mandeguod mededelingen- en activiteitenblad van Mantgum 35e jaargang april 2020
Yoga Pilates Bodyflow studio Fitaal 06 420 122 03 Workshops en retreats Stoelshiatsu Ontspannings- Yogamassage Kijk voor meer informatie op studiofitaal.nl
INHOUDSOPGAVE Van de hoofdredacteur Nieuws vanuit de No Name! Een lintje voor Grietje Kirkenier Mantgum Foar Inoar Waarin een klein dorp groot kan zijn ‘Legal Science Fiction’ Nieuws uit de dorpskerk Wjukken gesloten Vandalisme Wjukken Duorsum Mantgum CPO Mantgum 2.0 3 5 7 11 15 16 21 23 25 25 26 Verenigingen 29 Activiteiten 30 Weekagenda 31 Instellingen 32 AED aanwezig Witte jim ..... dat??? Begrijpt u het? Wedstrydaginda Keatsferiening Jacob Klaver 2020 Garage Sale Mantgum Bericht oudercommissie de Gielguorde Tritich jier BIS Doch Dyn Dream Opgave Jubileumfeest WWC De Bistedokter Afmetingen advertenties 32 33 35 37 39 41 41 42 45 Gekkichheidsje 49 Doarpsmienskip Mantgum 51 55 60 Politie 60 Colofon Omslag foto Poes houdt de wacht in het vogelhuisje Het volgende nummer verschijnt voor 1 mei 2020 Kopij inleveren uiterlijk de 14de van elke maand mandeguod@gmail.com foto Adrie Jansen www.mantgum.com MANDEGUOD 1 60
MANDEGUOD 2
Van de hoofdredacteur De stikstof-crisis volgde de CO2-crisis op en werd op zijn beurt weer verdrongen door de corona-crisis, die alle voorgaande crises lijkt te overtroeven. “Nederland zit op slot”, kopte de Volkskrant (13-03-2020). Als ik dit opschrijf zijn (sport)evenementen taboe, theaters gesloten, mogen we geen handen schudden of knuffels geven, moeten we in onze elleboog niezen en vooral bij elkaar uit de buurt blijven. Scholen worden binnenkort waarschijnlijk gesloten. Hamsteraars kopen supermarkten leeg en vechten om de laatste producten. Vooral wc-papier is populair, waarom weet niemand. Onze economie krijgt mogelijk klappen waar de 2008-crisis bij verbleekt. Alsof de Derde Wereldoorlog is uitgebroken geeft het Nederland 1 radiojournaal ieder half uur een update van de actuele situatie. Enzovoort. De vijand is een voor het blote oog onzichtbaar micro-organisme, corona. In het radioprogramma Nieuwsweekend (7-3-2020) werd oud-inspecteur gezondheidszorg Reinoud Bon geïnterviewd over de corona-crisis. Presentator Peter de Bie had berekend dat het overlijdensrisico door corona tienduizend keer groter is dan voor griep en vroeg of dat klopte; Bon bevestigde dat. Ik viel van mijn stoel omdat De Bie een denkfout maakte. Dat was de presentator niet aan te rekenen, maar ‘expert’ Bon had dat onmiddellijk moeten corrigeren. Dit is een voorbeeld van de vele corona-onzin die over onze hoofden wordt uitgestort. Mijn verbazing en de vraag of ik het mogelijk verkeerd zag, leidde tot een onderzoek naar de overlijdensrisico’s van corona versus griep gebaseerd op objectieve informatie. De resultaten vindt u op mijn website (brambrouwer.nl). Ik vond opmerkelijke resultaten. De overlijdensrisico’s voor corona in Nederland wijken vooralsnog niet sterk af van die voor griep. Gemiddeld overlijden iedere winter in Nederland 4.400 mensen aan griep, met uitschieters naar 9.400. Wereldwijd zijn er jaarlijks 250 à 500 duizend griepdoden. Op 14 maart waren er wereldwijd ruim 5.500 corona-doden, waarvan 12 in Nederland. Toch zijn bij griep, voor zover ik weet, nooit zulke rigoureuze maatregelen overwogen. In de media mogen voortdurend zelfbenoemde deskundigen vertellen over de ernst van corona en ze proberen dat met allerhande bewijzen te onderbouwen. Een analyse van die bewijzen laat echter zien dat ze vrijwel nooit gaan over de gevaren van corona, maar over de gevolgen van de maatregelen die wij nemen vanwege onze angst voor corona. Dat is iets anders. Er lijkt een collectieve paniek te zijn ontstaan waarin individuen op basis van rationele argumenten verstandige besluiten nemen, die echter voor het collectief (de nationale en internationale samenleving) irrationeel en daardoor desastreus zijn. Bram Brouwer MANDEGUOD 3
maand aanbieding 500 gram roerbak + iedere dinsdag bij de Poiesz in Mantgum van 15.30 tot 18.00 uur MANDEGUOD 4 400 gram bami of nasi e10,
Nieuws vanuit de No Name! Zoals sommige Mantgumers wel weten (misschien zelf wel hebben meegedaan) is er al een aantal jaar de jeugdclub No Name. Wij hebben ooit het stokje overgenomen van onze voorgangers, maar weten niet wanneer No Name gestart is en door wie. Wie weet dit wel? We kregen laatst verbaasde reacties over het feit dat de No Name er nog steeds is, daarom vonden we het tijd om te laten weten wat we zo al doen. Voor groep 7 en 8 van de basisschool en de kinderen die al naar het voortgezet onderwijs gaan, organiseert de No Name één keer per maand een activiteit. Groep 7/8 komt op vrijdagavond samen in de Freedkelder. Meestal wordt er een spel gespeeld wat buiten plaatsvindt zoals het dierengeluidenspel, levend cluedo of levend mastermind en soms eindigen we met een potje Weerwolven in de kelder. In december is het het ASO-spel een vaste prik. De afgelopen keer in maart is er een zelfbedacht spel gespeeld waarbij drie groepen op verschillende locaties (Freedkelder, in/rond de Wjukken en in het dorp) elkaar moesten helpen een puzzel compleet te krijgen. Dit seizoen hebben we steeds rond de 30 kinderen op vrijdag mogen vermaken! De 12+-groep bestaat dit seizoen uit ongeveer 16 kinderen, die op zaterdagavond samen komen. Ook voor hen staat in december het ASO-spel altijd op de planning. Daarnaast is er voor hen een pubquiz en een escaperoom georganiseerd en een spel waarbij een groep in Freedkelder de andere groep door het dorp moest loodsen met walkietalkies om zo opdrachten te verzamelen. De afgelopen keer konden de jongeren in de Freedkelder “Wie wint, verliest” spelen. Dammen, mens-erger-je-niet, domino, yahtzee, krokoloko, vieze varkentjes en stratego. Wanneer je het spel won, had je verloren, dit zorgde voor grote hilariteit! Wanneer kinderen in groep 7 van de Gielguorde in Mantgum komen, krijgen ze aan het begin van het schooljaar een briefje mee waarin de ouders hun kind(eren) kunnen opgeven voor de No Name. Via de mail worden de kinderen dan eens per maand uitgenodigd. Zijn er kinderen (vanaf leeftijd groep 7) die graag eens mee willen doen aan de No Name? Stuur dan een mailtje naar nonamemantgum@hotmail.com Groeten, Patricia, Nynke, Nynke, Korrie en Esther MANDEGUOD 5
MANDEGUOD 6
Een lintje voor Grietje Kirkenier. Ja, ze is thuis. “Als ik er niet ben, is er brand!” Er is geen brand. Ik heb een afspraak met Grietje. Op 27 februari 2020 is Grietje gehuldigd en benoemd tot Lid in de Orde van OranjeNassau. Ze kreeg de onderscheiding uit handen van burgemeester Buma. Evenals 11 andere manschappen van de Brandweer in de gemeente Leeuwarden die 20 jaar of langer in dienst zijn. Grietje is 25 jaar bij de Brandweer. Het lintje is verpakt in een prachtig kistje, gevoerd met donker fluweel. Voor vrouwen zit er een mooi strikje op. Er is een brochure bij met aanwijzingen hoe en wanneer ze het lintje dragen mag. Alleen bij bijzondere gelegenheden! “Je mag het niet zomaar op je T-shirt spelden en je moet het teruggeven als je dood gaat!” Grietje is “hikke en tein” (geboren en getogen) in Mantgum. Zij woonde op de Skillaerderdyk. Als kind zag ze tijdens wedstrijden de brandweer in actie. Het redden van mens en dier sprak haar erg aan. Net als een vriendin ging Grietje naar een opleiding in de zorg, de MDGOVZ in Leeuwarden. Je kon kiezen uit verschillende richtingen. Na een stage in Weidum bij ouderen kreeg ze daar een aanstelling. Uiteindelijk kwam ze terecht in Makkum, waar ze nog steeds werkt. Mantgum heeft al heel lang een eigen Vrijwillige Brandweer. Tot 1994 waren er alleen mannen. In die tijd waren er weinig vrouwen bij de brandweer. Grietje had hier en daar al eens te kennen gegeven dat het brandweervak wel iets voor haar was. Niet alleen brand interesseerde Grietje, maar vooral het helpen van mensen en dieren. Het leek haar ook heel avontuurlijk en afwisselend. Op een dag kwam toenmalig brandweercommandant Joop van Akker vragen of ze lid wilde worden. Dat kwam zo. Toen de vriend van Roelie Rozenberg werd gepolst of hij niet bij de brandweer wilde, gaf Roelie aan dat zij wel wilde. Het Mantgumer korps wilde best een vrouw in de gelederen, maar dan liever twee. Dan stonden ze samen sterk. En voor Grietje was het geen vraag! Op 1 oktober 1994 kreeg Mantgum 2 vrouwen bij de brandweer. (Roelie kreeg bij haar vertrek in 2014 ook een lintje voor haar inzet gedurende 20 jaar.) MANDEGUOD 7
MANDEGUOD 8
