HISWA magazine magazine voor 06 | december 2025 | jaargang 32 de watersportbranche Arbeidsmarkt Maritiem Masterplan geeft energietransitie boost Jonge ondernemers in de watersport Het belang van een veilige tuigage
YEAH, FEELS LIKE THAT. Exclusive Distributor of Benelux +31 78 632 6611 rdwijs@kvt.nl Seakeeper eliminates up to 95% of roll to keep your boat stable in virtually any seas.
colofon voorwoord HISWA Magazine is het relatie magazine van HISWA-RECRON. Het blad profileert zich als het toonaangevende vakblad van de watersport industrie. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid onder watersport bedrijven en stakeholders in de watersportbranche. Uitgever HISWA-RECRON Storkstraat 24 3833 LB Leusden 033 - 303 97 00 communicatie@hiswarecron.nl Advertentieverkoop Dock35 Media Martijn Penning 0314 - 355 826 martijn@dock35media.nl Aan dit nummer werkten mee Hans Buitelaar, Dominique van Dam, Herbert van Oord, Michaël Steenhoff, Lisette Vos. Hoofdredacteur drs. Liane Jansen Redactiesecretariaat Rianne Hartog Foto cover Mbo-college Firda Vormgeving Dock35 Media B.V. Druk Senefelder Misset Doetinchem Partners in business Liane Jansen Hoofdredacteur Een leven lang leren Vernaculaire taal. Dat is de gesproken, informele taal: de taal die mensen natuurlijk spreken in hun dagelijks leven, inclusief dialecten en straattaal. Wisten jullie dat? Ik niet. Ik hoorde laatst het woord vernaculair, wist niet wat het betekende en zocht het op. De context hiervan: een leven lang leren. Iedereen geeft daar op zijn of haar manier invulling aan. Ik doe dat door regelmatig een ‘moeilijk’ woord uit te zoeken. Een nieuw woord dat ik tegenkom in een boek, blog of gesprek. Bedoeld om mijn woordenschat te vergroten. Voor mijn vak belangrijk. In dit nummer over arbeidsmarkt gaat het ook over een leven lang leren. En over hoe belangrijk het is om continu te werken aan je professionele ontwikkeling. Dat begint al in de schoolbanken. Een project zoals het Maritiem Masterplan helpt daarbij. Op pagina 12 vertelt projectleider Gerrit van Leunen van NHL Stenden hoe studenten direct kunnen proeven aan het werk van de toekomst. ‘Dit is voor iedereen, werkzaam in de maritieme sector, een ontzettend interessante tijd. Nieuwe technieken, nieuwe kansen, nieuwe kennis.’ Meinte Visser van de maritieme campus van het mbo-college Firda heeft dezelfde missie. ‘Zijn’ opleiding maritieme techniek innoveert doorlopend. Elektrisch varen en de materialentransitie zijn inmiddels onderdeel van de lesstof. Op pagina 20 vertelt hij over de noodzakelijke medewerking en ondersteuning van professionals in de jachtbouw en de watersport daarbij. Kennispartners In de rubriek TechTalk op pagina 22 gaat het dit keer over de mast en de verstaging, en het belang van een regelmatige check daarvan. Met de checklist tuigage kunnen vakmensen op een gestructureerde wijze het staand want, lopend want en de (aluminium) mast op gebreken controleren. Uiteraard vraagt dat om een geoefend oog, vandaar dat HISWARECRON een training tuigage aanbiedt. Deze start begin 2026 en je kunt je nog aanmelden (kijk op www. hiswarecron.nl/agenda). Een mooi moment om het nieuwe jaar goed te beginnen en een impuls te geven aan een leven lang leren? Voor nu wens ik iedereen een fijn kerstfeest en een succesvol 2026! 06 2025 | HISWA MAGAZINE 3
inhoud Artikelen Elk nummer 12 Thema: Arbeidsmarkt Om koploper te zijn en te blijven in de maritieme sector, komt er een Maritiem Masterplan. 16 Van familiebedrijf tot startup Jonge ondernemers in de watersport: hoe zetten ze in op innovatie en hoe gaan ze om met onzekerheden en risico’s? 18 Ledenonderzoek HISWA-RECRON HISWA-RECRON kan rekenen op een brede waardering vanuit de achterban. Het rapportcijfer 7,3 laat zien dat de ondernemersorganisatie stevig staat. 20 Het Portret Dit keer: Meinte Visser van de maritieme campus van het mbo-college Firda in Sneek. 22 TechTalk: mast en verstaging Om de tuigage veilig te houden, is er regelmatig goed onderhoud nodig. De checklist tuigage ondersteunt watersportbedrijven daarbij. kalender Overzicht van bijeenkomsten, evenementen, workshops, trainingen en vergaderingen van HISWA-RECRON. Januari Start opleiding Kandidaat Jachtmakelaar 14 januari (aanmelden nog mogelijk) ROC Firda Sneek & HISWA-RECRON Leusden www.hiswarecon.nl/agenda Boot Düsseldorf 17 – 25 januari Messe Düsseldorf www.boot.de 07 Op Stapel 08 Ondernemersnieuws 25 Vraag & Antwoord 25 Column Herbert van Oord 26 Nieuws I Mens & Bedrijf 28 Nieuws I Innovatie 31 HISWA-RECRON Business Club Nieuws Boot Düsseldorf. Meer bijeenkomsten Houd www.hiswarecron.nl/agenda in de gaten voor een actueel overzicht van evenementen, trainingen, vergaderingen en andere bijeenkomsten. 06 2025 | HISWA MAGAZINE 5
sleipnergroup.com Unma Meet Sleipner wher maneuv marinas or t our t for a smooth and saf Sleipner – f Opt for the best in marine tech. Our eVision thrusters deliver the reliability you expect and the performance your clients deserve. Choose Sleipner. Dutch distributor: Asa Boot Electro asabootelectro.nl sleipnergroup.com
uitgelicht Op Stapel Waterspoor 1150 Op Stapel www.prinswatersport.nl Specificaties Lengte over alles ...................... 11.41 x 4.10 meter Motor .............Yannmar 8LV 350PK met schroefas De nieuwe Waterspoor 1150 van Prins Watersport is een fraai voorbeeld van Nederlandse jachtbouw met aandacht voor kwaliteit en comfort. Het aluminium casco geeft het jacht een solide basis voor betrouwbare prestaties en goede vaareigenschappen. Met stijlvolle lijnen, ruim interieur en hoogwaardige afwerking wordt de 1150 een droom voor iedere watersporter. Waterspoor staat bekend om zijn vakmanschap en aandacht voor detail. Dat zie je in elk onderdeel terug: van de moderne techniek tot de luxe materialen aan boord. Oftewel, traditie en innovatie komen hier mooi samen. De 1150 biedt alle gemakken die nodig zijn voor lange, ontspannen tochten. De bouw is momenteel in volle gang. 06 2025 | HISWA MAGAZINE 7
nieuws Ondernemersnieuws HISWA-RECRON verwelkomt 2 nieuwe leden • SYH Nautic www.syhnautic.nl • Sandberghe www.sandberghe.nl Nieuwe keuzevakken: vaarbewijs en marifonie Schipholbrug met bijschrift: De Schipholbrug bij de aanleg in 1969. Onderzoek naar impact stremming Schipholbrug De langdurige stremming van de Schipholbrug heeft grote gevolgen voor ondernemers langs de Oostelijke Staande Mastroute. Sinds de brug in de nacht van 10 op 11 april defect raakte tijdens een veiligheidstest, is de doorvaart voor boten die niet onder de brug door kunnen volledig gestremd. Hierdoor is de bedienvrije periode aanzienlijk verlengd, met merkbare effecten voor watersportbedrijven in de regio. HISWA-RECRON onderzoekt momenteel in hoeverre bedrijven schade hebben geleden. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de situatie rondom de Schipholbrug, maar ook naar andere geplande en ongeplande stremmingen op zowel de Oostelijke als de Westelijke Staande Mastroute. Er zijn onderzoeksrapporten opgevraagd en er komen mogelijk aansprakelijkheidskwesties richting Rijkswaterstaat en betrokken aannemers. Om een volledig beeld te krijgen, is het handig als ondernemers hun ervaringen delen. Het gaat onder meer om informatie over bezettingsgraad, passanten, omzet en andere factoren die resultaten hebben beïnvloed. Omdat verschillende omstandigheden een rol kunnen spelen, is het belangrijk om alle relevante context mee te nemen. De uitkomsten van dit onderzoek worden gebruikt om de belangen van watersportbedrijven te behartigen in het overleg met betrokken partijen. ROC Firda en het STC versterken hun mbo-opleidingen Maritieme Techniek met twee keuzedelen: Vaarbewijs 1 & Marifonie en Vaarbewijs 2. Studenten kiezen zelf welk keuzedeel past bij hun stage of loopbaanrichting. Dankzij deze modules worden zij beter voorbereid op werkzaamheden in de watersportsector. Kennis van vaarregels en praktijkervaring op het water zijn essentieel voor elke medewerker in de sector. Of het nu gaat om een testvaart na onderhoud, een proefvaart bij verkoop of het verplaatsen van een boot: medewerkers moeten veilig en vaardig kunnen varen met diverse pleziervaartuigen. Met deze keuzedelen en praktijkvaarlessen sluiten de opleidingen nog beter aan op de dagelijkse realiteit van watersportbedrijven. Het Ministerie OC&W heeft de twee keuzedelen inmiddels goedgekeurd. HISWA-RECRON was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe keuzedelen. Meer informatie: www.hiswarecron.nl/ opleidingenwatersport. Nieuwe regiomanager Zeeland Maxine Steketee startte onlangs als Regiomanager Zeeland bij HISWARECRON. “Samen met een deskundig team en onze betrokken leden zet ik mij in voor de belangen van de watersport en recreatie in Zeeland. Deze sectoren vormen een onmisbaar onderdeel van de Zeeuwse economie en dragen in hoge mate bij aan de sociale en culturele vitaliteit van onze provincie. Zij verdienen dan ook onze volledige aandacht en toewijding. Met mijn ervaring binnen het toeristische werkveld in Zeeland wil ik bijdragen aan een sterke, toekomstbestendige recreatie- en watersportsector. Als iemand die persoonlijk actief is op en rond het water, zie ik het als een bijzondere kans om mijn kennis en passie te verbinden aan dit werk.” Meer informatie: www.hiswarecron.nl/ medewerkers 8 HISWA MAGAZINE | 06 2025
