0

HISWA magazine magazine voor 06 | december 2023 | jaargang 30 de watersportbranche Duurzaamheid Verrassend onderzoek naar CO2 -uitstoot Hoe vind je goed personeel? De duurzame sloep van Watt Boats

Onbezorgd genieten De Professionele wasmachines en drogers voor op uw jachthaven Miele Professional. Immer Besser. Wanneer uw gasten aanleggen in uw haven wilt u ze de beste service bieden. Gemakkelijk en snel een (vakantie) wasje weg kunnen laten werken hoort daar zeker bij. Zelfs slaapzakken, kussens en dekbedden zijn voor de professionele wasmachines en drogers van Miele geen enkel probleem. Voordelen voor uw gasten • Bediening in 32 talen: of u nu een Duitse of Italiaanse gast heeft, iedereen kan in de eigen taal de was doen. • Makkelijk betalen: verschillende betaalsystemen kunnen eenvoudig worden aangesloten op deze machines. • Geen geknoei: ook het aansluiten van een doseersysteem is eenvoudig. Zo hoeven uw gasten zelf geen pakken wasmiddel meer te kopen. Voordelen voor u • Extra inkomsten: Plug & play betaalsystemen voor muntgeld of betaalkaarten. • Zeer zuinig: de nieuwste modellen verbruiken 22% minder water en 28% minder stroom dan de vorige generaties. Daarmee zijn ze de zuinigste op de markt. • Duurzaam: de machines zijn getest en ontwikkeld op een levensverwachting van 30.000 wasbeurten. • Compact: u heeft slechts een halve vierkante meter aan ruimte nodig voor een complete set. Meer weten over deze compacte, zuinige en duurzame wasmachines en drogers? miele.nl/professional | Telefoon: (0347) 37 88 84 | E-mail: professional@miele.nl

colofon voorwoord HISWA Magazine is het relatie magazine van HISWA-RECRON. Het blad profileert zich als het toonaangevende vakblad van de watersport industrie. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid onder watersport bedrijven en stakeholders in de watersportbranche. Uitgever HISWA-RECRON Storkstraat 24 3833 LB Leusden 033 - 303 97 00 communicatie@hiswarecron.nl Advertentieverkoop Dock35 Media Martijn Penning 0314 - 355 826 martijn@dock35media.nl Aan dit nummer werkten mee Dominique van Dam, Michaël Steenhoff, Klaas Wiersma Hoofdredacteur drs. Liane Jansen Redactiesecretariaat Rianne Hartog Foto cover Watt Boats Vormgeving Dock35 Media B.V. Druk Senefelder Misset Doetinchem Partners in business Liane Jansen Hoofdredacteur Cliché Informele werksfeer. Marktconform salaris. Dynamische werkomgeving. Zomaar wat cliché termen die je vaak tegenkomt in vacatureteksten. Tel daar een ellenlang bedrijfsprofiel of een tekst die vaag blijft (‘als projectmanager manage je projecten’) bij op en je hebt alle missers te pakken. In de huidige krappe arbeidsmarkt is een goede vacaturetekst essentieel bij het vinden van de juiste medewerker. Wellicht let ik er vanwege mijn functie als communicatiemanager te veel op, maar met iets meer ‘what’s in it for me’ en creativiteit wordt de tekst vaak veel beter. Maar ook belangrijk: waar plaats je de vacature? Graag geef ik nog een tip: leden van HISWARECRON kunnen gratis al hun watersportvacatures op hiswa.nl plaatsen. Let wel, de site bekleedt de nummer 1-positie in Google op zoekwoorden: vacature + watersport. Er staan er nu 30, maar dat aantal moet in de praktijk toch veel groter zijn? Het benutten van het eigen netwerk, goed werkgeverschap en open staan voor stagiairs helpen ook om goed personeel te vinden. Op pagina 16 vertellen drie ondernemers hoe zij personeelsbeleid en duurzame inzetbaarheid vormgeven. In dit nummer ook aandacht voor duurzaamheid op een ander vlak. Want wat is dat nu eigenlijk? Is het milieu, klimaat, hernieuwbare energie? Of zijn het de drie R’s: reuse, reduce, recycle? Watt Boats en Jachthaven Wetterwille geven hun visie op pagina 12. Daarnaast komt de wetenschap met een Kennispartners verrassende kijk op het gebied van duurzaamheid. Een onderzoek dat mede op initiatief van HISWARECRON is gedaan naar de vermindering van de CO2 -uitstoot in de watersportsector levert verrassende inzichten op. Op pagina 24 lees je de belangrijkste resultaten van dit onderzoek. Hiermee sluiten we het laatste nummer van HISWA Magazine van dit jaar af. Ik wens iedereen (over chliché termen gesproken…) heel fijne feestdagen en een succesvol nieuw jaar! 06 2023 | HISWA MAGAZINE 3

inhoud Artikelen Elk nummer 12 Ondernemers geven hun visie op duurzaamheid Gaat het om milieu, klimaat, hernieuwbare energie? Of om de drie R’s: reuse, reduce, recycle? 16 Krapte op de arbeidsmarkt De grote vraag van elke ondernemer is: hoe kom ik aan goed personeel? Drie ondernemers vertellen over hun aanpak en geven tips. 20 Het Portret Dit keer: Bart Kempers van Kempers Watersport. 24 TechTalk Een onderzoek naar het verminderen van de CO2 -uitstoot in de watersportsector levert verrassende inzichten op. 07 Op Stapel 08 Ondernemersnieuws 27 Vraag & Antwoord 27 Column Herbert van Oord 28 Nieuws I Mens & Bedrijf 32 Nieuws I Innovatie 34 HISWA-RECRON Business Club Nieuws ADVERTEREN IN MEDIA VAN HISWA-RECRON? Neem contact op met Martijn Penning T +31 (0)314 355 826 E martijn@dock35media.nl I www.dock35media.nl 06 2023 | HISWA MAGAZINE 5 RECREACTIE 3 | mei 2023 magazine over recreatie en toerisme HISWA magazine magazine voor 02 | mei 2023 | jaargang 30 de watersportbranche sief men er is een allrounder’ Wijziging in voorwaarden: tijdig melden aan je gasten aa tijdig melden aan je g 20-04-202 Recreatie en toerisme Het nieuwe huren Trend: campers bij jachthavens Update elektrisch varen 12-04-2023 13

We weten veel van boten, omdat we zelf ook varen. drijvende steigers & turn key marinas golfbrekers - complete jachthavens - industriële steigers speciale roeisteigers - drijvend maatwerk - huursteigers Sikkel 3 NL-3274 KK HEINENOORD T +31 (0)78 67 77 000 E info@interboatmarinas.nl I www.interboatmarinas.nl

uitgelicht Op Stapel Magnus 56 FT Magnus Yachts onthult het innovatieve model Magnus 56 FT. Dit op maat gemaakte aluminium jacht biedt veel ruimte en heeft indrukwekkende vaareigenschappen. Met een lengte van 17.50 meter glijdt het jacht dankzij het diepe planerende V-rompontwerp moeiteloos door het water. De krachtige dubbele Volvo Penta-motoren van elk 725 pk zorgen voor geruisloos vermogen, verminderd brandstofverbruik en lagere emissies. Het interieur van de Magnus 56 FT straalt luxe uit met ruime stahoogte, moderne voorzieningen en duurzame materialen. Het jacht, een sportcruiser is efficiënt ingedeeld met ruimte voor een zwemplatform, zonnedek en loungegedeelte. www.magnus-yachts.com Specificaties Lengte .......................................................... 17,5 m Breedte ..........................................................4.6 m Diepte .........................................................0.90 m Motoren ............... 2 x Volvo Penta IPS950 D11 - 725 HP Gewicht .........................................................24.7 t Maximale snelheid: .............32 knopen / 60 km per uur 06 2023 | HISWA MAGAZINE 7

nieuws Ondernemersnieuws HISWA-RECRON telt 7 nieuwe leden 1. Eventyr Rib Charters website in ontwikkeling 2. De Witte Boerderij www.dewitteboerderij.com 3. Johns Jachtverhuur website in ontwikkeling 4. Magnus Yachts www.magnus-yachts.com 5. Hoogenboom www.hoogenboom.eu 6. Allround Yachting Zuid www.allroundyachting.nl 7. CampPlus www.campplus.nl (HISWA-RECRON TOP Supplier) HISWA-RECRON in opstand tegen gemeente Wijdemeren HISWA-RECRON schort samen met het Watersportverbond, Ondernemend Wijdemeren en de Vereniging Verenigde Bedrijven Boomhoek de ondertekening van een nieuw convenant in de gemeente Wijdemeren op. Het convenant omvat naast de medewerking van ondernemers bij de inning van verblijfsbelastingen ook het instellen van een adviesorgaan waarin toeristisch-recreatieve ondernemers de gemeente adviseren over de juiste besteding van de inkomsten uit verblijfsbelastingen. De partijen willen dat de niet onderbouwde, eenzijdig en buitengewoon onzorgvuldig tot stand gekomen verhogingen van de (water)toeristenbelasting en de forensenbelasting worden teruggedraaid of worden beperkt tot een marktconforme indexering. In de commissievergadering van 2 november jl. zegde de burgemeester toe om op korte termijn met de sector in gesprek te gaan. Toen echter bleek dat dit gesprek pas plaats kon vinden ná de behandeling van de begroting op 9 november, was dit aanleiding voor HISWARECRON en de andere organisaties om de gemeente nogmaals een brief te sturen. Daarin is meegedeeld dat de ondernemers het innen van forensbelasting voor de gemeente staken. En dat watersportondernemers door het ontbreken van een duidelijk onderbouwd forfait, op basis van werkelijk verblijf gaan innen. De gemeente probeert opnieuw om binnenkort het gesprek met de sector aan te gaan. Consumentenbond trekt zich terug uit voorwaarden De Consumentenbond heeft de samenwerkingsovereenkomst met HISWA-RECRON (en alle andere branches met wie zij overeenkomsten heeft) per 1 januari 2024 opgezegd. HISWA-RECRON betreurt dit besluit. Dit betekent dat de b-t-c-voorwaarden van HISWA-RECRON per 1 januari 2024 een gezamenlijk product zijn van HISWA-RECRON en de ANWB. HISWA-RECRON schrapt de Consumentenbond als partij uit de voorwaarden. Aan de inhoud van de voorwaarden verandert er niets. Voor de geschillenregeling via de Stichting Geschillen Commissie verandert er vooralsnog niets. Geschillen kunnen net als voorheen voorgelegd worden aan de Geschillencommissie Recreatie of aan de Geschillencommissie Waterrecreatie. Welke rol daarin in de toekomst is weggelegd voor de Consumentenbond is nog onderwerp van discussie. Meer informatie bij Marcel Tap: m.tap@hiswarecron.nl. Vanaf 1 januari 2024 zijn de nieuwe versies in de kennisbank van HISWA-RECRON te downloaden. www.hiswarecron.nl/kennisbank 8 HISWA MAGAZINE | 06 2023

