RECREACTIE 5 | augustus 2025 magazine over recreatie en toerisme Wat doe je als alles uitvalt? Goed voorbereiden op uitval van stroom of water Kamerlid Peter de Groot wil permanente bewoning gedogen Brede samenwerking in Gastvrij Overijssel werpt vruchten af Social media: wie alleen maar wil ‘zenden’ kan beter ophouden
Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie
NEEM DE WIND IN DE ZEILEN MET DE JUISTE BEDRIJFSMAKELAAR De markt beweegt. De wind draait. Bent u klaar om koers te zetten richting groei? Wij helpen ondernemers hun kompas scherp te houden. Of het nu gaat om het vinden van de juiste locatie, het uitzetten van een strategische route of het begeleiden van een succesvolle transactie. Zet koers met vertrouwen en kijk op: vandeloosdrechtrbm.nl Verblijfsrecreatie Watersport Dagrecreatie Sport en Wellness DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR F.A. Molijnlaan 28, 8071 AG Nunspeet Tel: 0341 - 25 23 63
colofon voorwoord Hoofdredactie: HISWA-RECRON, Marike Rosier, communicatie@hiswarecron.nl Eindredactie: Maarten Bokslag, www.bokslag.com Redactiecommissie: Charlotte de Baat, Jeff rey Belt, Arthur van Disseldorp, Wanda van Eck Aan dit nummer werkten mee: Jaap van Sandijk, Rutger van de Maat, Irma Diepemaat Opmaak: Dock35 Media Coverfoto: Shutterstock Bladmanagement: Dock35 Media, Sjoerd Franssen Advertenties: Dock35 Media, Martijn Penning, (0314) 355 826, martijn@dock35media.nl Druk: Senefelder Misset Doetinchem B.V. Abonnementen: HISWA-RECRON, Storkstraat 24, 3833 LB Leusden, communicatie@hiswarecron.nl, (033) 303 9700, 72,50 euro per jaar, 36,50 euro voor studenten en medewerkers van recreatiebedrijven. Gratis voor HISWA-RECRON-leden, overheden en pers. Als vakblad hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er vanuit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Oplage: 4.400 exemplaren. De samenstellers hebben de grootst mogelijk zorgvuldigheid betracht. Noch HISWA-RECRON, noch redactie, noch auteurs aanvaarden enige aansprakelijkheid bij eventueel voorkomende fouten. Marike Rosier Manager Communicatie Verbinding Zichtbaar zijn, dat lukt de meeste recreatiebedrijven inmiddels prima. Websites zien er gelikt uit, social media staan vol mooie beelden en via online platforms zijn boekingen zo gemaakt. Maar wie echt contact maakt met zijn gasten, doet het pas goed. Want mensen willen meer dan mooie plaatjes zien: ze willen gehoord worden. Reageren op een opmerking of vraag op Instagram of Facebook lijkt misschien iets kleins, maar het maakt een wereld van verschil. Uit onderzoek van BUas (zie het artikel op pag 32) blijkt dat slechts de helft van de bedrijven dat daadwerkelijk doet. Een gemiste kans. Want gasten willen zich welkom PARTNERS IN BUSINESS: voelen, al vóór hun boeking. Als je dan reageert met een persoonlijke noot of concreet aanbod, oogst je niet alleen waardering, maar ook conversie. Social media zijn geen digitale reclamezuilen. Toch blijven veel bedrijven roepen zonder te luisteren, alsof zenden vanzelf tot verbinding leidt. In de coverstory van dit nummer lees je hoe kwetsbaar onze sector is bij langdurige stroomuitval, overstromingen of digitale aanvallen. Het zijn calamiteiten met veel impact op KENNISPARTNERS: bedrijfsvoering én communicatie. Juist dan is contact houden met gasten cruciaal. Gasten zijn bezorgd en zitten vol vragen. Een snelle en heldere reactie maakt dan echt het verschil. In het interview met VVD-Kamerlid Peter de Groot lees je over permanente bewoning op vakantieparken. Hij deelt zijn visie op de complexe uitdagingen en kansen voor ondernemers, gemeenten en bewoners in dit dossier. Het is een onderwerp waarover de meningen uiteenlopen, maar waarbij ook weer blijkt dat empathische communicatie minstens zo belangrijk is als beleid. Luisteren en reageren: het lijkt vanzelfsprekend, maar blijkt allesbehalve dat. Deze editie laat zien hoe essentieel het is, zowel online als offl ine. Wie verbinding maakt, krijgt vertrouwen terug. Veel leesplezier! 05-2025 | Recreactie 5
De toekomst van de vrijetijdssector vormgeven. Vooruit viden. IAAPA Expo Europe is dé vakbeurs voor professionals in de vrijetijds- en horecabranche. Hier presenteren honderden leveranciers hun innovaties, waaronder speeltoestellen, zwembadinfrastructuur en springkussens, maar ook nieuwe concepten op het gebied van eten & drinken en reserveringssystemen. Barcelona, Spanje Registreer nu Conferentie: 22 - 26 Sept. 2025 Beurs: 23 - 25 Sept. 2025 IAAPA.org/IAAPAExpoEurope @IAAPAEMEA | #IAAPAExpos EXPO EUROPE 2025
inhoud Informatief 8 14 26 31 35 37 Onder de aandacht Kort nieuws uit de branche Coverstory Goed voorbereiden op mogelijke uitval van internet, water of stroom Lobby De btw-verhoging moet van tafel! Kennis delen Weer nieuwe regels voor zzp’ers Vakinfo Slim omgaan met water Column Productnieuws Een overzicht van de laatste innovaties 13 RecreAnders 20 32 28 Opinie De visie Kamerlid Peter de Groot over het gedogen van permanente bewoning Ondernemen Regio in beeld Samenwerking in Gastvrij Overijssel Social Media Onderzoek: wie alleen maar wil ‘zenden’ kan er beter mee stoppen 05-2025 | Recreactie 7
onder de aandacht Financiering Nationale Parken gered Op 4 juli besloot de regering om de eerder aangekondigde bezuiniging van bijna 5 miljoen euro per jaar op de Nationale Parken terug te draaien. Uit onderzoek bleek dat de parken niet enkel geld kosten, maar jaarlijks ook 70 miljoen euro opleveren. De parken kunnen blijven inzetten op uitvoering van het Beleidsprogramma Nationale Parken 2024-2030. De Nationale Parken spelen een belangrijke rol in het bij elkaar brengen van natuur, landbouw, wonen, recreatie en toerisme. De bezuinigingen zouden onder meer ten koste gaan van het IVN (Natuureducatie). Dat leidde tot een storm aan protest. IVN, SNP (Samenwerkende Nationale Parken) en landelijke partners als HISWA-RECRON zijn opgelucht dat de Nationale Parken hun functies kunnen blijven vervullen en verder ontwikkelen. Onderzoek bestedingen dagattracties Toverland Klantvriendelijkste Bedrijf Toverland deed voor het eerst mee aan de verkiezing van het Klantvriendelijkste Bedrijf van Nederland en is dubbel in de prijzen gevallen. Het attractiepark uit Sevenum is uitgeroepen tot branchewinnaar in de categorie Leisure, én eindigde als tweede (na PicNic) op de ranking van álle Nederlandse bedrijven. Toverland werd geroemd om de vriendelijke en meedenkende medewerkers en goede sfeer. De verkiezing is een initiatief van MarketResponse. Die houden een doorlopend onderzoek onder consumenten. Bedrijven kunnen zich niet voor de verkiezing opgeven, maar moeten echt worden gekozen. Jaarlijks besteden Nederlanders ruim 1 miljard euro per jaar bij grotere attractieparken en dierentuinen. De totale besteding per volwassene per dag (inclusief ticket en parkeren) is bij attractieparken aanzienlijk hoger (€ 99) dan bij dierentuinen (€ 72). Dat blijkt uit onderzoek door Multiscope onder ruim 4.000 Nederlanders. De gemiddelde besteding bij Toverland (€ 116) is het hoogst van alle dagattracties in Nederland. De Efteling zit daar vlak onder met € 113. Bezoekers tussen de 18 en 34 jaar besteden gemiddeld € 56 per bezoek aan een attractiepark of dieren tuin. Daarmee geven ze gemiddeld minder uit dan oudere leeftijdsgroepen. Nederlanders tussen de 35 en 49 jaar geven € 72 uit en 50-plussers € 87. www.multiscope.nl >> Nieuws 8 Recreactie | 05-2025
ABN-AMRO: De nieuwe leisure blijft groeien De vrijetijdssector groeit in 2025 met 1,5% en in 2026 nog eens met 1%, voorspelt ABN-AMRO in het meest recente sectorrapport. De enorme pieken en dalen rondom de coronajaren zijn voorbij en de cijfers normaliseren. Voor 2026 hangt de btw-verhoging op overnachtingen van 9 naar 21% boven de sector. Hierdoor kan de concurrentiepositie van Nederlandse accommodaties verslechteren ten opzichte van die in België en Duitsland, waar het btw-tarief respectievelijk 6 en 7% bedraagt. De verhoging drukt op de marges bij accommodaties die deze niet kunnen doorbelasten. Noodzakelijke herinvesteringen worden dan naar voren geschoven, concludeert ABN-AMRO. Zie ook het artikel over de btw op pagina 26. pensioenregeling Werkgevers die zijn aangesloten bij het Pensioenfonds Recreatie hebben te maken met belangrijke wijzigingen. Dit in verband met de overstap naar het nieuwe pensioenstelsel per 1 januari 2026. Vanaf 27 augustus kun je alleen nog inloggen bij het pensioenfonds met eHerkenning. Dit is verplicht volgens de Wet digitale overheid (Wdo). De aanvraag of aanpassing van eHerkenning kan tot zes weken duren; zorg dus dat je dit op tijd regelt. Verder is het belangrijk om werknemers te informeren over mogelijke compensatie in de nieuwe pensioenregeling. Werknemers tussen de 40 en 66 jaar kunnen onder voorwaarden recht hebben op compensatie. Het Pensioenfonds Recreatie helpt werkgevers met een toolkit vol communicatiemiddelen, zoals voorbeeldteksten en QR-codes. www.pensioenfondsrecreatie.nl Sterke groei permanente bewoning Het lijkt erop dat de huidige beleidslijn van het Rijk (zie artikel pagina 28) een sterke aanzuigende werking heeft op het aantal mensen dat zich als bewoner op vakantieparken inschrijft. Het CBS heeft onderzoek gedaan. In 2019 stonden er 51.000 mensen ingeschreven op vakantieparken. Op 1 april 2025 stonden er bijna 60 duizend mensen ingeschreven op een woonadres op een vakantiepark. Het gaat daarbij om relatief veel ouderen, signaleert het CBS. Een kwart is ouder dan 65. Gelderland kent de meeste inschrijvingen. Daarna volgen Noord-Brabant en Overijssel. Het aandeel mensen met problematische schulden ligt onder ingeschrevenen op een vakantiepark vaak relatief hoog. In Noord-Brabant heeft 13% van de bewoners van een vakantiepark een problematische schuld. www.cbs.nl (zoekterm: vakantiepark) 05-2025 | Recreactie 9 Foto: Landal Foto: Shutterstock