Premie 3e WW-jaar (PAWW) blijft in 2026 gelijk Najaarscampagne HISWA.nl live De nieuwe najaarscampagne van HISWA is live. Met de campagne ‘HISWA = Alles voor jouw watersport’ wordt de zichtbaarheid van HISWA.nl als het platform voor actieve watersporters vergroot. Via social media, banners, YouTube, Marktplaats en Reddit wordt een brede doelgroep bereikt met video’s, tips en verwijzingen naar HISWA Erkende Bedrijven. De campagne bestaat uit drie formats: algemene zichtbaarheid, praktische watervragen over bijvoorbeeld het winterklaar maken van de boot, en een carrouseladvertentie voor mensen die alles goed willen regelen zodat ze in het voorjaar weer onbezorgd het water op kunnen. De campagne is ook te bekijken op YouTube: www.youtube.com/ @HISWA_nl. Stichting PAWW heeft de premiebijdrage voor 2026 vastgesteld op 0,1% van het brutoloon, hetzelfde percentage als in 2025. Binnen de HISWA-cao zijn werknemers verzekerd voor het zogenoemde derde WW-jaar; de premie wordt automatisch ingehouden en afgedragen aan Stichting PAWW. Bij de vaststelling van de premie is rekening gehouden met een lichte stijging van de werkloosheid, maar dankzij de sterke financiële positie van de stichting kan het lage percentage worden gehandhaafd. Werkgevers en salarissoftwarebedrijven moeten het nieuwe jaarpercentage tijdig verwerken, zodat per 1 januari 2026 de juiste aangifte wordt gedaan en werknemers correct worden geïnformeerd. HISWA-RECRON ondertekent nieuw Kustpact Minder regels voor watersportondernemers basis van een uitvraag bij leden bood Geert Dijks, directeur HISWA-RECRON, 12 klemmende wetten en regels aan aan het Ministerie van Economische Zaken. Een van de speerpunten van het kabinet is het verder terugdringen van onnodige of onnodig zware regels waar ondernemers mee kampen. De regeldruk en de daarbij behorende lasten zijn voor ondernemers, zeker in de watersportsector, de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. Zeker samengestelde bedrijven met ligplaatsen, energie- en nutsvoorzieningen, speeltuinen, zwembaden en horeca hebben een extreem hoge regeldruk. De overheid moet bij ondernemers meer uitgaan van vertrouwen, vereenvoudiging en voorspelbaarheid. Het doel van het kabinet is om vóór de zomer van 2026 minimaal 500 regels te schrappen of te vereenvoudigen. HISWA-RECRON ondertekende op 1 oktober jl. het vernieuwde Kustpact. Met dit pact zetten overheden, natuurorganisaties en marktpartijen zich samen in voor het behoud van de openheid en ruimtelijke kwaliteit van de Nederlandse kust. Door afspraken te maken over nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen wordt ongewenste verstedelijking tegengegaan. Met de ondertekening versterkt HISWA-RECRON het draagvlak onder ondernemers in de recreatie- en watersportsector. Directeur Geert Dijks van HISWA-RECRON: “Het pact is een belangrijke stap in het balanceren tussen economische ontwikkeling en landschapsbescherming. Onze leden zijn sterk afhankelijk van een aantrekkelijke, natuurlijke kust.” De ondertekening vond plaats tijdens de Nederlandse Kustdagen in Noordwijk. Herziening EU-taxonomie een stap verder Om te voldoen aan de EU-taxonomie regelgeving (klimaat en duurzaamheid) zijn ondernemers verplicht om financiële en niet-financiële gegevens aan te leveren. Dit is een enorme administratieve lastendruk. De EU-commissie werkte aan versimpeling waardoor het aantal aan te leveren gegevens sterk is verminderd. Dit ligt nu voor in het Europees parlement. De tijdlijn is strak: de nieuwe regelgeving moet op 1 januari 2026 klaar zijn. Via de European Boating Industry (EBI) houdt HISWA-RECRON de commissie aan de voortgang in dit dossier. 06 2025 | HISWA MAGAZINE 9
rubriek nieuws Start opleiding Kandidaat Jachtmakelaar in januari 2026 HISWA-RECRON gaat samen met de NBMS komend jaar de opleiding Kandidaat Jachtmakelaar organiseren. Er zijn nog enkele plekken vrij. De start is op woensdag 14 januari 2026. Er zijn 16 lesmomenten van circa 4 uur waarvan 6 bij HISWARECRON in Lesden, 7 op verschillende locaties door heel Nederland en 3 online. De opleiding is geschikt voor iedereen die interesse heeft om als makelaar actief te worden in de nautische sector. Afgelopen jaar was er een mix van kandidaten zonder ervaring in de branche en kandidaten die al als makelaar actief waren. In de opleiding komen alle onderdelen aan bod waar je als makelaar mee te maken krijgt; van het in bemiddeling nemen van een gebruikt vaartuig tot het verkopen en opleveren ervan. Alle deelnemers krijgen een certificaat als ze slagen voor hun examen aan het einde van de opleiding. Hiermee kwalificeren ze zich om lid te worden van de NBMS en HISWA-RECRON als HISWA Certified Yachtbroker. Het examen wordt georganiseerd door ROC Firda in Sneek. Aanmelden en meer informatie: www.hiswarecron.nl/agenda. HISWA-RECRON kiest eigen koers met watersportopleidingen CWO HISWA-RECRON gaat verder met de CWO zonder het Watersportverbond. De Stichting Commissie Watersport Opleidingen - een voormalig samenwerkingsverband van HISWA-RECRON en het Watersportverbond – is bedoeld om een landelijk, uniform diplomasysteem voor zeil- en vaaropleidingen in te richten. Het Watersportverbond kiest voor een eigen diplomalijn. De invoering van deze tweede diplomalijn – de NWD – is niet in overeenstemming met de doelstelling van de CWO. Daarom komt er na 30 jaar een einde aan de samenwerking. HISWA-RECRON zet de CWO verder zelf voort. “De CWO blijft gewoon bestaan en op dezelfde manier functioneren. Voor de aangesloten opleidingslocaties heeft dit besluit geen consequenties. De huidige kwalificaties van zeilinstructeurs blijven geborgd. Waar veilig leren zeilen en varen de norm is, blijft de CWO de standaard”, aldus Geert Dijks, directeur HISWA-RECRON. Watersportcursisten kunnen in de toekomst daarom nog steeds terecht bij één van de vele CWOopleidingslocaties. Zij bieden optimale duidelijkheid, zekerheid en continuïteit. Meer informatie: www.hiswa.nl/leren-varen. Robot steelt de show op Jachthavensymposium Een humanoid robot die straks misschien boten afspuit, afbouwt of zelfs meewerkt in de productie? Tijdens het Jachthavensymposium van HISWA-RECRON tijdens Metstrade in de RAI Amsterdam liet Smartrobot.solutions zien hoe dichtbij die toekomst al is. De live demonstratie maakte indruk: de mogelijkheden zijn groter dan veel aanwezigen dachten. Van onderhoud tot klantenservice; robots worden een serieuze factor. Naast deze blik in de toekomst werd ook stilgestaan bij het hier en nu. HISWA-RECRON presenteerde het ondernemersvertrouwen van jachthavens, dat opvallend positiever is dan in andere sectoren. Dit blijkt uit de halfjaarlijkse conjunctuurenquête. Het thema lokale energiedeling leverde veel reacties en uitwisseling op. Ondernemers deelden praktijk ervaringen en dachten samen na over kansen en knelpunten rondom het delen van duurzaam opgewekte energie. 10 HISWA MAGAZINE | 06 2025
nieuws Björn Schutz verruilt HISWARECRON voor de Tweede Kamer Vacature: Projectleider HR voor watersportsector a 3,5 jaar verlaat Björn Schutz, Regiomanager Zuid-Holland en Beleidsadviseur, HISWA-RECRON om namens de VVD aan de slag te gaan in de Tweede Kamer. Hij was een vertrouwd aanspreekpunt voor leden en bracht scherpe inhoudelijke kennis mee op dossiers als stikstof, ruimtelijke ordening, infrastructuur en regionale ontwikkelingen. In zijn nieuwe rol wordt hij verantwoordelijk voor onder andere milieu, bodem, scheepvaart, infrastructuur en OV. De leden uit Zuid-Holland worden binnenkort geïnformeerd over een vervanger van Björn. HISWA-RECRON zoekt een projectleider human resources (28–36 uur) die ondernemers in de watersport en jachtbouw ondersteunt bij personeelsvraagstukken. Veel van deze bedrijven hebben geen eigen HR-afdeling. De projectleider HR adviseert ondernemers, ontwikkelt praktische tools en helpt bij het opzetten van toekomstbestendig HR-beleid. Er is veel ruimte om het project zelf vorm te geven. Er wordt gezocht naar een HR-professional met hbo-achtergrond, ervaring en affiniteit met watersport. Meer informatie: www.hiswa.nl/vacatures. Watertoerisme krijgt plek in nieuwe EU-strategie De Europese Unie gaat watergebonden toerisme nadrukkelijk opnemen in de nieuwe EU-strategie voor duurzaam toerisme en de maritieme industrie. Dat is een belangrijke stap voor de watersportsector. HISWA-RECRON pleit hier al langer voor, als actief lid van European Boating Industry (EBI). Tijdens een ontbijtdebat in het Europees Parlement, georganiseerd door EBI en ADAC, spraken Europarlementariërs, ambtenaren, brancheorganisaties en consumentenvertegenwoordigers over de toekomst van watergebonden toerisme in Europa. Jeroen van den Heuvel (adjunct-directeur Jachtbouw en Watersport) was namens HISWA-RECRON aanwezig bij deze bijeenkomst en eerdere gesprekken met Europarlementariërs. De erkenning van de watersport als volwaardige pijler van toerisme betekent dat er in de toekomst meer Europese steun komt. Denk aan investeringen in infrastructuur, innovatie, verduurzaming en opleiding. Ook onderwerpen zoals het harmoniseren van vaarbewijzen en circulaire oplossingen voor end-of-life boten kwamen aan bod. Duidelijkheid over ‘ingrijpende wijziging’ in Richtlijn Pleziervaartuigen Er was lange tijd discussie over wat een ‘ingrijpende wijziging’ van een pleziervaartuig precies betekent volgens de EU-richtlijn. Sommige lidstaten stelden dat vrijwel elke wijziging opnieuw een CE-certificatie vereist, zelfs door de particuliere eigenaar. HISWA-RECRON benadrukt dat het alleen gaat om een volledige refit van het vaartuig. Samen met drie andere lidstaten, ICOMIA en EBI liet HISWA-RECRON de Universiteit van Helsinki de juridische achtergrond onderzoeken. Het rapport, gepresenteerd tijdens de afgelopen Metstrade, bevestigt dat een wijziging alleen ingrijpend is als het vaartuig als nieuw beschouwd moet worden. Het document ligt inmiddels bij de Europese Commissie. ICOMIA Statistics Book weer gratis beschikbaar voor leden Jaarlijks brengt ICOMIA een overzicht met alle feiten en cijfers van de wereldwijde watersportsector uit. Deze statistieken zijn verzameld onder 26 nationaliteiten en aangevuld met internationale data van overheden en fabrikantendata. Het Statistics Book is verrijkt met analyses en interviews. HISWA-RECRON heeft de kosten afgekocht, waardoor leden de uitgave gratis kunnen downloaden in de Kennisbank. De reguliere prijs is 465 euro per stuk. Let op, in de titel staat 2025, maar het gaat over de cijfers van 2024. Meer informatie: www.hiswarecron.nl/kennisbank. 06 2025 | HISWA MAGAZINE 11