Handreiking chemievrij beheer Vanaf 1 januari 2025 mogen bij bungalowparken, groepsaccommodaties, camping terreinen en jachthavens geen chemische bestrijdingsmiddelen meer worden gebruikt. HISWARECRON ontwikkelde hiervoor samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Eco-consult een Handreiking chemievrij beheer om de omslag naar niet-chemisch beheer zo gemakkelijk mogelijk te maken. De handreiking biedt informatie, praktische voorbeelden en inspiratie voor beheerders en eigenaren van deze bedrijven. Bijvoorbeeld over het onkruidvrij houden van verhardingen en beplantingen. Welke methoden en machines zijn hiervoor beschikbaar en hoe is een dergelijke overstap in de bedrijfsvoering in te passen? Duurzaam terreinbeheer zorgt voor een gezondere leef- en werkomgeving, maakt bedrijven toekomstbestendiger, kan zorgen voor meer biodiversiteit en levert mogelijk kostenbesparingen op. De hand reiking staat in de kennisbank van HISWA-RECRON. www.hiswarecron.nl/kennisbank Lobby om terugkeer Amerikaanse importtarieven te voorkomen HISWA-RECRON wil niet dat de tarieven op Amerikaanse importproducten aan het eind van het jaar terugkeren. Hiervoor wordt samen met European Boating Industry (EBI) in een grote coalitie van Europese verenigingen gelobbyd. Na het handelsgeschil in 2018, waarbij Amerika tarieven oplegde aan staal en aluminium uit de EU, kreeg een aantal sectoren te maken met vergeldingstarieven op Amerikaanse importproducten, waaronder pleziervaartuigen. Beide tarieven zijn eind 2021 voor een periode van twee jaar opgeschort. Het doel was om in oktober 2023 overeenstemming te bereiken over de staal- en aluminiumkwestie, om vervolgens beide tarieven definitief af te schaffen. Bij geen overeenstemming, zouden de tarieven vanaf 1 januari 2024 terugkeren. Dit zou een verhoging van de tarieven omvatten zoals die tot eind 2021 golden. Afgelopen september spraken de partijen met de Europese Commissie. De vooruitzichten van de kant van de EU zijn nog steeds optimistisch, ook al moet de kernkwestie tussen staal en aluminium nog worden opgelost. Het onderwerp stond eind november op de agenda van een top tussen de EU en de VS. Bij de productie van dit magazine was nog geen nieuws hierover bekend. HISWA-cao algemeen verbindend verklaard Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft met ingang van 12 oktober jl. de HISWA-cao algemeen verbindend heeft verklaard, op verzoek van HISWA-RECRON. Dit houdt in dat de cao ook bedrijven bindt die geen lid zijn van HISWA-RECRON, maar wel dezelfde activiteiten uitvoeren. Voor een deel van de leden van HISWA-RECRON geldt de HISWA-cao. Niet alle watersportleden vallen onder de HISWA-cao. Dat heeft te maken met de werkingssfeer. Alleen bedrijven in de houten en kunststoffen jachtbouw (bouwen, afbouwen, uitrusten, herstellen, vaarklaar maken) en bedrijven met dienstverlenende activiteiten in de watersport vallen onder de cao. Zoals jachthavens, bedrijven waar ligplaatsen worden verhuurd, pleziervaartuigen worden verkocht en verhuurd, service wordt verleend en waar watersportartikelen verkocht worden. Er zijn ook bedrijven die niet gebonden zijn aan de HISWA-cao, omdat die geen lid zijn van HISWA-RECRON. HISWA-RECRON en de vakbonden vonden dit een onwenselijke situatie: een professionele sector heeft goede arbeidsvoorwaarden die in een cao vastliggen. Daarom verzocht HISWA-RECRON het ministerie om de cao algemeen verbindend te verklaren. Het ministerie stemt in met een dergelijk verzoek als de brancheorganisatie voldoende representatief is, wat betekent dat de meerderheid van de werknemers in de sector in dienst moet zijn van leden van HISWA-RECRON. HISWA-RECRON kon dit aantonen. www.hiswarecron.nl/kennisbank/cao 06 2023 | HISWA MAGAZINE 9

nieuws Kantoor HISWA-RECRON dicht Het kantoor van HISWA-RECRON in Leusden is gesloten van maandag 25 december 2023 tot en met maandag 1 januari 2024. Iedereen fijne feestdagen en een succesvol nieuw jaar gewenst! Start opleiding Kandidaat Jachtmakelaar Op 7 februari 2024 start bij ROC Firda in Sneek de opleiding voor Kandidaat Jachtmakelaar. Iedereen die geïnteresseerd is in het (ver)koopproces van een boot kan de opleiding volgen. HISWA-RECRON speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van de opleiding. In de opleiding komt het volgende aan bod: - - Acquireren van een opdracht tot verkoop Bepalen van de verkoopwaarde van een pleziervaartuig - Presenteren van het pleziervaartuig via verschillende verkoopkanalen - - Nieuwe medewerker: Lucie Schuijt Bij HISWA-RECRON begon per 1 november 2023 Lucie Schuijt als Allround medewerker arbeidsmarktbranding. Zij stelt zich voor: “Kamperen, of met de latten in de sneeuw, genieten in de buitenlucht, daar hou ik van. Met mijn enthousiasme ga ik mij storten op arbeidsmarktbranding. Een uitdaging waar ik iedere ondernemer en ook scholen en vakbonden bij ga ondersteunen. Lucie is te bereiken via l.schuijt@hiswarecron.nl of 033 30 39 735. Verkopen van het pleziervaartuig Begeleiden van de aankoopkeuring - Gereed maken van het vaartuig voor de oplevering - Uitvoeren van alle aftersales handelingen, inclusief alle administratieve en financiële handelingen De opleiding duurt in totaal 20 weken en wordt afgesloten met een examen. Deelnemers ontvangen bij goed resultaat het deelcertificaat Assistent Jachtmakelaar. Dit deelcertificaat wordt erkend door het ministerie van OC&W, HISWARECRON en NBMS. Meer informatie bij Suzanne van Tielraden: s.vantielraden@hiswarecron.nl. 10 HISWA MAGAZINE | 06 2023

Voorlichtingsvideo over rotte-eierenlucht Samen met onder andere het Watersportverbond en Varen doe je Samen! maakte HISWA-RECRON een serie over veiligheid op het water. In de eerste aflevering spreekt Paul de Groot – manager waterrecreatie bij HISWA-RECRON – met arts Henk Jans over de gevaren van het dodelijk H2S-gas. Bij verkeerd gebruik van accu’s kan zwavelwaterstof ontstaan. Een stof met de herkenbare geur van rotte eieren. De voorlichtingsvideo staat op het YouTube-kanaal van HISWA-RECRON en wordt onder de aandacht gebracht bij zoveel mogelijk watersporters. www.youtube.com/@hiswarecron Ontwikkelingen Richtlijn Pleziervaartuigen De Richtlijn Pleziervaartuigen wordt herzien. Dat acht de Europese Commissie na 10 jaar noodzakelijk. Onlangs voerde de deskundigengroep van de commissie belangrijke discussies hierover. De politieke context, een onafhankelijk onderzoek en de toekomstgerichte effectbeoordeling vormen de basis voor het nieuwe wetgevingsvoorstel. Er wordt ook gekeken naar verschuiving naar duurzame verordeningen, uitbreiding naar nieuwe waterscooters en voortstuwingssystemen. De commissie overweegt ook circulariteit, strengere emissienormen en de inclusie van synthetische en biobrandstoffen. Verder wordt voorgesteld over te gaan op een QR-gebaseerde benadering voor gebruikershandleidingen en conformiteitsverklaringen. Meer informatie over dit dossier staat in de kennisbank. www.hiswarecron.nl/kennisbank/recreational-craft-directive Succesvol jachthavensymposium Positieve reacties en een goede interactie met de zaal. Met ruim 50 aanmeldingen van leden, niet-leden en geïnteresseerden uit het buitenland was het 11e jachthavensymposium van HISWA-RECRON op vrijdag 17 november jl. goed bezocht. Het thema ‘De toekomst van de jachthaven’ werd ingevuld door drie gastsprekers, Herma Brinkhuis van Alfa Accountants (HISWA-RECRON Kennispartner) vertelde over de fiscale en persoonlijke aandachtspunten voor een bedrijfsovername of bedrijfsopvolging binnen de familie. Rob Vrolijks van Vrolijks Blue Progress (HISWA-RECRON TOP Supplier) lichte enkele ideeën ter inspiratie toe. Hij gaf ook zijn visie op de toekomst van de watersport, onder andere met betrekking tot aantallen watersporters en boten. Jappe Eggink van Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij (HISWARECRON Kennispartner) gaf een uitleg over het verkoopproces, de waardebepaling van een bedrijf en waar je rekening mee moet houden bij investeringen. Twee terugkomende woorden waren daarbij horizon en momentum. Paul de Groot, manager waterrecreatie bij HISWA-RECRON, kon vanuit eigen ervaring voorbeelden geven die bij de verkoop van een familiebedrijf komen kijken. Vanuit de zaal werd hierop goed gereageerd en deelnemers deelden hun ervaringen en tips. Jeroen van den Heuvel, adjunct-directeur watersport en jachtbouw bij HISWA-RECRON, lichtte actuele cijfers en trends toe en gaf een update over het dossier vuilwater. Na het symposium konden de deelnemers de METSTRADE Show in RAI Amsterdam bezoeken. 06 2023 | HISWA MAGAZINE 11

column duurzaamheid Ondernemers geven hun visie op duurzaamheid ’ De mens doet nu eenmaal graag iets goed.’ Duurzaamheid, wat is dat nu eigenlijk voor de ondernemer. Is het milieu, klimaat, hernieuwbare energie? De drie R’s: reuse, reduce, recycle? Gaat het om ‘volhoudbaar’, mensen, verantwoordelijkheid? We spraken over het onderwerp met drie ondernemers. De doorgewinterde Mieke Vleugels van Jachthaven Wetterwille, die al een visie heeft op het onderwerp sinds de jaren ’90. En de new kids on the block, Mees en Koen van Watt Boats. Wat doen ze, hoe en waarom? Tekst: Dominique van Dam Mieke Vleugels komt net van buiten. De jachthaven is in vol bedrijf, het winterklaar maken van de boten, het terrein, de havenkantoren en het sanitair is in volle gang. Druk, maar business as usual. Net als het onderwerp duurzaamheid dat voor haar is. ‘Ik begon in 1997 met de eerste stappen op dit gebied. Het is iets wat we avant la lettre deden. We recyclen en upcyclen al zo lang als ik weet. Thermale grondwarmte verwarmt al 20 jaar We moeten laten voelen waarom we willen dat mensen bepaald gedrag vertonen. loods en havenkant.’ Dat vertaalt zich in de vlaggen die wapperen op de jachthaven: de Blauwe Vlag, een TYHA Gold Anchor-vlag en eentje van ICOMIA Clean Marinas. ‘Dat zijn allemaal mooie uitingen, maar het gaat erom wat je daadwerkelijk doet.’ Herbruiken en niet verkwisten Na al die jaren is Vleugels met haar team in staat om het gedrag van mensen te kunnen veranderen. ‘De mens doet nu eenmaal graag iets goed. We moeten respect voor de mens en natuur hebben en tegelijkertijd informatie delen zodat mensen de reden Mees Brouwer en Koen Bogaerts van Watt Boats. 12 HISWA MAGAZINE | 06 2023