ZUINIGER EN EFFICIËNTER VAATWASSEN: 8 TIPS VOOR SPOELKEUKENS Lees de tips in ons blog > 4194.110 COMBINATIE A Doorschuif vaatwasser Type: Hakpro HDS80 geheel rvs (AISI 304) diepgetrokken tank met afgeronde hoeken laag verbruik: slechts 2 liter per spoelbeurt atmosferische boiler naglanspomp 3 programma's 45 | 84 | 150 seconden zelfreinigingsprogramma en automatische leegloop krachtige 12 liter boiler vulhoogte tot 44 cm incl. 1 bordenkorf + 1 bestekkorf afm. 67x76x157 cm (excl. beugel) 400 Volt | 9,9 kW ACTIVE Vaatwasser voorlader 4558.911 normaal actie 6.429,4.845,inruilkorting 750,NU 4.095,Lease vanaf 95,82 * COMBINATIE B 120 cm | | 67 cm | 110 cm | 4558.913 normaal 6.589,actie 4.945,Inruilkorting 750,4.195,Lease vanaf 98,16* 4194.110 4558.010 4194.106 COMBINATIE C 110 cm | 67 cm | | 120 cm | 4558.915 normaal 6.589,actie 4.945,Inruilkorting 750,4.195,Lease vanaf 98,16* 4194.108 4558.010 4194.112 *De in deze advertentie vermelde lease tarieven zijn per maand op basis van 60 maanden en op basis van operationele lease. EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 23-06-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. 1.695,Lease vanaf 42,88* 4550.1550 2.475,QUA HOOGTE EENVOUDIG TE PLAATSEN ONDER SPOEL- OF WERKTAFEL Type Zanussi ZL1 demontabele wasarmen vervaardigd van roestvast staal (AISI 304) 2 wasprogramma’s 120 | 180 seconden 5,8 liter boiler voorzien van een grof- en fijnvuilfilter naglansinjector en zelfreinigingsprogramma inclusief bordenkorf en 1 bestekkorf afm. 60x65x82 cm 4558.010 4194.102 Hogere energiekosten en een alsmaar krappere arbeidsmarkt: spoelkeukens staan voor een grote uitdaging. Besparen en tegelijkertijd efficiënter werken wordt nóg belangrijker. Hoe? Met handige hulpmiddelen, energiezuinige apparatuur en slimme gebruikstips. hakpro.nl
onder de aandacht De toekomst van vakantieparken Willemijn Blanc schreef dit voorjaar een scriptie over toekomstscenario’s voor vakantieparken, als afronding van haar studie aan NHL Stenden Hogeschool. De centrale vraag is: ‘Hoe kunnen Nederlandse vakantieparken zich strategisch voorbereiden op uiteenlopende toekomstscenario’s richting 2035’. Vervolgens worden in het onderzoek tien krachten geformuleerd die de toekomst voor onze sector sterk zullen beïnvloeden, zoals Duurzaamheid en circulariteit, Regelgeving en ruimtelijk beleid, Financiële draagkracht. Die krachten kunnen verschillende kanten op werken en zo komt Blanc tot vier scenario’s voor vakantieparken tot 2035. Die zijn beslist interessant om te lezen. Vakantieparken die actief blijven inspelen op veranderende omstandigheden hebben de meeste kans om ook in 2035 nog succesvol te zijn, concludeert zij tot slot. De scriptie is op te vragen bij communicatie@hiswarecron.nl Samen naar SETT 2025 Nieuwe leden Tussen 15 mei en 20 juli zijn de volgende bedrijven lid geworden van HISWA-RECRON. Welkom! MarinaPark Lemmer, Lemmer, www.marinapark.nl Stichting Jachthaven Huizen, Huizen, www.jachthavenhuizen.nl Soof aan de Rijn, Eck en Wiel, www.soofretreats.nl Advocaten van Oranje, Amsterdam, www.advocatenvanoranje.nl (HRBC) New CampPlus, Breda, www.campplus.nl (HRBC) De SETT in het Franse Montpellier is 4-6 november 2025 de belangrijkste Europese leisurebeurs. Vorig jaar noteerde de SETT (Salon Européen des Tendances Touristiques) ruim 18.000 vakbezoekers, 730 exposanten en 10 beurshallen. Dit jaar wordt dat weer een beetje meer. De beurs richt zich op de diverse takken van de recreatie-industrie: camping, glamping, zwembaden, digitale diensten, wellnessproducten, horeca-apparatuur en landschapsinrichting. Ook gemeenten, attractieparken en projectontwikkelaars in de recreatiesector vinden hier wat ze zoeken. Inspiratiereis Wil je niet alleen de beurs bezoeken, maar ook inspiratie opdoen en netwerken met andere Nederlandse ondernemers? Van 3-6 november organiseren HISWA-RECRON en France-Compagnie een unieke inspiratiereis naar Montpellier. Deelnemers krijgen toegang tot de SETT-beurs, maar bezoeken ook enkele van de meest prestigieuze ZuidFranse topcampings, waaronder Le Sérignan Plage, Sandaya Domaine de la Dragonnière, Club Farret en Roompot Beach Resort Agde. Het programma omvat ook een bezoek aan het hoofdkantoor van Sandaya en een netwerkborrel met de Franse nationale campingfederatie FNHPA. De perfecte gelegenheid om je internationale netwerk verder uit te breiden. Kosten: € 1.895,- per persoon. www.hiswarecron.nl/inspiratiereis 05-2025 | Recreactie 11 Foto: Soof aan de Rijn
WEET JIJ EIGENLIJK WEL HOE BELANGRIJK EEN ZWEMBAD IS VOOR JOUW GASTEN? Uit onderzoek blijkt dat het zwembad één van de belangrijkste redenen is waarom gasten een vakantie bij jou boeken. Heb jij een zwembad bij jouw bedrijf? Dan nodigen wij je van harte uit voor de ZwembadBranche Dag op donderdag 9 oktober in EXPO Houten. Tijdens deze dag vol inspiratie, innovatie en techniek ontdek je hoe je méér rendement en beleving kunt halen uit de exploitatie van jouw zwembad. Aanmelden is gratis en kan eenvoudig via www.zwembadbranche.nl/dag/houten
onder de aandacht RecreAnders Netwerkbijeenkomst duurzaamheid Na het succes van het Duurzaamheidscongres voorgaande jaren, is dit jaar gekozen voor een andere opzet. Op de eerste avond van de Kampeer & Caravan Jaarbeurs, 1 oktober, vindt vanaf 17.15 uur de Netwerk Editie plaats, hét ontmoetingsmoment voor de kampeer- en recreatiebranche. Verwacht geen traditioneel congres, maar een informele bijeenkomst rondom het weer. Meteorologe Helga van Leur vertelt hoe het weer ons gedrag beïnvloedt. Vanuit drie invalshoeken, campings, consumenten en industrie, worden zichtbare effecten en praktische oplossingen voor klimaat verandering besproken. De feestelijke afsluiter is de uitreiking van de Duurzame KampeerAwards 2025. En natuurlijk is er heel veel ruimte om bij te praten en te netwerken. De Netwerk Editie wordt mede georganiseerd door HISWA-RECRON. consume effec kl f D geo www.duurzaamheidscongres.nl Campers in de knel Mensen met een camper houden van vrijheid, maar dat gaat wringen als er elk jaar méér campers komen. De Nederlandse Kampeerautoclub (NKC) hield een enquête onder 6.000 camperaars. Daaruit blijkt dat zeker de helft van de mensen met een camper graag spontaan ergens wil kunnen neerstrijken. Maar wie niet reserveert, kan er soms niet meer bij. Ook ergerniswekkend: volle camperplaatsen zonder reserveringsmogelijkheid (36,1% van de respondenten geeft dit aan); onvolledige informatie over beschikbaarheid (31,7%); onduidelijke of onjuiste prijsinformatie (31,4%). Meer dan de helft van de camperaars vindt bovendien dat de campers vaak te dicht op elkaar staan. En als vanouds: ruim 62% van de camperaars stoort zich aan vieze of slecht onderhouden sanitaire voorzieningen. www.nkc.nl (zoekterm: respondenten) Rutger van de Maat Ondernemer Even jezelf zijn Op de camping is niemand belangrijk. En dat is precies wat het zo mooi maakt. Titels, drukke agenda’s, je LinkedIn omschrijving ... het maakt allemaal even niet uit zodra je met een wc-rol onder je arm naar het toiletgebouw loopt. In de regen afwast in een te kleine teil of de 'vis nadoet' voor je kind in het zwembad. Iedereen is gewoon zichzelf. Net als op het voetbalveld. Ook daar telt alleen of je meespeelt, niet wat je op LinkedIn hebt staan. Recreatie is misschien wel de enige branche waarin iedereen z’n masker afzet. Kinderen spelen met elkaar zonder te weten wat papa en mama ‘in het echt’ doen. Niemand die vraagt waar je werkt, alleen waar je vandaan komt en of je nog een tentharing of aanmaakblokje over hebt. Dat is precies wat recreatie zo krachtig maakt. We bouwen geen vakantieparken. We bouwen plekken waar mensen zich weer even mens voelen. Met zand tussen je tenen, een oversized sweater en een tosti op een net iets te wankel campingstoeltje. En die sweater kan ook prima gedragen worden op een loungebank voor je glampingtent of tijdens het drinken van een havercappu in het restaurant. Want of je nou in een tent slaapt of in een tiny house met hot tub, het gevoel blijft hetzelfde: even niks moeten, even jezelf zijn. Dat gevoel, die gelijkheid, die oprechte eenvoud, is goud waard. Het is aan óns als sector om dat veel duidelijker naar buiten te brengen. Niet alleen wat we aanbieden, maar vooral wat het doet. Hoe recreatie mensen verbindt. Hoe het onthaast, ontspant en relativeert. Hoe het helpt om even gewoon jezelf te zijn. Misschien is dat nog wel het sterkste argument om de btw op recreatie juist níét te verhogen. In een wereld vol stress, ongelijkheid en onzekerheid is het belangrijker dan ooit dat mensen zich ergens welkom voelen. En daar zijn wij toevallig heel goed in. 05-2025 | Recreactie 13 w Foto: Maarten Bokslag V r o i g j a a r o n D e L e m l e e r E c s h