Maar eerst natuurlijk een serieuze training en opleiding. Die duurde 3 keer een half jaar in de winter. Het eerste half jaar een cursus repressie waarin o.a. aan de orde kwam: hoe ontstaat brand, hoe blussen, welke blusmiddelen, hoe krijg je het bluswater bij de brand, kennis gereedschappen, portofoon, enz. Gelukkig had Grietje haar EHBO-diploma al. Ook belangrijk het 2e half jaar: persoonlijke bescherming. Hoe ga je een gebouw binnen, ademhaling, hoe het slachtoffer vinden, enz. In het 3e half jaar kwamen o.a. aan de orde hulpverlening algemeen en pompbediende algemeen. Ze moest wel meteen mee op pad. Grietje over haar 1e útruk; “Op myn jierdei, hûs fol besite, ûngefal/brân, 2 persoanen om it libben kommen”. Dat ze onregelmatige diensten heeft in de zorg komt vaak goed uit. Ze is daardoor regelmatig overdag beschikbaar als anderen moeten werken. Er is een app speciaal ontwikkeld voor beschikbaarheid. Bij een oproep kun je in de kazerne op een groot scherm in één oogopslag zien of er voldoende mensen op de oproep afkomen. Eventueel kunnen dan ook andere corpsen ingeschakeld worden. Er zijn ongeveer 25 à 30 ‘útrukken’ per jaar. Grietje: “Ien fan de niisgjirrichste anekdoates is: twa boufakkers krigen autobrân en it earste wat se rêden ha, is de thermoskanne mei kofje en it bôlebakje. Je moatte op ’t lêst wol prioriteiten stelle. Meast bysûndere útruk: auto versus trekker mei balenpers – swier skansearre auto, komplisearre ynset en rêding. (de frou hat it oerlibbe) Utruk mei de measte ynpakt: auto te wetter, midden yn ‘e nacht, bestjoerster troch foarbygonger út auto helle, tegearre mei kollega oan ’t reanimearjen west. Se hat it net rêden”. Eén keer in het jaar heeft het korps Mantgum een groot feest. En op de jaarvergadering in februari wordt elk jaar een boekje gepresenteerd met alle wederwaardigheden en prachtige foto’s. Grietje combineert haar baan nog altijd graag met de Vrijwillige Brandweer. “Ik doch it noch altyd mei in hiel soad nocht en wille. En ik ha der gjin momint spyt fan dat ik by de Brânwacht kommen bin. Ik hoopje it noch in hiel skoft te dwaan”. Diny de Vries MANDEGUOD 9
Pizza Food Truck Onze pizza`s worden ter plekke bereid met verse ingrediënten en gebakken in een steenoven. Iedere donderdagmiddag in Mantgum (bij de Poiesz). Van 17.00-19.00 uur. Bestellen kan telefonisch: 06-538 77 841 (v.a. 11.00 uur), of aan de wagen. www.sambrinipizzas.nl Menu kaart Margherita: tomatensaus, kaas, mozzarella, basilicum Verdura: tomatensaus, kaas, champignons, olijven, ui, knoflook, zongedroogde tomaatjes, mozzarella Quattro stagioni: tomatensaus, kaas, champignons, ham, olijven, artisjokken Vesuvius: tomatensaus, kaas, knoflook, olijven, jalapeño, pepers, spekreepjes, ei, mozzarella Salame: tomatensaus, kaas, salami Picanto: tomatensaus, kaas, salami, jalapeño pepers, champignons Pollo: tomatensaus, kaas, kipfilet, champignons, paprika, ui Della Casa: tomatensaus, kaas, zwarte olijven, knoflook, zongedroogde tomaatjes, spekreepjes, champignons, gorgonzola Hawaii: tomatensaus, kaas, ham, ananas Carbonara: tomatensaus, kaas, ham, salami, spekreepjes Prosciutto: tomatensaus, kaas, ham, paprika Shoarma speciaal: tomatensaus, kaas, shoarmavlees, ui, paprika Pescatore: tomatensaus, kaas tonijn, paprika, ui gorgonzola e 1,25 / vis e 2,25; bakje knoflooksaus e 1,00. MANDEGUOD 10 e 8,50 e 10,50 e 10,00 e 11,50 e 12,00 e 9,50 e 10,00 e 12,00 e 13,00 e 10,50 e 11,00 e 10,50 Sambrini: tomatensaus, kaas, champignons, paprika, ham, salami, spekreepjes, ui e 13,00 Shoarma: tomatensaus, kaas, shoarmavlees e 12,50 e 13,50 e 12,50 Naar wens kan de pizza met verse knoflook worden belegd en/of de rand met knoflookolie worden ingesmeerd. Extra kaas, groente, olijven, ei e 0,75; extra vlees, Quattro Formaggi: tomatensaus, kaas, mozzarella, gorgonzola, parmezaanse kaas e 12,00 Funghi: tomatensaus, kaas, mozzarella, champignons
Mantgum Foar Inoar Het volgende Eetcafé, de Paasbrunch, staat gepland voor zondag 12 april a.s. 12.00 uur. De deelnemerslijst is al flink. Ieder kijkt ernaar uit: gezellig eten met elkaar! Maar op het moment van schrijven hebben we te maken met het Coronavirus dat rondwaart in ons land. Bijeenkomsten worden geannuleerd of verplaatst om die reden. De Wjukken is ook dicht tot 1 april. Natuurlijk moeten we met verstand handelen en de ontwikkelingen volgen. We handhaven voorlopig de datum van 12 april met dien verstande dat als op 6 april de situatie onveranderd of verergerd is, wij de brunch verplaatsen naar later datum. In dat geval worden deelnemers gebeld. Via foarinoar@mantgum.com of bij een van de leden van de coördinatiegroep: Siebolt en Aukje 0651058186, Antje 0623301207, Ank 0582501557, Marja 0612068990 of Pieter 0683713210, kunt u terecht voor het doorgeven van informatie of vragen om boodschappen te doen bij ziekte e.d. Het afgelopen Eetcafé mocht ook weer op grote belangstelling rekenen en er is heerlijk gekookt door 6 dorpsgenoten. Het blijft leuk om te zien dat deelnemers ervan genieten om gezamenlijk te eten en gezellig te kletsen. Coördinatiegroep Mantgum Foar Inoar MANDEGUOD 11
advertentie Schoonheidssalon Joke laat acne van Jente binnen jaar verdwijnen In bijna een jaar tijd is de acne van Jente Heddema volledig verdwenen, na behandelingen door Jildou Meijlis van Schoonheidssalon Joke. Dat zijn huid geen littekens aan de acne heeft overgehouden is ook erg prettig. ‘Ik had er al een jaar of vier last van en wilde er graag van af, ik was er wel klaar mee’, zegt de 16-jarige Mantgumer. Dagelijks een masker In april vorig jaar begonnen de behandelingen. De VMBO 4-scholier gebruikte dagelijks verschillende crèmemaskers om zijn huid te behandelen. Hij werd eenmaal per week in de schoonheidssalon door Jildou behandeld. Zij pakte de oneffen-heden van zijn huid aan. Dat leidde soms tot kleine wondjes, die altijd vakkundig door haar werden schoongemaakt. Acne- en bindweefselbehandelingen Jildou is niet voor niets gediplomeerd allround schoonheidsspecialiste en gespecialiseerd in acne- en bindweefselbehandelingen. Jaarlijks volgt ze bovendien de nodige bijscholingen en trainingen. Jente kreeg crèmes mee om tussen de behandelingen door zijn huid te verbeteren. ‘Ik moest overdag en ’s avonds verschillende maskers dragen. De ene crème eraf, de andere er weer op. Ik had zelfs een slaapmasker.’ De resultaten kwamen niet meteen, maar na enkele weken - en vooral maanden - was de huid schoon. MANDEGUOD 12
Kwestie van onderhouden De behandelingen van Jildou gingen naar eenmaal per twee weken, eenmaal per maand en inmiddels eenmaal per twee maanden. Nu is het een kwestie van onderhouden, totdat de hormonen van de 16-jarige Mantgumer niet meer onderhuids zijn opperhuid klieren. Letterlijk en figuurlijk. ‘Laatst op vakantie had ik de zalf niet meegenomen, maar ik kon het erna meteen merken: mijn huid was meteen weer slechter geworden. Dan moet ik het nachtmasker weer vaker opdoen. Dus echt nog even bijhouden de komende tijd.’ Vergoed door zorgverzekeraar Jente zijn acnebehandelingen werden vergoed via het basispakket van De Friesland Zorgverzekeraar. De crèmes zaten niet in het pakket. Vader Johan Heddema: ‘Wij hadden het sowieso gedaan, want wij vinden het erg fijn dat Jente nu van die acne af is’. Kijk op onze nieuwe website www.schoonheidssalon-joke.nl voor meer informatie. En Like en Deel onze winacties op Facebook (Schoonheidssalon Joke). Salon gesloten In verband met de nieuwe overheidsrichtlijnen is onze salon tot 6 april gesloten. Wij nemen z.s.m. contact met u op wanneer u in de komende periode een afspraak heeft. Producten kunt u via e-mail of telefoon bestellen. Houd onze website en Facebookpagina in de gaten voor actuele informatie. Bedankt voor uw begrip MANDEGUOD 13
Hallo, Gastouder Yvonne heeft nog plek voor kinderen op de dinsdag en de donderdag voor de leeftijd 0-4 jaar! Mocht u nog een gastouder zoeken, dan kunt u altijd contact met mij opnemen of met het gastouderbureau waar ik bij aangesloten ben www.gastouderbureaulinq.nl. Ik zal mij even voorstellen: Mijn naam is Yvonne Goodijk-Dolstra en ik ben sinds oktober 2019 gestart als gastouder! Ik woon samen met mijn man Klaas en 3 kinderen, Mirthe (7), Britt (4) en Thijs (1) in Mantgum. Ik beschik over een geldig kinder-EHBO diploma, een LKR-nummer en mijn huis is goedgekeurd door de GGD. Binnen en buiten hebben wij voldoende plek om lekker te spelen en te knutselen. Bij mooi weer zijn we veel buiten te vinden zo ook in de speeltuin, schoolplein of lekker achterhuis. Mocht u nog vragen hebben dan kunt u mij altijd even bellen op nummer 06-10431076 of langskomen op de Master Jansenstrjitte 23. Groetjes Yvonne Goodijk-Dolstra MANDEGUOD 14
Waarin een klein dorp groot kan zijn Enige weken geleden moest ik naar Groningen. Ik was ruim op tijd op het station van Mantgum, anders zou ik misschien mijn aansluiting in Leeuwarden missen. Het was nog vroeg in de morgen en langzamerhand kwamen er nog meer reizigers. Jong en oud groette elkaar vriendelijk. We stonden op het mooi gelegen perron met uitzicht op Jorwert en ommelanden. De zon scheen en de wind joeg de witte wolken langs de blauwe lucht. Geen lawaai, een idyllisch plekje. Een aardige mevrouw met papieren in de hand vroeg aan ons of we een vragenlijst over het station wilden invullen. Nou ja, vooruit dan maar. Hoe waren we hier gekomen? Nou, per fiets of met de benenwagen. Was het te druk op het station? Was er overlast? Waren de dienstverleners behulpzaam? Was er koffie, een kiosk, een toilet? Nou nee, maar alles wat je van een station in een dorp op weg naar de grote stad verwachtte, was er wel. Een kaartjesautomaat, een wachtruimte, een fietsenstalling, een (gratis!) parkeerruimte, ledverlichting en vooral – mooi gelegen. We gaven een mooi cijfer. We werden hartelijk bedankt en tot ziens. In Leeuwarden moest ik rennen om mijn trein te halen. Ik zat nog geen twee minuten of een vriendelijke mevrouw kwam vragen of ik een lijst wilde invullen. Nou nee – zo en zo. Ja maar dit ging over de beleving in de trein. Ik vond het te sneu om nee te zeggen. Wie schetst mijn verbazing? Op 21 februari 2020 een persbericht: Station Mantgum is het op één na schoonste, mooiste van Nederland en het beste onder de Friese stations!! Grote klanttevredenheid! Dit alles volgens de “Stationsbelevingsmonitor 2019”. Nu willen we, behalve mooi uitzicht en ’s avonds dovend ledlicht, koffie, thee, bloemen, een toilet en een dienstverlener die ons opvangt en begeleidt. Ja, Mantgum heeft het mooiste station, want het ligt in het mooiste dorp van Fryslân! Diny de Vries MANDEGUOD 15