thema: arbeidsmarkt Maritiem Masterplan: iedereen kijkt straks naar ons In Nederland is de maritieme sector niet weg te denken. Nu, in ieder geval. Om koploper te zijn en blijven wordt er sectorbreed gewerkt aan het Maritiem Masterplan. Tekst: Dominique van Dam Gerrit van Leunen van NHL Stenden, betrokken als strategisch adviseur en kwartiermaker en Chris Karman, kartrekker Human Capital, zijn betrokken bij het project. ‘Het Maritiem Masterplan betekent dat we met een heleboel betrokkenen de energietransitie willen implementeren binnen de scheepvaart’, zegt Van Leunen. ‘Er is nog geen silver bullet, geen brandstof die we overal voor kunnen gebruiken. Als we de transitie willen laten lukken, hebben we iedereen nodig.’ Dat betekent dus samenwerken. Het doel is om voor 2030 dertig emissieloze schepen te ontwikkelen. Daarmee zorgt het voor het terugdringen van 230 megaton CO2 tot 2050 en draagt daarmee bij aan een gezondere leefomgeving voor iedereen. Het belangrijkste doel van dit Maritiem Masterplan (MMP) is om aan iedereen te laten zien dat deze transitie kán, samen met iedereen in de sector. Het project Versterking Maritiem Onderwijs is een onderdeel van de Human Capital-agenda van het MMP. Van Leunen legt het kort uit: ‘Met het gehele maritieme beroepsonderwijs sluiten we aan bij deze transitie. De jachtbouw-, scheepsbouw-, binnenvaart- en zeevaartopleiding, van vmbo- tot en met hbo-niveau. We richten ons nu in eerste instantie op de drie energielijnen uit de eerste fase: waterstof, methanol en carbon capture in LNG als oplossingen.’ Dit moet een voorWe zorgen er met het onderwijs en het bedrijfsleven voor dat we praktijkgericht onderzoek faciliteren en dat we student challenges kunnen doen. beeld worden hoe in de toekomst het onderwijs flexibel en snel nieuwe trends in het klaslokaal kan krijgen.’ Wendbaar en flexibel denken De verschillende consortia en maar liefst tien maritieme opleidingen die meewerken kunnen met dit plan en deze activiteiten met behulp van het Nationaal Groeifonds tot 2030 werken aan dertig schepen. Die kunnen als voorbeeld gaan dienen voor de generatie erna. De Ontwikkelings- en demonstratieprojecten, zoals de dertig projecten officieel heten, zorgen voor geweldige kansen voor de opleidingen. Daarnaast leveren ze projecten voor de studenten waar ze direct kunnen proeven aan het werk van de toekomst. ‘Dit is voor iedereen, werkzaam in de maritieme sector, een ontzettend interessante tijd. Nieuwe technieken, nieuwe kansen, nieuwe kennis, dat is wat we delen in het Maritiem Masterplan’, zegt Van Leunen. Karman vult aan: ‘Iedereen kijkt straks naar ons, dat is de 12 HISWA MAGAZINE | 06 2025
bedoeling. De manier waarop we samenwerken zal aan het einde van dit project echt anders zijn.’ ‘We zorgen er met het onderwijs èn het bedrijfsleven voor dat we praktijkgericht onderzoek faciliteren, dat we student challenges kunnen doen en andere manieren van samenwerken onderzoeken die echt hard nodig zijn. De hele transitie naar emissieloos varen vraagt om toekomstgericht, wendbaar en flexibel denken. Een uitdaging, maar noodzakelijk. De Nederlandse manier van gezamenlijkheid, samen beslissen en polderen biedt hierin een cultureel voordeel.’ Imagoboost Niet alleen de toekomst van emissieloos varen is belangrijk. Het hele imago van de maritieme sector mag een boost krijgen. In 2030 komt de branche, als er niets gebeurt, zo’n 6.000 mensen te kort. Opleiden met toekomstvisie is belangrijk om het beeld dat soms nog bestaat van de sector – grijs, vervuilend en daarmee problematisch – flink te verbeteren. Karman: ‘Het zal het gehele probleem niet oplossen, maar het is veel gaver om te gaan werken of studeren in een branche waarvan je weet dat die zich actief ontwikkelt.’ Ondanks de dynamiek, de diversiteit aan beroepen en de vele uitdagingen, weten veel mensen de weg naar de sector niet te vinden. ‘Er moeten dus grote stappen worden gezet en dit is er eentje van. Het is belangrijk beter in te spelen op de behoeften van jongeren en zij-instromers, leeromgevingen beter af te stemmen op de praktijk en ontwikkelingen op het gebied van energietransitie en digitalisering te omarmen. Daarnaast moeten diversiteit en loopbaankansen prioriteit krijgen. Allemaal zaken die we in dit project meenemen.’ Learning community Naast Human Capital en de Ontwikkelings- en Demonstratieprojecten is Digitaal Samenwerken een derde hoofddoel in het programma. De drie samen zorgen ervoor dat de kennis die opgedaan wordt overal snel kan landen, bij de mensen die al in de sector werken en bij de mensen die de sector in gaan. Een ‘learning community’, noemen Karman en Van Leunen dit. Bij Digitaal Samenwerken gaat het vooral over het optimaliseren van processen door effectiever uitwisselen van data en informatie. Karman: ‘Als we minder mensen hebben, moeten we efficiënter werken. We kunnen meer remote op basis van sensoren en data, op afstand meer en betere ondersteuning bieden en optimaliseren op het gebied van verbruik en onderhoud.’ En natuurlijk zijn er, zoals in elk project, uitdagingen. Van Leunen, zelf stuurman geweest op de grote vaart, zegt: ‘Emotie zal een rol spelen bij afscheid van het oude en een transitie naar het nieuwe. De machinist die normaal aan een klein geluidje hoort dat er iets mis is, zal nieuwe competenties moeten inzetten. Maar gelukkig is het morgen niet 06 2025 | HISWA MAGAZINE 13
drijvende steigers & turn key marinas golfbrekers - complete jachthavens - industriële steigers speciale roeisteigers - drijvend maatwerk - huursteigers Sikkel 3 NL-3274 KK HEINENOORD T +31 (0)78 67 77 000 E info@interboatmarinas.nl I www.interboatmarinas.nl WIJ WENSEN IEDEREEN FIJNE FEESTDAGEN EN EEN SUCCESVOL 2026 Adri Mijnheer, Rianne Jansen, Yvette Mijnheer, Thijs Lunenburg, Maxx Hup, Petrice Polinder en Nathan Hagen. DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR vandeloosdrechtrbm.nl
thema: arbeidsmarkt meteen allemaal anders, we hebben de huidige én de nieuwe generatie nodig.’ Karman voegt toe: ‘Verandering wekt weerstand op, dat zal hier net zo zijn. Maar niet elke school, bouwer, werf of rederij kan afzonderlijk het wiel blijven uitvinden. En door ons open te stellen voor elkaar kunnen we van elkaar leren, allemaal. Je leert óók door te delen.’ Het doeljaar 2030 is niet heel ver in de toekomst, maar daarna is het natuurlijk niet klaar met de transitie naar emissie loos varen. ‘Het project mag wat mij betreft zorgen voor een impuls in een andere manier van denken en leren. Het kan ervoor zorgen dat emissieloos aandrijven gemeengoed wordt, dat we de techniek in de vingers hebben in Nederland en kunnen doorpakken’, zegt Karman. ‘Het onderHet is belangrijk om het beeld dat soms nog bestaat van de sector – grijs, vervuilend en daarmee problematisch – flink te verbeteren. wijs kan hierdoor meer samenwerken met de beroepspraktijk en met elkaar. Natuurlijk was het makkelijker geweest om iedereen een eigen zakje geld te geven, maar door in te zetten op samenwerking geven we de gehele sector een impuls. Veel waardevoller.’ Hij herhaalt nog maar eens: ‘We moeten concurrerend blijven, verbinden en koploper willen zijn. Dat komt de hele sector ten goede.’ Hoe kan ik aanhaken? Ben je nieuwsgierig wat het Maritiem Masterplan voor jouw bedrijf kan betekenen of andersom: wat jij kunt bieden? Je kunt denken aan mooie, toekomstgerichte projecten of expertise die je graag deelt met bedrijven of scholen. Neem contact op met de kartrekkers van de verschillende deelonderwerpen Human Capital, Ontwikkelings- en Demonstratieprojecten en Digitaal Samenwerken. Kijk hiervoor op www.maritiemmasterplan.nl. HISWA-RECRON is nauw betrokken bij de Human Capital-agenda van het MMP. Meer informatie bij Herbert van Oord, manager Arbeidsmarkt, Scholing en Opleiding: h.van.oord@hiswarecron.nl, 033 3039734. 06 2025 | HISWA MAGAZINE 15