coverstory Goede voorbereiding en nuchter nadenken Wat doe je als alles uitvalt? Wat doe je als plots alles uitvalt? Geen stroom, geen internet, geen reserveringssysteem – en een druk bezet park met gasten vol vragen. Welke maatregelen kun je nú nemen om chaos, schade en reputatieverlies te voorkomen? “Je kunt dit niet oefenen. Je moet gewoon goed nadenken en je gezond verstand gebruiken.” Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: Shutterstock, Welgelegen, Molecaten Nog maar een paar maanden geleden – op 28 april 2025 – ging het helemaal mis in Spanje en Portugal. In beide landen viel de stroom uit, met grote economische schade als gevolg. Mkbbedrijven in Spanje leden naar schatting vier miljard euro schade en grote ondernemingen zouden 1,3 miljard euro hebben 14 Recreactie | 05-2025 verloren. Ook de recreatiesector werd geraakt. Verlichting, ventilatie en betaal- en reserveringssystemen vielen uit. Deskundigen waren er in de media snel bij om te benadrukken dat een vergelijkbare calamiteit in Nederland niet zo snel denkbaar is. “Zoiets kan bij ons lokaal voorkomen, maar de kans dat dit ook landelijk bij ons gebeurt is niet zo groot”, bevestigt Kees Boersma, hoogleraar Organisatorische en Technologische Innovatie en Maatschappelijke Veerkracht aan de Vrije Universiteit
Waar haal je nog water vandaan als de kranen het niet meer doen? (VU) in Amsterdam. “Wij zijn voor onze stroomvoorziening aangesloten op een groot Europees netwerk.” Boersma geeft leiding aan een door de EU gesubsidieerd onderzoek dat de synergie in Europa bij een ramp moet versterken. “We onderzoeken en testen hoe we elkaar kunnen versterken in concrete situaties. Eén casus richt zich op een overstroming van de Rotterdamse haven.” Samenwerking is cruciaal, ook in kleiner verband, zegt Boersma. “Een paar jaar geleden werd een camping in Frankrijk getroffen door een zware windhoos. Campinggasten moesten zo lang wachten op hulp, dat ze zelf boomstammen gingen wegslepen.” Wake-up call Ook al is de kans op een landelijke stroomstoring klein in Nederland, toch moeten we – gezien de toestand in de wereld en de klimaatverandering – wel degelijk op alles zijn voorbereid. Burgers moeten met behulp van noodpakketten 72 uur zelfvoorzienend kunnen zijn. Hoe kunnen bedrijven in de recreatiesector zich voorbereiden? Volgens Thijs Hertzinger van het gelijknamige automatiseringsen internetbedrijf doen recreatiebedrijven er verstandig aan om in kaart te brengen wat stroomuitval betekent voor hun bedrijf en wat er nodig is om minimaal te blijven draaien. De sleutel is een combinatie van energieopslag, noodvoorzieningen 05-2025 | Recreactie 15 >
De juiste producten én advies bij technische vraagstukken Al 50 jaar A partner van de recreatie sector Meer info op wildkamp.nl/recreatie M Ruim assortiment voor de recreatie sector Altijd & overal online bestellen Ondersteuning op maat bij projecten Direct iets nodig? Altijd een vestiginging de buurt
coverstory en bewustwording van digitale kwetsbaarheid, stelt hij. Daarbij is maatwerk van belang. “Voor een kleine camping is een aggregaat een goede oplossing, maar bij grotere bedrijven wordt het complexer.” Hertzinger signaleert een toenemende vraag naar duurzame oplossingen, zoals een batterij. Hier snijdt het mes aan twee kanten, zegt hij. “Een batterij kun je niet alleen gebruiken als noodvoorziening, maar ook inzetten bij je reguliere bedrijfsvoering. Je kunt er je energieverbruik op het park mee optimaliseren. De congestie op het elektriciteitsnet is wat dat betreft een wake-up call.” Desondanks blijven ook traditionele aggregaten van belang. “Als je dagenlang zonder stroom moet kunnen, biedt dat meer zekerheid. Een batterij moet je opladen.” Prioriteiten stellen is cruciaal, zegt Hertzinger. “Wat moet écht blijven draaien? Denk aan koelingen, pinapparaten en computers.” Ook hier geldt weer: size matters. Hoe groter je bedrijf, hoe groter je problemen. “Als je een grote zwemvijver hebt en een groot parkeerterrein – met elektrische slagbomen – moet je bewust een deel van je noodstroomvoorzieningen voor deze functies reserveren. Dat kun je allemaal vooraf regelen.” Generator De keuze voor een batterij wint steeds meer terrein. Maar niet iedereen volgt deze trend. Siemjan Vethman, eigenaar van Camping Tuinderij Welgelegen in het Noord-Hollandse Graft, kiest voor robuuste, beproefde middelen om zich voor te bereiden op onverwachte situaties. Eén van zijn belangrijkste voorzieningen is een generator. “Een bewuste keuze. Een aggregaat is een generator mét een motor, die je moet onderhouden. Wij kiezen voor een generator, waarbij we een trekker gebruiken als motor. Die trekker huur ik van het loonbedrijf waarmee ik werk. Daarbij hoort natuurlijk een voorraad aan diesel.” Zorg ervoor dat je gasten op het park blijven en voorkom paniek Vethman heeft een aangepaste meterkast waarmee hij door één draai aan een schakelaar meteen kan overstappen op de generator. Voor de watervoorziening maakt Welgelegen gebruik van regenwateropvang in grote vaten, die voor de toiletten wordt gebruikt. “In noodsituaties zou dit water, eventueel gefilterd, ook kunnen dienen als drinkwater.” Communiceren met gasten op het 110 plaatsen tellende park gebeurt met behulp van megafoons op batterijen. Daarvan heeft hij er een aantal klaarliggen. Vethman kiest bewust voor oudere, betrouwbare technieken. “Veel gasten koken bij ons op propaangas. Gasflessen hebben we ruim op voorraad. Zo blijven we onafhankelijk als de nood aan de man komt.” Gasten vasthouden Ook Tim Slager, directielid van Molecaten Parken, kiest voor een gezond verstand-benadering bij een ramp of calamiteit. “Met een kleine calamiteit – een lokale stroomstoring bijvoorbeeld – kunnen we nog wel dealen. Dan ga je je energieverbruik afschalen en plaats je een aantal generatoren bij. Maar als het misgaat bij een groot park als Kruininger Gors in Oostvoorne; hoeveel generatoren ga je dan neerzetten? Dat gaat gewoon niet lukken.” Of het nu gaat om een hack, stroomuitval of cyberaanval, ook volgens Slager is een nuchtere benadering het beste. “Natuurlijk, goed voorbereid zijn is een basisvoorwaarde. Maar ook als je je ICT-veiligheid op orde hebt kun je helemaal niets als een onderzeese datakabel wordt doorgesneden. Dan heb ik ook 05-2025 | Recreactie 17 >
ICY Accommodation Management Draadloos beheer van uw vakantiepark • Per accommodatie o.a.: - Energiebesparende thermostaten - Aansturen van airco - Lage cv-druk melding - Vorstmelding - Registratie van energieverbruik - Schakelen van groepen • Comfortabel welkom voor uw gasten • Koppeling met uw reserveringssysteem • Bediening via desktop applicatie en app Meer weten? Scan de QR. www.icy.nl .ic Slim investeren op het water Houseboats zijn in opkomst als luxe verblijfsplek en slimme investering. Logisch, want ze combineren comfort, beleving én rendement. Zeker als ze goed doordacht en gebouwd zijn. Wat maakt een houseboat een slimme investering? ☑ Aantrekkelijk voor een zeer brede doelgroep ☑ Indeling en uitstraling op maat voor jouw project ☑ Hoogwaardige materialen, lage onderhoudskosten ☑ Duurzaam gebouwd, langere levensduur ☑ Flexibel schaalbaar: van één tot vijftig boten De juiste werf maakt het verschil in jouw project Bij Gielissen Shipyard combineren we jarenlange ervaring in high-end interieurs met scheepsbouw. Dat zie je terug in elk detail, én dat voelen je klanten meteen. Scan de code of kijk voor inspiratie en informatie op gielissen.com/investeren Ontmoet ons op de Second Home beurs Van 19 t/m 21 september in Den Bosch. Loop langs of bel voor een afspraak naar +31 (0)6 53 61 07 68. Zeer korte terugverdientijd
coverstory niets aan mijn glasvezelinternet. Als het écht misgaat, kun je weinig doen. De haven van Vlissingen is aankomsthaven voor NAVO-materiaal. Als die bedreigd wordt, moeten wij ons dan druk maken om generatoren? Of om een dieseltank? Vergeet niet dat je, om diesel uit een tankstation te halen, ook elektriciteit nodig hebt. Dus: waar ga je als ondernemer diesel halen? En wil de overheid eigenlijk wel dat je diesel gaat halen? Dat is ook nodig voor de verdediging van ons land. Ik denk dat met name militair strategen nu bezig moeten zijn met de vraag hoe we onze infrastructuur op een goede manier gaan bewaken.” Wat cruciaal is, vervolgt Slager, is informeren, paniek voorkomen en ervoor zorgen dat de gasten op je park blijven. “Eerste prioriteit is dat je mensen voorziet van informatie. Wij hebben op alle parken megafoons. Vervolgens moet je rekening houden met de drie primaire reacties die mensen kunnen vertonen: fight, freeze of flight. Mensen zullen naar huis willen. Terwijl je weet, als overheid en als bedrijf, dat je in dit soort situaties geen verplaatsing van mensen wilt. Vluchten is het slechtste dat je kunt doen, tenzij er een direct gevaar is. Je moet ervoor zorgen dat je gasten rustig blijven en je park niet verlaten.” Logisch nadenken Naast een regulier calamiteitenplan heeft Molecaten geen standaardplan voor rampen. “Dat valt niet te oefenen. Het komt een beetje neer op wat er van ons als burger wordt verwacht. Zorgen voor een noodpakket en een noodvoorziening. En logisch blijven nadenken.” En geduldig blijven, voegt de directeur daaraan toe. “Laten we ons als recreatiesector niet overschatten. Wat is, bij een landelijke ramp, het strategisch belang van het in de benen houden van onze sector? Als ik kijk naar ons park in Hattem, met 275 