0

jaargang 15 | april 2019 02 vakblad voor ondernemers in de jachtbouwindustrie NEDERLAND WERF DAMARIN floreert met eigen manier van werken De Voogt NA: ‘We móeten vooroplopen met innovaties’ VAN STIJN, ‘app-store voor sandwichpanelen’

NEEM BETERE BESLISSINGEN ClearCruise™ AR Augmented Reality ClearCruise™ AR toont complexe navigatiesituaties overzichtelijk en begrijpelijk op het scherm van onze Raymarine AXIOM® multifunctionele displays. Kaartobjecten, AIS doelen en waypoints worden geïdentificeerd en duidelijk getoond, in een laag over het HD camerabeeld. Hiermee wordt de omgeving in één oogopslag herkenbaar.

INHOUDSOPGAVE 04 DAMARIN is een florerend kleinschalig familiebedrijf in Gouda, waar vader Adrie en zoon Ad bouwnummer 300 hebben bereikt. Ze bouwen voornamelijk sloepen en tenders, maar ook dagzeilers en zeilsloepen. “We hebben onze eigen manier van werken”, stellen Adrie en Ad gezamenlijk vast. Het is de kracht van kleinschaligheid. 32 38 VAN STIJN RIJNWOUDE is leverancier en fabrikant van sandwichpanelen en massief hout. “We verstaan de taal van de jachtbouwers en we onderscheiden ons met onze aanpak, kwaliteit en assortiment. Dat geeft vertrouwen in de markt”, aldus directeur Gregor Wijkamp. De Voogt Naval Architects is het eigen ontwerpbureau van Feadship. Het heeft zichzelf verplicht voorop te lopen met innovaties. Het op de cover afgebeelde superjacht Anna, opgeleverd in 2018, is met een lengte van 110 meter het grootste dat Feadship ooit heeft gebouwd. Het schip heeft een elektromotor die de schroef aandrijft. Mocht een nieuwe motortechnologie doorbreken, dan zou de diesel vervangen kunnen worden. We nemen een kijkje achter de schermen bij De Voogt. Foto Feadship Lees verder op pagina 10 9 Mijlpaal Linssen: 250ste Logicam II motorjacht 10 De Voogt: ‘Wij móeten voorop lopen met innovaties’ 17 18 21 VAAN YACHTS is een jonge werf, opgericht door Igor Kluin. Hij bouwt een toercatamaran van circulaire en gerecyclede materialen. “Pleziervaart moet snel verduurzamen, want jouw plezier kan natuurlijk niet ten koste gaan van anderen”, stelt Kluin. Pieter Timmers, Forward Management: Van propaganda naar influencer marketing Boat Builder Awards: kansen voor Nederlandse werven Kort Nieuws 30 NJI NIEUWS OOM komt met korte praktijkcursussen Beroepsopleiding Scheeps- en jachtbouw vernieuwd 37 42 43 Menken neemt Flyer 33 Yachts over Bedrijvenindex en colofon Bedrijfspresentatie Easterwoods: Hoogwaardig teak uit Latijns-Amerika 44 NIEUWS VAN NEDERLANDSE JACHTWERVEN: Amels, KM Yachtbuilders, Damen, Heesen, Wajer, Babro, Oceanco, Aquanaut, Wanderer JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 3

BOUWNUMMER 300 OP STAPEL BIJ DAMARIN BOUWNUMMER 300 OP STAPEL, DE DAMARIN 732 TENDER. Foto: Laurens van Zijp ‘Een eigen manier van werken’ Bij de Damarin werf staat momenteel bouwnummer 300 op stapel. Het is een tender, die wordt voorzien van een lage opbouw. Ad van Dam (40) vertelt: “We merkten een paar jaar geleden dat er vraag bij klanten ontstond naar een ander type schip dan een sloep. Ze wilden sneller, luxer en meer aanvangsstabiliteit. We zijn toen gaan tekenen in de maat rond 7,50 meter. Zo ontstond onze 732 tender; een modern model met doorgestoken roer en zwemplateau en een royale kuip.” ONDERWATERSCHIP GEOPTIMALISEERD Bij het ontwerp werd ook rekening Voor Ad van Dam en zijn vader Adrie geldt het devies: ‘kan niet, bestaat niet’. Ook zijn ze niet bang om dingen aan te pakken. Die levenshouding heeft mede geresulteerd in een bloeiende werf: Damarin in Gouda. Voor het kleinschalige familiebedrijf zijn sloepen en tenders de kernproducten, al bouwt Damarin ook zeilsloepen en dagzeilers. gehouden met de breedte van 2,50 meter. Dit met het oog op transport over de weg zonder vergunning. Het is tevens een handige boxmaat. Voor de naval architecture van het tenderontwerp werd Studio Delta van Menno van Dijk in de arm genomen. Die heeft het onderwaterschip geoptimaliseerd en voorzien van een concaaf gedeelte in het achterschip, voor een betere aanstroming van de schroef. “De 732 vaart fantastisch”, vervolgt Ad van Dam, “hij loopt hard, zonder trimplaten. We hebben wel het roerblad wat vergroot, om ook bij lage snelheid voldoende roerdruk te hebben. Verder hebben we de sprayrails verbeterd.” Dat laatste kenmerkt de aanpak van de Van Dammen: altijd op zoek naar verbetering, om die vervolgens eigenhandig aan te brengen. Zo heeft Van Dam sr. (72) een aangepast schroefassysteem bedacht. Hij trok de kunststof schroefaskoker door naar buiten en voorzag de as van een V-steun in plaats van de gebruikelijke enkele steun. Het is een steviger constructie die beter te bevestigen is. Een andere aanpassing is de motorkist. Door een brede rand rondom ook beweegbaar te maken, wordt de motor beter bereikbaar bij opening van de motorkist. 4 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019

OP VERZOEK VAN DE KLANT KRIJGT DE TENDER EEN LAGE OPBOUW. DE DAMARIN 582 IS DE VERNIEUWDE, STRAKKERE OPVOLGER VAN DE 580. LUXE UITGERUST De nu in aanbouw zijnde 732 is het tweede type van dat model, maar de boot krijgt in tegenstelling tot de eerste een kajuit. Het schip is besteld door een bestaande klant die een Damarin 640 sloep voer. Ad van Dam: “Hij wilde een ander schip; niet eens veel groter, maar wel veel luxer, én met kajuit. In deze maat heb je niet veel keuze. De opbouw moest wel laag blijven. Door de stuurstand op de motorkist te plaatsen, kan de stuurman over de opbouw heen kijken. Bovendien ontstaat er door die opstelling loopruimte rondom, terwijl er achterin meer zitruimte is.” De vloer in de kajuit is verlaagd; een bouwwijze die Damarin al in 2001 introduceerde in de Damarin 640. Het zorgt voor een betere zitpositie. De banken kunnen eventueel tegen meerprijs tot 20 cm worden verlaagd, wat meer hoofdruimte oplevert. De nieuwe 732 krijgt een keukenblokje met kookplaat en wasbak, terwijl in de voorpiek een afsluitbaar toilet plus vuilwatertank wordt ingebouwd. Er zijn een Victron omvormer, walstroomaansluiting en een boiler aan boord, en bij het zwemplateau is een douche. De stuurman kan navigeren met behulp van een Raymarine kaartplotter. Voor de voorstuwing wordt een Yanmar diesel DE 632 IS UITGEVOERD MET EEN DOORGESTOKEN ROER EN ZWEMPLATEAU. Foto’s: Damarin JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 5 Foto: Laurens van Zijp

DE VRAAG VAN KLANTEN NAAR MEER LUXE LEIDDE TOT DE TENDER 732. van 80 pk geïnstalleerd; in combinatie met een vierbladsschroef loopt de boot daarmee voluit 32 km/uur. Een frame van schotten en stringers zorgt voor voldoende sterkte van de romp. Voor vermogens tot 52 pk plaatst Damarin Vetus diesels. Voor sterkere motoren kiest de werf Yanmar. “Mooie blokken, goed opgebouwd”, weet Adrie van Dam, die al heel lang technisch materiaal van Vetus betrekt. “Een prima organisatie met uitstekende service.” Op verzoek kunnen de boten worden uitgerust met een hybride of volledig elektrische aandrijving. SUCCESNUMMERS Adrie van Dam begon eind jaren zeventig met de bouw en verbouw van boten en schepen. In 1995 vestigde hij zich als eenmansbedrijf op de huidige locatie, een gebied tussen de gekanaliseerde Hollandse IJssel en de Goejanverwelledijk in Gouda. Twee jaar later vormde hij met echtgenote Greet een vof. Doorgaans blijft de rol van de vrouw in een familiebedrijf onderbelicht, maar het is dikwijls een vitale. “We hebben alle drie onze specialiteit; ik doe de administratie”, zegt Greet bescheiden. In 1999 kwam zoon Ad in de zaak, die van kinds af aan vertrouwd raakte met jachtbouw. De AD EN ADRIE VAN DAM DOEN ALLES ZELF. Foto: Laurens van Zijp werf speelde precies op tijd in op de snel groeiende vraag naar sloepen in de jaren negentig. Het eerste model was de Damar 16, een casco uit Groot-Brittannië, dat werd gevolgd door mahoniehouten sloepen van 6,80 meter uit Turkije. In 1998 liep het eerste model van stapel dat Damarin zelf had ontwikkeld: de Damarin 570. Om kwaliteit te garanderen hield de werf vanaf dat moment alle productie in Nederland. Voor het 640 model kocht Damarin een mal van een Noorse sloep in België, maar die mal werd eigenhandig volledig aangepast. Het resulteerde in een nieuw succesnummer, de Damarin 640 MPV en Cabin in 2001, met de hiervoor genoemde verdiepte voorvloer en goede overnachtingsmogelijkheden. De boten vonden ook aftrek in het buitenland, waaronder Amerika, Duitsland, Frankrijk, Finland en Zwitserland. Met de Damarin 840 Cruiser bracht Damarin in 2007 het voorlopig grootste model uit. Een complete cruiser voor een lang verblijf aan boord. In 2010 volgde de Damarin 840 Xtender. Sinds 2017 is ook de Damarin 642 leverbaar. Een gemodificeerde versie van de 640 sloep, met doorgestoken roer, zwemplateau en gemakkelijke instap. De Damarin 582 is de opvolger van de 580. 6 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019

DAMARIN IS TROUWE KLANT VAN VETUS. Een vernieuwde, strakkere versie. Ook dit type is verkrijgbaar met doorgestoken roer en zwemplateau/trimvlak combinatie. ZEILBOTEN Ad van Dam is zeilliefhebber en het is dan ook niet verwonderlijk dat de modellenreeks werd uitgebreid met zeilsloepen en later zelfs een scherp jacht, de D-Sailer 23. “Boten als de Cornish Crabbers heb ik altijd mooi gevonden”, licht hij toe, “en sloepen zijn door de eeuwen heen altijd al onder zeil gebracht, dus leek het mij logisch ook onze modellen te voorzien van een gaffeltuig.” Daarmee heeft Damarin een nieuwe klantenkring weten te bereiken. Het bovenstaande is een niet complete greep uit het portfolio, maar het laat zien dat Damarin door de jaren heen telkens de markt goed weet te bedienen. De werfaccommodatie is verscheidene malen aangepast en uitgebreid en ook dat werd grotendeels in eigen beheer gedaan. De nieuwe bouwloods kreeg twee korte bovenloopkranen in plaats van een grote; wat in praktijk handiger is. Er is een aparte ruimte voor schilderwerk bijgekomen. De Van Dammen doen alles zelf, personeel is er niet. Dat scheelt natuurlijk vaste lasten in de bedrijfsvoering, en heeft tevens als voordeel dat ze snel kunnen schakelen op de werkvloer en kunnen improviseren wanneer dat nodig is. “We hebben onze eigen manier van werken”, stellen Adrie en Ad gezamenlijk vast. Het is de kracht van kleinschaligheid. Die heeft een bloeiend bedrijf opgeleverd met een solide productlijn. www.damarin.nl DOOR LAURENS VAN ZIJP JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 7 DE D23 IS EEN SCHERP ZEILJACHT. Foto Zilt Magazine DE DAMARIN WERF IN GOUDA; MET EEN DAK VOL ZONNEPANELEN.

Epifanes PU Speedcoat Epifanes PU Speedcoat is een hoogwaardige professionele poly-urethane vernis met optimale spray performance. • Optimaal vloeiend vermogen • Snelle nat-in-nat verwerking na 60-90 minuten • Volledige UV bescherming bereikt bij 3 lagen • Uitstekend verspuitbaar met HVLP en RP • Maximale langdurige UV bescherming • In 3 kg. in hoogglans en zijdeglans • Polijstbaar na 7 dagen Epifanes Yacht Coatings info@epifanes.nl UV bescherming in slechts 4 uur

Mijlpaal Linssen: 250ste Logicam II motorjacht Bij Linssen Yachts in Maasbracht is een Grand Sturdy 45.0 AC in de laatste fase van de productie gekomen. Een mijlpaal, want het is het 250ste motorjacht van de Logicam II-productielijn. Dit voorjaar wordt het schip, de Anna, aan de eigenaar opgeleverd. De 40’- en 45’-modellen van Logicam II, van de verschillende modeljaren, behoren tot de populairste Linssen-modellenreeks. Linssen Yachts bouwt luxe stalen motorjachten in serie op basis van de in-house ontwikkelde Logistics and Computer-Aided Manufacturing (Logicam) flow-productietechnologie. De Maasbrachtse jachtbouwer begin al in 2005 met deze innovatieve gepatenteerde productiemethode, aansluitend aan en gebaseerd op het succes van de eerste modellen (29.9 AC en Sedan) uit de Linssen ‘9’-serie. DOORSCHUIVEN Na de staalbouw en conservering schuiven de in aanbouw zijnde jachten door middel van een ingenieus rail & cradle-systeem, met cycli (takttijden) van een bepaald aantal dagen, door de productiehal naar het volgende bouwstation. Het Logicam-proces werd in de loop van de jaren verfijnd en doorontwikkeld voor de cascobouw, alsook voor de afbouw van de grotere Linssen-modellen. OP DE VOORGROND HET 250STE MOTORJACHT OP DE LOGICAM II PRODUCTIELIJN, EEN GRAND STURDY 45.0 AC. CONSTANTE KWALITEIT De standaardisatie van componenten en de prefabricage van technische modules zorgen voor een constante productkwaliteit en een hoog afwerkingniveau. Bij modulebouw is het proces in stappen geprogrammeerd, waarin de modules vóór de inbouw of montage in het schip eerst beoordeeld en getest worden. De standaardisatie maakt een betrouwbare storingsdiagnose mogelijk. Bij Linssen Yachts zijn in drie hallen Logicam-productielijnen operationeel: voor alle modelvarianten tot en met 35’, de modellen tussen 40’ en 45’, en de jachten boven 45’. www.linssenyachts.com/nl DE ANNA ZIET VOOR HET EERST DAGLICHT, EEN MIJLPAAL VOOR DE SERIEBOUW BIJ LINSSEN YACHTS IN MAASBRACHT. DE BOOT WORDT DIT VOORJAAR OPGELEVERD. JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 9

RONNO SCHOUTEN VAN DE VOOGT NAVAL ARCHITECTS: ‘Wij moeten vooroplopen met innovaties’ 10 JACHTBOUW NEDERLAND APRL 2019

