0

jaargang 14 • nummer 5 • oktober 2018 14 PAGINA’S Studio Delta: naval architecture staat voorop SDSI, schakel tussen ontwerper en productie Icon Yachts partner Sunseeker voor bouw aluminium superjachten

Kwaliteit weerspiegelt. Perfection Pro is een twee-componenten polyurethaan aflak speciaal ontwikkeld voor professioneel gebruik. Perfection Pro levert een spiegelglad en hoogglanzend eindresultaat aan ieder vaartuig en elke ondergrond en is geschikt voor spuitapplicatie en kwast- & rolapplicatie. Perfection Pro heeft een uitzonderlijk kleur- en glansbehoud en wordt geleverd in een uitgebreide kleurenrange. U kunt de gewenste kleur bij uw lokale distributeur bestellen; deze kleur kan ter plekke worden gemengd wat u tijd en geld bespaart. Perfection Pro: ontwikkeld door professionals voor professionals. international-yachtpaint.com Alle in deze publicatie genoemde handelsmerken zijn eigendom van of in licentie gegeven aan, het AkzoNobel concern. © AkzoNobel 2018. facebook.com/InternationalYachtPaint 8827/0918 Bezoek ons in: Hal 7 – Stand 125

INHOUDSOPGAVE 20 4 39 ELLING SHIPBUILDING overleefde in 2016 een grote brand en bouwt onverdroten drie modellen polyester motorjachten, meer zullen het er niet worden. “We zijn conservatief als het de modellen aangaat, maar we willen de modernste technieken toepassen”, zegt directeur Anton van den Bos. Zo gaat hij een prototype uittesten van een nieuw stabilisatiesysteem van DMS Holland. jaargang 14 • nummer 5 • oktober 2018 METSTRADE 2018 belooft nog groter en beter te worden dan de voorgaande edities van deze unieke internationale vakbeurs voor toeleveranciers aan de jachtbouw. Na een overzicht van de te verwachten highlights volgen twaalf pagina’s met producten waarmee leveranciers de show gaan stelen van 13 tot en met 15 november. 14 PAGINA’S Studio Delta: naval architecture staat voorop SDSI, schakel tussen ontwerper en productie Icon Yachts partner Sunseeker voor bouw aluminium superjachten Dit ruim 48 meter lange superjacht gaat Icon Yachts voor de Britse jachtwerf Sunseeker bouwen in het kader van een partnership. De aluminium superjachten worden op de markt gebracht onder het label ‘Sunseeker by Icon’. Een enorme opsteker voor de werf uit Harlingen. STUDIO DELTA van Menno van Dijk wil niet in het vaarwater van designers zitten en legt daarom steeds meer het accent op naval architecture. “Vertel ons maar wat je visie is, dan maken wij er een goed varend schip van. Daar draait het uiteindelijk om: een zeewaardig schip met een optimaal vaargedrag.” Lees verder op pagina 52 3 19 Boot Düsseldorf 50 jaar 25 Pieter Timmers, Forward Management: Succes, kunde of geluk? 26 SDSI: Schakel tussen architect en interieurbouwer 31 Hennepoel: Reconstructie van overnaadse boeier 35 Kort Nieuws 43 DMS Holland: alles-in-één stabiliser 45 Smeding Jachtservice: Een grensverleggend project 49 NJI Verenigingsnieuws: Binnenvaartcertificaat, mis de boot niet Duurzame inzetbaarheid, ook in de jachtbouw 53 Nieuws van Nederlandse werven: Icon Yachts/Sunseeker, Royal Van Lent, Van der Valk Shipyard, Mulder Shipyard 54 Colofon en Bedrijvenindex 56 Nieuws van Nederlandse jachtwerven: Royal Huisman, Waterdream, Oceanco, Amels, Huisfit Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

METSTRADE 2018: Inspelen op groei superjacht industrie De internationale vakbeurs METSTRADE komt met rasse schreden naderbij. Van 13 tot en met 15 november laten de toeleveranciers van de jachtbouw hun nieuwste producten zien in de Amsterdamse RAI. Het unieke beursconcept met gestandaardiseerde stands heeft zeker bijgedragen aan het succes. Daardoor kunnen ook kleine spelers zich prima presenteren op de 31ste editie van de beurs. Op pagina 6 tot en met 18 een selectie van nieuwe producten op METSTRADE. 4 Een belangrijke ontwikkeling op METSTRADE is het SuperYacht Pavillion, dat de afgelopen jaren telkens uit zijn voegen is gegroeidt. Maanden geleden was dit onderdeel al volgeboekt. Er is dit jaar een significante uitbreiding, met een netwerkgebied dat ‘Shipyard’ is gedoopt. Het is centraal gelegen in de nieuwe, derde hal waar exposanten die zich richten op de wereld van superjachten, zich kunnen presenteren. De superjacht industrie is wereldwijd booming en METSTRADE voelt zich daarom verplicht ervoor te zorgen dat het SuperYacht Pavilion hiermee in lijn is. “De wachtlijst van hooggekwalificeerde exposanten voor dit paviljoen was dit jaar groter dan ooit”, aldus Irene Dros, directeur Maritiem van de RAI. “We hebben daarom besloten hier uit te breiden omdat we onderkennen dat deze extra bedrijven bijdragen aan het innovatieve karakter van het paviljoen. We zijn ook tegemoet gekomen aan de groeiende vraag uit de industrie naar meer ruimte om te netwerken en voor plekken waar voldoende privacy is voor afspraken.” De nieuwe derde hal heeft dezelfde aansprekende decoratieve stijl als het SuperYacht Pavilion. De natuurlijke loop naar het toegevoegde gebied is een succes gebleken bij andere vooraanstaande vakbeurzen. De uitbreiding heeft stands rond de centraal gelegen Shipyard, die een aangewezen plek is voor degenen die willen netwerken. Vergaderruimtes In dezelfde hal zijn achter de schermen vergaderruimtes exclusief te huur voor superjachtwerven. Om vertrouwelijkheid te garanderen, is er een streng toelatingsbeleid, en een voorgeselecteerde gastenlijst voor degenen die een binding De modulaire opbouw van de stands van METSTRADE is de basis van het succes van de vakbeurs. Foto Rens Groenendijk IBEX, de evenknie De kleine Amerikaanse evenknie van METSTRADE is de International BoatBuilders’ Exhibition and Conference (IBEX) in Tampa, Florida. Ruim 700 exposanten uit 21 landen presenteerden daar hun producten van 1-4 oktober. Twee jaar geleden hebben METSTRADE en RAI Amsterdam een 50% aandeel genomen in IBEX. De partner waarmee de beurs wordt georganiseerd is de National Marine Manufacturers Association (NMMA). Australië, Zuid-Korea, Italië en Frankrijk hadden landenpaviljoens. “Het ongelooflijk gevarieerde programma van IBEX laat de toegevoegde waarde van het bloeiende partnership met METSTRADE zien”, aldus Irene Dros, directeur Maritiem van de Amsterdamse RAI. Als de grootste B2B-beurs ter wereld op het gebied van uitrusting voor de jachtbouw hebben we ervoor gezorgd dat de IBEX een groeiende internationale uitstraling heeft. De teams van beide beurzen werken uitstekend samen.” Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Boat Builder Awards DAME Design Awards De verwachtingen rond de DAME Design Awards, die voor de 28ste keer worden uitgereikt, zijn hooggespannen. Gebleken is dat winnaars flink profijt trekken door de schijnwerper die op hun bedrijf wordt gezet. Er zijn zeven categorie-awards, waaruit een overall winnaar wordt gekozen. In de 10-koppige internationale jury, die wordt geleid door de Duitse interieurontwerpster Birgit Schnaase, bevinden zich ook twee Nederlanders. Het zijn jachtontwerper André Hoek, die voor het eerst in deze jury plaatsneemt, en Arjen Jansen, programmadirecteur Integrated Product Design van de TU Delft. De winnende en genomineerde producten worden geëxposeerd in Hal 6. Goed doel Traditioneel worden de inschrijfgelden voor de DAME Design Awards aan een goed doel geschonken. Dit jaar zijn dat de Blue Marine Foundation, een organisatie die zich inspant om de zee gezond te houden. De DAME-donatie zal gebruikt worden voor een project op de Aeolische Eilanden bij Sicilië, de aanschaf van een onderzoeks- en patrouilleschip. De Britse organisatie Wetwheels krijgt geld om gehandicapten en hun familie en vrienden de mogelijkheid te bieden om mee te varen op een aangepaste motorboot. met het onderhavige project hebben, zoals designers en naval architects. Het is een proactieve stap om te voorkomen dat in nabijgelegen hotels vergaderruimte gehuurd moet worden en om ervoor te zorgen dat belangrijke decisionmakers op de beursvloer kunnen blijven. Nieuwe exposanten Als gevolg van al deze veranderingen telt het SuperYacht Pavilion een recordaantal van 314 exposanten, waarvan er 43 voor het eerst deelnemen, waaronder bedrijven als het Duitse Fassmer (composiet), het Nederlandse metaalconstructiebedrijf Tec Wire en de elektrische experts van Vimar uit Italië. Forums en symposia Het programma is dit jaar uitgebreider dan ooit. Hoogtepunten zijn een driedaags Superyacht Forum voor professionals uit alle sectoren van de jachtbouw en een gouden jubileum editie van het HISWA Symposium on Yacht Design and Construction. Het aanbod van luxe materialen voor superjachten zal volgens de beursorganisatie designers en jachtbouwers veel inspiratie bieden. De aandacht voor duurzaamheid over heel de beurs is ook zeker van toepassing voor de superjachtsector, Het E-nnovationLAB (technologie elektrische voortstuwing) en Innovation-LAB bieden een podium aan vele vooraanstaande sprekers. www.metstrade.com ‘New Luxury’ De bezoekers van METSTRADE kunnen veel nieuwe, inspirerende materialen voor de jachtbouw verwachten op de MaterialDistrict Pop-up (voorheen Material Xperience On Tour), aldus de beursorganisatie. De presentatie van 120 speciaal geselecteerde materialen onder de titel ‘The New Luxury’ is te zien in het Elicium van de RAI. De show wordt georganiseerd door het wereldwijde platform voor innovatieve materialen, MaterialDistrict. De exposanten willen laten zien dat intelligent toegepaste en gerecyclede materialen prachtig kunnen zijn en een luxe uitstraling hebben. Hergebruikt vilt en leer, lichtgewicht composiet met hennep, ‘houten’ textiel en akoestische wol zijn daar enkele voorbeelden van. Wie over dit deel van de beurs wandelt ziet veel mensen die niet van de getoonde producten kunnen afblijven; maar dat is niet erg, want voelen is doorgaans toegestaan. Lezingen MaterialDistrict organiseert een serie lezingen en presentaties in het I-nnovationLAB Stage in Hal 6 gedurende de drie beursdagen.Trendwatcher Anouk Groen van RNA Design houdt bijvoorbeeld een lezing over trends in kleuren, materialen en afwerking, gebaseerd op een jaarlijkse diepgaande research. Marcel Vroom, manager new business bij het Rotterdamse design bureau MVAVD spreekt over materialen als interface, die communiceren met mensen en hun omgeving. Els Zijlstra, creative director bij MaterialDistrict, geeft een lezing over ‘New Luxury’, waarbij ze zal toelichten dat blingbling niet langer synoniem is voor luxe, maar dat de trend wordt gezet door speciaal gemaakte, persoonlijke producten die in alle opzichten ‘goed’ zijn, slim toegepast, biobased of van gerecycled materiaal. Mosselschelpen en kokosdoppen verwerkt in panelen, verrassend gebruik van natuurlijke materialen, vorig jaar te zien tijdens de Material Experience on Tour. Foto Rens Groenendijk 5 De Boat Builders Awards voor jachtbouwers en -ontwerpers worden voor de vierde keer uitgereikt tijdens een galadiner in Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Het is een historische locatie, de overdekte binnenplaats van ’s Lands Zeemagazijn, die telkens weer diepe indruk maakt op buitenlandse bezoekers. Er zijn prijzen te verdelen in tien categorieën, twee meer dan in eerdere edities. De awards zullen op de openingsdag van METSTRADE worden uitgereikt, 13 november. In het I-nnovationLAB zal de gehele beurs aandacht aan de prijswinnaars worden geschonken. Nieuw zijn de Rising Star award, voor iemand tot 35 jaar die een belangrijke invloed heeft gehad op sector in de jachtbouwsector waar hij of zij in werkzaam is, en de Collaborative Solution award voor een oplossing tussen een superjachtbouwer (>24 m) en de supply chain partner. Nederlandse bedrijven vielen tot dusver nog weinig in de prijzen; Vripack won in 2016 een award en KM Yachts kreeg vorig jaar een nominatie. Raymarine is hoofdsponsor van het evenement, dat wordt georganiseerd door uitgever International Boat Industry (IBI) en RAI Amsterdam. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 05.335 De Franse fabrikant Outils Oceans biedt een mooie range opbergsystemen, van lijnenzakken tot gereedschapstassen. De gebruikte materialen zijn goed afwasbaar en UV bestendig. Daardoor blijft het langdurig mooi. Daarnaast heeft Outils Oceans een mastladder en een nood zwemtrap in het assortiment. Het is niet zonder reden dat vrijwel alle grote Franse zeilers hun boot vol hebben hangen met spullen van Outils Oceans. Outils Oceans staat op stand 05.335 en is in Nederland verkrijgbaar bij Rake Rigging. www.rigging-online.nl 6 FRENCH PAVILION STANDNUMMER 01.719 FENDRESS - Ixel Marine is a french manufacturer of fender covers, inflatable fenders and other nautical equipments. • INFLATABLE FENDERS: Available in 5 colors and more than 25 dimensions. Kevlar reinforced and s/s ring. • FENDER COVERS: 100% acrylic, Available in 15 colors, Adaptable to all brand of fenders, in single or double thickness. More than 70 000 in stock. • FENDER HOOK (New and refit): Natural french skin – Harken cam-cleat. • Other nautical equipments: ROPE COVERS in Acrylic, leather or sheep skin, CABLE WRAP (Sunbrella Plus), LINE THROWER in leather, INFLATABLE PLAT-FORM, and many other products. Most of these products can be CUSTOMIZED thanks to our EMBROIDERY workshop. www.fendress.fr STANDNUMMER 12.407 Faria Beede, USA, toont o.a. haar serie digitale dieptemeters. Geschikt van 1 tot 61m diepte. Inbouwmaat 52mm. Diepte- en ondiepte alarm. Keel-offset. Leverbaar met door-de-romp, in-deromp, of spiegeltransducer. Sommige uitvoeringen geven ook de lucht- en watertemperatuur weer. Importeur/distributeur in Nederland is Clouds International B.V. in Lopik. www.clouds.nl/nl/Faria STANDNUMMER 01.725 De Profurl NEXe is een gemotoriseerde flying sail furler voor de bediening van grote zeilen zoals de spinnaker, gennaker of code 0 op 45 – 60 ft zeiljachten. Met de NEXe zijn dergelijke zeilen ook met een beperkt bemand schip gemakkelijk en veilig te hanteren. De NEXe is beschikbaar in 2 maten: NEXe 5.0 & NEXe 8.0. www.profurl.com SUPER YACHT PAVILION STANDNUMMER 11.318 Northern Lights is een fabrikant van Marine generatoren voor de (mega) Jachtbouw en is gevestigd in Seattle, USA. Yacht Power BV is fabrieksvertegenwoordiger en distributeur in Noord Europa gevestigd in Lemmer. Kwaliteit, bedrijfszekerheid en levensduur zijn de belangrijkste argumenten voor Northern Lights bij het bouwen van onze generatoren. Northern Lights bouwt generatoren van 5 tot 500 kW, met vele optie en classificatie mogelijkheden. Daarnaast is service zeer belangrijk. Northern Lights heeft meer dan 350 dealers wereldwijd. Sinds Juni 2017 staat de Europese voorraad van Northern Lights in Lemmer waardoor een snelle levering gewaarborgd is. www.northern-lights.com, kmaronier@northern-lights.com Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 7.327 Een vaste waarde binnen de Jachtbouw. Voor professionals die hoogstaande kwaliteit, technische service en een volledig productassortiment zoeken is Awlgrip wereldwijd de nummer één keuze. Tijdens de Mets introduceren wij 2 nieuwe producten; Awlfair SF (Spray Filler) en Awlgrip Quick Build. Awlfair SF is een innovatieve nieuwe oplossing, ontwikkeld voor een verhoogde productiviteit in vergelijking met de traditionele plamuurmethode. Awlgrip Quick Build is een eenvoudig toe te passen, sneldrogend systeem en verkrijgbaar in verschillende kleuren. Speciaal geformuleerd om in de applicatiefase tijd en geld te besparen. Awlgrip Quick Build is verkrijgbaar in 2 varianten. Quick Build Sealer is snel en eenvoudig aan te brengen en is ideaal voor kleine componenten. Quick Build Surfacer is speciaal ontworpen voor oudere ondergronden en oppervlakken. Beide producten zijn bestemd voor de professionele markt. www.awlgrip.com STANDNUMMER 02.321 ChargeMaster Plus is de nieuwste innovatie van Mastervolt. Deze jongste generatie acculaders is tegen alle omstandigheden bestand, en is robuust, veilig en veelzijdig. Niet alleen kan ‘Charli’ overweg met verschillende soorten accu’s en spanningen aan boord, hij kan zelfs tijdens het varen drie verschillende accubanken tegelijkertijd laden en monitoren. Waar ook ter wereld. Dat maakt de ChargeMaster Plus geschikt voor pleziervaartuigen en zeewaardige jachten. Hij bespaart ook kosten, want de alles-inéén oplossing maakt extra acculaders, laadstroomverdelers of een spanningsafhankelijk relais overbodig. De ChargeMaster Plus serie is beschikbaar in vier modellen met een laadstroom variërend van 40 A bij 24 V tot 100 A bij 12 V, en geadviseerde accucapaciteiten van 160 Ah tot 1000 Ah. Volledig gecertificeerd: CE, ABYC, UL1236, SAE J1171, ISO 8846, CEC, RCM/C-Tick. www.mastervolt.com STANDNUMMER 01.345 Yanmar Marine International introduceert tijdens de METSTRADE 2018 de nieuwste uitbreiding van de commonrail lijn, de compacte 3JH40. De 3-cilinder motor is een van de kleinste common rail binnenboord marine diesel motor in zijn klasse en heeft dit jaar de Innovation Award gewonnen tijdens de Miami boat show. Met een vermogen van 40 pk, gewicht van 192 kg en motorinhoud van 1.642 L zal het een geheel nieuwe categorie van kleinere zeilboten, jachten, sloepjes en catamarans (tot 45 ft) aanspreken binnen de pleziervaart en de lichtere commerciële vaart. De motor is zeer zuinig in brandstofverbruik en heeft een exceptioneel laag vibratie, emissie en geluids-niveau. www.yanmarmarine.com STANDNUMMER 01.172 Calipso 216, as any Exit Carbon gangway, is made of autoclavecured, pre-preg carbon. 6.6 kg, lightest in its class, but more stable than anything else on the market. It features carbon fiber finishing as standard, unlike any other manufacturer’s gangway. What’s new? State-of-the-art threaded inserts with alloy hinges streamline production: 35% more affordable; same style, safety, and exclusivity. Exit Carbon manufactures carbon fiber gangways, swim ladders, steering wheels, sun awnings, tender fenders, extension passerelle, lift beams, light masts, flagpoles, trapeze system, deck sockets, tables and others items. Aesthetic appeal, Italian design, and outstanding use of carbon fibre make Exit Carbon products unique and unmistakeable. www.exitcarbon.com 7 STANDNUMMER 12.915 & HOLLAND ROOM TUSSEN HAL 10 EN 11 Na het succesvol ontwikkelen en in de markt zetten van het elektrische roldempingsysteem voor waterverplaatsende motorjachten tot 30 meter, de MagnusMaster, introduceert DMS Holland een roldempingsysteem voor snelvarende jachten tot 30 meter, AntiRoll All-in-One. De werking van dit nieuwe systeem berust op het principe van de door DMS Holland gepatenteerde dubbelassige vinstabilisator voor het superjachtsegment, AntiRoll. Als het jacht stilligt maken de vinnen een klappende beweging. Bij kruissnelheid roteren de vinnen zoals traditionele vinnen maar door de ‘high aspect’ vorm hebben ze minder weerstand. De stabilisatie bij hoge snelheid is toegevoegd en maakt het systeem tot een ware multifunctionele, all-in-one stabilisator zonder concessie te doen aan de prestatie in één van de omstandigheden. Speciaal voor AntiRoll All-in-One wordt de ‘Holland Room’ tussen hal 10 en 11 ingericht. www.dmsholland.com Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

