0

België-Belgique P.B. BOp magazine september - oktober 2023 jaargang 42 l nr. 327 l tweemaandelijks Samen veerkrachtig De inzichten van Jean Paul van Bendegem 1000 Brussel 1 1/1757 P 006265 afgiftekantoor BRUSSEL 1

Op zaterdag 7 oktober organiseert de VGC een feestelijke dag voor alle vrijwilligers binnen het vrijetijdsaanbod in Brussel. Café Volonté verwelkomt je in de tuinen van Le Grand Hospice (Grootgodshuisstraat 7) met een infomarkt, (kinder)animatie, live muziek en lekker eten. Inschrijven hoeft enkel als je een plaats wil aan de tafel voor het gratis buffet. Dat kan via de QR-code, de website van de VGC of de eventpagina op facebook. Maar het kan ook telefonisch, via het algemeen telefoonnummer van de VGC: 02 563 05 83.

l l l Voorwoord veerkracht d e zomer is zo goed als voorbij, de herfst nadert op kousenvoeten … hopelijk genieten we van een mooie nazomer, met een verkwikkende zon en kleurrijke herfsttaferelen. maar ook weemoed en melancholie kunnen de overhand nemen. en dan is somberheid niet veraf. Stress en tegenslagen maken deel uit van het leven. Veerkracht is het vermogen om daarmee om te gaan en er eventueel sterker uit te komen. De tiendaagse van de Geestelijke Gezondheid – van 1 tot 10 oktober – zet het belang van de geestelijke gezondheid en de veerkracht in de kijker. Dit jaar staan de acties van deze campagne in het teken van kracht. Ook het BOp schaart zich achter de slagzin Samen veerkrachtig, het hele jaar door maar zeker ook tijdens deze periode. Hiervan getuigen onder andere de welzijnsactiviteiten in onze kalender: een workshop over hartcoherentie, een lezing over angst, een gelukswandeling … In datzelfde kader hebben we het verder in het magazine uitgebreid over het rouwproces bij nabestaanden, na een overlijden door zelfdoding. Het doormaken van een rouwproces is sowieso moeilijk, maar na een zelf bepaald overlijden roept het nog complexere vragen en gevoelens op. verbouwingen Niet zozeer veerkracht, maar wel enige soepelheid verwachten we van de BOp-bezoekers komende maanden. Sinds eind augustus zijn er immers – noodzakelijke – werken in ons gebouw aan de gang, vooral voor het vervangen van binnenmuren en het voorzien van een extra nooduitgang. Dat betekent dat we voorlopig geen gebruik maken van onze eigen ruimtes, maar dat we voor de ‘binnenshuis’ activiteiten uitwijken naar andere locaties zoals Grand Hospice, De Markten, GC De Rinck of zelfs een woonzorgcentrum. We blijven dus actief, dat vertaalt zich in een rijkgevulde kalender. We hopen jullie even talrijk als altijd te mogen verwelkomen op onze activiteiten. Begin december zou dit euvel achter de rug moeten zijn en kunnen we onze lokalen weer openstellen. Uiteraard houden we jullie op de hoogte via website en facebook. Of het onthaal, want dat blijft open tijdens de werken, zodat je ook dan welkom bent en blijft in het BOp. n Bart Braeckevelt Colofon Uitgever: Brussels Ouderenplatform vzw Zaterdagplein 6 1000 Brussel Tel. 02 210 04 60 info@bop.brussels www.bop.brussels Het onthaal is open op werkdagen van 9 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 16.30 uur. Het BOp is gesloten op 1, 2 en 15 november. Hoofdredacteur: Bart Braeckevelt Medewerkers: Claudine Dewettinck, Machteld De Schrijver, Luc De Munck, Leo-Jo Estercam, Ida Hendrickx, Inge Janssens, Claudine Pauwels, Marie-Henriette Struyf Lay-out: Johan Van Nieuwenborgh Dit magazine wordt gedrukt bij EPO in Berchem, Antwerpen. Abonnementen en verzending: Brussels Ouderenplatform vzw, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel Prijs jaarabonnement (6 nummers): 20 euro. Abonnement kan op ieder tijdstip ingaan. Bedrag over te schrijven op IBAN nr. BE67 4300 3759 7187 van het Brussels Ouderenplatform, met vermelding van ‘abonnement BOp Magazine’ l september - oktober 2023 BOp magazine l l 3 Prijs abonnement Nederland en Luxemburg: 25 euro. Buiten Benelux: 30 euro. Steunabonnement: vanaf 40 euro. Per los nummer: 3,50 euro. Verantwoordelijke uitgever: Piet Coenen Ondertekende artikels vallen onder de verantwoordelijkheid van de auteur. foto © Claudine Dewettinck

Inhoud l l l Inhoud 3 voorwoord Veerkracht 5 │ De inzichten van Jean Paul van BenDegem 5 het interview Filosofische en andere wijsheden van wetenschapper Jean Paul Van Bendegem 8 │ uitzonDerliJke oBJecten met een verhaal 8 het jaar van de art nouveau Topstukken met een verhaal in Belvue Op de cover 9 het jaar van de art nouveau 9 │ een Parel van De art nouveau Hotel van Eetvelde, een juweel van een bouwwerk 25 │ De Week van De veerkracht 10 kalender Het aanbod van gekende en nieuwe activiteiten in en buiten het BOp Met dagkalender, omruilvoordelen Paspartoe en inschrijvingsvoorwaarden 30 │ De vesPa komt uit Jette De wijze waarop we met verdriet omgaan en verlies verwerken kan van beslissende betekenis zijn voor de rest van iemands leven. Lees meer hierover in het artikel over ‘verder na zelfdoding’. 25 de week van de veerkracht Hoe ga je verder met verlies door zelfdoding, bij welke organisaties kan je terecht, Rouw en verlies Vlaanderen in de kijker en een ‘luchtig’ boek over euthanasie 30 erfgoed De Vespa komt uit Jette 4 l l l BOp magazine september - oktober 2023

l l l he t InterV I ew PrOFeSSOr Jean Paul van Bendegem Wetenschapper en liefhebber n het BOp ontmoet ik Jean Paul van Bendegem, aimabele grijze wijze puber én handige professor. geen wijsneus maar een wijsgeer. een wijs-heer die zowel diep ontroerd kan worden door een wiskundige formule als door muziek, van Bach tot de Beatles. een bevlogen spreker ook, die bovendien goed kan luisteren én dol is op katten. Ik leg hem een citaat van Herman Hesse voor: “Iedereen in hokjes plaatsen heb ik nooit sympathiek gevonden … Jong en oud vind je alleen maar onder doorsneemensen. Alle begaafde en gedifferentieerd denkende mensen zijn nu eens oud, dan weer jong, zoals ze nu eens vrolijk, dan weer bedroefd zijn.” (uit ‘De Kunst van het ouder worden’). Jean Paul beaamt volmondig. “Als men spreekt over dé jeugd, dé oudere … dan heb ik de neiging om te vragen: mag ik eens een statistiek zien? Zitten die dan allemaal pal op het midden? Overal waar het bepaald lidwoord opduikt, wees op je hoede! Er is immers heel veel variatie.” eén van de mooiste dingen van het ouder worden – vind ik – is dat je jezelf beter kent. dat je niet meer tracht om iemand of iets te worden, of om iets te bewijzen. dat geeft toch een zekere gemoedsrust? Jean paul: Ja, ik besef wel dat ik wat ik heb willen bereiken op een bepaald moment, bereikt heb. Dus alles wat nog komt is een extra geschenk. Ik heb empathie met jongeren. Ze worden vaak weggezet als ‘gemakkelijk en ongeïnteresseerd’ maar zij hebben veel grotere uitdagingen dan ik vroeger, denk maar aan het klimaat. Zij verdienen maatschappelijke steun, vandaar dat ik ook grootouder voor het klimaat werd. Filosoferen is denken, voelen én doen in het dagelijks leven wordt filosofie vaak gezien als denken. Wat is de plaats van handelen en voelen daarin? Wat mij betreft maakt dat er integraal deel van uit. Het is denken over de wereld én de vraag stellen: hoe sta ik als filosoof in de wereld? Als wetenschapper heb ik een engagement en die betrokkenheid moet zich ook vertalen op het affectieve vlak. Wiskundigen worden altijd voorgesteld als koele kikkers, maar ook zij worl september - oktober 2023 BOp magazine i  l l 5

he t InterV I ew  l l l den continu ontroerd. Ik ken zelf ook die ontroering bij het opschrijven van een wiskundige formule. Het is toch wonderlijk wat wij allemaal kunnen bedenken. Wat zegt dit over onszelf en over de ons omringende wereld? In die zin mogen ze best naast kunstwerken staan die immers op mij hetzelfde effect hebben. Het werk waarvan ik denk het nu iets beter te begrijpen is dat van Mark Rothko. Als je een tijdje naar het doek blijft staren, dan komt het tot leven. Er is een gevoel van betrokkenheid. Dit is niet meer een zuiver analytisch beredenerende geest die werkzaam is. Zou je dan filosofie een mate van bewustzijn kunnen noemen in plaats van een denkwijze? Ja, en dat bewustzijn brengt het denken voort. Je kunt bijvoorbeeld volledig in iets opgaan en je dan afvragen: wat doet dit met mij, waarom raakt mij dit zo? Het is een uitnodiging om te reflecteren en mij laten ontroeren. Net als professor Leo Apostel vind ik het erg belangrijk te beseffen dat mijn denken ook een deel is van de mij omringende wereld. Zou je kunnen zeggen: ontroering is jezelf vergeten? Ja. Op dat moment ben ik effectief niet met mezelf bezig. Ludwig Wittgenstein zei: “Wie leeft in het nu, zonder enig idee van de tijd, die heeft de eeuwigheid”. Ik heb ook tranen in de ogen bij de prachtige openingsscène van de film van Wim Wenders over twee engelen die willen ervaren hoe het is om mens te zijn, ze willen immers kunnen voelen. Die film opent met een gedicht van Peter Handke over het kind zijn. Het leeft onbevangen en heeft nog niet over alles een mening. maar dan wordt het kind puber. en pubers hebben over alles hun mening of denken over alles een mening te moeten hebben. kinderen hebben nog helemaal geen ‘-ismen’. is een leven zonder ’- ismen’ mogelijk? is echt vrij denken en zo onbevangen in de wereld staan echt mogelijk? Denken gaat altijd gepaard met een kader. Anders loop je het risico het geheel te willen omvatten en dat is sowieso uitgesloten. Maar als ik lees hoeveel mensen een mystieke ervaring hebben, dan begrijp ik dat je de ervaring kunt hebben van het in contact komen met het al, het allemaal. Het is als het ware opengetrokken worden, het ervaren van een gevoel van wijdheid. Voor mij is de dichtste benadering daarvan in Noorwegen tijdens een vakantie geconfronteerd worden met de natuur die vele schalen groter is dan ik. En dan te beseffen dat de mens slechts een late toevoeging is aan deze planeet. Dan vraag ik mij af: wat beteken ik tegenover dit? Dat is pure verwondering. Oude wijsheid en jonge inzichten Wat is ‘wijsheid’ en het belang van filosofie in ons dagelijks leven? Aristoteles liet 2300 jaar geleden al zien hoe omvangrijk ‘wijsheid’ eigenlijk is. Filosofen hebben de belangrijke opdracht ons daaraan te herinneren. Wijsheid heeft te maken met ervaring en met voorzichtigheid op basis van die ervaring. Tegelijk vind ik dat kinderen, door hun verwonderende open geest, ook heel wijs kunnen zijn. Daarom was ik van bij het begin betrokken bij initiatieven rond filosoferen met kinderen. Dat werd eerst als een belachelijk idee onthaald. Terwijl juist kinderen met heel nieuwe schitterende zienswijzen kunnen komen. Wij beseffen niet genoeg hoezeer onze denkwijze door een bepaalde omgeving gevormd wordt. Dat werd mij pas echt duidelijk na een lezing over wetenschapsfilosofie. Iemand had me op het einde de uitdagende vraag gesteld: “Zeg professor, al die ‘wetenschappers’, luisteren die eigenlijk wel naar u?”. De gedachte die toen spontaan bij mij opkwam was: dat kan mij eigenlijk niet schelen, daar moeten zij zich niet mee bemoeien. Gelukkig kon ik nog net op tijd verhinderen dat ik ze uitsprak, maar die gedachte bleef me wel dwarszitten. Intussen ben ik wijzer geworden en besef ik dat ik bevooroordeeld was door mijn ervaring op de universiteit waar ‘wetenschap’ en ‘filosofie’ in aparte  6 l l l BOp magazine september - oktober 2023

l l l he t InterV I ew Wat er gezegd wordt van filosofen, met name als je een vraag stelt krijg je in plaats van een antwoord, nog meer vragen. dat klopt dus? Ja, dat klopt! Een inzicht krijgen in hoe vragen samenhangen is even belangrijk als een inzicht krijgen in hoe antwoorden samenhangen. en de troostrijke woorden voor je studenten zijn dan: “het komt allemaal goed!”. Zoals ik mezelf op moeilijke momenten wel eens voorhoud: “Ook dit gaat voorbij.”? Ja! Ik heb ook voor mezelf – na een moeilijke periode – die prachtige Gentse uitdrukking waar ik oprecht veel aan heb, en waarmee ik mijn verwondering kan uitdrukken over wat er allemaal gebeurd is en mijn verbazing dat dit weer voorbij is: “Ja, allo jong, … wa was da?” n tekst: an michiels  gebouwen ondergebracht zijn. Alleen als we op de campus rondlopen beseffen we dat het eigenlijk allemaal samen hoort, maar zodra we elk in ons eigen gebouw binnen stappen zijn we dat alweer vergeten. Vandaar mijn idee: er moet niet alleen academische filosofie zijn maar ook een toegepaste filosofie die voor iedereen bereikbaar is. Een filosoof kan in principe over elk probleem nadenken, dus moet dat ook kunnen over praktische problemen. heeft humor ook een plaats in de filosofie? Jazeker. Humor is voor mij essentieel, zonder zou ik niet door het leven geraken. Het is eigenlijk een soort bescherming tegen spanningen die te hoog oplopen. Maar je moet natuurlijk wel weten wanneer. Respect is absoluut belangrijk. Humor is ook bij uitstek verbeelding. Om efficiënt te zijn moet er in het scenario van een mop een onverwacht kantelpunt komen. En juist die verstoorde verwachting vinden we grappig. Dat is de verbeelding ten top, want dat laat ons zien dat voor elk scenario er andere scenario’s te bedenken zijn die met het vorige in contrast staan. In die zin heeft humor iets verruimends, iets verrijkends. de moeder van alle vragen geven filosofen ons zinvolle antwoorden op de grote levensvragen? Mijn studenten willen net als de meeste mensen weten: wat is de zin van het leven? Dan verwachten ze van mij een zinvol antwoord. Alsof ik een A-viertje tevoorschijn zou kunnen halen en zeggen: “De zin van het leven bestaat uit volgende elementen …”. En dan zo een zevental punten opnoemen. Dan zouden ze mij bijvoorbeeld bij het vierde punt al zeggen: “Professor, dat vind ik toch raar dat je dat daarbij vermeldt, want ik denk toch …” En wat gaan we vervolgens doen? We gaan er heel veel over discussiëren. En dat is voor mij de zin van het leven. Dat is ook wat professor Leo Apostel zei: “Er zijn sommige vragen waarvan het bezig zijn met de vraag, belangrijker is dan het vinden van antwoorden”. Dat maakt dat de vragen dan eigenlijk niet meer zo relevant zijn. Ken je dat ook? Dat curieuze gevoel als ‘oudere’ dat je er niet meer toe doet, dat je rol uitgespeeld is, dat je overbodig bent, dat je mag gaan? Als jong-gepensioneerde roep ik op tot burgerlijke ongehoorzaamheid van de verworpen senior! Maar een verzet moet goed gefundeerd zijn. Daarom is het van belang om te weten waar dit beeld van de oudere vandaan komt. Dit vertaalt zich in een onvermijdelijk lange reis, die start met de wetenschappen, daarna het contrast laat zien met wijsheid, inzicht en kunde, vervolgens ziekte en verval en het eeuwige leven bespreekt, om eindelijk aan te komen bij de senior die een tweede puberteit beleeft: ambetant en een ‘pijn in ’t gat’ … Foto’s: claudine dewettinck en marit galle Het BOp nodigt Jean Paul Van Bendegem uit voor de lezing Grijs, wijs en puber, gebaseerd op het gelijknamig boek, uitgegeven in 2020. Afspraak op vrijdag 27 oktober in Muntpunt. Zie de kalender voor praktische info en inschrijving. l september - oktober 2023 BOp magazine l l 7