kampeerplaatsen en 120 bungalows, denk ik dat de aandacht toch meer uitgaat naar Zwolle, met 140 duizend inwoners. De aandacht gaat naar het stedelijk gebied en dat is begrijpelijk. Bij een stroomuitval zullen wij als laatste weer worden aangesloten.” Is dat erg, om zo lang verstoken te blijven van basisvoorzieningen? “Als het om drinkwater gaat: een deel van onze onze ‘Natuurlijk kun je je boerenverstand gebruiken. Maar je moet je wel voorbereiden’ parken beschikt over bufferkelders. Daar komen we wel een paar dagen mee door.” Hoogleraar Kees Boersma, die onderzoekt hoe Europa beter kan samenwerken wanneer zich een ramp voordoet, bevestigt dat logisch en nuchter nadenken heel belangrijk is. “Natuurlijk moet je je boerenverstand gebruiken. Maar je kunt je ook voorbereiden. Hoe voorkóm je, als iets uit de hand loopt, dat het een ramp wordt? Hiervoor moet je goed kijken naar de situatie net nadat het mis gaat: de responsfase. Dan is er veel te doen.” Goede voorbereiding loont Hoe kun je je voorbereiden op een plotselinge en heftige calamiteit zoals uitval van stroom, communicatie en watervoorziening? • Ga in gesprek met je veiligheidsregio en onderzoek de risico’s in je gebied. In Nederland zijn 25 veiligheidsregio’s verantwoordelijk voor brandweer, crisisbeheersing en andere veiligheidstaken binnen hun gebied. Elke veiligheidsregio heeft een eigen aanpak en middelen om te reageren op noodsituaties. • Onderzoek, samen met de veiligheidsregio en collega-ondernemers, hoe het risico in je gebied de laatste jaren is veranderd en hoe je daarop kunt anticiperen. Weerbaarheidsprogramma’s Vaak wordt dan gekeken naar de overheid. “Los het maar op, is dan de gedachtegang. Maar die wordt in de eerste plaats actief om de eigen overheidsbedrijfsvoering op te starten. Er wordt gekeken naar de vitale infrastructuur en telecommunicatie.” Boersma pleit ervoor om overheid en burgers meer bij elkaar te brengen in noodsituaties. “Natuurlijk is professionele hulpverlening belangrijk. Daar moeten we in blijven investeren. Ook in de veiligheidsregio’s. Maar de overheid moet meer kijken naar de burger. Dat besef dringt daar gelukkig meer en meer door. Gemeenten en veiligheidsregio’s investeren steeds meer in weerbaarheidsprogramma’s. Daarmee ben je als overheid en als actieve burger beter voorbereid op een rampensituatie.” Die gezamenlijkheid kun je ook vertalen naar een recreatiebedrijf. “Als het erop aankomt zijn mensen heel vindingrijk”, vertelt Boersma. “Maak daar gebruik van als recreatieondernemer. Ik hoor regelmatig van campingeigenaren dat ze vaste gasten hebben die al jarenlang komen. Neem ze mee in je netwerk en gebruik hun kennis.” Maar een crisiscomité op je camping, gaat dat wel werken als je gasten gewoon lekker vakantie willen vieren? “Nu zeg je het wel heel formeel”, reageert Boersma. “Zoiets moet je op informele manier oppakken. Het is slim om kennis, expertise en vindingrijkheid van je gasten in te zetten en om zo ook aanspreekpunten te creëren. Vaak waarderen ze die betrokkenheid ook. Samen sta je sterk.” 05-2025 | Recreactie 19
regio in beeld gastvrijheid en innovatie Gastvrij Overijssel: een fl exibel netwerk Samen voor In de provincie Overijssel is iets bijzonders aan de hand. Recreatieondernemers, overheden, natuurclubs, marketingorganisaties en kennisinstellingen werken er nét even anders samen aan een sterker toeristischrecreatief aanbod. Gastvrij Overijssel is geen logge organisatie met een kantoor en vergadercultuur, maar een fl exibel netwerk dat draait op actie, verbinding en vertrouwen. Dat blijkt een ijzersterke formule. Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: De Maathoeve Toerisme is een samengesteld product. De beleving van een bezoeker wordt mede bepaald door factoren die vaak buiten het directe bereik van een ondernemer liggen. Natuur, infrastructuur, erfgoed, horeca en andere voorzieningen maken de beleving compleet. Samenwerking is daarom essentieel. Gastvrij Overijssel doet dat in de vorm van een netwerkorganisatie, waarin een pragmatische aanpak centraal staat. En dat werkt. Overijssel zit al jaren in de groei qua bezoekersaantallen en bestedingen. Inmiddels werken er bijna 42.000 mensen in de vrijetijdssector en wordt er jaarlijks 4,5 miljard besteed. Volgens Petra Ellens, HISWARECRON regiomanager Overijssel, is het pragmatisme dé succesfactor van Gastvrij Overijssel. “Niet blijven hangen in het signaleren van knelpunten, maar concrete oplossingen aandragen”, licht zij toe. ”De deelnemende partijen realiseren zich bijvoorbeeld dat het gebrek aan spreiding van toeristen in bepaalde gebieden op sommige momenten niet ‘Geen ellenlange vergaderingen, maar vertrouwen op elkaars expertise’ alleen met promotie kan worden opgelost. Ze zoeken de oplossing in strategische afstemming. Zo worden er scenario’s en nieuwe instrumenten ontwikkeld, zoals een toeristenradar. Daarmee kunnen ondernemers hun gasten wijzen op alternatieve routes, die op bepaalde momenten minder druk zijn.” Geen praatclub Gastvrij Overijssel werkt met programma’s van vier jaar, waarin ondernemersorganisaties de leiding nemen. “Samen bepalen we de provinciale vrijetijdseconomieagenda en zorgen we ervoor 20 Recreactie | 05-2025
De Maathoeve dat de juiste middelen en mensen beschikbaar zijn om onze ambities te realiseren. Zo kunnen we Overijssel positioneren als een gastvrije provincie waar het heerlijk werken, wonen en re creëren is”, vertelt Ellens. De regiomanager benadrukt dat Gastvrij Overijssel geen praatclub, maar een doeclub is. Geen ellenlange vergaderingen, maar vertrouwen op elkaars expertise en deze op praktische wijze inzetten. “Iedere partij heeft op een natuurlijke wijze zijn eigen rol. Landschap Overijssel houdt zich bezig met specifi eke natuurprojecten, zoals het vergroenen van de entrees bij bedrijven. Marketing Oost richt zich op promotie en de brancheverenigingen HISWARECRON en KHN ontwikkelen actuele ondernemersprogramma’s.” Die activiteiten moeten wel een verbindende factor met elkaar hebben, onderstreept Ellens. “We stemmen de activiteiten onderling af. Ook de koers van Gastvrij Overijssel wordt gezamenlijk bepaald.” Toch blijft het netwerk plat georganiseerd en informeel. “Hierdoor blijven we wendbaar. Dat maakt het bijvoorbeeld mogelijk dat we met een klein team aan ons jaarlijkse innovatiecongres kunnen werken en workshops opzetten. Ook kijken we waar kennislacunes zitten om specifi ek onderzoek te doen. Het mooie is dat deze onderzoeken direct toepasbaar zijn in de praktijk. Van elkaar leren en elkaar versterken is onze grondhouding en daarmee kom je het verst.” Een van de krachtigste pijlers onder Gastvrij Overijssel is de ruimte voor innovatie. De uitvoering hiervan ligt nadrukkelijk bij de ondernemer. Ellens: “In plaats van een strakke subsidieregeling bedacht vanuit de overheid, zijn wij zelf gekomen met regelingen die praktisch werken. Ook hier hebben ondernemers dus de regie. Zij beslissen waar ze willen vernieuwen.” Die aanpak werkt goed. “Het innovatieprogramma TOTO2 – het Topprogramma Overijsselse Toeristische Ondernemers – van 2022 zat bijvoorbeeld al binnen anderhalve week vol, met 125 deelnemende ondernemers.” Nieuwe regeling Peter de Graaf, eigenaar van Groepshotel De Maathoeve in Heeten is al jaren samen met zijn vrouw Agnes actief deelnemer aan de innovatieprogramma’s. “De praktische insteek, toepasbaarheid en inspirerende congressen spreken ons erg aan”, verklaart de ondernemer. Bij de inzet van de subsidie vindt De Graaf het belangrijk om goed te luisteren naar de wensen van de gast. “Zo vertelden gasten dat ze, wanneer ze gebruikmaken van de vergaderruimte, ook graag uit willen wijken naar buiten. Daarom hebben we een amfi theater aangelegd en realiseerden we een picknickvlot. Zo kunnen gasten al vergaderend het Overijssels kanaal over.” Voor deze innovaties ontving De Maathoeve de Gastvrij Overijssel Innovatie Award. Dit jaar introduceerde de provincie Overijssel in nauw overleg met de branches een nieuwe regeling: ‘Ons toeristisch MKB: groen, digitaal en toegankelijk’. Met deze subsidieregeling helpt de provincie ondernemingen bij verduurzaming, digitale verbetering en toegankelijkheid. Ondernemers krijgen vergoedingen tot 15.000 euro, maximaal 50 procent van de kosten. Een aantrekkelijke regeling, vindt Petra Ellens, maar zij ziet ook wat hobbels. “Prima dat de provincie de uitvoering van de ondernemersregeling nu zelf op zich neemt, maar het is wat ontoegankelijk. Het taalgebruik in de regeling wordt door ondernemers soms als lastig ervaren. En er worden extra eisen gesteld, zoals verplichte energierapporten via externe bureaus. Dat kost tijd en geld.” Peter de Graaf is het eens met Ellens. “Wij hebben fl ink geïnves05-2025 | Recreactie 21 >
Aan- en verkoop taxateurs adviseurs rentmeesters Denkt u aan de verkoop van uw recreatiebedrijf? Of wilt u een bedrijf aankopen? Den Otter Van Vliet, uw makelaar en persoonlijk adviseur DEN OTTER VAN VLIET BEDRIJF S OPVOLGING | TAXATIE | COACHING www.denottervanvliet.nl Hoofdstraat 54 4416 AE Kruiningen T 0113 57 28 35 E info@rijk.eu www.rijk.eu Hoofdstraat 54 4416 AE Kruiningen T 0113 57 28 35 E info@advieskantoorrijk.nl www.advieskantoorrijk.nl Taxaties Vastgoedadvisering Rentmeesterij Grondverwerving Schadevergoedingsrecht Vastgoedadvies vanuit Zeeuwse nuchterheid
