Mandeguod mededelingen- en activiteitenblad van Mantgum 38e jaargang Juli/Augustus 2024 25 Tusken Tsjerke en Kroech 2024 O.a. in dit nummer: 41 Groep 8 op snuffelstage langs bedrijven en instellingen 53 Rûnom Mantgum met sponsorloop: 2373 euro voor Doch Dyn Dream
UW INTERIEURSPECIALIST BEHANG | GORDIJNEN RAAMDECORATIE | HORREN PVC VLOEREN | LAMINAAT TAPIJT | PVC VLOEREN | VINYL BUITENZONWERING KASTEN OP MAAT Kom langs en vraag naar de (eindeloze) mogelijkheden! De Lange Baan 10 8731 DZ Wommels Telefoon (0515) 33 26 05 E-mail woonvaria@colorsathome.nl www.woonvaria.nl 2 | Mandeguod juli/augustus 2024 Nieuw! Joke & Johan
Gierende adrenaline in menig huiskamer, schorre kelen, lege schappen bier in de supers, geen witte zweetbandjes meer te krijgen, complete wijken uitgedost in het oranje en ga zo maar door. Waar een klein land groot in kan zijn kan na 36 jaar eindelijk weer luidkeels en vol trots gezongen worden. Want trots zijn we op de jongens die ons dit jaar Europees kampioen voetbal hebben gemaakt. De analisten, oud-voetballers en de gewone Nederlander hadden er weinig vertrouwen in. ‘Maximaal de kwartfinale, Frenkie de Jong is er immers ook niet meer bij’, was de gemiddelde teneur. Het leken wel Cambuursupporters, maar gelukkig kregen ze ongelijk. Want wát waren we goed! Neem nou Stefan de Vrij. Net een flexibel blok beton waar geen aanvaller bij veilig was. Geen ontkomen aan. En dankzij keeper Bart Verbruggen hebben we de eerste ronde overleefd, want dat was toch wel kielekiele. En dan natuurlijk Memphis, de man die de witte zweetband nieuw leven inblies. Dankzij hem was heel Nederland weer even meer links dan rechts. Alle boeren stonden te hossen met transgenders en Duitsers waren onze größter Freund. Het zijn van die momenten die de geschiedenisboeken ingaan, waar je het later nog tig keer over hebt met je (klein)kinderen en waardoor er 9 maanden later ineens veel Cody’s en Xavi’s geboren worden. Of bovenstaande werkelijkheid wordt zullen we over een paar weken weten, want op het moment dat u dit leest is het EK nog volop bezig. Toch kan ik me niet voorstellen dat ik eentje word van de generatie waarin WE nooit Europees of Wereldkampioen zijn geworden. O.k., ik ben van ‘86, maar van 1988 kan ik me vrij weinig herinneren. En bovendien zou het ook wel vaker mogen dan eens per 36 jaar. De tijd zal het leren. En over tijd gesproken, een bruggetje is snel gemaakt, in deze Mandeguod een verhaal over de klokkenluider van Mantgum, over suggesties voor straatnamen van het CPO, diverse lovende woorden over Tusken Tsjerke en Kroech en een verslag van de kinderen uit groep 8 van de basisschool. Voor nu, een hele fijne zomer(vakantie) en blijf positief. Wie weet helpt het onze jongens ;-). Namens de redactie, Maaike Kuipers Mandeguod juli/augustus 2024 | 3 Prakkesaasjes fan de redaksje
maand aanbieding 750 gram iedere dinsdag bij de Poiesz in Mantgum van 15.30 tot 18.00 uur 4 | Mandeguod juli/augustus 2024 kibbeling + gratis saus voor € 10,
In dit nummer: Prakkesaasjes fan de redaksje Nieuws vanuit Doarpsmienskip Mantgum Opbrengst Collecte MS Fonds De klokkenluider van Mantgum Nieuws uit de Mariakerk Koöperaasje Duorsum Mantgum Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) Mantgum Wjukkennieuws Terugblikken en vooruitkijken Doarpskeamer Nij Baarderadiel Move your body, sharpen your brain Tusken Tsjerke en Kroech 2024 Dansers en grensover schrijdend gedrag Verenigingen Activiteiten juli/augustus Weekagenda Instellingen Waar is het misgegaan? Doarklink Groep 8 op snuffelstage langs bedrijven en instellingen Rûnom Mantgum met sponsorloop: 2373 euro voor Doch Dyn Dream Wat hinget der by dy oan ‘e muorre? Colofon 3 7 7 8 11 12 15 16 18 23 25 29 31 32 33 34 36 38 41 53 57 62 Kopij inleveren uiterlijk de 14de van elke maand mandeguod@gmail.com www.mantgum.com Durk Monsma, de Klokkenluider van Mantgum Foto: Rinse de Groot Mandeguod juli/augustus 2024 | 5
6 | Mandeguod juli/augustus 2024
Nieuws vanuit Doarpsmienskip Mantgum Nu de nieuwe dorpsvisie is vastgesteld komt het aan op de uitvoering. Het is een meerjarenvisie, dus niet alles kan en hoeft binnen 1 of 2 jaar gerealiseerd te worden. Binnenkort hebben we een afspraak met de gemeente om te horen bij wie we voor de diverse ideeën moeten zijn en of en hoe de gemeente ons hierbij kan ondersteunen. Hierbij benoemen we niet alleen de ideeën die in de visie staan, maar ook algemene zaken die we graag verbeterd zien worden. Daarom aan u de vraag: WAT KAN ER BETER IN MANTGUM? Wat zou u anders willen zien in uw straat of buurt? Waar stoort u zich aan of wat zou u graag willen zien? Houdt u er wel enigszins rekening mee dat wij als DMS geen meldpunt zijn voor zaken als hondenpoep, onkruid, losse stoeptegels e.d. Dit kunt u heel eenvoudig zelf melden via de website van de gemeente. Vaak worden dit soort meldingen binnen enkele dagen opgelost. Alleen grotere ideeën zijn zaken die wij met de gemeente bespreken. Wensen die we o.a. meenemen zijn: • Meer bomen op diverse plekken aanplanten. • Wat is er mogelijk met de smalle stoep op de Seerp v. Galemawei? • Verbeteren stoepen en naden tussen de stoeptegels. • Meer bloemenperkjes her en der • Opknappen Hegedyk Ideeën en plannen kunt u mailen naar doarpsmienskip@gmail.com. Bestuur Doarpsmienskip Mantgum Maaike Kuipers, Roelf Vogelzang, Tryntsje van der Galiën en André Talman Opbrengst Collecte MS Fonds De collecte voor het MS fonds van 2024 heeft minimaal € 814,62 opgeleverd. Waarschijnlijk is dit meer, ik krijg niet alle informatie van de QR stortingen in Mantgum. Maar € 814,62 is al heel mooi, meer dan de afgelopen jaren. Iedereen heel erg bedankt voor de bijdrage. Namens het MS fonds, Esther Langedijk Mandeguod juli/augustus 2024 | 7
De klokkenluider van Mantgum Na meer dan 35 jaar stopt Durk Monsma met het opwinden van de kerkklok. Ondanks dat de kerkdiensten vroeger beter bezocht werden dan tegenwoordig, is de kerk niet weg te denken uit ons dorp. Naast dat dit het oudste bouwwerk is van het dorp (ca. 1500) heeft de kerk de functie van gebedshuis, wordt het gebruikt als trouwlocatie, voor culturele activiteiten en het kerkhof voor begrafenissen. Maar de kerk heeft nog een functie die je snel vergeet: het aangeven van de tijd. Het luiden van de klokken is iets waar iedereen aan is gewend. Als je ‘m hoort weet je gelijk hoe laat het is, altijd handig, want we zijn in deze moderne tijd gewend om alles op tijd te doen, helaas. Wat dat betreft zou de tijd best eens stil mogen staan. En dat doet de klok in Mantgum dan ook, letterlijk. De kerktoren en ook de klok wordt, zoals je in vorige edities hebt kunnen lezen, gerestaureerd. Zoals je op de foto van het uurwerk kunt zien, is dit broodnodig. Maar er is nog een reden. De klok wordt nl. nog steeds handmatig opgewonden. En dat gebeurt sinds 1989 om de dag - dus 3 keer per week - door een van de oudste inwoners van ons dorp, Durk Monsma, inmiddels 80 jaar. ‘Ik waard begjin 1989 frege foar dit putsje. Ik seach it mar as myn bydrage oan de tsjerke, we moatte dochs mei elkoar de boel wat draaiende hâlde”. En dat inmiddels dus al zo’n 35 jaar. Dat zijn meer dan 5400 dagen dat Durk de trap in de toren beklimt. Eenmaal boven zie je daar een werkelijk prachtig oud, ambachtelijk apparaat staan. 8 | Mandeguod juli/augustus 2024
Aan de klokken hangen 2 gewichten van elk 75 kilo. Durk wond deze gewichten 3 keer per week handmatig op. Na 35 jaar heeft Durk in totaal meer dan 7,8 miljoen kilo omhoog gehesen. Het bestaat uit twee raderen met aan ieder een grote slinger (net als bij een draaiorgel). De ene slinger wordt gebruikt voor het aangeven van de tijd (het uurwerk) en de ander voor het luiden van de klokken. ‘Yn prinsipe hoecht de klok mar ien kear yn de trije dagen opwûn te wurden, dan hinget it gehiel hast op ‘e grûn en moat ik de boel wer opwine’. Dat opwinden van de klok gebeurt door aan de slinger te draaien. Hierdoor worden twee gewichten van beide 75 kilo naar boven gehesen. De klokken zelf hangen helemaal boven in de kerktoren. De kleinste klok is voor het dagelijks luiden en de grotere wordt gebruikt bij het luiden bij de preek, bij een begrafenis of met oud en nieuw. De ene klok dateert uit 1896 en de andere uit 1499 en is gemaakt in opdracht van Aesgo van Hoxwier. Inderdaad, de naamgever van Hoxwier. Het spreekt voor zich dat het handmatig opwinden van de klokken niet meer van deze tijd is en Durk er na zoveel jaren wel eens mee wil stoppen. Rinse de Groot, kerkrentmeester, vertelt: ‘It is in behoarlike ynfestearing, mar it is nedich. Soks kin net altyd mar troch minsken dien wurde. En dan kinne we mar better alles yn ien kear opknappe as oer in pear jier wer. De steiger stiet der dochs.’ Rinse vertelt dat Durk meer deed dan Mantgum bij de tijd houden. ‘Hy seach ek elke kear efkes yn ’e tsjerke, fertelde ús as der wat kapot wie of net doogde en die faak in rûntsje oer it tsjerkhôf. Foar ús en de mienskip dus in tige wurdearre frijwilliger.’ De hoop is dat de hele renovatie eind november van dit jaar klaar is en de klokken en het uurwerk weer tientallen jaren mee kunnen. De tijd zal het leren. Maaike Kuipers Mandeguod juli/augustus 2024 | 9
10 | Mandeguod juli/augustus 2024