tentoonstel l Ing l l l art nOuveau tOPStukken met een verhaal i n het kader van het art-nouveaujaar in Brussel opende begin juni in het Belvue museum de expo Art Nouveau. Uitzonderlijke objecten met een verhaal. het gaat om topstukken uit de collectie van de koning Boudewijnstichting, met daarbij ook telkens het achterliggende verhaal. De Koning Boudewijnstichting zet zich al meer dan dertig jaar in voor het behoud en de bescherming van ons erfgoed. Dat doet ze onder meer via haar Erfgoedfonds, dat kunstwerken koopt, valoriseert en toegankelijk maakt. Daarnaast kan de stichting rekenen op meerdere mecenassen. Op die wijze heeft de Koning Boudewijnstichting in de voorbije jaren talrijke iconische art-nouveauwerken kunnen aankopen. Daarbij gaat het over een grote variëteit van objecten: kunstenaarsjuwelen, meubelen, sculpturen, tekeningen, boekbanden … maar ook alledaagse gebruiksvoorwerpen. Het was immers typisch voor de art nouveau om elk element van het interieur op maat te ontwerpen, en zo een perfecte match met de architectuur te vormen. Opzichtige weelderigheid Achter elk van de – voor het eerst samengebrachte – 40-tal iconische werken schuilt een verhaal, dat wil deze indrukwekkende tentoonstelling brengen. Zo is er het eetkamer- en bureauensemble dat Victor Horta ontwierp voor de Eerste Internationale Tentoonstelling van Moderne Decoratieve Kunst in Turijn in 1902. Het wordt nu beschouwd als een hoogtepunt van Horta’s meubelkunst in art-nouveaustijl. Het verhaal erachter is niet onverdeeld positief: volgens het toenmalig toonaangevend tijdschrift Art et Décoration getuigde Horta’s ensemble van ‘een nogal opzichtige weelderigheid.’ 8 l l l BOp magazine september - oktober 2023 Dit belette niet dat het meubilair in Turijn bekroond werd met het erediploma, de hoogste onderscheiding die de internationale jury toekende. de enige ring van henry van de velde Het zijn niet alleen grote ensembles die op je de kan tentoonstelling bewonderen. Een voorbeeld van een klein, uniek stuk is de enige ring die we met zekerheid aan Henry van de Velde kunnen toeschrijven. Ook daarachter zit een opmerkelijk verhaal. De ring werd in 1899 besteld door de kunstcriticus en -handelaar Raphaël Petrucci, als geschenk voor zijn vrouw Claire Verwee ter gelegenheid van de geboorte van hun dochter Clairette. Als die in 1923 trouwt met beeldhouwer Marcel Wolfers van de bekende Wolfers-familie, krijgt ze de van de Velde’s ring voor haar moeder om de vinger geschoven. een ‘uniek exemplaar’ van Philippe Wolfers Van Philippe Wolfers, de vader van Marcel en befaamd juwelenontwerper, zijn verschillende objecten te zien op de expo. Hij maakte tussen 1898 en 1907 een 150tal zogenaamde ‘unieke exemplaren’, waarvan er nu nog zo’n 20 overblijven. Dergelijke exemplaren werden ingezonden voor belangrijke en internationale tentoonstellingen, en dienden als bewijs van vakmanschap van de kunstenaar. De sierkam Vogels en Iris op de tentoonstelling is een voorbeeld van een dergelijk ‘exemplaire unique’. Wolfers maakte in totaal negen sierkammen, maar deze is de enige die nog volledig is. Dit is zeer bijzonder, want stukken die verschillende keren geëxposeerd maar niet verkocht waren, werden uit mekaar gehaald en de waardevolste materialen werden gerecupereerd voor andere juwelen. Van Vogels en Iris is zelfs het oorspronkelijke etui nog bewaard, wat van het juweel een bijzonder museumstuk maakt. Een mooie illustratie van de unieke art-nouveaustukken met hun opmerkelijke achterliggende verhalen die op deze schitterende tentoonstelling te bewonderen zijn. n tekst: luc de munck Foto’s: Be culture De tentoonstelling Art Nouveau. Uitzonderlijke objecten met een verhaal in het BELvue museum, Paleizenplein 7, loopt tot 7 januari 2024 en is gratis toegankelijk. Het BOp plant een gegidst bezoek aan deze tentoonstelling op 21 september. Inschrijven: zie kalender. Info: www.belvue.be.

l l l tentoonstel l Ing hotel van eetvelde een parel van de art nouveau Sinds midden mei is het hotel van eetvelde van art nouveau-architect victor horta drie dagen per week aan democratische prijs te bezoeken. Bezoekers kunnen er de recente restauratie van de indrukwekkende koepel ontdekken, evenals het laB-an (afkorting van art nouveau). dat is het nieuwe promotiecentrum van de art nouveau, opgericht na de aankoop van de uitbreiding van hotel van eetvelde door het Brussel gewest. Het hotel werd in 1895 in gebouwd voor Edmond Van Eetvelde, secretarisgeneraal van Congo-Vrijstaat en in die hoedanigheid een van naaste medewerkers van koning Leopold II. Het is een van de belangrijkste en gedurfde bouwwerken van Horta in Brussel en staat sinds 2000 op de Werelderfgoedlijst van Unesco. een gebouw als visitekaartje Toen Horta werd benaderd door Van Eetvelde, voelde hij meteen aan dat hij met een dergelijke cliënt zijn verbeelding de vrije loop kon laten. Het gebouw moest immers het visitekaartje worden voor de genodigden van de secretaris-generaal. Hij wilde een interieur dat toekomstige afnemers van Congolese grondstoffen kon verleiden en imponeren. Tegelijkertijd diende het gebouw ook de belangen van Horta: op geen enkel ander moment in zijn carrière durfde hij het aan dergelijke overvloed van ijzer te gebruiken en voor het eerst liet hij op elk niveau van het huis een overvloedige mozaïekdecoratie zien. een dubbele uitbreiding Omdat de activiteiten van Van Eetvelde zich na de voltooiing van het huis in 1897 nog hadden uitgebreid, kocht hij ook aangrenzende bouwgrond links van het huis op nummer 2. Hij vertrouwde Horta de bouw toe van een kantoor, dat met de eerder gebouwde woning in verbinding moest staan. Het gezin Van Eetvelde ging in 1900 in het huis wonen, samen met hun huispersoneel. Daarop werd Horta opnieuw door Van Eetvelde aangesproken om het huis aan de rechterkant uit te breiden op een recent aangekocht terrein. Zo werd het oorspronkelijke huis aan weerskanten geflankeerd door twee asymmetrische vleugels. Uiteindelijk leidde de oorspronkelijke opdracht voor een door Van Eetvelde als eenvoudig bestempeld huis tot de realisatie van drie gebouwen. Ze droegen allen Horta’s stempel, ook al zat hun architectuur vol contrasten. aankoop door het Brussels hoofdstedelijk gewest In 1920, een jaar na het overlijden van Van Eetvelde, werd het huis verkocht. De nieuwe eigenaar liet onmiddellijk verbouwingen uitvoeren, waardoor het plan van het huis werd aangetast en verminkt. Het oorspronkelijke gebouw en de uitbreiding bleven sindsdien van elkaar gescheiden. In het begin van de jaren vijftig werd het nummer 4 aangekocht door de Federatie van Elektriciteits- en Gasnetbeheerders Synergrid, die vandaag nog steeds eigenaar is en er haar kantoren heeft. Het nummer 2 diende als huurhuis en werd in de tweede helft van de jaren vijftig bijna afgebroken. Het is dit pand dat nu door het Brussels Gewest werd aangekocht. unieke reconstructie van het ventilatiesysteem In het kader van het art-nouveaujaar in Brussel werden recent onder leiding van architecte Barbara Van der Wee ook restauratiewerken uitgevoerd in het centrale gebouw. Deze omvatten onder meer de restauratie van de glazen koepel en het ontvangstsalon, de reiniging en restauratie van de glasramen en de reconstructie van het ventilatiesysteem, waarmee Horta buitenlucht binnenbracht in de woning. Dit is uniek, want het systeem is in alle andere Horta-woningen vernietigd. Andere werken, zoals de restauratie van de eetzaal en de muurschilderingen op de bel-etage, moeten nog gebeuren. In de komende maanden zullen bezoekers deze werken als bijkomende attractie kunnen bewonderen. n tekst: luc de munck Foto’s: luc & laurent viatour Het BOp bezoekt het Hotel Van Eetvelde op maandagen 2 en 9 oktober. Info en inschrijvingen: zie kalender. l september - oktober 2023 BOp magazine l l 9

dagkalender 1 september tot 15 noVember 2023 Vrijdag 1 september l Repetitie BOcantus Maandag 4 september l Qigong l Schrijfatelier l Seniorengym l Turnen 50+ Dinsdag 5 september l Badminton l Country line dance l Dagstappers l Eksteroog l Sport je fit l Stoeldans Donderdag 7 september l Fietsclub l Fotoclub Vrijdag 8 september l Schrijfatelier Ukkel Maandag 11 september l Interactieve infosessie itsme l Qigong l Turnen 50+ Dinsdag 12 september l Badminton l Biodanza l Country line dance l Hoe gaat het? En met jou? l Leeslamp l Sport je fit Woensdag 13 september l Tekenatelier in Clos Bizet Donderdag 14 september l Fietsclub l Fotoclub l Workshop BeCode Vrijdag 15 september l Repetitie BOcantus Maandag 18 september l Powerwandeling l Qigong l Seniorengym l Turnen 50+ Dinsdag 19 september l Badminton l Country line dance l Eksteroog l Infosessie Febelfin l Samen over Dementie BXL l Sport je fit l Stoeldans 10 l l l BOp magazine september - oktober 2023 Donderdag 21 september l Beweging op verwijzing l Expo Art nouveau in Belvue l Fietsclub l Fotoclub l Roadtrip cultuureducatie Vrijdag 22 september l Repetitie en werkgroep BOcantus Maandag 25 september l Aquagym l Conditiesport l Spaans beginners/gevorderden l Qigong l Schrijfatelier l Tai chi l Topics & Practice l Turnen 50+ Dinsdag 26 september l Badminton l Biodanza l Countrydance l Parla Italiano l Qigong l Spaans – conversatie & grammatica l Speels boksen l Sport je fit l Yoga Woensdag 27 september l Senioretics l Turnen 50+ Donderdag 28 september l Conditiegym l Dagstappers l Dance mix l Fietsclub l Fotoclub l Practical English l Qigong l Speels boksen l Tone up l Workshop BeCode l Yogeletix Vrijdag 29 september l Lezing Expo 58 l Repetitie BOcantus Maandag 2 oktober l Aquagym l Bezoek Van Eetveldehuis l Conditiesport l Qigong l Seniorengym l Spaans beginners/gevorderden l Tai chi l Topics & Practice l Turnen 50+ l l l Dinsdag 3 oktober l Badminton l Countrydance l Eksteroog l Parla Italiano l Qigong l Spaans – conversatie & grammatica l Speels boksen l Sport je fit l Stoeldans l Yoga Woensdag 4 oktober l Senioretics l Tekenatelier in Clos Bizet l Turnen 50+ Donderdag 5 oktober l Conditiegym l Dance mix l Fietsclub l Fotoclub l Practical English l Qigong l Speels boksen l Tone up l Yogeletix Vrijdag 6 oktober l Repetitie BOcantus l Schrijfatelier Ukkel Maandag 9 oktober l Aquagym l Bezoek Van Eetveldehuis l Conditiesport l Gelukswandeling l Lezing ‘Waarom we bang zijn’ l Qigong l Spaans beginners/gevorderden l Tai chi l Topics & Practice l Turnen 50+ Dinsdag 10 oktober l Badminton l Biodanza l Countrydance l Hoe gaat het? En met jou? l Leeslamp l Parla Italiano l Qigong l Spaans – conversatie & grammatica l Speels boksen l Sport je fit l Yoga (beweging/creatieve oefeningen) Woensdag 11 oktober l Leeslamp Watermaal-Bosvoorde l Poëziecafé l Senioretics

l l l Turnen 50+ Donderdag 12 oktober l Conditiegym l Dance mix l Fotoclub l Practical English l Qigong l Speels boksen l Tone up l Workshop BeCode l Yogeletix Vrijdag 13 oktober l Repetitie BOcantus Maandag 16 oktober l Aquagym l Conditiesport l Powerwandeling l Qigong l Schrijfatelier l Seniorengym l Spaans beginners/gevorderden l Tai chi l Topics & Practice l Turnen 50+ l Workshop hartcoherentie Dinsdag 17 oktober l Badminton l Countrydance l Eksteroog l Lezing Expo 58 l Parla italiano l Qigong l Spaans – conversatie & grammatica l Speels boksen l Sport je fit l Stoeldans l Yoga Woensdag 18 oktober l Jazz binnenstebuiten l Senioretics l Turnen 50+ Donderdag 19 oktober l Beweging op verwijzing l Conditiegym l Dagstappers l Dance mix l Fotoclub l Kennismakingsconcert H.M.S Pinafore l Practical English l Qigong l Speels boksen l Tone up l Treinuitstap Gent l Yogeletix l dagkalender 1 september tot 15 noVember 2023 Vrijdag 20 oktober l Repetitie BOcantus Maandag 23 oktober l Aquagym l Conditiesport l Mediacafé Vief l Qigong l Spaans beginners/gevorderden l Tai chi l Topics & Practice l Turnen 50+ Dinsdag 24 oktober l Badminton l Bezoek Woonzorgcentrum De Wand l Biodanza l Countrydance l Qigong l Parla Italiano l Spaans – conversatie & grammatica l Speels boksen l Sport je fit l Yoga Woensdag 25 oktober l Senioretics l Turnen 50+ Donderdag 26 oktober l Conditiegym l Dance mix l Fotoclub l Practical English l Qigong l Speels boksen l Tone up l Workshop BeCode l Yogeletix Vrijdag 27 oktober l Aquarelatelier l Lezing Jean Paul Van Bendegem l Repetitie BOcantus Dinsdag 31 oktober l Stoeldans Vrijdag 3 november l Repetitie BOcantus l Schrijfatelier Ukkel Maandag 6 november l Aquagym l Conditiesport l Dagstappers l Les 1 ‘Regel je zorg online’ l Qigong l Schrijfatelier l Spaans beginners/gevorderden l Tai chi l Topics & Practice l Turnen 50+ Dinsdag 7 november l Badminton l Biodanza l Countrydance l Eksteroog l Hoe gaat het? En met jou? l Parla Italiano l Qigong l Spaans – conversatie & grammatica l Speels boksen l Sport je fit l Yoga Woensdag 8 november l Poëziecafé l Senioretics l Turnen 50+ Donderdag 9 november l Conditiegym l Dance mix l Fotoclub l Les 2 ‘Regel je zorg online’ l Practical English l Qigong l Speels boksen l Tone up l Yogeletix Vrijdag 10 november l Aquarelatelier l Grootouders in de 21ste eeuw l Les 3 ‘Regel je zorg online’ l Lezing ‘Slachthuizen in Brussel’ l Repetitie BOcantus Maandag 13 november l Aquagym l Conditiesport l Qigong l Seniorengym l Spaans beginners/gevorderden l Tai chi l Topics & Practice l Turnen 50+ Dinsdag 14 november l Badminton l Countrydance l Expo Antoni Tàpies l Leeslamp l Parla Italiano l Qigong l Spaans – conversatie & grammatica l Speels boksen l Sport je fit l Stoeldans l Yoga l september - oktober 2023 BOp magazine l l 11