regio in beeld teerd in onze accommodatie – mét inzet van subsidiegeld. Dat we werden verplicht om een extern energierapport uit te laten voeren was hinderlijk. Een onnodige hoeveelheid tijd gaat hierdoor verloren. Natuurlijk ben ik blij met het steuntje in de rug, maar ik merk dat de meeste ondernemers liever sneller schakelen.” Dat laatste blijkt uit het gegeven dat de regeling dit voorjaar opende en nog lang niet vol zit. “Dat geeft duidelijk aan dat ondernemers drempels ervaren”, stelt Ellens. “De regeling is sinds februari nog niet eens voor de helft benut. Er is dus nog flink ruimte over. Daar moet echt actie op worden ondernomen.” Goede relaties De sector profiteert niet alleen van een sterk Gastvrij Overijssel, ook de uitstekende samenwerking tussen provincie Andere provincies kijken nieuwsgierig mee naar de samenwerking in Overijssel en gemeenten is opvallend. Ellens: “Elkaar kennen en ontmoeten is cruciaal. Tijdens het verkiezingsdebat van 2023 werd de toeristische sector stevig op de kaart gezet. In het coalitieakkoord kreeg Gastvrij Overijssel daardoor een duidelijke plek. Sindsdien is de zichtbaarheid gegroeid. Ook bij Provinciale Staten.” Hoe verklaart de regiomanager dat succes? “De overheid moet durven loslaten. De uitvoering ligt bij de ondernemers, maar de overheid blijft betrokken en levert inhoudelijke en financiële steun. Die balans werkt goed. Ondernemers kunnen bewegen, maar weten dat de overheid meedenkt én meedoet.” Dat inspireert anderen, signaleert Ellens. “Andere provincies kijken nieuwsgierig mee en vragen regelmatig hoe ze een vergelijkbaar model kunnen opzetten.” Die provincies moeten in elk geval hun model van drie ingrediënten voorzien, adviseert zij. “Zet een goede samenwerking op met duidelijke afspraken en rollen. Maak gebruik van cofinanciering – zo brengt iedereen geld in en is iedereen medeverantwoordelijk. En leg de uitvoering bij de branche en ondernemers, die zélf aan de slag gaan. Dus niet overleggen en kijken wat er gebeurt, maar écht met elkaar bouwen aan een sterker toeristisch product.” 05-2025 | Recreactie 23
Partner van Slimme ondernemers regelen hun personeel vóór het misgaat! Het seizoen draait op volle toeren. Jij wilt bezig zijn met beleving, niet met loonstroken, ziekmeldingen of caoʼs. Nedflex snapt dat. Wij regelen alles rondom je personeel. Snel, foutloos en volgens de regels. Zo houd jij de rust, zelfs tijdens de drukke seizoensperiode. Al meer dan 1.000 ondernemers kozen voor payrolling via Nedflex Gespecialiseerd in recreatie, horeca en seizoenswerk Zekerheid, flexibiliteit en geen omkijken naar administratie of wetgeving Eén vast contactpersoon, geen keuzemenuʼs of wachtrijen Nu regelen = straks rust Maak vrijblijvend kennis met een van onze adviseurs en ontdek hoe eenvoudig jij je personeelszaken kunt regelen. Bel 0229 – 282999 Mail info@nedflex.nl Of laat je gegevens achter op nedflex.nl
vereniging De nieuwe voorzitter: Henry Meijdam ‘ Eerst in gesprek met de leden’ Op 4 juni gaf de Algemene Ledenvergadering van HISWA-RECRON goedkeuring aan de benoeming van een nieuwe voorzitter. Henry Meijdam (1961) heeft er zin in, vertelt hij aan Recreactie. De ervaren bestuurder én fervent watersportliefhebber heeft het belang van de recreatiesector haarscherp voor ogen: “Recreatie en toerisme is een hogedrukventiel voor de mensen in dit overvolle land. Éven ontspannen.” Tekst: Maarten Bokslag Foto: HISWA-RECRON Meijdam is een vlotte prater, die zowel in de politiek als in het bedrijfsleven een ruime ervaring heeft. Voor de VVD was hij jarenlang gedeputeerde in Noord-Holland. Hij was burgemeester van Zaanstad, lid van de VROM-raad en algemeen directeur van het IPO, het Inter Provinciaal Overleg. Ook was hij voorzitter van de stichting Waterrecreatie Nederland. Sinds 2005 is hij actief in zijn eigen adviespraktijk, Bureau Meijdam & Overmars. Meijdam is voorzitter van diverse stichtingen en federaties. Bij HISWA-RECRON volgt hij Peter Brussel op, die 6 oktober vorig jaar plotseling overleed. Watersporter “Mijn hele leven al ben ik watersporter”, vertelt Meijdam. “Ik heb zelfs nog een blauwe maandag zeillessen gegeven. We hebben in de loop der jaren diverse boten gehad, maar de watersport is een liefhebberij die erg veel tijd kost. Dat lukte op een gegeven moment niet meer. Wel gaan we nog regel matig een weekendje weg in eigen land, naar een bungalowpark bijvoorbeeld. Ook de recreatie is een hele leuke en inspirerende sector.” HISWA-RECRON directeur Geert Dijks is blij met de nieuwe voorzitter. “Henry heeft een indrukwekkend cv en is een ondernemend mens. Hij is een ervaren bestuurder en beschikt over een groot netwerk.” Dijks omschrijft Henry Meijdam als een sympathiek en intelligent man, met gevoel ‘Recreatie moet de ruimte krijgen. Dat wordt een belangrijk speerpunt’ voor humor. “Onze branchevereniging heeft behoefte aan een voorzitter die gevoel heeft voor bestuurlijke verhoudingen, zowel in Den Haag als bij de provincies. Dat zit bij Henry echt wel goed.” Dat er werk aan de winkel is om de belangen van de sector te verdedigen, weet Meijdam ook: “De betekenis van de recreatie groeit, want het land wordt steeds drukker. Dan moeten mensen er even uit. Maar die recreatie moet je natuurlijk wel ruimte geven. Dat wordt een belangrijk speerpunt.” De nieuwe voorzitter wil nog niet direct vertellen welke koers hij gaat varen. “Ik ga in eerste instantie met recreatie- en watersportondernemers in gesprek over de uitdagingen waar de sector voor staat. Daarna zet ik met leden, bestuur en directie de koers uit voor de komende jaren.” 05-2025 | Recreactie 25
lobby Heel Nederland wordt geraakt Laatste kans: de btw-verhoging moet van tafel! Vorige maand viel bij alle HISWA-RECRON leden met camping, bungalowpark of groepsaccommodatie een speciaal pakketje op de deurmat: een stapeltje ansichtkaarten met ‘Groeten uit Nederland – Houd vakantie vieren in Nederland betaalbaar’. De ludieke ansichtkaartenactie is onderdeel van de lopende lobby tegen de dreigende btw-verhoging op logies. Die verhoging van 9 naar 21% zou ernstige schade aan de recreatiesector toebrengen, voorspelt de impactanalyse. Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: HISWA-RECRON, Max de Krijger Ansichtkaarten staan in het collectieve Nederlandse geheugen voor de herinnering aan een geslaagde vakantie. Dat maakt de ansichtkaartenactie ook zo krachtig, legt Liane Jansen uit. De communicatiemanager van HISWA-RECRON legt uit hoe de actie werkt: “Het is de bedoeling dat de leden de kaarten duidelijk in het zicht op de balie plaatsen en gasten stimuleren om ze te tekenen. Daarna kunnen de kaarten bij de balie worden ingeleverd, maar mensen kunnen ze ook zelf thuis versturen. De kaarten gaan naar Den Haag en laten daar aan de politici zien dat Nederland écht wil dat vakantie vieren in eigen land betaalbaar blijft.” De kaarten zijn te adresseren aan een veelheid aan bekende politici: van Dilan Yesilgöz tot Frans Timmermans. In totaal staan er 22 namen om uit te kiezen. “Zo hopen we dat iedereen hoort van onze actie. We kunnen wel duizend kaartjes naar één minister sturen, maar die gooit ze dan toch weg. De actie wordt breed opgezet voor het meeste effect. Maar de leden moeten wel meedoen natuurlijk”, benadrukt Jansen. Doorsturen naar Den Haag De meeste kaarten zullen bij het bedrijf worden ingeleverd – dat is het makkelijkste voor de gasten – en dan is het aan de ondernemer om ze door te sturen naar Den Haag. Doe dat pas eind augustus, anders komen ze allemaal aan tijdens het reces en dan wordt de impact minder. “We hopen dat al die 22 politici elke dag een paar tot tientallen kaartjes ontvangen”, zegt Jansen over de ludieke actie. Dan benadrukken we ons punt weer: die btw mag niet omhoog! Met de actie wordt de publieke opinie beïnvloed. Dat gebeurt zoveel mogelijk ook via (social) media. De inzet van HISWA26 Recreactie | 05-2025 Zo’n 12% van de Nederlanders zal door de btw-stijging niet meer in eigen land op vakantie gaan RECRON had vorige maand direct al succes. Onder meer het NOS-journaal (op tv en Radio 1) en het AD besteedden uit gebreid aandacht aan de extreme prijsstijging van recreatie verblijven in Nederland. De NOS sprak onder meer met Jeffrey Belt, adjunct-directeur van HISWA-RECRON. Belt noemt de gang van zaken rond de btw-verhoging ‘ongelooflijk’. “Eerder dit jaar werd toegezegd dat er een impactanalyse kwam. Aan de hand daarvan zou de regering nogmaals kijken naar de effecten van een btw-verhoging op logies. Vlak voor het zomerreces kwam die analyse er eindelijk en staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen heeft de resultaten gewoon naast zich neergelegd. Hij keek uitsluitend naar het belang om het belastingstelsel te vereenvoudigen. Niet naar wat de economische effecten hiervan zijn.” Dat is schokkend, want de resultaten van de analyse liegen er niet om. Het onderzoek laat zien dat er, met name in de grensregio, tot 30% minder toeristen voor Nederlandse bedrijven zullen kiezen. Logisch, aangezien de bedrijven over de grens zo’n 15% goedkoper zijn. Belt maakt zich zorgen over de ondernemers, die niet in staat zijn om de enorme verhoging volledig aan hun gasten door te berekenen. “Met name de kleinere onder nemers kunnen geen kant uit. Je prijs moet omhoog en je marge omlaag. Zo kun je toch niet met ondernemers omgaan?”