VAN PROFESSIONALS VOOR PROFESSIONALS ALLES WAT U NODIG HEEFT, VINDT U BIJ EXALTO 0184 615 800 SALES@EXALTO.COM WWW.EXALTO.COM

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 12.309 Mercury Marine presenteert de nieuwe lijn 3 liter dieselmotoren voor hekaandrijving, binnenboorden waterjettoepassingen. Verkrijgbaar in de klassen van 230 en 270 pk. Er ging een traject van drie jaar ontwerpen, ontwikkelen en testen aan vooraf. Sterke troeven zijn belangrijke eigenschappen als acceleratie, betrouwbaarheid, gemak van installatie en onderhoud en beperking van geluidshinder en trillingen. “We zijn verheugd om onze klanten een productlijn aan te bieden waarmee aan de marktvraag naar dieselvermogen in deze belangrijke pk-klassen wordt voldaan”, aldus Kris Neff, Mercury Marine, Vice President of Global Category Management and Strategic Planning. “Er is een actief segment in de pleziervaartsector waar er vraag is naar de indrukwekkende koppelwaarden in de lagere toerentallen en de uitzonderlijke duurzaamheid van onze dieselmotoren. Deze nieuwe motoren versterken onze al toonaangevende reeks dieselaandrijfsystemen.” www.mercurymarine.com STANDNUMMER 3.540 DG Rubber Holland BV is de specialist op het gebied van Slangen, Kabels en TPE rubber profielen en Stootranden voor de watersport. Sinds 2014 produceren wij in eigen beheer TPE profielen op maat, in elke gewenste afmeting. Vanaf heden is het zelfs mogelijk om in elk gewenste Ral kleur de profielen en stootranden te produceren. Grootste voordelen zijn; • Snelle levertijden. • Volledig op maat. • Elke gewenste lengte en Ralcode. • Alles geproduceerd in eigen huis. Onze slogan is dan ook; “We save Boatbuilders money so they can build better Boats” Wij verwelkomen u graag op onze stand in hal 3 standnr; 03.540 www.dgrubberholland.nl FRENCH PAVILION STANDNUMMER 5.510 CARENECOLO is a mobile system for collecting and filtering water contaminated by antifouling paint. Gaëtan Fouquet created this new system that collects and filters the contaminated washwaters left when cleaning a boat’s hull. The patented CarenEcolo mobile filtration unit is approved by the French Water Agency. Boats are rolled onto a PVC made tarpaulin or a hard rubber mat, keeping the water at the lowest point of the mat where a pump takes the collected washwaters into the filtration unit. The fluids go through 7 different types of filters to remove any oil, paint residue, lead, copper, TBT, biocides and other poisonous materials. This system makes it possible for small ports or marinas to be equipped with a solution for a cleaner environment at an affordable price. Our filtration unit can be customized to your specific needs, and used STANDNUMMERS 01.760 & SUPERYACHT PAVILION 10.222 Epoyacht AM-vulplamuur van Boero YachtCoatings is vernieuwd! Epoyacht AM is geschikt voor alle type jachten. De plamuur is nu nog beter verwerkbaar. Door de nieuwe samenstelling is Epoyacht AM nog beter te mengen, zowel handmatig als automatisch. Ook bij het automatisch mengen onder zeer lage druk, blijven de mechanisch eigenschappen behouden. De mengverhouding is eenvoudig; 1:1. De voordelen van Epoyacht AM: – – – – – – – Zeer licht te verwerken Eenvoudig te schuren Makkelijk af te werken door zeer dichte structuur Geen krimp na curing Geeft gladde oppervlakten Epoyacht AM is verkrijgbaar in 5 liter, 20 liter, 100 liter en 380 liter sets. www.ipaintcoatings.nl STANDNUMMER CMP.11.EL Lantor, bekend van merknamen als Coremat® Finishmat® , Soric® en , presenteert op METSTRADE het nieuwste product Skincore® . Het is dé nieuwe oplossing voor oppervlakte kwaliteit en osmose resistentie in de composiet jachtbouw. Speciaal ontwikkeld voor infusie en Resin Transfer Molding (RTM) Light verwerking. Het dient als vervanging voor barrier- en skincoat, welke gangbaar zijn in de composiet jachtbouw industrie, ter verbetering van de oppervlakte kwaliteit en voorkoming van osmose. Verwerking technisch is het grote voordeel van Skincore® dat het droog in de mal gelegd kan worden direct achter de gelcoat. Hierdoor hoeft er geen barrier- en/of skincoat aangebracht te worden, wat een reductie in styreenemissie teweegbrengt. Daarnaast kan het personeel direct het structurele laminaat opbouwen achter de Skincore® en hoeft men niet te wachten totdat een barrier- en/of skincoat uitgehard is. Hierdoor kunnen producten sneller geproduceerd worden. www.lantor.com/marine in other types of contaminated water filtration. The system is air portable for some parts, and can be delivered worldwide. www.carenecolo.fr/english 9 Geschikt voor ieder type jacht Geeft geen allergische reacties Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

FIND YOUR NEXT MARINE EQUIPMENT SUPPLIER ON THE FRENCH PAVILION METSTRADE 13 - 15 NOVEMBER 2018 HALL 1, HALL5, CMP, MYP • Clothing & apparel • Equipment and maintenance of decks • Sails, hardware • Interior furnishing and lighting • Safety equipment • Engines & motors, mechanical & electrical systems • Marina yard equipment, boatbuilding materials & equipment • Electronics and associated software

overzicht van METS deelnemers SUPERYACHT PAVILION STANDNUMMER 10.100 Snelle groei SuperYacht Spares. Het Nederlandse bedrijf SuperYacht Spares heeft in zijn 15-jarige bestaan een goede naam opgebouwd als full service leverancier van (reserve)onderdelen voor superjachten, variërend van filters voor de hoofdmotor en stootwillen tot kristallen glazen en fitnessapparatuur. SuperYacht Spares onderscheidt zich door zijn logistieke service. Alle producten worden zorgvuldig gelabeld met gedetailleerde informatie over het artikel en de locatie aan boord. Meer dan 400 varende superjachten maken gebruik van de diensten van SuperYacht Spares. Daarnaast heeft SuperYacht Spares een nauwe band met diverse superjachtwerven voor wie complete project specifieke spare part catalogi worden samengesteld. Door de snelle groei is SuperYacht Spares continu op zoek naar commerciële mensen die affiniteit hebben met techniek. www.superyachtspares.com FRENCH PAVILION STANDNUMMER 05.611 IADYS is a French company, created in Aubagne in September 2016. The company offers innovative solutions in the field of artificial intelligence and robotics, serving the environment and people. IADYS designs, develops and manufactures technologies that enable decision-making autonomy for robots and abilities to cooperate with each other. These technologies derived from artificial research are exclusive to IADYS and are based on the research works carried out by the founders of the company. IADYS developed these technologies through a first R&D project called Sea-neT. A project dedicated to marine ecology, which offers efficient, flexible and inexpensive solutions for the depollution of aquatic areas, especially for sheltered areas (coastlines, ports, rivers, rivers, canals, lakes, etc.). These solutions are proposed from a modular system called “Jellyfishbot”. www.iadys.com STANDNUMMER 1.163 Alamarin-Jet Oy, Finland, toont naast één van haar Alamarin Jets ook de laatste versie van het I.O. (Intelligent Operating System) Een besturings- en controle systeem voor schepen uitgerust met één of twee motoren/waterjets. Stuurwiel- en/of joystick bediening. Importeur/distributeur in Nederland is Clouds International B.V. in Lopik. www.clouds.nl/nl/alamarin/ STANDNUMMER 01.518 In samenwerking met Achilles Corporation presenteert Wendt Agenturen B.V. een kraswerende transparante raamfolie voor bootkappen en andere marine toepassingen: Achilles Vinistar scratchresistant. Met een hoogwaardige dubbelzijdige coating biedt deze raamfolie effectieve bescherming tegen krassen. De kraswerende raamfolie van Achilles behoudt zijn helderheid voor langere tijd en biedt optimaal zicht. Bijzondere eigenschappen van deze folie dragen bij aan de hoogwaardige uitstraling van het eindproduct. De Achilles Vinistar scratch-resistant folie heeft een hoge weersbestendigheid en biedt uitstekende bescherming tegen UV-straling. Dit innovatieve product is verder zeer onderhoudsvriendelijk. De krasbestendige raamfolie van Achilles is verkrijgbaar op de rol van 10m met een dikte van 0.50mm en is uit voorraad leverbaar. www.achilles-wendt.com STANDNUMMER 05.412 EuroDesign , a new unique composite boat decking. The material is a “teak look-a-like” . The composition is 60 % real recycled teak, 30% recycled plastic. Because the high teak content the look is more like solid teak than other products on the market. All the benefits from real teak but without the bad. The material and color is a lot more durable than teak. Any construction and color possible. www.eurodesign.se 11 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Optimaal genieten van comfort aan boord! n Airconditioningsystemen n Raam- & luikblinderingen n Lucht- & waterverwarmers www.webasto-marine.nl n Elektrische schuifdaken & zonweringoplossingen n Koel- & vriesapparatuur n Boilers A NEW EVOLUTION IN STABILISATION KEEPING YOU STABLE AT ANY SPEED ANTIROLL ALL-IN-ONE First AntiRoll All-in-One Visit us at stand 12.915 and the Holland Room Zero Speed Cruising Speed High Speed