column young professionals Jong ondernemen in de watersport Van familiebedrijf tot startup Jonge ondernemers in de watersport, bij een traditioneel familiebedrijf of een startup, kunnen een impuls geven aan de sector. Ze zetten in op innovatie, maar moeten ook leren omgaan met onzekerheden en risico’s. Tekst: Lisette Vos In de komende twee, drie jaar neemt Wouter van den Bos (32) het familiebedrijf Elling Yachts over van zijn vader Anton (68). Op dit moment is hij - als zoon van de eigenaar - verantwoordelijk voor de marketing en sales. Wouter kiest voor een nieuwe digitale aanpak. Zo benadert hij influencers in de watersport die mee mogen varen op een Elling jacht. ‘Het online bereik van hun Engelstalige video’s is veel groter dan de traditionele bladen. Zeker omdat zij Engels spreken, bereiken we de markt wereldwijd.’ Nieuwe generatie Een nieuwe generatie ondernemers in de watersport kan een impuls geven aan de sector. Dat is van alle tijden. Vakmanschap, technische kennis en goede service blijven onmiskenbaar nodig, maar ondernemers moeten mee met hun tijd. Startups doen ook hun intrede op de markt. Zij staan bij uitstek voor innovatie, in marketing, digitalisering (AI) en verduurzaming. Tegelijkertijd moeten jonge ondernemers – in de traditionele bedrijven en startups – leren omgaan met risico’s en onzekerheden. Dat laatste beaamt Wouter die zich binnen een paar jaar eigenaar mag noemen van Elling Yachts. ‘Ik krijg een geweldige kans om het bedrijf van mijn vader over te nemen. Mijn liefde voor ons Een nieuwe digitale aanpak: ik benader influencers in de watersport die mee mogen varen op een Elling-jacht. product, een zeewaardig jacht dat we wereldwijd verkopen, is groot. Het is wél een avontuur. Ik heb straks een grote verantwoordelijkheid. We hebben 35 mensen in loondienst. En we kunnen de ontwikkelingen op de markt niet altijd voorspellen. Zo heeft mijn vader alle zeilen moeten bijzetten toen de Russische markt wegviel.’ Mensen Volgens Gabriella Richardson, oprichter van de online community Yachting Ventures, hebben ondernemers van startups – jong en ouder - specifieke vaardigheden nodig. Ze moeten zelfvertrouwen hebben, geloven in hun product, bereid zijn om risico’s te nemen, maar vooral goed met mensen kunnen omgaan. ‘De watersport is een kleine niche, je moet de juiste mensen leren kennen, om de markt goed in kaart te kunnen brengen, maar ook om investeerders over de streep te trekken.’ Anton van den Bos (midden) en Wouter van de Bos (rechts). 16 HISWA MAGAZINE | 06 2025
Elling Yacht op de Vecht bij Muiden. Emotionele rollercoaster Het platform heeft meer dan 160 leden, startups die innovaties op de markt brengen en daarbij ondersteuning krijgen, zoals JetCycle uit Frankrijk die een duurzame waterfiets ontwikkelde. Circa een derde van de ondernemers van de community is niet ouder dan 30 jaar. Jongeren die het verschil maken, schrikken niet terug voor het avontuur, stelt Richardson. ‘Stressbestendig zijn is een must, want het is vaak een emotionele rollercoaster. Je moet steeds de lange termijn voor ogen houden, want je kunt niet verwachten direct geld te verdienen.’ Elling Yachts is zelf ook benaderd door een startup die een innovatief product aanbood: een camerasysteem dat met behulp van AI bijvoorbeeld andere boten op het water herkent. Volgens Wouter moeten startups zich in de praktijk vaak nog bewijzen. ‘Dat gaat niet alleen om het product zelf, maar ook om de service als het nog niet naar behoren werkt. Bovendien moeten onze klanten die innovatie willen. Dus we zijn wel kritisch.’ Kracht familiebedrijf Volgens hem is het directe contact met klanten juist de kracht van een familiebedrijf. ‘Onze innovaties komen voort uit de wensen van onze klanten. Zo maken we het dekhuis op de modellen E3 en E4 moderner, omdat zij meer licht willen. Onze klanten hebben bovendien vaak bijzondere verhalen. Zij hebben met hun eigen bedrijf geld verdiend, ieder op hun eigen manier. Zij hebben dus in hetzelfde schuitje gezeten. Sommigen geven ons advies. Zo staat nu nadrukkelijk op de website dat we een familiebedrijf zijn. Korte lijntjes en persoonlijke aandacht spreekt veel mensen aan. Dat moeten we meer laten zien.’ Wouter kan de komende twee, drie jaar nog rekenen op de steun van zijn vader. Die volgens hem zelf ook creatief en innovatief is. ‘Toen de crisis in 2008 uitbrak, maakte mijn vader met een Elling Yacht de oversteek naar Amerika. Hij wilde aantonen dat we een zeewaardig motorjacht bouwen. Die reis van 26 dagen was een groot succes en leverde het bedrijf veel publiciteit op.’ Gabriella Richardson van Yachting Ventures (rechts). 06 2025 | HISWA MAGAZINE 17
column ledenonderzoek HISWA-RECRON is stevig verankerde belangenbehartiger HISWA-RECRON kan rekenen op een brede waardering vanuit de achterban. Dat blijkt uit een ledenbehoeftenonderzoek van de branchevereniging. Het gemiddelde rapportcijfer van 7,3 laat zien dat de ondernemersorganisatie stevig staat. Het ledenbehoeftenonderzoek werd in het voorjaar van 2025 uitgevoerd onder 259 leden. Uit dit onderzoek blijkt onder meer dat belangenbehartiging voor het merendeel van de leden dé reden is om lid te zijn. Twee op de drie deelnemers noemt de lobby als belangrijkste meerwaarde van het lidmaatschap. Naast de lobby is er veel waardering voor de juridische helpdesk en de praktische ondersteuning. Vooral kleinere bedrijven ervaren dit als onmisbare steun, met name bij juridische vraagstukken en issues op het gebied van personeel. Opvallend is dat grote en kleine bedrijven verschillende verwachtingen hebben van HISWA-RECRON. Grote ondernemingen vragen vooral om positionering in strategische dossiers zoals verduurzaming, arbeidsmarkt en netcongestie. Kleinere bedrijven hebben vooral behoefte aan concrete Leden waarderen vooral de Kennisbank op de website van HISWA-RECRON. resultaten die direct merkbaar zijn in hun dagelijkse praktijk. Bijvoorbeeld op het gebied van cao en belastingregels. Zichtbaarheid Watersportbedrijven vinden het belangrijk dat de sector sterker naar buiten treedt en de resultaten van de lobby beter zichtbaar maakt. Ook in landelijke dossiers als verduurzaming, arbeidsmarkt, netcongestie en regelgeving moet de sector zich steviger positioneren, vinden zij. De grotere watersportbedrijven hebben behoefte aan actuele juridische informatie die aansluit bij hun complexe bedrijfsvoering. Daarnaast vragen ze om meer promotie en ondersteuning bij 18 HISWA MAGAZINE | 06 2025
innovatie en verduurzaming. De Kennisbank op de website wordt door een meerderheid (57 procent) positief beoordeeld. Grotere bedrijven vragen vaker om maatwerkdocumenten die aansluiten bij complexere vraagstukken. 3. Meer regionale zichtbaarheid: de regiomanagers worden beter zichtbaar en de bijeenkomsten zijn vaker dichtbij de leden. 4. Gerichtere communicatie: nieuwsbrieven en informatie wordt beter en specifieker afgestemd op het type bedrijf. Uitdagingen Hoewel de waardering voor HISWA-RECRON dus groot is, valt er zeker wat te verbeteren. Het bestuur gaat, samen met de medewerkers, werken aan de volgende speerpunten: 1. Zichtbare lobbyresultaten: vaker en concreter laten zien wat bereikt wordt richting politiek en overheid. 2. Actuele kennisbank en juridische hulp: documenten en informatie zijn altijd up-to-date zijn en sluiten beter aan op de praktijk. 5. Waarde van het lidmaatschap concreet maken: duidelijker laten zien wat het lidmaatschap oplevert. Deze speerpunten worden de komende tijd verder uitgewerkt en de voortgang wordt teruggekoppeld via de ledennieuwsbrieven. Het uitgebreide onderzoeksrapport staat in de Kennisbank: www.hiswarecron.nl/kennisbank. 06 2025 | HISWA MAGAZINE 19
het portret rubriek Meinte Visser In de rubriek Het Portret zetten we een persoon in de spotlights die op dat moment in de actualiteit is of verband houdt met het thema. In dit nummer met arbeidsmarkt als thema is dat Meinte Visser, teamleider Maritieme Techniek op de maritieme campus van het mbo-college Firda in Sneek. Tekst: Liane Jansen Waarmee houd je je als teamleider bezig? “Als teamleider vervul ik een sleutelrol in het verbinden van onderwijs, innovatie en de maritieme sector. Mijn dagelijkse werkzaamheden draaien om het aansturen van een zeer gemotiveerd team en het stroomlijnen van ontwikkelingen binnen het mbo. Ik zorg ervoor dat innovaties uit de markt en de branche vertaald worden naar nieuwe leerlijnen en onderwijsproducten.” Hoe ervaar je de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven? “Een belangrijk onderdeel van mijn werk is het versterken van de samenwerking tussen bedrijven in de maritieme sector en de opleiding. We onderhouden nauwe contacten met organisaties zoals de mbo-raad en de SBB, die een cruciale rol spelen bij het realiseren van stageplekken en het ontwikkelen van toekomstbestendig onderwijs. Ook het Onderwijs Ontwikkel Netwerk, waar onder andere HISWA-RECRON en collegaschool STC Rotterdam aan deelnemen, speelt hierin een belangrijke rol. Maar de samenwerking met de bedrijven staat voorop. De regio waarin we het onderwijs verzorgen, heeft grote invloed op het We passen de vernieuwingen ook meteen toe in het onderwijs. Denk aan het bouwen van kleine vaartuigen van HDPE of aan het ombouwen van kleine vaartuigen van diesel naar elektrisch. onderwijs. Dit is veelal ook de omgeving waar de studenten na hun opleiding hun baan vinden. Het komt vaak voor dat studenten kunnen blijven bij de werf waar ze hun stage doen. We verzorgen een opleiding met vrijwel 100 procent baangarantie, dat is natuurlijk super.” Hoe laten jullie de ontwikkelingen in de markt aansluiten op de opleiding? “De maritieme sector staat niet stil en dat geldt ook voor het onderwijs. We zijn samen met het bedrijfsleven druk bezig met ontwikkelingen zoals elektrisch varen. Ook de materialentransitie – van traditionele materialen zoals staal en aluminium naar recyclebare kunststoffen zoals HDPE – is geïntegreerd in het 20 HISWA MAGAZINE | 06 2025
