China International Boat Show in Shanghai bekend. Dek-King in Shanghai heeft teams beschikbaar die de dekken op het vereiste kwaliteitsniveau kunnen leggen. “We zien significante groeimogelijkheden in China”, aldus commercieel directeur Marcel van der Spek van Esthec. “Het is een opkomende markt. En in Dek-King hebben we een sterke lokale partner die de markt goed kent.” www.esthec.com 31 Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

De eigenaar van het superjacht Dione Star wilde graag een snelle tender die tegen een stootje kan. 32 Werkboot als tender voor een superjacht Bruno Tideman: Verliefd op HDPE Bruno Tideman begon tien jaar geleden met de bouw van aluminium boten en RIB’s. Hij werd ruim vier jaar geleden verliefd op de kunststof HDPE en bouwt sindsdien van dat materiaal snelvarende werkboten, die gretig aftrek vinden. Afgelopen maand leverde Tideman voor het eerst een tender voor een superjacht van dit eigenzinnige materiaal. De hoogste tijd om meer aan de weet te komen over Tideman Boats. “Ik reisde veel in Australië en kwam in Perth voor het eerst een werkboot tegen die van HDPE was gemaakt”, verhaalt Tideman. “Ik voelde eraan en was er direct door geobsedeerd, op slag verliefd. Ik zag hoe ze dit materiaal gebruikten en vond het ideaal voor boten die worden gebruikt door lompe gasten, die schoenen met stalen neuzen dragen en met ankers gooien. Het materiaal is supertaai en heeft een heel hoge weerstand tegen scheuren. Dat sprak mij enorm aan”, zegt Tideman. “Dat je met een boot vol gas op de keien kunt varen.” De circa 20 werkboten die Tideman jaarlijks aflevert, worden voor de meest uiteenlopende taken gebruikt: als crewtender, survey, om olie op te ruimen, te patrouilleren, voor duikklussen, de havenmeester, bergingswerk. De Tideman-boten kunnen ook met een cabine worden geleverd met airco of verwarming, al naar gelang het vaargebied. ”Ik vergelijk de behandeling van de gebruikers van de boot wel eens met hoe de aannemer met zijn busje omgaat: ruw, en snelheid is evident. Eigenlijk maken we een vervanger van de RIB. Waar dat type boot te kwetsbaar is, komt de Tideman Rigid Buoyancy Boat in beeld.” Het concept en de filosofie van Tideman slaan aan. Zo hebben de bootmannen en loodsen van Brabo in de Antwerpse haven inmiddels al zeven crewtenders van Tideman in de vaart. Er gloren wellicht nog meer orders omdat Brabo met de crewtenders deze zomer een watertaxidienst gaat beginnen in Antwerpen. De werkboten zijn verder geografisch zeer verspreid over de aardbol te vinden, van West-Afrika tot Kazachstan. Geen concurrentie In Nederland heeft Tideman op dit moment weinig concurrentie. “Wereldwijd zijn er tien HDPE-botenbouwers. We concurreren met scherpe prijzen en we blijven continu innoveren. Elke boot die de werkplaats verlaat is weer beter dan de vorige. We werken heel goed samen met Yanmar en Alamarin om het nieuwste en Tekst en foto’s Rens Groenendijk Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