Nieuws uit de Mariakerk De klok is stilgevallen. Ik mis het geluid. Ik vraag me steeds af hoe laat het is, want ik heb de klok niet horen slaan. Het zal wel wennen, maar nu is het vreemd stil in het dorp. Ook wordt er voorafgaand aan de diensten niet meer geluid. Het voelt vreemd. Behalve dat de klok niet meer luidt, is er ook geen Tsjerkepaad. Wandelaars en fietsers zijn er genoeg, maar we kunnen de kerk niet voor ze openen. Andere kerken zijn wel gewoon open, dus iedereen die in eigen land op pad gaat kan bij kerken kijken of ze open zijn. Sommige zijn altijd open, andere alleen op zaterdagmiddag. Wij zijn hier in het noorden gezegend met zoveel mooie kerken. Met name op de kleigrond staat op iedere terp een laat middeleeuwse kerk. Ze vormen een baken in het groene landschap. Als je de torens in de omgeving kent, kun je altijd aan de kerktorens in de omtrek zien waar je ongeveer bent. Easterein is stomp, Deinum heeft een sipel en Tzum torent letterlijk overal boven uit. Toeristen vragen wel eens of er hier in de contreien ook horeca is. Dat is er, maar in de meeste dorpen is er overdag niets open. De kerken kunnen echter wel open zijn. De vieringen gaan gewoon door. Tot en met juli zijn er nog de volgende diensten: 7 juli openluchtdienst op kerkhof Skillaerd om 9.30 uur (bij regen in de kerk), ds. Harrie Strubbe. 21 juli 10.00 uur, ds. Catrien Bos. Voor de openluchtviering: neem zelf een stoel en een beker mee. In de maand augustus zijn er geen diensten. De kerkenraad is in deze maand gewoon bereikbaar! Dat betekent niet dat we allemaal altijd in het dorp zijn, we zijn ook wel eens op kerkenpad, maar digitaal zijn we goed bereikbaar. De eerstvolgende dienst na de zomer is op 1 september om 10.00 uur, met ds. Willemien Keuning. Uitgebreide informatie over de vieringen, dienstverlening en het overige nieuws is te vinden op onze website pkn-mantgum.nl Vanuit de Mariakerk een fijne zomer toegewenst. Namens de kerkenraad, Esther Langedijk Mandeguod juli/augustus 2024 | 11
Koöperaasje Duorsum Mantgum Bericht nummer 5. Pssst – Panelen kopen in onze postcoderegeling? Bij de oprichting van de Koöperaasje Duorsum Mantgum in 2018 hebben we ons allereerst gericht op de opwekking van schone elektriciteit. Terugkijkend kunnen we stellen dat dit goed is gelukt: twee jaar later hebben we twee daken bedekt met zonnepanelen: de school en een gedeelte op de boerderij van Middelweerd aan de zuidkant van het dorp. In deze bijdrage bespreken we hoe het eigenaarschap van deze panelen is geregeld en hoe u daarin nog steeds kunt participeren. Inleiding Veteranen zullen zich nog wel herinneren hoe Mantgumers in 2019 werden uitgenodigd om de bijna 400 zonnepanelen te financieren die jaarlijks ongeveer 100.000 kWh stroom opleveren. Dat is heel goed gelukt: ruwweg 50 Mantgumers hebben toen ongeveer € 80.000 ingelegd. Daarmee deden deze Mantgumers automatisch mee aan de zogenaamde postcoderoosregeling. Intussen is deze regeling door Den Haag gestaakt voor nieuwe energieprojecten. Bestaande panelen vallen echter nog steeds onder deze regeling ook als de panelen worden overgedragen aan een nieuwe financier. Wat houdt de postcode regeling in? Allereerst: de oorspronkelijke 50 Mantgumers die de panelen hebben gefinancierd onder de postcoderegeling zijn geen juridisch eigenaar van de panelen: dat is de Koöperaasje. De stroom die de panelen oplevert is ook eigendom van de Koöperaasje; wij verkopen jaarlijks deze stroom aan een energiebedrijf en van de opbrengst betalen we kosten voor verzekeringen, onderhoud en administratie en een eventuele winst besteden we aan duurzame projecten in Mantgum. De jaarlijkse algemene ledenvergadering in het voorjaar besluit hierover. De financier wordt gelukkig wel gecompenseerd, maar deze vergoeding loopt uitsluitend via uw energiebedrijf. Dat werkt als volgt: elk zonnepaneel van Duorsum Mantgum produceert jaarlijks een hoeveelheid stroom. Tegelijkertijd ontvangt u van uw energiebedrijf elk jaar stroom voor uw eigen verbruik. U betaalt over het eigen gebruik kosten, waaronder energiebelasting. Welnu: voor elke kWh die “uw” panelen produceren voor Duorsum Mantgum krijgt u gedurende de looptijd van de postcoderegeling de door u betaalde energiebelasting inclusief BTW retour. Deze postcoderegeling is gestart in 2020 en loopt nog 11 jaar. 12 | Mandeguod juli/augustus 2024
Kan ik “mijn” panelen verkopen of bijkopen? Over de jaren heen zijn er financiers die “hun“ zonnepanelen wensen te verkopen en tegelijkertijd zijn er ook inwoners van Mantgum die extra zonnepanelen willen hebben omdat hun elektriciteitsbehoefte sterk is gestegen door bijvoorbeeld een elektrische auto of een warmtepomp. Duorsum Mantgum koopt en verkoopt géén panelen, maar houdt wel een register bij van potentiële kopers en verkopers. Onze rol is deze potentiële kopers en verkopers met elkaar verbinden. In ons huishoudelijk reglement, in te zien via onze website, hebben we geregeld hoe wij deze rol invullen. Wat kost nu zo’n tweedehands paneel? Dat is aan de koper en verkoper om in een rechtstreeks contact af te spreken. Duorsum Mantgum brengt beide partijen uitsluitend met elkaar in contact, maar bemiddelt niet in de prijs. Ter indicatie: 1. Over de afgelopen jaren was deze energiebelasting ongeveer 10 cent per kWh exclusief BTW, met uitzondering van 2023 toen het tijdelijk is verlaagd naar 4 cent. 2. De verwachte productie van een zonnepaneel van Duorsum Mantgum is 250 kWh per jaar. 3. De postcoderegeling voor Duorsum Mantgum loopt nog van 2024 t/m 2035. 4. Als er niets verandert dan is de verwachte maximale vergoeding per paneel dus: 250 kWh * 11 jaar * € 0,10 = € 275. Maar er zijn uiteraard ook risico’s: • De verwachte productie van onze zonnepanelen kan tegenvallen • De hoogte van de jaarlijkse energiebelasting wordt in Den Haag vastgesteld en neigt eerder naar een gestage afname dan toename. • U betaalt minder energiebelasting dan dat uw panelen “opleveren”. De vergoeding van het energiebedrijf is echter nooit meer dan dat u daadwerkelijk heeft betaald aan het energiebedrijf. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen als u zelf zonnepanelen op uw dak plaatst. Zolang de veelbesproken salderingsmethode bestaat wordt de elektriciteitsproductie van uw eigen panelen afgetrokken (“gesaldeerd”) van uw eigen electriciteitsvraag. Over het netto saldo berekent het electriciteitsbedrijf energiebelasting. • Deze salderingsmethode kan worden gewijzigd. Hoe dan wordt omgegaan met energiebelasting is nog onbekend. • U moet de komende 11 jaar wel in het postcodegebied van Mantgum en omgeving blijven wonen. Bij verhuizing kunt u de panelen uiteraard verkopen, maar u heeft geen garantie dat dit lukt. Overweegt u koop of verkoop van zonnepanelen van Duorsum Mantgum? Start met een mailtje aan info@duorsummantgum. Rob Mangnus, onze secretaris, neemt dan contact met u op en informeert u graag over de voorwaarden en hoe we u met een tegenpartij in contact brengen. Albert van Zadelhoff Mandeguod juli/augustus 2024 | 13
Met hart voor dieren, in het hart van Fryslân Voor spoedgevallen 24 u./7d. bereikbaar. Oedsmawei 13, 9001 ZJ GROU Tel. 0566 - 60 14 64 E-mail: info@dierenartsgrou.nl Websites: www.dierenartsgrou.nl en www.bistedokter.nl Telefonisch spreekuur: maandag t/m zaterdag van 8.00 - 9.30 u. Spreekuren gezelschapsdieren uitsluitend op afspraak! Balie geopend: Maandag t/m vrijdag: 8.00 – 18.00 u. en zaterdag: 8.00 – 9.30 u. 14 | Mandeguod juli/augustus 2024
Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) Mantgum Oproep: input gevraagd! Een nieuwe naam voor een nieuwe straat! Zoals u wellicht weet wacht de vereniging Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) op een zittingsdatum van de Raad van State. Achter de schermen is de vereniging echter volop in beweging. Recentelijk heeft het CPO bestuur van de Gemeente Leeuwarden de vraag gekregen om ideeën voor een straatnaam aan te dragen. Omdat het CPO-plangebied feitelijk een aftakking van Om ’e Terp is en er zonder straatnaam geen nuts-voorzieningen voor de woningen kunnen worden gerealiseerd zal er een naam aan de nieuwe straat moeten worden verbonden. Hiervoor beschikt de Gemeente Leeuwarden over een Commissie Naamgeving. Deze commissie brengt een advies uit naar het college alwaar de besluitvorming plaatsvindt. We willen het dorp graag betrekken bij de naamgeving. Daarom de volgende vraag: heeft u een passende naam in gedachten of wilt u ideeën of suggesties aandragen? Stuur een mailtje naar: cpomantgum@gmail.com Het CPO bestuur kan suggesties aandragen bij de commissie maar dit is geen garantie dat deze 1 op 1 worden overgenomen. Dit geldt zowel voor de besluitvorming binnen de straat naamcommissie als binnen het college. Alvast bedankt voor uw input! Heeft u daarnaast andere vragen, ideeën of heeft u belangstelling om deel te nemen aan ons prachtige plan? Neem dan gerust contact met ons op. Wij staan u graag te woord. Het bestuur CPO Mantgum 2.0 Elmer de Wit (voorzitter) 06-25495705 Arjen Klaversma (secretaris) 06-20194208 Rein Veenstra (penningmeester) 06-83978861 Tjepko Jansen (algemeen bestuurslid) 06-21144376 Mandeguod juli/augustus 2024 | 15