‘Legal Science Fiction’ De Aula fan it Grinzer Universiteitsgebou: in ûnbidich grutte kroanluchter, prachtige antike taferielen op de achtermuorre, gerdinen fan sa’n 8 meter heech, oan wjerskanten mear as 20 professors elk mei in kreas swart klotske op, in seal fol minsken en yn it midden fan dit alles: Nynke. Nynke Elske Vellinga. Altyd like beskieden, altyd like fleurich, altyd tige ynnimmend, mar ek altyd: it doel dat hja foar eagen hat wol se ek berikke. En dat die bliken op dy 20ste febrewaris yn it Grinzer Akademygebou: hja promovearre! De titel fan har proefskrift: ‘Legal Aspects of Automated Driving. On Drivers, Producers, and Public Authorities’. Koartsein: selsridende auto’s en wat bart der as der wat mis giet? Nynke komt út in ‘juridysk nêst’: heit Wim en mem Feikje binne beide jurist. Wylst sus Namkje de medisinewrâld yn gien is, keas Nynke foar in rjochtenstúdzje. Wat wol hiel spesjaal is: no binne se alle fjouwer promovearre! Mar hoe komme je eins by sa’n ûnderwerp as selsridende auto’s? “Hiel simpel, ús heit brocht my faak earne hinne yn de auto, mar dan siet ik te tinken dat er sa in soad tiid kwyt wie oan it auroriden, wylst er yn dy tiid net wat oars dwaan koe. Hied er in auto hân dy’t my sels earne hinne bringe koe, dan hie hy moai wat oars dwaan kind yn dy tiid.” Dat nei har rjochtenstúdzje skreaun Nynke (as ko-auteur) al mei oan in rapport foar it destiidske Ministearje van Ynfrastruktuer en Miljeu oer selsridende auto’s. Har skripsje foar de masterstúdzje hie it selde ûnderwerp. No tinke sommige minsken dat selsridende auto’s fia in soarte fan magneetstrip yn de dyk ride moatte. Neat dêr fan! In selsridende auto stiet gewoan stiiffol sensoaren en kamera’s en oare technyske keunststikjes. Boppe op sa’n auto sit in boltsje, in LIDAR (laser imaging detection and ranging) en yn wêzen wurdt dêrwei alles regele. It is eins MANDEGUOD 16
in radar sa as flearmûzen it ha: sa wurdt útrekkene ofst ynhelje kinst, der wurdt útrekkene oft der noch mear op ‘e dyk rydt, fytst of rint, der wurdt ynskatten oft der in bern of in hûn op ‘e dyk rint, stiet it stopljocht op grien dan hâldt dat noch net yn datst sûnder mear trochride kinst, fytsers dy’t yn it tsjuster sûnder ljocht fytse wurde opmurken, en gean sa mar troch. Mei tank oan al dy elektroanika, software, kamera’s, sensoaren en folle net genôch. Kin neat mear misgean soene je sizze. Wel... In pear jier lyn waard sa’n selsridende auto test yn Arizona. Se hiene wol in frommeske achter it stjoer set om op te letten. Mar ja, hoe giet dat, je hoege neat te dwaan, dus je pakke je mobyltsje der by… En ja hear, in fystster stuts samar oer. De testauto koe net út de rie komme oft dat no in fytser of in fuotgonger wie en naam gjin beslút. Mei fatale gefolgen foar de fytster – dy oerlibbe it net… No, soene je sizze, útgeand fan je boereferstân: de skuld fan dat frommeske achter it stjoer fansels, hie se mar net mei har mobyltsje yn ‘e wear wêze moatten. Mar juridysk sjoen is de autofabrikant skuldich – dy hie bettere apparatuer yn de auto sette moatten! In protte autofabrikanten binne uteraard ek tige nijsgjirrich nei de juridyske aspekten dy’t oan dit ûnderwerp fêst sitte. Nynke hat har op heech nivo dwaande holden mei sokke kwestjes: wa is yn kwestjes oer de skuldfraach de bestjoerder fan in selsridende auto: de persoan dy’t eventueel achter it stjoer sit of de fabrikant dy’t in selsridende auto ôfleveret? Wel, de lêste is wierskynlik it bokje! De bestjoerder fan in auto hoecht ek net perfoarst achter it stjoer te sitten – dy persoan hoecht sels net iens yn dy auto te sitten. In bestjoerder soe ek earne op kantoar of thús sitte kinne om de boel dêr wei yn ‘e gaten te hâlMANDEGUOD 17
den. As de bestjoerder de kop der mar by hâldt en yngrypt as it nedich is. Yn wêzen regelet de software yn kombinaasje mei alle technyk de ôfstân mei oare auto’s, past de snelheid oan oan wat tastien is, merkt dy fytser sûnder ljocht op, reagearret yn it tsjuster earder as in minske op ferkear op ‘e dyk as je ferbline wurde troch de skelle ljochten fan in tsjinlizzer, en gean sa mar troch. Yn prinsipe kin der ek neat mis gean. De autoprodusint hat alles ommers sa goed mooglik ‘ticht timmere’. Soene de gleskes fan de sensoaren of de kamera’s smoarch wêze sadat der net mear goed útsicht is, dan moat de produsint it sa ynstelle datst dan de auto net iens mear starte kinst. Of stel datst de lêste updates fan de software net ynstallearre hast… Of stel dat de software hacked wurdt… Yn alle gefallen moat de produsint fan de selsridende auto dêr wat op útfûn ha. Ien fan de professoaren murk hiel treffend op: “Nynke, I call this legal science fiction!” De sinyske lêzer sil miskien ek tinke: “Mei mysels achter it autostjoer komt it fêst better as mei sa’n selsridende auto. Ik meitsje gjin ûngemakken, want ik sjoch wol goed út.” Spitigernôch is de wrede werklikheid dat sa’n 90% fan alle ferkearsûngemakken troch minsklike missers barre. En al docht út de praktyk bliken dat selsridende auto’s ek ferkearde ynskattings meitsje kinne, wittenskippers binne der fan oertsjûge dat der mei selsridende auto’s oer it generaal minder ûngemakken wêze sille. Der is ek al in lyts praktykfoarbyld: yn Scheemda yn Grinslân rydt in selsridend buske de minsken fan it sikehûs nei de bushalte. Der rydt noch immen as ‘bestjoerder’ yn it buske mei, omdat de measte passazjiers it lang net fertrouden. Mar it is úteinlik de bedoeling dat it buske yn de takomst sûnder ‘bestjoerder’ hinne en wer rydt tusken it sikehûs en de bushalte. Ta folle tefredenheid fan de passazjiers èn sûnder ûngemakken fansels... MANDEGUOD 18
Nynke’s kollega’s komme ek út alle dielen fan de wrâld, it rjocht en de wetten fan al dy lannen moatte mei inoar fergelike wurde, eventueel lykskeakele wurde, wylst sommige lannen ek gewoan fêsthâlde oan harren eigen wetjouwing. In soad Europeeske lannen ha wetten dy’t noch basearre binne op de wetten fan de Romeinen doe’t hja iuwen lyn in grut part fan Europa oerhearsken. Mar in lân as Ingelân hat saneamde ‘common law’ en sy geane út fan harren rjochtspraak. Op de promoasjedei waarden der fansels allegear fragen op Nynke ôffjurre, mar yn prachtich linich en flot Ingelsk parearre hja alle problemen dy’t har foarlein waarden. “Ik hie frege oft ik de ynhâldlike ferdigening foar myn promoasje yn it Ingelsk dwaan mocht,” leit Nynke út, “omdat ik al dy jierren mei minsken fan oer de hiele wrâld oer dizze saken oerlis, en dan is dy terminology yn it Ingelsk foar my it dúdlikst. Of ik hie it yn it Frysk dwaan moatten, want ik ha hjir ek in soad mei ús heit oer diskussearre. Hy hat him nammentlik ek mei ferkearsrjocht dwaande holden.” En dan, nei in trije kertier duorjend bombardemint oan fragen fan alle professoaren, komt de pedel binnen mei syn ‘rinkelbelstok’: “Hora finita!” De tiid is om! In prachtich komplimint kaam doe yn de rede fan ien fan har begelieders: “Nynke, je moet het me niet kwalijk nemen, maar ik vind jou ook net een zelfrijdende auto. Je gaat onbekommerd helemaal je eigen gang! Als wij jou vroegen om een bepaald onderwerp te onderzoeken, zei je heel vriendelijk dat je dat wel zou doen, maar dat je eerst nog even een ander onderwerp voor jezelf zou onderzoeken. En tegen de tijd dat dat klaar was, waren wij alweer vergeten wat we je zouden vragen!” It wurkjen oan har proefskrift barde net allinne yn Grins, Nynke fleach hiel Europa troch foar it bywenjen fan kongressen, om gastkolleezjes te jaan, om te oerlizzen mei minsken út ferskate sektoaren: juristen, amtners, technisi, Rykswettersteat, de RDW, oant minsken út Japan ta. Sa reizge se nei Kopenhagen, Tartu (Estlân), Belfast, Eindhoven, Wenen, om in pear stêden te neamen. “En oeral leare je wer wat nijs”, sa fertelt Nynke. Har fêste begelieder is heit Wim – myn bodyguard, laket Nynke. Hy sjout Nynke’s koffers en oare bagaazje. Nynke’s sûnens is har hiele libben al har swakke punt - it is net foar neat dat se dokter Bergwerff yn har tankwurd neamt ‘because he made sure that I did not literally fall apart’ en assistinte Jantsje ‘for keeping me alive’ en André ‘foar hieltyd alles wer te plak te setten’. Mar as der ien is dy’st nea kleien hearst, is it wol Nynke. Nynke hat har agenda ek al wer fol stean mei aktiviteiten foar nei har PhD. Se is skripsjebegelieder foar studinten, se jout kolleezjes, se wurdt ‘post doc onderzoeker’ en fansels giet se fierder mei it ûnderwerp: selsridende auto’s. De juridyske kanten dêrfan binne noch lang net útiten! “Dêr ha ik noch jierrenlang fermaak oan!” sa beslút Nynke. Lys Scarse De foto’s zijn gemaakt door: Sonny Tiwow. MANDEGUOD 19
MANDEGUOD 20