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 07.131 Dometic Slide-Out Kitchen. Deze alles in één kunner is de toekomst van koken aan boord! Dometic Slide Out Kitchen bespaart niet alleen kostbare ruimte in de keuken, maar is ook eenvoudig en snel uit te trekken en weer op te ruimen na gebruik. Beschikt over alle essentiële keukenbenodigdheden: een wasbak, 3-pits kookplaat, aan beide kanten opbergruimte, snijplank en werkbank. De modulaire aluminium constructie maakt het lichter maar met een groot aantal ingebouwde opbergruimten blijft het eet- en kookgerei veilig en goed opgebor gen. Eenvoudig in te bouwen dankzij een in stallatie methode van maar 3 stappen. De Slide Out Kitchen tilt buiten koken tot een hoger niveau van gemak! www.dometic.com FRENCH PAVILION STANDNUMMER 05.334 SEA-TAGS is a product developed by SECURITAG SAS. With just a beacon paired to a free app, Sea-Tags offers an affordable system for everyone. Sea-Tags works on the principle of “Fail safety” in which bracelets continuously emit a signal which is detected by one or more smartphones with the Sea-Tags app. When the Sea-Tags is submerged or too far from the boat, the signal is interrupted. The phones automatically trigger an alarm and save its GPS position at the time of he incident. Simultaneously, the Sea-Tags app displays a map with the position of the man over board and as well as the position of the boat. In real time, an updated heading and distance towards the man over board are displayed to facilitate recovery operations. www.sea-tags.com STANDNUMMER 01.817 Mantagua LED verlichting de kracht van eenvoud. De LED navigatieverlichting van de Franse fabrikant Mantagua kenmerkt zich door de eenvoud en bedrijfszekerheid Niet voor niets wordt Mantagua door een groot deel van de Vendee Globevloot gekozen, omdat het een van de weinige lampen is die 6000 mijl onder water doorbrandt. De lampen zijn allemaal volledig ingegoten, super compact en enorm licht in gewicht. Naast navigatieverlichting heeft Mantagua ook een hele reeks met interieuren machinekamerverlichting, waaronder een gecombineerd rood/wit navigatietafel lampje die ook in de professionele scheepvaart wordt gebruikt. Mantagua LED verlichting wordt in Nederland geïmporteerd door Rake Rigging. www.mantagualedverlichting.nl STANDNUMMER 01.223 De laatste jaren vindt er een evolutie plaats van het instrumentarium in de stuurhut van pleziervaartuigen en commerciële schepen. Met de behoefte van integratie van alle beschikbare scheepsinstrumenten moeten veel elektrische componenten met elkaar kunnen communiceren. De belangrijkste standaard voor communicatie aan boord is NMEA2000. Vele elektrische- en besturingscomponenten communiceren al in deze taal. Maar nog geen ruitenwissersysteem. Tot op heden. Exalto introduceert een gloednieuw ontwerp van een ruitenwissercontroller dat communiceert met uw NMEA2000 netwerk aan boord. Het vergemakkelijkt de bediening door middel van een speciaal los touch screen paneel of volledige integratie met een bestaand NMEA2000 besturingspaneel. De Exalto ruitenwissercontroller is geschikt voor de meeste beschikbare MFD’s (Multi Functional Display). Exalto heeft dit besturingselement geschikt gemaakt voor een plug & play MFD integratie, zodat operators volledige controle hebben over de ruitenwissers configuratie rechtstreeks vanuit hun MFD. Dit met behoud van volledige functionaliteit, en zelfs extra functies zijn toegevoegd. De controller wordt herkend en het Exalto pictogram wordt weergegeven op het hoofdscherm. Geen andere controllers of digitale schakelaars zijn nodig, wat resulteert in slim en eenvoudig instrumentarium, zonder de rompslomp van allemaal individuele controlepanelen. Op één centraal (touch)scherm is het gehele ruitenwissersysteem onder controle en bedienbaar. Deze technologie wordt eenvoudig geïnstalleerd en geïntegreerd, en is daarmee een wereldprimeur binnen de ruitenwisserindustrie. Weer een voorbeeld van Exalto leiderschap in de ruitenwisserindustrie, met doordachte technologie en ingebouwde functionaliteit. De controller heeft de volgende functies: • configureerbaar via NMEA2000-netwerk • Multivolt 12/24V • volledige halfgeleider ruitenwisser controller (geen relais) • toepasbaar op maximaal 5 ruitenwissers, zowel separaat als simultaan, • synchronisatie volledig instelbaar • compatibel met alle modellen Exalto ruitenwissers • ruitenwissersproeier aansluiting • vloeistofniveau sensor aansluiting • regensensor aansluiting • configureerbare stroombegrenzing voor elke individuele wisser • geïntegreerde en vervangbare zekeringen voor alle uitgangen • alle connectors zijn deelbaar wat een eenvoudige installatie mogelijk maakt. • compact design, waardoor montage mogelijk is in beperkte ruimtes. www.exalto.com 13 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 01.111 Clear Cruise Augmented Reality Augmented reality is kortweg vertaald ‘toegevoegde realiteit’. Het is een ontwikkeling die inmiddels ook wordt toegepast voor navigatiedoeleinden. Raymarine loopt hierin voorop met de introductie van ClearCruise AR. Het is een navigatietechnologie die augmented reality toevoegt aan de Axiom multifunctionele displays. Met behulp van HD-video en geavanceerde beeldstabilisatietechnologie zorgt ClearCruise AR voor visuele overlays van near-navigation, AIS-verkeer en waypoints. Door deze toegevoegde informatie krijgen schippers een completer beeld van de omgeving waarin zij varen en zijn zij nog beter in staat de situatie te beoordelen en snel de juiste navigatiebeslissingen te nemen. www.raymarine.nl GISATEX® - STANDNUMMER 01.171 15 years of premium mattresses made to measure Technical textiles make life on board more comfortable and enjoyable. The GISATEX® mattresses made to measure with under14 ventilation. Powerful modern insulations are used for moisture control. The range is convincing thanks to the very good price-performance ratio. The products gisamed VITAL® have been nominated for the European Innovation Award 2016 and all reference materials have the seal OEKOTEX Standard 100. 30 years ANTISLIDE anti-slip deck covering Excellent anti-slip properties at low height. GISATEX® ANTISLIDE products for demanding yacht owners. MARINE FLOOR especially in TEAK design with matching adhesive and sealant available. 40 years of family tradition GISATEX® . GISATEX® . Modern and innovative wall and ceiling coverings Wall and ceiling coverings AMAREE are equipped with the patented rear ventilation of GISATEX® customers thus have excellent insulation of the side walls and ceilings. Ask for a copy of our comprehensive product catalogue with fabric samples. www.gisatex.de Aanmeren als een professional De V-DOCKER werkt met één (mechanisch bestuurde) motor in combinatie met een boeg- en hekschroef. Waar andere systemen gebruik maken van de schroefwerking bij dubbelschroevers, maakt de V-DOCKER optimaal gebruik van de enkele motor, boeg- en hekschroef. Slechts een lichte aanraking van de joystick is genoeg om soepel en geruisloos in de juiste richting te manoeuvreren. Geen krachtverlies, geen overlast door onnodig lawaai - gewoon doeltreffend en eenvoudig manoeuvreren! Het subtiele zwarte design van de joystick integreert soepel in het dashboard en laat zich gemakkelijk achteraf op bestaande boten monteren. De joystick vervangt de mechanisch bediende gashendel. www.vetus.com De vernieuwde gele krachtpatsers VETUS introduceert de nieuwe generatie F-LINE 4-cilinder common-rail turbodiesel motoren. Ze zijn compact, zuinig, licht in gewicht en beschikbaar in vermogens van 145 pk tot en met 190 pk. De nieuwe F-LINE motoren zijn voorzien van een CAN bus systeem met SAEJ1939 protocol, maar zijn ook geschikt voor NMEA2000. Door de compacte afmetingen zijn de nieuwe F-LINE motoren geschikt voor installatie in nieuwe RIB’s, kleine tenders en lichte motorboten. Daarnaast kunnen ze prima dienen als vervangingsmotor aangezien ze dezelfde inbouwmaten hebben als de vorige VF motoren. VETUS - STANDNUMMER 01.341 Drinkwater, afvalwater of diesel: deze tank kan alles aan VETUS introduceert een nieuwe serie universele tanks: maak kennis met de APT100. Gemaakt van hoogwaardig polyethyleen, kan deze 100 liter tank bijna elke vloeistof aan die u in uw boot zou willen opslaan. De APT100 is helemaal opnieuw ontworpen, beschikt over verstevigingsribben en heeft 8 mm dikke wanden om vervorming onder belasting te voorkomen. Bij een testdruk van 0,3 bar vertoont de APT100 significant minder vervorming dan een vergelijkbare tank. De APT100 heeft een inspectiedeksel en is ILT-concept voorbereid. Het inspectiedeksel bestaat uit 2 delen waardoor er minder frictie ontstaat en daardoor eenvoudiger te openen is. Aan de onderzijde zit een 38 mmaansluiting die kan worden uitgeboord voor doorkoppelof aftapdoeleinden. Het robuuste uiterlijk en het geheel nieuwe ontwerp maken dit tot dé tank om te hebben. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

MERCURY DIESEL 3.0 L 230 EN 270 PK Nieuwe lijn 3,0-liter Mercury Dieselmotoren: 230 en 270 pk. Kijk op mercurymarine.com voor meer informatie over voorzieningen, voordelen en technische gegevens en bezoek ons op de Mets waar we u graag informeren over hun superieure eigenschappen. METSTRADE AMSTERDAM 11-15 november 2018 Standnummer 12.309 MercuryMarineBENL Get on board. Business starts here. YEARS Welkom op ‘s werelds grootste botenshow! boot Düsseldorf is de topbestemming voor deals rond charters, jachthavens, motorboten, superyachts, zeilboten, equipment, duiken en nog veel meer. 250.000 bezoekers – waarvan ca. 62.000 met concrete aankoopintentie – en bijna 2.000 tevreden exposanten uit 68 landen. De cijfers spreken voor zichzelf. Wees erbij! Informatie in Nederland: Fairwise bv 19–27.1.2019 boot.de Zeestraat 100 _ 2518 AD Den Haag Tel. +31 (0) 70 350 1100 info@fairwise.nl www.fairwise.nl

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 01.720 | SUPERYACHT PAVILION 11.617 Lancelin lijnen innovatief en flexibel. Corderie Lancelin is in Frankrijk de absolute marktleider op het gebied van kwaliteitstouwwerk. Lancelin is huisleverancier van vrijwel alle Franse seriejachten en vele innovatieve raceprojecten. De afgelopen zeven jaar heeft het touwmerk in Nederland een vaste plek veroverd. Het is terug te vinden op vele succesvolle wedstrijdschepen en op de kwaliteitsjachten van Contest. Innovatie en flexibiliteit zijn de grote krachten van Lancelin. Daardoor kunnen zij een korte lead time garanderen voor custom made producten, zonder meerkosten. Veel van de standaardproducten zijn in meer dan 15 kleuren beschikbaar. Daardoor is Lancelin de ideale partner voor jachtwerven die met het touwwerk een eigen gezicht aan hun jachten en superjachten willen geven. Lancelin touwwerk wordt in Nederland geïmporteerd door Rake Rigging. www.lancelinlijnen.nl FRENCH PAVILION STANDNUMMER 01.810 SCHEIBER, the French provider of smart connected solutions. Innovative Technology dedicated to boat builders, OEMs and adapted to end-users. Drive your equipment from our wireless and battery less switches, colour touch screens or from your own tablet or smartphone: energy management, battery monitoring, DC power distribution for your connected boats. Visit us on booth 01.810 and discover our MULTIBLOC solution! Light air Switch brings simplicity to the organisation and installation of your low voltage lighting. Set the wireless and battery less switches anywhere and make your network limitless. Expansions are available, entrust us to build your lighting project! 16 www.scheiber.com STANDNUMMER 1.763 Nautinox, Italië, toont o.a. haar nieuwste uitschuifbare zwemtrap in een waterdichte cassette. Type 2375, RVS 316L, zelf oprichtende handvaten bij uitschuiven, compact zodra ingeschoven. Importeur/ distributeur in Nederland is Clouds International B.V. in Lopik. www.clouds.nl/nl/nautinox STANDNUMMER 12.825 Volvo Penta, bekend van de voortstuwingsmotoren, heeft dit jaar op de Metstrade weer een aantal nieuwe innovaties te presenteren. Naast de D13 met 1000 PK zal de Easy Connect app gepresenteerd worden. Een app waarmee de gebruiker thuis of aan boord te allen tijde gegevens van de motor kan inzien, maar ook bijvoorbeeld boot- en routeinformatie. Deze nieuwe feature is mogelijk bij motoren geproduceerd vanaf 2007. Tijdens de Metstrade zal daarnaast de aftrap gedaan worden voor de campagne #cleanseas. Volvo Penta gaat zich de aankomende tijd inzetten voor minder plastic vervuiling. STANDNUMMER 12.227, 12.327 De Harken CLR® pop-up ankerlier voor motor- en zeiljachten doet niet onder in kracht dan voorgaande modellen, maar heeft slechts 1/3 van het gewicht en de helft van de ruimte nodig. De CLR biedt mogelijkheden voor clean deck layouts en is met deze beperkte maat eenvoudig in te passen op een boeg of achterdek wat het ankeren en aanleggen vereenvoudigd. De CLR heeft indirecte verlichting, schakelaars voor de bediening. www.harken.com www.volvopenta.com Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 12.909 Nieuwe 2.05 M2 Vector Fin stabilisatoren De Side-Power’s bekroonde Vector Fins ™ -stabilisatoren zijn uitgebreid met een grotere formaat fin. De nieuwe fin heeft een formaat van 2,05 M2 welke geschikt zijn voor schepen tot ca. 45mtr. Het revolutionaire ontwerp van de Vector Fins ™ tilt vinstabilisatoren naar een hoger niveau van efficiëntie en comfort, en stuurt de krachten krachtiger om het rollen te verminderen. Tevens is het ontwerp de meest compacte op de markt, hebben de Vector Fins ™ een minimale interne ruimte nodig en wordt ook in 4 fin-systemen aangeboden. Side-Power 300 mm upgrade Alle boegschroefmodellen van ø300 mm zijn nu geüpdate volgens de nieuwste standaard, voor meer stuwkracht, minder lawaai, hogere veiligheid en snellere installatie. Upgrade kenmerken: • Nieuw 300mm staartstuk • Sealed staartstuk • Nieuw 300mm Q-prop™ 5 blads schroeven • Galvanische isolatie Het staartstuk is vanaf heden voorzien van keramische axiale seal en voorzien van een long-life olie, zodat olie verversen niet meer nodig is. De 300MM vernieuwde Q-prop ™ zorgt voor een aanzienlijke geluidsreductie en hogere stuwkracht. Tevens is de nieuwe Q-prop ™ van nieuw high-tech composietmateriaal. Upgrade voordelen: • Meer stuwkracht • Minder lawaai • Minder inspectietijd • Snellere installatie • Verbeterde corrosiebestendigheid Watt&Sea POD600 hydrogen Kan er om technische, mechanische of esthetische redenen geen hydrogenerator aan het hek / spiegel gemonteerd worden? Geen probleem! Vanaf heden is de 600W hydrogenerator ook als onderbouw POD versie beschikbaar. • Onzichtbaar • Niet meer handmatig op- en neer laten • Eenvoudige start-up • AAN-UIT schakelen met meegeleverde bediening De POD600 heeft een 100mm schacht en wordt geleverd met de standaard 240mm propellor. Deze kan optioneel door andere propellors vervangen worden, toepasbaar voor snelheden van 3 tm 20 knopen. www.asabootelectro.nl STANDNUMMER 07.125 AkzoNobel presenteert tijdens METS de recente antifouling range van International. Micron LZ is specifiek ontwikkeld voor de Nederlandse wateren en geproduceerd in overeenstemming met de Nederlandse wet- en regelgeving. Micron LZ is het resultaat van uitgebreid onderzoek en ontwikkeling, op basis van feedback van de klant, met een verbeterde formulering en verbeterde productkenmerken. Micron LZ biedt een heel seizoen bescherming tegen aangroei in zout en zoet water. Kan aangebracht worden op alle ondergronden exclusief aluminium. Leverbaar in 4 kleuren met een verbeterd kleurbehoud; Black, Navy, Red & Off-white. www.yachtpaint.com STANDNUMMER 10.410 Aluland ISO 9001 gecertificeerd. Aluland is van origine een gespecialiseerde handelaar in aluminium halffabricaten o.a. voor de jacht- en scheepsbouw over de gehele wereld. Inmiddels bedienen wij niet alleen scheepswerven maar ook andere industrieën met een compleet assortiment van kwalitatief hoogwaardige producten zoals o.a. “supersized” aluminium platen & profielen, Teekay® GRE / GRVE leidingen. en Fiberdur® Wij zijn niet alleen betrokken bij onze klanten en hun projecten maar nemen ook deel aan de laatste ontwikkelingen binnen ons vakgebied. Zo hebben wij nieuw in ons assortiment de productgroep wand- en dekdoorvoeren. Deze zijn net als de rest van ons assortiment met diverse aanvullende keuren leverbaar. Aluland bestaat sinds januari 2000 en in de loop der jaren hebben wij in vele landen een trouwe klantenkring weten op te bouwen. Wij leveren uitsluitend producten van hoogwaardige kwaliteit, voor het merendeel (extern) gecertificeerd en hoofdzakelijk van WestEuropese origine. Om onze klanten nog beter van dienst te kunnen zijn, zijn wij sinds september 2017 ISO 9001 gecertificeerd. www.aluland.com 17 koppelingen Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