De duurzame sloep van Watt Boats. erachter begrijpen: waarom scheid je afval, waarom maakt die ene actie verschil.’ Vleugels ziet duurzaamheid in de breedste zin van het woord, ze ademt de visie die ze erop heeft: elke stap is gewonnen. Je ziet het terug in de inrichting van het havenkantoor: tot en met de balie aan toe, een halve oude boot, is alles ‘herbruik’. Ook de stoelen, lampen, tafels, het kantoormeubilair. Buiten is veel aandacht voor het recyclen en het verminderen van afval. ‘De ligplaatshouders én gasten in de haven probeer ik bewust te laten zijn van hun impact, hun bijdrage aan het geheel. In Nederland (ze is Vlaams – red.) werken keiharde regels niet, we moeten laten voelen waarom we willen dat mensen bepaald gedrag vertonen. Dus we vragen ze om niet te verkwisten en hun afval te scheiden, al is het maar omdat de afvalverwerker zo minder vaak hoeft te rijden. Zo kan de prijs laag blijven.’ En zo heeft ze nog legio voorbeelden. Voorbeeldgedrag werpt vruchten af In het onderhoud van haven en boten is het ook een terugkerend onderwerp. ‘Antivries met glucol? Simpelweg verboden, vies spul. Voor antifouling werken we met de minst vervuilende optie. Wrappen doen we niet, de hoeveelheid plastic die daar elke keer voor nodig is, is niet duurzaam te noemen.’ Ook de haven is ‘reused en recycled’. Langzaam vervangen ze onderdelen van de haven, de boxen en de steigers. ‘Ik ben tegen de wegwerpcultuur. De oude houten onderdelen worden vervangen door staal en het hout wordt opnieuw gebruikt. Ik wil dat we werken met de nieuwste technieken, elektrisch, met zonnepanelen en eco-daken.’ En soms gaat ze terug naar noeste arbeid: ‘We spuiten de steigers niet meer schoon met de hogedrukspuit, maar gebruiken een stalen borstel. Dat is echt heel arbeidsintensief, maar vele malen duurzamer.’ Dit voorbeeldgedrag begint vruchten af te werpen bij in ieder geval de eigen mensen: je eigen nest vervuil je niet. Overkoepelende organisaties als HISWA-RECRON en ICOMIA kunnen havens in haar ogen nog meer helpen: regels vertalen naar de praktijk, meer ondernemers helpen, vertellen wat werkelijk van belang is, cases en lokale voorbeelden delen. ‘En ook kijken naar belangen die elkaar tegen lijken te spreken, maar dat niet per se doen.’ Als voorbeeld noemt ze – tekenend voor de weidsheid van haar denken – de schijnbare tegenstelling tussen de belangen van de vogelbescherming en de bedrijventerreinen. ‘Laat ons weten welke route vogels vliegen en wanneer ze hier foerageren en vertel ons hoe we hier rekening mee kunnen houden. Dan doen we dat. Zo zorgen we voor een steeds betere omgeving voor iedereen.’ Duurzame sloepen Mees Brouwer en Koen Bogaerts werken ook duurzaam, maar vanuit de productkant. Ze zijn relatief nog maar kort bezig met duurzaam ondernemen, op een heel andere manier. Waar Vleugels zich richt op gedrag, werken Mees en Koen met herbruikbare grondstoffen. Ze willen de meest duurzame sloep creëren zonder in te boeten op luxe en comfort. Een uitdaging die ze zijn begonnen aan de keukentafel, tijdens hun studie. Het resultaat van die duurzame missie: Watt Boats. De ‘ultieme elektrische sloep die een authentiek verhaal met zich meedraagt’. Afgelopen september wonnen ze tijdens de HISWA te water de Start-up Award. 06 2023 | HISWA MAGAZINE 13

Marina Management Het draadloze energie beheersysteem voor uw jachthaven • Te koppelen met uw reserveringssysteem • Op afstand in-/uitschakelen van stroompunten • Energieverbruiken uitlezen • Ampère limieten instellen • MID gecertifi ceer er Meer weten? Scan de code, vul het formulier in en wij nemen vrijblijvend contact met u op. Scan et en wij ijvend u op. www.icy.nl ~ DUURZAAM ~ ONDERHOUDSVRIJ ~ FLEXIBEL ~ MADE IN EUROPE Wij wensen iedereen mooie feestdagen en een sprankelend 2024 Adri Mijnheer, Thijs Lunenburg, Rianne Jansen, Yvette Mijnheer, Maxx Hup en Harm-Jan Mooiweer. DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR F.A. Molijnlaan 28, 8071 AG Nunspeet Tel: 0341 - 25 23 63 Dock Marine Nederland Onze drijvende steigers en opvaardokken voor boten en jetski’s zijn uitzonderlijk stabiel. Kwalitatief hoogwaardig en bovendien veilig door het slipwerende oppervlak. We bieden oplossingen voor zowel de recreatieve watersporter als de professionele gebruiker, altijd op maat! Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie! T. +31 (0)6 302 21 222 info@dockmarine-europe.nl www.dockmarine-europe.nl Informeer naar onze jachthavenzuilen en -kasten

Duurzaamheid staat al jaren hoog in het vaandel bij Jachthaven Wetterwille. Polyester in de jachtbouw is volgens iedereen niet te recyclen. Dat wilden we nog wel eens zien. De sloep die de IVA-studenten voor hun klanten bouwen, heeft een bijzonder verleden als reddingssloep. Over ruige zeeën voer hij tientallen jaren mee aan boord van een container- of cruiseschip. De reddingssloep zag de wereld, zonder het water te raken. En legde tot wel 1,6 miljoen zeemijlen af. Van origine gebouwd voor twintig mensen op een woelige oceaan, weerstaat de sloep met gemak weer en wind. En daarin zagen de studentondernemers kansen. De jonge ondernemers hoorden tijdens hun studie keer op keer dat polyester in de jachtbouw het allergrootste afvalprobleem is. ‘Het is volgens iedereen niet te recyclen. En dat wilden we nog wel eens zien. Als het niet kapot kan, dan moet het maar opnieuw gebruikt worden. Als de wereld verandert, moet je mee veranderen en dat hebben we met het opzetten van Watt Boats gedaan. Deze sloepen gaan gewoon wéér dertig tot vijftig jaar mee.’ Refit in Bangladesh ‘Het verhaal van onze sloep begint in Bangladesh’, vertellen ze. ‘Cruise- en containerschepen worden daar letterlijk het strand op gevaren om daar te worden ontmanteld en het staal om te smelten. Geen goed verhaal. De sloepen ondergaan nu bij een lokale werf een complete refit. Wij zorgen voor onze collega’s ter plekke: we hebben heel veel aandacht voor onze mensen op de werf. Het moet kwalitatief en ethisch perfect in orde zijn. Onder prettige werkomstandigheden bouwen zo’n negen mensen met een specialisme de sloep van top tot teen opnieuw op. Zo zorgen we niet alleen voor blije klanten, een gelukkige toekomst voor de sloep, maar ook voor ons team in Bangladesh. Zo dragen we een beetje bij aan een betere wereld.’ Bomen planten als compensatie Het verhaal van Watt Boats gaat verder. Want ook in Nederland zorgen ze voor vermindering van het afvalprobleem dat boten opleveren. ‘Boten zijn nu eenmaal moeilijk te recyclen, maar wij nemen alles in. Van kano tot zeilboot, van oude sloep tot kajak. Oude sloepen gaan bijvoorbeeld naar zeilscholen waar ze er prima nog lang mee kunnen varen in de zeillessen. De andere boten gaan naar de handel, waar herbruikbare spullen ook echt gerecycled worden.’ De klant krijgt ook nog andere duurzame opties om aan mee te werken. Zo kan deze ervoor kiezen het transport te compenseren door bomen terug te planten in de regio in Bangladesh waar de kap voor teakhout veel schade heeft aangericht. En klanten kunnen hun sloep elke maand na laten lopen door de ondernemers zelf. ‘Ook onderhoud is onderdeel van duurzaamheid. We poetsen de boot, we kijken hem technisch na, we zorgen ervoor dat als jij aan boord stapt, je zo wegvaart. Lekker toch?’ 06 2023 | HISWA MAGAZINE 15