het beste te kunnen toepassen.” Met jachtbouwer Dick Gilles in Middenmeer, waar de boten worden afgebouwd, heeft Tideman een intensieve samenwerking. Gilles: “We vinden het heel leuk om de boten door te ontwikkelen met onze technische knowhow. Er is veel knowhow en vakkennis in de jachtbouw, maar die wordt niet altijd te gelde gemaakt.” Gilles kan binnenkort zijn lusten botvieren op een HDPE surveyboot met opbouw en een geïntegreerde moonpool voor het neerlaten van meetapparatuur. Tideman: “Dick is goed in het bouwen en ik in het bedenken en vermarkten, praten met relaties. Zo kan je allemaal je sterke punten etaleren.” Lichter dan aluminium HDPE is drie keer zo licht als aluminium, het drijft. Een gewichtsvoordeel is er toch niet omdat dik gebouwd moet worden om voldoende stijfheid te krijgen. De spanten zijn 20 mm en de huid 15 mm. Tideman: “Als je het nog dikker maakt wordt het weer te zwaar. De torsiestijfheid van het casco houdt zo’n beetje op bij elf meter. We hebben dus een beperking in grootte. Onder de zes meter bouwen we niet, dan is rotomoulding veel goedkoper. Tussen zes en twaalf meter kunnen we onder Bureau Veritas design approval bouwen, in onze branche een must. We hebben er jaren aan gewerkt om die goedkeuring te krijgen.” Nadelen Kleven er ook nadelen aan HDPE? Tideman: “Het uitzettingscoefficiënt. Een boot die in de zon ligt, groeit zomaar één procent in lengte. Bij een boot van negen meter betekent dat dus dat die negen centimeter langer wordt. Het potdeksel en alle zichtzaken gaan een beetje bobbelen. Optisch is het niet heel erg mooi.” Nog een minpuntje: “HDPE is ongelooflijk glad, wat heerlijk is voor het onderwaterschip, maar voor het dek vreselijk, met name als het nat wordt. We hebben allerlei trucs moeten uithalen om het antislip te maken.” Omdat HDPE niet gekit kan worden, zijn huiddoorvoeren onder water heel moeilijk af te dichten. “Ik ga daar niet te veel over vertellen, want de concurrentie slaapt niet”, aldus Tideman. “Maar we hebben daar oplossingen voor ontwikkeld. Dat is ook de reden dat we voor inboardmotoren alleen waterjetvoortstuwing toepassen, die is goed af te dichten, met een schroefas zou het niet lukken.” Degelijke motoren Voor de de motorisering kiest Tideman voor Yanmar als een klant geen voorkeur uitspreekt. “Voor deze boten, die we als onverwoestbaar verkopen, moet je ook een motor hebben die niet kapot te krijgen is. Common rail motoren zijn kwetsbaar voor slechte brandstof, die vallen dus af, want onze boten gaan naar uithoeken van de aarde waar de brandstofkwaliteit niet altijd goed is. Door ouderwetse degelijke motoren te gebruiken, zoals de Yanmar 6LPA-STP2, gebouwd op basis van het Toyota Landcruiser blok, het beste ooit gemaakt, ontstaat een uitstekende pk/ gewichtsverhouding.” De motor wordt nog verder aangepast. Zo worden slangen vervangen door rvs-pijpen en de waterpomp wordt verwijderd, omdat de waterjets voor koeling zorgen. “De boot is niet alleen hufterproof, maar ook sabotage-proof, want er zijn landen waar het personeel liever niet wil werken en daarom probeert de motor onklaar te maken. Maar dat zal bij de onze niet gemakkelijk lukken.” Verder wordt de apparatuur ingebouwd die de klanten wensen, dat geldt ook voor de stoelen. Bij snelvarende boten wordt veel geld aan het zitcomfort uitgegeven omdat er G-krachten op komen te staan. In de Antwerpse haven varen zeven Tideman-boten voor de loodsen en bootmannen van Brabo. Bruno Tideman: “Ik wil de verkoop aan particulieren graag uitbesteden, zodat wij kunnen focussen op de bouw en ontwikkeling.” 33 No nonsense dashboard van de superjachttender. Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

Ruim 40 knopen vaart de tender met waterjets en twee Yanmar diesels van elk 260 pk. 34 Superjacht tender Tideman heeft afgelopen maand een 9 meter tender voor een superjacht geleverd, en dat is opmerkelijk: “Eigenlijk is dit type schip niet geschikt voor de particuliere gebruiker. De boot is alleen verkrijgbaar in het zwart en krast snel. Gepoetst en glimmend op het water lukt niet met HDPE en ook het deformeren door warmte maakt de boot niet aantrekkelijk.” De tender is vorige maand naar Panama verscheept en dient als een bijboot van het 44 meter lange superjacht Dione Star, een motorsailer. Acquisitie heeft Tideman niet hoeven plegen voor deze order: “De klant heeft onze website gezien en dit type boot was precies wat hij zocht. Zijn vorige boten, RIB’s, liepen regelmatig schade op, onder meer door het varen tegen rotsen tijdens duiktrips.” De tender is speciaal uitgerust voor sportduiken. Zo zijn er twee douches aan boord en een kleine cabine in de neus met een slaapplaats, wastafeltje en een toilet. Er is een frame gemaakt om een tent over de gehele boot te kunnen zetten, een nadrukkelijke wens van de opdrachtgever. Tideman ziet verder nog markt in zijn tenders voor expeditiejachten die de arctische gebieden gaan verkennen. “Een tender van HDPE is daarvoor zeer geschikt, heeft geen enkel probleem met ijsgang.” Maar Tideman heeft eigenlijk geen zin om met een particuliere klant over details te discussiëren. “Ik moet er niet aan denken dat ik het over de kleur van kussens moet hebben of het model van een kikkertje. Wij bepalen het, maken het degelijk, en dat is het.” Voor de verkoop aan particulieren wil Tideman graag samenwerken met een salesorganisatie die ervaring heeft in de superjachtindustrie. ”Een club die weet hoe je met deze klanten moet omgaan. Dat verkopen besteed ik graag uit, zodat wij kunnen focussen op de bouw en ontwikkeling.” Lean & mean In Amsterdam heeft Tideman zijn kantoor aan de Nieuwendammerkade, waar drie demoboten liggen. Hij ontvangt daar zijn klanten, die vrijwel allemaal buitenlands zijn. In Opmeer is een fabriek, die onder supervisie van Tideman de platen freest, last en de casco’s in elkaar zet. In Middenmeer, bij de jachtwerf van Dick Gilles, worden de boten afgebouwd. “Ik ben heel lean & mean als ondernemer”, aldus Tideman. “Allebei de locaties zijn onderaannemers, ik gebruik hun faciliteiten, maar heb niet alle kosten en het personeel. Tideman Boats is een virtuele werf, ik ben alleen maar aan het managen, verkopen en bedenken. Zelfs de uitwerking van het ontwerp besteed ik uit bij een scheepsbouwkundig achitect.” Werk aan de winkel Op het moment van mijn bezoek aan de werf van Dick Gilles in Opmeer liggen er twee Tideman-boten van negen meter lengte in de loods. Buiten staat op een trailer de tender voor een superjacht en voor de deur ligt een casco op voorraad. De boten hebben een identieke romp, maar zijn verschillend uitgevoerd. Alle Tideman Boats kunnen in een 40 voets container vervoerd kunnen worden. Een boot van elf meter, de maximale maat, past precies op een flatrack container. Standaard is een knikspant romp, conventioneel geconstrueerd met spanten, waar de platen omheen worden gezet. “Door een stuiklas te maken op een spiegelbank kunnen grote Specificaties Tideman Yacht Tender Lengte: 9,00 m. Breedte: 2,50 m. Diepgang: 0,30 m. Gewicht: 3.200 kg Motor: 2 x Yanmar 6BY-260 pk Voortstuwing: 2 x Alamarin waterjets Snelheid: 41 knopen Dieseltanks: 2 x 200 l. Vervoerscapaciteit: 12 passagiers Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