Wjukkennieuws Praat van de Clincke De zomervakantie staat voor de deur. Er is al weer een half jaar voorbij en er is weer veel gebeurd. En er staat ook nog veel te gebeuren. Het Nederlands elftal heeft de eerste wedstrijden op het EK gespeeld. Bij het verschijnen van deze Mandeguod is het ook duidelijk hoe die wedstrijden zijn verlopen. Terwijl ik dit schrijf moet de eerste wedstrijd zondag nog gespeeld worden. We mogen de wedstrijden streamen en op groot scherm weergeven. Wij zijn van plan om zoveel mogelijk wedstrijden van Oranje in de Wjukken te vertonen. Heel spannend! De afgelopen tijd is het weer mooi druk geweest in ons centrum. De foarjiersmerk is geweest, Tusken Tsjerke en Kroech. Druk bezochte evenementen en dan gooien we er ook nog spontaan wat voetbalwedstrijden tussendoor. We zijn ons bewust dat we veel van onze vrijwilligers verwachten. Tegelijk proberen we ook zoveel mogelijk, daar waar het kan, de vrijwilligers te ontzien. Op zaterdag 29 juni hebben we daarom ook onze vrijwilligersavond gehad, waarmee we iedereen bedanken voor de fenomenale 16 | Mandeguod juli/augustus 2024 inzet van het afgelopen jaar. Zonder vrijwilligers geen MFC! Op financieel vlak zijn er ook ontwikkelingen. Zoals eerder al eens gememoreerd is het bestuur druk bezig om fondsen aan te schrijven voor de financiering van de verduurzaming van ons centrum. Het gaat goed, maar we zijn er nog niet. Daarom hebben we besloten om alle giften en opbrengsten die niet geoormerkt zijn in te zetten voor dit doel. Als voorbeeld: de opbrengst van de Hoxwierstermerk was uitdrukkelijk bedoeld voor een nieuwe geluidsinstallatie in de Wjukken. Dat geld is dus geoormerkt. Sinds kort hebben we ons aangemeld als inzamelpunt voor plastic flessen en lege blikjes. Zo door de tijd verzamelen we plastic flessen die op het terras, in de prullenbakken en op het veld achterblijven. We doen dit allemaal in speciaal daarvoor bedoelde zakken en leveren ze in. Het geld wat we daarvoor krijgen is niet geoormerkt en dat gaan we dus vanaf nu gebruiken voor de verduurzaming van de Wjukken. Wanneer deze flessen bij de Poiesz ingeleverd
worden krijgt een ieder daarvoor statiegeld terug. Op de innameautomaat wordt ook de mogelijkheid geboden om het statiegeld aan een goed doel te besteden. Wanneer de flessen bij ons worden ingeleverd wordt daarmee aangegeven dat wij als goed doel worden gezien. Nu we het toch over het bestuur hebben; Michiel Wijgmans heeft aangegeven per eind juni te stoppen met zijn bestuurstaken. Heel jammer maar begrijpelijk. Michiel heeft heel wat jaartjes zijn rol vervuld binnen het bestuur. We zijn dus weer naarstig op zoek naar nieuwe bestuursleden, waarbij we extra kijken naar competenties op financieel en administratief gebied, zodat Reindert ook een beetje ontzorgd kan worden op dat vlak. In juli hebben we nog de Jong Famme Vrijwilligers in de Wjukken De Wjukken kan niet zonder vrijwilligers, net als bij veel andere organisaties zorgen zij ervoor dat we al die prachtige evenementen kunnen organiseren en dat de Wjukken er prachtig uitziet. Wil jij ook wel een keertje helpen, maar wil je niet vastzitten aan iets regelmatigs, kom ons dan helpen bij de Merke in september (19, 20 en 21 september). In de week voorafgaand aan de Merke en vlak erna moet er ontzettend veel gebeuren, denk aan versieren, een houten vloer leggen, verlichting plaatsen, meubels verplaatsen, schoonmaken en nog heel veel meer dingen. Wil je ook je steentje bijdragen en even lekker met een leuke groep bezig zijn, geef het door via bestuur@wjukken.nl of stuur een appje naar Gea ten Hoeve (0610000968) Het bestuur van de Wjukken Kaatspartij en daarna gaan we langzaam in de zomerstop. Iedereen even genieten van een welverdiende vakantie om daarna in september weer fris en vol energie verder te gaan. Het bestuur wenst alle inwoners van Mantgum en iedereen die ons centrum een warm hart toedraagt een hele fijne, zonnige en warme vakantie! Namens het bestuur, Klaas Hoekstra Mandeguod juli/augustus 2024 | 17
Terugblikken en vooruitkijken Doarpskeamer Nij Baarderadiel Inmiddels heeft de afsluiting van het seizoen 2023 – 2024 van de Doarpskeamer plaatsgevonden. Er was een prachtige fietstocht, mogelijk gemaakt door de organisatie ‘Doortrappen’ met aansluitend een heerlijke lunch. Marina Dolstra en Roely van der Veen hadden heel erg hun best gedaan. Iedereen liet het zich dan ook heerlijk smaken. 31 deelnemers aan de fietstocht. Naast de fietsers zijn er ook een aantal trouwe Doarpskeamer-bezoekers uitgenodigd om aan te schuiven bij de lunch. Iedereen had een mooie ochtend. 18 | Mandeguod juli/augustus 2024
Donderdag 27 juni was de laatste dag van het seizoen dat de Doarpskeamer Nij Baarderadiel open was. Dinsdag 3 september opent de Doarpskeamer opnieuw de deuren. Er zijn in september nog geen specifieke activiteiten, uiteraard ben je welkom om een kopje koffie of thee te komen drinken. Ook in de maand september worden deze consumpties niet gerekend. Dit is allemaal mogelijk gemaakt door de extra subsidie die de Doarpskeamer van de gemeente Leeuwarden heeft ontvangen. Nu alle focus op de open dag die op 28 september plaatsvindt. De aanvraag bij het Oranjefonds en DMS is de deur uit. Er komt te zijner tijd ook nog een flyer bij jullie in de bus. De activiteitencommissie zit vol met leuke ideeën. Er is een verloting, er zijn workshops, de jeu de boules baan is geopend. We proberen weer live muziek te organiseren. Het belooft een prachtige middag te worden. We sluiten deze open dag ook weer af met een buurtmaaltijd. Uiteraard is iedereen hiervoor uitgenodigd. Tot zover het terugblikken en vooruitkijken. Kom langs en doe mee. De Doarpskeamer Nij Baarderadiel is een plek om elkaar te ontmoeten, om wat te leren, wat te doen en om met elkaar in gesprek te gaan. Heb je nog wensen of zou je willen dat we ….. organiseren? Geef het door. Wij organiseren graag iets waar ook behoefte aan is. Een hele fijne zomertijd. We hebben inmiddels zoveel kou en regen gehad, dan zit er vast nog veel moois in het vat. Karin van Beest, Coördinator Doarpskeamer Nij Baarderadiel In de maanden juli en augustus is de Doarpskeamer gesloten. Uiteraard kun je contact opnemen met Doarpskeamer@wjukken.nl of bellen met 06-20191971. Of rechtstreeks met Amaryllis 0566-625151 In september opent de Doarpskeamer weer haar deuren op de dinsdagmiddag. IEDEREEN IS VAN HARTE UITGENODIGD OM MEE TE DOEN!! Doarpskeamer open en Amaryllis bereikbaar: dinsdagmiddag van 13:00 - 17:00 uur & donderdagochtend 9:00 - 12:30 uur MFC Wjukken, Om ’e Terp 21 9022 BD Mantgum Volg ons via facebook Doarpskeamer Nij Baerderadiel Mandeguod juli/augustus 2024 | 19
20 | Mandeguod juli/augustus 2024
Samar opiens wiene se dêr yn ús sleat efter hús! Heit en mem Swaan en 6 pykjes. Se sliepe nachts yn ‘e tún, Heit en Mem hâlde om de beurt de wacht. Hertlike groetnis, Gudula Mandeguod juli/augustus 2024 | 21
22 | Mandeguod juli/augustus 2024
Move your body, sharpen your brain In De Wjukken zijn inmiddels twee cursussen Cognitieve Fitness gegeven. Algemene reacties zijn zeer positief. Zonder uitzondering melden de deelnemers dat het nuttig is en belangrijk. Dat ze het leuk vinden en veel met elkaar lachen. Bij voldoende aanmeldingen start er in september wederom een cursus Cognitieve Fitness, de eerste aanmeldingen zijn al binnen. Wat is ook alweer de cursus Cognitieve Fitness: We gaan graag de uitdaging aan om in tien lessen op de donderdagochtend niet alleen te werken aan een fysiek gezond lichaam, maar ook aan de geest. Onder het motto ‘move your body, sharpen your brain’ word je naast inspanning vooral uitgedaagd. Door oefeningen steeds af te wisselen, hou je het brein scherp. Wetenschappelijk onderzoek wijst zelfs uit dat door je hersenen steeds opnieuw te prikkelen je dementie kunt vertragen. Onze hersenen werken het liefst met bekende paden, patronen. Bijvoorbeeld dat je op het commando ‘lopen’, gaat lopen. Het wordt anders als je ineens bij dit commando moet gaan stoppen en bij het commando ‘stoppen’ moet gaan lopen. Met zulke uitdagingen krijg je te maken bij Cognitieve Fitness. Je hersenen worden uitgedaagd om nieuwe paden te bewandelen of nieuwe verbindingen te leggen. Ben je geïnteresseerd en wil je deelnemen aan de cursus die start in september 2024 neem dan contact op via reserveringen@wjukken.nl Minimaal aantal deelnemers is 12. De kosten bedragen in 2024 € 55,00 voor tien lessen. De lessen beginnen op donderdag 5 september van 10.15 - 11.15 uur in De Wjukken. Mocht je nog vragen hebben, neem gerust contact op met Janny Yntema, tel 06-12328305 of mail jannyyntema@gmail.com. Mandeguod juli/augustus 2024 | 23
24 | Mandeguod juli/augustus 2024
Tusken Tsjerke en Kroech 2024 Op sneon 1 juny hawwe wy wer ús wenstige TTeK-tocht holden, it waar wie wikselfallich, mar by de start, mei it Weidumer Korps op it grien fan ’e famylje Wiersma, wie it gelokkich drûch. As bestjoer sjogge wy werom op in slagge tocht, mei rom ferskaat oan aktiviteiten; it sprekt foar himsels dat wy it net elkenien hielendal nei it sin meitsje kinne, mar te oardieljen nei de lûden achterôf foel it programma by de measten wol yn ’e smaak. Lykwols, as bestjoer rinne wy wol tsjin ús grinzen oan. It tal belangstellenden skommelet de lêste jierren sa tusken de 100 en 140 minsken, op himsels in moai oantal, mar foar in doarp mei mear as 1100 ynwenners fine wy it dochs wol wat oan ’e meagere kant, benammen as men sjocht hoefolle tiid der yn stutsen is om it program rinne te litten sa as it rint. Ek hawwe wy murken dat in protte Mantgumers it hiele barren net iens kenne, ek al wenje se hjir soms mear as tsien jier. → Mandeguod juli/augustus 2024 | 25