Nieuws uit de dorpskerk van Mantgum & Skillaerd De Stille Week en de vier dagen van Pasen in Mantgum (5-12 april) In deze week worden verhalend en beeldend grote thema's uit het leven belicht die ons allemaal bezig houden. Binnen de christelijke traditie staat het Paasfeest hoog aangeschreven en al deze thema's spelen een rol in het leven van elk mens zolang wij ademhalen. Palmpasen. Op zondag 5 april om 10.30 uur is er open huis in de Mariakerk zonder kerkdienst, met een verhaal, koffie, limonade en ontmoeting. Het hele dorp is van harte welkom. Op Witte Donderdag 9 april (19.00 uur) staat het verhaal centraal waarin wordt verteld hoe Jezus aan de vooravond van het Joodse Pesachfeest het bevrijdingsbrood met zijn vrienden eet. Dat is ook zijn afscheidsmaaltijd. In de nacht die komt, zal hij worden gearresteerd en verhoord. Op deze avond is er een dienst van Schrift en Tafel. Voorganger Willemien Keuning. Op Goede Vrijdag 10 april (19.00 uur) staan wij stil bij kruisiging en dood van Jezus. Wij luisteren, lezen, zingen, bidden en zijn stil rond het Evangelie van Johannes. Een gedicht van Tiny Mulder vertelt het door de ogen van een vrouw uit onze tijd. De Paaskaars wordt gedoofd en weggedragen uit de kerk. Voorganger Andries Kobus. De Stille Zaterdag, 11 april, vormt de overgang naar het Paasfeest. De Paaswake begint om 22.00 uur. Van 19.00 tot 21.00 uur (dus ook buiten de Paaswake om) is de kerk open voor iedereen die een kaarsje wil branden, de stilte zoekt of gewoon eens in de kerk wil zijn. Op deze avond horen wij opnieuw de doopbelofte. Wie de gedachtenis aan de doop of gedachten over de doop zichtbaar wil maken, kan iets wits aan trekken. Die kleur herinnert aan het doopkleed van volwassen dopelingen en ook aan de doopjurk van de kinderen. Het licht van Pasen wordt naar binnen gedragen. We gaan zingend naar buiten met het licht dat we hebben aangestoken aan de Paaskaars. Voorganger Willemien Keuning. MANDEGUOD 21
MANDEGUOD 22
Op het Paasfeest op zondag (12 april) vieren wij het feest van de opstanding. Om 09.30 uur begint het Paasontbijt. Ook als u niet aan de kerkdienst wilt deelnemen, bent u van harte welkom aan het ontbijt. 0m 10.30 uur de kerkdienst. Voorgangers Andries Kobus en Willemien Keuning. Iedereen is van harte uitgenodigd om deze dagen te gedenken en te vieren in de Mariakerk, ook als u dat buiten de kerkdiensten om wilt doen. Met name op de avond van de Stille Zaterdag en bij het Paasontbijt is daar ruimte voor. Ook kinderen en jongeren zijn nadrukkelijk uitgenodigd. Sinds kort is er tijdens de vieringen een speelhoek voor de kinderen in de kerk. www.pkn-mantgum.nl FB Doarpstsjerke Mantgum & Skillaerd In deze tijd van het corona virus wil de Doarpstsjerke Mantgum & Skillaerd graag contact houden met de gemeente en het dorp. Er is een wekelijkse nieuwsbrief die we via de mail versturen. Wilt u deze ook ontvangen, graag een mail naar b.jilderda@gmail.com Ook de Wjukken gesloten i.v.m. Coronavirus Na de alarmerende en ingrijpende maatregelen van de regering, die in de loop van donderdag 12 maart i.v.m. met het oprukkende Coronavirus, ook in Fryslân, heeft genomen is het bestuur van de Wjukken donderdagavond 12 maart direct bijeengekomen. Na ampele overwegingen heeft het bestuur de beslissing genomen de Wjukken te sluiten tot en met 31 maart a.s. Dit geldt niet voor het bloedprikken op de maandagmorgen! Het bestuur is van mening dat het risico van overdracht van het virus te groot is om hier dorps- en streekgenoten aan bloot te stellen. Het is prettig te ervaren dat iedereen begrip heeft voor deze maatregel. Het bestuur van de Wjukken. MANDEGUOD 23
MANDEGUOD 24
Wederom vandalisme bij de Wjukken. Deze week (van 23 tot 29 februari) zijn er bij de Wjukken wederom vernielingen aangericht. De deur van de ruimte van kaatsvereniging Jacob Klaver bij het grasveld is beschadigd. Ook de sponning is kapot gegaan. Het lijkt erop dat er met een voertuig(je) tegenaan gereden is. Op basis van de verfsporen is dat waarschijnlijk met een wit voertuig gebeurd. Gelieve allen attent te zijn om dit soort zaken te voorkomen! Het bestuur van de Wjukken Duorsum Mantgum Op de basisschool De Gielguorde wordt drie weken lang aandacht besteed aan duurzaamheid. De kinderen krijgen uitleg over hoe de zonnepaneleninstallatie op de school werkt. De uitleg wordt gegeven door een vertegenwoordiger van onze coöperatie. Een ieder wordt uitgenodigd aanwezig te zijn bij de afsluiting van het project. Informatie zoals de school die deelt vindt u hieronder: Project “Duurzaamheid” Nu er dit schooljaar door projectgroep “Duorsum Mantgum” een groot aantal zonnepanelen op de daken van onze school is geïnstalleerd vonden we dit een mooie ingang voor een project. Daarom staat van 23 maart tot 9 april de hele school in het teken van Duurzaamheid. Op 23 maart is er een ludieke opening en gaan we met de kinderen zien welke juf er al duurzaam bezig is. In de groepen 1 en 2 wordt het thema toegespitst op de kringloopwinkel en afval, in de hogere groepen wordt er gewerkt aan de hand van o.a een lessenpakket Plastic Soup. Onze cultuurcoach Bart komt twee vrijdagen met de kinderen muziek maken met afval. 1 april is er de “Himmeldei” en wordt er zwerfafval in en om Mantgum geraapt. Verder hadden we excursies georganiseerd; voor de oudere groepen naar Omrin en de jongste groepen naar de kringloopwinkel. Deze excursies kunnen echter niet doorgaan vanwege het coronavirus. Wel komt er iemand van Omrin vertellen in de groepen. Ook krijgen we het verhaal omtrent de zonnedaken te horen; hoe dit tot stand is gekomen en hoe en wat dit oplevert in al z’n facetten. Als afsluiting hebben we een feestelijke opening van de zonnedaken op 9 april. Ouders en belangstellenden zijn hier van harte uitgenodigd. Tevens is er die middag een tentoonstelling van wat we zoal met de verschillende groepen tijdens het project hebben gedaan. U bent welkom op 9 april om 13.45 uur. MANDEGUOD 25
Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) Mantgum 2.0 Nieuwsbrief nr. 5 | februari 2020 Op donderdag 13 februari 2020 heeft het CPO Mantgum 2.0 een eerste informatieavond voor het dorp gegeven over de plannen van het CPO-project. Het doel was om in een zo vroeg mogelijk stadium de inwoners van Mantgum bij het plan te betrekken. Naast de circa 80 bewoners uit het dorp waren Hein de Haan (wethouder), Friso Douwstra (dorpenwethouder) en enkele afgevaardigden van meerdere politieke partijen aanwezig op de informatieavond. De avond werd begeleid door dagvoorzitter Geert van Tuinen. Op deze avond werden er in totaal 3 presentaties gehouden over onder andere de totstandkoming van het project, de verschillende processtappen en een toelichting op het eerste schetsontwerp. Elmer de wit (voorzitter CPO) heeft in vogelvlucht uitgelegd wat de geschiedenis van het CPO is, de aanleiding om te bouwen is, de huidige woonvoorraad in Mantgum is, de grote belangstelling die er naar het CPO project is en wat het toegewezen plangebied is. Anneke van der Meer (Axon Adviseurs) heeft de aanwezigen meegenomen in de verschillende processtappen die er al gemaakt zijn en welke stappen er binnenkort genomen moeten worden. Daarnaast heeft zij verteld op welke wijze het afgelopen jaar met het dorp, de direct omwonenden en de belanghebbenden is gecommuniceerd. Ook is er toegelicht wanneer en op welke manier er nog inspraak of eventuele bezwaren ingediend kunnen worden. Tot slot heeft Els van der Laan (Noordpeil) een toelichting gegeven op het schetsontwerp. Allereerst is er gekeken naar het DNA van Mantgum; de belangrijke kenmerken van het dorp die terug kunnen komen in de uitbreiding. Dit heeft zij met verschillende hoogte-, waterkaarten en meerdere foto’s laten zien. Daarnaast is rekening gehouden met verschillende zichtlijnen, een groener aanzicht van het dorp, de waterhuishouding, de biodiversiteit en de infrastructuur. Op de avond zijn vragen op uiteenlopende onderdelen gesteld, o.a.: de maatschappelijke meerwaarde van het plan, de differentiatie in woningtypen, de kavelprijzen, het aantal contingenten, het soort bomen en de landschappelijke inpassing, de wens om de huidige entree van Mantgum te behouden, de wijze van aanmelden, de mogelijkheden voor inbreiding in het dorp, de wijze waarop draagvlak wordt gemeten etc. MANDEGUOD 26
Wat doen we met de gestelde vragen en ontvangen input? Het CPO Mantgum 2.0 heeft deze eerste informatieavond, waarbij ieder zijn vraag kon stellen en zijn mening kon geven, als zeer positief ervaren. Behalve dat we informatie hebben gegeven, hebben we ook goed geluisterd naar de gestelde vragen. Deze vragen betrekken we als huiswerk bij de verdere onderbouwing en uitwerking van het plan. We willen iedereen hartelijk bedanken voor de belangstelling. We hopen iedereen weer bij een volgende informatieavond te treffen. Houdt u daarvoor de Mandeguod goed in de gaten. Hartelijke groet, namens het bestuur CPO Mantgum 2.0 Elmer de Wit (voorzitter) Arjen Klaversma (secretaris) Rein Feenstra (penningmeester) Tjepko Jansen (algemeen bestuurslid) MANDEGUOD 27
MANDEGUOD 28
Vereniging Verenigingen Contactpersoon Biljartvereniging Mantgum Bridgeclub Doarpsmienskip Mantgum Fûgelwacht Mantgum Gymnastiekvereniging Weidum Herensociëteit Vriendenkring Iisclub De Twa Doarpen M. Visser J. W. Verhoef S. Dijkstra K. Bosma Muziekvereniging Harmonie Weidum J. de Boer J. van der Werf Jeu de Boulesvereniging Wjukslach G. Kuperus Keatsferiening Jacob Klaver Korfbalvereniging WWC Loopgroep Rûnom Mantgum Mannenkoor Mantgumer Maten Mantgumer Tennisclub Merke Commisje Mantgum D. Lont J. Noorman P. Kuipers Fam. Nutma Ondernemersvereniging Mantgum W. Fopma Oudercommissie De Gielguorde Resitearkolleezje Frisia 1874 Soos 60+ Speeltuinvereniging De Pôle Stichting Freed Stichting Wjukken Uitvaartvereniging De Laatste Eer Voetbalvereniging Oosterlittens Werkgroep Historie Mantgum Wietwetterklup G. Terpstra D. Ottema R.W. Steensma R. de Groot R. Heida J. Nijboer B. Stienstra Jant van Dijk Telefoonnummer (06) 100 579 01 (058) 250 18 13 (06) 423 242 06 doarpsmienskip@mantgum.com E. van der Hem info@harmonieweidum.nl S. Cnossen (058) 251 96 81 (058) 251 93 93 (058) 251 94 02 (058) 250 15 97 (058) 250 11 44 (058) 250 40 97 (06) 130 43 474 (06) 204 94 345 (06) 512 21 165 (06) 150 47 798 (058) 250 22 41 (058) 850 63 92 (058) 250 20 26 ocgielguorde@gmail.com Frisia1874@gmail.com (058) 250 26 75 (058) 255 25 85 (058) 250 1090 (058) 250 10 78 (058) 250 14 34 (058) 250 13 09 (058) 250 10 38 (058) 254 20 51 MANDEGUOD 29