kalender 1 september tot 15 noVember 2023 l l l 1. Surf naar www.bop.brussels. 2. Ga naar ACTIVITEITEN en klik op de gewenste rubriek: concerten, tentoonstellingen … 3. Bv. Digitaal: je krijgt een overzicht van de verschillende lezingen, cursussen, bezoeken, workshops, ... die we organiseren (afb. 1). 4. Klik op de gewenste activiteit: bv. DIGIBANKEN: WORKSHOPS NAJAAR op 14/09/2023. Nu krijg je een omschrijving en alle praktische informatie te zien. 5. Klik op de groene knop INSCHRIJVEN (afb. 2). 6. Vul minstens je naam, voornaam en e-mail in. Geef het juiste aantal personen tegen het correcte tarief in en vink het vakje ‘ik ben geen robot’ aan. Soms krijg je dan enkele foto’s te zien, waarbij je gevraagd wordt alle etalages of verkeersborden of andere items aan te vinken. Dit is een test die bewijst dat je geen (spam)robot bent. Als je dit goed doorlopen hebt, kan je daaronder op de knop INSCHRIJVEN klikken (afb. 3). 7. Nu krijg je op je scherm alle details van je inschrijving te zien. In je mailbox ontvang je een inschrijvingsbevestiging: als je die niet ontvangen hebt, dan ben je NIET ingeschreven! Neem dan zeker contact op met het onthaal. 8. Er is een extra voordeel om in te schrijven via onze website. Twee dagen voor aanvang van de activiteit waarvoor je ingeschreven bent, ontvang je een herinneringsmail. Handig om je afspraak niet te vergeten! 9. Inschrijven kan ook door te klikken op een gewenste dag in de maand-agenda of door te klikken op een ‘activiteit in de kijker’. Daarna verloopt het zoals hierboven beschreven. en bovendien zal het onthaal je dankbaar zijn. het is voor hen een administratieve last minder en zo hebben ze meer tijd om je te ontvangen en verder te helpen! 2. inSchriJven via de WeBSite ? ZO eenvOudig ! 1. 3. curSuS aQuarelatelier In deze cursus leer je de nodige vaardigheden van het aquarelleren aan. Zowel beginners als gevorderden zijn welkom. Je kan je enkel inschrijven voor de hele reeks van het voorof najaar. De lesgeefster is Lucienne Nijsters, lid van het Belgisch Instituut voor Aquarel. De volgende workshops hebben plaats op 27 oktober, 10 en 17 november, 1 en 22 december. Deze datums zijn onder voorbehoud, omwille van de verbouwingswerken in het BOp. Telkens op vrijdagvoormiddag van 9.30 tot 12 uur in het BOp. Deelname voor deze reeks van 5 lessen: 75 euro, met BOp-kaart 55 euro, koffie of frisdrank inbegrepen. Betaalcode: 43050. digitaal De digitale wereld gaat razendsnel vooruit. Sommigen kunnen goed volgen, anderen stuiten op problemen. Het BOp wil een handje toesteken door het organiseren van digitale ondersteuning. We helpen je digitaal op weg tijdens de mediacafés van Vief, onder begeleiding van een professional, 12 l l l BOp magazine september - oktober 2023 maar ook tijdens ons maandelijkse digicafés met onze vrijwilligers die jullie bijstaan als digitaal ondersteuner (of digihelper). Tot slot spoort de digitrein verder door Brussel met een aanbod van digitale ondersteuning én vorming (voor iedereen die graag anderen digitaal op weg wil helpen). Meer informatie over de Digitrein vind je op www.digitrein.be of via de deelnemende centra. l mediacafé met vief. Het BOp en Vief (een sociaal-culturele vereniging van en voor 65-plussers) organiseren samen een Mediacafé. Zit je met vragen of problemen over het gebruik van de smartphone, tablet of computer? Dan is dit Mediacafé de ideale manier om tijdens een babbel en een kop koffie een antwoord te krijgen op je multimedia-vragen. Neem je eigen tablet of smartphone mee en stel naar hartenlust je vragen aan de andere ‘cafégangers’. Samen zoeken we naar oplossingen. In geval van nood staat de medewerker van Vief je met raad en daad bij. De eerstvolgende Mediacafés zijn op maandag 23 oktober en dinsdag 28 november van 14 tot 16 uur in het BOp. Deelname: 5 euro, met BOp-kaart 3 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Betaalcode: 48011.

l l l kalender 1 september tot 15 noVember 2023 l digiworkshops met BOp-vrijwilligers. De digiworkshops zijn leer-en oefenmomenten waarbij we telkens werken rond een bepaald thema. De digihelpers (digitale ondersteuners) geven eerst een woordje uitleg en helpen jullie daarna verder op weg tijdens de oefeningen. De digiworkshop Basisinstellingen van je smartphone wordt over twee namiddagen verdeeld. Deel 1 heeft plaats op maandag 4 december en deel 2 op woensdag 6 december. Meer informatie en inschrijven op onze website www.bop. brussels. Op maandag 4 december en woensdag 6 december, telkens van 13.30 tot 16 uur in het BOp. Inschrijven is verplicht (plaatsen zijn beperkt). Deelname per sessie: 3 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro (inclusief koffie). Betaalcode: 48012. l interactieve infosessie itsme. Itsme is een manier om veilig in te loggen op verschillende online diensten. Het vervangt de nood aan een kaartlezer. Wil je graag extra informatie over het gebruik van itsme of wil je graag leren om je veilig online te identificeren, in te loggen, transacties te bevestigen of documenten te ondertekenen? Kom er alles over te weten tijdens deze infosessie over en met itsme zelf. Wil je graag zelf verder geholpen worden, dan neem je een laptop of smartphone, kaartlezer en je bankkaart mee. Maandag 11 september om 13.30 uur in Muntpunt. Gratis na inschrijving via info@bop.brussels. l interactieve infosessie online bankieren (Febelfin). Digitaal bankieren wint almaar meer aan populariteit en valt niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Wat kan je er allemaal mee doen? Waar moet je op letten? Is het wel veilig? Tijdens deze sessie geeft Febelfin, de koepelorganisatie van de financiële sector, meer uitleg over hoe je digitaal bankiert. Ook het fenomeen ‘phishing’ en andere online fraudevormen komen aan bod. Hoe gaan oplichters te werk en hoe herken je verdachte e-mails of sms’en? Ontdek het allemaal en gebruik de tips van Febelfin om je te beschermen tegen online fraude. Wil je graag zelf verder geholpen worden, neem dan een laptop of smartphone, kaartlezer en bankkaart mee. Dinsdag 19 september om 13u30 in Muntpunt. Gratis na inschrijving via info@bop.brussels. l Workshops Becode. Misschien heb je al gehoord over de Digibanken? Met de Digibanken wil Vlaanderen het risico op digitale uitsluiting verminderen door digitale toestellen, workshops en ondersteuning op maat te voorzien. In Brussel bevindt de Digibank ‘DigiBasics Brussel’ zich aan het Centraal Station. BeCode organiseert – in het kader van dit project en in samenwerking met het BOp – een aantal workshops gericht op ouderen. Tijdens deze workshops kan je op een praktische manier digitale basisvaardigheden aanleren. Thema’s zijn: leer werken met een tablet (14 september), veilig surfen & phishing (28 september), itsme (12 oktober) en allerhande digitale vragen (26 oktober). Inschrijven is noodzakelijk, want de plaatsen zijn beperkt. Op donderdag 14 en 28 september, 12 en 26 oktober. Telkens van 13.30 tot 15 uur bij BeCode Brussels, Kantersteen 10, 1000 Brussel. Gratis na inschrijving via info@bop.brussels. Wens je graag een tweedehands tablet te ontlenen, aangeboden door Digibanken? Neem dan contact op met lynn.decabooter@bop. brussels. l lessenreeks ‘regel zelf je zorg online’ – coponcho. Tijdens deze lessenreeks ‘Regel je zorg online’ van mantelzorgvereniging Coponcho helpt digihelper Frans je op weg in het online zorglandschap. Zo leer je in deze reeks van drie lessen werken met verschillende digitale gezondheidstools. Volgende thema’s komen aan bod: betrouwbare gezondheidsinformatie zoeken op het internet, online een zorgverlener zoeken, online een afspraak maken met een zorgverlener, je online ziekenfondsdossier raadplegen en werken met het portaal ‘mijngezondheid.be’. Tijdens de lessenreeks neem je een laptop of smartphone, kaartlezer en je bankkaart mee. Op 6, 9 en 10 november van 10 tot 12 uur in Muntpunt. Gratis na inschrijving via info@bop.brussels. l digitrein – mis hem niet. Om tegemoet te komen aan de vraag naar digitale ondersteuning is de Digitrein uitgewerkt. De Digitrein is een project om Brusselse ouderen digitaal te versterken en houdt halt aan gemeenschapscentra en/ of lokale dienstencentra van verschillende Brusselse gemeentes. De Digitrein bestaat uit twee trajecten: het traject van digitale ondersteuning voor ouderen én het vormingstraject voor iedereen die ouderen digitaal wil (leren) ondersteunen (DigiTrainer). De digitale ondersteunings- en leermogelijkheden voor ouderen bieden we aan in de vorm van individuele ondersteuning (Digidokter), ondersteuning in groep (Digicafé) en leer- en oefenmoment per thema (Digiworkshops). De Digitrein is een samenwerking van verschillende organisaties die ouderen de middelen willen geven om actief deel te nemen aan de almaar groeiende digitale aspecten van onze maatschappij. Dit project kwam tot stand dankzij de steun van de Vlaamse overheid. de digitrein houdt in het najaar 2023 nog halt in: n 1080 molenbeek, GC De Vaartkapoen (devaartkapoen@ vgc.be) en LDC Randstad. n 1083 ganshoren, LDC De Rotonde (info@ldc-de-rotonde.be). n 1040 etterbeek, Wijkhuis Chambéry (dc@chambery.be). l september - oktober 2023 BOp magazine l l 13

kalender 1 september tot 15 noVember 2023 l Inschrijven voor een Digitrein-sessie doe je rechtstreeks bij de deelnemende centra. Voor de exacte planning van de Digitrein kan je terecht op www.digitrein.be. Wil je graag aan de slag als vrijwilliger om anderen digitaal sterker te maken, schrijf je dan in op een van de digitrainer-momenten (trainingsdag voor digitaal ondersteuner) of neem contact met ons op via info@digitrein.be. l app-o-theek. Elke dinsdagnamiddag en woensdagvoormiddag kan je gratis terecht in de App-o-theek met algemene vragen over het gebruik van een computer, tablet of smartphone. Misschien zit je wel met specifieke vragen over online videochatten, e-boeken, het online aanbod van Muntpunt ...? Weet de App-o-theker het antwoord niet meteen, dan biedt de bibliotheek of het internet raad en zoeken we samen naar een oplossing. Je toestel herstellen doet de App-o-theker niet, raadgeven en mogelijke oplossingen aanreiken wel. Kom langs in Muntpunt en krijg persoonlijke hulp van de Appo-theker van dienst. Een afspraak vooraf hoeft niet. Op dinsdagnamiddag van 14 tot 16 uur en woensdagvoormiddag van 10 tot 12 uur in Muntpunt, Agora 0. Gratis, zonder inschrijving. FOtOcluB Zowel beginners als gevorderden kunnen terecht bij de fotoclub van het BOp, geleid door Leo Jo Estercam. De volgende bijeenkomsten hebben plaats op 7-14-21-28 september, 5-12-19-26 oktober, 9-16-23-30 november, 7-14-21 december. Opgelet: deze workshops vinden plaats in Huize Sint-Monika vzw, Blaesstraat 91, 1000 Brussel. Telkens op donderdagnamiddag van 13.30 tot 16.30 uur. Deelname per workshop: 4 euro, met BOp-kaart 3 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro, voor een tienbeurtenkaart betaal je 27 euro, mits omruiling van 25 Paspartoe-punten gratis. Koffie, thee of water zijn niet inbegrepen. Betaalcode: 43051 + datum. JaZZ BinnenSteBuiten Jazz is een fascinerende muziekvorm van de zwarte mensen uit de Verenigde Staten, ontstaan eind 19de eeuw en wereldwijd bekend vanaf de jaren dertig van de 20ste eeuw. Voordrachtgever is professor Piet Van de Craen, lid van de Antwerpse jazzclub. In samenwerking met GC De Rinck. Vrouwen in de kunst in een mannenwereld hebben het nooit makkelijk gehad. De jazzgeschiedenis is geen uitzondering. Vrouwelijke muzikanten hebben het moeilijker dan mannelijke. Vrouwelijke zangeressen worden nog net aanvaard, dan volgen pianisten maar vrouwelijke trompettisten, saxofonisten, trombonisten en andere instrumentisten zijn een ander verhaal. Deze afleveringen brengen vrouwelijke jazzartiesten in het centrum van de belangstelling. l l l Woensdag 18 oktober: Women Sing and Play the Blues, van Bessie Smith tot Brianna thomas. In de jaren twintig van de 20ste eeuw kenden blueszangeressen een korte periode van populariteit, daarna kwijnden ze weg. Maar de blues verdween nooit echt en met name in Chicago en in het zuiden overleefden ze. Deze aflevering van Bessie Smith tot Brianna Thomas brengt een overzicht van de belangrijkste en invloedrijkste vrouwelijke bluesartiesten. We ontmoeten bekende namen zoals Bessie Smith en Dinah Washington maar ook nieuwe zoals Cécile McLorin Salvant, Brianna Thomas en Catherine Russell. Van een duik in een vergeten geschiedenis naar bewonderenswaardige sterren vandaag. l Woensdag 22 november: vrouwelijke instrumentalisten, van valida Snow over mary lou Williams tot regina carter. Telkens op woensdag van 14 tot 16 uur in GC De Rinck, Dapperheidsplein 7, 1070 Anderlecht. Deelname: 6 euro, met BOp-kaart 5 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro, mits omruiling van 30 Paspartoepunten gratis. Inclusief syllabus. Betaalcode: 41725 + datum. leeSlamP in muntpunt Maandelijks komen we bijeen om samen een boek te bespreken. In een ongedwongen sfeer kan je met je medelezers van gedachten wisselen over het betreffende boek. Leeslamp is een leesclub voor iedereen die overdag tijd heeft. Je hoeft niet de hele reeks bij te wonen. Ken je iemand die geïnteresseerd is om mee te praten over een van de boeken? Breng haar of hem gerust mee. Probeer bij voorkeur het boek te ontlenen bij je plaatselijke bibliotheek. Zo niet kan je nog steeds terecht in Muntpunt. Telkens op dinsdag van 14 tot 15.30 uur, eenmaal per maand. Plaats: Muntpunt, zaal Zinneke 1, op de tweede verdieping boven het café. Volgende bijeenkomsten op 12 september, 10 oktober, 14 november en 12 december. De boeken van Leeslamp vind je online, met cover en korte inhoud op www.muntpunt. be/bezoeken/agenda/leeslamp. Gratis deelname. Info: Bart Braeckevelt, tel. 02 210 04 75, bart.braeckevelt@bop.brussels. l Dinsdag 12 september: Bier in de snookerclub – Waguih ghali. Egypte in de jaren vijftig. Koning Faroek is kort geleden van de troon gestoten en president Nasser vaart nu de Nijl op en neer in diens luxe jacht. Zijn beloften van vrijheid en land voor de armen zijn op niets uitgelopen. Ram en Font, studenten die hun studie hebben verwaarloosd om mee te 14 l l l BOp magazine september - oktober 2023