De Dione Star is de naam van het superjacht waar de robuuste tender bij hoort. De cabine met toilet, spoelbakje en slaapplaats is asymmetrisch geplaatst zodat de punt van de boot goed bereikbaar is Wat is HDPE? HDPE, high density polyethylene, is een residu van kool- en waterstof uit De superjachttender heeft een stevige neus. Een teakhouten vlonder voorkomt uitglijden op het gladde HDPE als het nat is. de oliekraker dat bij lage druk wordt geproduceerd met behulp van een katalysator. Omdat het kan worden omgesmolten is het materiaal uitstekend recyclebaar en heeft dus lengtes worden gemaakt. Je kunt de las bijna niet zien, dat werkt heel prettig”, licht Tideman toe. Gewerkt wordt er aan een drie jaar oude boot van Hebo Maritiemservice, die wordt gebruikt voor hand- en spandiensten in de Rotterdamse haven. Met een speciale stellage kan een 400 m lang oliescherm worden uitgerold om snel gelekte olie in te dammen en opruimen. De inboard Yanmar motor krijgt een onderhoudsbeurt en er worden wijzigingen in de aluminium opbouw aangebracht. Het casco is van HDPE, dat er na drie jaar intensief gebruik nog vrij ongeschonden uitziet. Er staat een beting op met een bollard pull van 0,8 ton. De Tideman Boat in aanbouw krijgt een duwsteven en een nieuw type fender rondom (‘het is een soort varend botsautootje’) en opnieuw aangepaste techniek. Tideman rijdt de tender voor het superjacht even later op een trailer naar de haven van Enkhuizen en laat hem te water. We varen rustig de haven uit en eenmaal op het IJsselmeer trekt Tideman de gashendel helemaal open. “Houd je maar goed vast”, zegt hij met een brede grijns, waarna we in een paar tellen met meer dan 40 knopen over het water stuiven. www.tidemanboats.com een lage carbon footprint. Bij eventuele verbranding komen geen schadelijke stoffen vrij. Zwarte HDPE is UV-bestendig. Dat komt omdat er Carbon Black aan is toegevoegd, zeer fijne koolstof deeltjes die bescherming bieden tegen foto-oxidatie. HDPE kan worden gezaagd, gefreesd en gelast. Verbindingen worden mechanisch gemaakt met bouten of met behulp van extrusie-lassen, door het toevoegen van warmte en extra HDPE. HDPE bestaat sinds 1952. De uitvinder, de Duitser Karl Ziegler van het Kaiser Wilhelm Institute (het latere Max Planck Instituut) kreeg er in 1963 de Nobelprijs voor Scheikunde voor. HDPE wordt zeer breed toegepast (kliko’s, kajaks, flacons, pijpen) en is herkenbaar aan een driehoekje waarin het getal 2 staat. Het is bestand tegen vrijwel alle chemicaliën. De HDPE die Tideman gebruikt wordt standaard geleverd in vlakke platen van vier bij twee meter, waar de delen worden uitgefreesd met een CNC-bank. Tideman: “Je kunt niet in één keer door het materiaal heen, dat moet in drie stappen, om een mooie strakke snede te krijgen. Als de frees in één keer te diep gaat, duwt hij de plaat weg. 35 Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

1000 pk voor 1000 redenen Flooring·Wall Covering·Mattresses Request catalogue and patterns for free Tel 0049 71 21 9090390 www.gisatex.de Onze krachtigste motor tot nu toe, de Volvo Penta D13-1000, opent een wereld vol mogelijkheden. In combinatie met het Volvo Penta IPS 1350 aandrijfsysteem, verhoogt het uw vaarbereik en comfort. Dit is maar een van de duizend Het complete assortiment gasveren en toebehoren in staal, RVS 304 en 316. redenenen om een dubbele, drievoudige of viervoudige installatie te installeren in uw jacht. Meer informatie op: www.volvopenta.com Protempo BV D13-IPS1350 Postbus 21, 6500 AA Nijmegen, Nederland T +31(0)24 371 17 11 | F +31(0)24 371 17 00 info@protempo.nl | www.protempo.nl