DE 83,50 METER LANGE SAVANNAH UIT 2015 IS HET EERSTE HYBRIDE SUPERJACHT. UITGERUST MET EEN WÄRTSILÄ 9L20 HOOFDMOTOR, DRIE GENERATORSETS, EEN GROOT ACCUPAKKET EN EEN DRAAIBARE POD ACHTER DE VASTE SCHROEF. De Voogt Naval Architects is een groot ontwerpbureau voor superjachten. Het bureau is onderdeel van Feadship en gevestigd in Haarlem, waar ongeveer 200 mensen werken. De Voogt NA heeft alle disciplines in eigen huis en het werk is verdeeld over drie afdelingen: design, engineering en R&D. Ronno Schouten, hoofd van de ontwerpafdeling, geeft een kijkje achter de schermen. JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 11

MET HET VELE GLAS EN DE KARAKTERISTIEKE STRAKKE VORMGEVING DOOR DE FRANSE DESIGNER PHILIPPE STARCK IS DE VENUS EEN NOG ALTIJD IN HET OOG LOPENDE VERSCHIJNING. SOMMIGEN ZIEN IN DE OPBOUW DE LIJNEN VAN DE EERSTE IPHONE. DOOR DE RAMEN VAN DE BRUG ZIJN BIJ HET INZOOMEN ZEVEN IMAC COMPUTERS VAN APPLE TE ZIEN. Foto Feadship “Feadship speelt een leidende rol in de jachtbouw, dus er wordt van ons verwacht dat wij ook vooroplopen met innovaties. Klanten waarderen dat en komen soms zelf ook met ideeën”, vertelt Ronno Schouten, hoofd van de ontwerpafdeling. “Naast design en engineering is R&D een belangrijke afdeling binnen De Voogt. We doen veel onderzoek.” TOEPASSING VAN GLAS De toepassing van glas is daar een voorbeeld van. Iedereen kent de verrassende vormgeving van de Venus, uit 2012, het jacht van wijlen Apple topman Steve Jobs. Overigens noemt men bij Feadship zelf nimmer namen van klanten. Discretie is in dit metier vanzelfsprekend. De Venus heeft een doorlopende raampartij in de romp die zich uitstrekt van midscheeps tot de boeg en ook de brug is een en al glas. Een misschien nog wel opzienbarender toepassing van glas is te vinden in de Savannah uit 2015. Het glas in de scheepswand loopt door onder de waterlijn, waardoor je vanuit de ‘Nemo Room’ uitzicht hebt op het onderwaterleven. “Dat glas bestaat uit twee lagen van 50 mm dikte elk, met een ruimte ertussen die gevuld is met gas”, licht Schouten toe. Gevoelsmatig is glas onder water het laatste wat je wilt op een zeegaand schip, maar constructief blijkt het dus te kunnen en het heeft bovendien de goedkeuring van keuringsbureaus als Lloyd’s. Hoe dan ook een topprestatie in engineering. Dat geldt trouwens ook voor het zwembad op de Faith, waarvan de bodem uit glas bestaat. Zo heeft de ondergelegen beach club een bijzondere lichtinval. Het zijn voorbeelden van de onwaarschijnlijke uitdagingen waarvoor De Voogt NA zich gesteld ziet. “Het gebruik van glas aan boord kun je gerust een trend noemen”, vervolgt Schouten. “Op de jachten die wij momenteel bouwen, komen glaspanelen van vloer tot plafond. Voor constructief glas zijn geen kozijnen meer nodig en we kunnen zelfs ronde raampartijen maken. De ramen worden eerst op voorspanning gebracht, want glas kan wel druk opvangen, maar geen trekkrachten.” IN 2018 KWAM DE ANNA IN DE VAART, MET 110 METER LENGTE VOORLOPIG HET GROOTSTE FEADSHIP JACHT. DE VOOGT VERZORGDE DE NAVAL ARCHITECTURE. HET EXTERIOR DESIGN IS VAN MICHAEL LEACH DESIGN; HET INTERIEURONTWERP VAN BRIAN J. MCCARTHY /MICHAEL LEACH DESIGN. Foto Feadship 12 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019

DE ULTIEME TOEPASSING VAN GLAS; DE NEMO ROOM AAN BOORD VAN DE SAVANNAH GEEFT ZICHT ONDER DE WATERLIJN. Foto Feadship DUURZAAMHEID Bij een superjacht denk je niet direct aan ‘duurzaam’ en ‘groen’. Toch wordt er ook op dat punt veel onderzoek verricht. Schouten: “Sustainability is al jaren een belangrijk onderwerp. Hoe groen zijn onze schepen en wat kunnen we eraan verbeteren? Klanten zijn daarin ook geïnteresseerd.” Het optimaliseren van het onderwaterschip kan het brandstofverbruik reduceren. Boven de 500 gross ton is het verplicht om uitlaatgassen te reinigen zodat er minder NOx wordt uitgestoten. Schouten: “Wij passen die installaties tevens toe op boten waarvoor het niet verplicht is. We kijken verder naar alternatieve voortstuwing en hebben al meerdere jachten uitgerust met hybride systemen. De Savannah bijvoorbeeld heeft behalve diesels en generatoren een grote accucapaciteit van 1 MWh. Daarmee kan het schip zonder draaiende motoren een nacht ergens liggen.” ‘We denken na over een efficiency-index voor superjachten’ ENERGIEBESPARING De Voogt NA zorgt ook voor ‘peak shaving’. “Dat is het afvlakken van de piekbelasting van de generatoren”, aldus Schouten. “Door ze in het ideale werkgebied te laten draaien kun je een brandstofbesparing bereiken van 10 tot 15 procent. Op het gebied van energiebesparing wordt veel bereikt door toepassing van led-verlichting, isolatie en zuiniger airco’s. De restwarmte van generatoren weten we te benutten voor het opwarmen van zwembaden. Afval aan boord wordt verwerkt en opgeslagen en afvalwater wordt gezuiverd. Veel van dergelijke innovaties kunnen op breder niveau in de industrie worden gebruikt.” OUT OF THE BOX De voortstuwing van de 83 meter lange Savannah is bijzonder. In plaats van de gebruikelijke twee schroeven is dit schip JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 13

IN 2013 WAS DE MADAME GU, GEBOUWD IN MAKKUM, MET EEN LENGTE VAN 99 METER HET GROOTSTE SUPERJACHT DAT FEADSHIP TOT DAN TOE BOUWDE. Foto Feadship uitgerust met een schroefas met een grotere schroef. Daarachter zit een 360 graden draaibare pod. De schroeven zijn contra-roterend, wat een groter rendement geeft. De hoofdmotor maakt minder toeren en is daardoor zuiniger. Deze configuratie heeft de naam ‘Breath’ meegekregen. Schouten: “We hebben dit ruim 10 jaar geleden al onderzocht. Het idee komt voort uit een concept presentatie die we elk jaar houden en waar out of the box prototypes worden gepresenteerd. Daarin kunnen we onze eigen creatieve ideeën kwijt.” Uiteraard wordt er ook veel aandacht besteed aan het optimale zeegangsgedrag van de schepen. Om het comfort voor de opvarenden te verhogen heeft De Voogt een systeem ontwikkeld aan de hand waarvan de kapitein de ideale koers en ankerpositie kan kiezen. Schouten: “Radargegevens over de golfhoogte en -richting worden gecombineerd met de berekeningen over het gedrag van het schip en herleid tot de ideale hoek en positie van de boot. Juist het nietgebruikte spectrum van de radar, de ruis die wordt gefilterd, wordt nu benut. Er is veel mogelijk in de wereld van 14 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 superjachten. Dat maakt ons werk ook zo boeiend.” KLANT DOORGRONDEN Een superjacht is een bijzonder product. Het is een van de grootste individuele investeringen van de eigenaar. En een waarin zijn smaak, voorkeur en wensen tot uiting komen. Om de wens van een klant te vertalen in een tastbaar product dat bij hem past, is het van essentieel belang die klant te doorgronden en precies te weten wat hij wil. Daartoe heeft De Voogt een aanpak ontwikkeld om iemands voorkeuren te weten te komen, qua smaak, belangstelling, vormtaal, auto’s, architectuur en noem maar op. Pas als dat ‘DNA’ van de klant en zijn wensen bekend zijn, kan er een passend ontwerp worden gemaakt. “De jachten die De Voogt ontwerpt, zijn allemaal custom built”, vervolgt Schouten. “Elke klant krijgt een uniek product. Jaarlijks maken we enkele tientallen voorontwerpen. We beginnen met ruwe schetsen en die worden dikwijls met de hand gemaakt, weliswaar digitaal, maar nog echt als schets. Niet al die voorstellen komen tot uitvoering, maar uiteindelijk leidt een aantal tot een order. Na de eerste schetsen maken we 3D-aanzichten en vervolgens een 3D-model, renderings en animaties. HOOFD ONTWERPAFDELING RONNO SCHOUTEN: ‘ER IS VEEL MOGELIJK IN SUPERJACHTEN. DAT MAAKT ONS WERK BOEIEND.” Foto Laurens van Zijp Soms maken we een 3D-print van het ontwerp. Een volgende stap is een 3D-model waar je doorheen kunt bewegen, bijvoorbeeld met virtual reality. Dat geeft de klant een realistische indruk van de afmetingen en indeling. Voor onszelf is het een hulpmiddel om de ruimtes te beoordelen.”

INTEGRATIE VAN DISCIPLINES Als na een voorontwerp een bouwcontract wordt getekend, wordt ook de afdeling Engineering erbij betrokken voor de technische uitwerking. Die afdeling kent vijf vakdisciplines, te weten scheepsbouw, constructie, interieur, exterieur en scheepsinstallaties. Schouten: “De integratie van alle disciplines is belangrijk, dus tussen exterieur, interieur, constructie, werktuigbouw (scheepsinstallaties) en niet te vergeten de naval architecture. Het mag dan custom built zijn, we werken wel op een gestandaardiseerde manier. Alle informatie kan in het 3D-model worden gedeeld.” De bouw van een superjacht is een meerjarenproject. Pakweg een half jaar nadat de engineering is begonnen, wordt begonnen met de bouw van de romp en opbouw en dan lopen die processen gelijk op. Ongeveer anderhalf jaar na ondertekening van het contract is het casco klaar voor afbouw, wat nog anderhalf tot drie jaar kan vergen, afhankelijk van grootte en complexiteit. Planning en procesbewaking over zo’n lange periode zijn cruciaal. Er is voortdurend overleg met vertegenwoordigers van de eigenaar, de werf, toeleveranciers en dergelijke, zonder dat er ruis ontstaat. Schouten: “We gebruiken de zogenoemde ‘concurrent design’ methodiek. Een techniek die we geleerd hebben van het European Space Agency, waar concurrent design wordt gebruikt voor de bouw en lancering van satellieten. Als we overleg hebben met alle stakeholders, ziet iedereen het 3D-model van het schip op het scherm en kunnen we live aanpassingen aanbrengen en direct afstemmen. Het is een grote efficiencyslag en voorkomt misverstanden.” TOEKOMST Schouten ziet toekomst voor alternatieven van de dieselhoofdmotor, mogelijk brandstofceltechnologie of waterstof. LNG is als brandstof nog niet geschikt voor jachten, maar zou dat op termijn wel kunnen worden. In 2018 ging het superjacht Anna te water, met 110 meter lengte voorlopig het grootste Feadship ontwerp. Dit schip heeft niet de klassieke voortstuwingslijn met hoofdmotor-schroefas-schroef, maar heeft een elektromotor die de schroef aandrijft. Mocht een nieuwe motortechnologie doorbreken, dan zou de diesel vervangen kunnen worden. Schouten: “We denken na over een efficiency-index voor superjachten wereldwijd en houden dit jaar een conferentie over dat onderwerp. Het lastige is: waar relateer je dat aan? In de vrachtvaart kun je uitgaan van gewicht per vervoersmijl, maar voor superjachten gaat dat niet op. Je zou kunnen denken aan vierkante meters interieur of het aantal gasten. Wij hebben het initiatief genomen voor de conferentie. Ook dat hoort bij de leidende rol van Feadship.” www.devoogtnavalarchitects.nl DOOR LAURENS VAN ZIJP De Voogt Naval Architects kent een lange historie. In 1913 begon Henri Willem de Voogt de Haarlemsche Yachtwerf en in 1922 werd ‘Ingenieursbureau voor de scheepsbouw H.W. de Voogt’ opgericht. Het bureau was onder meer betrokken bij het koninklijke jacht Piet Hein, dat in 1937 te water ging bij Scheepswerf G. de Vries Lentsch in Amsterdam. Het was het nationale geschenk van de Nederlandse bevolking aan prinses Juliana en prins Bernhard ter gelegenheid van hun huwelijk. In 1949 – dus dit jaar 70 jaar geleden – werd Feadship, First Export Association of Dutch Shipbuilders, opgericht. Daarin werkte De Voogt onder meer samen met Koninklijke De Vries Scheepsbouw in Aalsmeer en Royal Van Lent Shipyard in Kaag. Het was de stap naar de bouw van superjachten in ons land. In de jaren negentig namen De Vries en Van Lent het ontwerpbureau over van Frits de Voogt. DE DESIDEROSO IS EEN VOORBEELD VAN EEN OUT-OF-THE-BOX PROTOTYPE. IN VRIJE CONCEPTEN ALS DIT KUNNEN ONTWERPERS AL HUN CREATIVITEIT KWIJT, TERWIJL HET KLANTEN KAN PRIKKELEN. Tekening Feadship MET EEN TEKENING VAN HENRI WILLEM DE VOOGT WERD HET ONTWERP VAN HET KONINKLIJK JACHT PIET HEIN IN JANUARI 1937 IN DE WATERKAMPIOEN AANGEKONDIGD. Bureau met lange historie JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 15

TESTED IN THE HARSHEST LAB ON THE PLANET From the freezing turmoil of the southern ocean to monsoon rains and equatorial heat, the Volvo Ocean Race puts boats and their crews through the most extreme sailing environments in the world. Working in coordination with the recent Volvo Ocean Race, AkzoNobel has tested their new Awlgrip HDT Clearcoat on every race boat in the fleet to ensure durability, color retention and outstanding gloss in even the harshest conditions. Choose Awlgrip HDT – the clearcoat with proven performance, developed for the toughest conditions and available now for your boat. awlgrip.com facebook.com/awlgripfinishes twitter.com/awlgrip All trademarks mentioned are owned by, or licensed to, the AkzoNobel group of companies. © AkzoNobel 2019. Image © Thierry Martinez / team AkzoNobel 9587/0119 instagram.com/awlgripfinishes