l l l kalender 1 september tot 15 noVember 2023 kunnen doen aan demonstraties gericht tegen Farouk en de Engelsen, brengen in Caïro hun tijd door in de snookerclub van Jamil, waar ze een pittig mengsel van bier, wodka en whisky drinken dat ze Bass noemen – ter nagedachtenis aan het Engelse bier dat in Egypte niet langer verkrijgbaar is. Voor Ram, de hoofdpersoon, is gokken belangrijker dan politiek. Zijn spitse geest, zijn ironische kijk op de zaken en zijn genadeloze zelfkritiek vormen een pantser tegen een wereld van hypocrisie – en tegelijkertijd zijn gevangenis. (237 pagina’s) l Dinsdag 10 oktober: hordubal – karel Čapek. Juraj Hordubal keert terug uit de VS waar hij acht jaar heeft gewerkt in de mijnen. Tijdens de terugreis droomt hij van de blije ontvangst door zijn nietsvermoedende vrouw en dochter – maar het loopt anders. Ze zijn van hem vervreemd en de knecht die inmiddels bij hen woont heeft zich ontpopt als de man des huizes. Juraj probeert zijn vrouw terug te winnen, maar voordat hij zijn doel bereikt heeft, overlijdt hij onder verdachte omstandigheden. We lezen het verhaal van Hordubal drie keer: één keer zoals hij het zelf beleeft, vervolgens zoals het door de politieagenten na zijn dood wordt vastgesteld, en ten slotte zoals de rechtbank erover oordeelt. Toch is zijn overlijden niet het ergste, licht Čapek in het nawoord bij deze roman toe. Het ware lot van Hordubal is wat hem na zijn dood overkomt: hoe zijn tragische geschiedenis tot gruis wordt in de handen van mensen die koste wat kost een sluitend bewijs willen leveren, hoe zijn goedbedoelde acties stuntelig en verdacht worden gemaakt en hoe zijn karakter op groteske wijze wordt misvormd. (176 pagina’s) l Dinsdag 14 november: Jaguarman – raoul de Jong. Op zijn 28ste ontmoet Raoul de Jong zijn Surinaamse vader voor het eerst. Ze praten hetzelfde, bewegen hetzelfde en geloven allebei in wonderen. Dan vertelt Raouls vader hem een verhaal dat blijft hangen: een van hun voorouders, een medicijnman, kon zichzelf transformeren in een jaguar. Gegrepen door dit mysterie besluit Raoul op onderzoek te gaan in Suriname. De geschiedenis van deze voormalig Nederlandse kolonie is er een van duisternis en slavernij, maar wie goed zoekt vindt ook veel hoop en levenskracht. Raoul zelf is het levende bewijs: zijn voorouders hebben op de een of andere manier overleefd. Tijdens zijn zoektocht, waarin hij kennismaakt met Surinaamse schrijvers, denkers en verzetshelden, ontdekt hij dat de kracht van de jaguar onmisbaar is geweest voor het land, en beseft hij hoeveel ieder mens daarvan kan leren. Met Jaguarman, geschreven als een avonturenroman, brengt Raoul de Jong een prachtige hommage aan het land van zijn vader. (256 pagina’s) l Dinsdag 12 december: Winter in Sokcho – elisa Shua dusapin. in Oudergem en Watermaal-Bosvoorde Samen met de bibliotheken van Watermaal-Bosvoorde (WB) en Oudergem (O) hebben we een tweede leesclub opgericht. Het opzet is hetzelfde als Leeslamp in Muntpunt (zie hierboven). Telkens de tweede woensdag van de maand, om de twee maanden. Afwisselend in de bibliotheek van Oudergem (O) en die van Watermaal-Bosvoorde (W-B). Telkens van 9.30 tot 11.30 uur. Volgende bijeenkomsten op 11 oktober (W-B), 13 december (O), 14 februari (W-B), 10 april (O) en 12 juni (W-B). Gratis deelname. Info: Bart Braeckevelt, 02 210 04 75, bart.braeckevelt@bop.brussels. POËZiecaFe Het BOp organiseert samen met het Muntpunt en GC De Markten in het najaar een reeks van 3 poëzienamiddagen. Voordrachtgever is Ivo Van Strijtem. Met de steun van Literatuur Vlaanderen. l Woensdag 11 oktober: Wijsheid is een vlinder (geen roofvogel). Via gedichten van onder meer Jaroslav Selfert, Werner Aspenström, Hans Andreus, Emily Dickinson, Robert Frost, Seamus Heaney … proberen we het belang van poëzie in ieders leven te benadrukken. Waar zijn we onze vleugels kwijtgeraakt? Hoe kunnen we wortelen in deze aarde en dit leven zonder laag-bij-de-gronds te worden. Wortels en vleugels. Nee wijsheid is geen roofvogel. l Woensdag 8 november: in de voetsporen van William Wordsworth. De kijk op het schrijven en beleven van poëzie werd onherroepelijk veranderd door deze Lake Districtdichter. Wij bekijken zijn leven en werk van naderbij en belichten enkele grote Britse dichters die in zijn voetsporen zijn getreden. Hierbij denk ik aan Ted Hughes en zijn Amerikaanse echtgenote Sylvia Plath. Ook Philip Larkin komt weer om de hoek kijken. En de Liverpool Poets, de poëtische broertjes van The Beatles. En Carol Ann Duffy. En … l Woensdag 13 december: ik ben niet, ik ben niet dan in uw aarde. Afspraak telkens om 14 uur in Muntpunt. Bijdrage: 8 euro, met BOp-kaart 6 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro, mits omruiling van 30 Paspartoepunten gratis. Syllabus inbegrepen. Betaalcode: 44050 + datum. SchriJFatelier in het BOp Er wordt veel geschreven en er zijn veel schrijfcursussen. Dit atelier onderscheidt zich door een platform aan te bieden, waar men zich kan uiten en zich op zijn gemak kan voelen. Het heeft niet de structuur van een cursus en er is geen druk. Het atelier wil je stimuleren om te schrijven en daarmee naar buiten te komen, in een veilige en gemoedelijke omgeving. Je kan er ervaren hoe anderen zich uitdrukken en zo van elkaar leren. Begeleider: Frans Vervliet. Als je een idee wil hebben van de teksten van het Schrijfatelier, kan je l september - oktober 2023 BOp magazine l l 15

kalender 1 september tot 15 noVember 2023 l altijd een tekst lezen op onze website: klik op Projecten en vervolgens op Schrijfatelier. Telkens op maandag om 14 uur, zowat om de drie weken in het BOp of in Muntpunt (zaal Zinneke 1, op de tweede verdieping boven het café). Volgende bijeenkomsten op 4 en 25 september, 16 oktober, 6 en 27 november, en 18 december. Wegens de verbouwingswerken hebben die ateliers allemaal plaats in Muntpunt, maar dat kan ‘en route’ nog wijzigen. Gratis deelname. Info en inschrijven: Bart Braeckevelt, tel. 02 210 04 75, bart.braeckevelt@bop.brussels. in de bibliotheek van ukkel Samen met de bibliotheek van Ukkel hebben we een schrijfatelier opgericht. De filosofie is dezelfde als van het hierboven beschreven schrijfatelier. Begeleider: Frans Vervliet. l l gevorderden). In deze groep analyseren en bespreken we de actualiteit, artikels en verhalen van Spaanse en LatijnsAmerikaanse auteurs. We praten over onze dagelijkse ervaringen. Door middel van lezen, schrijfoefeningen en andere activiteiten verbeteren we verder onze grammatica. Elke maandag om 10 uur. Betaalcode: 43020. Module start op 25 september. l Parla italiano 6 (6de jaar grammatica en conversatie). Lerares: Deborah Bandini. Elke dinsdag om 14 uur. Betaalcode: 43013. Module start op 26 september. Prijs per module van 15 lessen: 90 euro, met BOp-kaart 75 euro (fotokopieën inbegrepen). Geen lessen tijdens schoolvakanties. Info: Rony Verhasselt, tel. 02 210 04 62, rony.verhasselt@bop.brussels. De modules in het najaar zijn in samenwerking met en hebben plaats in GC De Rinck, Dapperheidsplein 7, 1070 Anderlecht. Vlot bereikbaar met het openbaar vervoer via metrohalte SintGuido. Tram 31 en 81 – bus 46 en 49 – metro 5 (richting Erasmus). Telkens op vrijdag van 14 tot 16 uur, eenmaal per maand. Volgende bijeenkomsten hebben plaats op 8 september, 6 oktober, 3 november en 1 december. In de Bibliotheek van Ukkel, De Broyerstraat 27, 1180 Brussel. Gratis deelname. Info en inschrijven: Bart Braeckevelt, tel. 02 210 04 75, bart.braeckevelt@bop. brussels. taalleergangen l topics & Practice (conversatie Engels). Lerares: Veronique Steens. Elke maandag om 9.30 uur. Betaalcode: 43001. Module start op 25 september. l Practical english (conversatie Engels). Lerares: Michelle Mildiner. Elke donderdag om 10 uur. Betaalcode: 43010. Module start op 28 september. l hablemos debutantes (Spaans voor beginners). Leer de basiswoordenschat en grammatica om jezelf voor te stellen, informatie te vragen en te geven, te praten over je smaak, je familie, je stad, het weer en nog veel meer. Op elk niveau gebruiken we een aangepast cursusboek en oefenboek. Elke maandag om 14 uur. Betaalcode: 43022. Module start op 25 september. l hablemos español intermedio (Spaans-conversatie & grammatica). Lerares: Beatriz Gómez-Alberdi. Op dit niveau leren we de verleden tijd te gebruiken om over onze ervaringen, reizen en herinneringen te praten. We breiden onze woordenschat uit door het lezen van korte verhalen en artikels. Aspecten van de Spaanse en Latijns-Amerikaanse cultuur komen aan bod. Elke dinsdag om 10 uur. Betaalcode 43021. Module start op 26 september. l hablemos español avanzado (conversatie Spaans voor 16 l l l BOp magazine september - oktober 2023 tekenatelier Heb je zin om te tekenen of wil je jouw tekentalent graag bijslijpen? Patrick en Irma helpen je tijdens de tekenateliers verder op weg met een aantal handvaten en tips. Je brengt zelf je materiaal mee, zodat je tijdens de ateliers meteen zaken kan uitproberen of in de verf kan zetten. tekenatelier met irma: nog te bepalen. Bij interesse mail je lynn.decabooter@bop.brussels. tekenatelier met Patrick: op woensdag 30 augustus, 13 september en 4 oktober van 14 tot 16 uur. Locatie: WZC Clos Bizet, Bergensesteenweg 909, 1070 Anderlecht. Openbaar vervoer: metro 5 (Erasmus) tot aan halte ‘Bizet’ - bus 141, 144, 170 en 171 tot aan halte ‘Anderlecht Veeweide’. Deelname per sessie: 5 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Schrijf het juiste bedrag over met de mededeling ‘Tekenatelier + datum + betaalcode 43059’. Betalen kan ook vooraf in het BOp, cash of met bancontact. Ter plaatse betalen bij Clos Bizet is niet mogelijk! cultuur rOadtriP cultuureducatie PuBliQ: de waarde van cultuureducatie en participatie voor een diverse, grootstedelijke ouderengroep Brussel wordt hyperdivers. Op welke manieren kunnen we mensen van alle leeftijden en achtergronden toch met elkaar verbinden? Hoe kunnen kunst en cultuur hier een rol van betekenis in spelen? De Roadtrip Cultuureducatie 2023 van Publiq houdt in september halt in STAYtion. Het event neemt je mee langs de diversiteit van cultuureducatie en zoomt dit keer in op de hyperdiversiteit en vergrijzing in Brussel. We laten eerst Hans Vandecandelaere aan het woord over Hyperdivers Brussel. Zijn lezing focust op Brussel als hyperdiverse stad in het algemeen en ouder worden

l l l kalender 1 september tot 15 noVember 2023 in de grootstad in het bijzonder. Specifiek voor deze laatste vraag zoomen we in op de werking van Labolobo vzw. Labolobo gelooft in een wereld van diversiteit en sterke sociale banden, waarin elke generatie iets te leren en te ontdekken heeft van de andere. Tijdens een artistieke workshop dompelt Labolobo je onder in hun manier van werken en ontdekken we zelf de kracht van verbinding. Een samenwerking van Destelheide en het BOp. Op donderdag 21 september: onthaal vanaf 13 uur, start om 13.30 uur, einde voorzien om 17.30 uur. Locatie: STAYtion, Station Jette (Kardinaal Mercierplein 22, 1090 Jette). Om deel te kunnen nemen, koop je een ticket voor de roadtrip cultuureducatie 2023 (4 events) via Publiq. Info en inschrijven: www. publiq.be. leZingen l Vrijdag 29 september: expo 58 – deel 1, op weg naar de expo. Hoe kwam het landelijke dorp Laken vanaf de 17de eeuw in de belangstelling van adel en bourgeoisie? Welke rol speelde koning Leopold II met zijn aankopen van gronden in Ossegem-Heizel. Wat waren de plannen van de stad Brussel nadat ze Laken hadden geannexeerd? Welke enorme voorbereidingen waren nodig om expo ’58 mogelijk te maken? Hoe kregen ze al dat zware materieel tot bij het Heizelplateau? Deze lezing eindigt figuurlijk én letterlijk bij de negen ingangspoorten van Expo ’58. l Vrijdag 10 en 17 november: geschiedenis van de beestenverkoop en de slachthuizen in Brussel. Deze 2 verschillende lezingen handelen over de middeleeuwen, met het verhaal over de beestenmarkten in de stad en de slachtactiviteiten in de buurt van de Beenhouwersstraat. Een ander hoofdstuk handelt over de 19de -eeuwse bevolkingsexplosie en de bouw van meerdere gemeentelijke slachthuizen in en rond Brussel, met het daaraan gekoppelde onderlinge concurrentieconflict. Het grootste deel van deze lezingen gaat over het ontstaan en de groei van de slachthuizen van Anderlecht tot en met de recentere moderniseringen. Voordrachtgever: Joris Sleebus. In samenwerking met GC De Rinck. Afspraak telkens om 14 uur in GC De Rinck, Dapperheidsplein 7, 1070 Anderlecht. Bijdrage per lezing 6 euro, met BOp-kaart 5 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Betaalcode 41226 + datum. muZiek l Donderdag 19 oktober: kennismakingsconcert h.m.S. Pinafore, een van de meest succesrijke Britse komische opera’s ooit. Liefhebbers willen hier zeker van meegenieten en dat is dus een voorproefje waard. Voorproeven? Zeg maar kennismakingsconcert. Tijdens een uurtje geven solisten van het Brussels Operettetheater met pianobegeleiding een gezicht aan belangrijke passages van H.M.S Pinafore. Dit heet nu al genieten en in december kan je de complete voorstelling bijwonen. Afspraak om 14.30 uur in de Begijnhofkerk, Begijnhofplein, 1000 Brussel. Bijdrage: 5 euro, met BOp-kaart 4 euro; Paspartoekansentarief 2 euro. Betaalcode: 41719. l Dinsdag 17 oktober: expo 58 – deel 2, de hele wereld op een plek. Deze lezing vat aan waar de vorige eindigde: de ingangspoorten van Expo 58. Hoe was Expo 58 ruimtelijk opgevat en hoe konden de 42 miljoen bezoekers de enorme tentoonstellingsafstanden overbruggen? Wat waren de mooiste en meest gedurfde paviljoenen? Wat kregen de Expo-bezoekers aan eten, drinken en ontspanning aangeboden? Wat was de charme van Expo 58 by night? De presentatie bevat onder meer talrijke viewmaster-beelden die voordrachtgever Joris Sleebus de voorbije jaren verzamelde. In samenwerking met GC De Rinck. Afspraak telkens om 14 uur in GC De Rinck, Dapperheidsplein 7, 1070 Anderlecht. Bijdrage per lezing 6 euro, met BOp-kaart 5 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Betaalcode: 41223-29 september en 41224-17 oktober. OP StaP met de trein l Donderdag 19 oktober: expo Jan van imschoot & wandeling ‘gent, een natuurlijke schoonheid’. Met ‘The End is Never Near’ brengt S.M.A.K. een eerste uitgebreide overzichtstentoonstelling van de Belgische schilder Jan Van Imschoot. Het werk van Van Imschoot is opgebouwd rond historische thema’s uit de literatuur en de kunstgeschiedenis, en slaat een brug naar voorgangers zoals Caravaggio, Tintoretto, Goya en Manet. De kunstenaar gaat een voortdurende dialoog aan met het verleden, waarin hij zich vaak met een dosis cynisme vaak richt op fenomenen of figuren die zich in de marge van de hedendaagse maatschappij bevinden. Met een 90-tal schilderijen, van zijn beginperiode tot vandaag, is dit de grootste tentoonstelling van Jan Van Imschoot tot nu toe, zowel nationaal als internationaal. In de namiddag maken we een wandeling, die vertrekt aan het S.M.A.K. en ons brengt naar minder bekende delen van de stad. In dit verhaal spelen water, groen en monumenten de hoofdrol. We beëindigen onze wandeling in de buurt van de Kouter. Wandeling met een gids van Gandante. Afspraak om 8.45 uur in de lokettenhal van het Centraal Station. Prijs: 31 euro, met BOp-kaart 29 euro, exclusief treinticket. Betaalcode: 41614. l september - oktober 2023 BOp magazine l l 17