Technische specificaties Lengte over alles: 27,32 m. Waterlijnlengte: Breedte: Diepgang: 16,80 m. 6,00 m. 2,10/4,40 m. Waterverplaatsing: 48 ton Motor: Volvo Penta D7A TA 6-cil. diesel Zeilen: UBS Sails - grootzeil 102 m2 97 m2, staysail 48 m2 en bezaan 34 m2 VMG levert Spirit of Venice op VMG Yachtbuilders in Enkhuizen heeft een 73 voets kits opgeleverd, de Spirit of Venice. Het is een ontwerp van Olivier van Meer, in opdracht van een Engelse klant. Het aluminium casco is gebouwd door Dijkstra in Harlingen. De afbouw gebeurde bij VMG. Het dek, de kuip en de opbouw zijn uitgevoerd in Corecell composiet. Deze combinatie zorgt voor een goede balans tussen kosten, sterkte en gewicht; ook het uitsluiten van elektrolyse speelde mee bij de keuze voor een composiet dek. De Spirit of Venice is het toppunt van custom built, met een interieur in Victoriaanse stijl. De werf kon grote interieurdelen prefab maken, wat tijd en dus geld scheelde. Kitstuigage Ook de keuze voor kitstuigage is puur persoonlijk, waarbij modern (rolzeilen in de www.vmgyachtbuilders.nl www.oliviervanmeer.com Younique geeft klassiekers tweede leven Swan 48 uit 1973 opnieuw in de vaart. Het tweede project betreft een 15,50 meter lang Feadship motorjacht uit 1938. De schepen worden volledig gestript en daarna nieuw opgebouwd. Met behoud van het klassieke karakter, maar waar mogelijk met gebruik van modern materiaal en eventueel naar een nieuw ontwerp. Dat gebeurt in samenspraak met de klant. Onder het motto ‘Legends reborn’ geeft Younique Yachts in Makkum oude klassiekers een tweede leven. Vorig jaar kwam een Peter Melchers van Younique Yachts: “Wie weet nou beter wat hij mooi vindt aan zo’n schip, hoe zijn jeugddroom er precies uitziet en welke verwachtingen er zijn voor de toekomst? Dat is de reden voor nauwe samenwerking. De klant inspireert ons met zijn dromen en ideeën. Klanten zijn welkom op de werf. Ze mogen overal kijken, aankomen, meewerken en leren hoe je ambachtelijk mooie dingen maakt.” Niet alle afgeschreven schepen zijn geschikt voor een dergelijke ‘reborn operatie’. Het casco moet in de basis in orde zijn. www.younique-yachts.com Nieuw Hoek-ontwerp in aanbouw Er staat een nieuw ontwerp van Hoek Design op stapel, een 76 voets kits, waarvan de romp is gebouwd door Alucraft in Makkum. De afbouw gebeurt bij Aluboot in Hindeloopen. Hoek Design verzorgt zowel het ontwerp van het exterieur als interieur én de nautische architectuur. Het zeiljacht wordt gebouwd in opdracht van een buitenlandse klant, die een comfortabel, vlot en makkelijk te bedienen toerschip wil. De keuze voor een aluminium romp is medebepaald door factoren als de sterkte/gewicht-verhouding en het bestand zijn tegen de impact van een eventuele aanvaring met een drijvend object. De kits-tuigage is makkelijk te hanteren en biedt een veelzijdige zeilvoering. Het geeft goede voordwindse eigenschappen in combinatie met een Code 0, gennaker of bezaan-staysail. Het riante dekhuis herbergt tevens een kombuis en vormt een centrale leefruimte aan boord, in directe verbinding met de grote kuip. Onderdeks zijn vier tweepersoons hutten: de eigenaarshut in het voorschip, een gastenhut midscheeps en twee slaapvertrekken in het achterschip. Een daarvan kan als bemanningsverblijf dienen en die hut heeft via de natte cel ook toegang tot de machinekamer. Dankzij de zwaardkielconstructie is de diepgang te beperken tot 2,50 meter. Met neergelaten kiel steekt het schip 4,50 meter. Het geeft aandewindse eigenschappen die niet onderdoen voor een vaste kiel. De lengte over alles is 23,4 m. en de grootste breedte is 6,00 m. Het zeiloppervlak meet 288 m2. www.hoekdesign.com 37 Sparcraft masten) wordt gecombineerd met klassiek, zoals bronzen elektrische Lewmar lieren. De plaatsing van de masten werd voorbereid door Tuned Rigs and Ropes en het schip werd getuigd door De Groot uit Stavoren. More Marine leverde Ronstan blokken en beslag. Voor de motorisering is de keuze gevallen op een Volvo Penta diesel; het wereldwijde servicenetwerk was daarbij een belangrijke reden. , genua nieuws van Nederlandse jachtwerven juni 2018