De Arubaanse windsurfster Sarah Quita vertelt over haar passie. Foto Rens Groenendijk campagne ontstaan. De beurs weet ook bezoekers het jaar door aan zich te binden door het lidmaatschap van de boot.club. Al 110.000 mensen hebben zich hierbij aangemeld en krijgen regelmatig actuele informatie over de beurs en profiteren van speciale ledenacties. 50ste editie Boot Düsseldorf De 50ste editie van Boot Düsseldorf, van 19 tot en met 27 januari 2019, stevent af op een record. Voor het eerst nemen er meer dan 2.000 exposanten (uit 68 landen)deel aan de grootste watersportbeurs ter wereld. Het beursoppervlak is met 16 hallen op 220.000 vierkante meter ongekend groot. Zo’n 1500 zeil- en motorboten zijn in alle formaten te zien. Het is niet alleen een publieksevenement, aldus Petros Michelidakis, projectleider van Boot Düsseldorf. “Het is veel meer een erkend internationaal branche-evenement met een b2b-karakter. Zo benutten bijvoorbeeld decisionmakers van grote charterbedrijven de beurs om een alomvattend beeld van de markt te krijgen, direct met botenbouwers in contact te treden en om te kunnen vergelijken.” De beursorganisatie ziet als belangrijke trend voor de komende beurs ‘luxueuze tenders’ of ‘chase boats’. Alle high class boten zijn ondergebracht in de aansluitende hallen 5 (luxe tenders), 6 (luxe jachten en -tenders) en 7a (Superyacht Show). De beursvloer is hier geheel uitverkocht. Net als in de vorige editie zal een deel van hal 7a, waar de grote jachten liggen, gewijd zijn aan jachtinterieurs. Verwacht wordt dat er ook meer aanbieders van ‘gedeeld bootbezit’ zullen zijn. Tijdens de vorige beurseditie waren er reeds de exposanten die de mogelijkheid boden een deel van een jacht te verwerven. In de zeilhallen 15, 16 en 17 zijn vrijwel alle grote werven aanwezig, ook met multi-hulls. Zeilboten en motorjachten vormen weliswaar de basis van de beurs, maar de beurs biedt veel meer dan dat. In Hal 3 is een Dive Center in de stijl van een duikbasis, waar toonaangevende producenten hun noviteiten presenteren. Er is verder veel te doen rond sportvisserij, kanovaren, vakanties, funsports en in de hallen 10, 11 en 12 is een grote verscheidenheid aan toebehoren voor boten te zien.Net als de in de vorige editie is er spectaculair towin-windsurfen te zien op een 60 meter lange flatwater-pool. Ook de staande golf ‘The Wave’ van 1,50 meter hoog en 9 meter breed is er weer. Het is een echte publiekstrekker, de vorige editie keken er 110.000 mensen naar. Boot Düsseldorf is niet alleen een belangrijke economische factor voor de branche, maar is ook reeds jaren actief betrokken bij projecten voor de bescherming van de zeeën. Hieruit zijn eigen acties, zoals de ‘ocean tribute’ award en de ‘love your ocean’Perspresentatie Tijdens een speciale presentatie voor de Europese pers in het nabij de beursgronden gelegen voetbalstadion van Fortuna Düsseldorf werd onder meer de nieuwe reclamecampagne van de beurs toegelicht. De slogan is ‘Follow the call’, een aansporing voor watersporters om de roep van hun passie te volgen. Een inspirerend bezoek aan de beurs hoort daar natuurlijk ook bij. Er zijn elf verschillende campagnethema’s: vissen, kanoën, windsurfen, duiken, motorboot varen, zeilen, stand-up-paddling, superjacht, kitesurfen, wakeboarden en vakantie. Arubaanse windsurfster De 27-jarige Arubaanse windsurfster Sarah Quita-Offringa vertelde de verzamelde Europese pers in het stadion over haar grote passie, waarvan ze haar beroep heeft gemaakt. “Je raakt verslaafd aan windsurfen als je op het board stapt, de wind in het zeil krijgt en gaat planeren. Het is een magisch gevoel, waar ik telkens weer een enorme kick van krijg”, aldus Sarah, die aan de lopende band wedstrijden wint in verschillende disciplines, waaronder slalom, wave en freestyle. Ze behaalde 14 maal een wereldtitel. Op een groot scherm werden actiefoto’s van Sarah getoond en was een deel van de documentairefilm te zien die drie jaar geleden over haar windsurfleven is gemaakt. Met haar presentatie droeg Sarah bij aan de inspanningen van Boot Düsseldorf om jong publiek voor watersport te interesseren, dat zijn immers de botenkopers van de toekomst. Boot van het jaar Onder de genomineerden voor de Europese titel zeilboot van het jaar is de daysailer Saffier SE 37 Lounge. Bij de motorboten is het een vrijwel Nederlands onderonsje bij de waterverplaatsende jachten. met als genomineerden Holtermann 53 Commander, Linssen 45 Sedan en Steeler NG 65S. www.boat-duesseldorf.com Om alle schepen tijdig en heelhuids in de beurshallen te krijgen is een enorme logistieke operatie nodig. Foto Messe Düsseldorf/Constanze Tillmann. 19 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Door Laurens van Zijp 20 Studio Delta doet de naval architecture voor de Vanquish jachten; hier de VQ43 MK2. Lichte schepen, zware motoren: een uitdaging. Menno van Dijk van Studio Delta: ‘Uiteindelijk draait het om een goed varend schip’ In een langlopende reeks besteedt Jachtbouw Nederland aandacht aan ontwerpers en ontwerpbureaus. Onmisbare schakels in de maakindustrie. In deze aflevering belichten we het Scheveningse bureau Studio Delta van Menno van Dijk. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Het portfolio op de site van Studio Delta laat een fraaie verscheidenheid aan projecten zien. Veel superjachten, snelle tenders en dagboten, maar ook een klassiek ogende bakdekker. En zowaar een heus stoomschip, de S.S. George Stephenson. Voor dat project is de volledige naval architecture uitgevoerd. De George Stephenson is een eerbetoon aan de scheepsbouw uit de jaren ’50, gebouwd in opdracht van een stoomliefhebber die vandaag de dag nog stoomketels verhuurt. Het stoomschip is een combinatie van een nieuw casco en onderdelen van voormalige stoomschepen. Bijzonderheid: de schroefas kan zowel door een dieselmotor - een vintage Gardner van 140 pk - als door de compound stoommachine worden aangedreven. Het is een project uit de begintijd van Studio Delta, dat in 1999 door Menno van Dijk werd opgericht. Van Dijk (1970) werkte na zijn studie HTS Scheepsbouw eerst onder meer bij De Schelde en had samen met Arthur Peltzer een ontwerpbureau. “Dat ik in 1999 besloot voltijd voor mijzelf te beginnen was een rationele keuze en strategische stap”, zegt hij, “ik zag de meeste kansen in het segment motorjachten en er was toen veel vraag naar naval architects met ervaring in constructie.” Een andere vroege opdracht was het ontwerp van een klassieke bakdekker, de Diva 890 (ontwerpnummer 014). Geënt op de klassieke bakdekkers uit Scandinavië. Met een breedte van 2,40 meter op een lengte van 8,90 meter een slank schip. En snel, met een topsnelheid van 18 knopen. De Diva werd vlot gevolgd door opdrachten voor de Nordic Star 32 en Long Island Runabout en de Sportsman 33. “Allebei retro-ontwerpen, met dezelfde motor - een Yanmar van 315 pk - maar verder compleet verschillende boten qua zeegangsgedrag, Het motorjacht Rüya van het Turkse Alia Yachts bracht veel rekenwerk met zich mee. Een in composiet gebouwd schip. Studio Delta ontwierp de constructie aan de hand van de klasseregels op basis van Lloyds SSC. Het project is uitgevoerd in samenwerking met Van Oossanen Naval Architects. 21 ‘Vroeg werk’ van Studio Delta: de Long Island 33 Runabout en Sportsman. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Een bijzonder project: het stoomschip George Stephenson waarvoor de volledige naval architecture werd uitgevoerd. creativiteit. Technische uitdagingen vragen daar evenzeer om. Een voorbeeld is het 22 Het kantoor is opvallend licht, met glazen tussenwanden. interieur en beleving”, aldus Van Dijk, die al snel iemand in dienst nam om al het werk uit te kunnen voeren. Inmiddels werken er acht mensen bij Studio Delta, dat zich nu helemaal toelegt op naval architecture, structural design en project consultancy. Een jaar of vijf geleden paste Van Dijk de visie van zijn bedrijf aan: yacht design verdween in uitingen naar de achtergrond, terwijl de nadruk op de naval architecture kwam te liggen. Van Dijk: “Dat heb ik gedaan omwille van duidelijkheid, om nog meer herkenbaar te zijn als naval architects. Wij zijn scheepsbouwkundig opgeleide ontwerpers en hebben geen opleiding tot designer gevolgd. Een werkterrein waarin het draait om vormen, kleuren, materialen en beleving. Door ons nadrukkelijk te positioneren als naval architects zitten we ook niet meer in het vaarwater van de designers. We werken in het verlengde daarvan, in de keten designer - naval architect - werkvoorbereider - bouwer. Vertel ons maar wat je visie is, dan ma‘We willen nog meer herkenbaar zijn als naval architects’ ken wij er een goed varend schip van. Daar draait het uiteindelijk om: een zeewaardig schip met een optimaal vaargedrag.” Het is een misverstand te denken dat alleen yacht design gepaard gaat met ontwerp van een 32 voets limo-tender voor een bestaand superjacht. Van Dijk: “De al bestaande infrastructuur aan boord, met de kranen en de stalling, waren bepalend voor het ontwerp. Er stonden ook nog gillingplaten van de opbouw hinderlijk in de weg. Het vergde heel wat creativiteit om oplossingen te vinden; niet in artistiek opzicht, maar qua rekenwerk.” Ook bij de aluminium Vanquish jachten stond Studio Delta voor de nodige uitdagingen. Want behalve luxe en comfort is snelheid een sterke troef van deze ontwerpen van Guido de Groot. Dus worden er grote vermogens geïnstalleerd, wat vraagt om voldoende sterkte van de constructie, die tegelijkertijd licht moet blijven. Van Dijk: “Zoiets vraagt om een andere visie op de constructie. Om die licht te houden hebben we veel relatief dunne plaat van 4 mm verwerkt en gezette flenzen gebruikt in plaats van gelaste. De spanten zijn in verhouding hoger, waardoor ze vormvaster zijn. Om gewicht te besparen worden gaten aangebracht. De motorfundaties zijn echter zwaar. Voor de voortstuwing wordt gebruikt gemaakt van IPS-systemen, waterjets of surface drives. In de Vanquish 54 bijvoorbeeld zijn de motoren gefundeerd op 30 mm dikke platen en zware motordragers. De 58 is momenteel in ontwikkeling en die krijgt twee keer 1200 pk. Dat betekent tevens twee keer 580 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

fraaie Mesdag luchten. “We willen in een prettige werkomgeving werken aan leuke projecten”, verklaart Van Dijk de keuze voor deze locatie. Zijn bedrijf biedt bewust veel plaats aan stagiaires. “Scheeps- en jachtbouw zijn een leuke industrie, wij willen daarvoor graag mensen enthousiasmeren en het is belangrijk dat de opleidingen goed lopen. Daarom bieden we stageplaatsen en traineeships aan. We hebben als industrie deze mensen hard nodig en soms gaan ze bij ons aan de slag.” Ook op een ander vlak laat Van Dijk zien dat hij maatschappelijk verantwoord onderneemt. Zijn bureau is sponsor van de Blue Marine Foundation. Een organisatie die zich inzet voor een schone zee en een verantwoord gebruik daarvan. Menno van Dijk: “Er is nog veel te ontwikkelen.” kilo van de surface drives en schroeven achter de boot. Ook daar moet je creatieve oplossingen voor zien te vinden, die uiteraard constructief moeten kloppen…” Veel rekenwerk bracht ook het motorjacht Rüya van het Turkse Alia Yachts met zich mee. Een in composiet gebouwd schip. Studio Delta ontwierp de constructie aan de hand van de klasseregels op basis van Lloyds SSC. Dit is aangevuld met direct calculations van speciale constructies, De Vanqraft VQ16 een crossover tussen een jet ski en een sportboot. Een ontwerp van Guido de Groot; Studio Delta tekende voor de naval architecture. zoals kraanfundaties en het stuwdruklager. Het project is uitgevoerd in samenwerking met Van Oossanen Naval Architects. Het team van Studio Delta werkt vanuit een prachtig hoofdkwartier, gelegen in het Scheveningse havengebied. Het kantoor is opvallend licht, met glazen tussenwanden. Aan stuurboord is buiten de bedrijvigheid van de Tweede haven te zien, aan bakboord lonkt in de verte de zee, onder De toekomst ziet hij met vertrouwen tegemoet. Volgend jaar bestaat zijn bureau 20 jaar en het heeft in die jaren een uitstekende naam gevestigd. De orderportefeuille is goed gevuld. “Er is nog veel te ontwikkelen in de markt en qua techniek”, aldus Van Dijk, “de markt van grote jachten loopt wel door. Al zie je dat werven er ook aan werken om aansluiting te houden met de basis van hun markt, dus schepen van rond de 30 meter. Voor ons is er nog volop ruimte voor groei.” www.studiodelta.nl 23 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze (deur)sluitoplossingen U heeft de toepassing, wij de oplossing! Op klantspecificatie of speciaal voor u berekend met behulp van computersimulatie. Wordt geleverd met montagetekening voor optimale plaatsing en werking. • Kwalitatief hoogwaardige gasveren, ook in RVS (type 304 & 316) • Ruime keuze uit bevestigingstoebehoor/aansluitingen • Verend- of star blokkeerbare gasveren • Van enkele stuks(maatwerk) tot grote series • Lange levensduur gegarandeerd DICTATOR Productie B.V. Energieweg 11, Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl “Donkervoort gebruikt voor haar sportwagens al vele jaren probleemloos de kwaliteits gasveren van DICTATOR, dat wilt u toch ook voor uw jacht?” www.dictator.nl SIDE-POWER Innovation & Experience DC Speed Control thrusters and Stabilizer Systems from Side-Power - Innovative products developed from unique experience! BENELUX-REPRESENTATIVE: STANDNR. 12.909 asabootelectro.nl