column arbeidsmarkt Hoe kom ik aan goed personeel? Het vinden van medewerkers is de afgelopen jaren steeds lastiger geworden. Sinds 2021 zijn er in Nederland officieel meer openstaande vacatures dan werkzoekenden. Er is gewoon te weinig personeel. Drie ondernemers vertellen over hun bevindingen: zeilmakerij Hagoort Sails, Skips Maritiem en Lengers Yachts. Hoe ervaren zij de situatie? Hoe is dit probleem ontstaan en wat doen zij om toch de juiste mensen te vinden? Tekst: Klaas Wiersma Laten we met het goede nieuws beginnen: uit de cijfers van het Centraal Bureau Statistiek blijkt dat het totale aantal openstaande vacatures na een stijging die in 2020 inzette, in 2022 is gestabiliseerd en in 2023 zelfs licht daalt. Er zijn op dit moment 427.100 openstaande vacatures. Kijken we naar de spanning op de arbeidsmarkt, het aantal openstaande vacatures afgezet tegen de werkloze beroepsbevolking, dan zien we dat de twee lijnen elkaar in de zomer van 2021 hebben gekruist. Sindsdien zijn er meer vacatures dan werklozen. Tegenover de 427.100 openstaande vacatures staan slechts 350.000 werkzoekenden. Ofwel er zijn 122 vacatures op 100 werklozen. En dat is merkbaar. Groot probleem “Ja, dat is inderdaad een gigaprobleem. Wij schreeuwen om mensen. We zoeken meerdere goede mensen die het leuk vinden om met hun handen te werken”, zegt Lars van Stekelenborg van Hagoort Sails. Barber de Vries, mede-eigenaar en manager personeelszaken bij Skips Maritiem, ziet ook uitdagingen om het personeelsbestand goed op peil te houden. “Ten opzichte van tien tot twintig jaar geleden moeten we nu een stuk harder ons best doen.” En ook bij Lengers Yachts in Muiden horen we dat het vinden van personeel inderdaad een lastige opgave is. Momenteel zijn er 122 vacatures op 100 werklozen. Schadelijk voor de bedrijfsvoering SkipsMaritiem is een breed bedrijf met vier jachthavens, winkels, horeca, scheepsonderhoud, een camping en park met recreatiewoningen. Beïnvloedt de beschikbaarheid van personeel het aanbod van diensten en producten? “Misschien wel”, zegt Barber de Vries. “Bijvoorbeeld bij de horeca. We nu zes dagen per week open in plaats van zeven. Ik zou liever met een grotere ploeg werken en ruimer open zijn. In de praktijk hebben we een kleine poule maar wel met heel loyale en betrokken mensen. Iedereen is tevreden. Ik heb ook liever zes betrokken en gemotiveerde medewerkers dan een grotere groep van bijvoorbeeld vijftien maar dan zonder continuïteit in het serviceniveau of met een stap terug in service.” Bij Hagoort Sails is dat anders. Van Stekelenborg: “Het is zeker een probleem maar je wilt ook geen ‘nee’ verkopen. De wachttijden zijn de afgelopen twee jaar veel langer geworden. In de winter is het bij ons het drukst, daarom zoeken we nu ook handjes die kunnen helpen met reparaties en onderhoud. We zeggen wel eens gekscherend: ‘als de zon weer gaat schijnen, dan Bij Hagoort Sails is het in de winter het drukst. Lezing in de zeilmakerij, ook dit hoort bij de werkzaamheden. 16 HISWA MAGAZINE | 06 2023

moet al het werk klaar zijn.’ Met ons werk heb je een stevige deadline, in het voorjaar wil iedereen weer zeilen.” Hij is even stil. “Maar dit wil je niet zo blijven doen...” We hebben een aanbrengbonus voor ons personeel als ze nieuwe medewerkers binnenhalen. Hoe zijn deze personeelstekorten ontstaan? Volgens Van Stekelenborg vinden jonge mensen het vak van zeilmaker gewoon niet ‘hip en happening’. Hij steekt de hand in eigen boezem maar misschien hoeft hij niet zo streng te zijn voor het zeilmakerswerk. Er is een nog een groot aantal andere redenen voor deze spanning op de arbeidsmarkt. Laten we een aantal van deze oorzaken eens op een rijtje zetten: Demografie (vergrijzing) In ons land is er een groeiend aantal oudere mensen. Op 1 januari 2023 zijn er in Nederland 3,5 miljoen inwoners van 65 jaar of ouder. Dat is ongeveer 20 procent van de bevolking. In 1990 was nog maar 12,8 procent van de inwoners 65-plus. (Bron: CBS) Volgens het UWV stagneert mede door de vergrijzing het aantal mensen dat beschikbaar is voor de arbeidsmarkt naar verwachting vanaf 2025, terwijl de vraag naar mensen steeds verder toeneemt. Dit kan zorgen voor een structureel krappe arbeidsmarkt. Een effect dat in de watersport al ruimschoots merkbaar is. Deeltijdwerk Volgens Eurostat valt Nederland op twee manieren op binnen Europa. Er zijn relatief veel mensen aan het werk, Nederland is met rond de tachtig procent zelfs koploper. Maar het deel van de beroepsbevolking dat in deeltijd werkt is ook het hoogst van de landen om ons heen. Vooral onder vrouwen. Dus ondanks dat er veel mensen werken, is de arbeidsdeelname in ons land toch opvallend laag. Flexwerkers Nederland heeft veel flexwerkers. Flexwerkers zijn werknemers zonder vast contract, zoals uitzendkrachten, oproepkrachten en werkenden met tijdelijke contracten. In het tweede kwartaal van 2023 zijn het er 4 miljoen tegen 5,4 miljoen werknemers met een vaste betrekking. Daarmee zijn 4 op de 10 werkenden flexwerker. Vooral in een sector als de watersport waar de hoeveelheid werk sterk verschilt per seizoen, werken veel flexibele krachten. Een flexibel contract schept weinig verplichtingen en een flexwerker is makkelijk weer vertrokken. Coronacrisis Sinds de coronacrisis ligt het ziekteverzuim in Nederland hoger dan ervoor. Er is vaker uitval waardoor er meer druk komt te liggen op de fitte werknemers. Hogere werkdruk geeft een grotere kans op burn-outs. Ook long covid speelt een rol. Uit onderzoek van het UMC Groningen blijkt dat één op de acht Nederlanders drie tot vijf maanden na de besmetting in het eerste coronajaar nog klachten heeft. Tijdens corona waren er allerlei beperkingen waardoor opeens heel veel mensen het water op wilden. Deze hausse is nog steeds merkbaar. Arbeidsproductiviteit Tenslotte zouden we nog de arbeidsproductiviteit kunnen noemen. Die groeit niet meer en is lager dan in de landen om ons heen. De arbeidsproductiviteit is het bruto binnenlands product (bbp) gedeeld door alle gewerkte uren, kortom de opbrengst per uur. Kijken we naar de details van het CBS, dan zien we dat de arbeidsproductiviteit in de sport- en recreatiesector is afgenomen, in de horeca min of meer gelijk is gebleven en in de nijverheid juist weer wat is toegenomen. Het effect van de afgenomen arbeidsproductiviteit speelt dus niet in elke sector een rol. Aan goed personeel komen Het is prettig te weten waarom het zo lastig is om goede mensen 06 2023 | HISWA MAGAZINE 17

De keuze van professionals www.roodberg.com The Original 25 jaar watersport-specifi eke kennis en ervaring • Fiscaal advies levering jachten • Btw-advies bij commerciële exploitatie • Voorkoming risico’s bij 0% of 9%-tarief • Begeleiden bewijsvoering 0% btw-tarief • Toepassing 9% btw-tarief ‘sportbeoefening’ • Auteur ‘Hiswa BTW-handleiding 2022’ • Wereldwijde contacten adviseurs jachtbranche www.dhk-taxandlegal.nl | info@dhk-taxandlegal.nl | 010 205 36 10 18.000 professionals in de watersport en jachtbouw bereiken? Adverteer in HISWA Magazine. Neem contact op met: Martijn Penning T+31 (0)314 - 355 826 E martijn@dock35media.nl I www.dock35media.nl HISWA magazine magazine voor 03 | juni 2022 | jaargang 29 de watersportbranche Handel De post-corona botenmarkt Innovatie in de energietransitie Veel tendermerken op HISWA te water

arbeidsmarkt onlangs verschillende certificaten gehaald. Het bedrijf staat nu op de lijst met stagebedrijven, maar helaas, er zijn nog geen reacties op gekomen. Bij Lengers werkte het wel. Zij hebben af en toe een stagiair maar het betreft meer snuffelstages. Maar er is ook een stagiair geweest, die vervolgens vijf jaar is gebleven. Die is nu weer door. Bureau Lengers zoekt voornamelijk monteurs en mensen voor de administratie. “Personeel dat is gespecialiseerd, is lastig te vinden. Zoals iemand met kennis van composietmaterialen. Wij schakelen dan meerdere bureaus in om die te vinden.” te vinden die ook nog willen blijven. Maar veel interessanter is de vraag hoe je aan goed personeel kunt komen. Eigen netwerk “We zijn proactiever dan vroeger op de arbeidsmarkt” zegt De Vries van Skips Maritiem. Zij focust daarbij vooral op het eigen netwerk. Ook Lengers Yachts en Hagoort Sails zoeken via het eigen personeel. “Daarvoor hebben we ook een aanbrengbonus”, vertelt Nathalie Staats van Lengers Yachts. Goed werkgeverschap ‘Wij zijn een familiebedrijf en hebben vaak heel lange dienstverbanden”, aldus De Vries van Skips Maritiem. “We hebben zeven personen die veertig jaar of meer bij de zaak zijn en twee met een 25-jarig dienstverband. Toevallig was ik net een receptie aan het voorbereiden voor een 25-jarig lustrum. We moeten ervoor zorgen dat we een comfortabele werkomgeving kunnen bieden. Dat doen we door relaties goed te onderhouden.” Ook bij Hagoort Sails werken meerdere oudgedienden. Van Stekelenborg: “We hebben iemand die werkt hier 40 jaar, een andere werknemer is al 30 jaar in de zaak, twee die er al 20 jaar zijn. Martin Baas, de eigenaar die ik binnenkort opvolg, werkt hier ook bijna 30 jaar.” Adverteren Om nieuwe werknemers te vinden, adverteert Hagoort Sails vooral in lokale bladen, de huis-aan-huis-krantjes. De Vries van Skips Maritiem vertelt over het adverteren op de eigen website, dat daar lang niet alle vacatures staan. “Als iemand interesse heeft, kijken we samen welke plek geschikt zou zijn. Veel medewerkers zitten na een aantal jaar op een heel andere positie dan toen ze binnenkwamen.” Stagiairs SkipsMaritiem staat open voor stagiairs en is leerbedrijf: “Studenten kunnen bij ons stage lopen en ook het werken-lerentraject bij ons doorlopen. Dat kan op al onze afdelingen, van werkplaats tot facilitair.” Hagoort Sails is ook leerbedrijf en heeft Conclusie Krapte op de arbeidsmarkt is een serieus probleem dat voorlopig nog niet verdwijnt. Veel bedrijven passen hun werkzaamheden al aan op basis van beschikbaarheid van personeel of beperken hun openingstijden. Er zijn meerdere oorzaken zoals vergrijzing en de flexibilisering van de arbeidsmarkt. De coronaperiode lijkt een belangrijke rol te spelen. Werven in het eigen netwerk is een veel gehoorde oplossing. Een aanbrengbonus kan hierbij helpen. De ideeën van de Kamer van Koophandel gaan over nieuwe kanalen om werknemers te zoeken, het opbouwen van een goede reputatie bij je doelgroep en misschien eens een andere doelgroep proberen. Acht manieren om personeel te vinden Er zijn nog andere manieren om personeel te werven die misschien minder voor de hand liggen. Hier acht mogelijkheden (Bron: KvK). 1. Doe een ‘open hiring’. Dat betekent dat je personeel aanneemt zonder sollicitatieprocedure. 2. Haal de pers. Stuur persberichten over een nieuw product, een nieuwe dienst of een jubileum. Een goede-doelen-actie van het personeel werkt ook goed. In het persbericht kun je een oproep doen om nieuwe mensen. 3. Gebruik social media. Deel je oproep of vacature via social mediakanalen zoals Linkedin, X (Twitter), Facebook, Instagram, YouTube of TikTok. 4. Open dag. Organiseer een open dag voor potentiële sollicitanten zodat die kennis kunnen maken met het bedrijf, de werkplek en toekomstige collega’s. 5. Gebruik een vacaturebank. Plaats de advertentie in online vacaturebanken zoals de Nationale Vacaturebank, Indeed of Jooble. Leden van HISWARECRON kunnen gratis hun vacatures plaatsen op www.hiswa.nl en www.recron.nl. 6. Werf via een uitzendbureau. 7. Neem deel aan evenementen of beurzen. Je presenteren op de HISWA te water is altijd nuttig maar denk ook eens aan een banenmarkt of een carrièrebeurs. 8. Kies een andere doelgroep. Ga op zoek naar zijinstromers, buitenlands personeel of werk via de sociale werkplaats. Ook vijftigplussers zijn een interessante bron. 06 2023 | HISWA MAGAZINE 19