PLOEGEN, EGGEN, ZAAIEN EN OOGSTEN COLUMN DOOR PIETER TIMMERS, FORWARD MANAGEMENT Van propaganda naar influencer marketing Influencer marketing is weer zo’n term uit het vakjargon van marketeers en wat er mee bedoeld wordt, laat zich gemakkelijk raden. Een tvpersoonlijkheid die boodschappen doet bij een bekende supermarkt. De kunst van het marketingvak is tussen de oren van de consument zien te komen en hem ertoe bewegen een product of dienst te kopen. Om in beeld te komen werden vroeger folders en advertenties in bladen gebruikt, later radio- en tv-spotjes en tegenwoordig kan dat ook met social media. Marketing is ruim een eeuw geleden uit de Verenigde Staten komen overwaaien. Daar was sprake van een overproductie van tarwe waar een afzetmarkt voor gevonden moest worden. ‘Market-getting’ noemde men het en daaruit ontstond het woord ‘marketing’. Niet slechts het bedrijfsleven probeerde de consument te verleiden, ook politiek en kerk deden dat, maar met aangepaste strategieen. We weten inmiddels dat die strategieën persoonsgericht moeten zijn en minder productgericht. Een belangrijke bouwsteen voor de marketing werd ruim een eeuw geleden geleverd door de Ierse dichter/ schrijver Oscar Wilde (1854-1900), die het volgende zei: ‘Mensen zijn niet zichzelf Gedachten zijn andermans meningen Hun leven is een imitatie Hun passies een citaat’ Met deze uitspraak liet Wilde zien hoe ontvankelijk en gemakkelijk beïnvloedbaar de consument is. Zonder dat hij het wist, legde hij de basis voor de neuromarketing. Je moest je richten op het primitieve deel van het brein van de onwetende consument, het onbewuste. Ook een schrijver/dichter wil de lezer als het ware pakken en meevoeren in het verhaal. Je moet inspelen op het sentiment in combinatie met een optimale afstemming van moment en omstandigheden. PROPAGANDA Een methode nog ouder dan de marketing, was ‘propaganda’ om de consument te beïnvloeden. Van Dale noemt als betekenis: ONBEWUSTE VERLANGENS Bernays leerde het Amerikaanse bedrijfsleven hoe dit mensen kon laten verlangen naar producten die ze wensten, in plaats van naar spullen die ze nodig hadden. De theorie daarachter was het verbinden van (massaproductie) artikelen aan de onbewuste verlangens van het grote publiek. Tactieken die – met dank aan Bernays – in die tijd hun oorsprong vinden, zijn bijvoorbeeld: • Grootschalige pr-stunts. • Het verbinden van beroemdheden en producten (zie aanvang). • Het erotiseren van artikelen zoals sigaretten. • Producten presenteren als logisch overeenkomend met een bepaald imago (bijvoorbeeld rokende vrouwen met een imago van vrijheid en zelfstandigheid). ‘systematische werkzaamheid om aanhangers te winnen voor zekere principes’. Vaak minder ethisch van aard en gebezigd door populisten. Met andere woorden: ‘Het doel heiligt de middelen’. De Oostenrijker/Amerikaan Edward Louis Bernays (1891-1995) legde zich met zijn bedrijf toe op het toepassen van propaganda, wat later tot public relations werd omgedoopt. Hij gebruikte een interpretatie van Sigmund Freuds’ (oom van Bernays) theorie van de psychoanalyse en paste die in de jaren twintig voor het eerst als tactiek toe op het grote Amerikaanse publiek. Het doel was manipulatie van het onderbewustzijn. Dat propaganda al oud is, blijkt uit het feit dat het Vaticaan onder paus Urbanus VIII in 1627 het ‘Collegium de Propaganda Fide’ oprichtte. Hier werd onderricht aan missionarissen gegeven om effectiever zieltjes voor de kerk te kunnen winnen. OSCAR WILDE: “GEDACHTEN ZIJN ANDERMANS MENINGEN”. Foto Napoleon Sarony Bernays bedacht ook dat zijn tactieken ruimer toepasbaar moesten zijn dan om een afzetmarkt te creëren. Dat uitte zich in politieke denkbeelden, die met name neoconservatief Amerika omarmde. De Amerikaanse presidenten Coolidge en Hoover, respectievelijk de 30e en 31e president, kwamen aan de macht mede dankzij de hulp van Bernays. NEPNIEUWS De massamedia, denk aan Facebook, Instagram en Twitter, distributiekanalen voor propaganda, zijn geëvolueerd tot kapitalistische organisaties wier rol in het publieke debat is verschoven van het verspreiden van betrouwbare informatie tot het kneden van de publieke opinie. De publieke sfeer is niet – machtsvrij – meer. Het door de massamedia gecreëerde beeld, is alleen nog slechts schijn in het publieke domein. Feit en fictie (nepnieuws) zijn steeds moeilijker van elkaar te onderscheiden. TUSSEN DE OREN Wat betekent het voor marketing als de leugen zich net zo gemakkelijk laat verkopen als de waarheid? Het antwoord daarop is niet gemakkelijk te geven. Met marketing en een BN’er die zegt dat uw product en service de beste op deze aarde zijn, maken we de meeste kans ergens tussen de oren van de potentiële klant te komen. Boten en jachtbouwers zijn veelbesproken thema’s aan de stamtafel in kroeg en watersportvereniging, dus zorg voor een onberispelijke PR. U bent slechts wat anderen over u te vertellen hebben en voor hen is dat de waarheid. Bron: De spektakelmaatschappij; Guy Debord (1967) Propaganda; Edward L. Bernays (1928) JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 17

VOLVO PENTA SLUIT AAN ALS SPONSOR Boat Builder Awards: kansen voor Nederlandse werven De uitreiking van de Boat Builder Awards vindt in november voor het vijfde achtereenvolgende jaar plaats in Amsterdam. Het evenement wordt georganiseerd door het maritieme vakblad International Boat Industry (IBI) en METSTRADE. Internationaal staan de prijzen in een hoog aanzien en grote spelers verdringen zich om genomineerd te worden, cq. te winnen. Maar de Nederlandse jachtbouwindustrie speelt hier om onbekende redenen nog geen rol van belang bij. Irene Dros, directeur Maritime METSTRADE RAI Amsterdam, vertelt er meer over: “Het ontwerpbureau Vripack heeft in 2016 een prijs gewonnen voor innovaties in het productieproces en in 2017 was KM Yachts genomineerd voor een technische innovatie, maar verder kwamen Nederlandse bedrijven er de afgelopen vier jaar niet aan te pas. Dat komt simpelweg omdat Nederlandse toeleveranciers en jachtbouwers niet genomineerd worden. Ze hebben wereldwijd een vooraanstaande positie, dus aan hun kwaliteit kan het niet liggen.” De inschrijving voor nominaties is inmiddels geopend op de website van de Boat Builder Awards. Dros: “Op de website zijn alle bijzonderheden te lezen over de verschillende awards en de samenstelling van de jury onder leiding van IBI. De kern van het bestaan van METSTRADE wordt gevormd door de jachtbouwers en de Boat Builder Awards zijn er om hen te eren. Ze kunnen elkaar nomineren, een toeleverancier kan het doen, en ze kunnen zelfs zichzelf nomineren voor projecten die uniek in hun eigen soort zijn. Een aantal awards wordt toegekend voor de beste samenwerking tussen jachtbouwers en hun toeleveranciers.” SPONSORING Bij de sponsors van de verschillende categorieën awards heeft Volvo Penta zich vorige week als laatste aangesloten. De Zweedse fabrikant van scheepsmotoren neemt de categorie ‘International Distributor or Dealer Development’ voor zijn rekening. “Volvo Penta is er trots op een award te kunnen sponsoren voor leadership in de jachtbouwwereld”, aldus Johan Inden, die aan het hoofd staat van de afdeling marine leisure van Volvo Penta en president is van Volvo Penta in Europe. “De vooruitgang in internationale distributie en de ontwikkelingen bij dealers zijn essentieel voor de groei van onze sector.” “De komst van Volvo Penta als sponsor is een krachtige ondersteuning van dit netwerk event voor de jachtbouwindustrie”, aldus IBI-hoofdredacteur en juryvoorzitter Ed Slack. “We bouwen voort op de positieve reacties op de ceremonie van afgelopen jaar en zullen de lat weer hoger leggen om ervoor te zorgen dat het in november weer een gedenkwaardig evenement zal zijn.” SPONSORS Deze ondernemingen hadden zich al eerder gemeld als sponsor: Lumishore, Ultraflex, Fusion, Dometic, Ucina (Italiaanse handelsfederatie), Gurit (composieten) en Marine Resources (recruitment). Er wordt nog één award sponsor gezocht, voor ‘Retail Marketing Initiativefor boat builders and shipyards’. Sponsors kunnen zich ook nog aanmelden voor de ‘pre-dinner’-drinks en de champagne voor de award-winnaars. Stoffenfabrikant Sunbrella sponsort reeds de drankjes voor het eten. Raymarine, de afgelopen vier jaar hoofdsponsor van de Boat Builder Awards, heeft bekendgemaakt dit in ieder geval te blijven in 2019 en SPANNEND MOMENT BIJ DE UITREIKING VAN DE BOAT BUILDER AWARDS: ‘THE WINNER IS...’. 18 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 BEURSMANAGER IRENE DROS: “EEN EXTRA FEESTELIJK PROGRAMMA OM HET VIJFJARIG BESTAAN VAN DE BOAT BUILDER AWARDS TE VIEREN.” Foto RAI Amsterdam

2020. Grégoire Outters, vice-president en general manager van FLIR’s Maritime segment, waar Raymarine deel van uitmaakt: “Dit prestigieuze internationale event geeft waardering aan excellente prestaties in de jachtbouwindustrie. Innovatie speelt een sleutelrol en de awards bieden het perfecte platform om bedrijven en mensen te belonen die continu hun grenzen verleggen. Ze zijn inspirerend en hun bijdragen worden welverdiend erkend.” EXTRA FEESTELIJK Op 19 november zal de overdekte binnenplaats van Het Scheepvaartmuseum weer plaats bieden aan mooi gedekte tafels voor maximaal 375 dinergasten, voor een groot deel bezoekers en deelnemers aan METSTRADE, die per rondvaartboot van de RAI naar Het Scheepvaartmuseum worden vervoerd. Dros: “We gaan er met entertainment een extra feestelijk programma van maken om het vijfjarig bestaan te vieren. Voor het eerst wordt de mogelijkheid geboden om na het eten aan tafel te blijven zitten om na te borrelen. We kregen signalen dat deelnemers ook op deze avond graag willen netwerken. Het museum bezoeken is trouwens ook mogelijk. Het is gewoon een heel leuke avond!” www.boatbuilderawards.com TEKST EN FOTO’S RENS GROENENDIJK DE CATEGORIEËN VAN DE BOAT BUILDER AWARDS EN SPONSORS OP EEN RIJTJE: Raymarine: Headline sponsor Lumishore: Collaborative Solution between a Superyacht Builder (over 24m) and its Supply Chain Partner Ultraflex: Collaborative Solution between a Production Boat Builder and its Supply Chain Partner for vessels under 24m Fusion: Dometic: UCINA: Gurit: Innovative On-Board Design Solution Innovation in a Production Process Environmental Initiative Rising star Marine Resources: Best Apprenticeship or Training Scheme Volvo Penta: International Distributor or Dealer Development Side-Power: Lifetime Achievement Sunbrella: After-dinner drinks THE SHIPYARD BIJ HET SUPERYACHT PAVILLION IS EEN SPECIALE PLEK OM TE NETWERKEN, VOOR BEZOEKERS EN EXPOSANTEN HEEL BELANGRIJK TIJDENS METSTRADE. DRINGEN BIJ METSTRADE METSTRADE 2019 wordt gehouden van 19 tot 21 november in het beurscomplex RAI Amsterdam. Dat lijkt nog ver weg, maar nu reeds is het overgrote deel van de stands geboekt. Al tijdens de beurs in 2018 tekenden maar liefst 1.100 exposanten in voor de volgende editie van de internationale vakbeurs. Om nog gebruik te kunnen maken van de Early Bird korting meldden zich in de periode tot maart nog eens 200 standhouders. “Vroegtijdig boeken is niet alleen economisch aantrekkelijk door het prijsvoordeel, exposanten willen ook op een specifieke plaats staan”, aldus beursmanager Irene Dros van RAI Amsterdam. Een groot aantal van de bedrijven die opnieuw boekten is afkomstig uit het SuperYacht Pavilion, dat afgelopen jaar uitbreidde naar drie hallen en The Shipyard, een speciaal voor de sector gereserveerd gebied voor netwerken en afspraken. Een van de vroegboekers, Suzanne Blaustone, Chief Executive van het Britse Barton Marine, dat uitrusting voor zeilboten levert: “METSTRADE is voor ons het hoogtepunt van het jaar omdat we het grootste deel van onze klanten van over heel de wereld ontmoeten. We hebben al vroeg geboekt omdat er geen andere beurs is met zo veel bedrijvigheid, plezier en betrokkenheid voor professionals in de maritieme wereld.” Hendrik van der Linden, sales director bij Lewmar: “METSTRADE was zeer succesvol voor Lewmar omdat we niet alleen onze belangrijkste klanten ontmoetten, maar ook in contact kwamen met kleinere werven. Er was veel optimisme, met veel nieuwe projecten. Het was inspirerend om te zien dat een nieuwe generatie vakmensen bij ons langs kwam. Het is geweldig om over hun innovatieve visie te horen en de manier waarop ze nieuwe technologie omarmen.” DE JUISTE BEZOEKERS Exposanten blijken uit onderzoek door de beursorganisatie vooral tevreden te zijn over de diversiteit van de bezoekers. Voor het eerst verwelkomde METSTRADE in een grote groep handelsadviseurs van ambassades uit 37 landen. In 2018 telde men 26.052 bezoeken door 16.716 bezoekers, vijf procent meer vergeleken met 2017; sinds jaren is het een stijgende lijn. De laatste editie van METSTRADE telde een sterk gestegen aantal bezoekers uit de VS, Italië en Denemarken, plus opkomende landen in de pleziervaartsector, inclusief de Verenigde Arabische Emiraten en Rusland. Uit Nederland kwamen ook meer bezoekers, vooral van grote ondernemingen. Het aantal landenpaviljoens is afgelopen jaar door de deelname van Denemarken gegroeid tot negentien. Julie Balzano, Sr. Director Export Development van de US National Marine Manufacturers Association (NMMA) vond het een geweldige beurs: “De kwaliteit van de kopers viel onze exposerende leden op. Het USA Pavilion is ook in 2019 van de partij, het is een ‘must-attend event’ voor NMMA-leden.” www.metstrade.com JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 19

KORT NIEUWS Elektrisch varen met Exalto Technische groothandel Exalto heeft in eigen huis een elektrisch voorstuwingsysteem ontwikkeld onder de naam Hollex Electric Propulsion. De in Nederland geproduceerde Hollex EP-motoren van 4,0 kW, 7,5 kW en 10,0 kW drijven de schroefas direct aan. Henk-Jan Tolsma is bij Exalto de productspecialist op dit terrein. “We mikken hiermee op de vervangingsmarkt, maar het systeem is ook voor nieuwbouw zeer geschikt. Losse componenten van elektrische voortstuwingssystemen verkopen wij al jaren. De kennis en ervaring die we in huis hebben, maken het mogelijk een complete elektrische aandrijflijn aan ons leveringsprogramma toe te voegen.” “Een belangrijk verkoopargument is dat we de installatie geheel op de wensen van de klant af kunnen stemmen. Het advies over de keuze van de juiste componenten wordt nogal eens onderschat. Wil de klant heel de dag gaan toeren, of maakt hij of zij alleen korte tripjes, wordt er gevaren op groot open water? Op basis van het gebruik kan je dan het juiste type accu adviseren. We kijken ook naar de beschikbare ruimte voor de accu’s en de gewichtsverdeling.” In de vervangingsmarkt worden diesels regelmatig vervangen door elektromotoren. “Wij kunnen op basis van het gewicht Vetus D-Line voor waterverplaatsers Met de nieuwe Vetus D-Line common-rail dieselmotor, gebaseerd op common-rail industriemotoren van Deutz met ECU motormanagement, wordt gemikt op waterverplaatsende schepen. De 140 pk 4 cilinder motor (4.040 cm3) maakt weinig toeren (max. 2.400 omw./min.), prettig bij het afleggen van lange afstanden. Het hoge vermogen en dito koppel maken de diesel zeer geschikt voor power hydraulica. De motor, die voldoet aan de laatste RCD II emissie-eisen, heeft een CAN bus systeem volgens SAEJ1939 protocol, maar werkt ook met NMEA 2000. Net als de huidige M-Line motoren is ook de D-Line uitgevoerd met een watergekoelde bovenkap. www.vetus.com van het schip, de lengte van de waterlijn en het toerental berekenen of de schroef bij het systeem past, of dat de spoed iets verzet moet worden”, aldus Tolsma. Vooralsnog zijn de motoren gericht op het voorstuwen van sloepjes, kajuitbootjes en kleine zeilboten. “Er staat ook een 20 kW op ons programma, maar de ontwikkeling daarvan duurt nog even.” En de naam Hollex, waar komt die vandaan? Tolsma: “We voeren een hele reeks eigen producten onder die naam, het is simpelweg de samentrekking van Holland en Exalto.” www.exalto.nl Boot Holland Volgens het persbericht van de organisatie was Boot Holland 2019 een succes, waren bezoekers tevreden over het aanbod en deden standhouders goede zaken. Zo verkocht Vedette op de eerste dag een schip en ook Rivéra Nautic, dealer van Maxima sloepen en tenders, verkocht boten. Wie over de beurs liep, zag echter ook een ander beeld; een ruim ingedeelde beursvloer, met onder andere twee skûtsjes en een statenjacht als aardige vulling. De steiger met stalen motorboten oogde kleiner en telde veel gebruikte schepen. Lang niet alle bekende motorbootwerven waren aanwezig, terwijl die wel meedoen aan Motorboot Sneek. Nieuw was het Houseboat paviljoen, een segment dat steeds meer belangstelling kent. De 30e editie van Boot Holland is 7 t/m 12 februari 2020. De organisatie meldt ‘de vernieuwingen en veranderingen in de watersportbranche te blijven volgen om vanuit dit oogpunt de beurs de komende edities verder te optimaliseren en de juiste koers in te zetten’. www.boot-holland.nl JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 21