Jetten Shipyard failliet, kans op doorstart Jetten Shipyard is op 23 mei failliet verklaard. De werf uit Sneek vroeg op 11 mei reeds surseance van betaling aan. Directeur Jeannot Grim kwam na overleg met de bewindvoerder tot de conclusie dat exploitatie van het bedrijf op de huidige voet niet meer haalbaar is. De werf heeft daarop zelf het faillissement aangevraagd. De 35 personeelsleden worden ontslagen, maar krijgen hun salaris de komende weken nog doorbetaald en werken nog door. Er zijn nog zeven schepen in aanbouw. De curator is met de opdrachtgevers in overleg. Curator mr. C. Geffroy verklaarde tegenover de Leeuwarder Courant dat er goede hoop is dat Jetten zal doorstarten. Ook directeur Grim bevestigde dat. Hij was ten tijde van de surseance reeds in onderhandeling met twee collega-werven, die los van elkaar belangstelling hadden in een overname van het bedrijf. Volgens de Leeuwarder Courant heeft de werf een schuldenlast van €900.000, dit gaat om vorderingen van concurrente crediteuren, die onderling geen voorrang hebben. 38 Te goedkoop Hoe kan het dat een succesvolle werf die in 2015 en 2017 nog de titel Europese boot van het jaar won, zo in de problemen komt? Grim: “Om het heel simpel te zeggen: we zijn te goedkoop. De calculaties waren te opportunistisch, waardoor het merendeel van de boten die we in portefeuille hebben verliesgevend is. Daarnaast Een Jetten Beach 65 Wheelhouse Custom werd in mei nog te water gelaten bij Jetten Shipyard in Sneek. missen we engineeringskracht en willen alles zelf doen. Maar we zijn net te klein om het allemaal goed neer te zetten. Een overname zou dat probleem oplossen, dan zouden we er uiteindelijk zelfs beter uit komen.” Voortekenen Dat het financieel niet goed liep was begin dit jaar al duidelijk, toen de werf zich begin dit jaar plotseling terugtrok van deelname aan de belangrijke (maar kostbare) beurs Boot Düsseldorf. Ook besloot de werf zich niet aan te sluiten bij de werven die begin april Motorboot Sneek organiseerden en hield in dezelfde periode open dagen. Opmerkelijk was het aantal onverkochte schepen dat twee maanden geleden in een verkoopmailing werd opgesomd: Jetten 38 Cabrio Anniversary Edition, Jetten 50 MPC (jong gebruikt, technisch gerefurbished door de werf), Jetten Beach 65 Custom Wheelhouse en twee Jetten Beach 45 (Powerboat of the Year 2017) in verschillende uitvoeringen. Op 26 maart werd nog een Jetten 42MPC opgeleverd aan de eigenaar. Jetten begon in 1997 In juli vorig jaar verkochten de broers www.jettenshipyard.com Royal Huisman bouwt motorjacht met ‘gulden snede’ Royal Huisman in Vollenhoven gaat een snelvarend motorjacht van 55 meter lengte bouwen. Het exterieur van project Phi, zoals de werknaam luidt, is ontworpen door Cor D. Rover, het interieur door Lawson Robb. De naval architecture is in handen van Van Oossanen, die een speciale Fast Displacement XL Hull Form ontwierp. Het persbericht waarmee de order werd bekendgemaakt was vergezeld van een duister plaatje ‘secretive rendering’) van het ontwerp, waardoor alleen wat vage contouren van het schip zichtbaar zijn. De makers hadden echter over het hoofd gezien dat met een simpele fotobewerking de contouren beter zichtbaar werden. Sommige media konden hun nieuwsgierigheid niet bedwingen. Jarenlang overleg Cor. D. Rover heeft jarenlang intensief overlegd over het ontwerp met de ervaren eigenaar. Verder speelden de huidige kapitein van het jacht van de eigenaar, Yacht Consult en Arcon Yachts een sleutelrol bij de ontwikkeling. Dat het project Phi werd gedoopt is geen verrassing bij de wetenschap dat de gulden snede (phi), ofwel ‘sectio divina’, in het gehele ontwerp een essentiële rol speelt. Het aluminium schip zal een snelheid van 22 knopen kunnen halen en is voorzien van een gyro-stabilisatiesysteem. Het Marcel en Sander Jetten hun bedrijf aan Grim, die eind 2016 aantrad als algemeen directeur. De motivatie was dat ze de werf een solide basis wilden geven voor verdere internationale groei. De gebroeders Jetten begonnen in 1997 samen een bedrijf dat technische installaties in jachten bouwde. Een jaar later begonnen ze met de bouw van vijf motorjachten. In 2000 werden de eerste eigen modellen geïntroduceerd. Jetten Shipyard heeft ruim 325 schepen gebouwd in de modellijnen Jetten, Bommelaer, MPC, Custom Build by en de Jetten Beach, Europese Motorboot van het Jaar 2017. Stalen casco’s werden in eigen huis gebouwd of uitbesteed; de bouw van aluminium casco’s deed de werf zelf. Broers Jetten Na de verkoop van hun werf zijn Marcel en Sander Jetten ‘Jetten Yacht Support’ begonnen aan de Houkesloot in Sneek. Het is een kleinschalig bedrijf dat service voor motorjachten biedt in de brede zin van het woord: advies, aanpassing van installaties en het vaarklaar of verkoopgereed maken. wordt gebouwd onder classificatie van het American Bureau of Shipping (ABS) - Maritime Coastguard Agency (MCA). Het motorjacht blijft net onder de 500 GT-grens. Nadere informatie is nog niet beschikbaar. De oplevering is voorzien in 2021. www.royalhuisman.com Jachtbouw Nederland 3 nieuws van Nederlandse jachtwerven