Door Pieter Timmers, Forward Management Succes, kunde of geluk? In 2008 dook de wereld in een economische recessie waarvan we nu pas aan het herstellen zijn. Hoe kon het toch gebeuren met zoveel topeconomen, financieel specialisten, universiteiten, hogescholen, prestigieuze business schools, enz., dat de economie zo uit de hand liep. Het zag er voor 2008 zo maakbaar, rationeel en voorspelbaar uit, men had het gevoel ‘in control’ te zijn en toch, bij verrassing, implodeerde de constructie. Paniek alom. Oorzaak? De crisis was gewoon mensenwerk, werk van diezelfde economen, financieel specialisten, speculanten, enz., die in de ‘illusion of control’ leefden. Door onze natuurlijke ‘wil tot macht’ hebben we een verlangen onze omgeving onze wil op te leggen. Er zijn maar weinig mensen die, wanneer ze succes hebben, durven toegeven dat ze geluk gehad hebben. Het ontbreken van succes ligt altijd aan een externe factor of ‘die anderen’. Succes wordt altijd breed uitgemeten en idolen zoals Steve Jobs, Bill Gates, Warren Buffet, Jeff Bezos en Richard Branson, geen domme jongens overigens, maar er zijn zeer velen die naar alle waarschijnlijkheid net zo intelligent, of nog intelligenter waren, maar geen succes hadden met hun ideeën, initiatieven en ondernemersgeest. Hoe komt dat? Een kwestie van geluk? Succesfactoren Zeker is dat succes gebonden is aan persoon, plaats en tijd. Bekend is dat hoog opgeleide intelligente mensen domme dingen kunnen doen en dat minder goed opgeleide mensen erg slimme dingen kunnen doen en daardoor zeer succesvol zijn. Waar is succes dan van afhankelijk? De media zijn er deels verantwoordelijk voor dat zo weinig mensen begrijpen hoe weinig invloed ze hebben op hun eigen succes. We zijn ook dol op succesverhalen van personen die tot idolen verworden, maar ze zijn uitzonderingen en ze vertellen ons zelden of nooit wat de werkelijke oorzaak van het succes is. Er valt veel meer te leren van de oorzaken van mislukkingen. Het is begrijpelijk dat mislukkingen minder sexy zijn dan successen. Hebzucht, angst en hoop Iedereen verlangt naar succes, maar op de weg ernaartoe hebben we te maken met emotionele krachten die we maar al te vaak niet tijdig herkennen en ook niet erkennen. Vooral hebzucht, angst en hoop kunnen functioneren als een soort Bermudadriehoek, waarbinnen rationele bedoelingen spoorloos kunnen verdwijnen. ‘Hoop’ is typisch iets menselijks, het is naïef en ook gevaarlijk. Iedereen hoopt de hoofdprijs in de Staatsloterij te winnen, maar in zaken kun je daar maar beter niet te veel op rekenen. Een nog duidelijker voorbeeld is een aantal Zuidoost-Aziatische landen, waar cultuur, religie en bijgeloof een succesvolle economie niet in de weg staan. Waarschijnlijk spelen daar andere aspecten een rol. Wetenschap Al in de jaren dertig van de twintigste eeuw maakte de Brits/Oostenrijkse wetenschapsfilosoof Karl Popper duidelijk dat echte wetenschappers beginnen met vermoedens die ze vervolgens proberen te weerleggen, maar dat ze tegelijkertijd naar bewijsmateriaal zoeken om de vermoedens te ondersteunen. Alleen door er niet in te slagen om hun hypotheses te weerleggen, kunnen ze bewijzen dat ze al die tijd gelijk hadden. Ondertussen kijken de ‘pseudowetenschapers’, zoals Popper ze noemde, alleen maar naar gebeurtenissen die bewijzen dat hun ideeën correct zijn. Natuurlijk speelt toeval een rol, maar zoals de negentiende-eeuwse Franse wetenschapper Louis Pasteur zei: ‘Het toeval begunstigt alleen degenen die erop voorbereid zijn’. Goed opletten Zonder geluk ‘vaart’ niemand wel. Een oeroud Nederlands gezegde dat ook in de moderne tijd nog altijd geldig is, ook voor de jachtbouw. Geluk is een toevallige en gunstige samenloop van omstandigheden waar je van kunt profiteren als je goed oplet. Wanneer je rekening houdt met het onderstaande, geef je pech minder kans, hoewel je het onvoorziene nooit kunt vermijden. In plaats van te rekenen op goed geluk: bedenk een doelgerichte strategie en effectieve bedrijfsvoering, ontwikkel een prestatiegerichte bedrijfscultuur, die snel en flexibel is. NB: En wijk hier niet van af! Aangevuld met: hou talent binnen de poorten en/of ontwikkel talent voortdurend. Ontwikkel een leiderschapsfilosofie gebaseerd op optimale betrokkenheid van medewerkers, innoveer voortdurend en zorg voor groei door fusies en allianties. Nieuwe kansen Nu de economie er weer een stuk beter voor staat en in combinatie met een exponentiële toename van technologische ontwikkelingen, zal er veel worden vervangen, maar ook refitted en updated. Nieuwe kansen voor hen die zich snel aan deze nieuwe omstandigheden kunnen aanpassen, of er zich op voorbereid hebben, maar ook dat is nog geen garantie dat ze Vrouwe Fortuna aan hun zijde zullen hebben. Bron: ‘Dans met kans ‘ van Makridakis, Hogarth & Gaba 25 Ploegen, eggen, zaaien en oogsten Foto Rens Groenendijk

De Musashi is een 288 voets Feadship, gebouwd door De Vries Makkum. Het interieurontwerp is van Sander Sinot Yacht Design. SDSI verzorgde onder meer de detail-engineering, aanzicht- en werktekeningen. SDSI ‘vertaalt’ ontwerpen naar engineeringsniveau Door Laurens van Zijp 26 Schakel tussen architect en interieurbouwer De naam SDSI zal niet bij iedereen vooraan in de breinpositie staan. Toch bestaat het bedrijf in Noordwijkerhout al 21 jaar en speelt het een vitale rol bij de totstandkoming van interieurs van superjachten. Tijd voor een kennismaking met oprichter/eigenaar Erik van Dongen en directeur Tomas Dunnebier. Begin jaren negentig werkte Erik van Dongen bij Hoek Design, waar hij een schat aan ervaring opdeed op ontwerpgebied. Een van zijn specialiteiten: het schetsen van interieurontwerpen. In 1997 waagde hij de stap naar zelfstandigheid. Van Dongen: “Ik zag dat er een markt was om ontwerpbureaus en werven te ondersteunen met tekenwerkzaamheden voor interieurs van superjachten. Daarom heb ik SDSI opgericht, wat staat voor Support Design Styling and Illustrations. Ik had direct twee flinke ontwerpopdrachten voor een 60 meter Van Lent en een 62 meter De Vries. Daarnaast heb ik meegewerkt aan Clipper Stad Amsterdam en de J-klasser Shamrock. Wat is begonnen met interieurontwerp is uitgegroeid tot de engineering van interieurs voor superjachten.” Tomas Dunnebier: “Wij zijn de schakel tussen ontwerper en productie. We maken de vertaalslag van kunstenaar naar productie; we ‘vertalen’ schetsen in een aantal stappen digitaal naar werkbare details met alle interieur-gerelateerde zaken. Daarbij houden we ook rekening met andere disciplines als werktuigbouw, constructie en elektronica. We letten erop dat het interieur ook echt past en alle techniek kan worden weggewerkt. Als we de complete engineering van het interieur hebben gedaan, gaan onze tekeningen naar de interieurbouwer. Bij grote jachten zijn dat dikwijls meerdere. In het eindresultaat mag dat echter niet zichtbaar zijn, alle details moeten uniform zijn, dus dat luistert nauw.” Het team van SDSI, dat inmiddels uit achttien mensen bestaat, is in staat om grote superjachten als complete projecten af te handelen. In stappen Het is snel verteld, maar wie vervolgens een algemeen plan van een superjacht met zes dekken ziet, beseft dat het een gecompliceerd en tijdrovend werk is. Zo’n superjacht telt tientallen ruimten, soms meer dan honderd. De architect moet in elke ruimte binnen de zogenoemde box drawing of net space drawing blijven. Het algemeen plan is weliswaar een belangrijke tekening, waarin onder meer ruimtenummers zijn vastgelegd, maar het is geen bruikbare tekening voor de engineering. Dunnebier: “De engineering wordt in verschillende stappen ingedeeld; je werkt van grof naar steeds fijner. In de eerste fase leggen we de grote lijnen vast; bijvoorbeeld: waar heeft de werktuigbouw zijn stijgpunten en waar staan de wanden in het interieur? Vervolgens kijken we naar de afwerking, zoals de dikte van materialen. Zo werken we naar details toe. Uiteraard hebben veel overleg met de architect. Er lopen veel informatiestromen over en weer.” Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

SDSI was betrokken bij het interieur voor de bemanning van de 34 meter GalacticaStar, gebouwd door Heesen, met een ex- en interieur van Omega Architects. Veel controlemomenten Het komt regelmatig voor dat gaande zo’n proces de opdrachtgever met nieuwe wensen komt, waarop moet worden ingespeeld. Klant is altijd koning, maar soms is zijn idee niet uitvoerbaar. Van Dongen: “Er was een keer een eigenaar die op het hoogste dek veel marmer wilde. Dat werd kritisch in verband met de stabiliteit. Er is toen in goed overleg een oplossing gevonden door een gespecialiseerde schilder marmereffect te laten schilderen en het resultaat was niet van echt te onderscheiden.” Stabiliteit is vanzelfsprekend een cruciale factor waar de werf kritisch op let. SDSI kan een superjacht als compleet project afhandelen Dunnebier: “Bij lichtgewicht projecten wordt strak gemonitord welk gewicht het interieur toevoegt. Bij grote projecten hebben we wekelijks gezamenlijk overleg met betrokken partijen. We moeten ook rekening houden met classificaties waaraan het schip moet voldoen en regelgeving die daarbij hoort; brandveiligheid, sprinklerinstallaties, vluchtroutes, beveiliging, noem maar Een fragment van een 3D boxdrawing in Top Solid Wood. op. Daar zijn in de beginfase studies aan vooraf gegaan, maar we moeten die informatie goed meenemen.” Van Dongen: “Er zijn in het totale proces veel controlemomenten. Wij controleren tekeningen en op onze beurt worden ook onze tekeningen getoetst.” 3D-programma Voor sommige delen van een schip, zoals het gebied voor de bemanning, vervaardigt SDSI ook de productietekeningen. Dunnebier: “Afhankelijk van de werf gaat het in bemanningsverblijven om een standaardinrichting. We zijn bezig die standaards in een 3D-programma te zetten en in dat programma zijn tevens allerlei productiezaken opgenomen. We kunnen de houtstaten en hardwarelijsten uitdraaien, maar ook de files maken waarmee de CNC-machines worden aangestuurd. We gebruiken het softwareprogramma Top Solid Wood (TSW), een 3D engineeringsprogramma voor interieurs.” 27 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Een voorstel voor een refit van een eigenaarshut. De twee ingetekende kuipstoelen werden ook besteld (zie inzet). 28 an Dongen: “Het is een tendens van afgelopen drie, . Onze mensen krijgen intern een opleiding voor dit 3D-programma en als het uitkomt nodigen we ook werknemers van onze partners uit.” roeger werkte iedereen met Autocad, . Het is vanzelfsprekend dat we onderling moeten kunnen blijven communiceren en elkaars bestanden moeten kunnen e importeren onze eigen modellen op een uniforme manier in een overkoepelend 3Dhoofdmodel. Het is gelinkt aan alle bestanden van partners, zodat je elkaars omgeving kan zien en integratiechecks kan doen. Dat is het uitdagende: ervoor zorgen dat je met elkaar met de juiste en meest recente informatie werkt.” De Bottler, de door Van Dongen ontworpen cardanische champagnefleshouder. an Dongen: “Voorheen had je in Autocad drie stappen: detailengineering, aanzichttekeningen van een ruimte, - waarin checks werden uitgevoerd -, en productietekeningen. Nu worden in Top Solid Wood 3D-modellen opgezet en vanuit die 3D-tekeningen kun je in een keer al die stappen halen, die je in Autocad apart moet doen.” Dunnebier: “Je kunt er ook intelligentie aan hangen, bijvoorbeeld het soortelijk gewicht, waarmee je gewichts- en stabiliteitsberekeningen kunt maken. In 3D heb je fysieke objecten die een locatie hebben.” PIM-systeem Een andere softwareprogramma waar SDSI veel baat bij heeft, is het Project Informatie Management-systeem, kortweg PIM, van Newforma. Dunnebier: “We werken aan langlopende projecten die jaren kunnen duren. Dat geeft een enorme hoeveelheid informatie, zoals afspraken, vragen, opmerkingen, memo’s en actiepunten. Met het PIM-systeem kunnen we dat allemaal goed organiseren. Heel belangrijk is mogelijkheid om het systeem direct te koppelen aan Microsoft Outlook. Veel informatie komt immers via de mail binnen. We kunnen zaken goed documenteren en snel terugvinden, zelfs van projecten Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