NIEUWSTE LIJN KRACHTIGE COMMON RAIL MOTOREN > 150-170-195-230-250 PK4LV Serie Zinder Boats SCHOON & STIL, hoogste KOPPEL tijdens ACCELERATIE De krachtigste in zijn klasse CLEAN INTERCONNECTIVE QUIET POWERFUL FUEL EFFICIENT PROVEN MARINE TECHNOLOGY www.yanmarmarine.com BEST IN CLASS B

KORT NIEUWS Deining moet De ANWB stopt na 92 jaar met de Waterkampioen. Het komende aprilnummer is de laatste uitgave. Aan dit besluit liggen twee redenen ten grondslag, volgens eindredacteur Arno Beuken. “De oplage is te laag geworden, in verhouding tot de overheadkosten. Bovendien heeft de ANWB eerder al strategische keuzes gemaakt om bredere doelgroepen te bedienen.” In 2013 ging De Waterkampioen terug in frequentie; van veertiendaags naar maandelijks. De ANWB verkleinde nadien het watersportportfolio. Zo werd onder andere de Watersportadvies dienst opgeheven, en werden het Internationaal Certificaat Pleziervaartuigen (ICP) en de watersport-app verkocht. Redactieleden van De Waterkampioen hebben geprobeerd de titel over ten nemen, maar dat is niet gelukt. Beuken: Waterkampioen opvolgen “De naam ‘kampioen’ wil de ANWB niet kwijt, omdat het bondsblad zo heet, en het ook voorkomt in de Kampeer en Caravan Kampioen.” Door de aangescherpte wetgeving is het niet mogelijk voor de ANWB om het abonneebestand van de hand te doen. Samen met redacteur Jim Post wil Beuken een nieuw blad opzetten, onder de titel ‘Deining Magazine’. Ze zijn op de HISWA Amsterdam Boat Show een campagne begonnen om abonnees te werven. De drempel is 7000 abonnees voor het besluit om al of niet door te gaan. Deining Magazine wordt een maandelijks gedrukt watersporttijdschrift en zal ook online en op social media actief zijn. Deining wil samenwerken met YachtFocus, het platform voor tweedehands boten in Nederland. www.deiningmagazine.nl Elektrische versie van Easy-Cabrio Poelgeest Yachting heeft een elektrische versie van het Easy-Cabrio systeem op de markt gebracht. Met een schakelaar kan de buizenconstructie van de cabriokap op spanning worden gebracht, of juist iets worden gelost om bevestigingspunten en ritsen van de kap los of vast te maken. Een uitkomst voor booteigenaren die geen kracht meer hoeven te zetten. Per kant is de drukkracht 50 kilo en is de uitslag 15 centimeter. Het elektrische systeem is fraai in de onderste buizen weggewerkt; meer dan een verdikking in de buizen en een kabeldoorvoer zijn niet te zien. De set kan worden gebruikt voor buizen van 22 en 25 mm en de inbouwlengte is 85 cm. Eerder bedacht Cees Juffermans van Poelgeest Yachting een handbediende uitvoering om de buiskap te spannen, met hendels. Die is verkrijgbaar vanaf € 295,-. De elektrische versie is er van € 895,-. www.easy-cabrio.nl HET EASY-CABRIO SYSTEEM IS ER NU OOK IN EEN ELEKTRISCHE VERSIE. eSailing MonnickendamAndijk Jachtmakelaar Daan Hamburger versterkt sinds 1 maart het team van eSailing. Onder de naam eSailing Monnickendam-Andijk werkt Daan in het gebied Noord-Holland boven het Noordzeekanaal. Hij is EMCi gecertificeerd en HISWA qualified jachtmakelaar en werkt op afspraak vanuit de plaatsen Monnickendam en Andijk. Tevens is hij bestuurslid van de Hiswa sectie Jachtmakelaars. In 2005 is eSailing opgezet door Floris Vos en verkoop vanuit de eigen ligplaats staat centraal, maar wel een moderne wijze. Daarbij werken zelfstandige makelaars onder de vlag van eSailing en zij hanteren dezelfde werkwijze. www.esailing.nl ZO KAN HET NIEUWE MAGAZINE DEINING ER UIT KOMEN TE ZIEN. JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 23

KORT NIEUWS KD Propulsions presenteert gas-buitenboordmotor Bij KD Propulsions in Urk weten ze alles van boten, motoren en aandrijvingen. Het bedrijf van botenbouwer Egbert van Veen en motorenspecialist Niels Rozenda is officieel en volledig gecertificeerd dealer van onder andere Mercury Marine, Suzuki Marine, Mercury MerCruiser en Mercury Diesel. Een bijzondere buitenboordmotor uit het assortiment is de Mercury F5, die op ‘standaard’ propaan draait zoals ook wordt gebruikt in boten, caravans en op de camping. Propaan geeft een schone verbranding met een wel tot 30% lagere uitstoot in vergelijking met benzine. Een automatische propaan-afsluitklep maakt de installatie veilig en betrouwbaar. De gasbuitenboord is erg zuinig. Met een standaard 10 kg fles is gemiddeld 10 uur varen bij 5000 toeren mogelijk. Deze krachtige 5 pk tweecilinder motor heeft 123 cc cilinderinhoud, levert werkelijk 5 pk en weegt 27,2 kg in de standaarduitvoering. Behalve als kort- of langstaart is deze motor ook te verkrijgen als SailPower model met speciaal gevormde uitlaat, werkschroef en 4 Ampère (50 Watt) laadspoel voor het opladen van accu’s. Ideaal voor zeilboten. www.kdpropulsions.nl HISWA beurs: positieve reacties De afgelopen HISWA Amsterdam Boat Show was een succes, zo meldt de organisatie. Een bezoekersaantal wordt niet genoemd; het persbericht spreekt van ‘tienduizenden bezoekers’. Uit de eerste onderzoeksresultaten blijkt dat meer dan de helft van de bezoekers aanschafplannen heeft voor de op de HISWA tentoongestelde producten. Exposanten hebben goed verkocht, aldus de beursorganisatie. Ook de HISWA Sport Xperience was een succes voor de jongste bezoekers, die tot 16 jaar gratis naar binnen mochten. Tijdens de beurs hebben ruim 3.000 kinderen tussen 6 en 16 jaar, waaronder zo’n 40 schoolklassen uit Amsterdam en omstreken, verschillende sporten uitgeprobeerd, zoals zeilen, stand up paddling, golfen, bmx, hockey, volleybal en golfsurfen. AANKOOPBEREIDHEID Beursmanager Gertjan Roos: “De aankoopbereidheid onder de bezoekers is hoog. Meer dan de helft van de bezoekers geeft aan concrete aanschafplannen te hebben voor het komende jaar. Bij circa twee op de tien bezoekers met aanschafplannen of aankopen gaat het om een bedrag van meer dan 10.000. De exposanten hebben een goede beurs gedraaid en we horen veel positieve reacties.” Zo’n 250 bedrijven hebben deelgenomen aan de HISWA Amsterdam Boat Show. Vincent Stoop van Enkhuizensloep: “We hebben heel veel leuke afspraken gehad, veel serieuze bootjesmensen gesproken, boten verkocht en nog veel in de pijplijn. Dennis Hennevanger van Saffier Yachts nam voor de 21e keer deel. 24 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 Foto Rens Groenendijk

KORT NIEUWS Haisma levert ook diesel-elektrisch Haisma scheeps- en industriemotoren in Harlingen is ruim 25 jaar officieel Volvo Penta Marine Center en houdt zich bezig met de verkoop en het onderhoud van aandrijvingen voor de bedrijfsvaart, pleziervaart en industriële toepassingen. Op de afgelopen beurs Boot Holland in Leeuwarden toonde het bedrijf een Volvo Penta diesel in combinatie met een generator (foto). “Het is een D5 van 92 kilowatt”, aldus Mathijs Tanis van Haisma, “die als generatorset 400 volt levert. Deze motor is voorzien van een elektronisch regeling (GAC) zodat hij onder belasting altijd het optimale toerental draait. We leveren standaardsets vanaf de fabriek, maar maken ook sets naar specifieke wensen van de klant, dikwijls in samenwerking met De Ruyter Dieseltechniek in Sliedrecht.” Een diesel-elektrische voortstuwing scheelt natuurlijk brandstofverbruik, wat vooral in de beroepsvaart een zwaarwegende factor is. Met in serie geschakelde sets is bovendien beter in te spelen op het benodigde, telkens variërende vermogen aan boord. Wanneer er meerdere motoren zijn geplaatst, dan is het onderhoudsinterval zo te sturen dat de motoren nooit tegelijk stil hoeven liggen voor een onderhoudsbeurt. Naast leverancier van nieuwe motoren is Haisma ook de specialist in de motorenreparatie en -revisie. Klanten kunnen via de Volvo Marin Parts Europe webshop vrijwel alle Volvo Penta onderdelen en accessoires dag en nacht online bestellen. www.haismascheepsmotoren.nl www.marinepartseurope.com HISWA-PRODUCT VAN HET JAAR RUIM 3.000 SCHOOLKINDEREN MAAKTEN OP DE BEURS KENNIS MET WATERSPORT. Foto Rens Groenendijk “De beurs is fantastisch gegaan, ver boven mijn verwachting, we hebben zes schepen verkocht. Ik hoop dat dit een stimulans is voor andere botenbouwers en -importeurs.” Rolf Wimmers van Tiger Marine: “Dit jaar was beter dan vorig jaar; het was lekker druk, we hebben veel offertes geschreven, nieuwe contacten opgedaan en een Tiger Marine 850 Topline inclusief Suzuki 350 pk verkocht.” HONDA-PROMOTIE Om Honda buitenboordmotoren extra onder de aandacht te brengen had de Japanse fabrikant een groot deel van hal 3 afgehuurd. Een tiental leveranciers/bouwers van kleine boten was door Honda met een zeer laag tarief verleid om er te exposeren, zodat een grote diversiteit aan toepassingen van de buitenboordmotoren te zien was. Het aanbod van sloepen en tenders in hal 7 was overweldigend groot. Potentiële kopers konden zich hier prima oriënteren, omdat de belangrijkste spelers allemaal aanwezig waren. In samenwerking met uitgeverij ‘Daemes op de golven & Heeren op het water’ werd ‘Expeditie Sloep’ georganiseerd, waarmee belangstellenden een koopadvies kregen op basis van criteria waaraan hun droomboot moest voldoen. www.hiswarai.nl De Shakespeare Galaxy Infl8 is uitgeroepen tot HISWA-Product van het Jaar 2019. Het is ‘s werelds eerste opblaasbare noodVHF-antenne, met een lengte van 1,5 meter en 3 dB een veel groter bereik biedend in vergelijking met standaard kleine spiraalvormige antennes. Een jury, onder voorzitterschap van Guido Beekmann, maakte de winnaar bekend tijdens de opening van de HISWA Amsterdam Boat Show. De jury voorziet dat de Galaxy Infl8 voor een brede doelgroep toepasbaar is: van kanovaarder tot in reddingsvlotten. Het kan met de bijgeleverde connectoren ook aangesloten worden op handheld equipment. De Galaxy Infl8 werkt ook als AIS-antenne. De antenne wordt opgeborgen in een handzaam pakje; een koolzuurgaspatroon zorgt voor het opblazen. Het product won reeds de DAME-award in de categorie Lifesaving and safety equipment op de METS 2018. De Galaxy Infl8 wordt in Nederland op de markt gebracht door ASA Boot Electro. Volgend jaar vindt de HISWA plaats van woensdag 11 t/m zondag 15 maart 2020. JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 25

Proud partner of Vanquish Yachts From sketch to endproduct • 3D design • Robot milled shaping CNC cutting and stitching • Endless upholstering possibilities www.coverworks.nl CoverWorks Perfection

KORT NIEUWS Best Boats: primeurs jet-tenders Pirelli Pirelli heeft een nieuwe lijn jet-tenders van 2,9 meter tot en met 4,5 meter die met kleuren en stoffering in kunnen spelen op de styling van het moederschip. Naast het reeds bestaande model J33 (3,3 meter lang, geschikt voor vier personen), zijn dit jaar drie nieuwe modellen op de markt gebracht. De J29 is 2,9 meter lang, (voor drie personen), de J39 is 3,9 meter lang (vijf personen) en de 4,5 meter lange J45 biedt plaats aan zeven personen. De boten worden in licentie geproduceerd door TecnoRib in Italië. Het idee is dat deze tenders niet alleen gemakkelijk in davids achterop een jacht meegenomen kunnen worden, maar dat deze ook in tendergarages passen van vele merken jachten. Pirelli biedt een uitgebreide kleurkeuze voor zowel de rubberen tubes, de stoffering en heeft unieke styling details, zoals het bandenprofiel afkomstig van een F1 Pirelli band. Een inboard benzinemotor van 80 tot 100 pk drijft een waterjet aan. In de J45 is een dieselmotor van 110 pk leverbaar. Best Boats International Yachtbrokers is sinds dit jaar importeur van Pirelli tenders in de Benelux en Duitsland. De jet-tenders en andere snelle boten uit het oeuvre van Pirelli zijn te bezichtigen bij Best Boats aan de Boulevard Nautique Roermond, Maashaven 4 in Roermond. www.pirelli.bestboats.nl Een transparant Raficlad Wood paneel ‘Doorzichtig hout’ van Holland Composites Holland Composites in Lelystad brengt een nieuw product uit: Raficlad Wood. Het zijn transparante composiet panelen die er uitzien als hout. Volgens Bastiaan van Nunen is Raficlad Wood een wereldprimeur. “We zijn nu in staat om de voordelen van composiet wandpanelen te combineren met het uiterlijk van hout en dan ook nog eens doorzichtig. Belangrijkste voordelen zijn de duurzaamheid (UV-bestendig, kleurvast, corrosievrij, chemisch resistent en dus makkelijk te reinigen) en de grote vormvrijheid. Met behulp van een CNC gestuurde waterstraalsnijder kunnen we zowel vlakke E-Tech elektrische aandrijvingen Clouds International in Lopik heeft de elektrische aandrijfsystemen van de Poolse fabrikant E-Tech in het assortiment opgenomen, met vermogens van 1,8 kW tot 20 kW. Er zijn drie varianten: buitenboordmotor, POD (foto) en aandrijving met vaste schroefas. De POD is er ook in een bestuurbare versie. Op zeiljachten kan het systeem (vanaf 4 kW) ook energie opwekken tijdens het zeilen. Daar heeft zeezeiler Peter Hoefnagels ervaring mee opgedaan, gedurende zijn wereldreis met het energieneutrale zeiljacht Ya, dat was uitgerust met E-Tech aandrijving. Ook de buitenboordmotoren met een hybride-opstelling kunnen accu’s opladen. Het kleinste systeem van E-Tech is 24 Volt; de grotere zijn 48 Volt. Clouds International levert complete systemen: aandrijving, besturingssysteem, accu’s en laders. www.clouds.nl JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 27 als door een mal gevormde platen in elke gewenste contour uitsnijden en van bevestigingsgaten voorzien.” De composiet Raficlad Wood panelen zijn kleurecht, corroderen niet, zijn bestand tegen luchtverontreiniging, zure regen en schoonmaakmiddelen. De panelen zijn leverbaar in álle denkbare houtmotieven en -kleuren; vlak of met vrij te bepalen vormen van 2 tot 15 mm dik en met een maximaal formaat van 1.500 x 7.800 mm. www.hollandcomposites.nl/composiet-gevelbekleding-raficlad/