het portret rubriek Bart Kempers In de rubriek Het Portret zetten we een persoon in de spotlights die op dat moment in de actualiteit is of verband houdt met het thema. In dit nummer is dat Bart Kempers van Kempers Watersport. Hij is ook lid van de commissie HISWA-cao. Tekst: Liane Jansen Kempers Watersport bestaat al lang. Met welk interessante ontwikkeling ben je momenteel bezig? “We zijn al erg lang actief in de watersport. Dit jaar vierden we ons 50-jarig jubileum. Zelf rolde ik 30 jaar geleden de watersport in. We profileren ons als full service watersportbedrijf. We zorgen dus voor iedereen die het water op voor: aankoop vanuit onze jachtmakelaardij, aankoop nieuwe boten, 500 ligplaatsen, winterstalling, service en onderhoud en verkoop van accessoires en onderdelen. Een leuk project waar ik nu mee bezig ben, is het opstarten van een Axopar X Agapi Boatclub. Ingegeven door maatschappelijke tendenzen als ‘van bezit naar gebruik’ en ‘van gedoe naar gemak’. De club is een leuke manier om als watersporter wereldwijd kwaliteitsboten te kunnen varen, via voornamelijk dealers van Axopar.” Je bent lid van de commissie HISWA-cao. Wat is in die hoedanigheid jouw visie op de toekomst? “De cao voor de watersportbranche heb ik altijd heel belangrijk gevonden, het is de basis van afspraken tussen werknemers en werkgevers. Het zorgt voor bescherming van werknemers, helpt om een ‘level playing field’ te creëren voor werkgevers en het biedt kansen om je als branche te onderscheiden en te professionaliseren. Een cao kan daarnaast helpen om het personeelstekort te verminderen. Neem bijvoorbeeld het thema scholing. 20 HISWA MAGAZINE | 06 2023

Kempers Watersport bestaat al 50 jaar. We proberen andere secundaire arbeidsvoorwaarden te creëren: het aanbieden van woonruimte is bijvoorbeeld een interessante ontwikkeling. Door dit toegankelijker te maken en te zorgen voor een goed aanbod, maak je het aantrekkelijk voor nieuwe werknemers om toe te treden. Tegelijkertijd maak je het voor bestaande werknemers aantrekkelijk om, door uitbreiding van kennis, actief te blijven in de branche. Door door te groeien of door over te stappen naar een andere functie.” Moeten we praktische beroepen niet beter gaan waarderen? “Ja, praktische beroepen worden als steeds waardevoller gezien. Er is intussen meer schaarste bij praktische beroepen dan bij bijvoorbeeld managementfuncties. Hierdoor verschuift de personeelsmarkt. Dit uit zich onder andere in de waardering en beloning. Dit is een trend die zich doorzet, denk ik.” Dit nummer gaat over arbeidsmarkt. Hoe effectief is personeelsbeleid in jouw eigen onderneming? “De arbeidsmarkt en daarmee ons personeelsbeleid zie ik momenteel als één van de belangrijkste aandachtspunten. Zo zijn we onder andere flexibeler geworden in het invullen van functies op parttime basis. Verder proberen we andere secundaire arbeidsvoorwaarden te creëren: het aanbieden van woonruimte is bijvoorbeeld een interessante ontwikkeling. Op dit moment hebben we enkele vacatures. Tegelijkertijd hebben we veel mensen die al zeer lang bij ons werken. Dus óf de branche is heel leuk, of werken bij Kempers Watersport bevalt gewoon goed.” Wat is jouw rol in het Algemeen Bestuur van HISWA-RECRON? “Behalve dat ik actief deelneem aan het algemeen bestuur, ben ik ook onderdeel van de auditcommissie, samen met Willemieke de Waal van Kennemer Duincampings. Beide functies vul ik met veel plezier in. Ik krijg er energie van. Mijn ervaring, netwerk en financiële achtergrond – ik studeerde af als Master in Accountancy in Finance – zijn daarbij van waarde denk ik. Het is leuk om te zien dat er een positieve kruisbestuiving is tussen ‘land en water’, na de fusie van HISWA en RECRON in 2020. We bieden met zijn allen plezier op het water én op het land.” Met welk doel is Kempers Watersport zo actief op social media? “Social media zijn een belangrijk onderdeel van onze marketingstrategie. We investeren daar fors in. Eerlijk gezegd verbaas ik me erover dat niet veel meer bedrijven actief zijn op bijvoorbeeld YouTube. We hebben geweldige producten, zijn actief in één van de mooiste branches en ons vak is één en al passie en emotie. Hoe mooi is het om dat te kunnen delen met bijvoorbeeld potentiële klanten? Mijn advies: ga het gewoon doen, het hoeft niet meteen allemaal gelikt. Onze klanten zijn gewoon dol op leuke beelden.” 06 2023 | HISWA MAGAZINE 21

column arbeidsmarkt Update campagne Welkom op het water Niet alleen varen, maar ook werken in de watersport Sinds 2015 streeft de Welkom op het water-campagne, powered by HISWA, naar één doel: meer mensen, meer uren op het water. Het doel is uitgebreid: deze mensen laten kennismaken met de mogelijkheden om te werken in de watersport. Een update. Tekst: Rianne Hartog Om ‘Werken in de watersport’ kracht bij te zetten, is afgelopen jaar een herkenbaar beeld voor de campagne gemaakt. Kleurrijke posters, banners en social media-uitingen dragen allemaal dezelfde signatuur. Momenteel wordt gewerkt aan een toolkit voor HISWA Erkende Bedrijven. Hierin vinden ondernemers alles wat ze nodig hebben: posters, banners, alles in lijn met de campagne. Zo kan de sector met één stem spreken als het gaat om het werven van personeel is. In 2024 komt bij water sportevenementen de ‘Welkom op het water roadshow’ langs. Uitbreiding met interviews, FAQ’s en beroepencheck Alleen een campagnebeeld is niet voldoende. Verhalen delen van mensen die elke dag hun passie uitoefenen, is belangrijk. Daarom zijn er interviews gehouden met medewerkers uit de watersport. Hun verhalen hebben een gezicht gegeven aan de diverse beroepen in de watersport- en jachtbouwsector. Het geeft anderen inspiratie om ook in de sector te komen werken. Daarnaast zijn er antwoorden verzameld op de meest gestelde vragen over werken in de watersport. Het gaat erom: op welk opleidingsniveau je ook begint, er is voor iedereen een leuke en uitdagende baan te vinden in de watersport. Om geïnteresseerden een beetje op weg te helpen is de Beroepencheck ontwikkeld. Beroepencheck HISWA De vacaturestand op de HISWA te water. 22 HISWA MAGAZINE | 06 2023

Campagne ‘werken in de watersport’. Met een paar eenvoudige vragen ontdekken ze welk watersportberoep het beste bij hen past. Jachtbouwer, makelaar of havenmeester? HISWA te water: vacaturewand en carrièredagen Een ander hoogtepunt van het afgelopen jaar was de aanwezigheid op de HISWA te water. De vacaturewand in de HISWA-stand trok veel aandacht van nieuwsgierige bezoekers. Dankzij QR-codes op de vacatures konden ze rechtstreeks in contact komen met bedrijven. Daarnaast gaven exposanten van de HISWA te water door middel van gekleurde vlaggen aan dat zij op zoek waren naar nieuwe collega’s. Het resultaat: veel gesprekken, ontmoetingen en vervulde vacatures. Vooruitblik 2024: Welkom op het water roadshow In het voorjaar van 2024 gaat campagne Werken in de watersport live op social media. Verder staat in het nieuwe seizoen van het televisieprogramma van Welkom op het water - dat wordt uitgezonden in het voorjaar van 2024 op RTL4 - een aflevering geheel in het teken van werken in de watersport. Ook gaat de campagne fysiek het land in. Bij diverse watersportevenementen komt de ‘Welkom op het water roadshow’ langs. Een speciale promotiekar reist het hele land door, te beginnen bij Boot Holland in Leeuwarden. Bezoekers kunnen niet alleen ontdekken hoe leuk het is om op het water te zijn, maar ook hoe geweldig het is om in de watersport te werken. Uiteraard is de beroepencheck een onmisbaar onderdeel van deze roadshow. Meer informatie Leden: houd de nieuwsbrief van HISWA-RECRON in de gaten. Binnenkort vind je hier meer informatie over de campagne Werken in de watersport. Met onder andere de toolkit, de meest gestelde vragen en de locaties waar de roadshow langsgaat. Meer informatie bij Rianne Hartog: r.hartog@hiswarecron.nl of 033 - 303 97 42. 06 2023 | HISWA MAGAZINE 23