Justerjûn wie it wer safier. Op sneontemoarn ‘Op en Út’ ek op de radio heard as sjoen? No, oanstekkende wurden yn ’e útstjoering fan Miranda van der Steen en Gjetsje Terpstra oer it programma fan it jierlikse “Tusken Tsjerke en Kroech”. Wy ha genoaten fan ‘it korps’, it iten, de foarstellingen en de neisit. By it miel siet neist ús in pear út Drinte (40 jier ferlyn ferhuze fanút Burdaard). No op fakânsje by de Snitser Mar. Kamen fytsendewei by tafal “in spyljend korps” op in gersfjild yn Mantgum tsjin. Doe yn petear mei in Mantgumer en se fregen wat d’r te rêden wie. De reaksje kaam hjir op del dat sy in kaartsje kocht hawwe. En fansels in hapke mei ite en fierders alles meimakke ha! Hoe gastfrij wolle wy it hawwe! Dat allinne makke foar ús dizze jûn mear as in gouden jûn! It waard foar de frywilligers sadwaande in ‘latertje’ yn ’e Wjukken. Sjappoo! Sjouke Dykstra Dit jout ús wol wat noed oer de takomst fan ’e organisaasje. Fansels, Frisia1874 is winliken in toanielferiening mei leden en gjin “organisearjend kommitee”, mar foar in jierlikse toanielútfiering wie de lêste jierren fóár TTeK net folle belangstelling mear, de tiden feroarje en in elk hat it drok mei syn of har eigen dingen. Wy hearre deselde lûden by De Wjukken, wêr’t it ek al lestich is om frijwilligers te finen. It soe spitich wêze as in feriening dy’t al 150 jier bestiet, teloar gean soe troch in tekoart oan belangstelling. Omdat der fan it bestjoer twa minsken út ’e organisaasje geane, wol it bestjoer 26 | Mandeguod juli/augustus 2024
fan no de Mantgumers dan ek oproppe om ris nei te gean oft der ek ien is dy’t it bestjoer oanfulje wol, om mei te helpen it hiele TTeK-barren foar de kommende jierren wer feilich te stellen. Of om mei te tinken oer miskien in hiele oare opset fan it barren, want yn dizze ûnwisse tiden stiet neat mear fêst foar de takomst! Jimme kinne jim altiten opjaan by ien fan ’e bestjoersleden, of fia frisia1874@gmail.com. Ut namme fan it bestjoer, Liuwe van der Meer Frisia 1874 – Loterijprijzen TT&K Bij de verloting tijdens “Tusken Tsjerke en Kroech” van Toneelvereniging Frisia zijn enkele prijzen nog niet opgehaald. Het gaat om de volgende lotnummers: 334 339 290 De prijzen kunnen worden opgehaald bij: ’t Kappershûs De Finne 2, Mantgum. Us hûs òf ús tún wie ien fan de lokaasjes fan Tusken Tsjerke en Kroech. Leuk, tochten wy, it is simmer, it kin moai achter yn de tún. Douwe de Bildt soe ferhalen fertelle by ús. Prachtich, en ik hie al in moai hoekje yn ús tún útsocht, by de fiver, lekker smûk plakje. It fiverterras en it paad neist it hûs hie ik al skjinskrobbe foar it publyk. Mar it waar… It waaide nochal wat. “No”, liet Douwe my fan te foaren witte, “ik bin wol wend om tsjin de wyn op te praten, nei al myn jierren yn it Jorwerter iepenloftspul.” Mar dy middeis om in oere as 4, ha David en ik dochs mar besletten om de keamer yn stelling te bringen. En mar goed ek, want letter op ‘e jûn waaide it dat it rikke. En yn de keamer siet it moai smûk. It publyk siet oandachtich te lústerjen nei Douwe syn smoute ferhalen. En wysels ek! David en Lys Scarse Mandeguod juli/augustus 2024 | 27
28 | Mandeguod juli/augustus 2024
Dansers en grensoverschrijdend gedrag Veel dansers hebben te maken met grensoverschrijdend gedrag. Daar hadden we het over toen we terugreden naar Mantgum. We zaten met z’n vieren in de auto: Désiree, Eef, Peter en Jos. We waren het eens: grensoverschrijdend gedrag daar hebben we geen last van bij onze dansschool in Leeuwarden. Integendeel – we hebben vooral veel plezier en dansen op onze eigen wijze de sterren van de hemel. We kennen elkaar als buurtgenoten. Desiree en Jos hebben elkaar ruim 40 jaar geleden op een dansschool leren kennen. Peter en Eef hebben aanmerkelijk minder ervaring. Toch vinden we alle vier dat het verschil in danservaring voor de lessen niets uit maakt. Er is zoveel te leren – of je nu een geoefende danser bent of net begint met twee linker voeten. Samen met je partner de quickstep, Engelse wals, cha cha cha of tango dansen is echt plezier voor twee. Ook weten we inmiddels dat het hebben van een vaste partner voor de lessen belangrijk is, maar dat de samenstelling van het danspaar (m/v, v/v, m/m) (gelukkig) kan variëren. Dansen is niet alleen leuk maar ook gezond voor zowel lichaam als geest. Dat weten we inmiddels, maar het is ook wetenschappelijk bewezen. Een paar gezondheidsvoordelen van dansen op een rijtje: • Dansen is meer effectief dan sport voor mensen die gewicht willen verliezen. • Dansen verbetert het geheugen, balans, concentratie. • Dansen draagt bij aan: lenigheid, kracht, conditie en lichaamshouding. Wij gaan in september weer naar de beginnersdanscursus. Wil je ook met ons mee naar de dansschool en wil je meer weten? Neem gerust contact met een van ons op. Eef Heinhuis, Peter Scheltinga, Desiree en Jos Schijven. Mandeguod juli/augustus 2024 | 29
30 | Mandeguod juli/augustus 2024
Verenigingen Vereniging Biljartvereniging Mantgum Bridgeclub CPO Mantgum Doarpsmienskip Mantgum Fûgelwacht Mantgum Gymnastiekvereniging Weidum Iisclub De Twa Doarpen Jeu de Boulesvereniging Wjukslach Keatsferiening Jacob Klaver Korfbalvereniging WWC Loopgroep Rûnom Mantgum Mannenkoor Mantgumer Maten Mantgum Leeft Mantgumer Tennisclub Merke Commisje Mantgum Muziekvereniging Harmonie Weidum Oudercommissie De Gielguorde Plan Boppeslach Resitearkolleezje Frisia 1874 Soos 60+ Speeltuinvereniging De Pôle Stichting Freed/NoName Stichting Wjukken Voetbalvereniging Oosterlittens Werkgroep Historie Mantgum Wietwetterklup Contactpersoon / email Mark Kracht Durk Swierstra Arjen Klaversma - cpomantgum@gmail.com Annemarie Meetsma - doarpsmienskip@gmail.com E. van der Hem K. Bosma J. van der Werf G. Kuperus J. Cuperus - info@jacobklaver.nl bestuur@kv-wwc.nl D. Lont J. Noorman Maaike Kuipers - mantgumleeft@gmail.com Willemijn Koopmans-van Hasselt - tennismantgum@gmail.com Wietske Terluin - terluin@ziggo.nl. tel: J. de Boer - info@harmonieweidum.nl ocgielguorde@gmail.com Jant van Dijk - boppeslach@wjukken.nl Frisia1874@gmail.com C. Kaspers Tjepko Jansen nonamemantgum@hotmail.com bestuur@wjukken.nl D. Ottema historischcentrum@leeuwarden.nl R. de Groot Telefoon 06 22 005 381 058 251 96 81 058 251 93 93 058 250 11 44 058 250 40 97 06 20 557 123 06 13 146 695 06 51 221 165 06 55 454 603 06 14 411 680 06 41 767 042 06 21 506 911 058 251 94 02 06 20 494 345 058 250 14 05 06 21 144 376 06 20 191 971 058 250 13 09 058 254 20 51 Mandeguod juli/augustus 2024 | 31
Activiteiten juli/augustus Datum Zondag 30 juni Woensdag 3 juli Donderdag 4 juli Zaterdag 6 juli Zondag 7 juli Vrijdag 12 juli Zondag 14 juli Dinsdag 16 juli Zondag 21 juli Vrijdag 26 juli Activiteit Mantgum Leeft Beweeg Borrel Tijd Locatie 13.00-16.00 uur Sportveld/MFC Wjukken Loting Jong Famme Partij 20.00 uur Oud papier KNKB Jong Famme Partij Kerkdienst .o.l.v. ds. Harrie Strubbe Hele dag 10.00 uur 9.30 uur Kaatsen Patatpartij (Jeugd) 16.00 uur Kaatsen Ids van der Ende Partij (senioren) Musical de Gielguorde Kerkdienst. o.l.v. ds. Catrien Bos Vrijmibo Donderdag 1 augustus Oud papier Donderdag 29 augustus Oud papier 18.30 uur 19.00 uur 10.00 uur 17.00 uur Hele dag Hele dag Kaatsen jeugd Discopartij 16.30 uur Vrijdag 30 augustus Vrijmibo Zondag 1 september Dinsdag 3 september Kaatsen Senioren Seizoensafsluiting Doarpskeamer 1ste openingsdag Zaterdag 8 september Lytse PC (KNKB) 19, 20 en 21 september Mantgumer Merke Zaterdag 28 september 17.00 uur 13.00 uur MFC Wjukken Sportveld 13.00-17.00 uur MFC Wjukken 10.00 uur Sportveld MFC Wjukken Parkeerplaatsen bij MFC Wjukken en t.o. voormalig gemeentehuis Sportveld / MFC Wjukken Kerkhof Skillaerd (bij regen in de kerk) Sportveld/MFC Wjukken Sportveld/MFC Wjukken MFC Wjukken Mariakerk Mantgum MFC Wjukken Parkeerplaatsen bij MFC Wjukken en t.o. voormalig gemeentehuis Parkeerplaatsen bij MFC Wjukken en t.o. voormalig gemeentehuis Sportveld/MFC Wjukken Burendag en Open Dag Wjukken 32 | Mandeguod juli/augustus 2024