Activiteiten Maand april In deze Mandeguod worden nog diverse activiteiten vermeld, maar het is zeer de vraag of die bijeenkomsten en vergaderingen kunnen doorgaan. We kunnen nu nog niet overzien welke maatregelen er allemaal nog genomen worden als gevolg van het rondwaren van het coronavirus. Om die reden hebben wij geen agenda gemaakt. De redactie Mei bliedend hert hawwe wy ‘Tusken Tsjerke en Kroech’ ôfblaasd en fersette moatten nei sneon 3 april 2021. Wy hoopje jimme dan yn grutte halen itselde program foar sette te kinnen! It bestjoer fan Frisia1874 Oud papier wordt 13 keer per jaar opgehaald. U kunt deze data terugvinden op de afvalkalender 2020 van Omrin. De data zijn ook te vinden op de Omrin-website. https://www.omrin.nl/bij-mij-thuis/services/afvalkalender. Of Googlen naar Afvalkalender Mantgum. Urker Vishandel Pizzabakker iedere dinsdag iedere donderdag 15.30-18.00 uur, bij de Poiesz 16.30 uur, bij de Poiesz Mededeling van de Mandeguod-redactie We hebben ons best gedaan om een mooi Mandeguod-nummer te maken. We hopen dat dit nummer, ondanks alles, op tijd bij u in de brievenbus belandt. Of dat allemaal lukt, en of het ons lukt met het eerstvolgende Mandeguod-nummer - ook wij kunnen de toekomst niet voorspellen. Wij hopen op betere en optimistischer tijden, zodat iedereen zo gauw mogelijk weer zijn dagelijkse bezigheden kan oppakken. De redactie MANDEGUOD 30
Weekagenda maandag Bloedprikken huisartsenlaboratorium 09.00 - 09.15 uur, mfc Wjukken AMV 15.30 uur, OBS de Gielguorde fanfare ’Harmonie Weidum’ Mantgumer Maten Yoga Zenmeditatie dinsdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Judo, 4 t/m 7 jaar Judo, 7 t/m 8 jaar Judo, 8 t/m 9 jaar Judo, 10 jaar en ouder Bootcamp Medische fitness woensdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Kaartmiddag Biljarten 60+ Bodyflow, Studio Fitaal Pilates, Studio Fitaal Malletband ‘Harmonie Weidum’ donderdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Pianoles Kids swing 4 t/m 7 jaar Funky kids 7 t/m 10 jaar Modern dance 10 jaar en ouder Fifty + fit. door Sander Hageman Jeu de boules competitie Clinic beginnen met Hardlopen Yoga Yoga, YogaRutger vrijdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Bridgen Pilates, Studio Fitaal 19.30 - 21.00 uur, dorpshuis Weidum 20.00 uur, mfc Wjukken 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma 19.45-21.30 uur, Dokter Fokkewei 08.15 - 12.15 uur, mfc Wjukken 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal 18.05 - 19.00 uur, gymzaal 19.30 uur start bij het plein van MFC De Wjukken 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma 08.15 - 12.15 uur, mfc Wjukken 14.00 - 16.00 uur, mfc Wjukken 14.00 uur mfc Wjukken 18.45 - 19.40 uur, basisschool De Gielguorde 19.45 - 20.40 uur, basisschool De Gielguorde 19.30 - 21.30 uur, dorpshuis Weidum 08.15 - 12.15 uur, mfc Wjukken 14.50 uur - 21.30 uur, mfc Wjukken 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal Gymnastiekzaal Mantgum 19.30 uur 19.30 uur, stal fam. Odinga Skillaerd 19.30 uur, bij mfc Wjukken 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma 20.00 - 21.00 uur, basisschool De Gielguorde 08.15 - 12.15 uur, mfc Wjukken 14.00 - 17.30 uur, mfc Wjukken 09.00 - 09.55 uur, Dorpshuis Weidum Vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) 09.15 -10.15 uur, mfc Wjukken Vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) 10.30 -11.30 uur, mfc Wjukken Biljartcompetitie 19.30 uur, Café Bonnema zaterdag Bootcamp 09.00 uur start bij het plein van mfc De Wjukken MANDEGUOD 31
Instelling Buitenschoolse opvang De Vrijbuiters Kinderopvang It Flinterke Diëtistenpraktijk Leuk op Gewicht Dokterswacht Friesland Fysiotherapiepraktijk Mantgum Instellingen (088) 035 04 00 Peuteropvang ‘De Pukkewjuk’ (‘Kids First’) Mantgum Foar Inoar (088) 035 04 00 (088) 035 04 00 foarinoar@mantgum.com (06) 18 33 90 61 (0900) 112 71 12 (058) 250 14 14 Contact Contactpersoon E. Hartvelt E. Hartvelt E. Hartvelt C. Bruinsma J. Sybesma Apotheekhoudende praktijk H.B.Bergwerff, huisarts 0517-341272/0517342726 H.B. Bergwerff praktijkbergwerff@ezorg.nl apotheekbergwerff@ezorg.nl (058) 763 45 13 Gastouderopvang It Swânnennest Gastouderopvang Seerôvers en Lânrotten Gastouderopvang Us Wouterkes Logopediepraktijk Mantgum Studio Fitaal YogaRutger Doarpstsjerke Mantgum & Skillaerd Sportcentrum Akkermans Tandartsenpraktijk Mantgum Mindfulnesstraining en zenmeditatie Gemeente Leeuwarden, klein leed K.lycklemaennijeholt@upcmail.nl (058) 250 15 23 (058) 250 19 52 (058) 250 13 63 (06) 270 649 94 (06) 420 122 03 info@yogarutger.nl (06) 519 689 90 rsdegroot@terphus.nl (0515) 42 56 12 (058) 250 17 81 (06) 128 227 12 (058) 257 66 66 G. van der Heide J. Wijnja R. van der Veen A. Wijnstra M. Ypma Rutger Feitsma R. de Groot V. Akkermans Eef Heinhuis Gezondheidscentrum It Kleaster Waar zijn in Mantgum AED’s aanwezig? MFC Wjukken (dag en nacht) hoofdingang gebouw Poiesz Supermarkt, alleen tijdens openingstijden Fysiotherapie Jelle Sybesma, werkdagen 08.00 - 18.00 uur Wat te doen bij een incident: eerst 112 bellen. MANDEGUOD 32
Witte jim dat … ..… by Tresoar de tentoanstelling “Wy kinne der noch wol ien by ha” te sjen is? Yn dizze tentoanstelling wurdt in tal bern portrettearre dy’t yn WO II út Amsterdam wei nei Fryslân smokkele binne. Dizze tentoanstelling is ûnderdiel fan it projekt “De terugkeer van de Joodse kinderen”, in inisjatyf fan Stichting De Verhalen yn it ramt fan 75 jier Frijheid. De tentoanstelling is fergees te besjen ûnder de iepeningstiden fan Tresoar. Witte jim dat… …… op tiisdei 12 maaie 2020 wer de blommeferkeap fan de HoxWiersterMerk wêze sil? Dy jûns fan 18.00 oere ôf komme de frijwilligers by de doarren lâns mei blommen. De opbringst is altyd foar it opkreazjen fan it ynterieur fan de Wjukken. Witte jim dat… …. de Wurkgroep 4 & 5 maaie al dwaande is mei de betinking fan 4 maaie op Skillaerd? Dat it dit jier in spesjale betinking is omdat we 75 jier befrijing fiere? En dat de skoalle hjir ek by belutsen is? Yn de folgjende Mandeguod lêze jo alle ynformaasje. Witte jim dat: ….. Kuorbalklup WWC ek dit jier wer in ferkeapaksje fan krystbeammen hâldt? Yn in lettere Mandeguod kinne jo alles oer dizze aksje lêze. Al fêst nijsgjirrich? Sjoch op www.kv-wwc.nl MANDEGUOD 33
Eef Heinhuis - ervaren trainer Mindfulness categorie 1 MBSR - MBCL - IMP Zenmeditatie Meer weten? Telefoon: 0612822712 eefheinhuis@8je.nl - www.8je.nl Dokter Fokkewei 10/12, Mantgum MANDEGUOD 34
Begrijpt u het? Ik heb al eens eerder een stukje geschreven met die titel. Toen ging het over de Merke die gevierd werd in een tent in plaats het MFC Wjukken en daardoor veel meer geluidsoverlast gaf dan nodig was. En nu is er weer van alles wat ik niet begrijp, om te beginnen de activiteiten van het CPO (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap). Naar mijn mening is deze organisatie buitengewoon particulier en vertegenwoordigt ze slechts een zeer kleine collectiviteit. Ik kan niet begrijpen dat een contingent van 12 nieuw te bouwen woningen geheel opgemaakt moet worden (volgens het plan van CPO) aan peperdure koopwoningen en dat daarin geen plaats kan zijn voor starters of senioren, en al helemaal niet voor senioren in de sociale huursector. Ik las in een van de dorpsvisies dat begin 2007 de verhouding koop- en huurwoningen 87:13 was. Op zich lijkt mij dat al uitermate ongelijk….waarom wordt dat niet wat meer gelijk getrokken? Weet u wel dat er steeds minder sociale huurwoningen in Mantgum zijn? En senioren- en starterswoningen zijn er al helemaal niet. Dat staat ook duidelijk in onze dorpsvisie. Ik woon nu bijna 21 jaar in Mantgum, ik was 52 toen ik hier kwam wonen in een sociale huurwoning. In de loop van de jaren dat ik daar woon, heeft de eigenaar, woningcorporatie Elkien, bijna alle sociale huurwoningen aan de oneven kant van de Master Jansenstrjitte en een heleboel in de Swannedrift verkocht zonder daarvoor nieuwe vervangende sociale huurhuizen te bouwen. Dit alleen al is iets waar ik niets van begrijp. Laat ik nou toch altijd gedacht hebben dat een woningcorporatie bestemd is om woningen te bouwen, verhuren en onderhouden speciaal voor de sociale huursector, voor mensen met een laag inkomen. Dat schijnt niet meer zo te zijn want de woningcorporatie heeft kennelijk het recht om sociale huurwoningen aan de sociale huurmarkt te onttrekken… Waar halen ze dat recht vandaan? Waarom houdt niemand – zelfs de regering niet – dat tegen? Waarom hoeven zij het geld dat uit de verkoop van een sociale huurwoning voortkomt, niet te besteden aan vernieuwing? Er was ooit een project voor seniorenwoningen op de parkeerplaats aan de Seerp van Galamawei. Dat is indertijd afgeblazen omdat er te weinig belangstelling voor was. Het vreemde is dat dat nu als argument wordt gebruikt om mensen de mond te snoeren die nu onderhand willen uitkijken naar een seniorenwoning, maar daar indertijd nog veel te jong voor waren… Dan is er nog een laatste punt dat ik niet begrijp en dat is waarom tegenstanders van het CPO zich niet melden, er zijn toch veel meer mensen die het anders zouden willen zien? Het is helemaal niet zo moeilijk hoor, om je mening kenbaar te maken, bijvoorbeeld in ons eigen Mandeguod. En… heus waar … alleen als je je laat horen, kun je worden gehoord! Ik hoop dat meer tegenstanders van zich laten horen en dat de gemeente nog eens goed nadenkt voordat ze vergunningen gaat verlenen. Aukje J. Winsemius MANDEGUOD 35