techtalk Opzienbarend onderzoek naar vermindering CO2 -uitstoot De beperking van broeikasgassen staat hoog op de politieke agenda met als doel klimaatverandering tegen te gaan. De CO2 transportsector. Toch zoeken we naar mogelijkheden om een actieve bijdrage te leveren aan de vermindering van de CO2 -uitstoot van de watersportsector binnen de EU bedraagt slechts 0,4 procent ten opzichte van de -afgifte tot 2035. De internationale watersportkoepelorganisatie ICOMIA liet mede op aangeven van HISWA-RECRON een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek uitvoeren. Dit leverde verrassende inzichten op. Tekst: Michaël Steenhoff Het onderzoek ‘Pathways to propulsion decarbonization for the recreational marine industry’ werd uitgevoerd door het bureau Ricardo. Om zicht te krijgen op de wijze waarop CO2 -uitstoot kan worden verminderd werd een vergelijking gemaakt van vijf verschillende aandrijfsystemen ten opzichte van negen boottypen. Deze voortstuwingssystemen zijn: - Verbrandingsmotoren op diesel of benzine - Verbrandingsmotoren op duurzame benzine of diesel (HVO of E-fuels) - Hybride/elektrische aandrijving (verbrandingsmotor/ elektrisch) - Batterij-elektrisch - Waterstof (combinatie waterstof-verbrandingsmotor of waterstof-elektrisch) Door middel van zes stappen is het verbruik van brandstoffen met een diverse oorsprong in kaart gebracht. Deze stappen zoomen in op de verschillende soorten energiedragers in combinatie met de verschillende boottypen, aandrijving en het gebruik daarvan. Ook de beschikbaarheid van brandstoffen en de aanschafkosten, veiligheid, prestaties (bereik) en de benodigde infrastructuur is onderzocht. gebruikersprofiel van een vaartuig een belangrijke factor. Naast de levenscyclus is het Global Warming Potential De levenscyclus van een product (Life Cycle Assessment ofwel LCA) is een kernbegrip in dit onderzoek. Daarbij is gekeken naar de hierboven onderscheiden voortstuwingssystemen en het rompmateriaal van het vaartuig. Een voorbeeld: voor de productie van een motor is materiaal en energie nodig. Er wordt dan gekeken naar waar het materiaal vandaan komt, hoeveel energie het fabricage proces heeft gekost en op welke wijze het materiaal hergebruikt kan worden als de motor aan het einde van zijn leven is. Op deze manier komt een bepaalde score tot stand, uitgedrukt in GWP: Global Warming Potential ofwel aardopwarmingvermogen. Zo kun je dus op basis van het gevonden GWP bekijken welke aandrijftrein per bepaald boottype en het gebruik daarvan de voorkeur heeft. Daarnaast is van belang naar de LCA van de verschillende energiedragers te kijken. Zo kun je zeggen dat varen op waterstof duurzaam is, maar dan moet je wel kijken naar de 24 HISWA MAGAZINE | 06 2023

manier waarop de waterstof is gemaakt; is de hiervoor benodigde elektriciteit duurzaam opgewekt of niet? Zo geldt dat bijvoorbeeld ook voor HVO (Hydrotreated Vegetable Oil): is de olie een restproduct uit de frituur van de Chinees op de hoek of is hiervoor palmolie gebruikt waarvoor regenwoud is gekapt? Al deze overwegingen leveren een zeer genuanceerd beeld op. Naast de LCA van een product is het gebruikersprofiel van een vaartuig een belangrijke factor. Ofwel, het aantal uren dat er met een boot gevaren wordt. Het aantal uren gebruik van een vaartuig heeft invloed op de totaalsom van het GWP: hoe meer uren gebruik, hoe lager de impact per uur. Zo heeft het aantal gebruiksuren een groot effect op de keuze voor een aandrijfsysteem. Bij de vergelijkingen die zijn gemaakt, is steeds uitgegaan van één uur vaartijd per vaartuig. Om te bepalen welk soort energie/aandrijfsysteem nu het duurzaamst is voor gebruik op een boot is in het onderzoek gekeken naar een vermindering van het GWP over de hele life cycle van de brandstof/voortstuwingcombinatie ten opzichte van een standaard (benzine of diesel) verbrandingsmotor. Dit in relatie tot verschillende factoren zoals boottype, levensduur, vaargedrag, gevraagde range, gewenst vermogen, ruimte aan boord, productie wijze van de energiedrager, kosten en beschikbaarheid. Deze grafiek geeft het laagste Global Warming Potential (GWP) aan voor elk voortstuwingssysteem ten opzichte van een standaard verbrandingsmotor. Hoe lager de waarde hoe lager de GWP gedurende de levensfase van een vaartuig. Hieruit blijkt dat het gebruik van duurzaam verkregen HVO in veel gevallen de uitstoot van CO2 het meest reduceert. Bron van beide grafieken: Ricardo. 06 2023 | HISWA MAGAZINE 25

column techtalk Conclusies Duurzame ‘drop in’ brandstoffen (denk aan HVO) zijn naar verwachting de meest geschikte manier om de CO2 -uitstoot rond 2035 met 90 procent te verminderen, zonder dat dit een effect heeft op de prestaties van het vaartuig. Met een wereldwijde vloot van ongeveer 30 miljoen recreatievaartuigen biedt dat een enorm potentieel. Waterstof is als opkomende technologie ook een optie voor bepaalde pleziervaartuigen, zolang het duurzaam wordt gemaakt. Elektrisch varen is een goede optie om CO2 -uitstoot te verminderen maar niet geschikt voor alle typen recreatievaartuigen, zeker als ze weinig worden gebruikt. Wanneer de voortstuwing alleen elektrisch is, kan dit een hogere bijdrage leveren aan broeikasgassen dan een conventioneel aandrijfsysteem. Hierbij is het wel belangrijk op te merken dat in dit onderzoek is meegenomen dat gedurende de leeftijd van de boot het batterijpakket meerdere keren moet worden vervangen. Hybride aandrijving, in de combinatie verbrandingsmotor en elektromotor, biedt voor boten die grotere afstanden moeten afleggen en vaker gebruikt worden, een goed alternatief voor het reduceren van CO2 Duurzame ‘drop in’ brandstoffen (bijvoorbeeld HVO) zijn naar verwachting de meest geschikte manier om de CO2 -uitstoot met 90 procent te verminderen. Om het onderzoek te ondersteunen, lanceerde ICOMIA een internationale campagne ‘Propelling Our Future’. Bedoeld om de watersportsector te helpen zoeken naar technologische oplossingen om de CO2 het onderzoek ingezet bij lobby richting overheden om op een onderbouwde manier de meest effectieve wijze aan te dragen om de CO2 -uitstoot van recreatievaartuigen te verminderen. -uitstoot. Kansen en kanttekeningen We kunnen concluderen dat er kansen liggen voor de bestaande vloot. Als een boot is uitgerust met een verbrandingsmotor kan door het tanken van een alternatieve brandstof zoals HVO of een andere E-fuel, een grote bijdrage worden geleverd aan de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Zonder ingrijpende maatregelen of hoge kosten. Dat is dus goed nieuws. Voor de verhuurvloot, met veel gebruiksuren is batterijelektrische, of waterstof gebaseerde aandrijving een goede optie om de milieubelasting terug te dringen. Natuurlijk zijn hierbij allerlei kanttekeningen te plaatsen. Bij de verschillende energiedragers moet je steeds terug naar de bron: is die duurzaam tot stand gekomen? Als dat niet zo is, verdampt de milieuwinst die je kunt behalen als sneeuw voor de zon. De beschikbaarheid is ook een belangrijke bottleneck. Zo is de verkrijgbaarheid van ‘groene’ HVO een punt van aandacht nu ook vliegmaatschappijen steeds vaker kijken naar duurzame energiebronnen. En Brussel….? Het onderzoek is ook van belang in verband met de aankomende herziening van de Richtlijn Pleziervaartuigen, in Nederland vertaald in de Wet Pleziervaartuigen. Zoals het er nu naar uitziet, worden in de herziening de vereisten voor beperking van broeikasgassen en andere emissies verder aangescherpt. Dan is het dus goed om aan de hand van dit onderzoek te weten waar we staan en wat mogelijke alternatieven zijn. Niet alleen emissies staan in het Brusselse zoeklicht maar ook de wijze waarop producten worden gemaakt. Dat brengt ons weer naar de LCA, die zo laat het zich aanzien, ook voor vaartuigen als geheel in de nieuwe wetgeving opgenomen wordt. HISWA-RECRON zet hierbij in op een hanteerbaar instrument waar een jachtbouwer in de praktijk mee uit de voeten kan. Gezien de complexiteit wordt dat nog een hele kluif. Jachtbouwers kunnen verwachten dat HISWA-RECRON hen benadert hierover. Tot slot weten we ook dat de komende jaren zeker 25 regio’s en steden in Nederland overstappen naar een emissievrije of emissiearme zone. HVO als alternatieve brandstof is de beste optie om aan deze doelstelling te voldoen. Een samenvatting van het onderzoek staat op www.propellingourfuture.com. -voetafdruk te verkleinen. Daarnaast wordt 26 HISWA MAGAZINE | 06 2023

vraag & antwoord column Vraag van een lid van HISWA-RECRON Ik hanteer de HISWA Algemene Voorwaarden. Ik heb inmiddels een boot al een tijd onder retentie en mag nu overgaan tot verkoop. Nu tref ik een registratienummer aan. Hoe kan ik nu verder? Herbert van Oord Manager Arbeidsmarkt, Training & Opleiding Antwoord van HISWA-RECRON De HISWA Algemene Voorwaarden voor Lig- en Bergplaatsen kennen het recht op retentie na een onbetaalde factuur (artikel 9). Na voldoende tijd en een deurwaardersexploot krijg je als ondernemer het recht op verkoop. Bij een waarde onder de 10.000 euro kan dat zonder tussenkomst van een rechter. Het aantreffen van een registratienummer belemmert deze eenvoudige procedure. Y-nummer (registratie snelle motorboten) Tref je een Y-nummer aan? Neem dan contact op met de RDW. Meld dat op basis van een overeenkomst (het volgen van de HISWA Algemene Voorwaarden) het eigendom wordt opgeëist. Vervolgens stuurt de RDW de geregistreerde eigenaar van de snelle motorboot een brief met daarin de boodschap over het voornemen van de ondernemer om de snelle motorboot over te schrijven. De RDW mag de snelle motorboot alleen overschrijven als de geregistreerde eigenaar daarmee akkoord gaat. Doet deze dat niet, dan is een uitspraak van de rechter leidend. De RDW zal deze uitspraak volgen. Kadasternummer Tref je een kadasternummer aan? Dan is medewerking van de juridische eigenaar noodzakelijk. Wil die niet meewerken, zoek dan hulp van een advocaat. Ondanks dat de HISWA Algemene Voorwaarden tweezijdig zijn afgesloten, ontnemen deze de rechten van de juridische eigenaar niet weg. Normaliter kan en mag alleen de juridische eigenaar zijn vaartuig laten doorhalen of is zijn medewerking nodig voor het overschrijven. Bij doorhalen moet het vaartuig op naam staan van de eigenaar. De rechter zal dan eerst toetsen of er geen beslag of andere claims op rusten, voordat hij het doorhalen toestaat. Laat je juridisch bijstaan als dit proces gevoerd gaat worden. Conclusie: bij verkrijging van een vaartuig dat bij het Kadaster of de RDW staat ingeschreven en waarvan de geregistreerde eigenaar niet wil meewerken, is een gang naar de rechter noodzakelijk. Ook al is de waarde minder dan 10.000 euro. Dit antwoord kwam tot stand met medewerking van Lorrendraaijer (HISWA-RECRON TOP Supplier) en Van Emstede & Slager Advocaten (HISWA-RECRON Kennispartner). Lief zijn De krapte op de arbeidsmarkt zal nog wel een tijdje voortduren. Het aantal jongeren in Nederland neemt immers af. Dus ook het aantal jongeren dat kiest voor een technische opleiding en dat geschikt is voor het werk in onze branche. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bedrijven ‘ach en wee’ roepen. En jongeren ‘hoera’, want zij kunnen kiezen waar zij willen werken. Bedrijven moeten dan ook zuinig zijn op hun jonge medewerkers. Ben je geen goede werkgever? Dan zijn ze zo weer weg. Soms al bij het minste geringst. Aan de andere kant van de heuvel is het gras altijd groener. Zeker als dat meer salaris oplevert of waardering. Er zijn al jongeren geweest, die bij hun nieuwe werkgever direct bij binnenkomst al salarisverhoging vroegen zonder ook maar één hand uitgestoken te hebben voor hun baas. Ik noem dat brutaal! Laat je vooral niet gek maken, maar verlies tegelijkertijd de werkelijkheid niet uit het oog. Je moet wel een beetje lief zijn voor je jonge medewerkers. HISWA-RECRON doet immers zijn stinkende best om nieuwe studenten binnen te hengelen voor jouw bedrijf. Tot nu toe lukt dit best redelijk. De opleidingen voor Maritieme Techniek groeien ieder jaar nog een beetje. Maar, soms is het ook dweilen met de kraan open. Vooral als je hoort dat bedrijven niet altijd zorgvuldig omgaan met nieuwe medewerkers. Laatst was er een bedrijf dat een leerling-medewerker behandelde als een goedkope arbeidskracht. Hij kreeg alleen de K-klusjes en was dus snel weer weg. Niet alleen weg bij het bedrijf, maar ook uit de branche. Zonde! Jongeren hoeven we echt niet met fluwelen handschoentjes aan te pakken. Maar een beetje nadenken kan geen kwaad. Het is niet de bedoeling dat jongeren de bedrijfstak instromen en daarna weer uitstromen. Misschien is een taxiservice om jonge werknemers op te halen naar het werk en weer thuis te brengen nog niet eens zo’n slecht idee! 06 2023 | HISWA MAGAZINE 27