Schoolgroepen de dupe Langzamerhand ontdekken steeds meer mensen hoe desastreus de verhoging zou uitpakken voor met name schoolkinderen en de Nederlander met de smalle beurs. Belt: “Ook groepsaccommo daties hebben met de verhoging te maken. Bij schoolgroepen wordt elke cent omgekeerd: vooral bij armere gezinnen speelt dat. Nu krijgen we echt een situatie waarin kinderen uit armere gezinnen dus niet meer mee kunnen op schoolkamp.” Hetzelfde geldt voor de jaarlijkse zomervakantie. Ongeveer 12% van de Nederlanders zal door de stijging van de btw helemaal niet meer in eigen land op vakantie gaan. Maar liefst 40% gaat minder vaak in Nederland op vakantie. Daarmee wordt een goed deel van de geraamde extra inkomsten voor het Rijk weer ongedaan gemaakt. “Ondertussen wordt onze sector ernstige schade toegebracht, zodat andere ambities, zoals verduurzaming, voor de ondernemers niet meer te betalen zijn.” Jeffrey Belt wijst erop dat de alarmerende impactanalyse nog een aantal belangrijke aspecten heeft laten liggen. “De hotelbranche, recreatieparken en groepsaccommodaties zijn samengepakt, terwijl het natuurlijk om totaal verschillende sectoren gaat, met eigen klantgroepen. Het verschil is dat je dan moet rekenen met een heel andere prijselasticiteit. Daardoor worden de effecten in dit onderzoek nog onderschat. Daarnaast mist de analyse de bestedingen in de regio. Toeristen gaan uit eten in het lokale restaurant, gaan shoppen en bezoeken de musea. Recreatie houdt de lokale voorzieningen op peil, er zijn talloze onderzoeken die dat aantonen. Maar deze impactanalyse laat die bijkomende waarde volledig buiten beschouwing.” De btw-verhoging moet alsnog van tafel, zoveel is duidelijk. Niet alleen de recreatiesector ondervindt grote schade, maar ook de voorzieningen in toeristische regio’s. Belt: “Heel Nederland wordt geraakt door deze enorme verhoging. Het is niet te begrijpen dat de politiek dat zomaar laat gebeuren.” Wat doe je als ondernemer? Leden van HISWA-RECRON kunnen de ansichtkaartenactie steunen door de ontvangen kaarten op een prominente plek neer te leggen. Wijs gasten erop, zodat ze de kaart ondertekenen en bij jou inleveren. Verstuur de ingeleverde kaarten vervolgens naar de Tweede Kamer (het adres staat al op de kaart), maar doe dit pas nadat het reces is afgelopen: rond 1 september. In totaal worden er tienduizenden kaarten over alle leden verspreid. Ook als er maar een klein deel daarvan wordt ondertekend en verstuurd, is de impact al groot. 05-2025 | Recreactie 27
de visie VVD-Kamerlid Peter de Groot: ‘ Instructieregel moet gemeenten aan het werk zetten’ De discussie rond permanente bewoning staat op scherp, sinds demissionair minister Mona Keijzer (BBB) eind vorig jaar een ‘instructieregel’ aankondigde die permanente bewoning op recreatieparken deels legaliseert. Peter de Groot, lid van de Tweede Kamer namens de VVD, beschouwt de instructieregel als een goed initiatief, maar wel één waar voorwaarden aan gesteld moeten worden. “Het moet echt om niet-vitale parken gaan.” Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Shutterstock, Tweede Kamer Peter de Groot is onder meer woordvoerder Bouwen en Wonen voor de VVD en als zodanig sterk betrokken bij het verminderen van het woningtekort in ons land. Al jaren pleit hij voor het omvormen van niet-vitale recreatieparken tot woonwijken. “In mijn tijd als gemeenteraadslid in Harderwijk had ik daar actief mee te maken. Daar vind je goede voorbeelden van vroegere recreatiebedrijven die zijn getransformeerd tot woonwijken. Het ging niet altijd makkelijk, maar ik zag dat alle partijen eruit kwamen.” Nu heeft minister Mona Keijzer een instructieregel aangekondigd die permanente bewoning voor 10 jaar zou legaliseren. Gaat dat helpen bij de transformatie van niet-vitale parken? “Het gaat om twee verschillende zaken. Aan de ene kant heb je de mensen die al jaren in onzekerheid op een park leven en elke dag bang zijn dat de gemeente opeens gaat handhaven. Het schrijnende is dat mensen nergens heen kunnen. Als politiek kijken we op dit moment naar die instructieregel: is dat nou goed vormgegeven of niet? Maar dat is echt een ander traject dan de transformatie van vroegere recreatieparken.” Laten we het dan eerst over de transformatie van vroegere recreatieparken hebben. U heeft daar ervaring mee. “In Harderwijk waren, zoals op veel plekken op de Veluwe, vakantieparken die in feite niets meer met recreatie te maken hadden. In het kader van de Vitale Vakantieparken zijn we daar gaan kijken wat de mogelijkheden waren. Ik onderscheid altijd drie soorten vakantieparken: de recreatieve parken, die we zo mogelijk een steuntje in de rug geven. Dan heb je de parken waar helemaal geen recreatie meer plaatsvindt: daar kun je kijken of je die kunt transformeren tot woonwijken. En dan is 28 Recreactie | 05-2025 ‘Als op een park geen recreatie meer plaatsvindt, is het mogelijk te transformeren tot woonwijk’ er nog de categorie van de verloederende parken, waar problemen spelen op het gebied van sociale vraagstukken, arbeidsmigranten en misschien criminaliteit. Wat doe je daarmee? In Harderwijk hebben we enkele parken getransformeerd tot woonwijken. Een park dat wat verder van de bebouwde kom af lag is gesplitst: deels wonen, deels verhuur aan arbeidsmigranten. Dat zijn langdurige trajecten, maar je moet ze wel aangaan als gemeente. Je kunt mensen niet eeuwig in onzekerheid laten.” U wilt dat het Rijk daar regie op gaat voeren? “Het is belangrijk om landelijk regie te nemen. Wanneer mag je wel of niet transformeren? Je moet voorkomen dat er willekeur ontstaat. Het moet heel duidelijk zijn onder welke voorwaarden je transformeert. Het moet echt gaan om niet-vitale parken, waar geen kortdurende verhuur of recreatie meer plaatsvindt, waar voorzieningen als restaurant, zwembad of kampwinkel al jaren terug zijn verdwenen. De woningen moeten aan het bouwbesluit voldoen. En op zo’n park moet ook een ruime meerderheid van de eigenaren voorstander zijn van zo’n transformatie. Maar op dat moment moet je er als gemeente wél mee aan de slag.”
Peter de Groot Peter de Groot (Harderwijk, 1980) komt uit een ondernemersfamilie, zijn vader was aannemer. Hij volgde mts, hts en daarna Technische Bestuurskunde aan de TU Delft. De Groot werkte 13 jaar voor Strukton en zat van 2009 tot 2021 voor de VVD in de gemeenteraad van Harderwijk. Sinds januari 2022 is hij lid van de Tweede Kamer. Hij is onder meer woordvoerder Bouwen en Wonen voor de VVD. Zowel de VNG als een aantal gemeenten, met name op de Veluwe, verzetten zich daar sterk tegen. Die vinden dat het ook prima kan in het kader van het programma Vitale Vakantieparken. Wat vindt u daarvan? “Sommige gemeenten ondernemen al jaren geen enkele actie omdat ze de recreatie willen beschermen. Dat is natuurlijk niet zo, want op deze parken vindt helemaal geen recreatie meer plaats. Het transformeren is een proces waar ze niet aan willen beginnen. Maar je kunt ook niet zomaar gaan hand haven. Waarom zou je mensen die in een recreatiewoning wonen opeens kunnen wegsturen? Dat getuigt niet van medemenselijkheid. Gemeenten moeten aan de bak in het transformatieproces. Als ze dat niet willen moeten wij als Rijk maar een duidelijke regel geven. Om willekeur te voorkomen en om ervoor te zorgen dat gemeenten mee moeten werken, als een park het zelf wil en aan de basiseisen voldoet.” Dan gaat het om niet-vitale parken. Maar de instructieregel van minister Keijzer gaat over elk vakantiehuis, ook op vitale parken. Iedereen die er 16 mei vorig jaar permanent woonde mag 10 jaar blijven. Ook daar bent u voorstander van? “Bedenk: het gaat om mensen die er nu al permanent wonen. Die kun je toch niet elke dag bedreigen met de mogelijkheid dat gemeenten gaan handhaven? Vooral niet omdat er geen alternatief is. Als je die mensen op straat zet kunnen ze nergens heen. De gemeente moet in principe zorgen voor alternatieve huisvesting. Daarom is het gedogen ook voor 10 jaar. Tegen die tijd hopen we zoveel gebouwd te hebben dat de druk weer van de ketel is. Overigens worden ook hier wel randvoorwaarden gesteld. We moeten voorkomen dat er mensen permanent mogen wonen in een stacaravan waar de wind doorheen waait.” Snapt u dat recreatieondernemers groot bezwaar hebben tegen de instructieregel? Als bepaalde mensen voor 10 jaar vast mogen blijven wonen ontneemt dat ze de mogelijkheid om hun bedrijf verder te ontwikkelen. “Ik wil ondernemers niet in de wielen rijden. De persoonlijke 05-2025 | Recreactie 29 >
de visie gedoogbeschikking zou weinig moeten worden toegepast op de echte recreatieve parken, die vooral voor kortdurende verhuur worden gebruikt. Het is natuurlijk helemaal niet de bedoeling dat daar nu iemand permanent woont. Maar als je het hebt over parken met een diversiteit aan jaarverhuur en toeristische verhuur? Dan kan het op den duur gebeuren dat mensen zo vaak in zo’n mooi vakantiehuis of chalet verblijven dat ze er uiteindelijk gaan wonen. De vraag is: is dat erg? Er zijn bedrijven die officieel twee weken per jaar sluiten en dan dus niet jaarrond open zijn. Maar sommige mensen blijven er toch en dat wordt oogluikend toegestaan. Dan heb ik er niet zoveel moeite mee dat mensen daar legaal mogen blijven.” ‘Als je permanente bewoners van een vakantiepark op straat zet, kunnen ze nergens heen’ Maar stel dat een ondernemen wil herstructureren, dan kan hij 10 jaar niets meer. Hij loopt op tegen mensen met een gedoogbeschikking. “Dat moet je dan oplossen, samen met de mensen die op je park wonen. Die problematiek heb je nu ook al als chaletparken worden geruimd. Bewoners van je park hebben ook rechten. Die mensen hebben soms wel 60.000 of 70.000 euro geïnvesteerd in een mooi vakantiechalet. Dat moet je toch ook overleggen voor je die wegstuurt? Anders is het kapitaalvernietiging. Maar als we dit goed met elkaar regelen verandert er niet zo heel veel. In sommige gevallen zal het best kunnen schuren, maar we hebben zo’n groot tekort aan woningen en er zijn veel mensen in vakantiewoningen die elke dag in onzekerheid leven of ze op straat kunnen worden gezet. We willen niet dat mensen in de verdrukking komen. Ede is daar een voorbeeld van. Mensen die 20 jaar een huisje hebben en nu opeens eruit gehandhaafd worden. Maar die ondernemer profiteert er wel al 20 jaar van dat die mensen daar wonen. En ineens mag dat dan niet meer.” Ondernemers zijn bang dat hun ondernemerschap gevaar loopt, door het legaliseren van een of twee huisjes op hun bedrijf, terwijl dat verder toeristisch verhuurd wordt. “Dat is ook echt niet de bedoeling. Daar moeten we heel kritisch op blijven, want mensen gaan dan toch met een schuin oog kijken: wat is dit nou op het park? Ik kom zelf ook wel voor vakanties bij Dormio of Landal: dan zou het toch heel gek zijn als er iemand vast woont? Het kan niet zo zijn zijn dat maar één huisje op een park transformeert. Dat is een absolute no-go.” 30 Recreactie | 05-2025