curriculum. Dit vraagt niet alleen om inhoudelijke vernieuwing, maar ook om onderzoek naar deze onderwerpen. Extra inzet van het team is daarbij essentieel. Daarom zoek ik altijd zorgvuldig naar beschikbare subsidies, zodat we in de opleiding innovaties optimaal kunnen ontwikkelen. We passen de vernieuwingen ook meteen toe in het onderwijs. Denk aan het bouwen van kleine vaartuigen van HDPE, het ombouwen van kleine vaartuigen van fossiel naar duurzaam, dus van diesel naar elektrisch. Studenten hebben al diverse boten omgebouwd tijdens de opleiding. Een nieuwe uitdaging is het ombouwen van het opleidingsskûtsje de Jonge Douwe.” Waar ben je trots op? “Door onze inspanningen zorgen we ervoor dat studenten niet alleen vakbekwaam worden opgeleid, maar ook voorbereid zijn op een duurzame toekomst in de maritieme techniek. De onderwijsvisie van onze opleiding en de inzet van het team dragen bij aan een sterke verbinding tussen onderwijs en praktijk. Daar ben ik trots op. Studenten leren ook nadenken over de toekomst: hoe kan het schoner, duurzamer en circulair, hoe kan het vaartuig weer gerecycled worden. Allemaal vragen waar de werknemer van de toekomst over na moet denken. Het bouwen van een boot is en blijft fantastisch werk dat we met studenten mogen doen.” Dit lijkt op een oproep aan onze lezers? “Met onze maritieme campus spelen we een toonaangevende rol in het opleiden van professionals voor een snel veranderende sector. Dit kunnen we niet alleen, hiervoor hebben we bedrijven, dus de professionals hard nodig. Stageplekken of andere samenwerkingen: ja, graag!” 06 2025 | HISWA MAGAZINE 21
techtalk Mast en verstaging, een lekker stel De mast en de verstaging hebben vele krachten en weersinvloeden te verwerken. Watersporters hebben niet altijd oog voor het onderhoud dat nodig is om de tuigage veilig te houden. Als er iets afbreekt, kan de schade aanzienlijk zijn. HISWA-RECRON ontwikkelde in samenspraak met jachttuigers een standaard controlelijst tuigage. Daarnaast is er een training tuigage; de inschrijving hiervoor staat weer open Tekst: Michaël Steenhoff De checklist tuigage is bedoeld om op een gestructureerde wijze het staand want, lopend want en de (aluminium) mast op gebreken te controleren. Alle onderdelen komen hierbij aan bod. Uiteraard vraagt het een geoefend oog om alles goed te kunnen beoordelen. De checklist is ingedeeld in de onderdelen: mast, giek, spiboom, staand want, lopend want, rolreefsystemen, dekbeslag en algemene indruk. De inspectie-intervallen voor de tuigage zijn afhankelijk van het type zeiljacht, van het vaargebied en van het gebruik. In een matrix zijn de aanbevolen intervallen opgenomen voor de inspectie van een gedemonteerde ‘liggende mast’ en een ‘staande mast’. Voor een staande mast geldt in het algemeen het advies dat die in elk geval na 7 jaar geïnspecteerd moet worden en na een periode van 15 jaar afgenomen voor verder onderzoek. Voor de verstaging en lopend want is het advies de verstaging na een periode van 15 jaar of 20.000 zeemijl te vervangen en jaarlijks te inspecteren. Natuurlijk wordt er goed gekeken naar de leeftijd van het jacht en de tuigage, en hoe de boot gebruikt wordt. Zo worden zeilgebieden onderscheiden in oceaan, kust of binnenwater. Watersporters kunnen aangeven hoeveel zeemijlen per jaar ze varen; in de categorieën 500-1000, 1000-2000 of meer dan 2000 De checklist is ingedeeld in: mast, giek, spiboom, staand want, lopend want, rolreefsystemen, dekbeslag en algemene indruk. zeemijl per jaar. Daarbij geldt ook: varen ze alleen recreatief, varen ze af en toe een wedstrijd of varen ze alleen wedstrijden. Al deze factoren hebben invloed op de slijtage van alle componenten van de tuigage. Training tuigage Om op de juiste wijze met de checklist te werken, ontwikkelde HISWA-RECRON een training tuigage. Die wordt verzorgd door Pieter Kok van Rake Rigging. In deze training wordt ingegaan op onderwerpen als typen tuigage en de combinatie met de boot, het staand en lopend want, furling systemen, elektronica en zeilen. Waarom ook de zeilen van belang zijn, leggen zeilmakers Martin Baas en Lars van Stekelenborg van Hagoort Sails uit: “Het type doek dat je voor een zeil gebruikt, heeft invloed op de krachten die op de tuigage komen te staan. Je kunt je voorstellen dat laminaat zeilen die veel in de wedstrijdzeilerij gebruikt wor22 HISWA MAGAZINE | 06 2025
den, bijna geen rek kennen. Dat betekent dat alle winddruk op de tuigage wordt overgebracht en niets van die druk door rekken van het zeil wordt opgevangen. Een toerzeil gemaakt van Dacron kent veel meer rek waardoor een deel van de krachten wegvloeit en de tuigage minder wordt belast. Bij wedstrijden wordt daarnaast natuurlijk meer gevraagd van de tuigage dan bij toerzeilen. Een toerzeiler zal bijvoorbeeld bij veel wind minder snel een spinaker zetten dan een wedstijdzeiler die alles uit zijn boot wil halen.” Complex samenstel Inzicht in de verschillende manieren waarop je een boot kunt tuigen, is van groot belang. Zo is er een masttop tuigage of een fractionele tuigage. Hierbij zijn de aangrijpingspunten van de verstaging verschillend en is de masttop wel of niet verjongd. Belangrijk is ook de manier waarop de mast op de boot is geplaatst zoals op het dek of als doorgestoken mast. Verder is de wijze waarop de verstaging van de mast is uitgevoerd met een enkele of meerdere zalingen, al of niet gepijld, van belang bij de beoordeling van het gehele systeem en de trim van de boot. Tot slot spelen zaken zoals de samenstelling van de verstaging, soorten staaldraad en de verschillende spanners een rol. Pieter Kok van Rake Rigging: “Een tuigage is een complex samenstel van onderdelen waarbij geldt dat elk element van belang is voor een veilig en goed presterend systeem. Vooral bij toerzeilers zie ik nog wel eens dat daar te gemakkelijk over gedacht wordt en er te weinig aandacht is voor onderhoud aan mast en tuigage. Daarom is het uitvoeren van een regelmatige check op de tuigage geen overbodige luxe en kan er een hoop narigheid voorkomen worden. Ik zie bij controles toch regelmatig zaken voorbij komen die aandacht behoeven zoals corrosie bij verbindingen tussen rvs-beslagen en de aluminium mast, losse strengen bij staaldraad of niet goed werkende rolreefsystemen en ingesleten valschijven. Daarom is het zo goed dat er op basis van de checklist tuigage een training is ontwikkeld. Zodat personeel van bijvoorbeeld jachtservicebedrijven kennis heeft om de check op een goede wijze uit te voeren.” De juiste trim In veel gevallen kunnen klanten ook nog geholpen worden bij de juiste trim van de mast. Kok: ”De trim van de mast is van groot belang voor de vaareigenschappen. Een verkeerd getrimde mast kan leiden tot metaalmoeheid van onderdelen en grotere krachten op het roer als de boot bijvoorbeeld te loefgierig is. Met een juiste trim kan dat voorkomen worden en vaart de boot prettiger, veiliger en ook nog eens harder. De checklist kan aanleiding zijn om aanvullend te kijken naar de trim van het zeiljacht. Extra meerwaarde voor de klant en natuurlijk ook voor het bedrijf zelf!” Aanmelden training tuigage De training tuigage is gepland in het voorjaar van 2026 (datum nog niet bekend). Wil je je alvast aanmelden voor deze training, stuur dan een mail naar Suzanne Knippers: s.knippers@hiswarecron.nl. Kijk voor meer informatie op www.hiswarecron.nl/agenda. 06 2025 | HISWA MAGAZINE 23
ICY Marina Management Draadloos beheer van uw jachthaven • Per plaats: - Ampèrelimiet instellen - Energieverbruik uitlezen - Stroom aan/uit op basis van boeking - Prepaid tegoed instellen • Koppeling met uw reserveringsysteem • Bediening via desktop applicatie en app • Vorst- en CV-drukalarm in sanitair gebouwen Meer weten? Scan de QR. www.icy.nl Wij weten veel van boten, omdat we zelf ook varen. Informeer naar onze jachthavenzuilen en tapautomaten