nieuws NIEUWSMENS&BEDRIJF Daan Balk maakt plaats Balk Shipyard is onder nieuw management gekomen. Daan Balk, de zevende generatie aan het roer van de werf, koos voor vervroegd pensioen. De nieuwe leiding van de werf is in handen van Evan Kortmann, Chief Commercial Officer, en CFO Ronald Frijling. Daan Balk blijft bestuurslid en adviseur van de werf. www.balkshipyard.com In memoriam: Bouw van Wijk Op 26 oktober 2023 is op 90-jarige leeftijd Bouw van Wijk overleden. Bouw was een watersportliefhebber in hart en nieren. Naast zeer fanatieke wedstrijdzeiler was hij een zeer succesvolle botenbouwer. De werf Van Wijk introduceerde het seriematig bouwen van stalen zeiljachten, de WIBO-serie. Er zijn er meer dan tweeduizend van gebouwd. Daarnaast werd Van Wijk vooral bekend om de bouw van polyester sloepen. Boten die nu, 25 jaar later, nog voor dezelfde prijzen worden verkocht als destijds nieuw. Bouw van Wijk was in de jaren ‘80 van de vorige eeuw voorzitter van de afdeling jachtbouw van HISWA. In die periode richtte hij ook de HISWA Export Commissie op. Pechtold opnieuw directeur CBR Alexander Pechtold is door demissionair minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat herbenoemd als algemeen directeur van het CBR. Het CBR neemt in Nederland onder andere de examens af voor de verschillende vaarbewijzen voor plezier- en beroepsvaart. www.cbr.nl/recreatievaart Nieuwe CEO Heesen Yachts Vanaf 1 november 2023 is Niels Vaessen de nieuwe CEO van Heesen Yachts. Niels Vaessen kwam in 2012 bij Heesen als Finance Manager, nadat hij acht jaar bij PwC had gewerkt. In 2013 benoemde de raad van bestuur hem tot CFO. Hij neemt het roer over van Arthur Brouwer. www.heesenyachts.com Messink Yachting is verhuisd Messink Yachting verhuisde van IJmuiden naar Loosdrecht. Deze nieuwe locatie dient als uitvalsbasis voor Messink Yachting, Seaport Sailing Yachts, Sailing Holland en PR Sailing en vormt het centrale verkooppunt voor Solaris Yachts, J/Boats en Nautor Swan. Het bedrijf is te vinden aan de Oud-Loosdrechtsedijk 249. www.messink.nl 28 HISWA MAGAZINE | 06 2023

Wichard nieuwe eigenaar Ronstan De Franse Wichard Groep neemt het Australische Ronstan over. Wichard voert merken als Wichard, Profurl, Sparcraft en Facnor. Wichard zelf is eigendom van de Franse investeringsmaatschappij Azulis. Door de overname heeft de Wichard Group nu ruim 550 medewerkers en is de omzet rond de 100 miljoen euro. De Nederlandse importeur van Ronstan is More Marine. Directeur en eigenaar Jan Pieter Botman geeft aan dat de overname geen gevolgen heeft voor de Ronstan-organisatie en ook niet voor de importeurs. www.moremarine.nl Stormer Marine verkoopt recreatietak Botenbouwer Stormer Marine in Hoorn verkocht de recreatietak aan Holland Sport Boat Centre in Amsterdam. De werf gaat zich helemaal toeleggen op beroepsschepen. Holland Sport Boat Centre zet de productie en verkoop van de Stormer-sloepen en -tenders voor de particuliere markt voort. www.stormerworkboats.com Porsche’s e-speedboot Hoewel de 850 Fantom Air van Porsche pas officieel op BOOT Düsseldorf 2024 wordt gepresenteerd, gaf Porsche dit najaar op het Gardameer al een preview aan de pers. De speedboot wordt gebouwd door Frauscher Shipyard. Porsche helpt bij styling, is de baas over het interieur en verzorgt de aandrijflijn. Dat is de elektromotor die rechtstreeks uit de nieuwe elektrische Porsche Macan komt. Deze elektromotor is voor de Fantom Air gelimiteerd op 400 kW, wat omgerekend neerkomt op 681 pk. De prijs voor de 850 Fantom Air ligt rond de half miljoen euro. www.porsche.com 200 jaar Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) Vanaf november 2023 start de KNRM met een jubileumjaar vol activiteiten, evenementen en campagnes voor vrijwilligers en donateurs. De organisatie kijkt terug op 200 jaar reddingsacties maar wil ook vooruitkijken naar de komende 200 jaar. Alles met het doel ‘het redden en voorkomen van slachtoffers op zee én het ruime binnenwater.’ www.knrm.nl De Stille Boot distributeur BlueNav De Stille Boot gaat de distributie van BlueNav voor de Benelux verzorgen. BlueNav is een Franse fabrikant van stuurbare BlueSpin e-motoren met rimdrive voorstuwing. De schroef heeft geen as maar draait in een ring en is daardoor compacter, lichter en stiller. De motoren kunnen worden geplaatst als outboard- en als inboardmotor en zijn geschikt als hybride of hoofdaandrijving voor zowel zeiljachten als motorboten. www.destilleboot.nl 06 2023 | HISWA MAGAZINE 29

nieuws NIEUWSMENS&BEDRIJF Boats Group neemt YachtFocus over Het Britse softwarebedrijf Boats Group heeft YachtFocus gekocht. Het Britse bedrijf heeft ook al botenverkoopsites als Botentekoop, de Botenbank en Boten.nl in portefeuille. www.yachtfocus.com Impacd Boats wint Boat Builder Award De Impacd 570, een 3D-geprinte sloep van gerecycled plastic, is uitgeroepen tot eco-focused Boat of the Year. De prijs werd bekend gemaakt tijdens de negende editie van de Boat Builder Awards, in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. In totaal stonden 36 bedrijven uit 14 verschillende landen op de shortlist. www.impacdboats.com Natural Yachts breidt elektrische huurvloot uit Natural Yachts breidt voor het seizoen 2024 de elektrisch aangedreven verhuurvloot uit met de Nexus Revo 870. Veder is de gloednieuwe Northman 1050 Trawler Electric met flybridge beschikbaar en komt de Maxus 34 Electric in de verhuur. Dit is een elektrisch aangedreven zeiljacht voor 6 personen. www.naturalyachts.com Tweede vestiging Allround Yachting De Enkhuizense jachtmakelaardij Allround Yachting heeft nu ook een vestiging in Wemeldinge. Op de nieuwe locatie in Jachthaven Wemeldinge aan de Oosterschelde heeft Maarten Koopen de leiding, Lars Piscaer blijft het aanspreekpunt voor boten in het noorden. www.allroundyachting.nl DAME Awards 2023 Tijdens de afgelopen METSTRADE Show zijn de DAME Awards weer uitgereikt. Overall winnaar is de Oceanvolt HighPower ServoProp 25, een elektrische saildrive voor zeilboten van 45 tot 70 voet. Door de verstelbare spoed van de schroef is de voortstuwing zeer efficiënt en kan de motor tijdens het zeilen tot 5 kW aan vermogen terugleveren. Het Nederlandse bedrijf dat in de prijzen valt met een ‘special mention’ is Hansa Noord met het Membraloop flexibele waterfilter. Het Membraloop filtert drinkwater zonder elektrische energie en zonder gebruik van chemicaliën. www.damedesignawards.com 30 HISWA MAGAZINE | 06 2023

6 t/m 10 MAART 2024 Stap aan boord tijdens Boot Holland! Wie van watersport houdt, kan op Boot Holland zijn hart ophalen. Het aanbod is gevarieerder dan ooit! Zo ontdek je er een aanzienlijk aantal sloepen, tenders & weekenders en is de steiger is dé aanlegplaats voor motorjachten. Een boot verhuren voor de vakantie doe je op het recreatiepaviljoen. Ook voor watersportaccessoires, scheepsbenodigdheden én alles over duurzaam varen is Boot Holland het juiste adres! Wil jij ook duizenden watersportliefhebbers bereiken met je product of dienst? Schrijf je dan nu in als exposant! Kijk voor meer informatie en deelnamemogelijkheden op www.boot-holland.nl WTC Expo Leeuwarden | Stadionplein | 8914 BX | info@wtcexpo.nl | 058 2941500