kalender 1 september tot 15 noVember 2023 l tentOOnStellingen & muSea l Donderdag 21 september: art nouveau. uitzonderlijke objecten met een verhaal. Ontdek in deze tentoonstelling meesterwerken uit de art-nouveaucollectie van de Koning Boudewijnstichting en de bijzondere verhalen achter deze objecten. Dankzij de vrijgevigheid van mecenassen kon de Stichting werk verwerven van onder anderen Victor Horta, Philippe Wolfers en Henry Van de Velde. Kunstenaarsjuwelen, meubelen, boekbanden … een enorme variëteit aan stukken, die gewoonlijk in verschillende Belgische musea te zien zijn en nu uitzonderlijk in het BELvue museum samengebracht werden. De tentoonstelling op zich is gratis toegankelijk en op de Open Monumentendagen van 16 en 17 september kan je deelnemen aan gratis rondleidingen. Met het BOp bezoek je de tentoonstelling onder de deskundige begeleiding van gids Luc De Munck. Lees ook het artikel over deze expo op pagina 8. Afspraak om 14 uur in het BELvue museum, Paleizenplein 7, 1000 Brussel. Bijdrage: 6 euro, met BOp-kaart 4 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Betaalcode: 41322. l Maandag 2 en 9 oktober: hotel van eetvelde. Victor Horta bouwde op nr.4 van de Palmerstonlaan een van zijn meest gedurfde woningen. Bouwheer was Baron Van Eetvelde, staatssecretaris van de Congostaat. Het huis was opgevat om officiële ontvangsten te organiseren voor de politieke wereld. Het luxueuze interieur baadt in een zee van licht en kijkt uit over de vijvers in de wijk van de squares. Tijdens dit art-nouveaujaar kan je ook het bijgebouw bezoeken, eveneens door Horta opgetrokken. Het bureau van mijnheer Van Eetvelde is er in ondergebracht. Het hotel Van Eetvelde behoort tot het Unesco Werelderfgoed. Bezoek onder de deskundige begeleiding van Luc De Munck. Lees ook het artikel op pagina 9. l l de jaren ’60 en ’70. De tentoonstelling vervolgt met zijn vernissen uit de jaren ’80, waarmee hij enkele jaren eerder begon toen de Spaanse democratie het levenslicht zag, en wordt afgesloten met werken uit de jaren ’90, waarin Tàpies het formele en materiële experiment dat altijd centraal stond in zijn praktijk voortzette. Afspraak om 14 uur in Bozar, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel. Prijs: 16 euro, met BOp-kaart 14 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro, voor toegang en gids. Het voordelig combitarief kan je niet combineren met de Museumpas. Betaalcode 41324. tentOOnStellingen in het BOp Het BOp en het Artistiek Huis (Cultuurvuur) willen samen de creativiteit van 50-plussers ondersteunen. Zo kunnen zij gratis de ruimtes van het BOp gebruiken om tentoon te stellen. Wegens de verbouwingswerken in het BOp lopen er tijdelijk geen tentoonstellingen. SPOrt Afspraak telkens om 14 uur aan Hotel Van Eetvelde, Palmerstonlaan 4, 1000 Brussel. Prijs: 16 euro, met BOp-kaart 14 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro, voor toegang en gids. Betaalcode: 41323 + datum. l Dinsdag 14 november: antoni tàpies. Bozar blikt terug op het werk van Antoni Tàpies (Barcelona, 1923-2012) met een retrospectieve, die een tijdreis maakt tussen 1944 en de jaren 1990. Het is de eerste grote tentoonstelling in België die een volledig beeld geeft van het werk van de kunstenaar. Meer dan 120 werken zijn na enkele decennia voor het eerst weer bij Bozar te zien. Van vroege tekeningen en zelfportretten gaat de tentoonstelling verder met zijn ‘materieschilderijen’ uit de jaren ’50 en de voorwerpen en assemblages uit 18 l l l BOp magazine september - oktober 2023 l Wandelingen met de ‘dagstappers’. Klaar voor een uitdaging, wandel je graag in groep? Met de dagstappers ben je een ganse dag op stap. De wandelingen zijn zowat 15 à 20 km lang. Meer details vind je in de folder, te verkrijgen op de sportdienst, 02 210 04 65 of ingrid.peeters@bop.brussels. 5 september: chaudfontaine (15 km). Info: 0477 52 28 02. 28 september: Pécrot-heverlee (20 km). Info: 0498 32 81 61. 19 oktober: Beernem-Brugge (19 km). Info: 0468 01 03 33. 6 november: hoegaarden (16 km). Info: 0498 32 81 61. l Wandelen met eksteroog. Tweemaal per maand op dinsdag een wandeling van een halve dag. Van 10.30 tot 13 uur. Maximum afstand 7 km. Gedetailleerde folder te verkrijgen op de sportdienst, 02 210 04 64. ann.derkinderen@bop. brussels. Contacteer de tochtleider (zie de telefoonnummers) om op de hoogte te zijn van eventuele wijzigingen. 5 september: Wandeling in Overijse. Info: 0479 35 97 41 of 0474 92 16 15. 19 september: humbeek. Info: 0495 26 60 43. 3 oktober: Beigem. Info: 0471 38 67 86. 17 oktober: laarbeekbos. Info: 0474 70 98 23. 7 november: Steenhuffel. Info: 0471 38 67 86. l Fietsclub 50+. Wekelijkse fietstochten van zowat 55 km, op donderdag tussen april en oktober. Verschillende startplaatsen in de buurt van Brussel. Start om 10 uur, terugkomst rond 16 uur. Onderweg picknick in een plaatselijk café. Deelname: 1 euro per fietstocht. Inschrijven is niet nodig. Vraag de folder met alle fietstochten aan bij ingrid.peeters@ bop.brussels of 02 210 04 65. 7 september: Pajottelandroute (LH). Info: 0494 10 50 33. 14 september: hofstade 2 (V). Info: 0486 15 76 75. 21 september: kanaalroute (V). Info: 0479 01 38 56. 28 september: denderland (V). Info: 0479 60 57 33. 5 oktober: in en om die keureroute (LH). Info: 0472 44 43 27. l nordic walking. Wandeltochten van ongeveer 8 km. Tweewekelijks op dinsdag, telkens van 10 tot 12.30 uur. Vraag

l l l kalender 1 september tot 15 noVember 2023 de uitgebreide folder aan bij Christiane Geryl, 02 660 13 27 of 498 53 82 84, gerychrist@voo.be. WekeliJkS SPOrtaanBOd van het BOp, vgc, cultuurvuur, gc de kroon, gc essegem, ldc adO icarus, ldc de kaai en Badminton 50+ l aquagym. Bewegen in het water: het is een van de beste manieren om reuma en artrose te voorkomen en om spieren en gewrichten soepel te maken. Door de weerstand van het water worden spieren ook steviger. Bij aquagym is het risico op letsels zeer klein, want het lichaamsgewicht wordt gedragen door het water. Lesgever: Guy Van Aken. Wekelijks op maandag van 16 tot 17 uur in het zwembad van Neder-Over-Heembeek, Lombardsijdestraat 120. l Badmintonclub 50+. Een partijtje badmintonnen in een gezellige en ontspannen sfeer? Dat kan bij Badmintonclub 50+, een club die al meer dan 30 jaar bestaat. Ervaring is niet vereist. Wekelijks op dinsdag van 14 tot 16 uur. Plaats: Sporthal De Maalbeek, Oudergemlaan 126, 1040 Etterbeek. Info: Jeannine Neukermans, 02 305 39 87. l Biodanza. nieuW! Een unieke manier van bewegen. Geen stapjes leren of partner nodig. Eenvoudig voor alle leeftijden. De afwisselende, speciaal geselecteerde muziek doet vanzelf bewegen met de ander en de groep. Vreugde, plezier, respect, genegenheid en vriendschap staan centraal. Lesgever: Miriam Esser, biodanza-facilitator onder supervisie. Tweewekelijks op dinsdag van 10 tot 12 uur. Plaats: Grand Hospice, Groot Godshuisstraat 7, 1000 Brussel. l conditiegym. In beweging blijven is belangrijk. Gym is goed voor de bloedsomloop, kracht en lenigheid. Het maakt je spieren en gewrichten soepeler. Er worden geen prestaties verwacht, de gezelligheid staat centraal. Lesgever: Kamal Abed of Hamza Abutaleb. met Country Line Dance is hier aan het goede adres. Wij leren jullie de beginnersdansen, de basispasjes en de juiste termen aan. Zo kan je na een jaar aansluiten bij een dansclub in je buurt. Geen sportschoenen of naaldhakken. Lesgever: Camille van Assel. Wekelijks op dinsdag van 17 tot 18 uur in LDC ADO Icarus, Peter Benoitplein 22,1150 Neder-Over-Heembeek. l dance mix. Tijdens deze lessen leren we de techniek aan van verschillende dansstijlen, aangevuld met spierversterkende oefeningen. Een mix van techniek en verschillende dansstijlen, aangevuld met spierversterkende oefeningen. Op leuke en dansbare muziek. Lesgever: Guy Van Aken. Wekelijks op woensdag van 11 tot 12 uur in Vrijetijdspunt Comenius, Dapperenstraat 20, 1081 Koekelberg. Wekelijks op donderdag van 10 tot 11 uur in GC De Kroon, Jean Baptiste Vandendrieschstraat 19, 1082 Sint-Agatha-Berchem. l conditiesport. nieuW! Een conditieles met naast krachten leningheidsoefeningen ook ludieke spelvormen zoals kin-ball, minibadminton, spikeball, minihockey, new games, speed stacking … Lesgever: Hamza Abutaleb. Wekelijks op maandag van 10.30 tot 11.30 uur in vrijetijdspunt Comenius, Dapperenstraat 20, 1081 Koekelberg. l country line dance. nieuW! Wie zin heeft om te starten Wekelijks op donderdag van 14 tot 15 uur in het Grand Hospice, Groot Godshuisstraat 7, 1000 Brussel. l Powerwandeling. nieuW! Deze gezondheidswandeling leert ons de voordelen kennen van wandelen in de natuur. We voeren kracht-, balans-, coördinatie- en stabiliteitsoefeningen uit. Dit om zowel lichaam als geest te stimuleren. Ook vragen als waarom, hoe lang, wat en hoe worden uitvoerig besproken. Dit alles samen met ademhalingsoefeningen/technieken zal je gezondheid bevorderen. Lesgever: Filip Debast: beweegexpert en leefstijlcoach. Maandelijks (18 september en 16 oktober) op maandag van 11.15 tot 12.45 uur in GC De Kroon, J.B. Vandendrieschstraat 19, 1082 Sint-Agatha-Berchem. l Qi gong bestaat uit trage bewegingen die je rustig en vloeiend uitvoert, met een diepe buikademhaling. Bedoeling is om de doorstroming van bloed en energie in het lichaam te verbeteren. We maken de gewrichten los en we werken aan een goede houding, zowel zittend, staand als stappend. Lesgever: François Deschamps. Wekelijks op donderdag van 10.30 tot 11.30 uur in het Grand Hospice, Groot Godshuisstraat 7, 1000 Brussel. Wekelijks op maandag van 13.30 tot 14.30 uur in LDC ADO Icarus, Peter Benoitplein 22, 1150 Neder-Over-Heembeek. l Seniorengym. Blijf fit en gezond met gymnastiek. Je verbetert je kracht, lenigheid en uithouding door gevarieerde lessen op ieders niveau. Lesgever: Hamza Abutaleb. Tweewekelijks op maandag van 13.30 tot 14.30 uur in LDC De Kaai, Adolphe Willemynstraat 113, 1080 Anderlecht. l Senioretics. Met deze vorm van ‘callanetics’ kan je je figuur onderhouden. Het doel is je lichaam sterker te maken door spierversterkende oefeningen uit te voeren, op een rustige manier. De oefeningen focussen op buik-, bil-, beenen rugspieren. Lesgever: Guy Van Aken. Wekelijks op woensdag van 10 tot 11 uur (semi-gevorderden) en van 11 tot 12 uur (beginners) in het Grand Hospice, Groot l september - oktober 2023 BOp magazine l l 19

kalender 1 september tot 15 noVember 2023 l Godshuisstraat 7, 1000 Brussel. l Speels boksen. Laagdrempelige boksles waar je fit en blij van wordt. Een les ziet er als volgt uit: de gewrichten soepel maken, lichte cardio-oefeningen, basistechnieken aanleren, rondjes boksen met enkel contact op de handschoenen én natuurlijk komen ook spierversterkende oefeningen aan bod. Zowel voor starters als semi-gevorderden. Voor de eerste lessen is het niet nodig om over bokshandschoenen te beschikken. Lesgever: Abdelhay El Ouarroudi. Wekelijks op dinsdag van 14 tot 15.30 uur en op donderdag van 10 tot 11 uur in Grand Hospice (bokszaal), Groot Godshuisstraat 7, 1000 Brussel. l Sport je fit. Een intensieve les waarbij we alle spiergroepen trainen. Een pittige en uitdagende total workout. Het doel is om kracht en uithouding te verbeteren door groepstrainingen. Lesgever: Kathleen Smets. Wekelijks op dinsdag van 10 tot 11 uur in GC De Kroon, J.B. Vandendrieschstraat 19, 1082 Sint-Agatha-Berchem. l Stoeldans – fysiek en online. Deze les heeft niet enkel plaats in de zaal, ook online kan je deelnemen. Zittend op een stoel en met muzikale ondersteuning van ‘golden oldies’ en klassiekers, zetten we onze spieren aan het werk. We trainen ook ons geheugen en coördinatievermogen. Lesgevers: Lise Leonard en Rudy Blauwbloeme. Fysiek tweewekelijks en online wekelijks, telkens op dinsdag van 10 tot 11 uur in het Grand Hospice, Grootgodshuisstraat 7, 1000 Brussel. Voor het online aanbod: www.fedos.be en klikken op het weekprogramma van Studio Bubble2bubble. l tai chi 24 vormen. Door de opeenvolging van zachte, rustige en vloeiende bewegingen slaag je erin om je lichaam soepel, sterk en gezond te houden. Dit op een eenvoudige en rustige wijze. Lesgever: Vinciane Cappelle. l l yogahoudingen verbinden we ons met wat er leeft en stimuleren we de creativiteit. Via lichamelijke oefeningen (yogahoudingen, meditaties, relaxaties, body-mind work), delen we een moment, gewijd aan artistieke expressie via verschillende media (schrijven, dans, collage, tekenen …). Beide lessen kan je na elkaar volgen. Lesgever: Charlotte Verdin. Wekelijks op dinsdag van 14 tot 15 uur (beweging) en van 15 tot 16 uur (creativiteit) in vrijetijdspunt Comenius, Dapperenstraat 20, 1081 Koekelberg. l Yogaletix. nieuW! Een rustige, toch intensieve les waarin yoga en pilatesoefeningen harmonieus verwerkt zijn. Met de nadruk op een correcte ademhaling. Lesgever: Guy Van Aken. Wekelijks op donderdag van 15 tot 16 uur in Grand Hospice, Grootgodshuisstraat 7, 1000 Brussel. Wekelijks op maandag van 13 tot 14.30 uur (starters) en van 14.45 tot 15.45 uur (semi-gevorderden) in Vrijetijdspunt Comenius, Dapperenstraat 20, 1081 Koekelberg. l tone up. Een spierversterkende les zonder springen en lopen, waarin alle spiergroepen aan bod komen. Iedereen kan op eigen niveau werken. Lesgever: Thimothée Willems. Wekelijks op donderdag van 9 tot 10 uur in Grand Hospice, Groot Godshuisstraat 7, 1000 Brussel. l turnen 50+. Ben je 50+ en wil je gezond blijven? Deze gezellige turnles verbetert je conditie en houdt je fit en soepel. Lesgever: Jonathan De Souter. Wekelijks op maandag van 10.30 tot 11.30 uur en op woensdag van 10 tot 11 uur in GC Essegem, Leopold I-straat 329, 1090 Jette. l Yoga, beweging en creativiteit. nieuW! Door rustige 20 l l l BOp magazine september - oktober 2023 De folder van het GOLD-sportaanbod 2023-2024 kan je aanvragen bij ann.derkinderen@bop.brussels, 02 210 04 64 of ingrid.peeters@bop.brussels, 02 210 04 65. Prijs: 35 euro voor een tienbeurtenkaart (Gold-sportkaart). Met deze kaart kan je deelnemen aan alle bovenstaande activiteiten. Twijfel je er nog aan welke sport je graag zou beoefenen? Kom dan gerust langs en volg een gratis kennismakingsles (enkel voor nieuwe deelnemers en/of nieuwe lessenreeksen). Na ontvangst van betaling krijg je de Gold-sportkaart toegestuurd. In ruil voor een volle sportkaart ontvang je 10 Paspartoepunten. BOp-kaarthouders krijgen 3 extra beurten. Recht op een verhoogde tegemoetkoming? Dan is de Paspartoe gratis en een jaar geldig. Je ontvangt 13 beurten in plaats van 10 op je Gold-sportkaart. Betaalcode: 35010. Voor deze (twee)wekelijkse sportactiviteiten hoef je je niet in te schrijven! WelZiJn l Dinsdag 12 september, 10 oktober, 7 november: hoe gaat het? en met jou? Elkaar ontmoeten, een praatje met elkaar slaan. Mensen zijn sociale wezens. We hebben allen nood aan betekenisvol contact met anderen. Tijdens maandelijkse bijeenkomsten in het BOp praten we over wat ons bezighoudt op dat moment en over wat we willen delen met anderen. Vertel jij graag hoe het met je gaat en hoor je dat ook graag van anderen? De praatgroep ‘Hoe gaat het? En met jou?’ is een open initiatief. Je bepaalt zelf of je iedere keer komt, wanneer het je past of enkel wanneer je daar zin