kennis delen Weer nieuwe regels voor zzp’ers? Zelfstandigen zijn al jaren niet meer weg te denken van de werkvloer. Maar wanneer is iemand écht zelfstandig, en wanneer is sprake van een (verkapt) dienstverband? Die vraag speelt al geruime tijd, maar is dit jaar actueler dan ooit door de uitspraak van de Hoge Raad in de Uber-zaak, het daarop aangepaste wetsvoorstel VBAR en het nieuwe initiatiefwetsvoorstel Zelfstandigenwet. Tekst: Irma Diepemaat (Stellicher advocaten) Foto: Shutterstock Deze ontwikkelingen hebben grote gevolgen voor zowel opdrachtgevers als zzp’ers. Opdrachtgevers kunnen bijvoorbeeld geconfronteerd worden met loonvorderingen en naheffi ngen van loonheffi ngen en premies. Op 7 juli 2025 heeft demissionair minister Eddy van Hijum een herziening van het wetsvoorstel VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden) bij de Tweede Kamer ingediend. Dit voorstel moet helderheid scheppen over de juridische kwalifi catie van arbeidsrelaties. Belangrijk onderdeel van dit wetsvoorstel is een rechtsvermoeden van werknemerschap, bij een tarief onder de 36 euro per uur. In dat geval wordt vermoed dat sprake is van een arbeidsovereenkomst, tenzij de opdrachtgever het tegendeel kan bewijzen. Daarnaast biedt de VBAR handvatten voor het beoordelen van arbeidsrelaties, onder meer door te kijken naar gezag, inbedding in de organisatie en ondernemerschap. Het kabinet wil hiermee de handhaving versterken en schijnzelfstandigheid tegengaan. Overgangsjaar 2025 wordt gezien als een overgangsjaar. Dat betekent niet dat opdrachtgevers nu achterover kunnen leunen. De Belastingdienst treedt al strenger op en controleert gerichter. Ook al worden er dit jaar geen directe boetes opgelegd, naheffi ngen kunnen wél worden opgelegd. Het is dus van belang nu al in Sinds dit voorjaar ligt er met de Zelfstandigenwet een alternatief wetsvoorstel op tafel kaart te brengen hoe je in de praktijk werkt met zelfstandigen en of dit juridisch klopt. Tegelijkertijd ligt er sinds dit voorjaar een alternatief wetsvoorstel op tafel: de Zelfstandigenwet. Deze wet gaat uit van een toets vooraf, in plaats van achteraf, zoals bij de VBAR. Er worden drie duidelijke toetsingscriteria geïntroduceerd: een zelfstandigentoets, een werkrelatietoets en een sectorale toets. Hiermee moet vooraf duidelijk worden of iemand als zelfstandige mag werken. Het voorstel is recent voor internetconsultatie gepubliceerd. Welk wetsvoorstel het uiteindelijk haalt, is nog onzeker. Wel zeker is dat de regels om met zzp’ers te werken fl ink worden aangehaald. Voor ondernemers is het cruciaal nu al kritisch naar hun samenwerkingen met zzp’ers te kijken. Laat je contracten beoordelen en zorg dat de praktijk op orde is. Maak gebruik van dit overgangsjaar om risico’s te beperken, want voorkomen is beter dan genezen. Meer informatie over de regels is te vinden in de Kennisbank van HISWA-RECRON. Gebruik de zoekterm: Wet DBA. 05-2025 | Recreactie 31
ondernemen Veel vragen blijven onbeantwoord Social media, nog veel gemiste kansen Social media kunnen bedrijven in toerisme en recreatie heel veel goeds brengen. Ze bieden niet alleen zichtbaarheid, maar ook de kans op directe interactie met (potentiële) gasten. Toch blijkt uit onderzoek door Jeroen Vinkesteijn van BUas dat bedrijven nog veel te leren hebben als het gaat om het beantwoorden van vragen op platforms als Instagram, Facebook en TikTok. Dat heeft directe gevolgen voor klanttevredenheid, imago en zelfs conversie. Tekst: Maarten Bokslag Foto: Shutterstock “Het huidige social media beleid van veel toeristische bedrijven blijft steken in eenzijdige communicatie”, stelt Vinkesteijn. “Bedrijven posten volop content, maar luisteren niet als hun potentiële gasten of klanten vragen stellen. Dat is een gemiste kans, zowel voor klanttevredenheid als voor commerciële resultaten.” Met studenten van de opleiding Tourism Management aan Brabant University of applied sciences (BUas) in Breda onderzocht Vinkesteijn hoe bedrijven reageren op vragen van consumenten via social media. Nadat een bedrijf een social media post heeft gedaan, start het onderzoek; er volgt een heldere vraag van de onderzoekers na aanleiding van die post. En dan maar kijken of er reactie komt. Het onderzoek van BUas is breed opgezet en omvat naast bedrijven in toerisme en recreatie ook horeca en luchtvaartmaatschappijen. Voor Recreactie heeft Vinkesteijn zijn cijfers gecontroleerd: de resultaten gelden óók als we alleen naar recreatie en toerisme kijken. En die resultaten zijn schokkend: op Instagram beantwoordt slechts 49% van de bedrijven de vragen. Via Facebook is het responspercentage 54%. Als het gaat om TikTok, een medium waarvan de impact jaar op jaar groeit, is de score nog lager: slechts 31% van de bedrijven reageert op vragen bij hun eigen posts. Interactie is de basis Met andere woorden: de meerderheid van de bedrijven laat vragen onbeantwoord, terwijl social media juist draaien om interactie en engagement. De resultaten zijn geen incident: al zeven jaar wordt eenzelfde onderzoek uitgevoerd. “Het lijkt erop dat ‘posten’ nog steeds meer aandacht krijgt dan monitoring”, stelt de onderzoeker. “Maar het heeft helemaal geen zijn om alleen maar te posten, als je niet kijkt naar de reacties. Stop er dan liever helemaal mee. Niet reageren is slecht voor je imago 32 Recreactie | 05-2025 ‘Als je alleen maar wilt posten, kun je er beter helemaal mee stoppen’ en kóst je juist klanten.” Uit het onderzoek blijkt namelijk ook dat consumenten het als frustrerend ervaren wanneer hun vragen onbeantwoord blijven. Opvallend is dat deze ‘non-respons’ deels persoonlijk wordt opgevat en een negatief effect heeft op de klantbeleving. Vaak is ook sprake van ghosting: mensen stellen een vraag en zien vervolgens dat het bedrijf nieuwe content blijft posten, zonder hun vraag te beantwoorden. Dit leidt tot irritaties. ‘Het is teleurstellend om te zien dat een bedrijf met 11 miljoen volgers en driemaal in de week een post, niet de moeite neemt om op mijn vraag te reageren en niet op andere vragen’, is een kenmerkende online reactie. Ook standaardantwoorden zonder verdere opvolging zijn een veelvoorkomende klacht. Denk aan een reactie als: ‘We nemen zo snel mogelijk contact op’, waar je dan nooit meer iets van hoort. “Dit leidt tot een nog slechtere ervaring dan helemaal geen antwoord”, constateert Jeroen Vinkesteijn. De grote vraag is: wat moet je dan wél doen? Vinkesteijn: “Verdiep je in het medium dat je gaat gebruiken. Kies bewust voor Instagram, TikTok of wat dan ook. Concentreer je liever op één medium waarbij je de online marketing goed aanpakt, dan op meerdere social media die je verwaarloost.” Want wie zich echt in een medium verdiept, zal merken dat hij echt moet werken om een post organisch te laten groeien. Ofwel: doe je het goed, dan wordt je post door steeds meer mensen gezien. Daarvan reageren er steeds meer en zo begint het vlieg
wiel van social media te draaien, legt Vinkesteijn uit. “Wie enkel post en niet reageert kan zich de moeite besparen. Waarschijnlijk is hijzelf de enige die de posts nog ziet.” Snel reageren Start dus met een leuk bericht, zoals een filmpje op de grasmaaier met de tekst: ‘Het gras is weer gemaaid, wie gaat straks genieten van het mooie uitzicht vanaf deze kampeerplekken?’ En dan is het zaak om snel op opmerkingen te reageren. De algoritmes van social media belonen snelle interactie. “De norm is binnen 15 minuten, maar dat haalt vrijwel niemand”, concludeert Vinkesteijn. “Jammer, want zo snel reageren levert je extra punten op binnen het algoritme. Je bericht wordt dan vaker en duidelijker onder de aandacht van mensen gebracht. Binnen een uur reageren is ook nog acceptabel, maar daarna vinden de algoritmes je bedrijf sloom. De gebruikers zelf zijn blij met een snelle reactie, en verwachten die in elk geval binnen 24 uur. Daarna heeft het eigenlijk geen zin meer. De conclusie: een bedrijf dat actief en snel reageert, vergroot niet alleen klanttevredenheid, maar ook zijn zichtbaarheid. Daarnaast geldt dat een vraag of opmerking vaak een koopsignaal is. Als iemand positief reageert op de post over de vers gemaaide kampeerplekken, is het zaak om meteen een concrete reactie te geven. “De kans groot dat die lezer een boeking overweegt. Door niet te reageren, mis je een directe kans om een klant binnen te halen of op zijn minst een positieve indruk achter te laten. Zorg dat er in je antwoord altijd een CTA staat, een call to action. Je bent tenslotte op zoek naar boekingen, naar conversie.” Tot slot heeft Vinkesteijn nog een gouden tip voor de bedrijven die echt werk willen maken van social media: stuur mensen die een vraag hebben gesteld na een dag of 2-3 een heel concrete follow-up, bijvoorbeeld met een aanbieding. “Social media zijn bij uitstek geschikt om boekingen binnen te halen. Verdiep je in het medium, maak een strategie voor jezelf en reageer bij vragen direct met een zo concreet mogelijk aanbod. Zo haal je het beste uit social media.” 6 tips voor succes op social media • Stel een social media responsbeleid op. Spreek daarin af wie verantwoordelijk is voor het beantwoorden van vragen en binnen welke tijdslimiet. • Gebruik monitoring-tools: platforms zoals Hootsuite of Brandwatch helpen om vragen sneller op te merken en te beantwoorden. • Personaliseer de antwoorden. Gebruik de naam van de vraagsteller en zet je eigen naam eronder. • Analyseer en optimaliseer: meet responspercentages en blijf verbeteren. • Stel duidelijke doelen, zoals: Binnen 24 uur een nuttig antwoord geven op 90% van de vragen. • Zorg na enkele dagen voor een follow up. 05-2025 | Recreactie 33