Weekagenda Maandag Yoga AMV Harmonie 2002 Keatstraining gr. 3 en 4 fan de basisskoalle Keatstraining gr. 5 o/m 8 fan de basisskoalle Medische fitness Fanfare ’Harmonie Weidum’ Zenmeditatie Dinsdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Medische fitness Urker Vishandel Doarpskeamer Biljarten 60+ Judo, 4 t/m 7 jaar Judo, 7 t/m 8 jaar Judo, 8 t/m 9 jaar Judo, 10 jaar en ouder Bootcamp door Sander Hageman Yoga van Veronica Aukes Flow Yoga, Studio Fitaal Woensdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Klaverjasklub 60+ 60+Soos Medische fitness Bodyflow, Studio Fitaal Pilates, Studio Fitaal Malletband ‘Harmonie Weidum’ Tennislessen namens de Mantgumer Tennisclub Donderdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) Cognitieve fitness Doarpskeamer Pianoles Kids swing 4 t/m 7 jaar Modern dance 10 jaar en ouder Hardloopgroep Rûnom Mantgum Bootcamp & Fifty Fit door Sander Hageman Jeu de boules competitie Yoga Naailes Yoga, YogaRutger Vrijdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Bridgen Kompetysjekeatsen foar leden fan Jacob Klaver Biljartcompetitie Zaterdag Bootcamp door Sander Hageman Zondag Jeu de boules Instuif Oefenavond Mannenkoor Mantgumer Maten Niet in mei t/m augustus 9.30 uur MFC Wjukken 15.30 uur OBS de Gielguorde 13.00 uur MFC Wjukken 17.15-18.00 oere Sportfjild 17.00 – 18.00 oere Sportfjild 18.00 - 19.00 uur en 19.00 - 20.00 uur Praktijk FYSIOBOS 19.30 - 21.00 uur Dorpshuis Weidum MFC Wjukken 20.00 uur 19.45 - 21.30 uur Dokter Fokkewei 08.15 - 12.15 uur MFC Wjukken 9.00 - 10.00 uur Praktijk FYSIOBOS 15.30 - 18.00 uur Bij de Poiesz 13.00 - 17.00 uur MFC Wjukken 14.00 - 16.00 uur MFC Wjukken 15.45 - 16.30 uur Gymzaal 16.30 - 17.15 uur Gymzaal 17.15 - 18.05 uur Gymzaal 18.05 - 19.00 uur Gymzaal 19.00 - 20.00 uur Sportveld 19.00 - 20.30 uur MFC De Wjukken 19.25 - 20.25 uur en 20.30 - 21.30 uur Basisschool de Gielguorde 08.15 - 12.15 uur MFC Wjukken 13.30 uur MFC Wjukken 13.30 uur MFC Wjukken 18.00 - 19.00 uur en 19.00 - 20.00 uur Praktijk FYSIOBOS 19.00 uur Basisschool De Gielguorde 20.00 uur Basisschool De Gielguorde 19.30 - 21.30 uur Dorpshuis Weidum Tennisbaan bij de Wjukken 08.15 - 12.15 uur MFC Wjukken 09.00 - 10.00 uur MFC Wjukken 10.30 uur MFC Wjukken 9.00 - 12.30 uur MFC Wjukken 14.50 - 21.30 uur MFC Wjukken 15.45 - 16.30 uur Gymzaal Sambrini’s Pizza, afwezig van 18 juli t/m 15 augustus 17.00 - 19.00 uur Bij de Poiesz Funky kids 7 t/m 10 jaar 16.30 - 17.15 uur Gymzaal 17.15 - 18.05 uur Gymzaal 19.30 uur Bij mfc Wjukken 19.30 - 20.30 uur Sportveld 19.30 uur Bij mfc Wjukken 19.00 - 20.30 uur Praktijk FYSIOBOS 19.30 – 21.30 uur MFC Wjukken 20.00 - 21.00 uur Basisschool De Gielguorde 08.15 - 12.15 uur MFC Wjukken 14.00 - 17.30 uur MFC Wjukken 19.25 oere Sportfjild 19.30 uur Café Bonnema 09.00 - 10.00 uur Sportveld 14.00 uur Bij mfc Wjukken Mandeguod juli/augustus 2024 | 33
Instellingen Instelling Amaryllis Dorpenteam Zuid Apotheekhoudende Huisarts Bergwerff Buitenschoolse opvang De Vrijbuiters Doarpskeamer Nij Baarderadiel Doarpstsjerke Mantgum & Skillaerd Dokterswacht Friesland Gastouderopvang It Swânnennest G. van der Heide Gastouderopvang Seerôvers en Lânrotten J. Wijnja Gemeente Leeuwarden, klein leed Gezondheidscentrum It Kleaster Kinderopvang It Flinterke Logopediepraktijk Mantgum Mantgum Foar Inoar Mindfulnesstraining en zenmeditatie Praktijk Fysiotherapie FYSIOBOS Shiatsu & Massagetherapie Sportcentrum Akkermans Studio Fitaal Tandartsenpraktijk Mantgum Yoga instituut Veronica Aukes YogaRutger E. Hartvelt A. Wijnstra foarinoar@mantgum.com Eef Heinhuis Peuteropvang ‘De Pukkewjuk’ (‘Kids First’) E. Hartvelt Politie Service Centrum S. Bos Ant Folkerts V. Akkermans M. Ypma Veronica Aukes Rutger Feitsma info@yogarutger.nl Wilt u ook bij deze instellingen vermeld staan? Stuur dan een e-mail naar mandeguod@gmail.com en wij nemen contact met u op. Wijkagent Iedere eerste dinsdag van de maand aanwezig voor vragen in de Wjukken van 14.00 - 16.00 uur. Oud papier kunt u eens per 4 weken op donderdag naar de containers bij de parkeerplaats tegenover het voormalige gemeentehuis en de parkeerplaats bij de Wjukken brengen. Voor informatie mail ocgielguorde@gmail.com Waar zijn in Mantgum AED’s aanwezig? MFC Wjukken (dag en nacht) hoofdingang gebouw Poiesz Supermarkt, alleen tijdens openingstijden Praktijk Fysiotherapie FYSIOBOS, werkdagen 08.00 - 18.00 uur Treinstation Mantgum Wat te doen bij een incident: eerst 112 bellen. 34 | Mandeguod juli/augustus 2024 info@fysiobos.nl info@massagepraktijkantwerk.nl E. Hartvelt Karin van Beest bestuur@wjukken.nl R. de Groot rsdegroot@terphus.nl Contactpersoon Email info@dorpenteam.nl praktijkbergwerff@ezorg.nl apotheekbergwerff@ezorg.nl Telefoon 0566 625 151 0517 34 12 72 0517 34 27 26 itkleaster@ezorg.nl 088 035 04 00 06 37 342 540 06 51 968 990 0900 112 7112 058 250 15 23 058 250 19 52 058 257 66 66 058 763 45 13 088 035 04 00 06 27 064 994 058 250 15 57 06 12 822 712 088 035 04 00 0900 88 44 058 250 14 14 06 52 133 130 0515 42 56 12 06 42 012 203 info@tandartsenpraktijkmantgum.nl 058 250 17 81 06 47 139 027
Mandeguod juli/augustus 2024 | 35
Waar is het misgegaan? Eeuwen geleden hadden onze voorouders de gewoonte hun tuin- en keukenafval (en mest en ander afval) rondom hun huis te bewaren. En door dit lange tijd te doen ontstonden heuvels die hen beschermden tegen het hoge water. Na verloop van tijd was de bescherming van deze terpen minder relevant. Aan het begin van de 19 eeuw werd begonnen met het afgraven van de terpen. Grondbezitters op de minder vruchtbare zandgronden kochten deze grond. Terpaarde is zo vruchtbaar dat gewassen er wel zes jaar achter elkaar goed op kunnen groeien! Inmiddels zijn we een paar generaties verder en is onze kennis (deels) verloren gegaan. Wij gooien ons groenafval, in het gunstigste geval, in de groene container (de inhoud van de gemiddelde grijze container bevat nog altijd ca. 30% groenafval). Deze container wordt opgehaald en na verloop van tijd mogen we een lading compost ophalen van de gemeente. Hier kleven een paar nadelen aan: er moeten vrachtwagens en machines voor ingezet worden. Bovendien schijnen er ook zware metalen en bestrijdingsmiddelen mee terug te komen. Van onze voorouders kunnen we leren dat zelf composteren een goed idee is. We bepalen zelf wat erin zit. Het levert minder verspilling van energie op. En het is prachtig om te zien wat met de compost gebeurt en welk leven erin ontstaat. 36 | Mandeguod juli/augustus 2024 Compost op onze kleigrond zorgt op den duur voor makkelijker bewerking van de tuin. Bijkomend voordeel is dat rode wormen gek zijn op dit organische afval en zo neemt het bodemleven toe. Vogels zijn weer dol op deze wormen, dus goed voor de biodiversiteit. Op enkele woningen na heeft ieder huishouden een tuin. Er is (bijna) altijd wel een hoekje te vinden waar een composthoop gemaakt kan worden of waar een compostvat kan staan. Heel veel tuin- en keukenafval kan op de hoop. Bereide etensresten, dierlijke producten of vette etenswaren mogen er niet in. Deze kunnen gewoon in de groene container. Op internet zijn de lijstjes te vinden met de do’s en don’ts. Op www.ivn.nl zoekterm ‘compostvat’ staat een helder artikel over compost maken. Een paar leuke uitdagingen voor ons dorp: 0% groen afval in de grijze container en een bijna lege groene container! Met als resultaat een vruchtbare, levendige tuin. En over een paar eeuwen ziet ons nageslacht dat de terp van Mantgum nog groter is geworden! - Doet u mee?!
De 5 R’s die een volgorde geven in stappen om afval te verminderen [Bea Johnson] 1 Refuse: koop niets dat je niet nodig hebt 2 Reduce: verminder wat je nodig hebt 3 Reuse: vervang alle wegwerpproducten voor een herbruikbaar alternatief 4 Recycle: kun je niet weigeren, verminderen of hergebruiken, dan is recyclen een goede stap 5 Rot: composteer je afval Bent u ook bezig met uw afval verminderen en/of heeft u ideeën en wilt u uw verhaal delen in onze rubriek: “Voorbeelden uit de praktijk” dan horen wij het graag. U kunt ons mailen op mom@duorsummantgum.frl Sipke Dijkstra Mandeguod juli/augustus 2024 | 37
Doarklink Yn Reduzum hiene wy de winkel fan Kees Jellema, mei flierbedekking, gerdinen en foernitueren sa as “garen en band”, jern dus, dat koe doe noch yn in doarp. En ast dy winkel yngiest, diest de doar iepen mei in koperen klink, in hânsel mei dêrboppe in “drukding” om de skoat fan it slot te betsjinjen, sa koe eltse klant sels de winkel yngean. Us hûs hat, as âlde bakkerswinkel, ek sa’n klink. As ik dit koperwurk betsjinje, sjoch ik faak noch frou Jellema achter de toanbank stean, mei de hege kast mei rôlen stof achter har en de Nur Die-hoazzen (it merk bestiet nóch!) op in kastje njonken de toanbank, njonken de SetterSet, ek sa’n merk út ’e jierren sechtich, mei in Lassiehûn op ’e ferpakking. De winkel wie wat tsjuster en der hong altiten in hiel spesjale lucht, in mjoksel fan wol, lym en kokosmatten. Of wie it linoleum? Jellema hie by ús thús yn ’e keamer ek kokos lein, brún mei giele ruten, foar jonge bernebleate-fuotten net noflik. Ja, sokke prakkesaasjes kamen by my boppe doe’t ik fannewike it koperwurk fan ’e foardoar skroeve. Wy wenje yn in âlde bakkerij, boud yn 1897 troch Klaas Barteles Jansma dy’t fan in eardere kûperij in bakkerij makke troch it âlde hûs te slopen en der in nijmoadrich gebou del te setten, mei winkel en bakkerij mei in 38 | Mandeguod juli/augustus 2024 ûne (okee, hjoed de dei sizze de moderne Friezen oven). De winkel wie, nei’t de lêste bakker opholden wie, by de lytse foarkeamer lutsen troch in muorre te ferpleatsen, mar de foardoar is noch altiten de winkeldoar út 1897. Mei koperen winkelklink-meidrukdinkje dus, model Jellema, in elk kin by ús sa ta de gong ynstappe. Hûnderten Mantgumers hawwe dit klinkje betsjinne, it fet fan hûnderten hannen moat op it klinkje sitten hawwe, der hie in kompleet DNA-profyl fan Mantgum fan it klinkje ôfskrabbe wurde kinnen. Eartiids siet der in koperen bel op ’e doar skroeve en dan kaam de bakkerinne út it lytse keamerke om de klant te skewielen; dy bel is der net mear, wy hawwe no in losse koperen bel flak by de souder fan ’e gong en dy hearst troch it hiele hûs.