SYS, nieuwe tak voor refit Er zijn in het totale proces veel controlemomenten. die allang zijn afgerond. Daar maken onze partners ook graag gebruik van. Het PIM-systeem scheelt tijd en is een stuk kwaliteitsbewaking.” Van Dongen: “En het vasthouden van onze hoge kwaliteitsnorm is een van onze belangrijkste uitgangspunten.” Voor het specialistische werk dat SDSI uitvoert, bestaat geen uniforme opleiding. Er werken mensen die afkomstig zijn van het Hout- en Meubilerings College, met kennis van houtverbindingen en werkvoorbereiding, maar ook mensen met een werktuigbouwkundige opleiding. Kennis van programma’s als Autocad en TSW is noodzakelijk en zowel ruimtelijk als breed technisch inzicht komt zeer van pas. Minstens zo belangrijk: teamgeest en doorzettingsvermogen. Dunnebier: “Dit soort projecten vraagt om mensen die er de schouders onder zetten en het samen doen!” www.sdsi.nl Een nieuwe ontwikkeling is de oprichting van SDSI Yacht Services, dat zich helemaal richt op refitprojecten. “We zien dat refit belangrijker wordt”, legt Erik van Dongen uit, “onder die term vallen alle gradaties van aanpassingen aan een bestaand schip: van kaal halen tot casco of verlengen tot verbouw of interieurvernieuwing. De groei in refit is wel te verklaren. Het aanbod in goede gebruikte schepen is groter geworden en een refit scheelt tijd ten opzichte van nieuwbouw, dat dikwijls een meerjarenproject is. Kopers willen liever eerder varen dan jaren te moeten wachten op een nieuw schip. SDSI wil het refit-traject faciliteren en daarom hebben we SYS opgezet. Het zijn kleinschaliger projecten dan nieuwbouw en leuke is ook dat ikzelf weer net als vroeger artistieke inbreng heb en schetsen kan maken.” Hoe dat laatste tot een verrassende wending kan leiden, bleek uit een presentatie voor een verbouwde eigenaarshut. Van Dongen: “Ik had puur als opvulling van de ruimte twee kuipstoelen erin getekend. De vrouw van de eigenaar wilde die stoelen per se hebben, dus we hebben er een ontwerp van gemaakt en een meubelmakerij de stoelen laten maken.” Tomas Dunnebier (links) en Erik van Dongen: ‘Vasthouden aan onze kwaliteitsnorm.” Van Dongen heeft al eerder gebruiksvoorwerpen ontworpen, zij het zeer exclusieve: de Bottler is van zijn hand. Het is een cardanische champagnefleshouder. Het is een chique en tegelijk praktisch attribuut dat gegraveerd en wel bij de overdracht van een boot aan de eigenaar kan worden gegeven. 29 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

DOMETIC.COM

De boeier in een pril stadium: een bouwframe met kielbalk en twee krommers die het hart van de voor- en achtersteven vormen. Historische scheepstimmerwerf Klaas Hennepoel Reconstructie van overnaadse boeier Voor de historische scheepstimmerwerf Klaas Hennepoel in Warmond was 6 juli afgelopen zomer een bijzonder moment. Op die dag legde burgemeester Carla Breuer van de gemeente Teylingen in het bijzijn van wethouders en gemeenteraadsleden de kiel van een overnaadse boeier. Het wordt een reconstructie op schaal, van ongeveer 4 meter lang. Werfbaas Alexander de Vos is van huis uit werktuigbouwer en wetenschapper, die zich onder meer specialiseerde in onderzoek naar verkeersgedrag. Rond de eeuwwisseling gooide hij het roer om en besloot eigenhandig een werf te bouwen waar hij zijn eigen houten ronde jachten kon opknappen en onderhouden. Waaronder de uit de 19e eeuw stammende houten boeier Vivo. “De Vivo is een karveel gebouwde boeier”, vertelt De Vos, “maar voordien werden er overnaadse boeiers gebouwd. De stad Leiden - buurgemeente - had twee eeuwen zo’n boeier als dienstvaartuig. Trouwens, de naam werd vroeger als ‘boeijer’ geschreven, met een ‘j’. Daarmee werden stadsbestuurders vervoerd, maar ook de visserijrechten gecontroleerd op de zogenaamde Vroonwateren, waaronder een deel van de Haarlemmermeer. Eind zeventiende eeuw kocht de Russische tsaar Peter de Grote al een overnaadse boeier in ons land. In 1816 kreeg de Russische keizer Alexander de Eerste een boeier cadeau ten tijde van het huwelijk van zijn zuster, Anna Paulowna, met kroonprins Willem II. Als je de Leidse ‘Stadsboeijer’ wilt herbouwen, is die boeier voor de keizer de beste bron. Scheepsbouw-technisch gaat het om dezelfde soort schepen.” Onderzoek Wetenschappelijk onderzoeker als hij van 31 Door Laurens van Zijp huis uit is, besloot De Vos de geschiedenis van de overnaadse boeierbouw uit te pluizen. Hij wist daarvoor een ‘fellowship’, een beurs voor onderzoek, bij het Scheepvaartmuseum te krijgen. Documenten, correspondentie, tekeningen en modellen haalde hij boven water. Ook construeerde hij een apparaat waarmee hij de maten en vormen van een boeiermodel kon uitzetten op papier. Die vergrootte hij vervolgens op bouwtekeningen en zette zo een lijnenplan op papier op basis waarvan nu de reconstructie wordt gebouwd. De Vos: “De originele boeier was 10 meter lang, wij bouwen eerst in een schaal 1 : 2,5, dus in 4 meter lengte. Daar kunnen we veel van leren. Er zaten bijzondere constructies in. Het schip was niet helemaal overnaads. Onderwater was de boeier karveel gebouwd en bovenwater overnaads. In de lengterichting van een aantal gangen zit er dus een overgang in van karveel naar Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

32 Volle bak in de loods: een tjotter (voorgrond), schouw (links), de boeier Vivo en de nieuw opgezette reconstructie. Foto Laurens van Zijp overnaads. Ik heb een halfmodel in het Rijksmuseum gevonden, waarin deze bijzondere huidconstructie te zien is.” Hij vervolgt: “We zijn vandaag de dag vergevorderd met alle informatietechnologie. Maar ik heb ontdekt dat oude constructies doordacht in elkaar zitten en dat het werken met goed handgereedschap efficiënt kan zijn. Alles waar we nu trots op zijn - grachtengordel, molens, kerken, oude schepen, noem maar op - zijn op spierkracht gemaakt, zonder computer. Er past ons wat dat betreft enige bescheidenheid.” Geen verdienmodel Als het aan De Vos ligt, zou hij nog veel meer onderzoek doen naar oude scheepsbouwtechnieken. Hij zou graag twee vakgebieden willen combineren: bouwen en onderzoeken: “Ik ben niet de beste timmerman, maar wel de timmerman die het meeste onderzoek doet. En niet de beste onderzoeker, maar wel de onderzoeker die het meeste timmert.” Geld is, zoals zo vaak, een uitdaging. Toen De Vos zijn werf opzette, was een verdienmodel niet zijn uitgangspunt. Hij bouwde een werkplaats voor zichzelf en niet om deze volledig commercieel te exploiteren. Hij financierde het project destijds grotendeels zelf en kreeg bijdragen van de Provincie Zuid-Holland, de gemeenten Teylingen en Oegstgeest en van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Ook wordt de werf gesteund door donateurs. Reparatieklussen aan houten ronde en platbodem jachten geven inkomsten. De Vos heeft het vlak van een Staverse Jol deels vervangen en heeft een schouw onder handen die een nieuw zeilwerk en nieuwe vlakdelen krijgt. Ook het geven van lezingen, ontvangsten, presentaties en workshops op de scheepstimmerwerf draagt bij aan het verdienmodel in dit gemengde bedrijf. Bouwmateriaal Het begin is er… Het hout voor de bouw van de boeier ligt al een tijd te drogen in de houtloods. Daarin heeft de wind vrij spel, dankzij de spleten in de wanden. Voorraadbeheer van het bouwmateriaal op een houtwerf is een vak apart. Het is nu eenmaal geen kwestie van een snijpakket bestellen, maar is zoeken naar de juiste kwaliteit, bocht en lengtes. Eén eik in de loods heeft een koninklijk tintje, hij is namelijk afkomstig van landgoed De Horsten in Wassenaar. Deze stam is gezaagd door houtzaagmolen De Heesterboom van Noordman in Leiden. Het drogen van het hout is een proces dat tijd vraagt. Vuistregel: een jaar per duim dikte. Een houtvochtgehalte van 17% is het streven voor wind-gedroogd hout. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Scheepstimmerwerf Klaas Hennepoel aan de Haarlemmertrekvaart in Warmond. Mensen enthousiasmeren De Erfgoedlijn Trekvaarten van de provincie Zuid-Holland ondersteunt de bouw van boeier. Een begrijpelijke betrokkenheid. De werf ligt immers aan de Haarlemmertrekvaart, destijds een hoofdtransportas tussen de steden Leiden en Haarlem. De boeier be“Wij bouwen eerst in een schaal 1:2,5. Daar kunnen we veel van leren.” vindt zich nog in een pril stadium: een bouwframe met kielbalk en twee krommers, die het hart van de voor- en achtersteven vormen. Het mag duidelijk zijn dat de totale bouw een meerjarenproject is. Op het evenement Sail Leiden, eind juli, werd een eerste eiken vlakgang in vorm gebrand. Onder toeziend oog van nieuwsgierig publiek en dat was precies de bedoeling. Want mensen kennis te laten nemen van traditionele houtbouw is een van de doelen van de historische scheepstimmerwerf Klaas Hennepoel, naast het in stand houden van lokale oude vaartuigen, materialen en scheepsbouwtechnieken. Ook kunnen stagiaires - van bijvoorbeeld het Hout- en Meubileringscollege - op de werf de nodige vaardigheden opdoen. 33 Het bouwmateriaal moet de tijd krijgen om op de wind te drogen. Met dit zelf vervaardigde instrument nam De Vos maten de maten van een boeiermodel. De Vos: “Hout is een prachtig duurzaam en circulair bouwmateriaal. Het is eigenlijk de kern van mijn werk om mensen dat besef bij te brengen en enthousiast te maken voor houtbouw!” www.facebook.com/HistorischeScheepstimmerwerfKlaasHennepoel Alexander de Vos: “Mensen enthousiast maken voor houtbouw is de kern.” Foto Laurens van Zijp Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

TESTED IN THE HARSHEST LAB ON THE PLANET From the freezing turmoil of the southern ocean to monsoon rains and equatorial heat, the Volvo Ocean Race puts boats and their crews through the most extreme sailing environments in the world. Working in coordination with the current Volvo Ocean Race, AkzoNobel has tested their new Awlgrip HDT Clearcoat on every race boat in the fleet to ensure durability, color retention and outstanding gloss in even the harshest conditions. Choose Awlgrip HDT – the clearcoat with proven performance, developed for the toughest conditions and available now for your boat. awlgrip.com facebook.com/awlgripfinishes twitter.com/awlgrip All trademarks mentioned are owned by, or licensed to, the AkzoNobel group of companies. © AkzoNobel 2018. Image © Thierry Martinez / team AkzoNobel 9406/0918 instagram.com/awlgripfinishes Bezoek ons in: Hal 7 – Stand 327

Maritieme scholen werken samen De Maritieme Academie Harlingen heeft weer een nieuwe stap gezet in de internationalisering van de school en het onderwijs. In Odessa, Oekraïne, werd op 13 september een Memorandum of Understanding getekend: een samenwerkingsovereenkomst met de National University - Odessa Maritime Academy, het grootste maritieme instituut van Oekraïne. Beide scholen werken al langere tijd samen in het Europese samenwerkingsverband EDINNA. Met deze nieuwe samenwerking zal de band tussen de scholen verder worden verdiept met onder andere trainingen op de moderne binnenvaartsimulator en het opleidingsschip Maxima. Dit heeft als doel om docenten uit Oekraïne bij te scholen in het varen op de grootste waterweg in Oekraïne, de Dnjepr en het varen volgens de nieuwste Europese richtlijnen. www.maritiemeacademieharlingen.nl foto Rens Groenendijk HISWA te water een succes 35 Alom is er lof voor de organisatie van de HISWA te water in Lelystad. De beurs trok 22.563 bezoekers en daarmee werd het aantal van vorig jaar met 812 overtroffen. Daarbij de kanttekening dat de beurs vorig jaar bovendien een dag langer duurde. Exposanten lieten zich positief uit over de nieuwe locatie in Lelystad. “De bezoeker zal niet teleurgesteld naar huis zijn gegaan”, stelt Dennis Hennevanger van Saffier Yachts, met vijf boten aanwezig op de beurs, “deze Hiswa heeft een betere uitstraling dan voorheen en geeft een gevoel van een arena.” Pieter Kok van Rake Rigging, dat onder meer Lancelin touwwerk voert, had een van de pagodetenten als stand. “De tenten op de kade hebben een mooie, open opstelling, direct aan de steigers, waardoor de beurs overzichtelijker wordt.” Die mening is ook Leen Schaap van Schaap Shipcare toegedaan. De Lelystadse ondernemer speelde een ‘thuiswedstrijd’. “Wij konden hier natuurlijk niet wegblijven en hebben belangstelling van een gericht publiek.” Paul Hameeteman van Nova Yachting is heel stellig: “Dit is hoe een botenshow moet zijn. De haven is prachtig ingevuld.” Door de directe ligging aan het Markermeer kon een aantal exposanten proefvaarten aanbieden. Een minpuntje: doordat het nabijgelegen outlet shopping center Bataviastad in het weekend ook veel bezoekers trok, waren de reguliere parkeerplaatsen overvol en moest er zelfs een noodterrein worden opengesteld. Directeur Arjen Rahusen van beursorganisator HMM Exhibitions vindt het fantastisch dat alles wat het beursteam heeft bedacht mooi is samengekomen: “Het klopte gewoon. Ik ben dan ook enorm trots dat we deze eerste editie in Lelystad het concept goed hebben kunnen neerzetten. De feedback van zowel exposanten als bezoekers bevestigt ons in de keuze voor de Bataviahaven.” Tijdens de 35ste editie van de HISWA te water waren bijna 300 nieuwe boten te zien, 17,5% meer dan vorig jaar in Amsterdam. Tijdens de beurs werden reeds een aantal boten verkocht, zoals een motorjacht van De Boarnstream. Ook de 36ste editie van de HISWA te water vindt plaats in Lelystad, van 4 t/m 8 september 2019. www.hiswatewater.nl RCD II In het vorige nummer stond een bericht over de emissie-tool op de site van de Vereniging Importeurs Verbrandingsmotoren (VIV). De daarin vermelde zin: ‘De RCD II geldt voor de binnenwateren; voor zeegaande pleziervaartuigen gelden de IMO Tier eisen’ klopt niet volgens Hein Bloemers, senior executive bij ECB Nederland. Hij meldt: “RCD maakt geen onderscheid in vaargebied waar het om emissie-eisen gaat. Alle pleziervaartuigen (tot 24 m romplengte) dienen aan RCD II te voldoen. Ook die (uitsluitend) op zee varen. IMO-eisen zijn bedoeld voor commerciële zeevaart.” Waarvan akte. www.verbrandingsmotor.nl/emissietool kort nieuws Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