Ambachtsbakker Sybesma * Mantgumer Preamke, een heerlijk lekkernij maar ook een leuke tip als kado. * Kadomand vullen naar keuze terwijl u wacht, u kunt deze ook bestellen. * Suiker/krentenbrood in cijfers. leuk voor kado verjaardag of trouwdag! Openingstijden Mantgum: Dinsdag t/m donderdag: 8.30 - 18.00 uur Vrijdag: 8.00 - 18.00 uur Zaterdag: 8.00 - 16.00 uur email: bakkerijsybesma@hetnet.nl Mantgum tel.: 058-2502070 / Boksum tel.: 058-2541323 / 06-22632617 * Reklame’s staan in de Skille vermeld. * Ontbijtservice. * `s Maandags kunt u gebak afhalen op bestelling in onze winkel te Boksum. Ook kunt u s`ochtends vroeg altijd in Boksum terecht om uw gebak af te halen of mee te nemen naar uw werk bijvoorbeeld. * Bestellen kan in de winkel of via telefoon of whatsapp of website www.ambachtsbakker.nl MANDEGUOD 36
MANDEGUOD 37
zorgvuldig en met aandacht Dag en nacht bereikbaar T 0566 60 29 22 www.dejonguitvaartzorg.n .nl nl I www.dejonguitvaartzorg.nl MANDEGUOD 38
De Massale Mantgumer Garage Sale Deze lente organiseert de oudercommissie van basisschool De Gielguorde de dertiende editie van de Massale Garage Sale. Voorgaande jaren was dit evenement een groot succes. Datum: zondag 24 mei 2020 van 10.00 tot 14.00 uur Op zondag 24 mei 2020 van 10.00 tot 14.00 uur mag iedereen die zich opgeeft zijn spullen op de oprit, in de tuin of vanuit de garage verkopen. Ook is het mogelijk om andere activiteiten (bijvoorbeeld schminken, spelletjes, muziek maken en workshops) te organiseren op je erf. Dit laten wij graag over aan ieders creativiteit. Wij maken een plattegrond met daarop de locaties in het dorp waar iets te koop is of iets te beleven valt. Deze plattegrond plaatsen wij op onze website en sociale mediakanalen en is tijdens de Garage Sale verkrijgbaar bij alle deelnemers en de basisschool. Het centrale punt deze dag is het schoolplein waar u een (warm) hapje en drankje kunt gebruiken. Wilt u meedoen? Meldt u zich dan aan via een e-mail aan garagesale.mantgum@hotmail.com. De deelnamekosten zijn € 8,00. De Massale Mantgumer Garage Sale gaat alleen door bij minimaal 25 deelnemers. Opgeven is mogelijk tot 18 mei 2020 in verband met het maken van de plattegrond. Kijk voor meer informatie op onze website http://massalegaragesalemantgum. jouwweb.nl/ of volg ons via Facebook, Twitter of Instagram. MANDEGUOD 39
Bericht van de oudercommissie van de Gielguorde Het schooljaar vliegt voorbij. Het lijkt maar even geleden dat de kinderen met hun lampions door het dorp liepen voor Sint Maarten. En nu laten we de herfst en winter alweer achter ons. Het was een drukke en gezellige periode op school met onder andere de lotenverkoop voor Jantje Beton, het bezoek van Sinterklaas en het kerstontbijt. Jantje Beton Net als voorgaande jaren verkochten de leerlingen in september loten voor Jantje Beton. De helft van de opbrengst gaat naar dit goede doel, de rest van het binnengehaalde geld is voor school. Dit jaar ontving de oudercommissie € 832,50 na de loterij. Geheel in lijn met het gedachtegoed van Jantje Beton besteden we dit bedrag aan buitenspelen; de plantenbakken op het schoolplein krijgen een flinke opknapbeurt. Meer informatie hierover staat al op de facebookpagina van de Gielguorde. Hartelijk dank aan eenieder die in september een lot kocht, u draagt bij aan een mooiere buitenspeelplaats voor de jeugd in Mantgum. De volgende loterij voor Jantje Beton organiseren wij in het voorjaar van 2021. Sinterklaas Op 27 november was het een enorme rotzooi op school. Wat bleek? De pieten waren ’s nachts langs geweest. Gelukkig lieten ze ook iets lekkers achter voor de leerlingen die hun schoen hadden gezet. Sinterklaas zelf kwam op 5 december aan in Mantgum. Hij arriveerde bij de Wjukken met paard en wagen van Ruurd en Sita Hoekstra uit Poppenwier. De pieten volgden spectaculair op de shovel van Wytse Blanke uit Jorwert. In zijn rondgang door het dorp deed de Sint uiteraard ook de Gielguorde aan. En hij kwam niet met lege handen; in alle klassen deelde hij cadeaus en snoepgoed uit. Het was weer een ouderwets gezellig Sinterklaasfeest waaraan velen hebben bijgedragen. Wij bedanken graag bakkerij Sybesma, autobedrijf Pieter Miedema, bouwbedrijf Klaversma en alle hulpouders. Hopelijk kunnen we volgend jaar weer op jullie rekenen. Kerstontbijt De vrijdag voor de kerstvakantie kwamen de kinderen extra vroeg op school voor een gezamenlijk kerstontbijt, de één nog mooier uitgedost dan de ander. In de middenruimte van school stonden feestelijk gedekte tafels klaar. Aan iedere tafel schoven leerlingen uit verschillende groepen aan, zodat de oudere kinderen de jongere konden helpen. Zij genoten onder meer van verse croissants van bakkerij Sybesma. Tijdens het ontbijt voerden leerlingen uit groep MANDEGUOD 40
acht toneelstukjes op. Na afloop mocht iedereen zijn kerstbord mee naar huis nemen. Al met al was het een geslaagde ochtend, mede dankzij de hulp van verschillende ouders en de tafels die de Wjukken beschikbaar stelde. Bedankt! Vooruitzicht Nu wij de donkere maanden achter ons laten, heeft de oudercommissie nog twee belangrijke evenementen in petto. Zo organiseren wij op 24 mei de garagesale. Meer praktische informatie over die dag vindt u elders in deze Mandeguod. En op 19 juni is er net als vorig jaar een pleinfeest; hierover later meer. Voor nu wensen wij u een fijne lente! Tritich jier BIS Dit jier komt BIS (BerneIepenloftSpul te Easterwierrum) mei de 30e foarstelling! Der sille krapoan 30 bern meispylje yn ‘Troch de Raarder Bosk’. Kinne jim dy útdrukking, “efkes troch de Raarder Bosk moatte”? As je earne benaud foar binne, gjin sin oan ha, as je net doare, koartsein, as je earne tsjinoan skytskoarje, dan moat je efkes troch de Raarder Bosk. Dat jildt dus ek foar Hans, dy audysje dwaan sil foar it Berneiepenloftspul. Syn mem is o sa entûsjast, want dy hat yn 1999 ommers sels noch meidien. Mar Hans skytskoarret der in bytsje tsjinoan… ‘Troch de Raerder Bosk’ is basearre op de Amerikaanske musical “Into the Woods”, dy't al sûnt 1986 oeral yn 'e wrâld opfierd wurdt en in pear jier lyn suksesfol ferfilme is. It giet oer mearkes (sprookjes) mar dan oars as oars. En BIS soe BIS net wêze at der net in hiele eigen draai oan jûn wurdt. De bern dy’t meidogge komme út groep 7 en 8 fan de skoallen út âld Littenseradiel (op in útsûndering nei). Se moatte troch twa audysjerondes en binne no sûnt febrewaris oan it rippetearjen yn Easterwierrum. It buorrelet en it brûzet wer yn Easterwierrum en omkriten! It is in feestlik stik foar in feestlik barren: it tritichste Berneiepenloftspul. Dat wolst net misse! De útfierings binne fan 18 o/m 27 juny en de kaartferkeap start yn maaie. Foar ynfo: www.berneiepenloftspul.nl Trije Mantgumer famkes spylje mei yn it Berneiepenloftspul, en dy litte yn in folgjende Mandeguod witte hoe moai it is om mei te dwaan! MANDEGUOD 41
Wy ha ús dream dien foar: Doch Dyn Dream Dat wat 2 jier lyn nei de “Hassie Bassie rintocht” yn ’e tún fan Wytske en Skelte, as in gekheidsje begûn is, is wurklikheid wurden. “Jimme kinne helpe mei bouwen yn Matunda, mar dan moat der wol jild komme”, sei Wytske. Sadwaande binne der allegearre aksjes betocht en it behelle bedrach wie oerweldigjend. Hjirby tige tank foar elkenien dy’t de Stichting, ús en berntsjes dêrby holpen hat. No moasten wy ek wol gean, en dat ha wy dien. Mei ús achten en fansels Wytske en Skelte, is alles yn kannen en kruken setten. Ek ha d’r meardere minsken “back stage” meiholpen, mar doe’t it safier wie, moasten wy sels de leie oernimme. Elkenien woe ús fan alles meijaan, sadat ús bagaazje krekt ûnder de limyt siet. André syn broer hat ús nei Schiphol brocht en om 20.30 seagen wy de ljochtsjes fan Amsterdam ûnder ús. Om 6.30 dêr, binne wy delstrutsen yn Nairobi en moasten wy wachtsje om oer te stappen foar in ynlânske flecht fan 1 oere nei Eldoret. De noflike waarmte fan 22° fielde fuort goed. Rûn 13.00 kamen wy sûnder swierrichheden yn Eldoret oan. Al moasten wy no yn in âlde Fokker dy’t wat minder noflik fleach as wy oant no ta wend wiene. Doe waarden wy hiel waarm ferwolkomme troch Pamela, Francis en harren 2 dochters, Pinniey en Perro. Krekt as koene wy mekoar al hiel lang, sa goed fielde it. En al gau makken wy kennis mei it kultuerferskil, omdat sy fan tinken wiene dat 13 minsken mei alle bagaazje yn 1 buske koene en Adelma daliks al sei: “dit wurdt neat”. En dus nei in healoere besykjen waard dochs besletten om in 2e buske te regeljen. Wy krigen fuort in yndruk fan Kenia, doe’t wy troch de stêd rieden. Oeral minsken, brommers, buskes, karren, kij, fytsen: wat in drokte. De eardere president Moi hie syn begraffenis en dêr waard wol in hiel protte oandacht oan bestege. Yn elke winkel, restauMANDEGUOD 42