vraag & antwoord column Vraag van een lid van HISWA-RECRON Een koper beweert dat het geleverde product gebrekkig is en verlangt herstel of vervanging, maar de garantietermijn is al (lang) verstreken. Moet ik de koper tegemoetkomen? Herbert van Oord Manager Arbeidsmarkt, Training en Opleiding Antwoord van HISWA-RECRON Het gaat hier om twee dingen: garantie en non-conformiteit. Het verstrijken van een garantietermijn hoeft niet te betekenen dat een koper geen recht meer heeft op herstel of vervanging van een product. Een aanspraak op garantie is een aanvullende, contractuele verbintenis van de verkoper of producent. Die garantie houdt bijvoorbeeld in dat de verkoper of producent zich verbindt tot kosteloos herstel, vervanging of terugbetaling als de zaak binnen een vaste termijn niet voldoet aan bepaalde, in het garantiebewijs of de reclameboodschap omschreven specificaties. Met een aanspraak op garantie heeft een koper een betere bewijspositie en kan deze zowel de verkoper als de producent aanspreken. Vanwege de garantie wordt immers vermoed dat het product gebrekkig (non-conform) is, omdat het binnen de termijn al gebreken vertoont. Vanwege dat vermoeden, zal de verkoper of producent moeten bewijzen dat een bepaald gebrek juist door toedoen van de koper is ontstaan. Echter ook na het verstrijken van de garantietermijn, kan een koper nog steeds stellen dat het product niet de eigenschappen bezit die hij op grond van de overeenkomst mocht verwachten. Daarbij spelen zowel subjectieve elementen een rol (specifieke afspraken), maar ook objectief vast te stellen normale gebruikseisen en verwachtingen. Als de zaak niet aan deze eisen voldoet, is er sprake van non-conformiteit. Wanneer er sprake is van non-conformiteit kan een koper op grond van de wet kosteloos herstel, vervanging of aflevering van het ontbrekende eisen. Daarbij geldt wel dat moet worden beoordeeld of de verkoper (nog) redelijkerwijs kan voldoen aan herstel van de afgeleverde zaak. Ook kan een aanspraak op vervanging van het product worden gemaakt, maar niet als de afwijking van de eigenschappen van het product te gering is en/ of de koper niet zorgvuldig voor het behoud van het product heeft gezorgd. Samengevat: een aanspraak op garantie is een contractuele, aanvullende toezegging van de verkoper of producent, die koper extra rechten geeft en een betere bewijspositie. Los daarvan kan ook na het verstrijken van de garantietermijn, er een verplichting bestaan voor de verkoper om een non-conform product te herstellen of te vervangen. Het effect van leermotivatie Van de week bracht ik enkele bedrijfsbezoeken. Dat is altijd leuk. Elk bedrijf heeft wel een eigen verhaal, dat vaak leuk of interessant is om te horen. Eigenlijk verrassen dergelijke verhalen mij altijd. Ik leer er altijd van. Zo ook deze keer. In het eerste bedrijf kwam ik in gesprek met een jonge jongen. Hij werkte al enige jaren in het bedrijf na het afronden van zijn mbo-diploma. Op mijn vraag of hij nog plannen had om verder te leren, antwoordde hij ontkennend. Leren had hij totaal niet nodig in zijn huidige werk. Het was wel goed zo voor hem. Hij dacht, dat hij de rest van z’n leven wel bij het bedrijf zou blijven werken. Erg enthousiast sprak hij niet over zijn werk. Veel plezier ontleende hij er ook niet aan, zo te zien. Het bedrijf vond opleiding ook niet echt zo nodig. “Als je ze opleidt, dan vertrekken ze daarna meestal. Ik ga toch niet opleiden voor een ander”, deelde zijn baas mij mee. Ik vond dat nogal uitgeblust. Zeker voor een jongen van zijn leeftijd. Hoezo niet verder leren? Hoezo de rest van je leven uitgekakt gewoon je dingetje doen? Hoezo geen ambitie? Hoezo de rest van je leven bij één bedrijf? Hoezo geen enkele stimulans vanuit het bedrijf om verder te leren? Je wilt toch gewoon dat al je medewerkers de beste worden in hun vak? Een flinke ‘schop onder hun kont’ hadden ze nodig, zowel die jongen als het bedrijf. Ook al doe je maar een training van één dag. Zelfs dat kan al heel stimulerend zijn. Doe in ieder geval iets! Ik werd er niet echt vrolijk van. Hoe anders was dat in het tweede bedrijf. Daar sprak ik ook met een jonge medewerker. Ik zag alleen maar enthousiasme. Vol passie vertelde hij over z’n werk. Van de baas mocht hij een opleiding doen. Dat kostte hem één dag in de week gedurende twee jaar. Dat was nog een flinke klus. Maar, hij vond het leuk, omdat hij onderzoek mocht doen naar de verbetering van een werkproces in het bedrijf. Hij werd er een stuk slimmer van en het bedrijf een stuk beter. Het mes sneed dus aan twee kanten. Zijn baas stimuleerde hem nu al om verder te kijken dan dit bedrijf, terwijl hij zijn opleiding nog niet eens had afgerond. “Je blijft toch niet je hele leven in mijn bedrijf”, zei zijn baas. Ik vond dat genereus. Een werknemer alle kansen bieden en hem het beste gunnen. Oók als de toekomst van je medewerker buiten jouw eigen bedrijf ligt. Het resultaat? De medewerker vertelde me, dat hij nog lang niet was uitgeleerd in het bedrijf. Hij was nog niet klaar: “ Ze zijn nog niet van me af. Ik grijp eerst mijn kansen hier. Na een paar jaar kijk ik wel verder.” Vertel mij maar, wat voor bedrijf je wilt zijn en wat voor medewerkers jij in jouw bedrijf wilt hebben rondlopen; uitgekakte of gemotiveerde? 06 2025 | HISWA MAGAZINE 25
nieuws NIEUWSMENS&BEDRIJF Kustwacht monitort scheepvaart bij windparken Drukke scheepvaart en steeds meer ruimte die wordt ingenomen door uitgebreide windmolenparken op zee nopen de Kustwacht ertoe de scheepvaart op de Noordzee nauwlettender in de gaten te houden. De Kustwacht heeft er daarom een nieuwe taak bij: Vessel Traffic Monitoring (VTMon), ofwel scheepverkeersmonitoring. VTMon is niet hetzelfde als verkeersbegeleiding: de focus ligt op het voorkomen van ongelukken en niet op het begeleiden van de scheepvaart. Er vindt alleen interactie met de scheepvaart plaats als er bijvoorbeeld dreigend gevaar of risicovolle situaties worden gesignaleerd. Zo kan de Kustwacht sneller ingrijpen als er iets mis dreigt te gaan. Met de VTMon-taak bereidt de Kustwacht zich voor op de toekomst. De plannen en vooruitzichten voor 2050 laten zien dat het heel druk gaat worden op zee. In 2031 is het oppervlakte van de windmolenparken al verdubbeld. www.kustwacht.nl Vaarplezier stopt Begin november stopte oprichter Arjen Bergijk de cursussen en andere activiteiten van Vaarplezier. De werkwijze voor het geven van praktijklessen aan watersporters voor het halen van een vaarbewijs, en de lessen aan werknemers die voor hun werk een klein vaartuig besturen zonder echt beroepsschipper te zijn voor Vaarbewijs Pro, komt niet overeen met eisen die worden gesteld in de nieuwe Binnenvaartregeling. Ook het stopzetten van het STAP-budget voor scholing en ontwikkeling speelde de organisatie parten. www.vaarplezier.nl Lemmer Nautic staakt makelaardij Jachtmakelaar Walter Knopper is gestopt met de verkoop van gebruikte jachten. De groeiende activiteit van jachtverhuur door Enjoy Sailing IJsselmeer en zijn nieuwe functie als docent aan de IVA-opleiding Nautisch Business Management in combinatie met een stagnerende markt in gebruikte jachten maakten dat Knopper zijn rol als makelaar neerlegt. De verkoop van het bestaande aanbod wordt afgehandeld door Connect Yachtbrokers. www.lemmernautic.nl Vaarroutes veiliggesteld Waterrecreatie Nederland overlegt met Rijkswaterstaat, provincies en ministeries over het in stand houden van de belangrijkste vaarroutes door Nederland voor pleziervaart. Het basisrecreatietoervaartnet (BRTN) omvat vaarwegen in verschillende groottes, van kleine vaarten met een minimale diepte van 1,10 meter en doorvaarthoogte van 2,40 meter, tot aan grote vaarwegen van tenminste 2,40 meter diep en een doorvaarthoogte van 30 meter. Op de kaart van het BRTN zijn deze vaarwegen met verschillende kleuren aangegeven. Er waren afspraken over openstelling en onderhoud van 2020 tot 2025, nu worden die afspraken verlengd van 2026 tot 2031. www.waterecreatienederland.nl Natural Yachts Noord-Europees dealer Omaya Yachts Gespecialiseerd in uitstootvrij varen, heeft Natural Yachts uit Marknesse een aanbod van Northman-motorjachten en Maxus-zeiljachten in verkoop en verhuur. Daaraan zijn de luxe motorcatamarans van het Bulgaarse merk Omaya toegevoegd. Dit merk werd in 2024 gelanceerd door de werf Elica en debuteerde in september op het Cannes Festival de Plaisance, de ZuidFranse bootshow. www.naturalyachts.com 26 HISWA MAGAZINE | 06 2025
Vetus levert Bow Pro bij Suzuki BBM’s Op de IBEX-show in Florida, tekenden Suzuki Marine US en Vetus een overeenkomst getekend voor de integratie van V-6 buitenboordmotoren met het Vetus Bow Pro-boegschroefsysteem. Daarmee wordt joystickbesturing op boten met een Suzuki aan de spiegel mogelijk. Dat betekent veel gemak bij het afmeren of een krappe ligplaats insturen. Bow Pro heeft ook de lock-and-hold functie, waarbij de boegschroeven en voortstuwingsmotor samenwerken om de boot op een vaste plek te houden, ondanks stroming en wind. Vetus-boegschroeven worden in eerste instantie geïntegreerd met de Suzuki DF350AMD en DF300BMD modellen, zescilindermotoren met respectievelijk 350 en 300 pk. www.vetus.com Predicaat Topopleiding voor Maritieme Techniek De bacheloropleiding Maritieme Techniek aan het Scheepvaarten Transportcollege (STC) – onderdeel van de Hogeschool Rotterdam - is door studenten gekozen als Topopleiding. Dit bleek uit de Nationale Studenten Enquête, een grootschalig landelijk onderzoek waarin studenten hun oordeel geven over hun opleiding en instelling. Thema’s als algemene tevredenheid, onderwijsopzet, docenten, begeleiding en aansluiting op de beroepspraktijk komen aan bod. De onderwijsinstelling is blij met het predicaat: “Met deze bekroning onderstreept Maritieme Techniek de positie als toonaangevende opleiding in het maritieme en technische onderwijsveld.” www.hogeschoolrotterdam.nl Vaan R5 genomineerd voor prestigieuze prijs Het jongste model R5 van de Nederlandse catamaranwerf Vaan Yachts is genomineerd voor de prestigieuze prijs ‘European Yacht of the Year 2026’. De winnaar wordt ekend gemaakt tijdens Boot Düsseldorf in januari 2026. Het jacht van 49 voet (14,94 meter) valt op door de strakke lijnen van romp en opbouw en heeft daarmee een futuristische en luxe uitstraling. Het gebruik van gerecycled aluminium en elektromotoren voor de aandrijving als de boot niet onder zeil is, maakt het een duurzaam jacht. www.vaan.yachts Boot Holland 2026 gaat niet door De beurs Boot Holland die van 11 tot en met 15 maart 2026 in het WTC Expo in Leeuwarden zou plaatsvinden, gaat opnieuw niet door. Ook de editie van 2025 werd al afgelast. De beursorganisatie laat weten: “Na een zorgvuldige analyse blijkt dat het aantal aanmeldingen onvoldoende is om de kwaliteit te bieden die jij als bezoeker van ons mag verwachten.” www.boot-holland.nl Altena Yachting bouwt tweede boot voor Stichting Vaarwens Stichting Vaarwens biedt vaartochten aan voor mensen die minder mobiel zijn. Hun eerste bootis in gebruik genomen in 2020, nadat al jaren werd gevaren met een privé schip van twee vrijwilligers. De vraag naar vaartochten op het rolstoeltoegankelijke jacht is zo groot dat er behoefte is aan een tweede boot. Begin november tekende het bestuur van de stichting daarom een contract met Altena Yachting voor de bouw van een tweede schip, de Vaarwens II. Het ontwerp is van Arnold de Ruyter. De oplevering van Vaarwens II is gepland in het voorjaar van 2027. www.stichtingvaarwens.nl 06 2025 | HISWA MAGAZINE 27