l l l kalender 1 september tot 15 noVember 2023 in hebt. Sowieso ben je van harte welkom! Het enige wat we vragen is om je voor elke bijeenkomst in te schrijven. Bijeenkomsten van 14 tot 16 uur in het BOp. Wegens de verbouwingswerken in het BOp vindt de bijeenkomst van 12 september plaats in het lokaal dienstencentrum Het Anker, Marcqstraat 25, 1000 Brussel, op 5 à 10 minuten loopafstand van het BOp. Je kan rechtstreeks naar daar gaan of samen met Inge vertrekken vanuit het BOp om 13.45 uur. Gratis deelname. l Dinsdag 19 september: Samen over dementie BXl: omgaan met veranderend gedrag. Wil je meer weten over dementie? Wil je jouw verhaal en/of bezorgdheden kwijt? Of wil je horen hoe anderen hiermee omgaan? Dat kan op onze bijeenkomsten ‘Samen over Dementie BXL’ die vijf keer per jaar plaatsvinden in het BOp. Bij elke bijeenkomst gaan we dieper in op een thema rond dementie. Deze keer brengen we mantelzorgers samen om in gesprek te gaan over hun ervaringen over het veranderend gedrag van de persoon met dementie. Als naaste is het vaak erg moeilijk om hierop te reageren en hier mee om te gaan. Een pasklare oplossing is er niet altijd, maar inzicht krijgen in de oorzaken van het veranderende gedrag kan helpen om dit beter te begrijpen en biedt handvaten om ermee om te kunnen gaan. Een medewerker van het Expertisecentrum Dementie brOes begeleidt dit groepsgesprek. Van 18 uur tot 20 uur in het BOp. Voor elke deelnemers is een broodje voorzien. Gratis deelname, enkel op inschrijving via broes@dementie.be of via het BOp. l Maandag 9 oktober: gelukswandeling. Elke dag ernaar streven om voldoende stappen te zetten: dat is top! Er nog eens geluksopdrachten aan koppelen: super! Dat is dan een gelukswandeling. We trakteren je naast een frisse neus ook op een meet-and-greet met de geluksdriehoek. Stap voor stap ontdekken we wat mentaal welbevinden is en hoe we eraan kunnen werken. De gelukswandeling brengt ons langs stilteplekken en leuke locaties in het centrum van Brussel. De doe-opdrachten tijdens het traject maken er een ludieke én inspirerende tocht van. Deze wandeling is een initiatief van de BOp-sportdienst in samenwerking met Logo (Lokaal GezondheidsOverleg). Een medewerker van Logo Brussel begeleidt deze wandeling. opdracht als je denkt aan de vele problemen die elke dag in de kranten verschijnen. Onze wereld lijkt steeds onveiliger te worden. Maar klopt dat wel? Bram Vervliet is overtuigd van niet, maar hij ziet wel hoe angst meer en meer binnensluipt in onze maatschappij, in onze levens en onze geest. Waar komt die angst vandaan? Wat bedoelen we wanneer we zeggen dat we bang zijn? En zijn die angsten aangeboren of aangeleerd? In het kader van de Tiendaagse van de Geestelijke Gezondheid en de campagne ‘Samen veerkrachtig’ organiseren het BOp, de Bezoekersgroep Begijnhof en Muntpunt een lezing met Bram Vervliet, hoofddocent psychologie aan de KU Leuven en angstexpert. Hij bracht in 2022 het boek ‘Waarom we bang zijn’ uit. Meer hierover verder in dit magazine. Om 10 uur in Muntpunt in het Literair salon. Gratis. Enkel op inschrijving via het BOp. l Maandag 16 oktober: adem de stress uit je leven via je hart. Voel je je soms zenuwachtig en/of onrustig? Heb je last van hyperventilatie? Weet je met jezelf geen blijf? Voel je hinder bij een oppervlakkige ademhaling … Hartcoherentie betekent dat je op een bepaalde manier gaat ademhalen zódanig dat je hart en je lichaam in een zeer ontspannen toestand komen. Het is een wetenschappelijk onderbouwde ademhalingstechniek om veerkracht op te bouwen. Hierdoor kan je onder andere beter met stress omgaan. In de praktijk blijkt het een eenvoudige, voor iedereen haalbare oefening die ongeveer 10 minuten tijd vraagt en meetbaar is. In deze workshop staan we ook stil bij de stressmechanismen van ons lichaam, om ze beter te begrijpen. Hartcoherentie helpt bij stress, burn-out, faalangst, nervositeit, concentratieproblemen, slecht slapen, chronische pijnen, CVS en nog veel meer. Lesgever is Ann Van Hecke, psychotherapeute. In samenwerking met de VGC-sportdienst. Van 13.30 tot 16 uur bij de VGC, zaal Zavel, Emile Jacmainlaan 135, 1000 Brussel. Aanmelden bij het onthaal van de VGC vanaf 13.15 uur. Deelname: 9 euro, met BOp-kaart 7 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Beperkt aantal plaatsen. Betaalcode: 30026. l Dinsdag 24 oktober: Bezoek woonzorgcentrum de Wand. Ben je benieuwd hoe het er aan toe gaat achter de deuren van dit rusthuis in Laken? We krijgen er een rondleiding en een warme maaltijd: soep, hoofdgerecht en dessert van de eigen warme keuken. Afspraak op het BOp om 11 uur, om samen met het openbaar vervoer naar De Wandstraat 209 in Laken te gaan. Inschrijven voor 15 oktober via 02 210 04 67, info@bop.brussels of www. bop.brussels. Of door 15 euro over te schrijven op het rekeningnummer van het BOp, met vermelding van Bezoek De Wand + betaalcode 47051. Meer info bij claudine.pauwels@bop.brussels. Afspraak aan het onthaal van het BOp om 13.30 uur. Gratis. Inschrijven via het BOp. l Maandag 9 oktober: Waarom we bang zijn. de oorsprong en toekomst van angst. ‘Vrij van vrees’ leven behoort tot de universele rechten van de mens. Leven in een wereld zonder angst. Maar dat lijkt een haast onmogelijke l september - oktober 2023 BOp magazine l l 21

kalender 1 september tot 15 noVember 2023 l l Vrijdag 27 oktober: grijs, wijs en puber door Jean Paul Van Bendegem. Wat betekent het om een ‘senior’ te zijn in onze moderne samenleving? Al te vaak zijn het ‘niet-senioren’ die deze vraag beantwoorden en al te vaak krijgen we een ‘passief’ beeld voorgeschoteld. Deze lezing behelst een ‘contraire’ visie: de oudere als wijze puber. Wijs door de ervaring, puber door mentale en lichamelijke veranderingen en aanpassingen. Maar ook ‘opstandig’, wat leidt tot een actief mensbeeld. Lees ook het interview met Jean Paul Van Bendegem in dit magazine. Afspraak om 14 uur in Muntpunt. Bijdrage: 8 euro, met BOpkaart 6 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Betaalcode: 41225. l Vrijdag 10 november: grootouders in de 21ste eeuw. Op een zeker moment is het zover: je wordt (plus)grootouder. Een nieuwe fase in je leven breekt aan. Of je bent al (plus) grootouder. Grootouder worden en zijn blijft een emotioneel beladen rol: je eigen kind krijgt of heeft een of meerdere kinderen. Jouw positie binnen het relatienetwerk in de familie evolueert. Naast moeder of vader ben je ook grootmoeder of grootvader. Voor de meeste mensen wordt het grootouder zijn één van de centrale rollen in hun leven. Vele vragen steken de kop op: welke taken staan je te wachten? Wat wil je betekenen voor je kleinkind(eren)? Hoe evolueert dat in de tijd? Hoe je het grootouderschap invult hangt van verschillende factoren af. Je eigen persoonlijkheid, die van je kind(eren) en de omstandigheden spelen elk hun rol. Vaak staan mooie gebeurtenissen in het verschiet. Al brengt het (plus)grootouderschap ook soms bezorgdheden met zich mee; zeker in een samenleving die ons voor vele nieuwe uitdagingen stelt en waar twijfels, verschillende zienswijzen en zelfs onenigheid kunnen opduiken. Het is een feit dat grootouder zijn in een snel veranderende maatschappij best wat met je doet en vragen oproept. Het is dan ook goed om hierover met andere grootouders van gedachten te kunnen wisselen. Hoe zien en doen zij het? Hoe nemen zij hun rol op? Welke struikelblokken en/of mooie momenten beleven andere (plus)grootouders? Dit komen we in deze workshop te weten. l l gratiS in BruSSel leesclubs in muntpunt Maak eens een praatje over een goed boek of ontdek ter plaatse boeiende tekstfragmenten. Over de maandelijkse leeslamp, in samenwerking met het BOp, lees je meer hierboven in deze kalender. Samen lezen geeft je de gelegenheid om mooie teksten te lezen en je Nederlands te oefenen of gewoon – in samenwerking met de Bond. Zonder Naam – te genieten van verhalen en gedichten uit de hele wereld. Zij die willen lezen richt zich op boekenliefhebbers die overdag bedrijvig zijn en een druk sociaal leven hebben. In Boekbabbel babbelen we elke maand over een goed boek en de dingen des levens. Iedereen is welkom! De deelnemers zijn een mix van Nederlandstaligen en anderstaligen met een goede kennis van het Nederlands (minimum niveau 3.1). En met leesclubbing richt je zelf een clubje op met je vrienden, Muntpunt zorgt voor de boeken. Leeslamp is maandelijks op dinsdag (14-15.30 uur), Samen Lezen tweewekelijks op dinsdag (14-15 uur), Samen Lezen samen met Bond Zonder Naam wekelijks op donderdag (11-12 uur), ‘Zij die willen lezen’ maandelijks op woensdag (19-21 uur), Boekbabbel maandelijks op vrijdag (10-12 uur). in het spoor van magritte, tot 7 januari 2024 Ter gelegenheid van de 125ste verjaardag van René Magritte sieren acht monumentale collages evenveel gevels in Brussel. Het zijn werken van de street artist Julien de Casabianca, die aan het werk gegaan is met het oeuvre van Magritte. Info: www.surlestracesdemagritte.be/nl. art nouveau. uitzonderlijke objecten met een verhaal, tot 7 januari 2024 Meesterwerken uit de art-nouveaucollectie van de Koning Boudewijnstichting en de bijzondere verhalen achter deze objecten. Meer over deze tentoonstelling verder in de kalender en in het artikel op pagina 8. Dagelijks van 9.30 tot 17 uur (ook op feestdagen), op zaterdag en zondag van 10 tot 19 uur, op 24 en 31 december van 9.30 tot 16 uur, gesloten op kerst en nieuwjaar. Info: www.belvue.be. Om 14 uur in het BOp. Einde voorzien om 16 uur. Op inschrijving. Deelname 4 euro, met BOp-kaart 3 euro, Paspartoekansentarief 2 euro. De workshop kan plaatsvinden als er minimum 10 deelnemers zijn ingeschreven. Betaalcode: 30027. 22 l l l BOp magazine september - oktober 2023 kinderarbeid/child labour, van 1 tot 17 september Volgens de Verenigde Naties werken er wereldwijd zo’n 160 miljoen kinderen. De laatste jaren is de kinderarbeid weer toegenomen door de corona-epidemie, de verslechterde

l l l kalender 1 september tot 15 noVember 2023 economische en de sluiting van scholen in bepaalde regio’s. Pedagogische tentoonstelling met werk van diverse fotografen. Behalve op maandag dagelijks van 13 tot 17 uur in het Centrum voor Fotojournalistiek Géopolis, Huidevettersstraat 60, 1000 Brussel. Info: www.geopolis.brussels. muziek in de tuin van de Burgers, van 4 tot 28 september Genieten van muziek in de Citizens’ Garden, een groene oase te midden van de Europese wijk. De tuin hoor bij de voormalige woning van de schilder Antoine Wiertz en is door het Europees Parlement hersteld in zijn oude glorie, als bijdrage aan de instandhouding van het Brussels Erfgoed. Wiertz vond de inspiratie voor zijn tuin in het Oude Griekenland en Rome, en met deze concerten wil men de draad opnemen van de avondfeesten en bijeenkomsten die de 19de eeuwse Belgische kunstenaar hier organiseerde. Muzikanten uit Brussel en de rest van de wereld staan in voor concertjes in dit intiem kader: van klassieke muziek tot opera, jazz en wereldmuziek. Gratis concerten van maandag tot donderdag, telkens van 13 tot 13.30 uur. Ingang: Vautierstraat 62, 1050 Brussel. Brussels gallery Weekend, van 7 tot 10 september 16de editie van dit evenement gewijd aan de hedendaagse kunst, met als centrale ontmoetingsplaats het historische D’Ieteren-gebouw in Elsene. Deelname van 44 galeries en 125 kunstenaars. Op vrijdag en zaterdag van 11 tot 19 uur, op zondag van 11 tot 18 uur. Info: www.brusselsgalleryweekend.com. 11de Orgelfestival, van 7 tot 28 september Op het grondig gerestaureerde barokorgel spelen achtereenvolgens: Yuko Wataya (7 september), eric mairlot (14 september), Walter corten (21 september) en moniek Briffoz (28 september). Telkens op donderdag van 18 tot 19 uur in de Begijnhofkerk. Brussels design september, van 12 tot 30 september Dit jaar staat de art nouveau centraal, samen met zijn blijvende erfenis en invloed op hedendaags design. Met onder andere een tentoonstelling van de Spaanse ontwerper Jaime Hayon (in MAD Brussels), een Arts & Craft parcours en de Brussels Design Market (op 23 en 24 september in Tour & Taxis). Info: www.designseptember.be. Poetik Bazar, van 22 tot 24 september Derde editie van deze unieke poëziemarkt die meer dan 70 uitgeverijen samenbrengt. Uitgeverijen en auteurs uit Frans- en Nederlandstalig België, Frankrijk, Nederland en dit jaar ook Québec. Met tal van workshops, ontmoetingen, lezingen en activiteiten rond poëzie. Dagelijks van 10.30 tot 19 uur in de Hallen van Schaarbeek, Koninklijke Sint-Mariastraat 22a, 1030 Brussel. Toegankelijk voor mensen met beperkte mobiliteit. Info: www.poetikbazar.be. 50 Fotografías con historia, van 1 oktober tot 1 november Openluchttentoonstelling van foto’s die geschiedenis van de fotografie van de laatste acht jaar belichten. Het gaat zowel om fotojournalistiek, straatfotografie, portretten, artistieke foto’s enz. In het kader van het Spaans voorzitterschap van de Raad van de EU. Sint-Katelijneplein, 1000 Brussel. OmruilvOOrdelen PaSPartOe in het bop l 25 punten: gratis deelname aan een workshop van de fotoclub l 30 punten: gratis bijwonen van een lezing van Jazz binnenstebuiten l 30 punten: gratis bijwonen van een poëziecafé l 30 punten: gratis BOp-drinkbus (zolang de voorraad strekt) l 30 punten: gratis cd van ’t creatief complot + tekstboekje (zolang de voorraad strekt) Voor meer informatie: raadpleeg de kalender in dit magazine of op www.bop.brussels. Plaatsen volgens beschikbaarheid, reserveren is noodzakelijk. Vind nog meer Paspartoeomruilvoordelen op www.uitpas.be/voordelen-zoeken#/ voordelen. l september - oktober 2023 BOp magazine l l 23