Het zál maar gebeuren... Vaar op zeker Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 www.kuiperverzekeringen.nl

KORT NIEUWS MienSkip met naaf-elektromotor zoekt bouwer In 2016 lanceerde de Friese Stichting Elektrisch Varen (SEFF) het MienSkip project. Het idee was: een voordelig te bouwen ontwerp met een elektrische voortstuwing zou het elektrisch varen voor een grote groep watersporters bereikbaar maken. De boot moest vooral de zelfbouwers aanspreken. Het initiatief kreeg veel aandacht en kon op sympathie rekenen, maar.... Tot een stormloop op het MienSkip model heeft het echter niet geleid. Slechts een handvol boten is daadwerkelijk gebouwd. Toch is er sprake van ontwikkeling. Op de afgelopen Boot Holland lag een exemplaar dat een nieuwe motorisering krijgt. “We passen nu de zogenaamde naaf-elektromotor toe”, vertelt ir. Anne van der Meer, SEFF bestuurslid, “die heeft een groter rendement. Hij zit namelijk rechtstreeks op de schroefas, zonder verlies door een tandwielkast. En door het lage toerental is het mogelijk een grotere schroef toe te passen. Deze grote, langzaam draaiende schroef geeft de grootste efficiencywinst. Een ander voordeel: er is minder accucapaciteit nodig.” De naafmotor is doorgerekend door de alumnivereniging Werktuigbouw Principia van de Universiteit Twente, terwijl de boot is gebouwd door het ROC Friese Poort in Leeuwarden. De SEFF heeft een rekenmodel voor elektrisch varen ontwikkeld, SEFF-sim genaamd, waarmee de maximale vaartijd bij een bepaalde accucapaciteit kan worden berekend. De SEFF ging er aanvankelijk van uit dat de zelfbouwers een markt voor het MienSkip zouden vormen. Nu dat niet zo blijkt te zijn, zoekt men een commerciële partij die MienSkip boten wil gaan bouwen. www.seff.nu www.mienskip.nl EEN MIENSKIP CASCO, UITGEVOERD MET NAAF-ELEKTROMOTOR (RECHTS). Foto Laurens van Zijp Nieuwe zonnepanelen van WhisperPower WhisperPower voegt het WhisperSolar 185 Wp All-Black zonnepaneel en twee WhisperSolar Flex panelen toe aan het assortiment zonnepanelen en laadregelaars. Dit met het oog op een steeds groter wordende vraag naar duurzame mobiele energieoplossingen. Volgens WhisperPower levert een paneel als de WhisperSolar 185 Wp in Noord-Europa gemiddeld tussen 700 en 900 Wh per dag, in de periode van april tot oktober; afhankelijk van de temperatuur, zonuren en opstelling van het paneel. Dit is voldoende om een de accu’s van een boot op peil te houden, voor een kleine koelkast, verlichting, waterpomp, telefoon, tablet, laptop, radio en tv. Hoe dichter bij de evenaar, hoe meer zonuren, hoe hoger de opbrengst zal zijn. De WhisperSolar 185 Wp is een in Europa geproduceerd zwart zonnepaneel opgebouwd uit hoogwaardige monokristallijne zonnecellen met een hoge lichtgevoeligheid. Daardoor brengen ze ook bij weinig licht nog energie op. Het paneel zit in een zwart geanodiseerd aluminium dubbelwandig frame met gaten voor de afwatering dat middels bijpassende bevestigingsconsoles stormvast kan worden gemonteerd. Het geharde glas maakt het paneel slagvast en stijf. WhisperPower geeft 20 jaar garantie op het paneel. Er kunnen meerdere panelen parallel of in serie geschakeld worden om aangesloten te worden op een 12, 24 of 48 VDC accu. WhisperPower adviseert de WP Suntrack Pro 80 MPPT (Maximum power point tracking) laadregelaar te installeren tussen het paneel en de accu. Deze zogenaamde MPP tracker optimaliseert de opbrengst van het paneel door het voltage continue aan te passen aan de veranderende omstandigheden (inval zonlicht en temperatuur). Daarnaast fungeert de WP Suntrack als een meer-traps acculader met temperatuurcompensatie die de accu’s snel en veilig laadt. Er kunnen maximaal zes 185 Wp panelen tegelijk worden aangesloten op de Wp Suntrack 80. www.whisperpower.com JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 29

VERENIGINGSNIEUWS VOOR NIEUWBOUW EN JACHTSERVICE OOM komt met korte praktijkcursussen Het scholingsadviesbureau OOM van de sociale partners in de metaalbewerking gaat korte praktijkcursussen aanbieden. Ruim 500 mkb-metaalbedrijven zijn aangesloten bij OOM en werkzaam in de jacht- en scheepsbouw. OOM onderzocht vorig jaar met hulp van Netherlands Maritime Technology (NMT) en de NJI hoe het in deze branche gesteld is met opleiden en ontwikkelen. Partijen maakten daarover niet alleen een rapport, maar werken ook aan een follow up. Een belangrijk element daarin vormen kortlopende op de praktijk afgestemde trainingen waardoor zittend technisch personeel gericht en op geschikte momenten op onderdelen wordt bijgeschoold. Op 2 april vond bij ROC Friese Poort in Sneek de eerste informatiebijeenkomst plaats voor geïnteresseerde ondernemers, maar ook voor medewerkers. KENNISAVONDEN Deze informatiebijeenkomsten, die door OOM als kennisavonden aangeduid worden, worden georganiseerd in samenwerking met Volvo Penta, Mastervolt en het European Maritime Certification Institute. Via workshops gingen leveranciers in op de laatste technieken op het gebied van motorvoortstuwing en elektrotechniek en de hieromheen gebouwde bijscholingstrainingen. Daarnaast was er ook een workshop gewijd aan toekomstige technische wet- en regelgeving voor jachten, schepen en hun eigenaren. Uiteraard worden deze cursussen gepland in een periode dat het wat rustiger is. Met het oog op de drukte op de werven in het kader van het aanstaande seizoen begon de kennisavond om 17.00 uur en duurde tot circa 20.00 uur. Aan de workshops namen een kleine 60 personen deel, niet alleen ondernemers, maar ook menige monteur en voorman gaven acte de présence. BEKOSTIGING Vanzelfsprekend kwamen in de bijeenkomsten ook de uitgebreide bekostigingsmogelijkheden aan bod voor bedrijven en medewerkers waarop de cao Metaal en Techniek van toepassing. Uit de reacties kon worden afgeleid dat deze vaak uitgebreider en rianter zijn dan menige ondernemer denkt. Een tweede kennisavond wordt op 16 april gehouden in het Maritiem College in IJmuiden. Hiervoor is nog ruimte voor een beperkt aantal deelnemers. Afhankelijk van het aantal nieuwe aanmeldingen zal meer in het zuiden van het land (vermoedelijk regio Werkendam) in de eerste helft van mei een derde kennisavond worden gehouden. Inschrijving voor de kennisavonden kan via www.oom.nl/ activiteiten. Voor het rapport zie www.jachtbouw.nl/ rapport-een-futureproof-jacht-en-scheepsbouw Metaaljournaal De kwartaaluitgave van Metaaljournaal (het periodieke informatiemagazine van OOM) dat begin april verscheen, is geheel zijn gewijd aan de jacht- en scheepsbouwindustrie. Naast inkijkjes bij diverse vooraanstaande nieuwbouw en reparatiewerven en informatie over opleidingen en scholingsmogelijkheden, bevat dit magazine ook tal van praktische tips waarmee ondernemers de leercultuur in hun bedrijven kunnen bevorderen en daarmee hun concurrentiepositie verstevigen. • jachtontwerp • cascobouw • constructie • onderhoud 30 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019

VERENIGINGSNIEUWS DE MBO-OPLEIDING MARITIEME TECHNIEK GAAT FLINK OP DE SCHOP Beroepsopleiding Scheeps- en jachtbouw vernieuwd Veel sneller dan verwacht is op 22 februari het kwalificatiedossier van de vernieuwde mbo-opleiding Maritieme Techniek door minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs) gepubliceerd in de Staatscourant. In het kwalificatiedossier staat vermeld wat een mbo-student aan het einde van de opleiding op het betreffende vakgebied moet kunnen en kennen. Koninklijke Metaalunie en NJI zijn nauw betrokken bij de legitimering en ontwikkeling van de vernieuwde opleidingen Maritieme Techniek. In de opleidingen Maritieme Techniek leren studenten de basis op het gebied van bouwen, repareren, modificeren en ontwerpen van vaartuigen. Daarbij is er veel aandacht voor materialen, constructies en systemen. Hoe moet een schip worden gebouwd en hoe moet je dit onderhouden of repareren? Vanuit deze basis leren en werken studenten bij bedrijven in de jacht-/scheepsbouw, maritieme toelevering en offshore. BASIS GELIJK De basis is voor alle studenten gelijk en beslaat het eerste leerjaar en een gedeelte van het tweede jaar. Na de basis kiezen studenten afhankelijk van het gekozen niveau en de deelsector waar zij in willen werken een profieldeel en een aantal keuzemodulen. Hierdoor wordt op maat voor de verschillende deelsectoren opgeleid. Een technisch medewerker op een jachtwerf moet nu eenmaal over andere kennis en vaardigheden beschikken dan een medewerker in de scheepsbouw. IN SNEEK EN ROTTERDAM ROC Friese Poort in Sneek en Scheepvaart en Transport College (STC) in Rotterdam gaan de mbo-opleiding Maritieme Techniek uitvoeren. De scholen werken nauw samen, onder andere op het gebied van ontwikkeling van lesmaterialen en examens, maar leggen daarnaast eigen accenten gericht op hun regionale arbeidsmarkt. ROC Friese Poort zal zich meer richten op (grote) jachtbouw/watersport en STC meer op scheepsbouw en offshore. Wel krijgen afgestudeerden hetzelfde diploma. Opleidingsmanagers Meinte Visser van ROC Friese Poort en Ary Rijke van STC hebben de coördinatie van op zich genomen. ONDERWIJSPROGRAMMA Beide scholen zijn op dit moment druk bezig om het onderwijsprogramma van de opleiding voor te bereiden, inclusief alle lesmaterialen. Het is de bedoeling dat al in het aanstaande schooljaar de opleidingen kunnen worden gevolgd. De sinds 2009 lopende opleidingen Medewerker Watersportindustrie niveau 2, 3 en de nivo 4 opleiding jacht en scheepsbouwkundige gaan helemaal op in deze hernieuwde mboopleiding Maritieme Techniek. Wel wordt aan zittende studenten nog de mogelijk geboden om reeds gestarte opleiding af te ronden. Ook de nu nog zelfstandige (metaal) opleidingen tot Scheepsmetaalbewerker en Scheepsbouwer zullen uitfaseren, omdat hiervoor te weinig aanmeldingen zijn. Het is daarbij de bedoeling om scheepsbouwspecifieke elementen die niet aangeboden worden binnen de opleiding (Allround) metaalconstructiewerker te gaan verwerken in branchespecifieke keuzedelen. Daar wordt nu aan gewerkt. JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 31

HET FINEER ONDERGAAT BEWERKING IN EIGEN HUIS. DIRECTEUR WIJKAMP VAN VAN STIJN RIJNWOUDE ‘Een app-store voor sandwichpanelen’ Makoré, Sapeli, Kosipo, Zebrano … Deze namen van houtsoorten roepen associaties op met exotische oorden. Of met HazerswoudeDorp, waar al dit soort hout samenkomt. Daar is namelijk Van Stijn Rijnwoude BV gevestigd. Fabrikant en leverancier van gefineerde sandwichpanelen, maar ook van massief hout. Het bedrijf viert dit jaar het 90-jarig bestaan. Alle reden voor een nadere kennismaking. 32 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019

“In fineer hebben we meer dan honderd houtsoorten uit heel de wereld op voorraad”, vertelt directeur Gregor Wijkamp. “Gefineerd plaatmateriaal en sandwichpanelen zijn onze core business, dat maken we hier volledig in huis naar specifieke klantenwensen. We zijn net een app-store waar de klant het product kan bestellen dat hij zoekt: sandwichpanelen met een bepaalde functie en met fineer, in een gewenste afmeting. Soms is gewicht een factor, soms brandwerendheid. En het moet vochtbestendig zijn, zeker in de jachtbouw.” Die jachtbouw vormt een belangrijk deel van het klantenbestand, al levert Van Stijn ook aan sectoren als de automotive en interieurbouw. PANELEN EN KERNMATERIAAL Drie houtsoorten worden veel gebruikt als basismateriaal voor de platen: okoumé, populier en berken, wat in de wandeling wordt aangeduid met ‘koud hout’. Daarnaast wordt ook mdf gebruikt. Voor de opbouw van de panelen is een schier eindeloze reeks kernmateriaal voorhanden, Een voorbeeld is Sonopanel IBL, een plaat met geluiddempende eigenschappen, en met minder gewicht dan traditionele sandwichpanelen. De tussenlaag in het Sonopanel IBL heeft eigenschappen om zowel contactgeluid als luchtgeluid te dempen. Het product wordt geleverd in standaardmaten, maar kan ook op maat worden gemaakt en desgewenst worden gefreesd. Een service die werven een tijds- en dus kostenbesparing kan opleveren. Aan brandwerend plaatmateriaal levert Van Stijn onder meer Firax, een plaat met brandvertragende eigenschappen en een lage formaldehyde-emissie (E1-klasse). En Promarine 450, een non combustible plaat volgens IMO A799, bij uitstek geschikt voor scheeps- en jachtbouw, veelal volgens B Class constructions. VAN STYN LEVERT VEEL PANELEN EN FINEER AAN DE JACHTBOUW. zoals honingraat, nomex, aluminium, geïmpregneerd karton en schuim of balsahout dat 150 kg per kuub weegt. Zelfs gerecycled rubber kan worden toegepast. De gewenste samenstelling is afhankelijk van de toepassing. Gregor Wijkamp: “De standaardmaat voor een plaat is 250 x 122 mm. We ontdekten echter dat klanten met 125 cm een hoger rendement kunnen halen uit die breedtemaat. Dus leveren wij die; je moet luisteren naar je klanten. We zagen alles hier in huis exact op maat. De dikte telt trouwens ook; die hangt af van de gebruikte fineerdikte, maar wij zorgen ervoor dat de klant steeds de gekozen einddikte krijgt. Alle plaatmateriaal is gekalibreerd op dikte. Die zekerheid is een voordeel bij vervolgorders.” DE SELECTIE VAN FINEERPLATEN. JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 33