Om’t ús hûs op it stuit in skilderbeurt kriget, moast it koperwurk fan ’e doar. Dat doarde ik earder net omdat ik de konstruksje fan it klinkwurk net koe, mar troch in foto op in side mei twaddehâns boumateriaal seach ik hoe’t de klink wurke; hiel simpel dus! En sadwaande haw ik se no beide skjinmeitsje kinnen. Oan beide kanten fan ’e doar sit itselde mekanyk en oan ’e binnenkant is te sjen dat ek beide al in kear repareard binne, mei strookjes koper en flink wat soldear. Ik haw ris sjoen oft se noch makke wurde, mar de tiid fan koperen winkeldoarklinken is foarby, winkels mei sok koperwurk wurde sletten en sloopt en yn ’e nijbou sitte meastentiids dan elektryske skodoarren. Ik haw nochris frege by Rauwerda en ek dy koe se net mear leverje. Se wisten noch wol wat ik bedoelde, mar dan hâldt it op: “Se wudde niet mear maakt. Want wie opent noch un winkel?” En dêrmei is yndertiid ek it lot fan ’e koperen-doarklinkje-jitterij besegele. Ik haw se hielendal skjinkrigen, se kinne wer hûndert jier mei. Liuwe van der Meer Openingstijden: Zondag en maandag gesloten Dinsdag t/m/ vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur Zaterdag van 10.00 tot 13.00 uur Mandeguod juli/augustus 2024 | 39
Iedere donderdag zijn onze heerlijke vers gebakken steenoven pizza’s in Mantgum verkrijgbaar! Je vindt ons van 17.00 - 19.00 uur op De Dobbe, naast de Poiesz. Het is handig om vooraf te bestellen, dan staan de pizza’s op het afgesproken tijdstip voor je klaar. Aan de wagen bestellen is ook bijna altijd wel mogelijk. Tel/Whatsapp 06-538 77 841.We zijn te boeken voor ieder soort feestje om je gasten te verwennen met een heerlijke pizza maaltijd. Onze truck is zelfvoorzienend en we kunnen op nagenoeg iedere locatie terecht. Meer info op www.sambrinipizzas.nl Van 18 juli t/m 15 augustus zijn we niet in Mantgum. Vanaf donderdag 22 augustus zien we je weer graag terug! Menu kaart Margherita: tomatensaus, kaas, mozzarella, basilicum € 9,50 Verdura: tomatensaus, kaas, champignons, uien, olijven, knoflook, paprika, mozzarella € 11,50 Peperonata: (pikant) tomatensaus, kaas, champignons, uien, paprika en jalapeño peper € 11,50 Quattro Formaggi: tomatensaus, kaas, mozzarella, gorgonzola, parmezaanse kaas € 12,50 Funghi: tomatensaus, kaas, mozzarella, champignons Sambrini: tomatensaus, kaas, champignons, paprika, ham, salami, spek, uien Santa Lucia: (pikant) tomatensaus, kaas, champignons, ham, salami, uien, artisjokken en jalapeño peper Quattro stagioni: tomatensaus, kaas, champignons, ham, olijven, artisjokken Salame: tomatensaus , kaas, salami Pollo: tomatensaus, kaas, champignons, uien, paprika, kip Adda: tomatensaus, kaas, champignons, ham, gorgonzola, mozzarella, olijven Hawaii: tomatensaus, kaas, ham, ananas Carbonara: tomatensaus, kaas, ham, salami, spek Prosciutto: tomatensaus, kaas, ham, paprika Shoarma: tomatensaus, kaas, shoarmavlees Shoarma speciaal: tomatensaus, kaas, shoarmavlees, ui, paprika Tonno: tomatensaus, kaas, tonijn, paprika, uien € 11,00 € 14,00 € 14,00 € 13,00 € 10,50 € 13,00 € 13,50 € 11,50 € 12,00 € 11,50 € 13,50 € 14,50 € 13,50 Tonno speciaal: (pikant) tomatensaus, kaas, tonijn, mozzarella en jalapeño peper € 13,50 Naar wens kan de pizza met verse knoflook worden belegd en/of de rand met knoflookolie worden ingesmeerd. Extra’s per item: kaas, groente, olijven, ei € 1,00; ham, spek, salami, gorgonzola € 1,50; kip, shoarma € 1,75; tonijn € 2,50. Bakje knoflooksaus € 1,50 40 | Mandeguod juli/augustus 2024
Groep 8 op snuffelstage langs bedrijven en instellingen Mantgum Leeft en de Wjukken hebben het afgelopen jaar diverse activiteiten georganiseerd die mogelijk zijn gemaakt dankzij subsidie van de provincie Fryslân. Het zijn allemaal activiteiten geweest om de leefbaarheid te vergroten en in samenwerking met lokale ondernemers en verenigingen. Denk aan de grote dorpspicknick, diverse workshops in de Wjukken i.s.m. de Doarpskeamer en op 30 juni is ook nog de Beweegborrel geweest. Een andere activiteit was om de leerlingen van groep 8 te laten kennis maken met bedrijven en instellingen uit het dorp en de directe omgeving. Zodoende zijn de leerlingen in groepjes verdeeld en zijn ze op maandag 17 juni bij allemaal bedrijven langs geweest om te ontdekken wat men daar doet en of zulk werk bij je past. Ze vertellen er zelf over. Pieter Miedema autobedrijf Ik ben Jason en dit vond ik van de snuffelstage bij het bedrijf Pieter Miedema autobedrijf. We kregen een rondleiding. ik was bouten aan het sorteren met Fynn. Daarna gingen we autobanden tillen naar een container ( een stuk of tien banden ) en we moesten we ze er in proppen. En daarna moesten we vegen dat hoort er ook bij jammer genoeg. En toen moesten we karton stampen en Fynn ging mij duwen naar de container. En toen moesten we blauwe stikkers sorteren. En toen hadden we pauze we kregen echt een groot stuk cake en toen kwam een Zweed om een auto te af televeren en ik kreeg chocolademelk en toen gingen we een Stockcar f2 schoonmaken en toen moesten we een kleed schoonmaken met de hoge druk spuit. En toen moesten we stofzuigen voor chocomelk en vegen voor cupasoup. En toen moesten we jammer genoeg moesten we weg en het leukste was de Stockcar f2 te schoonmaken. → Jason Mandeguod juli/augustus 2024 | 41
MFC de Wjukken Hallo ik ben Silke en ik ben samen met Lieke en Jort naar de MFC de Wjukken Mantgum geweest voor de snuffelstage. Eerst kregen we een rondleiding door het hele gebouw, van de begeleider en noemde ze alle klusjes die we moesten verdelen. We moesten een heleboel klusjes doen en ik werkte het meeste samen met Lieke en ging als eerst samen met haar de frisdrank tellen die er nog was en kijken hoeveel er nog bij moest en dat ophalen uit de kelder, dat duurde al wel best lang dus hadden we toen pauze genomen. Toen gingen we de afwas doen en gingen we wijnglazen en koffiekopjes, er was ook een soort fles waar je nootjes in doet maar die was echt moeilijk schoon te maken dus vraag me niet hoe maar ik stootte mijn pink tegen de wasbak. Er waren ook mensen die yoga deden in de zaal, en die kwamen daarna nog even koffie drinken, Lieke ging toen bedienen en Jort stond bij de kassa, ik moest de taart uitdelen die door iemand van de yoga groep was gemaakt, wij kregen ook een stukje. We gingen daarna nog de tafels waar de mensen zaten opruimen. Ik was toen nog het raam van de lift gaan schoonmaken en Lieke maakte de tafels schoon, voor de rest hadden we nog wat kleine taakjes te doen en was het al tijd om af te sluiten. Ik moest toen door het hele gebouw en kreeg de sleutel om de deuren van de kelder en keukens op slot te zetten. Het was opzich wel leuk en gezellig. Silke De Poiess We gingen vandaag (17-6-2024) stage lopen bij een bedrijf. Ik ging naar het bedrijf: de Poiesz, het is een supermarkt. Eerst werden ik en Veerle opgehaald door Jort, de bedrijfsleider. We gingen eerst naar het magazijn, daar konden we onze jassen en tassen ophangen. Daarna werden we verdeeld. Veerle ging naar de bakkerij en ik ging naar de kassa. Daar stond een medewerker. Ze was gelukkig heel aardig. Ze had een hele lijst met dingen die we moesten doen. Er stond o.a. dat we de diepvries moesten bijvullen. Dat gingen we toen ook maar doen. We haalden een kar op waar allemaal eten in lag. Je moest gewoon iets uit die kar pakken en dat product aanvullen. We begonnen met de pizza’s. Soms werd de medewerker opgeroepen via haar oortje en moest ze achter de kassa gaan zitten. Ik mocht naast haar zitten. Toen we klaar waren gingen we de koeling vol met aanbiedingen vullen. Deed ik samen met 42 | Mandeguod juli/augustus 2024
Veerle. Ik had ook nog de ingang geveegt. Het werd steeds drukker in de winkel, omdat het lunch tijd was. Daardoor ging mijn begeleidster naar de kassa, ik kon daar niks doen dus ging ik in de bakkerij helpen. Ik vond de snuffelstage heel leuk, ik denk dat ik later wel in de Poiesz ga werken. Mette De Poiesz MFC de Wjukken Hoi ik ben lieke seffinga en ik ben samen Silke kuipers en Jort Kooistra ben ik MFC de Wjukken geweest. Als eerst kregen we een rondleiding door het gebouw en toen gingen we allemaal frisdrank bij vullen dus toen hebben we eerst een lijst gemaakt met wat we nodig hadden en toen zijn we naar de kelder gegaan om het op te Hallo ik ben Veerle en ik mocht snuffelstage doen bij de supermarkt Poiesz. Toen Mette en ik binnenkwamen stond er niemand bij de deur dus toen gingen we even aan een medewerkers achter de kassa vragen waar wij heen moesten, zij wisten niks van de snuffelstage af dat was niet zo handig maar die medewerkers hebben toen de teamleider gevraagd en die wist er → Mandeguod juli/augustus 2024 | 43 halen en als we alles hadden gehaald gingen we naar boven en gingen we alles neer zetten. Daarna gingen we de folders sorteren terwijl we dat deden waren er een paar mensen bij het podium yoga aan het doen een van die mensen had taart mee genomen die ging Silke later snijden nadat Silke en ik de afwas hadden gedaan. Daarna gingen wij bezig met de kassa dat deed Jort, Silke deelde de taart uit aan de mensen die wouden, en ik maakte de koffie en de thee. Toen ze klaar waren gingen we alle kopjes en bordjes ophalen die Jort zou afwassen want Silke en ik hadden al een keer afgewassen toen we daar klaar mee waren gingen Silke en ik een rondje om het gebouw om zwerfafval te zoeken er was wel wat te vinden maar niet twee vuilniszakken vol. Toen heb ik alle tafels schoon gemaakt en Silke is toen de ramen van de lift gaan schoonmaken dat was het enige dat we apart deden. Dat was mijn verslagje doeiiiii Lieke