bop- Info l l l InschrIJvIngsvoorwaarden l Tenzij anders vermeld moet je voor elke activiteit inschrijven, met vermelding van naam, adres, telefoonnummer, e-mail. Dat kan per post, telefoon of e-mail. Je kan ook inschrijven via het onthaal, elke werkdag van 9 tot 12.30 u. en van 13.30 tot 16.30 u. l Na bevestiging schrijf je het juiste bedrag over op onze rekening, ten laatste zeven dagen voor de activiteit. vermeld enkel de juiste code en datum, andere informatie is overbodig, tenzij anders vermeld. Voor gratis activiteiten is er geen code. Inschrijven tijdens de laatste week voor de activiteit kan enkel via het onthaal, cash of met bancontact. Wens je in te schrijven voor meerdere activiteiten, gelieve per activiteit een aparte overschrijving te maken. l Kan je niet aanwezig zijn op een activiteit waarvoor je ingeschreven hebt? Verwittig tijdig het Brussels Ouderenplatform (BOp). Bij een voldoende aantal deelnemers of bij aflevering van een medisch attest kan je een gedeeltelijke terugbetaling krijgen. Zonder verwittiging is geen terugbetaling mogelijk. l Brussels Ouderenplatform vzw, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel, tel. 02 210 04 60, info@bop.brussels, www.bop.brussels. Rekening: BE67 4300 3759 7187. Je voordeel met de bop-kaart (30 euro) Met de BOp-kaart geniet je van aanzienlijke kortingen op de deelnameprijs voor onze activiteiten. Je krijgt er bovendien een jaarabonnement op het BOp Magazine (waarde 20 euro) bij en 10 euro korting per reis georganiseerd door het Brussels Ouderenplatform. interesse? Neem contact op met het BOp (zie hierboven). Baarslag Mariennet, Etterbeek Baeté Irene, Laken Baeten Marie-Rose, Ukkel Bamberg Marie Therese, Anderlecht Bertrand Jos, Watermaal-Bosvoorde Beuckelaers Paul, Tervuren Biesemans Herman, Merchtem Bormans Mia, Ukkel Bosman Marie-Claire, Anderlecht Bracke Clara, Ganshoren Bracke Emmanuel, Brussel Bresseleers Robert, Sint-UlriksKapelle Broben – Verhagen Manou, SintLambrechts-Woluwe Brynaert Paula, Sint-AgathaBerchem Burgers Johan, Jette Buyens Mariette, Evere Callaerts Godelieve, Jette Callahan-Moerman David & Marjoleine, Watermaal-Bosvoorde Callens Rozemonde, Schaarbeek Carels Luc, Brussel Carlier Greet, Meise Castelein Wilfrieda, Laken Coene Florentine, Anderlecht Cools Joseph, Elsene Coolsaet Lieve, Ganshoren Coppens Luc, Jette Corne Françine, Hoeilaart Coucke Ariane, Sint-Joost-ten-Node Crommelynck Martine, Sint-JansMolenbeek Cuypers Hugo, Sint-Genesius-Rode De Block Christiane, Lebbeke De Boeck Frida, Brussel De Boever Mariette, Overijse De Brandt Monique, Schaarbeek 24 l l l BOp magazine september - oktober 2023 steunabonnement vanaf 40 euro Het Brussels Ouderenplatform (BOp) is een vereniging zonder winstoogmerk (vzw). Met onze beperkte middelen doen wij er alles aan om het naar uw zin te maken. Koken kost echter geld. Je kan ons helpen met een ‘steunabonnement’ van 40 euro (méér mag ook ...) voor een jaar (BOp Magazine + BOp-kaart). In ruil hiervoor vermelden wij jouw naam, zo weet iedereen dat jij het BOp een warm hart toedraagt! Steunabonnees: hartelijk dank voor jullie bijdrage ! De Cleen Roger, Zaventem De Cock Danny, Koekelberg De Decker Denise, Sint-JansMolenbeek De Deken Hugo, Anderlecht De Groote Linda, Neder-overHeembeek De Keyzer Bertha, Etterbeek De Koninck Marie-Josée, SintAgatha-Berchem De Mesmaeker Paula, Vorst Debeys Claude, WatermaalBosvoorde Decoutere Nicole, Elsene Dejaeghere Suzanne, Dilbeek Dejonghe Micheline, SintLambrechts-Woluwe Dekens Roger, Dilbeek Delcourt Romain, Kobbegem Deschepper Marie, Wambeek Devolder Elsy, Brussel Dondeyne Marguerite, Oudergem Dries Martha, Haren Dugernier Arlette, Sint-AgathaBerchem Duytschaever Maurice, Brussel Fabre Karel, Brussel Geboors Henriette, Molenbeek Gekiere André, Laken Gens Emiel, Anderlecht Geryl Christiane, Sint-Pieters-Woluwe Gevaert Paul, Sint-Pieters-Woluwe Gillet Marius, Molenbeek Ginis Robert, Sint-Jans-Molenbeek Glorie Lucrece, Jette Gobert Jeannine, Koekelberg Goedgezelschap Victoire, Asse Grouwels Brigitte, Brussel Gysen Louis, Molenbeek Heindryckx Magda, Liedekerke Heine Louisa, Dilbeek Hermans Germaine, SintLambrechts-Woluwe Hermans Odette, Ternat Hermans Yolande, Jette Jacobs Nelly, Molenbeek Jaeken Angela, Koningslo Kempeneers Jeannine, WatermaalBosvoorde Kesteleyn Marie-Thérèse, Sint-JansMolenbeek Kohl Tony, Vilvoorde Liebaert Rose-May, Sint-JansMolenbeek Linet Karin, Jette Louwet Jeamy, WatermaalBosvoorde Mertens Antoon, Dilbeek Mestdagh Maria, 3000 Leuven Michiels Joanna, Anderlecht Mosselmans Gilberte, Evere Neukermans Jeannine, Beersel Paemen Lieven, Schaarbeek Pansaers Lydia, Evere Parasie Rene, Oudergem Pauwels Guido, Sint-Niklaas Peeters Godelieva, Jette Peeters Michèle, Overijse Philips Helga, Brussel Rage Paula, Sint-Martens-Lennik Ral Johan, Koekelberg Ries Jeanne, Wemmel Roegies Lieve, Evere Rogner Margriet, Londerzeel Segers Josée, Kraainem Stallaert Jean, Meise Steenhout Karine, Oudergem Sterckx Joske, Overijse Stijfhals Greet, Elsene Struijlaert-Van Nechel Willy & MarieJosée, Vlezenbeek Van Caesbroeck Godelieve, Merchtem Van de Craen Frank, Brussel Van Den Abbeel Victoire, Jette Van Dijck Rita, WatermaalBosvoorde Van Driessche Viviane, Evere Van Hemelryck Aleidis, WatermaalBosvoorde Van Londerseele Hilda, Jette Van Nechel Celine, Vlezenbeek Van Rijn-Van Hezewijk Thomas & Marlies, Sint-Pieters-Woluwe Van Rijsselberge Gilberte, Zingem Van Wouwe Patrick, Etterbeek Vanbeckevoort Yvan, Brussel Vancampfort Ilona, Schaarbeek Vanden Bavière Cecile, Jette Vandenbroucke Georgine, Knokke Vandervondelen Jacqueline, Jette Vandeweyer René, Overijse Vanmulder Renée, Jette Vanseggelen Lucie, Schaarbeek Vansteenkiste Marc, Brussel Vanswygenhoven Clémence, Dilbeek Venstock Giselle, Sint-Pieters-Leeuw Verbert Selma, Vorst Verkyndere Gilbert, Oudergem Verlee Francine, Overijse Vermaesen Paula, Sint-PietersWoluwe Vits–Van Assche Dora, Sint-Joostten-Node Wieers Reinhilde, Molenbeek Ysebaert Gabriël, Merchtem

l l l week Van de Veerkracht verder na ZelFdOding S amen met de vlaamse logo’s, logo Brussel en de campagne ‘te gek!?’ richt het vlaams instituut gezond leven jaarlijks, in aanloop naar de World mental health day, tien dagen lang de schijnwerpers op uiteenlopende thema’s over geestelijke gezondheid. de slagzin ‘Samen veerkrachtig’ verwoordt kernachtig waaraan ook het BOp in haar missie een steentje wenst bij te dragen. doorheen onze dagelijkse werking maar ook tijdens deze jaarlijkse campagne. het informeren, sensibiliseren en het gesprek durven aangaan haalt moeilijkheden en (levens-)vragen uit de schemerzone en biedt handvaten om met situaties die op onze weg komen om te gaan. Zelfdodingscijfers nemen, zowel bij jongeren als bij ouderen, zorgwekkende groottes aan. Over heel de wereld vraagt de Wereld Suïcide Preventie Dag op 10 september aandacht voor mensen die met zelfdodingsgedachten kampen. Daarnaast is ook de Internationale Dag voor Nabestaanden van Zelfdoding in het leven geroepen. Jaarlijks worden, op de zaterdag voorafgaand aan de Amerikaanse Thanksgiving Day, dit jaar op 18 november, initiatieven genomen om nabestaanden te helpen met dit moeilijke verlies om te gaan. Het rouwproces bij een zelf bepaald overlijden kan immers complexe vragen en gevoelens oproepen. Zowel bij de nabestaanden als bij hun omgeving. een complex rouwproces Je geconfronteerd zien met het verlies van een dierbare persoon brengt veel en heftig verdriet teweeg. Je wil immers de mensen van wie je houdt het liefst zo lang mogelijk bij je houden. Of het overlijden er komt na een lange periode van ziekte, of zich plots voordoet, het is iets waar je nooit echt op voorbereid bent. Verlies voelt aan als een onrecht: de persoon wordt je ‘ontnomen’, terwijl je dat helemaal niet gewild hebt. Verder leven na het overlijden van een naaste brengt veel emoties met zich mee die dikwijls moeilijk om dragen zijn. Het rouwproces voor iedereen die dit meemaakt is een lange, persoonlijke en moeilijke weg. Een van de moeilijkheden van het verwerken van een belangrijk verlies is het begrijpen waarom dit is gebeurd. Het zoeken naar een – externe – factor voor het lijden stelt ons in staat om onze pijn en/of boosheid op deze verantwoordelijke te richten. Wanneer bijvoorbeeld een ziekte, een ongeval of een lichamelijke agressie het overlijden heeft veroorzaakt, duiden we dit objectief gegeven aan als ‘veroorzaker’ van het verlies waarmee we geconfronteerd worden. Hoe onmachtig je je ook voelt, een ‘objectieve’, ‘rationele’, verklaring vinden is een belangrijke manier die ons brein als hulp inschakelt bij het, dikwijls lange, proces waar je voor staat om, beetje per beetje, het verlies een plaats te geven. Nabestaanden van een dierbare die overlijdt door zelfdoding kunnen, naast en na de schok van het verlies, tegelijk te maken krijgen met bijkomende, moeilijk l september - oktober 2023 BOp magazine  l l 25

week Van de Veerkracht  l l l verwerkbare aspecten die eigen zijn aan de aard van het overlijden. De aanleidingen van het overlijden zijn bij een zelfgekozen sterven immers minder objectiveerbaar en vaak complex. Voor velen is de zoektocht naar de beweegredenen van de overleden persoon dan ook een zwaar beladen proces. Het zoeken naar antwoorden kan, naargelang de aard van de relatie met de overledene en de omstandigheden, twijfels doen ontstaan over de beslissing van de persoon zelf, maar tegelijk ook vragen en muizenissen oproepen over de eigen rol en die van de omgeving. “Waarom hebben ik en/of anderen dit niet zien aankomen? Hebben ik en/of anderen genoeg gedaan om dit te kunnen voorkomen?” Sommige nabestaanden vinden rust wanneer ze een antwoord op deze vragen krijgen, bij anderen blijft de twijfel en kan een gevoel van onmacht en schuld het rouwproces doorkruisen. Vele nabestaanden staan voor de moeilijke opdracht in het reine te komen met de aanleidingen voor het gebeurde en met het feit dat men nooit volledig zal weten wat er zich, zeker in die laatste momenten, in het hoofd van die persoon heeft afgespeeld. Tegelijk moet je verder leven met het verlies van iemand en met de realiteit dat degene die al deze emoties teweegbrengt diezelfde dierbare is. Tot aanvaarding komen van de beslissing van de persoon, dit een plaats geven en het (terug)vinden van rust en sereniteit is voor velen een zeer moeilijke taak. Ondersteuning en zorg voor nabestaanden zijn cruciaal om het rouwproces te kunnen doorleven. Daarbij is het vinden/geven van empathie en begrip de basis. het verhaal van arthur De in de inleiding aangehaalde cijfers, brachten ons ertoe, na een gesprek hierover met ervaringsdeskundige Linda Struelens, contact op te nemen met een extern iemand die al lang rond dit complexe en delicate onderwerp werkt. Iwein Denayer, preventiemedewerker bij CAW Halle-Vilvoorde doet het verhaal van een cliënt, Arthur. Hij vertelt wat er in Arthur omgaat en welke gevoelens hem brengen tot het denken aan zelfdoding als uitweg. iwein: Hoe komt het dat je aan zelfdoding dacht? arthur: Alles is begonnen toen mijn vrouw en mijn beste vriend een jaar geleden plots en onverwacht stierven. Dat verlies was voor mij traumatisch. Ik voelde me slecht. Na verloop van tijd liep dat over in een depressie. Het denken aan zelfdoding is een sluipend gif. De overtuiging dat ik niets meer kon betekenen voor iemand, werd almaar sterker. Op een moment dat ik het zelf niet verwachtte, kwam die angstwekkende gedachte: “Misschien maak ik er beter een einde aan.” iwein: Hoe reageerde je toen? arthur: De gedachte overkwam mij en ik had er geen zeggenschap over. Ik werd overspoeld door angst en radeloosheid. Ik had tot dan nooit durven geloven dat ik aan zelfdoding zou denken. Het idee dat ik alles zou kunnen loslaten, werkte vreemd genoeg verlossend. Het grote gevaar is, dat ik me sindsdien helemaal opgesloten heb. Dat was al geleidelijk bezig, maar nu voelt het als een noodzaak. Mijn zwarte cocon werd mijn enige thuis. Ik geraakte de connectie met anderen rondom mij kwijt. iwein: Heb je geprobeerd die gedachten weg te krijgen? arthur: Zeker en vast. Ik probeerde mijn zinnen te verzetten: sociaal contact, een nieuwe hobby … Maar die duistere gedachte was zo groot dat ze mijn energie volledig wegnam. Het vechten ertegen heeft me gesloopt. Ik voel nu niets meer. Mensen rondom mij proberen me uit mijn cocon te trekken, maar ik ben zozeer verlamd dat het niet meer lukt. Ik ben enkel en alleen met mijn pijn en verdriet bezig. iwein: Heb je ondanks alles nog verwachtingen van de mensen rondom jou? 26 l l l BOp magazine september - oktober 2023 arthur: Deels wel. Wanneer iemand zonder oordeel naar me luistert, geeft me dat rust. Het open kunnen vertellen hoe ik me voel, doet dan even deugd. Echter, nadien overvalt de kilte me dan snel weer, waardoor ik niets meer kan relativeren. Mijn leven is bruusk gestopt door onoverkomelijk verlies. Ik zit in een soort definitieve pitstop. Als je dit nog nooit hebt gevoeld, is dit moeilijk te vatten. iwein: Ik wil Arthur uitdrukkelijk bedanken voor zijn moed en kracht dit verhaal te brengen. Na dit gesprek begrijp ik ten volle dat zelfdoding geen impulsieve en/ of egoïstische daad is. Helaas is dit voor sommige mensen het eindpunt na jarenlange onzichtbare strijd en innerlijke pijn. Tegelijkertijd toont het aan dat deze mensen nog willen leven en zoeken naar houvast, hoe moeilijk ook. drempels Rouwcoach Mieke Deltomme vertelt: “In het dagelijks leven praten we gemakkelijk over allerlei zaken. Gesprekken met elkaar zijn deugddoend. Anders gaat het met een gesprek waarbij verdriet en gemis de boventoon halen. Dan weten we niet goed wat we moeten zeggen, hoe we ons moeten gedragen. De wijze waarop we met verdriet omgaan en verlies verwerken is van beslissende betekenis voor de rest van iemands leven. Daarbij is het ‘nabij zijn’ zeer belangrijk.” Sommige families praten wel uitvoerig over een familielid dat is gestorven aan een ziekte, maar kunnen nauwelijks de naam uitspreken van een ander familie

l l l week Van de Veerkracht Ook kan ondersteuning uit een onverwachte hoek komen, van wie je dit niet echt had verwacht. erkenning en nabijheid Begrip, steun en waar nodig hulp kun lid dat zelf zijn leven beëindigde. Naasten en ook de bredere omgeving hebben soms moeite om hier zelf mee om te gaan en worstelen met hun eigen gedachten en gevoelens over het gebeurde. Velen voelen zich onwennig en weten niet echt goed wat te doen of te zeggen naar de nabestaanden toe en zijn bang om verkeerd te handelen. Anderen proberen te doen wat ze kunnen en uiten bepaalde gedachten, besluiten en raadgevingen, die goed bedoeld maar niet altijd ‘helpend’ zijn. Personen geconfronteerd met intens verdriet kunnen dit als kwetsend ervaren en zich soms onbegrepen en ‘alleen’ voelen. Waar kan je terecht In de eerste moeilijke momenten: slachtofferzorg De dienst Slachtofferbejegening van de lokale politie, Slachtofferhulp van het CAW en Slachtofferonthaal van het Parket helpen nabestaanden na zelfdoding in de eerste uren, dagen en weken na het overlijden. CAW slachtofferhulp De medewerkers van Slachtofferhulp helpen mensen met de verwerking van een schokkende gebeurtenis. Je kan deze dienst van CAW in jouw regio vinden op www.caw. be/hoe-wij-helpen/begeleiding/schokkende-gebeurtenis/ slachtofferhulp. Je kan ook chatten met een medewerker op werkdagen van 13 tot 17 uur via www.caw.be/contacteerons/chat. Platform 1813 Voor iedereen die hulp zoekt om met eigen suïcidale gedachten om te gaan, voor zij die bezorgd zijn om iemand en voor nabestaanden van zelfdoding. Bereikbaar voor acute crisissituaties door 24/24 uur gratis en anoniem te telefoneren naar het nummer 1813 of via chat tussen 17 en 24 uur door op de knop op www.zelfmoord1813.be te klikken. Voor minder dringende situaties kan je een e-mail sturen naar mail@zelfmoordlijn.be, binnen de 5 werkdagen krijg Anderzijds komt het voor dat sommige nabestaanden zich, al was het tijdelijk, isoleren van de omgeving uit schroom of uit vrees dat mensen een verkeerde indruk krijgen over hen, over de (kwaliteit van) de relatie tussen hen en de overledene en over de beslissing van de overledene. Emoties en gedachten niet (voldoende) kunnen delen, kan de pijn echter veel moeilijker te dragen maken. Toch kunnen goede, intieme relaties in de periode na zelfdoding hechter en steviger worden. Een zelfdoding kan net leiden tot extra medeleven, juist vanwege het tragische karakter van het verlies. nen vinden is voor nabestaanden van essentieel belang in het verwerkingsproces. Het ‘nabij zijn’ houdt in dat nabestaanden weten en voelen dat er zonder oordeel naar hen geluisterd wordt. Dat het verdriet erkenning krijgt. Dat de persoon die overleden is, wordt erkend in hoe hij of zij heeft geleefd en ook in de beslissing die hij of zij heeft genomen. We besluiten met enkele helpende zinnen van Prof. Dr. Manu Keirse: “Praat met iemand die in rouw is en haal herinneringen op, dat is heel belangrijk is voor zij die achterblijven. Laat rouwenden niet in de steek. Luister naar hen, omring hen met warmte, en geef hun het gevoel dat ze de mens mogen zijn die ze zijn. Het grootste misverstand rond rouw is dat men zegt: je moet dit ‘verwerken’. Vaak heeft men daarbij ook een termijn in het hoofd. Een moment waarop het verdriet voorbij moet zijn. Maar verdriet is normaal gedrag, en verlies moet je eerder leren te overleven.” n tekst: ann derkinderen en inge Janssens je een antwoord. Een ander initiatief van zelfmoord 1813 is Think Life, de online zelfhulpcursus omgaan met zelfmoordgedachten: www.thinklife.zelfmoord1813.be. Tele-Onthaal Tele-Onthaal kan je gratis en anoniem bellen 24/24 uur, via het nummer 106. Je kan ook ’s avonds tussen 18 en 23 uur en woensdag en zondag tussen 15 en 23 uur chatten via de knop op www.tele-onthaal.be. Werkgroep verder na zelfdoding (onderdeel van Platform 1813) Werkgroep Verder, deelwerking van VLESP, is het expertisecentrum voor rouwen na zelfdoding. Het organiseert lotgenotencontact aan de hand van een ontmoetingsdag, praatgroepen, de jaarlijkse meiwandeling, een forum, herinneringspagina’s en een chatbox en gespreksgroep. Bij deze werkgroep kan je ook terecht voor doorverwijzing naar gespecialiseerde hulpverleners, info-vragen (ook van juridische en praktische aard), vormingen en lezingen. Via de website kan je de ‘Gids na zelfdoding’ bestellen of downloaden. Deze bevat alle nodige informatie over de eerste praktische regelingen, het rouwproces en gepaste hulpverlening. Meer info: www.werkgroepverder.be, info@werkgroepverder.be. l september - oktober 2023 BOp magazine l l 27