Recordjaar Nederlandse bouwers superjachten De Nederlandse bouwers van superjachten hebben het bijzonder goed gedaan in 2017. Uit de nieuwste statistieken blijkt dat de totale waarde van het aandeel op de wereldmarkt is gegroeid van 21,6% in 2016 tot bijna 30% het afgelopen jaar. Met een productie in 2017 van 21 superjachten voor opdrachtgevers van over heel de wereld en 23 nieuwe orders, ziet de toekomst voor de sector er zeer rooskleurig uit Dit blijkt uit de cijfers in het jaarlijkse Superyacht IQ rapport, bekendgemaakt door de HISWA Holland Yachting Group, waar toonaangevende Nederlandse werven en toeleveranciers zich in hebben verenigd. De statistieken geven een helder beeld van de ontwikkelingen, niet verstoord door commerciële ruis, aldus HISWA. Jachteigenaars en hun vertegenwoordigers willen graag weten waar de de beste waar voor het geld kan worden verkregen. Volgens HISWA illustreren de recente cijfers aan dat het Nederlandse superjachtcluster een ongeevenaarde ‘cost-to-quality’ biedt. Groeiend marktaandeel De Nederlandse bouwers hebben in 2017 voor een hogere totaalwaarde verkocht en hebben hun marktaandeel de afgelopen vijf jaar gestadig zien toenemen. De geleverde superjachten hadden een gezamenlijke waarde van €1,19 miljard, gemiddeld €57 miljoen per schip (een toename van bijna 10%). Vergeleken met 2016 representeren de cijfers een groei van bijna 17% in het aantal opgeleverde jachten (van 18 naar 21) en een toename in waarde van 28% (van €927 miljoen naar €1,19 miljard). Het aantal orders voor jachten van meer dan 30 meter lengte steeg met bijna 28%, van 18 naar 23. Op één na waren het motorjachten. Wereldwijd werden er vorig jaar 149 jachten groter dan 30 meter opgeleverd, met een totale waarde van €4,08 miljard, waarvan de Nederlandse werven 29,2% (21,6% in 2016) voor hun rekening namen. Het aantal opgeleverde in Nederland gebouwde schepen vormde 14,1% van het wereldtotaal (11,2% in 2016). Toonaangevend “We zijn erg gefocust op de exclusiviteit van onze groep, door ons ervan te verzekeren dat het de toonaangevende bedrijven zijn op hun respectievelijke terreinen”, aldus Jeroen Sirag, exportmanager van HISWA Holland Yachting Group. “We bieden een sterk en eenduidig gezicht naar buiten door onze gebundelde export activiteiten. Leunende op de stabiliteit waarmee de Nederlandse superjachtbouw relatief ongeschonden door turbulente tijden kwam, investeren onze leden nu vol vertrouwen in de toekomst.” Als voorbeeld wordt de nieuwe mega-werf genoemd die Feadship komend jaar in Amsterdam opent. “Andere werven en toeleveranciers zijn nu ook in gesprek met de Port of Amsterdam om hun aanwezigheid daar te versterken”, aldus Sirag. “We ontwikkelen verder plannen om Amsterdam te positioneren als een ideale bestemming voor superjachten in Noord-Europa en in de Baltic, een bevestiging van onze reputatie als Yacht Valley.” hollandyachtinggroup.com 39 Wie bouwt expeditiejacht Vripack? De grote vraag is: wie gaat het door Vripack ontworpen expeditiejacht M5 bouwen? Het Friese ontwerpbureau geeft al veel prijs over het (zeer huiselijke) interieur. Ook de maten zijn bekend, maar dus nog niet de uitverkoren werf. Centraal staat het gebruik van natuurlijk licht in een interieur dat de atmosfeer van een beachhouse moet uitademen, precies de sfeer waar een Zuid-Amerikaanse familie zo van houdt. Het expeditiejacht wordt 37,7 meter lang, 9 meter breed en heeft een diepgang van 2,5 meter. Het is een waterverplaatsend jacht, waarvan in- en exterieur door Vripack is ontworpen, en ook de naval architecture is van de hand van het Friese bureau. De ontwerpers van Vripack hebben vele uren gestoken in het selecteren van het perfecte hout, steensoorten en textiel voor dit globetrottende jacht. De opdrachtgevers hebben een sportieve outdoor levensstijl. Kite surfing is een passie van de gehele familie. Er moet ruimte zijn voor een yoga workout ‘s morgens, ontbijt op het achterdek, gevolgd door kiting vanaf het achterschip. “Na zorgvuldige weging van het gebruik van het jacht overdag en ‘s avonds, hebben we gekozen voor gebruikt eikenhout uit pakhuizen in NewYork voor de vloeren. Het geeft het jacht onmiddellijk de persoonlijkheid die je nooit kunt krijgen als je nieuw materiaal gebruikt”, aldus Marnix Hoekstra, creative director bij Vripack. “Onze interieurs staan in het teken van licht en donker en de speelse balans daartussen. We hebben de lichte sofa’s, ontworpen door Piet Boon, gecombineerd met een centraal trappenhuis, waarvoor beton en en matzwart staal wordt gebruikt.” Vripack wil uitsluitend natuurlijk textiel toepassen, zoals zijde en wol en een mix daarvan. “De sfeer konden we heel goed overbrengen met onze Virtual Reality tool, waardoor de familie een duidelijk idee kon krijgen hoe hun zeegaande huis er uit zal zien en voelen.” www.vripack.com nieuws van Nederlandse jachtwerven juni 2018