nieuws 60-jarig jubileum voor Suzuki In 2026 viert Suzuki Nederland een bijzondere mijlpaal: het 60jarig importeurschap van het Japanse merk in Nederland. Sinds 1966 rijden en varen er Suzuki’s op Nederlandse wegen en wateren. De geschiedenis van Suzuki in Nederland begon al eind 1965, toen het importeurscontract werd ondertekend. Enkele maanden later arriveerde de eerste Suzuki-motorfiets, de T20, waarmee het startschot werd gegeven voor zes decennia van groei, innovatie en passie voor mobiliteit. Al in 1967 bracht Suzuki buitenboordmotoren naar Nederland. De echte doorbraak volgde in de jaren tachtig en in de jaren negentig met de introductie van de DF-series. Dit was Suzuki’s eerste generatie viertakt buitenboordmotoren. Daarmee werd de basis gelegd voor schonere en stillere voortstuwing. In 2024 was Suzuki Marine opnieuw het meest gekozen buitenboordmotorenmerk in Nederland. Suzuki viert het 60-jarig jubileum samen met klanten, dealers en fans met historische terugblikken en vele acties. www.suzuki.nl Navingo Career wordt Maritieme Vacaturebank De vertrouwde naam Maritieme Vacaturebank keert weer terug. Met de naamswijziging van Navingo Career naar Maritieme Vacaturebank wordt duidelijker waar de site voor staat: een overzicht van vacatures voor maritieme, technische en logistieke professionals. De naam is herkenbaarder en sluit beter aan aan bij de sector. Voor bedrijven met een bestaand account verandert er niets. www.maritiemevacaturebank.nl Certificaattermijn kleine werktuigen van 7 naar 10 jaar De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) verhoogt de maximale certificaattermijn voor kleine, drijvende werktuigen van 7 naar 10 jaar. Het lage risicoprofiel van vaartuigen zoals maaiboten, koppelpontons en pontons met kranen maakt deze verlenging mogelijk. Hierdoor kan de keuringscapaciteit beter worden ingezet voor vaartuigen met een hoger risico. De certificaattermijn wordt vastgesteld op basis van het periodiek onderzoek. Als de staat van het vaartuig goed is, kan direct een certificaat voor 10 jaar worden afgegeven. Voor scheepseigenaren betekent dit mogelijk minder verplichte keuringen, zonder dat dit ten koste gaat van de veiligheid. Voor pleziervaartuigen blijft de certificaattermijn ongewijzigd op 7 jaar. In deze categorie worden vaker gebreken geconstateerd en worden sommige vaartuigen commercieel ingezet voor passagiersvervoer. Daardoor past een langere certificaatperiode niet bij het risicoprofiel. www.ilent.nl NIEUWSINNOVATIE Zonneluifel in cassette De Britse fabrikant Makefast Group – leverancier van oprolbare zonneluifels op jachten – heeft vanaf volgend vaarseizoen een nieuw model: de Cassette Awning. Dit model rolt op in een eigen behuizing, waardoor deze makkelijker kan worden gemonteerd op boten die al in de vaart zijn. Er hoeft geen uitbouw aan het kajuitdak te worden gemaakt om de luifel in op te rollen. Oprollen gaat elektrisch met 12 of 24 volt gelijkstroom. Om het installetiegemak nog verder te vergroten is het nieuwe model ook leverbaar met een zonnepaneel op de cassette en een batterij, zodat zelfs geen voedingskabels voor de elektriciteit nodig zijn. www.makefast.com Snellader aan de oever van Gardameer Het Londense bedrijf in laadinfrastructuur voor jachten, Aqua Super Power, installeerde een snellader voor elektrisch aangedreven boten bij jachtwerf Nautica Feltrinelli aan het Gardameer in Noord-Italië. De snellader is daar geplaatst als eerste in een heel netwerk van snelladers langs alle oevers van het meer. Aqua Super Power ziet het netwerk rond het Italiaanse meer als een strategische stap. Het bedrijf voorziet een groei van 13,2 procent in de markt van laadinstallaties voor elektrisch aangedreven boten tussen 2022 en 2028, een markt die dan 5 miljoen euro zal omvatten. www.aqua-superpower.com 28 HISWA MAGAZINE | 06 2025
360 Round kaartplotter wint DAME Design Award wint De E360 kaartplotter van LXNAV Marine onderdeel van LXNAV, een Sloveense ne fabrikant van luchtvaartnavigatie - apparatuur – won tijdens de afgelopen Metstrade de DAME Award. De kaartplotter is een 4-inch rond touchscreen. . Hij biedt NMEA 2000-connectiviteit, ingebouwde kaarten, Navionics-ondersteuning via SD-kaart, integratie van motorgegevens en Fusion-muziekbediening in een compacte unit. De interface is intuïtief ontworpen en werkt in een smartphonestijl, waardoor volledige functionaliteit wordt geboden en het dashboard minder complex is. www.damedesignawards.com Nieuwe serie Garmin-plotters Ni On kaa me 5Gwar ger o Onder de serienaam GPSMAP 9000 XSV lanceert Garmin nieuwe kaartplotters met multifunctioneel scherm (MFD). Deze schermen hebben een hoge resolutie van vierduizend pixels, zijn via 5G-dataverbinding aan te sturen op afstand voor kaart- en software-updates en hebben snellere processoren dan hun voorgangers. Bovendien zijn ze uitgerust met ingebouwde oruitkijkende sonars, die de waterbodem vooruit in beeld brengen en waarop vissers hun prooidieren kunnen detecteren. De plotters zijn te verkrijgen in verschillende maten, met beeldschermdiagonalen van 10,13 of 17 inch. www.garmin.com/nl Vooruitkijken onder water De sensor van de Forward Looking Sonar FLS3D van de Deense producent Daniamant biedt schippers een gedetailleerd beeld van de bodem onder het vaarwater. Niet alleen op de plek waar een vaartuig is, maar tot 200 meter vooruit bij waterdiepte tot 100 meter. De FLS3D biedt zicht op een ‘taartpunt’ van de bodem, met een zichthoek van 30 graden. De 3D-dieptemeter is geschikt voor jachten van zo’n 9 tot 20 meter lang. Met een enkele sensor, vergelijkbaar met een conventionele dieptemetersensor, kijkt de FLS3D vooruit onder de boot. De sensor stuurt een videosignaal naar de ‘echopilot’. Vanuit die computer wordt een driedimensionaal beeld van de waterbodem naar een multifunctioneel scherm gestuurd, zoals aangesloten op de digitale waterkaart en andere boordapparatuur. Het signaal kan door schermen met een VGA, HDMI-aansluiting of via het Raymarine RJ45-netwerk worden weergegeven. De FLS3D was genomineerd voor een DAME Award. www.daniamant.com BBBBM: Bio Brandstof Buiten Boord Motor Met grote gele letters staat Flex Fuel op de kap van de Suzuki DF60A FFV. Deze motor is ontwikkeld door de Japanse motorenfabrikant om op alle soorten brandstof te draaien waar ethanol als energetische stof in zit. Bio-ethanol of ethanol-brandstoffen uit afvalstromen zijn wereldwijd in opkomst als alternatief voor brandstof uit aardolie. De 60 pk sterke buitenboordmotor is de eerste met dit concept in het gamma van Suzuki. Het bedrijf initieerde ook het Suzuki Clean Ocean Project dat zich richt op het verminderen van plastic vervuiling in het water. De grotere buitenboordmotor DF140D is daarom uitgerust met een systeem om microplastics uit het water te filteren tijdens het varen. www.suzuki.nl Opvouwende bijbootkraan Het Australische Davco ontwikkelde een compacte kraan die zichzelf na gebruik opvouwt. Daarna blijft alleen een relatief korte rechthoekige bak over op het dek. De Davit in a box is bedoeld voor middenformaat jachten, waar een kraan op het dek echt in de weg staat, maar waar de bijboot net te groot is om comfortabel met de hand te takelen. Davit in a box is beschikbaar voor 12 of 24 volt voeding en is gemaakt van roestvrij staal in zeekwaliteit. De kraan zelf weegt 60 kilo. Dankzij het minimale ruimte gebruik is deze bijbotenkraan ook op jachten te installeren die al in de vaart zijn. www.davcowinch.com e-Sup van BMW De Duitse auto- en motorfietsenfabrikant BMW lanceert een elektrisch voortgestuwde SUP-board in samenwerking met SipaBoards. Deze e-Sup is uitgerust met een waterjetaandrijving en een afstandsbediening die lijkt op die van de auto’s van het merk, geïntegreerd in de peddel. De plank kan gebruikt worden om rechtopstaand te peddelen, maar met een accuduur van 7 uur op kruissnelheid is het gemak van voortbewegen zonder spierkracht langdurig beschikbaar. https://bmw.sipaboards.com 06 2025 | HISWA MAGAZINE 29
All water sports. One community. De keuze van professionals www.roodberg.com The Original 17–25 JAN 2026 Beleef het live: Boek nu je ticket!