1000 pk voor 1000 redenen INTERNATIONAL MARINE CERTIFICATION INSTITUTE Put your trust in IMCI‘s experience and expertise... more than 2600 companies worldwide have! IMCI Rue Abbé Cuypers 3 1040 Brussels (BE) Phone: +32 2 741 68 36 Fax: +32 2 741 24 18 info@imci.org www.imci.org Onze krachtigste motor tot nu toe, de Volvo Penta D13-1000, opent een wereld vol mogelijkheden. In combinatie met het Volvo Penta IPS 1350 aandrijfsysteem, verhoogt het uw vaarbereik en comfort. Dit is maar een van de duizend Het complete assortiment gasveren en toebehoren in staal, RVS 304 en 316. redenenen om een dubbele, drievoudige of viervoudige installatie te installeren in uw jacht. Meer informatie op: www.volvopenta.com Protempo BV D13-IPS1350 Postbus 21, 6500 AA Nijmegen, Nederland T +31(0)24 371 17 11 | F +31(0)24 371 17 00 info@protempo.nl | www.protempo.nl

kort nieuws Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018 Airco voor sportboten Onder de naam Breeze hebben Webasto Thermo & Comfort North America en Volvo Penta in Amerika een airconditioning ontwikkeld voor toepassing in open boten met hekaandrijving. Verwarming is optie. Het modulaire systeem is zo ontworpen dat het wordt aangedreven door de motor. De componenten kunnen pasklaar aan bestaande motorinstallaties worden toegevoegd. Volvo Penta levert een aangepaste dynamo en montagebeugel en Webasto draagt vier componenten aan: een zeewaterpomp, compressor, condensor en verdamper. Plus bediening op het dashboard. Het systeem werkt op 12 Volt. De Webasto Breeze biedt de watersporter extra comfort: verkoeling tijdens zomerhitte en dankzij de verwarming kan het seizoen worden verlengd. De DCI in andere handen Het Dutch Certification Institute (DCI) van Franke Hoekstra is in andere handen overgegaan. Hoekstra is met pensioen en Roel Bijlsma, senior marine surveyor, heeft hem opgevolgd als managing director. Nieuwe algemeen directeur is Ynte de Hoop, die mede verantwoordelijk is voor de marketing en communicatie. Bijlsma, die keuringen blijft uitvoeren, en De Hoop zijn ieder voor 50 procent aandeelhouder in DCI. Alie Dijk is benoemd tot hoofd Certificering. DCI zet met ongewijzigde accreditatie van de Raad voor Accreditatie de certificeringen en streeft onverminderd hoge kwaliteit na. Het adres blijft: Nipkowweg 9, 8501 XH Joure. www.dciworldwide.eu Kuiper Verzekeringen breidt uit Kuiper Verzekeringen te Heerenveen, specialist in watersportverzekeringen, heeft 1 oktober de verzekeringsportefeuille overgenomen van Menno van der Schuit Verzekeringen te Sneek. Directeur Jacco Kuiper is verheugd met de overname: “De overname past zeer goed in ons beleid om een gestage en gezonde groei te realiseren. Wij kennen Menno al heel lang en weten precies wat we aan boord halen. Menno treedt tijdelijk bij ons in dienst om de overvoer zorgvuldig te begeleiden. Dat is mooi en dat typeert hem.” Menno van der Schuit heeft als werknemer van Kuiper Verzekeringen in de periode 1981-1995 een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling en verkoop van pleziervaartuigenverzekeringen. Ook was hij adviseur voor watersportbedrijven. Na deze periode is hij voor zichzelf begonnen en heeft hij onder andere labels als bootverzekeringen.nl en watersportdesk.nl in de markt gezet. De portefeuille die Kuiper van Van der Schuit overneemt, bestaat voornamelijk uit pleziervaartuigen. www.kuiperverzekeringen.nl 37 eerste grote botenbouwer die het systeem gebruikt is Four Winns. www.webasto.com

Anton van den Bos bij een Elling E6: “We willen de modernste technieken Tekst en foto’s Rens Groenendijk toepassen”. Brand snel te boven Snel herstel Elling Shipbuilding na brand in 2016 Conservatief met moderne inslag Na twintig jaar aan de weg te hebben getimmerd met de polyester motorjachten Elling E3 en E4 kwam in 2016 dan eindelijk de Elling E6, het twintig meter lange vlaggenschip van Elling Shipbuilding uit Aalst. “Drie modellen, daar blijft het voorlopig bij”, zegt werfdirecteur Anton van den Bos resoluut. Hij wil niet conservatief genoemd worden, want de werf bedenkt keer op keer baanbrekende technische innovaties. Een grote brand in 2016 was een zware tegenslag, maar dankzij gemotiveerd personeel kwam de zaak weer snel op de rit. De ontwikkeling van Elling is begin jaren 90 van de vorige eeuw in gang gezet door Jan van der Pas, directeur marketing van design bureau Cor D. Rover, toen nog een watersporter die ontevreden was over het marktaanbod van motorjachten. Ontwerpers Frank Mulder en Cor de Rover ontwierpen het exterieur en de Britse jachtdesigner Ken Freivokh het interieur. Van den Bos werkte destijds bij AkzoNobel, de producent van onder meer Twaron, een ijzersterke synthetische vezel, waarvoor hij nieuwe toepassingen moest zoeken. Hij kwam regelmatig bij Neptune Marine Shipbuilding over de vloer, een bedrijf dat al sinds het begin van de jaren zeventig pionierde met de bouw van glasvezelversterkte polyester boten. Van den Bos werd directeur van Elling en het is daarom niet vreemd dat ‘zijn’ Twaron wordt toegepast in een speciaal laminaat voor de romp van alle modellen. De matten glasvezel met daartussen gesprayde lagen met korte glasvezels, worden aan de binnenzijde versterkt met twee lagen ijzersterk Twaronweefsel, met de hand opgebracht. De romp kan daardoor een aanvaring met bijvoorbeeld een in het water drijvende container weerstaan. Bovendien is Twaron geluiddempend. Twaron kan niet worden geknipt of gesneden, zo sterk is het, de benodigde stukken worden op maat gemaakt met een diamant-slijptol. Dat de Elling Shipbuilding anno 2018 floreert is een regelrecht wonder. Anton van den Bos herinnert zich 16 december 2016 als de dag van gisteren. “Ik werd ’s avonds thuis in Velp gebeld met de boodschap dat er brand was. Sneller dan de brandweer reed ik naar Aalst, waar een grote brand woedde op de werf. Een drama, het ergste wat een jachtbouwer kan overkomen. Het frustrerende is dat de oorzaak niet achterhaald kon worden. We voldeden aan alle veiligheidsregels, van vlamdovende prullenbakken tot aparte opslag buiten van gevaarlijke stoffen, het vuil werd iedere avond opgeruimd.” De volgende dag kon de balans worden opgemaakt. In de twee afgebrande afbouwloodsen stonden vijf E4 motorjachten in verschillende stadia van afbouw, waarvan er één zelfs gereed stond om naar Boot Düsseldorf te worden over overgebracht. “Er was helemaal niets van over, vreselijk triest. En het ging juist heel goed, we hadden het verschrikkelijk druk”, aldus Van den Bos. “Gelukkig was de loods met mallen gespaard gebleven. De motivatie van het personeel was onvoorstelbaar groot. We waren binnen drie maanden weer volop in productie.” De herbouw van de loodsen is voor volgend jaar gepland. Tot die tijd worden Elling E4’s afgetimmerd in Hardinxveld-Giessendam, de E6 in Aalst. Van den Bos: “We nemen de tijd omdat we ondanks dat de boel verzekerd was, een flink verlies hebben geleden, want de productie viel natuurlijk weg. Bovendien willen we de nieuwbouw optimaal inrichten voor de productie, met de ervaringen die we de afgelopen jaren met seriebouw hebben opgedaan, dat vergt een enorm goede voorbereiding.” 39 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Elling presenteert zich op een groot aantal (internationale) bootshows, hier met een E4 en E6 op de HISWA te water in Lelystad. zeer enthousiast publiek die ons enorme kansen bieden.” Brexit Op de 10-daagse Southampton Boat Show, medio september, waar Van den Bos al ruim 20 jaar aan deelneemt, waren een Elling E4 en E6 te zien. “Je merkt dat de Britten door de naderende Brexit afwachtend zijn. Voorheen verkochten we altijd wel een paar boten naar aanleiding van deze show, maar nu niet. Er komen in ieder geval de komende maanden wel wat potentiële klanten naar aanleiding van de beurspresentatie naar Nederland over om proef te varen.” Het begin: de E3 40 In 1997 kwam de 13,8 meter lange polyester Elling E3 op de markt. In 2006 werd de ruim een meter langere E4 (14,9 m) gepresenteerd. Omdat klanten maar bleven vragen om een nog groter schip is in mei 2015 de 19,8 meter lange E6 aan het programma toegevoegd. Elling heeft momenteel met 45 personeelsleden capaciteit om vier E6-jachten per jaar te leveren. De zesde E6 wordt inmiddels gebouwd. “De E6 is bijna perfect, op smaak van de klant passen we de schepen aan, het zijn semi-custom built schepen.” De verkoop van de E4 loopt ondertussen nog steeds goed door. Inmiddels varen er 276 Ellings E3 en E4 rond. Wereldreiziger Van den Bos reist heel wat af om de Ellings aan de man te brengen. Zo is hij net terug van een weekend Baltimore, waar een ‘Trawler-Fest’ werd gehouden. Ondanks dat hij zijn 60ste verjaardag vierde, wilde hij toch in Amerika present zijn. “Ik kon bijna niet anders, die mensen zijn daar zó enthousiast. Er lag een Elling E4, die we vorig jaar hadden afgeleverd aan echte watersportliefhebbers. Die mensen vinden het fantastisch om bezoekers alles over hun boot te vertellen. Omdat een E4 sneller vaart dan een gemiddeld trawlerjacht, hebben we de boot als High Performance Trawler gepresenteerd. Het zijn dit soort kleine boat shows met een Elling was met een E6 en E4 present op de HISWA te water, dit jaar in Lelystad. De Duitse markt is het belangrijkst voor Elling en ook worden heel wat boten verkocht aan Russen. Vorige maand was Van den Bos voor het eerst op de St. Petersburg International Boat Show, waar een E6 ter bezichtiging lag. In oktober is hij voorts te vinden op botenbeurzen in Montenegro, Moskou en Hamburg. Van den Bos verwacht veel van de presentatie van een Elling E6 eind oktober op de Fort Lauderdale International Boat Show. “Dat is een bijna perfect schip voor de Amerikaanse markt. Het is groot, heeft enorm veel binnenruimte en is bovendien een van de veiligste boten in haar klasse. We kunnen de concurrentie goed aan met Amerikaanse schepen, die vrijwel allemaal in China worden gebouwd. De Amerikaanse kopers zijn graag bereid om de boot daar aan het publiek te laten zien.” Bij het ter perse gaan van dit artikel was de E6 aan boord van een vrachtschip van Sevenstar Yacht Transport onderweg naar Palm Beach, om van daaruit overgevaren te worden naar de 75 kilometer verderop gelegen beurs. Moderne technologie De strategie van Van den Bos is het steeds verder verbeteren van de bestaande modellen en het toepassen van de modernste technologie. “Zo zijn we overgeschakeld op het gebruik van lithium-ion batterijen. Die zijn in aanschaf acht keer duurder dan conventionele accu’s, maar uiteindelijk In de afbouwloods ligt een vrijwel voltooide E6, waar nog een vaste zonneluifel op wordt gemonteerd voordat het schip op transport naar de Verenigde Staten gaat. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

De E6 heeft standaard een noodmotor die een klapschroef aandrijft. De meeste eigenaren van een E4 kiezen ook voor zo’n extra veiligheid. De inbouw van een uitgebreid elektrisch systeem van WhisperPower, waar een fors aantal li-ion batterijen aan wordt gekoppeld. goedkoper. Ellings worden nu standaard uitgerust met een systeem dat samen met WhisperPower is ontwikkeld.” Het systeem van WhisperPower bestaat uit een 14 kVA AC PowerCube sine-wave omvormer, die dienst doet als stille ‘generator’. De AC PowerCube van wordt aangesloten op een lichtgewicht li-ion accubank en een 3-cilinder Genverter generator met een DC laadsysteem, bestaande uit 2 DC PowerCubes. Het systeem kan wereldwijd worden ingeplugd, onafhankelijk van het voltage of de frequentie. Van den Bos licht toe: “Als je een elektrisch apparaat gebruikt, een kookplaat of vaatwasser, komt de daarvoor benodigde stroom uit de li-ion batterijen. Die worden opgeladen door de dynamo van de hoofdmotor, of laden op via walstroom of Technische specificaties E6 Lengte o.a.: Breedte: Doorvaarthoogte: Diepgang: Voortstuwing: 19,80 m. 5,35 m. 4,00 m. 1,25 m. Volvo Penta D13 6-cilinder 900 pk (670 kW) diesel (max. snelheid 18 knopen) Hulpmotor: Volvo Penta D2 4-cilinder 75 pk (55 kW) diesel (max. snelheid 7 knopen) zonnecellen. Als er nog 20 procent lading in de batterijen is, springt automatisch de kleine generator aan om de batterijen weer op te laden. Dat is een heel andere benadering dan vroeger, dan sprong altijd de generator aan als er een stroomverbruiker werd aangezet.” “We zijn conservatief als het de modellen aangaat, maar we willen de modernste technieken toepassen. Elling was bijvoorbeeld de eerste die led-lampen voor de verlichting aan boord toepaste. En ook met de li-ion batterijen lopen we nu voorop.” Noodmotor Op de E6 is een lichte noodmotor standaard, zoals een 27 pk Yanmar of Volvo Penta, die een klapschroef aandrijft en een eigen roer heeft. Op de E4 is het een vrijwel altijd aangeschafte optie. Van den Bos: “Mensen denken wel dat als ze een schip met twee hoofdmotoren hebben, ze altijd op een van de motoren verder kunnen varen in geval van een storing. Maar dat is helemaal niet veilig als de oorzaak bijvoorbeeld vervuilde brandstof is, want dan doet de andere motor het ook niet meer. Onze noodmotor, waarmee een schip een snelheid van zes knopen kan halen, heeft een aparte brandstoftank. Het is een echte backup. De volgende stap is dat de noodmotor ook elektrisch wordt aangedreven. Of dat gaat gebeuren hangt vooral af van de vraag of li-ion batterijen goedkoper zullen worden.” www.elling-yachting.com Van den Bos wil met de 20 meter lange Elling E6 de concurrentie aan met Amerikaanse botenbouwers. Foto Elling Shipbuilding 41 Prototype stabiliser DMS Holland Elling Shipbuilding gaat nu een Elling E4 uitrusten met het prototype van een nieuw stabilisatiesysteem dat DMS Holland heeft ontwikkeld: de AntiRoll All-In-One. “Het unieke is dat dit systeem voor drie vaarcondities geschikt is: stilliggend, langzaam- en snelvarend, precies de gebieden waarin Elling opereert”, aldus Van den Bos. “Dat is uniek, zo’n systeem bestaat eigenlijk nog niet. Als werf staan wij erachter, het is een prachtig systeem, het zit technisch goed in elkaar, maar de klant moet uiteindelijk beslissen over de aanschaf. De prijsstelling is nog onbekend. Als het betaalbaar is, heb ik 250 klanten voor ze”, grapt Van den Bos. Van den Bos doelt daarmee op de mogelijkheid om het nieuwe stabilisatiesyteem ook op bestaande schepen te monteren. “Het systeem werkt elektrisch en dat is voor de E4 een groot voordeel, want daar zit geen hydraulieksysteem op.” Gemonteerd op een deel van het zwemplateau en de spiegel van een E4 zal DMS de AntiRoll All-In-One presenteren op de komende METSTRADE, die van 13-15 november wordt gehouden in de Amsterdamse RAI. Lees verder op pagina 43 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