Bedrijvenindex Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het blad en op website www.jachtbouwactueel.nl met logo, profi elpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie & hun nieuwsbriefberichten. Ontwerp Van Oossanen Wijk Yacht Creation Jachtbouw Consultants, Financierders & Automatisering Kuiper Verzekeringen bv Emstede & Partners Advocaten Lakken, anti-fouling & boatcare Multi Painting Mast Jachtschilders BV International Paint De IJssel Coatings Awlgrip Europe nC Marine 28 40 Bouwmateriaal & Constructie Dictator OnePush Dekuitrusting & Tuigage Klusmarine Manoeuvreren, besturen en stabilieit RotorSwing Marine Power Transmissions Dordrecht Jachtbetimmering & stoffering Vyva Fabrics Motoren, Aandrijving en toebehoren Padmos marine & industrial diesel Vetus NV Clouds International De Stille boot Composiet Curve Works MC Technics Scabro Tooling & Composites Paul Dijkstra Composites Technische Installaties Asa Boot Electro DG Rubber Holland BV Mastervolt Northern Lights Faber Elektro Service Comfort aan boord Dometic Webasto Clion Marine Amrit Watersport Keuring & Kwaliteitscontrole TQC IMCI Navigatie, Communicatie & Verlichting ShipModul Marine Electronics Raymarine BeNeLux Jachthaven- en werfinrichting Inno-gie Transport en Logistiek MOL Logistics Frisian Industries Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Brouwerstraat 2-4, 3364 BE Sliedrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 26,50 incl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners, de App en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com APP jachtbouwNL (iOS/Android) Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. COLOFON Jachtbouw Nederland 3 Jachtbouw Nederland 2 juni 2018 april 2018

Moonen verkoopt 36 meter jacht ‘van de plank’ Moonen Shipyards in Den Bosch heeft een 36 meter motorjacht in de nieuwe lijn Martinique verkocht. Het was door de werf op eigen risico gebouwd en wordt nu aangepast aan de wensen van de klant, die er al eind mei mee kon varen. Het 350 GT metende dubbelschroefs schip heeft een romp van hoogwaardig staal en een aluminium opbouw. De eigenaarshut bevindt zich op het hoofddek. Vier gastenhutten voor elk twee personen en drie hutten voor de bemanning zijn te vinden op het benedendek. Bovenop het brugdek is een zonnedek. De naval architect van de Martinique is Diana Yacht Design. Het interieur is ontworpen door Nauta Design Italy. Het is het tweede jacht in de door René van der Velden ontworpen Caribbean-lijn, waarin de 30 meter lange Matica Bijoux de eerste was in 2016. De Moonen Martinique zal dit najaar haar opwachting maken op de jachtshows in Cannes en Monaco. Gezien de belangstelling die er in de markt bestaat voor de Martinique, heeft Moonen besloten om alvast een zusterschip te gaan bouwen. www.moonen.com Technische specificaties Lengte o.a.: 36,30 m. Lengte waterlijn: 34,00 m. Breedte: 8,00 m. Diepgang: 2,10 m. Waterverplaatsing: 280 ton Motoren: 2 x Caterpillar C32 Acert, elk 1925 pk Topsnelheid: 16,5 knopen Classificatie: Lloyd’s Registratie: MCA LY3 Van der Valk bouwt derde Explorer 41 Van der Valk Shipyard in Waalwijk heeft een order geboekt voor de bouw van een Explorer motorjacht. Het 28 meter lange schip met een raised pilothouse is het derde in de serie. De opdracht komt van een bestaande klant van de werf. Ontworpen door Guido de Groot, is de Van der Valk Explorer onderdeel van de nieuwe generatie motorjachten in het portfolio van de werf. “We zijn zeer vereerd dat we deze order kregen van een klant die nog één seizoen vaart met zijn huidige Van der Valk”, aldus marketing manager Yoeri Bijker. “Ongeveer de helft van al onze huidige orders is afkomstig van bestaande klanten, wat aantoont dat ze zeer tevreden zijn. We zijn niet verrast over de opdracht voor een Explorer jacht, want we wisten dat deze klant grote reizen wil maken over de Atlantic en Pacific. We kijken er naar uit om voor hem het perfecte platform voor deze avonturen te bouwen.” Eerder bouwde Van der Valk de 25 meter Dutch Falcon en 37 meter Santa Maria T in de Explorer-serie. De 28 meter raised pilothouse boot wordt geheel van aluminium gebouwd. Met een fast displacement romp en twee MAN V12 1650 pk diesels zal het schip een snelheid van 20 knopen kunnen halen. Met een VEEM VG145 zero-speed gyroscopisch stabilisatiesysteem is vaarcomfort verzekerd. Twee 32 kW Northern Lights generatoren zorgen voor de stroomvoorziening. De oplevering is voorzien in het voorjaar van 2020. www.wimvandervalk.com Een artists’ impression van de Explorer, een ontwerp van Guido de Groot. nieuws van Nederlandse jachtwerven juni 2018