GEZAAGD MASSIEF HOUT DROOGT OP DE WIND. MACHINES EN HANDWERK Voor het verwerken van het fineer en de samenstelling van de panelen heeft Van Stijn een gespecialiseerd machinepark, dat binnenkort nog wordt uitgebreid. Enerzijds wordt de klant daarmee werk uit handen genomen en anderzijds is het DE VERWERKING VAN FINEER VRAAGT VAKMANSCHAP EN EEN KUNDIG OOG. voor Van Stijn een kwaliteitsbewaking. “Bovendien scheelt het transport en dus uitstoot”, voegt Wijkamp toe, “frezen, lakken, boren, kanten aanlijmen, zagen, we kunnen het allemaal in eigen huis.” Het verwerken van fineer blijft ondanks de geavanceerde machines vooral handwerk, waar vakmanschap voor nodig is. Wijkamp is zuinig op zijn vaklui, al zoekt hij ook jonge mensen die het vak willen leren. “We werken hier als team”, zegt hij waarderend, “we doen het met z’n allen.” De stroken fineer worden op maat gesneden, van een lijmrand voorzien en daarna aan elkaar gelijmd. Vervolgens worden de vellen fineer met het oog op hun merites beoordeeld, vooral op de houtstructuur en kleur. Ook dat is vakwerk wat een geoefend oog vraagt. Wijkamp: “Wij willen altijd weten waar de klant het materiaal voor gaat gebruiken. Wat in het zicht komt te zitten, moet het mooiste fineer krijgen. Voor achterwanden bijvoorbeeld telt dat minder zolang het hout maar geen open gebrek heeft. Door 34 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 zo te werk te gaan, halen wij het hoogste rendement uit ons hout en een optimale prijsstelling voor de klant.” SCHOON WERKEN Lakken is een van de bewerkingen die kan worden uitgevoerd. Dat gebeurt niet met de spuit, maar met een wals. De platen gaan door een UV-lakstraat die lijkt op een drukpers. De lak wordt op de plaat gewalst, wat een gelijkmatige verdeling en dikte van de coating garandeert. Vervolgens wordt de lak UV gedroogd en al of niet geschuurd. “Dat lakken gebeurt zonder oplosmiddel”, benadrukt Wijkamp, “net zoals onze lijmen geen oplosmiddelen bevatten. Het draagt bij aan een schonere werkomstandigheden.” Ook op andere manieren wordt er gelet op ‘schoon’ en ‘groen’. Alle vorkheftrucks rijden elektrisch, de verlichting is in led uitgevoerd en het pand wordt verwarmd met reststoffen van de productie. Andere restmaterialen worden hergebruikt voor pallets.

Alle plaatmateriaal is gekalibreerd op dikte. DIRECTEUR GREGOR WIJKAMP. Foto Laurens van Zijp CORE BUSINESS: PLAATMATERIAAL, IN DIT GEVAL BRANDWEREND. MASSIEF HOUT Behalve productiehallen herbergt de locatie in Hazerswoude-Dorp ook een grote opslag, waar een voorraad constant op peil wordt gehouden. ‘Nee’ verkopen is er niet bij. Voor grote klanten houdt Van Stijn zelfs een voorraad op afroep bij, zodat de werf in alle gevallen een beroep kan doen op de leverancier. Naast de voorraadopslag is er een overkapt buitenterrein, waar de wind vrij spel heeft. En dat moet ook, want hier liggen gezaagde stammen en bekantrecht hout te drogen. Naast panelen verhandelt Van Stijn namelijk ook massief hout dat geïmporteerd wordt conform de EU Timber Regulations (EUTR). Daarnaast zijn er ook andere houtsoorten met een keurmerk verkrijgbaar. Zoals een partij teak superdecking. “Recht van draad en zonder opengebrek”, verzekert Wijkamp, terwijl hij wijst op stempels op het hout. Het hout is lat voor lat gekeurd. “Dit teak komt uit Birma, waar veel regelgeving is. We hebben een onafhankelijke controleur ter plaatse, die in het bos de stam met nummer volgt tot aan de veiling, zagerij en verscheping. Dat alles wordt volledig vastgelegd. Met zo’n order zijn we gerust anderhalf jaar bezig.” Hij besluit: “We verstaan de taal van de jachtbouwers en we onderscheiden ons met onze aanpak, kwaliteit en assortiment. Dat geeft vertrouwen in de markt.” www.vanstyn.nl Van Stijn Rijnwoude bestaat dit jaar 90 jaar. De historie gaat terug tot 1929, toen de gebroeders Van Stijn de meubelfabriek Ficar oprichtten. Van lieverlee verschoof het accent naar de vervaardiging van plaatmateriaal. Daarom werd in 1958 de naam gewijzigd in Van Stijn Triplex BV. In 1995 verhuisde de onderneming naar de huidige locatie en ontstond Van Stijn Rijnwoude BV. In 1996 nam huidig directeur Gregor Wijkamp het bedrijf over. Voortdurende productontwikkeling leidde begin 2002 tot de oprichting van Van Styn Marine Plywood BV en Van Styn Sandwich Panels BV. De ‘y’ in de naam onderstreept het internationale 90 Jaar DOOR LAURENS VAN ZIJP FOTO’S VAN STYN JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 35

Nautische advocaten legal support in stormy times Van Emstede & Slager Advocaten nautical lawyers | Hiswa partner in business Leidseplein 33-2, 1017 PS Amsterdam T +31 (0)20 675 94 94 | E e.slager@vanemstede.nl www.vanemstede.nl Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten, incasso, etc. Vele leden van HISWA Vereniging en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Slager Advocaten reeds als hun huisadvocaat. — Betrouwbaarheid op zee is wat ons bindt Een echte professional kiest voor Ty-Rap® Sommige situaties vragen om extra kracht en betrouwbaarheid. Aan boord is dit zeker het geval. Wie streeft naar maximale kwaliteit, vertrouwt op Ty-Rap®-kabelbinders. Het innovatieve ontwerp met RVS sluiting, gecombineerd met meer dan 60 jaar innovatie, maakt ons dé kabelbinder als het draait om prestatie. go.abb/nl-Ty-Rap

TECHNISCHE SPECIFICATIES FLYER 33 Bernard Menken heeft Flyer Yachts overgenomen, inclusief de mallen en de eerste Flyer 33. Daarmee voegt Menken Maritiem een polyester dagzeiler toe aan het portfolio, dat tot dusverre uit louter motorjachten bestond. De deal werd vorige maand op de HISWA Amsterdam Boat Show bezegeld, op de stand van Menken Maritiem, waar de Flyer 33 ook te zien was. Lengte over alles: 10,10 m. Lengte waterlijn: 8,05 m. Breedte: 2,66 m. Diepgang: 1,35 m. Waterverplaatsing: 2.700 kg. Ballast: 1.050 kg. Ballastaandeel 39%. Aandewinds zeiloppervlak: 46,6 m2. doende voor 12 uur varen DE EERSTE FLYER 33 WERD REEDS IN 2013 GEBOUWD. ALS HET AAN BERNARD MENKEN LIGT, KOMEN ER NOG VEEL MEER BIJ. Menken neemt Flyer Yachts over De Flyer 33 is ontwikkeld door wedstrijdzeiler en consultant Rutger Mohr (oud-Wereldkampioen in de Cadet-klasse). Hij wilde de allerbeste daysailer bouwen en schakelde voor het ontwerp Gerard Dijkstra in. Er werden mallensets gemaakt en de eerste boot werd in 2013 gebouwd door Leen Schaap (Schaap ShipCare) in Lelystad. Helaas overleed Mohr in 2016 onverwacht op 51-jarige leeftijd. Sindsdien lag het project stil. Talitha Mohr, en dat heeft in de overname van het hele Flyer-project geresulteerd.” Talitha Mohr zocht een stabiele partij die de droom van haar man alsnog in vervulling kon laten gaan. “Vanaf het eerste contact voelde het goed.” zegt Talitha. “Bernard heeft een prachtig trackrecord als bouwer en voelt perfect aan wat Rutger met de boot wilde bereiken. We zijn er allemaal van overtuigd dat we over een paar jaar overal in het land Flyers zien varen.” SRI LANKA Menken Maritiem bouwt al 22 jaar bij Neil Fernando in Sri Lanka, waar behalve de pleziervaartuigen ook werk- en reddingboten onder keur worden gebouwd. Menken: “Daar werken we ISO gecertificeerd, dus kwaliteit is gegarandeerd. We gaan vijf boten bouwen, bouwnummers 2 tot en met 6, waarvan vier voor klanten. Die willen we in 2020 opleveren en zeilklaar aanbieden. Door de boot in Sri Lanka te bouwen behalen we een substantieel kostenvoordeel, dat ervoor zorgt dat die mooiere, complexere en duurdere boot niet onbetaalbaar wordt.” Volgens Menken past de daysailer helemaal in zijn portfolio. “De klant is hetzelfde: iemand die geld overheeft voor een mooi schip en lekker comfortabel wil varen. De klant die later tegen mij zegt ‘Ik heb een mooie boot’. Het is het verschil tussen plezier hebben óp een boot of gelukkig zijn mét een boot. Die Flyer heeft een duim-omhoog-effect.” www.menkenmaritiem.nl www.flyeryachts.nl DOOR LAURENS VAN ZIJP BERNARD MENKEN: “DE KLANT IS IEMAND DIE GELD OVERHEEFT VOOR EEN MOOI SCHIP EN LEKKER COMFORTABEL WIL VAREN.” Foto Rens Groenendijk Bernard Menken: “Ik liep rond met het plan om een dagzeiler te ontwikkelen, toen ik via Jan Willem Doeksen van het Flyer-project hoorde. Die boot is precies zo ontwikkeld als onze motorboten: met militaire precisie aan de tekentafel om te zorgen dat alle kinderziektes eruit zijn. En alles is tot in de puntjes ge-engineerd. Doeksen heeft ervoor gezorgd dat ik in contact kwam met de weduwe van Rutger, DE ENIGE FLYER 33 DIE OOIT GEBOUWD IS, WAS OP DE STAND VAN MENKEN MARITIEM OP DE HISWA AMSTERDAM BOAT SHOW TE ZIEN. Foto Laurens van Zijp JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 37

DE VAAN R4 IS EEN TOERCATAMARAN, MAAR WEL EEN DIE ‘ZEILGEVOEL’ GEEFT. IGOR KLUIN BEGINT GROEN JACHTBOUWBEDRIJF Vaan R4: catamaran van circulaire materialen Medio februari werd de Vaan R4 toercatamaran van Vaan Yachts in Hellevoetsluis aangekondigd. Een premium jacht dat comfort combineert met goede zeileigenschappen. Gebouwd van circulaire materialen. “Van huis uit ben ik zeiler”, zegt Igor Kluin, oprichter van het nieuwe Vaan Yachts. “Ik was al jaren op zoek naar de ideale boot, waarmee ik met het hele gezin kan varen. Een catamaran is daarvoor heel geschikt, alleen zeilt dat type schip zelden fijn. Op zo’n grote toercat zit je bovenop te sturen. Zoiets als een Gunboat met foils zeilt dan wel sensationeel, maar is weer erg extreem en duur. Zo ontstond het idee om zelf een toercatamaran te ontwikkelen. Tegelijkertijd hebben we oog voor duurzaamheid. En dat heeft geleid tot de Vaan R4.” 38 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 VERDUURZAMEN De Vaan R4 toercatamaran is behalve luxe ook ‘groen’. Deze 42 voets cat wordt gemaakt van circulaire materialen, waaronder gerecycled aluminium, kurk en plantaardige alternatieven voor leer. “Pleziervaart moet snel verduurzamen, want jouw plezier kan natuurlijk niet ten koste gaan van anderen”, stelt Igor Kluin, “en dat hoeft ook helemaal niet. Door anders naar materialen en het ontwerp te kijken, kun je ook een boot circulair maken. Het is gewoon een keuze.”

‘Pleziervaart moet snel verduurzamen’ Kluin is onder andere oprichter van het duurzame energiebedrijf Qurrent en medeoprichter en vicevoorzitter van De Groene Zaak, een lobbyorganisatie voor een duurzame economie. “Ik was toe aan iets tastbaars”, verklaart hij zijn stap naar de jachtbouw. “Een ambachtelijk bedrijf dat een goed product maakt is mooi.” De productie moet dit jaar beginnen in een assemblagehal in Hellevoetsluis en de eerste boot moet in het najaar zeilen. Het ontwerp van de Vaan R4 heeft Kluin grotendeels zelf gedaan, al heeft hij ook Bart van der Wijk van Wijk Yacht Creation in de arm genomen. Oud-olympisch zeiler Serge Kats en Thijs Nikkels van Dykstra Naval STRAKKE VORMGEVING; DE GEBRUIKTE MATERIALEN ZIJN CIRCULAIR. Architects zijn raadgevers. “Onze werkwijze is dat we voor elk segment experts inschakelen”, aldus Kluin. De catamaran is ontworpen volgens circulaire principes, waardoor deze vrijwel geheel gerecycled kan worden. Voor de bouw wordt grotendeels gerecycled materiaal gebruikt. De rompen bijvoorbeeld worden voor meer dan 50% gebouwd van gerecycled aluminium, afkomstig van bijvoorbeeld oude raamkozijnen, verkeersborden en nummerplaten. Sommige onderdelen, zoals mast en giek, zullen zelfs al meer dan 75% hergebruikt materiaal bevatten. Het gerecyclede aluminium wordt in een exclusieve samenwerking met aluminiumbedrijf Hydro voor het eerst toegepast in de jachtbouw, aldus Vaan Yachts. ZEILGEVOEL IGOR KLUIN IS TOE AAN AMBACHTELIJK WERK. Het nieuwe catamaranmerk richt zich op actieve zeilers. De stuurpositie achterop de Vaan R4 geeft de stuurman veel zeilgevoel. De grote open spiegel versterkt dat. Anders dan de meeste toercats heeft de Vaan R4 geen vaste kap over de kuip. Wel kan een bimini beschutting en schaduw bieden. In het interieur wordt gebruik gemaakt van natuurlijke materialen, zoals een alternatief voor leer van ananasbladeren, kurk, linnen en gecertificeerd hout. Dit is niet alleen duurzamer, maar het geeft de R4 ook een sfeervolle, luxe uitstraling. Nienke van ’t Klooster, mede-eigenaar en interieurontwerper bij Vaan: “Wat mij opvalt is dat boten er binnen vrijwel allemaal hetzelfde uitzien. Wij hebben ons meer laten inspireren door hoteldesign en innovatieve materialen, waardoor een exclusiever gevoel ontstaat.” De naam ‘Vaan’ is gekozen omdat het Nederlandse woord kort en krachtig is, in het buitenland uit te spreken en een connectie met de wind heeft. Bijzonder is de mogelijkheid tot pre-order. Hiertoe staat een knop op de site. De Vaan R4 meet 12,80 x 7,05 m. Verdere gegevens zijn nog niet concreet, maar de zeilvoering zal in elk geval bestaan uit een grootzeil, zelfkerende fok en – optie – Code Zero en gennaker. www.vaanyachts.nl DOOR LAURENS VAN ZIJP JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 39

Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze (deur)sluitoplossingen U heeft de toepassing, wij de oplossing! Op klantspecificatie of speciaal voor u berekend met behulp van computersimulatie. Wordt geleverd met montagetekening voor optimale plaatsing en werking. • Kwalitatief hoogwaardige gasveren, ook in RVS (type 304 & 316) • Ruime keuze uit bevestigingstoebehoor/aansluitingen • Verend- of star blokkeerbare gasveren • Van enkele stuks(maatwerk) tot grote series • Lange levensduur gegarandeerd DICTATOR Productie B.V. Energieweg 11, Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl “Donkervoort gebruikt voor haar sportwagens al vele jaren probleemloos de kwaliteits gasveren van DICTATOR, dat wilt u toch ook voor uw jacht?” www.dictator.nl SIDE-POWER Innovation & Experience DC Speed Control thrusters and Stabilizer Systems from Side-Power - Innovative products developed from unique experience! BENELUX-REPRESENTATIVE: asabootelectro.nl

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Altijd weer een spannend moment: het keren van en casco. Ineens oogt een romp veel meer als een schip. Bij KM Yachtbuilders in Makkum werd medio maart het aluminium casco gedraaid van de Bestevaer 72 ‘Symbiose’. Een half jaar terug werd de eerste las gelegd van de aluminium 72 voeter, naar een ontwerp van Dykstra Naval Architects. KM draait casco 72 voeter Het schip is is ontwikkeld voor een familie met gedeelde interesses. De jongere helft wil graag naar koude en ruigere gebieden, zoals Groenland, IJsland en misschien zelfs de Noordwest Passage varen, terwijl de oudere helft liever richting warmere oorden, zoals de Cariben en de Middellandse Zee vertrekt. Al deze wensen komen samen in het ontwerp. De oplevering staat gepland voor het voorjaar 2020. De ‘Symbiose’ zal te zien zijn tijdens de Open Dag, die de werf op 13 april houdt. Ook kan een kijkje worden genomen bij twee andere schepen die in aanbouw zijn: de Bestevaer 45 Lene en het Polar Expeditie jacht 78 Nanuq. Verder zijn maar liefst 17 schepen in het water en op de kant te bewonderen, waarvan er vier te koop zijn. Een groot aantal toeleveranciers geeft op 13 april acte de présence: Exalto, Hofstede Rigging, Lankhorst Taselaar, Mastervolt, On-deck/Harken, OceanVolt, Seldén Masts, UK de Vries Zeilen en Yanmar Motoren. Ook zijn architecten van Dykstra aanwezig om vragen van bezoekers te beantwoorden. ORDERPORTEFEUILLE Jildou Huisman, Sales & Marketing, vertelt over de verdere activiteiten van KM Yachts: “We beginnen binnenkort met het nieuwe schip van Skip Novak, de Pelagic 77, ontworpen door Tony Castro Design. Hij zal voornamelijk op het Zuidelijk halfrond met het schip gaan charteren. Daarnaast wordt het zeilschip beschikbaar gesteld aan de jeugd in Chili om hen kennis te laten maken met de zeilsport en ze op die manier enthousiast te maken.” Huisman: “Het is mooi om te zien dat mensen ons weten te vinden als ze op zoek zijn naar een werf die de ervaring heeft om high latitude jachten te bouwen. Pionier hierin is natuurlijk ontwerper Gerard Dijkstra van Dykstra Naval Architects, die met zijn eigen Bestevaer 53 ‘BVII’ al meer dan 15 jaar dit soort tochten onderneemt.” www.kmy.nl TECHNISCHE SPECIFICATIES ‘SYMBIOSE’ Lengte over alles: 22,26 m. Lengte waterlijn: 20,21 m. Breedte: 5,81 m. Diepgang: 2,30 - 4,30 m. Waterverplaatsing: 45 ton. Ballast: 7,5 ton. Mast en giek: carbon, Axxon, P 28,1 m. Zeilen: grootzeil 156 m2, genua 120 m2. Motor: Steyr 110 kw. Tanks: diesel 3.450 liter, drinkwater 1.350 liter, grijs water 350 liter, zwart water 240 liter. JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 41

BEDRIJVENINDEX NEDERLAND Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het vakblad en op de website www.jachtbouwactueel.nl met logo, profielpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie, nieuwsberichten en vacatures. Technische installaties Lakken, anti-fouling & boatcare Comfort aan boord Jachtbetimmering & stoffering Jachtbetimmering & stoffering Lakken, anti-fouling & boatcare Bouwmateriaal & constructie Comfort aan boord Jachtbetimmering & stoffering Motoren aandrijving & toebehoren Lakken, anti-fouling & boatcare Motoren aandrijving & toebehoren Tuigage & dekbeslag Financiering & verzekering Technische installaties Transport & logistiek Lakken, anti-fouling & boatcare Motoren aandrijving & toebehoren Navigatie, communicatie & verlichting Consulting Motoren aandrijving & toebehoren Comfort aan boord Motoren aandrijving & toebehoren Asa Boat Electro b.v. Awlgrip Clion Marine CoverWorks De Graaf kunststof teakdekken De IJssel Coatings BV Dictator Productie B.V. Dometic Easterwoods Trading B.V. Exalto International Paint bv Imansson Products Klusmarine / Marinetech Kuiper Verzekeringen bv Mastervolt MOL Logistics BV nC Surface Technology BV Padmos MID Raymarine Nederland BV Van Emstede & Slager Advocaten Vetus Webasto Yanmar www.asabootelectro.nl www.awlgrip.com www.clion-marine.com www.coverworks.nl www.degraafwatersport.nl www.doublecoat.nl www.dictator.nl www.dometic.com www.easterwoods.nl www.exalto.nl www.international.yachtpaint.com www.imansson.com www.klusmarine.nl www.kuiperverzekeringen.nl www.mastervolt.nl www.mol-logistics.nl www.nc-marine.com www.padmos.com www.raymarine.nl www.vanemstede.nl www.vetus.com www.webasto-marine.nl www.yanmarmarine.com Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl VORMGEVING Donkervoort Commincatie Art director: Karin van Zanten UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Amstelwijckweg 15, 3316BB Dordrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 26,50 excl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners, de App en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com APP jachtbouwNL (iOS/Android) met gratis digitaal jaarboek Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. 42 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 COLOFON

BEDRIJFSPRESENTATIE HOUTHANDEL EASTERWOODS BIEDT HET ALTERNATIEF Hoogwaardig teak uit LatijnsAmerika Easterwoods is een in Breda gevestigde houthandel die zich heeft gespecialiseerd in teak uit Latijns-Amerika. Het hout is van hoge kwaliteit en uitermate geschikt voor de jachtbouw. Teakbomen zijn niet inheems in Latijns-Amerika. Bijna 100 jaar geleden werden de eerste bomen geplant en daardoor is er nu een uitstekende aanvoer van teak mogelijk. Easterwoods beschikt over een gedegen netwerk in Latijns-Amerika om het mooiste hout in te kunnen kopen. Voor de eigenaren van de kleinere percelen teak, waar wij vaak zaken mee doen, is een FSC-certificering doorgaans een te grote investering. Door veelal rechtstreeks in te kopen bij de bron, weten we toch dat het kappen volledig legaal is en dat het geld bij de juiste personen terecht komt. Binnenkort willen we ook beginnen met het importeren van FSC-gecertificeerd teakhout uit Latijns-Amerika. HOUTVOORRAAD In Breda is altijd voldoende bekantrecht teakhout met diktes van 26 en 52 mm op voorraad om klanten just-in-time te kunnen leveren. De breedtes op voorraad liggen tussen 80 en 300 mm en zelfs – in geringere volumes – tot 450 mm. De meest gangbare lengtes zijn van 1.5 m tot 2.3 m, maar er zijn ook lengtes tot 3.5 meter beschikbaar. Het teak kan zowel lucht-droog als kunstmatig gedroogd (<20%) geleverd worden. Op aanvraag kan het hout natuurlijk verder gedroogd worden. ZAGEN IN COSTA RICA Het hout wordt zeer vakkundig verzaagd in Costa Rica, onder permanent toezicht van een productiespecialist van Easterwoods met meer dan 20 jaar ervaring, ook in ‘high-end’ kwaliteit. Het bewerken van teak is ook mogelijk, maar dit is natuurlijk wel gebonden aan zekere volumes en levertijden. Gehele boomstammen kunnen ook geïmporteerd worden, al dan niet van te voren ingezaagd. Easterwoods kan de hoogste kwaliteit leveren voor scheepsbetimmeringen, FEQ en FAS. Volstaat een mindere kwaliteit, dan is dat natuurlijk voordeliger. Kom een kijkje nemen in onze loods in Breda om u te overtuigen van de hoge kwaliteit teakhout die wij leveren. Easterwoods Trading BV Spinveld 12, 4815 HS Breda E info@easterwoods.nl T +31 6 836 53 858 www.easterwoods.nl CONTACTPERSOON: GIJSBERT VAN DER WOUDE JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 43

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN EEN IMPRESSIE VAN DE NIEUWE DRIFTER. Nieuwe Drifter 1100 OC 3.0 Aquanaut in Sneek kondigt een nieuw model aan: de Drifter 1100 OC 3.0. Het schip heeft een open kuip, op dezelfde vloerhoogte als de salon en kombuis. Al het goede van de vorige Drifter-generaties blijft behouden: de stille motor, het ruime en lichte interieur, de stoere belijning, de degelijke bouw en het hoge comfortniveau. Volgens de werf zal de 1100 OC door de prijsstelling voor een breder publiek bereikbaar zijn. De nieuwe Drifter meet 11,15 x 3,50 x 1,00 meter en heeft een kruiphoogte onder de 2,50 meter. Binnen is er stahoogte. Ten opzichte van de Drifter CS en Privilege staat bij de Drifter 1100 CS 3.0 de vorm nog meer in het teken van de functie. De rechte boeg is daar voorbeeld van; van eigenaarshut tot badkamer en van gastenverblijf tot dinette, overal is de ruimte merkbaar. Voor de aandrijving, apparatuur en betimmering zijn slimme keuzes gemaakt. De derde EEN NIEUWE ANDANTE 400 AC GAAT TE WATER. (FOTO AQUANAUT) Wanderer nu ook in 36 voet Chiel de Zeeuw van NAZ-Schepen in Harlingen meldt de komst van een nieuw model, de Wanderer 36 in polyester. Een klassiek gelijnd midzwaardjacht met kottertuigage, doorgestoken roer, beschutte zeekuip en dekhuis. Dat dekhuis is bewust laag gehouden om een interieur met één niveau te creëren en vanaf de stuurstand voldoende zicht naar voren te houden. Een verhoogd dekhuis is trouwens optie. Zoals de meeste NAZ-jachten is ook de Wanderer 36 ontworpen door Martin Bekebrede. Het 36-voets polyester kielzwaardjacht completeert de range van schepen die NAZ in polyester levert. Dat zijn de Noordkaper 22, 28 en 31 en de Wanderers 36 en 40. Dankzij de beproefde rompvorm heeft het schip een goed vaargedrag op ruw open water; de stabiliteit is hoog, evenals de koersvastheid en het comfort in golven. Standaard wordt de Wanderer 36P geleverd met een torenkottertuigage met grote rol/ reefkluiver en zelfkerende rolfok. De bouw van de Wanderer 36 P gebeurt in Turkije bij de DTB-werf, wat staat voor Dutch Turkish Boatbuilding. Het is een samenwerkingsverband tussen De Zeeuw en zijn Turkse compagnon. Bij DTB worden Noordkapers en de Wanderers in polyester gebouwd en afgewerkt, dus inclusief timmerwerk, rondhouten, roestvrijstaalbeslag en technische installatie. De verkoop doet Nautisch Adviesbureau De Zeeuw (NAZ) vanuit Harlingen. WERKZAAMHEDEN AAN DE PLUG. www.nazeeuw.nl generatie Drifter moet voor de zomer in de vaart komen. Afgelopen winter liet Aquanaut 400 AC ook een nieuwe Andante te water. www.aquanaut.nl TECHNISCHE SPECIFICATIES WANDERER 36 P Lengte over alles: 11,62 m. Lengte over stevens : 10,84 m. Breedte : 3,70 m. Diepgang : 0,75/2,20 m. Zeiloppervlak : 77 m2. Waterverplaatsing ca. 9 ton Motorvermogen : vanaf 40 pk 44 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Een droom van een boot Bij Oceanco in Alblasserdam is het 90 meter lange superjacht DreAMBoat uit de bouwhal gereden en op een ponton gezet. In Rotterdam is het schip, dat aanvankelijk bekend was onder het bouwnummer Y716, te water gelaten en maakt nu proefvaarten op de Noordzee. DreAMBoat is voor Oceanco het 33ste jacht in het 33 jarig bestaan. Het is voor de werf voor het eerst dat wordt samengewerkt met Espen Øino International (exterieur) en Terence Disdale Design (interieur). Het stalen jacht met aluminium opbouw heeft een inhoud van 2950 GT en biedt plaats aan maximaal 23 gasten en een 33-koppige bemanning. De oplevering is voor de zomer voorzien. De 90 meter lange en 14,2 meter brede DreaMBOat wordt voorgestuwd door twee MTU 20V 4000 M73L motoren van elk 4.828 pk. Oceanco optimaliseert ICTstrategie samen met Shipbuilder Oceanco heeft voor de bouw van grote superjachten veel data en kennis nodig, die ook nog eens gestroomlijnd binnen het bedrijf beschikbaar gesteld moeten worden. Voor die uitdaging is Jaap Kouwenhoven, directeur Knowledge & Innovation bij Oceanco verantwoordelijk: “Wij zijn in samenwerking met Shipbuilder bezig met overstappen van document-driven naar data-driven werken, om overal en altijd over de juiste data te beschikken. We voegen ook kennis aan onze data toe waardoor de collega’s elkaar helpen ontwikkelen.” “Ik ken Shipbuilder al een tijd en vind het een echte maritieme kennispartner”, vervolgt Kouwenhoven. “Samen met Geert Schouten (directeur Shipbuilder) hebben wij onze ICT-strategie geoptimaliseerd. Wij werkten nog veel met allerlei lijsten in Excel. Dit leek voor ons goed te werken. Toen we de overstap maakten naar Yacht Builder, een afgeleide van Shipbuilder, waren we behoorlijk verrast dat de software inconsistenties in de informatie constateerde. Tel daarbij op dat superjachten steeds complexer worden en dan is mijn conclusie dat het bijhouden van informatie in Excel een groot risico vormt. Daarom hebben wij in korte tijd de stap gemaakt naar data-gedreven werken met Yacht Builder.” REAL TIME DATA VOOR IEDEREEN Het data-gestuurde werken levert volgens Kouwenhoven nog een bijkomend voordeel op: “Wij werken met partners binnen de zogenaamde Co-Makers Alliance. Naast dat wijzelf met Yacht Builder overal, real-time toegang hebben tot de data, kunnen straks ook deze co-makers én onze leveranciers bij de informatie die voor hen van toepassing is of zelf data toeleveren. De software biedt een kader waarmee het proces wordt gestroomlijnd en ondersteund. Op deze wijze voorkomt het dat we werken met een verouderd of inconsistent Excel-bestand en we kunnen de efficiëntie vanaf het begin verhogen.” KENNISMANAGEMENT Naast datamanagement is ook kennismanagement bij Oceanco een belangrijk onderwerp. Bij Oceanco lopen twee knowledge-bases parallel naast elkaar. Eén om bouw gerelateerde kennis op te slaan met als doel om nieuwe inzichten te verwerken en overtollige of verouderde informatie te verwijderen. En een tweede knowledge base (een Yacht Builder base) om specifieke technische kennis op te slaan en op het juiste moment aan de juiste mensen te ontsluiten. Kouwenhoven: “Dit stelt ons in JAAP KOUWENHOVEN VAN OCEANCO: “MENSEN STIMULEREN OM KENNIS OP TE DOEN NOG VOORDAT ZE BIJ OCEANCO BEGINNEN MET HUN WERKZAAMHEDEN.” staat om mensen te stimuleren om kennis op te doen nog voordat ze bij Oceanco beginnen met hun werkzaamheden, wat uiteraard het proces ten goede komt. In de toekomst zullen we een slimme koppeling maken tussen de software en de kennistool als een versneller van onze innovatieve kracht door middel van kunstmatige intelligentie.” KENNISPARTIJ: EEN MEESTER Voor Oceanco is het zeer belangrijk dat (software) leveranciers echte kennispartners zijn. Kouwenhoven: “Wij onderscheiden drie niveaus: professional, expert en meester. Een meester voelt zich thuis in complexe situaties en biedt in uitdagende situaties een eenvoudig te doorgronden antwoord. Op dit niveau acteert Shipbuilder. Wij hebben en hadden veel complexe software-uitdagingen, waarvoor Shipbuilder eenvoudige oplossingen kan bieden. Mede door Yacht Builder kunnen wij ons eigen meesterschap nastreven.” www.oceancoyacht.com www.shipbuilder.nl JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 45 foto: Guillaume Plisson