nieuws NIEUWSINNOVATIE Subsidie ombouw elektrische Ecoracer volledig klimaatneutraal Het Italiaanse Eco Yachts is het eerst merk dat uitsluitend klimaatneutrale boten produceert. De werf is onderdeel van Northern Light Composites (NLcomp). Eco Yachts ontwikkelde rComposite, het eerste recyclebare composiet voor de scheepvaart. Het bedrijf laat de CO2-uitstoot van de bouw van de boten controleren door een externe partij, volgens erkende normen zoals het Green House Gas Protocol en ISO 14067. Op de internationale boatshow van Genua werd het eerste klimaatneutrale zeiljacht, de Ecoracer30, gepresenteerd. “Na de lancering van de Ecoracer30 vonden we het tijd om een merk te introduceren dat zich richt op duurzame boten,” aldus Fabio Bignolini, CEO van NLcomp. www.ecoracersailing.com aandrijving De provincie Zuid-Holland komt met de subsidieregeling ‘Stimuleren elektrisch varen Zuid-Holland 2023’. Eigenaren van een recreatievaartuig met een fossiel aangedreven motor komen in aanmerking voor een subsidie als ze hun motor laten ombouwen naar elektrisch. Het gaat om 25 procent van de ombouwkosten met een maximum van 4.000 euro. De subsidie geldt alleen voor inwoners van de provincie Zuid-Holland die eigenaar zijn van een recreatievaartuig met een vaste ligplaats in Zuid-Holland. www.zuid-holland.nl Noors-Nederlandse samenwerking Het Noorse Strømsøboat heeft in Noorwegen de eerste electric folkboat gebouwd. Bij het project werkten de Noren nauw samen met de Nederlandse Ronald Hagenaar van Queens Yacht Design in Haarlem. Hij ontwierp de boot. Ook de elektromotoren zijn geleverd door Nederland. Het gaat om twee draaibare Arka Aquato pods van 4 kW van het Giethoornse bedrijf Arka. De Strømsø elektrische folkboat is er in drie versies: Basic, Vis en Comfort voor langere vakanties. www.stromsoboat.no Daniamant komt met een nieuwe Odeo SOS elektrische fakkel, een stroboscooplicht met hoge intensiteit (meer dan 2500 candela) dat het internationaal erkende SOS Morse-signaal uitzendt. De lamp houdt het negen uur vol. Overdag kan de meegeleverde oranje noodvlag worden gebuikt. De fakkel voldoet aan de strenge eisen van de US Coast Guard (USCG) en is in Amerika toegestaan als alternatief voor pyrotechnische fakkels. De AA-lithium batterijen zijn door de gebruiker te vervangen en de noodlamp gaat aan door een draaibeweging die ook in koude omstandigheden werkbaar is. www.daniamant.com Verbeterde elektromotoren Minn Kota De boegmotoren van Minn Kota kregen een flinke upgrade. Er is zijn nieuwe navigatiefuncties, de draadloze afstandbediening is vernieuwd en het is mogelijk de motoren met een voetpedaal te bedienen. De motoren worden geleverd met sonar zoals de Humminbird MEGA Side Imaging, de Mega Down Imaging of een Dual Spectrum CHIRPtransducer om zeer gedetailleerde sonarbeelden van vis en bodemstructuur te geven. www.minnkota.johnsonoutdoors.com 32 HISWA MAGAZINE | 06 2023

Patagonia nu ook in zeilkleding Het outdoorkledingmerk Patagiona is bekend om zijn eerlijke productie, 95 procent van de producten is gemaakt van gerecyclede materialen en Patagonia doneert 1 procent van de omzet aan het behoud en herstel van de natuurlijke omgeving. Nieuw in de collectie is een zeiloutfit: de Big Water Foul Weather jas en broek. De jas heeft een hoge kraag, een verstelbare capuchon, veel zakken en verstevigingen op de mouwen en rug en dubbele manchetten. De ademende stof bestaat uit vier lagen en heet NetPlus. Deze naam verwijst naar de herkomst van het gerecyclede nylon: het is gemaakt van oude visnetten die uit zee zijn gehaald. www.patagonia.com Elektrische waterscooter met foils De Valo Hyperfoil is een tweepersoons elektrische waterscooter met foils. De jetski heeft een twin-foil setup met een 45kW aandrijfmotor en een eigen vluchtstabilisatiesysteem. Door deze actieve stabilisatiesoftware is de jetski veilig en gemakkelijk te besturen. De foils zijn intrekbaar waardoor de Valo Hyperfoil vanaf de trailerhelling te water kan worden gelaten. De vraag naar de Valo Hyperfoil is groot. De beperkte productie van de Founder’s Edition die in 2024 wordt gebouwd is al met 300 procent overtekend. De algemene productie staat gepland voor 2025. www.ridevalo.com Nieuw vlaggenschip van Garmin Met de 9000-serie van GPSMap lanceert Garmin meerdere primeurs, verbeteringen en innovaties. Het is zeven jaar geleden dat Garmin het vorige vlaggenschip, de GPSMap 8600-kaartplotters onthulde en meer dan 10 jaar geleden dat de 8000-serie werd aangekondigd. De verbeteringen van de 9000 zijn onder andere: 4K resolutie schermen, 10/100/1000 megabit per seconde BlueNet Ethernet interfaces, 19, 22, 24 en 27 inch schermen en een processor die volgens Garmin zeven keer sneller is dan de uitgaande modellen. www.garmin.com Nieuwe Deep Blue Accu Torqeedo komt met nieuwe accu voor de Deep Blue elektrische aandrijvingen. Het is de Deep Blue Battery 80 met tweemaal zoveel capaciteit heeft als de vorige generatie Deep Blue accu’s. De 80 kWh accu maakt gebruik van lithium ijzerfosfaat (LFP) chemie. LFP heeft een lagere energiedichtheid dan lithium nikkel mangaan kobalt oxide (Li-NMC) maar de nieuwe accupacks zijn klein waardoor ze gemakkelijker te installeren zijn. Door de lage volumegewichtsverhouding zijn deze accu’s geschikt voor grotere, zwaardere schepen, zoals cruiseschepen of passagiersveerboten. www.torqeedo.com Nieuwe zonnebatterij van Jackery Het Amerikaanse Jackery breidde de Explorer-serie uit met twee nieuwe modellen, geschikt voor watersporters. Nieuw op de markt zijn de Explorer 300 plus en 1000 plus. De laatste biedt een capaciteit van 1,26 kilowattuur in een compacte behuizing. De kleinere Explorer 300 plus weegt 3,75 kilo en slaat 288 wattuur aan elektriciteit op. Het zonnepaneel levert 40 watt. De power stations bevatten een lithium ijzer fosfaat batterij en hebben een aansluiting voor 230 volt wisselstroom, 12 volt gelijkstroom en USB-A en USB-C. Ze kunnen worden opgeladen via het stopcontact of via de geïntegreerde zonnecellen. www.jackery.com 06 2023 | HISWA MAGAZINE 33

HISWA-RECRON Business Club rubriek HISWA-RECRONBUSINESSCLUBNIEUWS In de rubriek HRBC Nieuws lees je nieuws van de leden van de HISWA-RECRON Business Club. Wil je ook lid worden? Er zijn diverse partnerships mogelijk: Partner in Business, Kennispartner of TOP Supplier. Kijk voor meer informatie op www.hiswarecron.nl/hrbc. Nedflex op nummer 3 in MT1000-lijst Nedflex (HISWA-RECRON TOP Supplier) staat voor het eerst in de MT1000-ranglijst van MT/ Sprout. Het bedrijf staat op nummer 3 qua klantgerichtheid in de categorie Uitzendbureaus & Detacheerders. De MT1000 is een jaarlijks onderzoek onder zakelijke beslissers en brengt de kwaliteit en populariteit van zakelijke dienstverleners in Nederland in kaart. In het onderzoek worden bedrijven beoordeeld op hun productleiderschap, excellente uitvoering, de Net Promotor Score (NPS) en klantgerichtheid. www.nedflex.nl Legionellapreventie met behulp van elektronisch sanitair Het nieuwe elektronische Schell Watermanagement Systeem van Schell (HISWA-RECRON TOP Supplier) kan een belangrijke rol spelen bij legionellapreventie. Dankzij elektronische kranen en spoelsystemen kunnen stagnatie- en hygiënespoelingen afhankelijk van de watertemperatuur of de gebruiksfrequentie ingepland en automatisch uitgevoerd worden. Dat kan per kraan, in groepen of voor complete gebouwen. Omdat alle gegevens worden gelogd, beschikt de beheerder over bewijs dat hij zich aan de regels en zijn zorgplicht gehouden heeft. Er worden immers steeds strengere eisen gesteld aan legionella preventie. Niet alleen in zogenaamde ‘prioritaire’ instellingen zoals zwembaden en sauna’s, die een hoog risico op besmetting hebben. Ook bedrijven als campings, jachthavens en hotels zijn verantwoordelijk voor deugdelijk drinkwater in kantines, toiletten, douches en badruimtes en moeten zorg dragen voor een effectief beheer van de (drink) waterinstallaties. www.schell.eu/nl-be Ginder neemt Van der Reest Advies over Na jaren van advieswerk in de vrijetijdssector stopt Van der Reest Advies eind 2023 met de bedrijfsactiviteiten. Een besluit dat voortkomt uit het aankomend pensioen van directeur Nemi van der Reest. Ginder (HISWA-RECRON TOP Supplier), tevens een adviesbureau dat gespecialiseerd is in de vrijetijdssector, gaat de werkzaamheden van Van der Reest Advies overnemen. Adviseur René Beukers, voorheen werkzaam bij Van der Reest, versterkt sinds deze maand het Ginder-team, waarmee de continuïteit van de dienstverlening gewaarborgd wordt. Indien ruimte over, mag deze alinea er ook nog bij: Nemi van der Reest: “Na 45 jaar werken in de vrijetijdssector is het mooi geweest. Ik ben blij dat ik mijn steentje heb mogen bijdragen aan de ontwikkeling van de bedrijfstak. Ik heb het volste vertrouwen in de collega’s van Ginder.” René Beukers: “Ik ben blij dat ik in deze mooie branche blijf werken en onze trouwe klanten blijf bedienen. De overstap naar Ginder zorgt voor nieuwe uitdagingen. Ik hoop het beste van twee werelden te combineren.” www.ginder.nl 34 HISWA MAGAZINE | 06 2023

LEISURE TAXATEURS NEDERLAND UW TAXATIE SPECIALIST IN LEISURE Leisure Taxateurs Nederland is gespecialiseerd in het professioneel taxeren van exploitatiegebonden recreatie- en watersportbedrijven en onroerend goed in heel Nederland. www.leisuretaxateurs.nl +31 (0)85 488 35 80 info@leisuretaxateursnederland.nl

GEMAK VOOR JE GASTEN Met de dienst AanUit.net bieden wij de slimme totaaloplossing voor het beheer van uw haven. Ga naar seijsener.com/aanuit Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

1 Online Touch

Index

  1. 1
  2. 2
  3. 3
  4. 4
  5. 5
  6. 6
  7. 7
  8. 8
  9. 9
  10. 10
  11. 11
  12. 12
  13. 13
  14. 14
  15. 15
  16. 16
  17. 17
  18. 18
  19. 19
  20. 20
  21. 21
  22. 22
  23. 23
  24. 24
  25. 25
  26. 26
  27. 27
  28. 28
  29. 29
  30. 30
  31. 31
  32. 32
  33. 33
  34. 34
  35. 35
  36. 36
Home


You need flash player to view this online publication