Met een A-frame kan een duikbootje of ander vaartuig te water worden gezet. Achterschip Power Play zesde Yacht Support Vessel Damen Scheepswerf Damen zal deze zomer het 55,5 meter lange Yacht Support Vessel Power Play in de vaart brengen. Het is het zesde schip in de serie YS 5009, gebaseerd op de Sea Axe. 42 Product Director Mark Vermeulen van Damen: “Het is inspirerend om te zien dat een nieuwe generatie eigenaars de toon zet in de markt. Het is zeer dynamisch, het is niet het conventionele denken over luxe jachten. Onze klanten hebben geweldige ideeën om te gaan duiken, vliegen, rond te varen met luxe speeltjes en serieuze boten. Ze plannen de avonturen van hun leven en raken zelfs betrokken bij onderwaterexploratie, wetenschap, filmen of jachtraces. Voor een scheepsbouwer is het fantastisch om mee te helpen die dromen waar te maken. Net als haar voorgangers Ad-Vantage, Axis en Shadow is de Power Play ingericht voor een mix van avonturen en ondersteunende functies voor superjachten. Nieuw is een 50 vierkante meter Adventure en Dive Centre op het achterschip, meer autonomie en faciliteiten om te kunnen opereren in kwetsbare (natuur)gebieden. Aan boord is plaats voor zes gasten in drie hutten, wat het mogelijk maakt korte trips te maken, los van het moederschip of zelfs geheel zelfstandig als expeditiejacht. Verder is er plaats voor een 7-koppige bemanning en extra accommodatie voor vier stafleden, denk aan gidsen en beveiliging. Tot de uitrusting behoren een 12-tons dekkraan en een A-frame op het achterschip om grote en zware uitrusting te water te laten, zoals duikbootjes. Power Play meet 489 GT en kan 20 knopen varen. De sales en marketing is in handen van Damendochter Amels. www.yacht-support.nl Snelle Zeelander met Volvo Penta’s Zeelander Yachts in Groot Ammers levert komende zomer het snelste schip uit de Zeelander serie op. Het gaat om een model Z55 van 17 meter dat wordt uitgerust met twee Volvo Penta’s IPS-1350, bestaande uit twee D13, 6-cilinder in lijn, 12.8 liter motoren, gekoppeld aan trekschroeven. Met die voortstuwing is een topsnelheid van 42 knopen haalbaar. Dankzij optimale isolatie van geluid en demping van trillingen is deze Zeelander, ondanks het grote vermogen, bijzonder stil. Er zijn extra ontdreuningsplaten en isolatiemateriaal aangebracht en de motoren en pompen staan dubbel flexibel opgesteld. Om de krachtige motoren te kunnen plaatsen zijn nieuwe sterkteberekeningen uitgevoerd. De romp kreeg een dikker laminaat van boeg tot midscheeps en is ook rond de machinekamer versterkt. www.zeelander.com Twee IPS-1350 diesels van Volvo Penta. De Z55 staat nog bij de werf. De oplevering is deze zomer gepland. Jachtbouw Nederland 3 juni 2018

THE WORLD’S LARGEST MARINE EQUIPMENT TRADE SHOW The METSTRADE Show is the world’s largest marine equipment trade show and the only truly international B2B exhibition. With excellent networking opportunities, a broad range of showcased innovations and located in one of the most beautiful cities in the world, the METSTRADE Show is an unmissable event for every professional in the marine industry. METSTRADE FEATURES 13 - 14 - 15 November 2018 RAI Amsterdam The Netherlands ORGANISED BY POWERED BY MEMBER OF OFFICIAL METSTRADE MAGAZINE OFFICIAL SYP MAGAZINE OFFICIAL MYP MAGAZINE

VAN PROFESSIONALS VOOR PROFESSIONALS ALLES WAT U NODIG HEEFT, VINDT U BIJ EXALTO 0184 615 800 SALES@EXALTO.COM WWW.EXALTO.COM

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44

Home