rant, taksy, strjitte en neam mar op, waard it útstjoerd en elkenien stie der nei te sjen. Francis hie der gjin goed wurd foar oer, omdat dit noait in goeie lieder west hat, fûn hy. “Sjoch nei de gaos hjir”. Wy waarden traktearre op in lunch en makken kennis mei it lokale Keniaanske iten, dat bestiet faaks út: hin, rys, chapati’s, ugali (maismoalbrij) en in soarte fan spinaazje. Wy hiene wol sin oan wat en dêrom, gjin geklaai oer it iten. Nei in oere lâns ûnferhurde stoffige diken, kamen wy by Pamela en Francis harren hûs yn Matunda oan. Foar Keniaanske plattelâns begrippen, in moai grut hûs mei 2 húskes/brûs ynien en in keamer foar elk. De bern dy’t hjir oars sliepe binne foar 10 dagen ferhuze nei de mem fan Francis, dy’t har eigen húske fan liem op it hiem hat. Beppe siet yn in plestik stoel en swaaide mei har kruk omdat se koartlyn oan har heup holpen wie.”Hujambo”. Nei’t alle koffers útpakt wiene, rûnen wy nei it skoaltsje fan Doch Dyn Dream sa’n 550 meter fierderop. Wy rûnen lâns de Governmentskoalle dêr’t Pamela les jout, en dêr sitte sa’n 1000 bern op dy’t krekt skoft hiene en dus allegearre bûten wiene. As se 8 blanken rinnen sjogge, roppe se: ”Mzungu” (blanke) en komme as in keppel hinnen op ús ôf. Se wolle ús allegearre oanreitsje. “Habari” (hoe giet it?) “Nzuri” ( it giet goed)…Wolkom yn Matunda. It wolkom by ús skoaltsje wie net minder waarm. De bern hiene allegearre ferskes en gedichtsjes leard, dy’t se fol oertsjûging foardrage. Dêrnei krigen wy in rûnlieding en sjogge al in timmerman drok dwaande it earste dakspant te meitsjen. Peter woe daliks helpe en foar’t wy it yn’e gaten hiene wiene wy al los mei bouwen. It ark dat wy fan Regts meikrigen ha, kaam hjir goed fan pas. Hammers, seagen, rolmaten, potleaden, winkelheaken, it wurdt allegearre brûkt. De oare deis helje de froulju mei Francis yn syn âlde Starlet wol 90 liter ferve, kwasten, rollen en oar materiaal om de gebouwen fan bûten en binnen op te knappen. It moast efkes wenne dat it de hiele dei yn beslach nimt. It giet hjir net sa hurd as by ús yn Nederlân. Mar it slagget dochs. Yn 10 dagen, waard it dak der op setten, binne alle besteande gebouwen hielendal opknapt mei ferve en tekeningen. It sjocht der geweldich út en elkenien is bliid. As groep ha wy it ek geweldich dien sa mei mekoar. “Erger u niet, verwonder u slechts” wie ús motto, en dat is mar goed ek. Wy ha húsbesiken dien by bern thús werby’t wy tige oandien wiene oer hoe’t se hjir libje . Wy ha in tsjerketsjinst meimakke werby’t wy MANDEGUOD 43
MANDEGUOD 44
nei foaren helle en segene waarden en binne nei de stêd Kitale west om jild te pinnen. Sadwaande ha wy in protte fan it plattelân fan Kenia sjoen. It iten foel ús ta, buorfrou “Roos” soarge goed foar ús, 2x deis. Jûns ús befiningen en yndrukken útwikselje, spultsjes dwaan, ferslachjes meitsje en net te let op bêd. Op ús lêste dei dêr, krigen wy noch in emosjoneel ôfskied taskood fan Pamela, Francis en alle leraren en bern, as tanksizzing. Wy sieten allegearre mei de triennen yn’e eagen en wiene it der wol oer iens. “Hjir dogge wy it foar.” Wy ha der noch in pear fakânsjedagen efteroan nommen, mei safary, snorkelje en strân, mar ús tinzen bliuwe by Doch dyn Dream en harren berntsjes. Se krije dêr ûnderwiis en iten, se kinne mei-elkoar boartsje en efkes de earmoede ferjitte dêr’t se yn libje. Op sneintemoarn 19 april om 11.00 sille wy ús ferhaal fertelle oer it libben dêr, it bouwen en de skoalle en wat moaie plaatsjes sjen litte yn de Wjukken. Graach wolle wy alle stipers, helpers en oare belangstellenden, dy’t de stichting “Doch Dyn Dream” in waarm hert ta drage, dan tank sizze út namme fan alle skoalbern út Matunda. Neat dwaan is gjin opsje… Johannes, Adelma en alle oare bouwers Opgave Jubileumfeest WWC 50 jaar op 27 juni Waar is de tijd gebleven? Op 1 juli 1970 was de oprichting van de officiële samenwerkingsvereniging WWC tussen de korfbalverenigingen War-Dy uit Wiuwert en W.T.E.F. uit Mantgum. 50 jaar lief en leed, met de gebruikelijke “ups en downs”. WWC was haar tijd ver vooruit en staat als eerste korfbalfusieclub te boek tussen de voorheen rivaliserende spelers uit de beide buurdorpen. 50 jaar noeste arbeid om sportief en financieel “de kop boppe wetter te hâlden”. Alle reden voor een feestje, een reünie die in de geest van onze club past, laagdrempelig, geen poeha, voor jong en oud, voor iedereen met een WWC-hart en dat alles in de sfeer van een ouderwets gezellige 3e helft. Een feestje omdat het niet vanzelfsprekend is, een feestje ter ere en glorie van ons allemaal, voor alle leden en oud-leden, hun partners en alle anderen die een WWC-hart hebben. Voor de jeugd willen wij een onvergetelijke activiteit organiseren van 10.00 – 13.00 uur in de vorm van een spectaculair sport- en funfeest, niet alleen voor onze jeugdleden zelf, maar ook voor hun vriendjes en vriendinnetjes en kinderen uit de omgeving. (Opgave formulier volgt later.) MANDEGUOD 45
MANDEGUOD 46
Voor het uithangbord van WWC willen wij s ’middags vanaf 15.30 uur een demonstratie wedstrijd organiseren tegen een gedegen, gelauwerd en geroutineerde tegenstander. “It flaggeskip fan WWC sil sjen litte wer sy foar stean”. De rest van de leden en oud-leden kunnen deze wedstrijd aanschouwen gevolgd door de spreekwoordelijke 3e helft, waar de nodige ruimte is om de draad weer op te pakken, waar deze voor de oud-leden de laatste editie is geëindigd. Dit alles onder het genot van een drankje, een barbecue en live muziek en een soort bonte avond. Rond 21.30 is het officiële programma ten einde waarna DJ Gerrit voor de plakkers onder ons nog een muzikale toegift zal verzorgen. Wij bieden aldus een onderhoudend middag- en avondprogramma aan, met inbegrip van een kop koffie met oranjekoek en barbecue geheel in de stijl van WWC. Dit alles vindt plaats op zaterdag 27 juni a.s. in zowel Mantgum als Wiuwert. Veel oud-spelers zijn uit onze dorpen vertrokken door studie of werk, maar we zouden het op prijs stellen dat je deze oproep om je op te geven alvast doorgeeft aan je uitwonende kinderen en/of oud-medespelers, zodat we dit jaar een geweldig weerzien met elkaar beleven op het korfbalveld. We hopen zeker 200 personen te verwelkomen, mits de maatregelen rond het Coronavirus dit toestaat. Mocht je enthousiasme zijn gewekt, ben je er nu al klaar voor en wil je dit feestje niet missen, vul het onderstaande strookje in en lever dit in bij Jelmer Jonker, Gibbeflecht 9 te Mantgum, of geef je op via het emailadres wwc50jaar@ hotmail.com. Meld je tevens aan op de Facebookpagina (oud)- ledenkorfbalvereniging WWC of kijk op de website van WWC voor laatste nieuwtjes rond het jubileum. Dit alles is natuurlijk niet gratis, want voor niets gaat de zon op. Door € 27,50,over te maken op bankrekening NL 80RABO0349389608 t.n.v. C. Zwerver, ben je getuige van dit historische feit, zetten we deze dag de tijd even stil, of indien gewenst, we draaien de tijd terug naar….. Niets is zo heerlijk om je weer eens even lekker onbezoldigd terug te wanen in de tijd van weleer. “Goud van oud”, daar zetten wij op in. De Jubileumcommissie Gosse v.d. Ende, Rutger Fopma, Corrie Zwerver, Jelmer jonker, Jehannes en Adelma Arendz en Coba de Vries-Fopma Naam ------------------------------------------------------------Adres -------------------------------------------------------------Emailadres ------------------------------------------------------Geeft zich op voor het jubileumfeest WWC 50jaar op zaterdag 27 juni 2020. MANDEGUOD 47
MANDEGUOD 48
Gekkichheidsje Yn it ‘Goede Reis! Magazine 04 winter 2019’ lies Wieke de Haan nei oanlieding fan it nije bankje foar it stasjon dat: “.… het Friese station Mantgum de eerste biodiverse ontmoetingsplek van Nederland heeft en dat de ontmoetingsplek een plek moet worden waar jong en oud samen komen om mooie gesprekken te voeren of gewoon even te zitten en te genieten van de omgeving. Het nieuwe zitmeubel “folly for diversity” is nu nog een schaalmodel, op een later tijdstip wordt het definitieve model, dat twee keer zo groot is, geplaatst. De follys worden deels met hergebruikte materialen gemaakt….” Op freed 6 maart woe ik even in foto meitsje fan it buordsje mei ynformaasje dat mei fjouwer skroeven op it bankje fêstmakke is. Tafallich stiene der twa jonge minsken meiïnoar te praten op ‘e dyk op ‘e hichte fan de ‘folly’. Se giene der net by sitten, mar bleaunen wol tsien minuten gewoan op ‘e dyk stean te kletsen. Doe’t de ‘folly’pleatst waard ferline jier, waarden der heal útbloeide sinneblommen omhinne plante, dy’t sa los plante wiene dat se samar omfoelen. Op it bankje waarden plantsjes delset. Dat fûn ik hiel apart, want wa plantet no útbloeide blommen? En wa set no plantsjes mei grûn en al op in iepenwurke bankje? Kinst wol begripe dat nei in reinbui de grûn fuortspield wurdt en dat de plantsjes it dan bejouwe. As de ‘folly’ bedoeld is as bankje, dan is it plak dat keazen is, op syn minst opmerksum. Ik tel nammentlik al fyftjin bankjes(!) op it stasjon en stasjonsgebiet. Gean mar nei: oan de fierste kant 3 metalen banken, ien yn it iepen wachthok en twa oan ‘e bûtekant fan it wachthok. Op de foarkant fan it stasjon itselde, dat binne dus tolve en dan noch trije metalen banken yn it oerdutsen wachtlokaal. MANDEGUOD 49
Met hart voor dieren, in het hart van Fryslân Voor spoedgevallen 24 u./7d. bereikbaar. Oedsmawei 13, 9001 ZJ GROU Tel. 0566 - 60 14 64 E-mail: info@dierenartsgrou.nl Websites: www.dierenartsgrou.nl en www.bistedokter.nl Telefonisch spreekuur: maandag t/m zaterdag van 8.00 - 9.30 u. Spreekuren gezelschapsdieren uitsluitend op afspraak! Balie geopend: Maandag t/m vrijdag: 8.00 – 18.00 u. en zaterdag: 8.00 – 9.30 u. MANDEGUOD 50