E² – Simply connected De nieuwe generatie kranen met innovatieve technologie, geïntegreerde Bluetooth® en directe bediening via een app — Geïntegreerde Bluetooth®: directe verbinding tussen kraan en app — Inbedrijfstelling en parametrering in enkele seconden via de app — Nieuwe ToF-sensor (Time of Flight) voor nauwkeurige activering — Kraanstatus en vereiste acties in één oogopslag — Handige documentatie en volledig databeheer www.schell.eu/e2-nederland
vakinfo Slim omgaan met water Water is onmisbaar op iedere camping, jachthaven of vakantiepark. Gasten verwachten goed werkende douches, schone toiletten en veilig drinkwater. Tegelijkertijd wordt van ondernemers verwacht dat zij verantwoord omgaan met water, energie en hygiëne. Goed drinkwaterbeheer is dan ook een cruciaal onderdeel van integraal duurzaam ondernemerschap. Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Shutterstock Vooral in de recreatiesector, waar veel tappunten seizoensgebonden of tijdelijk gebruikt worden, ligt stilstaand water op de loer. En stilstaand water betekent risico op legionellagroei. Uit cijfers van het RIVM blijkt dat er in 2023 914 meldingen van legionellose, dus infectie door de legionellabacterie, in Nederland waren. Dat is het hoogste aantal ooit. Campings, vakantieparken, jachthavens en andere recreatiebedrijven hebben een wettelijke zorgplicht en verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het drinkwater. Niet alleen moet je besmetting voorkomen en regels naleven, ook moet je beheersmaatregelen vastleggen en uitvoeren. Preventie Preventie begint bij regelmatig doorspoelen, goede temperatuurbeheersing en slimme technische oplossingen. Naast veiligheid speelt ook duurzaamheid een steeds grotere rol. Water wordt schaarser, energiekosten stijgen en zowel overheid als gast verwachten een milieubewust beleid. Door waterverbruik terug te dringen – zonder in te leveren op comfort – kun je als recreatieondernemer fl ink besparen én bijdragen aan een beter milieu. Bovendien scoor je hiermee bij je gasten. Gelukkig zijn er steeds meer slimme systemen beschikbaar die hierbij helpen. Denk aan waterbesparende kranen en douches, Stilstaand water geeft risico op legionellagroei automatische spoelprogramma’s en digitale monitoring van waterverbruik en installaties. Met elektronische kranen kun je tot 70 procent water besparen en met zelfsluitende douchekranen 30 tot 50 procent. Met waterbesparende spoelsystemen voor toiletten en urinoirs bespaar je tot 50 procent per spoeling. Met automatische stagnatiespoelingen en hygiënespoelingen hou je onderhouds- en schoonmaakkosten laag. Strategische keuze Deze innovaties maken het beheer eenvoudiger, inzichtelijker én veiliger. Ze zorgen ervoor dat je voldoet aan wet- en regelgeving, terwijl je tegelijkertijd grip houdt op kosten en duurzaamheid. Het loont dus om als recreatieondernemer, samen met je leverancier, actief werk te maken van modern drinkwaterbeheer. Niet alleen vanwege de veiligheid van je gasten, maar ook omdat effi ciënt watergebruik direct invloed heeft op je bedrijfsresultaat. En dat maakt waterbeheer niet alleen een technische, maar vooral ook een strategische keuze. Met dank aan Schell 05-2025 | Recreactie 35
BEZOEK 8 TOPLOCATIES! Maximaal 62 deelnemers VOL = VOL 1-DAAGSE FEC INSPIRATIE TOUR HET NIEUWE DAGJE UIT VIP – FEC STUDIEREIS VOOR PROFESSIONALS IN FAMILY ENTERTAINMENT CENTERS AANMELDEN: WWW.FAMILYENTERTAINMENTCENTERS.NL
productnieuws Tekst: Jaap van Sandijk Laadpalen zonder investeren De behoefte aan laadpalen op recreatieparken groeit snel. Park & Charge biedt een complete en gebruiksvriendelijke oplossing. Zij verzorgen de investering, plaatsing, beheer en onderhoud. Zo bied je je gasten altijd toegang tot laden en voorkom je wachttijden bij laadpalen. Heb je al laadpalen in eigen beheer en wil je dit liever uitbesteden? Park & Charge neemt ook het beheer en onderhoud van bestaande laadpalen over. (06) 48 55 38 32 www.parkncharge.nl Biologisch afbreekbare hygiënebak Sanni Bin is een hygiënebak die volledig is edig is gemaakt van karton, waarvan 70 pro bestaat uit gerecycled materiaal. De Sanni Bin is geheel biologisch afbreekbaar, maar toch vochtbestendig en o Sanni , slijtvast. De disposable hygiënebak is eenvoudig in te zetten op drukke dagen, zoals tijdens een evenement. De Sanni Bin hygiënebak is licht - gewicht en zit opgevouwen in een platte verpakking. (050) 312 96 85 www.wola.nl Vuilwaterpomp De Seijsener vuilwaterpomp M60K zorgt voor een effi ciënte vuilwaterafvoer in jachthavens en recreatiegebieden. De robuuste membraanpomp, die is vervaardigd uit hoogwaardig brons, verpompt vuilwater vanuit een vuilwatertank en beschikt over een twaalf meter lange zuigslang. De behuizing van de vuilwaterpomp is gemaakt van roestvrij staal. (075) 681 06 10 www.seijsener.com Cashless wasmachines en drogers De wasmachines en drogers van LDL Laundry maken het verwerken van de was van je gasten nog gemakkelijker. De machines werken volledig cashless, wat het betaalproces vergemakkelijkt. De receptie hoeft geen muntjes meer uit te delen en de gast kan sneller de was doen. De trommel is veel groter dan bij huishoudelijke apparaten. Gasten wassen een grote lading was binnen anderhalf uur schoon. (0186) 57 29 00 www.laundry.nl 05-2025 | Recreactie 37
CUPPONE PIZZAOVENS voor het bakken van de beste pizza's en broden Pizzaoven Michelangelo rvs front en ovenkamer panoramische deur warmte terugwinning in ovenkamer vuurvaste stenen vloer in cordoriet 12V halogeen verlichting leverbaar: enkel of dubbele ovenkamer digitale bediening, 2 varianten onderstel en afzuigkap optioneel 400 Volt Pizzaoven Tiziano 4020.424 Voor het bakken van (Turkse-) pizza’s en Turks brood. boven- en onderelementen regelbaar temperatuur instelbaar tot 400ºC 400 Volt Vanaf 955,art.nr. Made in Italy cap. pizza afm. cm 4020.414 4 (20 cm) 70 x 56 x 39 1.190,955,- (=230 Volt) 4020.416 4 (25 cm) 80 x 67 x 39 1.315,- 1.055,4020.418 4 (30 cm) 90 x 77 x 39 1.466,- 1.175,4020.424 4+4 (30 cm) 90 x 77 x 70 2.680,- 2.145,Pizzaoven Donatello warmte terugwinning in ovenkamer ook met enkele ovenkamer leverbaar onderstel en afzuigkap optioneel Nu vanaf Met stenen vloer Direct uit voorraad leverbaar 5.445,Lease vanaf 104,08* art.nr. type Made in Italy cap. pizza buitenafm. kamerafm. kW 4020.290 435/2CD 4+4 ø35cm 119 x 110 x 78 72 x 72 x 15 10,6 4020.292 635/2CD 6+6 ø35cm 119 x 146 x 78 72 x 108 x 15 15,6 6.788,- 5.445,9.338,- 7.475,4020.294 635L/2CD 6+6 ø35cm 155 x 110 x 78 108 x 72 x 15 15,8 10.299,- 8.250,4020.296 935/2CD 9+9 ø35cm 155 x 146 x 78 108 x 108 x 15 23,4 11.356,- 9.095,Direct uit voorraad leverbaar Vanaf 3.950,Lease vanaf 92,43* type cap. pizza buitenafm. cm kamerafm. cm kW 4020.655 DN435/2CD 4+4 ø35cm 115,5 x 100 x 78,4 72 x 72 x 15 4020.657 DN635/2CD 6+6 ø35cm 115,5 x 136 x 78,4 72 x 108 x 15 4020.659 DN635L/2CD 6+6 ø35cm 151,5 x 100 x 78,4 108 x 72 x 15 4020.661 DN935/2CD 9+9 ø35cm 151,5 x 136 x 78,4 108 x 108 x 15 23,4 10,2 15,6 15,6 EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl 4.9343.950,6.587,- 5.275,7.303,- 5.845,9.040,- 7.250,ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 23-14-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. hakpro.nl
Recreatie Dé vakbeurs in de Benelux voor een toekomstbestendige recreatiebranche 11, 12 & 13 november ’25 Evenementenhal Hardenberg BEZOEK DE WEBSITE DIENSTVERLENING, DIGITALISERING & MARKETING, RECREATIETECHNIEK, SPELEN & BEWEGEN, ZWEMBAD & WATER, OUTDOOR LIVING, CHALETS & GLAMPING, HORECA, INTERIEUR & STYLING, TUIN & PARK, BIJZONDER OVERNACHTEN & TINY HOUSES, ENTERTAINMENT & GAMES, MOBILITEIT, DAGRECREATIE NEW , INDOOR INNOVATION PLAYGROUND NEW RECREATIE-VAKBEURS.NL
Dinsdag 4 november Kom jij naar het Countu s Recreati econgres? Laat je inspireren en ontdek de nieuwste trends in recreati e! Op dinsdag 4 november organiseert Countu s het Recreati econgres 2025 in het splinternieuwe indoorpretpark Bommelwereld in Groenlo. Het congres staat in het teken van actu ele thema’s en ontwikkelingen in de recreati esector, zoals duurzaamheid, de energietransiti e, fi nanciering en wet- en regelgeving. Verrassend programma Tij dens interacti eve sessies krij g je prakti sche handvatt en over thema’s als verduurzaming, energie, fi nanciering, subsidies en sti kstof. Mét interessante sprekers als Edwin Bomers en Amara Onwuka, die hun inspirerende visie delen over de toekomst van recreati e. Uiteraard is er ook volop gelegenheid om te netwerken met andere ondernemers. De dag is geheel verzorgd, inclusief uitgebreide lunch en gezellige afsluitende borrel! Meld je aan Scan de QR-code of kij k op countu s.nl/recreati econgres Locati e Marveld Recreati e/Bommelwereld Elshofweg 6 7141 DH Groenlo COUNTUS.NL/RECREATIECONGRES Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
1 Online Touch