VERHOOG UW BEWUSTZIJN MET CHIRP RADAR EN DOPPLER OBJECTIDENTIFICATIE De combinatie van Axiom® en onze nieuwe Quantum 2 Doppler radar maakt navigeren veiliger, door het in de kleur rood weergeven van inkomende objecten en in groen van afgaande objecten. In gebieden met veel verkeer zijn bewegende objecten zo in één oogopslag herkenbaar Dankzij de volledig automatische MARPA en TrueTrails objecthistorie brengt de combinatie van Axiom display en Quantum 2 radar uw veiligheid naar een ongekend niveau. Ontdek het zelf op raymarine.nl/quantum2 Afb eeldingen dienen enkel ter illustratie. Foto: iStockphoto

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN DE WAJER 55S HEEFT BOVENDEKS EEN GEHEEL NIEUWE INDELING, VERGELEKEN MET DE 55. Wajer 55S, een ‘Sports Utility Yacht’ Wajer Yachts heeft de Wajer 55S geïntroduceerd. Anderhalf jaar na de lancering van het vlaggenschip, de Wajer 55, komt de Friese jachtbouwer met een sportiever centre console concept. Hoewel het onderwaterschip gelijk is aan de Wajer 55, is de 55S bovendeks totaal anders. Sportiever qua design, maar ook sneller qua performance. Deze combinatie van sportiviteit, luxe en comfort maakt van de Wajer 55S een ‘Sports Utility Yacht’. De S-factor van de 55 komt tegemoet aan alle wensen van de fanatieke watersporter. Door de lichtere opbouw en drie 435 pk sterke Volva Penta IPS600 motoren met joystick driving en dynamic positioning, bereikt de S een topsnelheid van meer dan 40 knopen. Ook is er aan de sportieve gebruiker van het schip gedacht. Zo biedt de S meer (relax)ruimte, opbergmogelijkheden voor diverse watertoys (zoals bijvoorbeeld sup- en surfboards en een Williams 2.80 MiniJet bijbootje). Met vier naar voren gerichte Stidd captain’s stoelen en twee Garmin touchscreens kan het hele gezin mee navigeren. Het state-ofthe-art custom made audiosysteem maakt van ieder verblijf aan boord een feest. Dries Wajer, commercieel directeur van Wajer Yachts: ‘We vinden het heel belangrijk om te luisteren naar de wensen van onze klanten en gebruiken die informatie om onze schepen continu te innoveren. De Wajer 55S is het logische vervolg op het verkoopsucces van de Wajer 55, waarvan er inmiddels meer dan 30 zijn verkocht.” FUN EN COMFORT De hardtop bestaat uit afneembare panelen en kan verlengd worden om zo ook het zitgedeelte achter de captain’s stoelen te voorzien van schaduw. De buitenkeuken beschikt over een grill, koelkast en ijsblokMET DRIE VOLVO PENTA IPS 600 MOTOREN HAALT DE 55S EEN TOPSNELHEID VAN MEER DAN 40 KNOPEN. JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 47 jesmachine, wat nieuw is in dit schip. Navigeren is heel overzichtelijk door het ingebouwde Volvo Penta Glass Cockpit System van Garmin. Daarnaast is de S naar wens uit te breiden met een stabilisatiesysteem, carbon afwerking en een zwemplatform voor nog meer comfort. De Wajer 55S is ontworpen in samenwerking met Sinot Exclusive Yacht Design, en Vripack Naval Architects tekende het onderwaterschip. De eerste boten zijn reeds geleverd. DASHBOARD VAN DE WAJER 55S MET EEN VOLVO PENTA GLASS COCKPIT SYSTEM. TECHNISCHE SPECIFICATIES WAJER 55S Design: Sinot Exclusive Yacht Design Engineering: Wajer Yachts Naval architecture: Vripack Naval Architects Lengte o.a.: 16, 01 m. Breedte: 4,40 m. Diepgang: 1,22 m. Gewicht: 17,5 ton (half beladen) Constructie: GRP composiet vacuüminjectie Rompvorm: deep V-planing deadrise 21° Motoren: 3x Volvo Penta IPS 600 D6-435 HP Max. snelheid: 40+ knopen Kruissnelheid: 28 knopen Dieseltank: 2. 368 liter Watertank: 418 liter Boiler: Webasto 75 liter Max. passagiers: 20 CE-categorie: B

viega.nl/Over-ons GEBOUWD VOOR EEN EXPEDITIE NAAR HET ONBEKENDE Met 150 km leidingen die op elk avontuur zij n voorbereid Bij het bouwen van een schip vertrouw je voor de veiligheid vooral op één ding: made in Germany. Daarom maakte de Meyer Werft bij de bouw van de Serenade of the Seas gebruik van de topkwaliteit van de internationale marktleider op het gebied van metalen perssystemen: Viega. Meer dan 150 km leidingen van de systemen Profi press van koper en Seapress van CuNiFe zorgen ervoor dat het schip een perfecte koers vaart. Viega. Höchster Qualität verbunden. Serenade of the Seas, Royal Caribbean International © Photo: Royal Caribbean Cruises Ltd.

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN VLAK VOOR DE TEWATERLATING NOG EVEN EEN KIJKJE BIJ HET ONDERWATERSCHIP. Foto Tom van Oosanen HET DOK LOOPT VOL, PROJECT WAKA MAAKT VOOR HET EERST KENNIS MET HET WATER. Foto Tom van Oosanen Project Waka bij Amels te water Geen spectaculaire tewaterlating bij Amels in Vlissingen, want om Project Waka kennis te laten maken met de elementen, lieten de bouwers simpelweg het droogdok in de bouwhal vollopen. De 67,10 meter lange en 12,28 meter brede Amels 220 wordt nu gereedgemaakt voor aflevering deze zomer. Het exterieur is ontworpen door Tim Heywood, als afgeleide van de Amels 212. Het interieur is van de hand van Winch Design. Er is accommodatie voor 14 gasten in zeven suites: een master suite voorop het hoofddek, twee VIP-suites op het brugdek en vier op het lower deck.De twee 2.600 pk Caterpillar 3516 diesels geven het schip een topsnelheid van 17 knopen. Bij een kruissnelheid van 12,5 knopen is de actieradius 5.000 mijl. Quantum zero speed stabilisatoren zorgen voor een rustige zeegang. www.amels-holland.com Damen bouwt voor het eerst cruiseschip Net een beetje fantasie zou je kunnen stellen dat een cruiseschip ook een soort superjacht is. Voor Damen Shipyard, met superjachtbouwer Amels als dochter, is het dus eigenlijk niet zo vreemd dat de werf een order in de wacht heeft gesleept voor de bouw van een cruiseschip. De opdrachtgever is de Noorse SeaDream Yacht Club. Het 155 meter lange cruiseschip gaat SeaDream inzetten voor luxe reizen over de heel de wereld. Het cruiseschip krijgt classificatie Polar Code 6. Het schip voor SeaDream wordt volledig gebouwd en uitgerust, inclusief het interieur, op de Mangalia werf van Damen in Roemenië, een joint-venture met Roemeense regering. Het is de grootste werf van Damen, gelegen aan de Zwarte Zee. In oktober dit jaar begint de bouw; de oplevering is in september 2021. Damen Shipyards Group richtte speciaal voor dit marktsegment in 2018 een nieuwe onderneming op, Damen Cruise. Damen is weliswaar een nieuwkomer in deze specifieke markt, de werf heeft wel schepen geleverd aan diverse sectoren van de maritieme industrie, inclusief megajachten en complexe offshore-, marine- en RoPax-schepen. Damen Cruise wil een partner worden voor de cruise-industrie, die diensten levert gedurende de hele levenscyclus van een schip. Dit begint, waar nodig, met het aanbieden van financieringsoplossingen van AAA-instellingen en wordt voortgezet via constructie en afbouw. Na de levering kan Damen zijn klanten blijven ondersteunen met onderhouds-, reparatie- en upgradeservices op eigen reparatiewerven wereldwijd. De meest recente aanwinst is een reparatiewerf met grote droogdokken op Curaçao. “We werden aangetrokken door de excellente reputatie van Damen Shipyards en hun track record als innovators in de scheepsbouwindustrie”, aldus Atle Brynestad, eigenaar, voorzitter en CEO van SeaDream. “Damen Shipyards begreep van het begin af aan onze visie, wat naadloos past bij deze onderneming. We kijken uit naar een nauwe samenwerking met het team van Damen om deze droom werkelijkheid te laten worden.” www.damencruise.com JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 49

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Babro Tridente 1300 Babro Yachting uit Sneek heeft een 13 meter lang en 4,40 meter breed stalen motorjacht op de markt gebracht. De bijna rechte steven is één van de kenmerken van de Babro Tridente 1300. Het dak is naar alle zijden aflopend, heeft ronde hoeken en steekt overal uit. Achter wordt daardoor het grootste deel van de kuip beschermd tegen weersinvloeden. De salonramen zijn geplakt en hebben slechts twee raamstijlen, waardoor er een panoramisch uitzicht is. Benedendeks en in het voorste deel van het schip is ruime lichtinval door de lange rompramen aan beide zijden, de langsramen in de opbouw en de drie luiken voorin. De kuip en de salon met daarin de kombuis zitten op gelijk niveau. De indeling is volledig naar wens van de klant. Ook voor wat de betimmering aangaat, dit kan in teak, maar ook in HPL. Een andere motorisering dan de standaard 110 pk Volvo Penta is mogelijk en kan er gekozen worden voor een longtop, waarmee de kuip volledig overdekt is. www.barbo.nl TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 13,00 m. Breedte: 4,40 m. Diepgang: 1,15 m. Kruiphoogte: 2,85 m. Waterverplaatsing: 19.500 kg Brandstoftank: 800 liter Watertank: 600 liter CE-categorie: B Motor: Volvo Penta 110 pk. Vida van Heesen, moederschip voor sportvisserij Heesen Yachts in Oss is aan het proefvaren met bouwnummer YN 18455, een 55 meter jacht, dat Vida is gedoopt. Dit door Omega Architects ontworpen motorjacht van 740 GT is voorzien van een fast displacement romp van Van Oossanen Naval Architects. Het is het derde schip in de 55 meter FDHF Steel Class. Sportvissen De twaalf gasten hebben een overvloed aan ruimte ter beschikking voor elke gelegenheid, inclusief een beach club van 55 vierkante meter. Behalve vijf luxe hutten beschikt het over een owners cabin van 80 vierkante meter, vooraan op het hoofddek. De Italiaanse jachtontwerper Francesco Paszkowski zette samen met interieurontwerpster Margherita Casprini de grote lijnen uit voor het interieur. Het interieur wordt gekenmerkt door geometrische elementen die door heel het schip worden toegepast. Door dekhoge vensters stroomt het daglicht binnen. Thuisgevoel Be Design Associates uit Florida kreeg van de eigenaar de supervisie over het interieur. Het was voor dit bureau de eerste keer dat het aan een jacht werkte. De eigenaar had diverse woonprojecten met Be Design gedaan en was daar zeer tevreden over. Het bureau moest een thuisgevoel creëren. Het gebruik van natuurlijke materialen 50 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 en afwerkingen, samen met een zacht en warm kleurenpalet droeg bij aan een comfortabele maar geavanceerde ambiance. Bij de selectie van materialen door Be Design en het team van Heesen was duurzaamheid belangrijk en de lange termijn performance in een marine omgeving. Een van achter belichte boog van onyx in de hoofdsalon moet voor een ‘wow-effect’ zorgen. De ervaren Amerikaanse eigenaar werkte nauw samen met het technische team van de werf om de Vida aan zijn wensen aan te passen. Het schip gaat een moederrol vervullen voor de twee sportvisboten van de eigenaar, die brandstof kunnen bijtanken en accu’s opladen. Ze kunnen daardoor dagenlang op zee blijven. De Vida kan een maximum snelheid van 16 knopen bereiken; bij een kruissnelheid van 13 knopen heeft het schip een actieradius van 4.500 mijl dankzij het rompontwerp van Van Oossanen. www.heesenyachts.com

Kwaliteit weerspiegelt. Perfection Pro is een twee-componenten polyurethaan aflak speciaal ontwikkeld voor professioneel gebruik. Perfection Pro levert een spiegelglad en hoogglanzend eindresultaat aan ieder vaartuig en elke ondergrond en is geschikt voor spuitapplicatie en kwast- & rolapplicatie. Perfection Pro heeft een uitzonderlijk kleur- en glansbehoud en wordt geleverd in een uitgebreide kleurenrange. U kunt de gewenste kleur bij uw lokale distributeur bestellen; deze kleur kan ter plekke worden gemengd wat u tijd en geld bespaart. Perfection Pro: ontwikkeld door professionals voor professionals. international-yachtpaint.com facebook.com/InternationalYachtPaint Alle in deze publicatie genoemde handelsmerken zijn eigendom van of in licentie gegeven aan, het AkzoNobel concern. © AkzoNobel 2018. 8827/0318

STEYR MOTORS BIEDT WAT VAN EEN DIESEL MOTOR WORDT VERWACHT! Hierdoor zijn de toepassingen niet beperkt tot een bepaalde categorie maar worden de motoren ingezet waar het er echt op aankomt. Naast vele beroepsmatige applicaties wordt ook in de veeleisende pleziervaart voor STEYR MOTORS gekozen! Ideale motoreigenschappen zorgen er voor dat de motoren zowel als voortstuwingsbron als aggregaat optimaal geschikt zijn. Padmos Marine & Industrial Diesel Importeur van STEYR MOTOR producten voor de Benelux T: +31 (0)111 692407 E: sales@padmos.com W: www.padmos.com Leveringen / Reparatie / Onderhoud / Installatie / Projectbegeleiding / Helpdesk / Trainingen

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52

Home