Dan stiet der krekt bûten it stasjonsgebiet, frij oan it begjin fan de folkstunen noch in eigenmakke houten bankje, dat simmers de funksje hat dat de folkstúnders de griente dy’t oer en tefolle is, dêr op dellizze kinne foar de mienskip, sadat it net wei wurdt en opiten wurde kin. Tige duorsum dus. Dêr is net earst in arsjitekt oan te pas kaam, mar wol is der mei ferdrach gebrûk makke fan hout dat foarhannen wie. Kinst der ek even op delstrike en in praatsje meitsje mei oaren. Oh ja, in ‘folly’, ek wol as ‘follie’ skreaun, is in bouwurk dat mei opsetsin nutteleas of ‘bizar’ is en dat gjin inkeld oar doel tsjinnet as ‘dekoraasje’. It is tagelyk ek in Ingelsk wurd foar ‘dwaasheid’ eat dat de minsken op ‘e ferkearde foet set en dat is no krekt wat der mei my bard is… Wieke de Haan. DOARPSMIENSKIP MANTGUM Wylst ik dit stik skriuw is de wrâld yn ‘e greep fan it Coronafirus. En eltse dei wurde der wer nije maatregels troffen. Alle byienkomsten oant 31 maart yn ‘e Wjukken binne ôfsein as útsteld. We ha de Doarpsgearkomste pland op tiisdei 21 april 2020. Hoe’t de situaasje is by it ferskinen fan dizze Mandeguod kinne we net foarsjen. Kin de gearkomste al as net troch gean? Hâld de webside fan ús doarp, www.mantgum.com, yn de gaten. Op dizze webside sette we ek hieltyd alle ynformaasje foar de ledegearkomst. Mar ek oare ynformaasje dy’t der neffens ús ta docht foar de ynwenners en organisaasjes yn ús doarp. Sjoch dus regelmjittich efkes op de site as der wat fan jo gading op stiet. MANDEGUOD 51
MANDEGUOD 52
DOARPSMIENSKIP MANTGUM Agenda Algemene Ledenvergadering 2020 Het bestuur van Doarpsmienskip Mantgum nodigt hierbij de inwoners van Mantgum van harte uit voor deelname aan de Algemene Ledenvergadering. Indien u vragen heeft of een onderwerp wenst toe te voegen aan de agenda, dan verzoeken wij u vriendelijk dit vóór 14 april 2020, per mail (doarpsmienskip@ mantgum.com) of schriftelijk (De Dobbe 3H), kenbaar te maken. Wij zien u graag op onderstaande datum, tijd en plaats. Datum: dinsdag 21 april 2020 - Plaats: MFC Wjukken Aanvang: 20.00 uur Eindtijd: uiterlijk 22.30 AGENDA 1. Welkom en opening 2. Vaststellen agenda 3. Jaarverslag 2019 4. Behandeling ingediende vraagstukken 5. Notulen 5.1 Reactie op de notulen van de ALV van 2019 5.2 Vaststellen notulen 6. Financiële verslagen 6.1 Doarpsmienskip Mantgum Behandeling Doarpsmienskip Behandeling De Man Dy’t Hout Dûnsje Liet Behandeling Rûnom Mantgum Begroting 2020 Verslag Dorpsfonds 2019 en begroting 2020 Bevindingen kascommissie en benoeming nieuwe kascommissie Vaststellen verslagen 2019 en begrotingen 2020 6.2 Mandeguod Behandeling jaarrekening 2019 en begroting 2020 Bevindingen kascommissie en benoeming nieuwe kascommissie Vaststelling jaarrekening 2019 en begroting 2020 6.3 Wjukken 7. Bestuurssamenstelling 7.1 Aftredend, niet herkiesbaar Wilant Steenhoek 7.2 Kandidaat bestuursleden Bert van der Weide Vacature Vacature 8. Dorpsvisie 2015-2020 Hoe verder? We willen samen met u kijken naar Dorpsvisie voor de toekomst. Kunnen visies onveranderd blijven? Moeten ze geactualiseerd worden? Of zijn delen ingehaald door de tijd? Hou de website in de gaten! Halverwege de vergadering gelast de voorzitter een korte pauze in. Het jaarverslag, de financiële verslagen en de notulen zijn te vinden op www.mantgum.com MANDEGUOD 53
MANDEGUOD 54
De Coronaviridae ‘De Coronaviridae’, zo heet het hoofdstuk uit mijn leerboek over virusziekten van 35 jaar geleden. Die titel refereert aan de ‘familie van de Coronavirussen’ en de inhoud gaat over wat die zoal aan ellende kan aanrichten bij dieren. De virussen uit deze groep danken hun naam aan de bloembladvormige aanhangsels van het omhulsel, dat elektronenmicroscopisch als de kenmerkende ‘krans’ te zien is op foto’s die tegenwoordig de voorpagina’s van de krant beheersen. Laatste zin van de inleiding uit dat hoofdstuk luidt: ‘Coronavirussen veroorzaken o.a. ook ademhalingsziekten bij de mens.’ Dat de impact daarvan momenteel zo actueel zou worden kon ik destijds uiteraard nooit bevroeden… Wij kennen bij vele diersoorten dit virus als de boosdoener van diverse ziektebeelden, altijd ook nog eens zeer diersoort specifiek. Meestal als veroorzaker van maagdarmklachten met diarree als gevolg. Zoals het canine coronavirus bij de hond of de bovine evenknie bij het rund. We gebruiken bij kalfjes vaak een sneltest om te kijken wat de oorzaak van diarree is en geregeld stellen we daarbij ook het coronavirus vast als boosdoener. Bij koeien is vaccineren tegen kalverdiarree heel gebruikelijk, waarbij het vaccin tegen datzelfde corona bescherming biedt. Bij varkens kan het coronavirus echter zowel tot maagdarm- als luchtwegklachten leiden. Bij de kat zien we juist een totaal ander ziektebeeld. Na lichte diarreeklachten kan het virus bij sommige katten een buikvliesontsteking veroorzaken met fatale afloop: Feline Infectieuze Peritonitis, afgekort FIP in de volksmond. Dit verloop wordt veroorzaakt door een mutatie van het virus, waardoor het immuunsysteem van de kat er niet meer in slaagt de infectie te bestrijden. Ook bij de kip is het net als bij de mens bekend als een luchtweginfectie. Nogmaals, al deze bovengenoemde coronainfecties zijn uiterst diersoort specifiek en NIET besmettelijk voor de mens. Die laatste zin lijkt in tegenspraak met het vermoeden dat de huidige coronagriep bij de mens wel bij dieren vandaan komt. Soms weet een virus zich na een mutatie aan te passen aan een andere ‘gastheer’, de mens in dit geval. Door het innige contact tussen mens en dier is dat voorstelbaar. Dit ‘nieuwe’ virus grijpt dan als een dolle om zich heen, omdat de huidige MANDEGUOD 55
MANDEGUOD 56
populatie van de wereldbevolking daar nog geen weerstand tegen heeft opgebouwd. Klaarblijkelijk is dat in China gebeurd. Kunnen dieren nu ook weer een rol in de verspreiding spelen? Hoewel daar geen aanwijzingen voor zijn, weten we dat nog niet. Wat dat betreft wordt er terughoudendheid naar dieren geadviseerd als de baas of verzorger ziek is van corona. Probeer dan iemand anders voor jouw dier(en) te laten zorgen en neem algemene hygiënemaatregelen zorgvuldig in acht. Hoe gaan wij er ondertussen mee om in onze praktijk? Wij volgen de adviezen die door het RIVM worden aanbevolen. Dus geven we even geen hand als begroeting. Gebarentaal lijkt vooraleerst wat overdreven maar went enorm snel! Natuurlijk maken we nog vaker schoon en nemen we deurkrukken mee in de ontsmetting. Ondertussen verwachten we van baasjes dat ze terughoudend zijn om een afspraak bij ons te maken als ze zelf niet fit zijn. Laat dan iemand anders met jouw zieke dier langskomen. Neem te allen tijde de hygiëne nauwlettend in acht: handen wassen kan wat dat betreft niet vaak genoeg. En neem de adviezen die van overheidswege worden verstrekt voor alle zekerheid uitermate serieus. Als we dat met elkaar doen kunnen wij jouw dier de allerbeste zorg blijven bieden die je van ons gewend bent! menno@bistedokter.nl MANDEGUOD 57
MANDEGUOD 58
,? teralgemeene getrokken Veerschivver MANDEGUOD 59 Leeuwarder Courant 27-11-1880
Colofon Afmetingen advertenties hele pagina halve pagina kwart pagina staand kwart pagina liggend 180 x 128 mm 128 x 87,5 mm 87,5 x 61,5 mm 128 x 41,25 mm Iedere advertentie heeft standaard een rand, tenzij het design van de advertentie dit niet toelaat. Aanleveren advertenties en afbeeldingen Aanleveren van een advertentie kan in elk gewenst grafisch formaat zoals bijvoorbeeld BMP, TIFF, JPG, JPEG, PNG, etc. Aanleveren van een advertentie in WORD is ook mogelijk. U loopt dan wel de kans dat er afwijkingen optreden, met name in de fonttypes en fontgrootte. Mandeguod is een uitgave van Doarpsmienskip Mantgum en verschijnt 11 keer per jaar. Doarpsmienskip Mantgum Sipke Dijkstra, voorzitter. Ewoud Westrik, secretaris. Bert van der Weide, penningmeester. E-mail: doarpsmienskip@mantgum.com Website: www.mantgum.com Redactie Mandeguod Bram Brouwer hoofdredacteur, Lys Scarse eindredacteur, Maaike Kuipers redacteur, Diny de Vries redacteur, Frits Sieperda vormgever Financieel beheer Hotze Bonnema, penningmeester. Bankrek. Mandeguod: NL77 INGB 0005 0727 04 Verslaggever Siebolt Dijkstra korrektor Fryske teksten, Verspreiding Yme en Ary Meintema coördinatie. Verspreiding door veel vrijwilligers uit Mantgum. Druk: CSLdigitaal Tarieven Mandeguod Jaaradvertentie (binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina e 160,00 e 85,00 e 47,50 www.mantgum.com Eenmalige advertentie (alleen binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina e 27,50 e 15,00 e 11,00 Verenigingsmededelingen (alleen binnenwerk) Jaarbijdrage e 30,00 Oplage: 505 exemplaren. Inleveren kopij, uiterlijk de 14e van elke maand mandeguod@gmail.com. Algemeen Politie Service Centrum (0900) 88 44 © MANDEGUOD Overname van artikelen en foto’s alleen na verkregen schriftelijke toestemming van de redactie van Mandeguod. MANDEGUOD 60 In uw mail met de bijdrage(n) dient u - voor eventuele vragen - uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden. De bijdrage moet - tenminste - voorzien zijn van de naam van de afzender. De redactie behoudt zich het recht voor om uw tekst te redigeren, zo nodig in te korten of om uw bijdrage(n) eventueel niet te plaatsen. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van stukken die zijn geschreven door niet-redactieleden. Tevens dient u zich er rekenschap van te geven dat Mandeguod ook in pdf-formaat op www.mantgum. com geplaatst wordt. e-mailadres mandeguod@gmail.com
1 Online Touch