week Van de Veerkracht l l l OVOK De zelfhulpgroep Ouders Van een Overleden Kind wil ouders een helpende hand reiken en bijstaan in de verwerking van het verdriet. De vereniging bestaat uit vrijwilligers die ook lotgenoot zijn. Je kan bij OVOK terecht voor individueel contact, ontmoetingsmomenten, lezingen en activiteiten op verschillende plaatsen in Vlaanderen en voor het driemaandelijkse tijdschrift Vergeet-mij-nietje. Meer info: www. ovok.be, info@ovok.be. Missing You Missing You ijvert ervoor om kinderen, jongeren of jongvolwassenen geconfronteerd met verlies, de gepaste steun te geven om het individueel rouwproces op de best mogelijke manier te doorlopen. Meer info: www.missingyou.be. Zelfhulpgroepen voor nabestaanden van zelfdoding Op de www.zelfhulp.be kan je op trefwoord zoeken naar een zelfhulpgroep van lotgenoten in je buurt. BOp: het Infopunt en de lintjesboom Bij Infopunt kan je op afspraak terecht voor een gesprek. Ook kan de medewerker van Infopunt met jou op zoek gaan naar gepaste ondersteuning en/of hulpverleningsmogelijkheden. In de onthaalruimte van het BOp hebben we een lintjesboom neergezet. Deze boom is afkomstig van onze vroegere deelwerking BOfort. Als open huis wensen wij iedereen de gelegenheid te bieden om een lintje of een ander klein aandenken in deze boom te hangen, ter nagedachtenis aan een dierbare. Organisatie in de kijker rOuW en verlieS vlaanderen r ouw en verlies vlaanderen is gegroeid uit nood om rouw en verlies bespreekbaar te maken. “nog steeds gaan veel mensen ervan uit dat rouw stopt na een paar maanden en dat je na het overlijden van een geliefde je leven moet herpakken alsof je nooit hebt liefgehad.” vertelt oprichtster mieke deltomme. Mieke vertelt onder andere over Wereldlichtjesdag (de tweede zondag van december), een herdenkingsmoment voor overleden kinderen. “Het was de eerste keer dat ik dit organiseerde en ik wist niet hoeveel mensen er zouden deelnemen. Daarom werkte ik met inschrijvingen. Zo zou iedereen een kaarsje kunnen aansteken, een aandenken kunnen meenemen en zouden er voor iedereen voldoende 28 l l l BOp magazine september - oktober 2023 warme drankjes zijn, om niet alleen de handen maar ook het hart te kunnen verwarmen. Ik herinner me nog een man. Schoorvoetend kwam hij naar me toe en vroeg “Mag ik hier wel zijn?” Het leek alsof hij zich schaamde. Daarop vroeg ik hem: “Waarom zou je hier niet mogen zijn?” Hij keek me onzeker aan en zei haast verontschuldigend: “Maar mijn zoon is al veertig jaar geleden overleden …” Dit raakt Mieke nog steeds heel diep. De man leek zich te verontschuldigen omdat hij nog steeds verdriet had om de dood van zijn zoon. Maar hoe kan je nu ooit vergeten dat je een zoon had, of een dochter, een broer of zus, een vader of moeder? Het is heel normaal dat je je dierbare nog altijd heel graag deel zou willen laten uitmaken van je leven. We weten dus wanneer rouw begint, niet per se wanneer het eindigt. 

l l  “Toen ik startte met Rouw en verlies Vlaanderen, een vijftal jaar terug, wilde ik rouwenden samenbrengen, om ze troost en steun bij elkaar te laten vinden. Maar dat volstond niet. Ik moest ook een mentaliteitsverandering teweeg brengen. Naast rouwtherapeute en auteur ben ik ook docente. Het is mijn missie om rouw en verlies bespreekbaar te maken en de taboes te doorbreken. Dit door zoveel mogelijk mensen te bereiken en opleidingen te geven over rouw en verlies, ook aan professionals. Ik geef les aan kleuterjuffen en scholen maar ook aan psychologen, opvoeders, aan verpleegkundigen van rust- en verzorgingstehuizen en woonzorgcentra …” “Mensen in verdriet en pijn hebben een luisterend oor nodig, warmte en steun van iemand waarbij ze op verhaal kunnen komen. Daarom leiden we al een paar jaar mensen op tot Verlies- en rouwcoach. Op die manier proberen we zoveel mogelijk ankerpunten in Vlaanderen, Nederland en in het Brusselse te creëren. We hebben ondertussen een 300-tal mensen opgeleid. Ik ben hier bijzonder blij om en ik voel ook dat er een euthanaSie in een thrillerkomedie ‘g een champagne met oesters maar bloemkool met worst’, aldus de auteur. Zij serveert een humoristische thriller. een boek over euthanasie: luchtig van toon en in een simpele, directe taal. anne-laure van neer won hiermee de knack hercule Poirotprijs. Ze haalt haar inspiratie uit een krantenartikel over een koppel tachtigplussers, dat hand in hand van het dak van een appartementsgebouw springt, uit wanhoop omdat ze uit hun flat moeten. Waarom kunnen mensen in zulke omstandigheden niet geholpen worden om op een waardige manier afscheid te nemen van het leven? De euthanasiewetgeving bepaalt immers nog steeds dat wie te lang wacht en alzheimer krijgt, geen andere optie heeft dan de rit uitzitten. Joséphine en een aantal van haar medebewoners van rusthuis ‘Den Groenen Hof’ richten een clubje op. De leden helpen elkaar te sterven met ingrediënten uit hun geheime gezamenlijke giftuintje. Tot de directeur van het woonzorgcentrum beslist dat de tuin moet wijken voor meer bedden, voor meer poen. Een nieuwbouw doet het tuintje verdwijnen. Het ene absurde plan na het andere wordt uitgewerkt: ontvoering, gijzeling, Russische maffia, een kolonel die niet tegen bloed kan, een smartphone die met een afgehakte vinger wordt bediend, vastgebonden bewoners op de alzheimerafdeling … Te gek voor woorden, maar toch niet helemaal verzonnen. Josephine is een kranige, pientere en genadeloze dame. Een van het soort dat er voor zorgt dat kritiek, wilskracht en levenswijsheid het moet halen van betutteling. Wellicht en hopelijk worden de rusthuizen binnen een aantal jaren overspoeld met dergelijke ‘vrouwtjes’. Een thema als euthanasie zo luchtig brengen: dit boek doet het en laat ons nadenken over een waardig levenseinde. Joséphine, Anne-Laure Van Neer. Uitgeverij Vrijdag, 240 pagina’s, 22,50 euro. n claudine Pauwels l september - oktober 2023 BOp magazine l l 29 l week Van de Veerkracht mentaliteitsverandering komt. Toen we net startten met de opleiding tot Verliesen rouwcoach was er wel interesse, maar het is niet meer te vergelijken met nu. Er is zoveel vraag om de opleiding te volgen dat ze binnen de kortste keren volzet is, en dit terwijl de aanvragen maar blijven komen.” Rouw en verlies Vlaanderen levert een belangrijke bijdrage om de steun die mensen geconfronteerd met verlies nodig hebben en verdienen, daadwerkelijk te kunnen aanbieden. Daarnaast organiseert ze er onder andere gesprekken, workshops en rouwvakanties en -weekends voor nabestaanden. Wil je meer weten over het aanbod, of wil je ook mensen in verdriet en rouw helpen? Neem dan een kijkje op www.rouwenverliesvlaanderen.com.

erfgoed l l l de veSPa komt uit Brussel ... W anneer we het hebben over de vespa, de bekende scooter uit italië, dan kan miSa uit Jette niet ontbreken. helaas heeft motor industry S.a. (miSa) Jette nog niet de aandacht gekregen die het verdient en is er nog niets op schrift gesteld. graag willen wij de lezers van het BOp magazine dan ook vragen of zij kunnen helpen. De Vespa-scooters werden sinds 1949 door Bevelux in Brussel geïmporteerd. Plannen voor een Belgische assemblage-locatie werden rond 1953 gemaakt. Dit als gevolg van hoge protectionistische tarieven voor geïmporteerde voertuigen. Het Btw-tarief voor geassembleerde voertuigen was indertijd veel lager dan die op volledige voertuigen. Dit was al een bekend verschijnsel voor Piaggio Italië, de Vespa-producent, en ook de reden om in 1950 al een licentie voor productie van Vespa’s te verlenen aan ACMA in Frankrijk. Hiermee werden problemen met lange levertijden en hoge kosten vermeden en kon men aan de almaar groeiende vraag van Vespa’s voldoen. een tijdelijk succesverhaal Een lokaal bedrijf in Brussel werd ingeschakeld voor de assemblage, met name Motor Industry S.A. in Jette. Er werd een totaal nieuwe fabriek opgetrokken. Zij besloeg een oppervlakte van nagenoeg 12.000 m² en bestond uit een administratiegebouw en grote werkhallen waar de montage- en schilder-kettingen, naar de opvattingen van de meest moderne techniek, werden ondergebracht. Een speciale spoorweg verbond de fabriek met het nationale spoorwegennet, waardoor de geassembleerde Vespa’s onmiddellijk in speciale wagons konden geladen en rechtstreeks van de fabriek naar de verdelers gebracht worden. Om de kwaliteit te waarborgen kwam er een testbaan, waarbij door Piaggo Genova gecertificeerde specialisten de Vespa’s uitvoerig testten. De assemblage startte officieel op 1 januari 1955, maar begon al eind 1954. De Vespa’s geassembleerd door MISA, waren bestemd voor België, de Belgische koloniën, Nederland en Luxemburg. Vanaf 1955 zorgde Bevelux voor de distributie van de MISA30 l l l BOp magazine september - oktober 2023 modellen en er waren tijdens de begindagen zelfs 150 verkooppunten in België, waarbij de verkoop ook gebeurde in grote, gerenommeerde winkels in Brussel zoals Bon Marche, Galeries Anspach, Innovation, Grands Magasins de la Bourse en CadoRadio. Al snel nam MISA de distributie en marketing over van Bevelux en het netwerk werd uitgebreid naar 400 dealers in België alleen. Men neemt aan dat Bevelux is opgegaan in MISA, maar daar zijn nog geen officiële stukken over terug gevonden. Tijdens de hoogtijdagen, in 1958, rolden er dagelijks grote getallen Vespa’s van de band. MISA. Was een groot succes. Dit succes was ook te merken op de Belgische wegen. De Vespa werd een dagelijks vervoermiddel. De eerste Vespa Club in België werd al in 1952 opgericht en vele clubs zouden volgen. In 1958 was er natuurlijk de Expo in Brussel en tegelijkertijd was daar ook de Eurovespa, een grootscheeps internationaal Vespa evenement, waarbij ruim duizend Vespisti vanuit de hele wereld Brussel bezochten. De stad zoemde. Een fantastisch voorbeeld van hoe groots de Vespa in België was. In 1962 eindigde helaas de Belgische productie vanwege een gebrek aan winstgevendheid, de dalende verkoopcijfers waren de grote boosdoener. Een gebruikte auto was immers net zo duur als een Vespa en je zat nog droog ook. n chris van den Boom Mochten er lezers zijn die meer informatie hebben over MISA of Bevelux dan horen wij dat graag. Met een aantal liefhebbers willen we proberen een en ander op schrift te stellen. We denken aan foto’s, film, folders, verhalen, anekdotes … Misschien bevinden er zich oudwerknemers tussen de lezers? Zij kunnen zich wenden tot Chris van den Boom, 0465 11 89 19 of chrisvdb@live.com.

WaarOm We Bang ZiJn De oorsprong en toekomst van angst The only thing we have to fear is fear itself. President Franklin Roosevelt sprak deze legendarische woorden uit in 1933. Bijna een eeuw later zijn ze actueler dan ooit. Het lijkt alsof de mens almaar banger wordt. Maar is dat echt wel zo? ‘Vrij van vrees’ leven behoort tot de universele rechten van de mens. Leven in een wereld zonder angst. Maar dat lijkt een haast onmogelijke opdracht als je denkt aan de vele problemen die elke dag in de kranten verschijnen. Doden in het verkeer, de stijgende burn-out cijfers, een besmettelijk virus of hoogoplopende spanningen tussen wereldmachten … Onze wereld lijkt steeds onveiliger te worden. Maar klopt dat wel? Zijn er redenen tot paniek? Moeten we bang worden? Bram Vervliet is overtuigd van niet, maar hij ziet wel hoe angst meer en meer binnensluipt in onze maatschappij, in onze levens en onze geest. Waar komt die angst vandaan? Wat bedoelen we wanneer we zeggen dat we bang zijn? En zijn die angsten aangeboren of aangeleerd? Een grondige analyse van angst en hoe angst werkt dringt zich op. Om zo hoopvol en vrij van vrees de toekomst tegemoet te gaan. In het kader van de Tiendaagse van de Geestelijke Gezondheid en de campagne ‘Samen veerkrachtig’ organiseren het BOp, de Bezoekersgroep Begijnhof en Muntpunt een lezing van Bram vervliet, hoofddocent psychologie aan de KU Leuven en angstexpert. Hij bracht in 2022 het boek ‘Waarom we bang zijn’ uit. Op maandag 9 oktober om 10 uur in het Literair Salon van Muntpunt. Gratis. Enkel op inschrijving via het BOp. zondag 17 september genieten van een autOlOOS BruSSel Eenmaal per jaar behoort het Brussel gewest toe aan voetgangers, fietsers en gebruikers van het – gratis – openbaar vervoer. Op de autoloze zondag, als sluitstuk van de Week van de mobiliteit in Vlaanderen en Brussel. Er valt die dag ook heel wat te beleven. Zo kan je deelnemen aan De Langste Fietsketting, als oproep voor een krachtdadig fietsbeleid: van Tubeke over Halle, Beersel en Sint-Pieters-Leeuw tot Brussel. Met onder andere fietsherstelateliers, foodfietsen, fietsbehendigheidsparcours en standjes van diverse fietsorganisaties. Voor wie van folklore houdt zijn er de jaarlijkse feesten van het Ilot Sacré, het historisch centrum van de stad Brussel. Feest animatie vanaf 12 uur, mijoletoernooi door café Toone vanaf 16.30 uur. Dit evenement loopt van vrijdag 15 tot zondag 17 september. Niet alleen zondag maar ook op zaterdag hebben de Open monumentendagen plaats. Dan kan je kennismaken met het architecturale erfgoed van het gewest Brussel. Dit jaar is het thema ‘Art nouveau, kunst voor iedereen?’. Info: www.weekvandemobiliteit.brussels, https://heritagedays.urban.brussels, www.ilotsacre.be, www.fietsersbond.be/de-langste-fietsketting.

D E NI E U W E EM P A - T T UR B O PASSIE. SPANNING. EMOTIE. De gemiddelde autoreclame praat meer over gevoelens dan de gemiddelde man. En dat is best problematisch. Mannen kroppen hun emoties vaker op. Wereldwijd overlijden mannen bijna drie keer meer aan zelfmoord dan vrouwen. Laat ons daarom meer over onze gevoelens praten en sneller hulp zoeken. Op komuitjekop.be vind je tips en steun in hoopvolle getuigenissen en ontdek je hoe je jezelf en anderen kan helpen. Een initiatief van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32

Home