natuurlijk wel vanaf. Die teamleider gaf ons een soort van rondleiding toen kwamen we aan bij een kapstok daar konden we onze jas en tas ophangen. We gingen weer terug naar de winkel en toen vroegen we aan een medewerker in de bakkerij of een van ons (Mette en ik ) of wij bij de bakkerij mochten helpen, dat mocht wel en ik mocht daar helpen. Daar mocht ik dingen inpakken, klaar maken voor de oven, gevulde koeken in de winkel leggen en mensen helpen. Soms was mijn begeleider even naar de wc of iets pakken dan moest ik de mensen helpen, ik vond dat wel leuk maar soms wist ik iets even niet en dan moest ik wachten tot mijn begeleider terug kwam, dan was er een hele rare stilte. Maar toen kwam mijn begeleider alweer en die hielp de klant weer verder. Op een gegeven moment had mijn begeleider pauze en toen moest ik Mette even helpen om vakken te vullen. Dat was mijn snuffelstage! Veerle Kinderopvang it Flinterke Hallo ik ben Esther en ik heb vandaag snuffelstage gelopen bij It Flinterke. Ik kwam binnen en er was niemand ik ging naar rechts en ik zag een rode deur. Ik klopte aan en deed open. Ik stelde me voor en ging zitten. Ik was bij een kinderdag verblijf. Ik ging met met kindjes spelen. Toen gingen we fruit eten. Daarna ging ik bordjes en bekers in de vaatwasser doen. Toen gingen we lekker buitenspelen. Ik heb geholpen met schoentjes en jasjes aan doen. Het was mooi weer. Ik vond het erg leuk om bij it Flinterke te zijn. Esther Op de Him Hallo ik ben Nout, en ik was samen met een klasgenoot van me op snuffelstage op de Him. Op de Him is een melkvee bedrijf en het heeft 45 koeien en 50 kalferen. 44 | Mandeguod juli/augustus 2024
beest te vertellen. Daarna gingen we terug naar de boerderij. Toen mochten we kaas proeven. Daarna moesten we hek plaatsen en de koeien naar een andere plek drijven. Daarna mochten we nog eventjes op de quad rijden en toen kwam onze juf even kijken. Zei mochten ook kaas proeven. Als laatste gingen we nog even kalfereniglo’s schoonmaken en toen was de dag alweer klaar. Ik vond het superleuk en zou heel erg graag nog een keer komen. Nout Woonzorgcentrum Nij Dekema Verder hebben ze ook wat vleeskoeien. Ze hebben ook een leuk klein boerderij winkeltje waar ze streekproducten verkopen, zoals: zelfgemaakt ijs, en – kaas. Ook verkopen ze eieren, vlees, noga, honig, jam, wijn, melk, yoghert, karnemelk, vruchtenyoghert en sap. Toen we daar aankwamen kregen we eerst een rondleiding over het terrein en door de stallen. Daarna splitsten we op mijn klasgenoot ging kazen schoonmaken en omdraaien. Ik ging met de boer mee naar zijn koeien. Bij de koeien aangekomen gingen we eventjes het weiland in. Terwijl hij me vertelde over het land en de dieren die er leefden kwam er een koe op mij afgestormt. Ik schrok heel erg maar gelukkig stopte de koe meteen toen ik hem aankeek. Daarna liet hij me zien hoe nat het gras was door er met de quad doorheen te rijden af en toe stopte hij bij een koe om een kort verhaaltje over het Ik ben bij Patyna Nij Dekama in Weidum geweest. Eerst gingen Lara en ik naar Weidum op de fiets. Het was een zorg en wel zijn bedrijf. We kwamen daar aan en wisten niet waar de ingang was maar we hebben hem toch gevonden. We gingen uit elkaar en ik ging → Mandeguod juli/augustus 2024 | 45
eerst mee met de verzorging en dat was met oudere mensen aan tafel zitten eten. Het werd mij uitgelegt dat mensen daar zitten om dat ze of niet goed zelf konden eten of dementie hebben dus zaten ze daar. Alle mensen waren aardig en hete me warm welkom. Ze lazen alemaal een krant of keken gewoon uit het raam. Ze vroegen over mij en wat ik later wil worden. En toen kreeg ik drinken aan geboden. Toen kreeg iedereen een broodje en er werd er vriendelijk mij een broodje aan geboden maar ik had thuis al gegeten. Toen was het al snel koffie tijd. Ik kreeg een cake en wat limonade. Toen kwam Lara en haar begeleider en toen gingen we wisselen. Met een hele aardige vrouw. Ik met helpen op mensen zijn kamer ze wakker maken bijvoorbeeld. We gingen met somige mensen een rondje lopen door het gebouw voor de beweging. Er was een vrouw die al 3 jaar in bed lag want ze was al 99 jaar oud werd mij vertelt. Ik heb me voor gesteld zo ver het kon. En toen was het al klaar. Ik vond het jammer dat het zo snel ging! Dus ik had het naar mij zin!!! Blom Autobedrijf Pieter Miedema Hallo ik ben Fynn in dit verhaaltje vertel ik wat ik gedaan heb bij de snuffelstage. Ik ben samen met Jason bij het autobedrijf Pieter Miedema geweest. 46 | Mandeguod juli/augustus 2024 Hoi ik ben Jort ik ging snuffelstage lopen in de Wjukken. Het is een organisatie voor de catering/ klusjes/schoonmaken/evenementen verzorgen. Ik moest drinken en snoep bijvullen, en met excel opschrijven wat er nog was en wat er moest komen. Ik moest er ook bijschrijven hoeveel er nog van waren. Eerst hebben we een rondleiding gehad door het gebouw en de auto`s die ze in elkaar hebben gezet. Daarna gingen we loodjes sorteren op gewicht, banden sorteren en in een soort container doen. Toen hebben we troep opgeveegd en daarna dingen weggooien die ze niet meer nodig hadden. Toen hadden we pauze en hebben we een koek gehad en chocomelk. Toen hebben we een Stocka F2 schoongemaakt met de hogedrukspuit dat was echt vet grappig, we hebben elkaar ook nat gemaakt. daarna moesten we even wat vegen(alweer), toen hadden we niks meer te doen dus hebben we gewoon wat rondgeneusd en een “geheime” kamer ontdekt met allemaal autolampen en motoronderdelen . We hebben nog wat gegeten en weer rondgeneusd en toen was het alweer 12 uur en moesten we weer terug naar school. Dit was mijn avontuur ik vond het echt vet leuk Jason ook( denk ik). Ik zou het aanraden om hier ook een bijbaantje te nemen. Fynn MFC de Wjukken
Ik moest samen werken met de boer en boerin en mijn klasgenoot Nout. Ik vond het erg leuk en wil er graag nog een paar keer komen. Jens Melkveebedrijf middelweert Ik moest ook achter het kassa scherm werken de mensen kwamen terug van yoga en wouden wat drinken ik moest aan tikken wat ze wouden en dan op pin tikken en dan konden ze betalen.Ik moest ook op een krijtbord schrijven voor waar de toiletten waren en de douchen. Ik moest samenwerken met Lieke en Silke. Ik vond het wel leuk behalve dat ik moest afwassen. Dit was mijn verslag. Jort Op de Him Hallo ik ben Jens en deed vandaag een snuffelstage bij boerderij op de Him. Het is een winkelboerderij en je kan er van alles halen zoals kaas, yoghert, melk en ijs. Ik moest een hok (kalven iglo) schoonmaken. Met een quad koeien naar een ander weiland brengen en kazen schoonmaken en een elektrisch hek plaatsen. Mandeguod juli/augustus 2024 | 47 Wij (Tymen, Sjoerd, Berber) hadden snuffelstage bij het melkveebedrijf Middelweert. Als eerst kregen we een rondleiding, daarna gingen we stro aan de kalfjes geven. Toen gingen we bierkratten naar binnen tillen. Toen dat klaar was gingen we naar een andere boerderij, Daar gingen we van auto ruilen. Toen gingen we naar de derde boerderij daar waren alle kalfjes en schapen en koeien die moeten kalveren. We gingen daar als eerst waterbakjes schoonmaken van de kalfjes. Toen dat klaar was ging hij over →
de kalfjes vertellen. En hebben we stro gegeven in hun hokken en toen hebben we ze eten gegeven. En toen gingen we de waterbakken van de melkkoeien schoonmaken. Ten slotte gingen we weer terug naar de tweede boerderij en toen weer naar de eerste boerderij. En toen gingen we weer naar school. We vonden het heel leuk. Berber, Tymen en Sjoerd Nij Dekama Hallo ik ben Lara en ik had vandaag een snuffelstage bij Nij Dekama. Ik kwam binnen en er waren allemaal vrouwen die mij en Blom aanstaarde. Toen later kwam er een vrouw naar ons toe en die zij: ¨komen jullie voor de snuffelstage¨ en toen zijden wij ja. Toen zij die vrouw, anders gaan jullie hier maar even zitten en dan worden jullie zo opgehaalt. Even later werden we opgehaalt en ging Blom met een vrouw mee en ik ging ook met een vrouw mee. Toen legde de mevrouw uit aan mij wat voor een bedrijf het eigenlijk is, en dat is een soort van verzorgingstehuis waar allemaal oudere mensen zitten. En toen de mevrouw alles een beetje uit had gelecht gingen we met de lift naar boven. Toen ging die mevrouw handdoeken bij mensen verversen en ik ging daar naar zitten te kijken, en dat was eigenlijk vooral wat ik deed kijken naar wat die vrouw deed. Dus uit eindelijk hoefde ik ook met niemand samen tewerken. En toen was het al bijna klaar maar dat vond ik best wel jammer want ik vond het heel erg leuk. Lara 48 | Mandeguod juli/augustus 2024
Mandeguod juli/augustus 2024 | 49
50 | Mandeguod juli/augustus 2024
Eef Heinhuis - ervaren trainer Mindfulness categorie 1 MBSR - MBCL - IMP Zenmeditatie Meer weten? T 0612822712 eefheinhuis@8je.nl • www.8je.nl Dokter Fokkewei 10, Mantgum Mandeguod juli/augustus 2024 | 51
onderhoud verbouw restauratie renovatie nieuwbouw advies Skillaerderdyk 15, Mantgum www.klaversma.nl telefoon: 058 250 16 19 bouwbedrijf@klaversma.nl 52 | Mandeguod juli/augustus 2024
Rûnom Mantgum met sponsorloop: 2373 euro voor Doch Dyn Dream Op zondag 9 juni was het weer zover: de jaarlijkse hardloopwedstrijd Rûnom Mantgum. Dit jaar was het een bijzondere editie, omdat de loop voor het eerst gekoppeld was aan het goede doel. Foto: Boris Lemereis Ruim voor tienen verschijnen de eerste deelnemers van Rûnom Mantgum in de Wjukken. Het zijn de kinderen die meedoen aan de sponsorloop, waarmee de dag wordt geopend. De weken voorafgaand aan de sponsorloop hebben ze vrienden, familie en buren gevraagd om per gelopen rondje een bedrag te doneren aan de Mantgumer stichting Doch Dyn Dream, die een school in West-Kenia ondersteunt. Voorafgaand aan de sponsorloop zijn Remmelt en Isa van Rûnom Mantgum, samen met Skelte van Doch Dyn Dream, langs geweest op de Gielguorde om voorlichting te geven over het goede doel. Ook zijn er toen spandoeken gemaakt waarop de kinderen hun eigen dromen mochten schrijven. Mandeguod juli/augustus 2024 | 53 Die spandoeken hangen nu, op de dag van de sponsorloop, kleurrijk te wapperen langs het parcours op het sportveld. Dat parcours bestaat uit een rondje van 250 meter, afgezet met paaltjes en rood lint. Per voltooid rondje krijgen de kinderen een stempel, waarmee ze hun prestaties kunnen bijhouden.