nieuws AR-bril voor zeevarenden De Nederlandse onderzoeker Floris van den ontwikkelde een prototype van een Augmented Reality (AR)-bril voor zeevarenden. AR is een techniek waarbij op een scherm of in dit geval de glazen van een bril, aanvullende informatie wordt getoond bij hetgeen iemand met het blote oog kan waarnemen. De bril projecteert in de glazen informatie over andere boten, die via AIS wordt verkregen. In het zicht van de stuurlui verschijnen pijltjes boven de posities van boten. Door met de vingers voor de bril een pijltje ‘beet te pakken’, verschijnt de informatie over het jacht, de koers en snelheid en het CPA, het dichtstbijzijnde punt van passeren bij huidige koers en snelheid. De AR-bril kan naast AIS ook aan een digitale kaart worden gekoppeld, waardoor tonnen en andere vaarwegmarkeringen zichtbaar worden. www.zeepost.info/ar-bril-voor-brugofficieren-uitgetest Stabilisatie voor catamarans Seakeeper ontwikkelde voor het groeiende marktsegment van motorcatamarans gyroscoopstabilisatoren die specifiek de bewegingen van dubbelrompers op de golven verminderen. De Amerikaanse producent richt zich met dit nieuwe product vooral op snelle motorcatamarans. Catamarans hebben met hun twee rompen naast elkaar al veel meer aanvangsstabiliteit dan een boot met één romp. Daarom is voor het dempen van zijwaarts schommelende bewegingen op catamarans anderhalf tot twee keer zoveel tegenkracht nodig als op enkelrompers. Voor de langsscheepsbewegingen, stampen, is ongeveer dezelfde kracht nodig. Het nieuwe product van Seakeeper is geschikt voor motorcatamarans tot 55 voet (16,7 meter) lang met een breedte van 18 voet (5,5 meter). Trimtabs achter de spiegel die tijdens snel varen ook het schommelen van de boot tegengaan en bovendien de hoek in het water over de lengte van de boot optimaliseren, vormen de oplossing van Seakeeper voor stabiliseren op snelheid. www.seakeeper.com HISWA-RECRONBUSINESSCLUBNIEUWS In de rubriek HRBC Nieuws lees je nieuws van de leden van de HISWA-RECRON Business Club. Wil je ook lid worden? Er zijn diverse partnerships mogelijk: Partner in Business, Kennispartner of TOP Supplier. Kijk voor meer informatie op www.hiswarecron.nl/hrbc. Jachthaven Uitgeest breidt deelname HISWANieuwe vertegenwoordiging Inter Boat Marinas in België Inter Boat Marinas (TOP Supplier van HISWA-RECRON) heeft een nieuwe vertegenwoordiging in België: Harbor Support. Het bedrijf - geleid door Hugues Van Oost en Philip Vandenbussche - brengt ruime ervaring mee in haveninrichting, watersportinfrastructuur en technische dienstverlening. Inter Boat Marinas is naast Nederland en België ook vertegenwoordigd in Duitsland, Frankrijk en Zwitserland. www.interboatmarinas.nl RECRON Energie uit Havenmeester Menno Klein van Jachthaven Uitgeest koos in september 2023 voor deelname aan het inkoopcollectief HISWA-RECRON Energie van EnergyProof (TOP Supplier van HISWA-RECRON). Hij spreekt van een bijzonder positieve ervaring: “De voordelige maar ook duurzame manier waarop de gezamenlijke inkoop wordt georganiseerd, sprak me aan. Het is heel toegankelijk en eenvoudig. De communicatie is direct, correct en razendsnel.” Deelname aan HISWARECRON Energie bevalt Menno zelfs zo goed, dat hij recent koos voor een extra aansluiting voor zijn hotel in Heemskerk. “We hebben nu een veel efficiënter kostenplaatje en een buite ngewoon helder inzicht in onze verbruiken.” www.hiswarecronenergie.nl Jachthaven De Biesbosch bespaart flink op energierekening Jachthaven De Biesbosch heeft met behulp van Energiebelastingbesparen (TOP Supplier van HISWA-RECRON) flink bespaard op de energierekening. Het bedrijf clusterde aansluitingen en realiseerde zo een vijfjarige teruggave van maar liefst 11.000 euro. Zo werd een te hoge belasting in de toekomst voorkomen. Energiebelastingbesparen bereidde alles en zorgde voor het indienden van de aanvraag. Voor elke ondernemer die ook denkt dat hij te veel energiebelasting betaalt: Energiebelastingbesparen biedt een kosteloos en vrijblijvend onderzoek aan. De experts brengen precies in kaart waar voor jouw bedrijf voordeel te behalen valt. www.energiebelastingbesparen.nl - jf 06 2025 | HISWA MAGAZINE 31
Zet koers naar je volgende uitdaging! schade-expert pleziervaartuigen Elke dag anders. Altijd dichtbij het water. Klinkt dat als jouw ideale baan? Wij zoeken een collega die professioneel, zelfstandig en oplossingsgericht werkt, met passie voor watersport en het maritieme vakgebied. Interesse? Scan de QR-code! Dé makelaar voor watersportgebonden bedrijven en onroerend goed MULLERMAKELAARDIJ.NL Blijf op de hoogte linkedin.com/company/muller-makelaardij
Onbezorgd genieten De Professionele wasmachines en drogers voor op uw jachthaven Miele Professional. Immer Besser. Wanneer uw gasten aanleggen in uw haven wilt u ze de beste service bieden. Gemakkelijk en snel een (vakantie) wasje weg kunnen laten werken hoort daar zeker bij. Zelfs slaapzakken, kussens en dekbedden zijn voor de professionele wasmachines en drogers van Miele geen enkel probleem. Voordelen voor uw gasten • Bediening in 32 talen: of u nu een Duitse of Italiaanse gast heeft, iedereen kan in de eigen taal de was doen. • Makkelijk betalen: verschillende betaalsystemen kunnen eenvoudig worden aangesloten op deze machines. • Geen geknoei: ook het aansluiten van een doseersysteem is eenvoudig. Zo hoeven uw gasten zelf geen pakken wasmiddel meer te kopen. Voordelen voor u • Extra inkomsten: Plug & play betaalsystemen voor muntgeld of betaalkaarten. • Zeer zuinig: de nieuwste modellen verbruiken 22% minder water en 28% minder stroom dan de vorige generaties. Daarmee zijn ze de zuinigste op de markt. • Duurzaam: de machines zijn getest en ontwikkeld op een levensverwachting van 30.000 wasbeurten. • Compact: u heeft slechts een halve vierkante meter aan ruimte nodig voor een complete set. Meer weten over deze compacte, zuinige en duurzame wasmachines en drogers? miele.nl/professional | Telefoon: (0347) 37 88 84 | E-mail: professional@miele.nl
SUZUKI MARINE STEALTH LINE Kenmerkende styling en compromisloze prestaties. De nieuwe Stealth Line-serie met robuuste behuizing in stijlvol matzwart. Toonaangevende technologie voor maximale betrouwbaarheid, brandstofefficiency, lage onderhoudskosten en hoge prestaties. Ontdek de Stealth Line nu bij jouw Suzuki Marine-dealer
Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie
1 Online Touch