Na een gezamenlijke warming-up gaan de ongeveer 50 deelnemers van start. Dat gaat met veel enthousiasme, ieder kind op zijn eigen manier. Waar de een ontspannen en rustig de rondjes afvinkt, sprint de ander verbeten en met een rood hoofd de grote meute voorbij. Het is prachtig om te zien hoe iedereen zich vol inzet. De stempelaars hebben hun handen vol, sommige kinderen rennen zelfs verder dan de 20 rondjes die op de stempelkaart staan. Dat betekent dat ze meer dan 5 kilometer hebben afgelegd. Voor wie klaar is met rennen, is er een mooie medaille. Intussen is het tijd voor de hardloopafstanden voor volwassenen. Om de beurt starten de groepen. De 5 kilometer gaat in een mooie ronde door en rond het dorp, de 10-kilometerroute loopt langs de Swette naar Easterwierrum, en de 15 kilometer 54 | Mandeguod juli/augustus 2024 gaat tot aan Boazum. Ook hier loopt ieder op zijn eigen wijze: de één heeft als doel om te winnen, de andere om zichzelf te verbeteren en weer een ander om de afstand te overwinnen. Het weer zit mee voor de lopers: het is niet te warm en het regent niet. Alleen de wind laat zich af en toe gelden, maar dat zijn we gewend in Mantgum. Ruim binnen de twee uur na het startschot van de 15 kilometer is iedereen tevreden weer binnen bij de start-finishlocatie, die dit jaar voor het eerst bij het vernieuwde terras achter de Wjukken was. Geen Mantgumer winnaars dit jaar, maar wel drie mooie derde plaatsen. Op de 10 kilometer was die voor Richard de Graaf bij de mannen, en voor Nynke van der Wal bij de vrouwen. Op de 15 kilometer eindigde Wieke de Haan als derde bij de vrouwen.
bij inschrijving is in totaal 2373,05 euro opgehaald voor Doch Dyn Dream. Een prachtig bedrag, waarmee het beoogde doel van deze actie – het repareren van de kas – ruimschoots gehaald is. Achteraf kregen we nog een aantal mooie foto’s en video’s doorgestuurd vanuit Kenia. Ook in Matunda is er op de dag van Rûnom Mantgum gerend en zijn er spandoeken gemaakt met de dromen van de kinderen in Kenia. Zo hebben de kinderen in Kenia de dag ook een beetje met ons meebeleefd. Boris Lemereis Een geslaagde editie met opgeteld bijna 200 deelnemers, waarbij het goede doel een mooie toevoeging was. Met de sponsorloop en de vrijwillige bijdrage Foto’s van het evenement zijn te vinden op de Facebookpagina van Rûnom Mantgum. De volledige uitslagenlijst staat op www.uitslagen.nl. Mandeguod juli/augustus 2024 | 55
56 | Mandeguod juli/augustus 2024
Wat hinget der by dy oan ‘e muorre? Kinst yn myn gefal better sizze ’Wat hinget der nèt by dy oan ‘e muorre?’ Lit ús yn ’t hert fan ’t hûs begjinne: yn ‘e keuken. In poster mei allegear antike teekopkes der op ôfbylde (55 ferskillende!). Dan in houten rekje dat (myn ferstoarne man) Popke makke hat en dêr’t fiskskaaltsjes yn thús hearre. Wer wat fierder wer in rek mei myn samling fiskboarden fan Richard Bramble, byinoar sparre fia in boekwinkel yn Nes dy’t sok servysguod ferkeapet (froeger neamden se soks in ‘branchevreemd artikel’). Alle kearen as ik op ’t Amelân kaam, mocht ik wer ien keapje. No is it rek fol, dus der hoege gjin mear by. Wer fierder, heal ferskûke achter in gerdyn allegear guod mei ôfbyldingen fan sitroenen, of yn ‘e foarm fan sitroenen. → Mandeguod juli/augustus 2024 | 57
Dan in linnen lape mei flaaks print, (‘afbeelding van vlas’) krige troch in gearwurking fan Nynke Runia, fan ‘De blauwe lijn’ yn Blije; dy’t elk jier de Flaaksroute organisearret en myn wurk by Tresoar. Wy hiene doe in hiele moaie keunsteksposysje fan keunstners dy’t oan de hannekemaaierrûte wennen. Fierders in ynliste teedoek, mei in ôfbylding fan krabben en kreeften, ûntwurpen troch de Skotske keunstner Caroline Cleave. Ansichtkaarten yn listjes, sa as kaarten dy’t ik yn in museum kocht haw, of yn in moaie kaartewinkel yn it bûtelân of yn it Coda papiermuseum yn Apeldoorn. Mar ek reproduksjes of foto’s fan keunstwurken, of gewoan út in tiidskrift knipt en ynliste (it kin allegear) en wat pantsjes, in skaal dy’t ús heit alris wûn hat mei it keatsen. Dêrnjonken akwarellen fan Hennie Dijk-Stel dy’t ik ek troch eksposysjes fan de Fria keunstners op myn wurk by Tresoar kennen leard haw. Ien mei rabarber, in oaren mei ierdbeien en ien mei flaaks. Der hinget ek in skilderijke tusken fan Gerrit Wijngaarden mei in ôfbylding fan in strúske strinkjebeiden (‘trosje rode bessen’), foaral omdat ik gek bin om beien te ferwurkjen ta beisop. Yn (Amearikaanske) films sjochst wol dat minsken in honkbalkneppel ûnder it bêd ha; ik ha in baas daairôle oan ’t lewant…. Dy hat noch fan in bakker út Garyp west, gjin idee hoe’t ik der oankaam bin. Neist dierbere foto’s fan ús bern, hinget der yn ‘e keamer in fotogedicht dat ús Antsje ea makke hat. 58 | Mandeguod juli/augustus 2024
Fierder in skilderij fan Peazens-Moddergat bûtendyks, dêr’t Popke en ik graach kuieren. Skildere troch myn skoansuske Geartsje van der Zee. Yn it trepsgat nei boppen hingje ynliste posters fan teateren toanielfoarstellings dêr’t Popke yn meispile hat. Boppe op myn hobbykeamer is’t hielendal in bûnt gehiel fan papieren dingen en ôfbyldings dy’t ik graach om my hinne haw. Gjin ‘keunst’, mar gewoan ansichtof tagongskaartsjes of foto’s dy’t my wat sizze, mar dy’t foar in oar mooglik sa floepsty by it âld papier kinne soene. Dêr haw ik ek in ‘portret’ fan mysels dat keunstner Jacqueline van Leeuwenstein foar my makke hat doe’t ik fyftich waard. Ik haw besocht dy ôfbylding letter as profylfoto op Twitter te brûken, mar dy ôfbylding kaam net troch de sensuer. Jacqueline hat yndertiid de yllustraasjes makke fan it Ytboekje, in berne-itensiedersboekje, dat sadwaande. (Net mear te bestellen yn ‘e boekhannel, mar wol by my thús). Alle goeds, Wieke de Haan. Oare kear lit Aukje Winsemius sjen wat der by har oan ‘e muorre hinget. Mandeguod juli/augustus 2024 | 59
60 | Mandeguod juli/augustus 2024
Mandeguod juli/augustus 2024 | 61
Colofon Mandeguod is een uitgave van Doarpsmienskip Mantgum en verschijnt 11 keer per jaar Doarpsmienskip Mantgum Tryntsje van der Galiën, Maaike Kuipers, André Talman en Roelf Vogelzang, E-mail: doarpsmienskip@mantgum.com Website: www.mantgum.com Redactie Mandeguod Lys Scarse eindredacteur, Maaike Kuipers redacteur, Diny de Vries redacteur, Boris Lemereis redacteur, Rinse Westerdijk vormgever Financieel beheer Hotze Bonnema penningmeester. Bankrekening Mandeguod: NL77 INGB 0005 0727 04 Verspreiding Johan Heddema coördinatie en Ria van der Werf (reserve) Verspreiding door veel vrijwilligers uit Mantgum Druk CSLdigitaal Tarieven Mandeguod Jaaradvertentie (binnenwerk) Eenmalige advertentie (alleen binnenwerk) Formaat (bxh) Hele pagina € 189,00 Halve pagina € Kwart pagina € Hele pagina 99,00 56,00 € Halve pagina € Kwart pagina € 33,00 18,00 13,25 140 x 195 mm 140 x 95 mm / 65 x 195 mm 65 x 95 mm / 140 x 45 mm Aanleveren advertenties Bij voorkeur in zwart wit en PDF formaat. Aanleveren van een advertentie kan ook in TIFF, JPG, JPEG of PNG. Aanleveren van een advertentie in WORD is ook mogelijk. U loopt dan wel de kans dat er afwijkingen optreden, met name in de fonttypes en fontgrootte. Verenigingsmededelingen (alleen binnenwerk) Jaarbijdrage € 36,00 Oplage 510 exemplaren Inleveren kopij Uiterlijk de 14e van elke maand E-mail: mandeguod@gmail.com Algemeen In uw mail met de bijdrage(n) dient u - voor eventuele vragen - uw naam, adres en telefoon nummer te vermelden. De bijdrage moet - tenminste - voorzien zijn van de naam van de afzender. Eventuele foto(‘s) ook apart en bewaard als TIFF, JPG, JPEG meesturen. De redactie behoudt zich het recht voor om uw tekst te redigeren, zo nodig in te korten of om uw bijdrage(n) eventueel niet te plaatsen. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van stukken die zijn geschreven door niet-redactieleden. Tevens dient u zich er rekenschap van te geven dat Mandeguod ook in pdf-formaat op www.mantgum.com geplaatst wordt. © MANDEGUOD Overname van artikelen en foto’s alleen na verkregen schriftelijke toestemming van de redactie van Mandeguod. 62 | Mandeguod juli/augustus 2024
CSL Digitaal, briljant in drukwerk e CSL Digitaal Singelstraat 39-43 8917 BJ Leeuwarden T 058 - 215 59 22 info@csldigitaal.nl csldigitaal.nl + Gepersonaliseerd drukwerk + Nieuwste digitale drukpersen + Complete afwerkinrichting + Duurzaam & CO2 -neutraal + Al meer dan 30 jaar ervaring Maak kennis met onze HP Indigo 12000. De ideale keuze voor hoogwaardig drukwerk. Drukformaat: 53x75 cm Mandeguod juli/augustus 2024 | 63 W i j b h e c z s o i r r g e k n l e t !
1 Online Touch