DE VRIJHEID OM JE EIGEN KOERS TE VAREN Powered by Mastervolt Mee met de meute. Dat kan altijd nog. Je wilt vrij zijn. Onafhankelijk. Met de elektrische componenten en systemen van Mastervolt kan dat. Neem bijvoorbeeld de Mastervolt MLI Ultra 24/5000. Een lithium ion accu uit de buitencategorie. Razendsnel te laden. Licht, compact en… heel slim dankzij MasterBus. Daarmee communiceert de accu met allerlei andere apparaten aan boord. En met de waterdichte systeemmonitor EasyView 5 volg je nauwgezet alle prestaties. WWW.MASTERVOLT.NL

Vervolg van pagina 41 Elling Shipbuilding uit Aalst gaat een prototype van een nieuw stabilisatiesysteem van DMS Holland beproeven, de AntiRoll All-InOne stabiliser. De werf helpt ook met het maken van een display, bestaande uit een deel van de spiegel van een Elling E4, waarop het systeem op ware schaal gepresenteerd kan worden op de METSTRADE vakbeurs, die van 13-15 november wordt gehouden in de Amsterdamse RAI. DMS Holland: alles-in-één stabiliser Een stabilisatiesysteem dat het in alle omstandigheden doet, bij alle snelheden en ook als de boot stilligt, bestaat volgens DMS Holland nog niet. “Op zich is het niets nieuws, de door door ons gebruikte technieken om te stabiliseren bestaan al lang.”, zegt Arnold van Aken, de ‘uitvinder’ en technische man van DMS Holland. “Alleen heeft nog niemand de stabilisatiesystemen voor zero speed, langzaam en snel varen gecombineerd.” Prijstechnisch zal het systeem op hetzelfde niveau liggen als van concurrenten. “Maar wij leveren meer mogelijkheden in één systeem”, benadrukt Patrick Noor, verantwoordelijk voor de sales en marketing bij DMS Holland. “En bovendien kan de All-In-One worden gebruikt als trimtab.” Oude bekenden Van Aken en Noor kennen elkaar al langer, in een andere verstandhouding: directeur/ sales werknemer bij de Nederlandse vestiging van een grote fabrikant van stabilisatoren. Met een tussenpoos van enkele jaren verlieten ze dit bedrijf en toen techneut Van Aken een stabilisator ontwikkelde op basis van de beweging van de vinnen van een walvis, liepen ze elkaar in 2012 weer tegen het lijf. “We hebben altijd goed samengewerkt, op basis van wederzijds vertrouwen. Daarom durfden we het zonder aarzeling aan een bedrijf op te richten, waarin we een gelijkwaardige positie hebben: ik doe de techniek en ontwikkeling en Patrick de marketing en sales”, vertelt Van Aken, die afgezien van windsurfen in zijn jonge jaren niet zozeer een watersporter is. “Ik word altijd direct zeeziek als ik ga varen”, bekent hij. “Maar als technicus ben ik gefascineerd door de techniek die nodig is om te varen. Iets ontwikkelen, waardoor een schip stabiel door het water kan gaan, dat geeft mij een kick.” Van Aken is, zoals hij zelf zegt, de lange weg gegaan in zijn technische opleiding. Begonnen met MTS elektrotechniek, HTS, Technische Universiteit en later bedrijfskunde op Nijenrode in het weekend en de avonduren. Noor heeft ook een technische achtergrond, HTS elektronica. Hij was jarenlang onderhoudsmonteur van een Lockheed Orion patrouillevliegtuig van de Koninklijke Marine en heeft wel een warme band met watersport. “Ik huurde altijd boten, ik wilde daar iets in doen, dat leek me superleuk. Ik ben dus wel technisch, maar als ik eerlijk ben, niet zo handig. Daarom hebben we de taken verdeeld.” MagnusMaster succes In de vijf jaar dat DMS Holland bestaat, heeft rasverkoper Noor vrijwel alle jachtwerven in Nederland wel bezocht. Met succes, want de MagnusMaster is opr meer dan 125 motorjachten gemonteerd; botenbouwers in heel het land lopen ermee weg. Het systeem is bedoeld voor langzaam varende schepen tot circa 30 meter lengte. Bij grotere schepen worden er zelfs wel vier MagnusMasters gemonteerd. AntiRoll Van Aken heeft een jaar lang gerekend en geschetst om een dubbelassige vinstabilisator te ontwikkelen voor superjachten, de AntiRoll. Het idee heeft hij gepatenteerd. Wim van der Valk Shipyard heeft op de Santa Maria T, een trawlerjacht van 37 meter, in 2013 als eerste een AntiRoll-systeem gemonteerd. Na het verhelpen van wat kinderziektes werkt het systeem volgens Noor perfect en is klaar om verder ‘uitgerold’ te worden. “We vertellen belangstellenden wel altijd direct dat ons systeem het duurste is op de markt, www.dmsholland.com METSTRADE stand 12.915 en de Holland Room maar wel het beste.” De AntiRoll vormt de basis voor de Allin-One, want de werking is gebaseerd op hetzelfde principe. Als het jacht stilligt, maken de vinnen een klappende beweging. Bij kruissnelheid roteren de vinnen zoals traditionele vinnen, maar door de ‘high aspect’ vorm hebben ze minder weerstand. Bij hogere snelheden klappen de vinnen achter de spiegel en kunnen worden gebruikt om zowel te trimmen als dempen van het rollen en deinen. DMS Holland heeft twee keer een nominatie gekregen voor de designwedstrijd van METSTRADE, de Dame Award. Dit jaar dingt het bedrijf met de All-In-One opnieuw mee. 43 Patrick Noor (links) en Arnold van Aken. Foto Rens Groenendijk Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

VARIOBOND VARIOPOX 2K in 1 doos of koker VARIOBOND EN VARIOPOX Onze producten Variopox en Variobond leveren wij nu in nieuwe omverpakkingen. De basis en verharder blijven hierdoor bij elkaar. Na gebruik kunt u de blikken weer netjes samen opbergen. Opgeruimd staat netjes en is veiliger! Ook de Variobond Mahonie en Variopox Finishing plamuur leveren wij in een nieuwe koker. Deze nieuw ontworpen koker bestaat uit twee compartimenten achter elkaar geplaatst. Hierdoor is de doseerbaarheid verbeterd en is het mogelijk met een mengtuitje te verwerken. Voor toepassingen waar meer flexibiliteit gewenst is in de lijmverbinding hebben wij Variobond Flex ontwikkeld. Variobond Flex is onder andere geschikt voor het verlijmen van kiel/romp verbindingen en het verlijmen van (massief) houten onderdelen waar beweging niet is uit te sluiten. Variobond Flex is leverbaar in een set van 1500 gram, verpakt in een doosje. VERNIEUWD Voor meer informatie zie: www.doublecoat.nl.

De romp van de 23 meter chase boat, een ontwerp van Hoek Design, krijgt vorm. De opdrachtgever stelde hoge eisen aan kwaliteit en strakheid van het casco. Smeding Jachtservice bouwt 23 meter aluminium casco onder Lloyd’s 45 Door Laurens van Zijp ‘Een grensverleggend project’ Smeding Jachtservice in Dronryp is gegroeid, zowel in letterlijke als figuurlijke zin. De hallen zijn vergroot en kwaliteit van het werk en de omvang van de projecten zijn op een hoger plan gekomen. De recente bouw van een 23 meter aluminium casco onder Lloyd’s keur is een recent hoogtepunt. In 2016 breidde Smeding Jachtservice in Dronryp fors uit. Er werd een opslagloods bij gebouwd en de bestaande productiefaciliteit groeide van 300 naar 900 vierkante meter. Dat is inclusief een aparte hal voor aluminiumbouw. “We moesten wel uitbreiden”, zegt Hugo Smeding, die samen met broer Geert het bedrijf leidt, “want we kregen grotere opdrachten. Wij hebben een goede naam opgebouwd in de bouw van stalen casco’s, maar kregen ook steeds meer aanvragen voor de bouw van aluminium casco’s. Om aan deze vraag te kunnen voldoen is het noodzakelijk dat we gescheiden productiefaciliteiten hebben voor het bouwen in staal en aluminium. Hier hebben we dus onze uitbreiding in 2016 op ingericht.” Chase boat Na de schaalvergroting haalde Smeding prompt de grootste order tot dan toe binnen: het casco van een 23 meter aluminium chase boat, dat bovendien onder Lloyd’s keur gebouwd moest worden voor Claasen Shipyards in Zaandam. Het bracht het bedrijf op een hoger plan. Hugo Smeding: “Bouwen onder Lloyd’s keur was nieuw voor ons, tot dusver bouwden we onder CE, maar de eisen van Lloyd’s zijn een stuk zwaarder.” De chaseboat is ontworpen door Hoek Design. Ook engineering Smeding Jachtservice voert behalve cascobouw ook de engineering van de bouwpakketten uit. Dat gebeurde ook voor deze order. Smeding: “Het 3D ontwerp en het constructieplan zijn aangeleverd door Claasen, de engineering van het bouwpakket is door ons gedaan.” Hij vervolgt: “Bouwen onder Lloyd’s is complexer dan onder CE. Alles is gericht op strikte kwaliteitsbewaking. Lloyd’s hanteert eigen eisen. Daarnaast moesten wij als bedrijf, met inbegrip van onze lassers gecertificeerd worden. Om dit goed te regelen hebben we Weldmij uit Drachten in de arm genomen, zij hebben uitgezocht welke type lascertificaten Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

benodigd waren om alle type lassen voor dit specifieke casco af te dekken en vervolgens zijn deze lasproeven dus bij de lassers afgenomen. Het was verstandig om hierbij een deskundige partij als Weldmij in de arm te nemen, temeer omdat de certificaten halfjaarlijks verlengd moeten worden en het is prettig dat zij dit voor ons uit handen nemen”. Lloyd’s controleert Met kranen wordt de romp gekanteld. Tijdens de cascobouw zijn er door Lloyd’s meerdere controles uitgevoerd, waarbij onder andere de kwaliteit van het laswerk beoordeeld is door het beoordelen van diverse röntgenfoto’s die van het laswerk genomen zijn. Ook is al het laswerk visueel gecontroleerd. Daarnaast dienen alle materialen van zowel het snijpakket als het profielmateriaal met Lloyd’s 3.2 certificaat geleverd te worden en de herleidbaarheid van deze certificaten naar het materiaal moet aantoonbaar gemaakt worden aan Lloyd’s. Het casco is ook op strakheid en kwaliteit naar tevredenheid afgenomen door de opdrachtgever Claasen Shipyards. 46 In totaal was Smeding negen maanden bezig met de bouw van de chase boat; eerst 3,5 maanden engineering van het bouwpakket en vervolgens 5,5 maanden cascobouw. Het snijpakket kwam in twee fases binnen, om de materiaalvoorraad niet te groot te laten worden. Op weg naar Zaandam voor de afbouw. Op een botenkar gaat het schip richting Van Harinxmakanaal. Smeding: “Projecten worden steeds groter en complexer. Dat vraagt dus meer bouwuren en doorlooptijden zijn vaak te kort om deze grote projecten zelf compleet uit te voeren. We hebben een goede samenwerking met collega-cascobouwers, waaronder Jachtbouw Folmer in Rijs.” Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Er wordt alweer gewerkt aan volgende orders: twee Boarnstream-casco’s in staal. Eind juli werd het 23 meter casco klaar gemaakt voor transport. Daar kwamen een kort stuk transport over de weg en een kraan aan te pas, want Smeding zit niet aan vaarwater. Nadat het schip te water was gegaan in het nabij gelegen Van Harinxmakanaal werd het als duwcombinatie naar Zaandam gevaren voor verdere afbouw. “Het was een grensverleggend project”, blikt Smeding tevreden terug, “We hebben laten zien dat we aluminium casco’s van hoge kwaliteit onder keur kunnen bouwen.” Momenteel zijn twee stalen casco’s van een 14 en 13 meter Boarnstream en een aluminium opbouw van een 15 meter motorjacht in aanbouw. Verder staan er diverse opdrachten voor cascobouw op stapel en heeft Smeding nog ijzers in het vuur. www.smedingjachtservice.nl Chase boat voor superzeiljacht De chase boat waarvan Smeding het casco bouwde is een concept van Hoek Design Naval Architects uit Edam, behorend bij een door het bureau ontworpen superzeiljacht. Het schip dient voor het vervoer van passagiers van en naar het moederschip. De afwerking, styling, details en technische installatie zijn op het niveau van een superjacht. Het grote zwemplatform van Hydromar is speciaal ingericht voor duikers, met uitklapbare treden om gemakkelijk in en uit het water te komen. De chase boat beschikt over drie hutten voor extra bemanning of gasten. Voor bevoorrading van het moederschip heeft de boot vier extra brandstoftanks met een inhoud van in totaal 9200 liter, een tank met 200 liter smeerolie en vriezers voor proviand. Twee Scania DI13 093M diesels van elk 925 pk zorgen voor een topsnelheid van 25 knopen. Afmetingen: lengte 23,00 m., breedte 6,65 m., diepgang 1,10 m. Een Seakeeper Gyro in de machinekamer zorgt voor de stabilisatie. De afbouw gebeurt bij Claasen Shipyards. Het is het 27ste project dat Hoek Design en Claasen samen uitvoeren. www.claasenshipyards.com www.hoekdesign.com Geert (links) en Hugo Smeding: “De projecten worden steeds groter en complexer.” Foto Laurens van Zijp 47 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

100% ELEKTRISCH OF 100% DIESEL MODULAIRE CONSTRUCTIE GERINGE DIEPGANG 10 METER LANGE ALUMINIUM BOOT MET STOERE PROFESSIONELE KENMERKEN De semi-professionele boot kan zowel voor beroepsmatige als recreatieve toepassingen worden ingezet, waarbij de laadvloer ruimte biedt voor multifunctionele toepassingen. De Load Master is getekend door Willem Nieland Design. BASIS CONCEPT MET MODULES De basis uitvoering is een standaard concept waarbij modulaire opties mogelijk zijn. LOAD MASTER BOATS WWW.LOAD-MASTER.NL INFO@LOAD-MASTER.NL +31(0) 745600

Het voormalig koninklijk jacht Piet Hein zal gebruik kunnen maken van de overgangsbepaling ‘geen klaarblijkelijk gevaar’. Foto Rens Groenendijk Het binnenvaartcertificaat is met ingang van 1 januari 2019 verplicht voor pleziervaartuigen van 20 meter of langer of waarvan het product van de lengte, breedte en diepgang meer dan 100 kubieke meter bedraagt, en álle drijvende werktuigen ongeacht de lengte. De aanvraag voor het certificaat moet uiterlijk 1 november 2018 bij een keuringsinstantie of klassenbureau ingediend zijn. Mis de boot niet Voor drijvende werktuigen en pleziervaartuigen in de vaart vóór 2009, kan tot 30 december 2018 gebruik worden gemaakt van de overgangsbepaling ‘geen klaarblijkelijk gevaar’. Bij het onderzoek tot certificeren voor deze schepen is het uitgangspunt: een pleziervaartuig of drijvend werktuig dat al vóór 2009 in de vaart was, zal na dat jaar niet ineens een gevaar zijn. Om vast te stellen of er echt geen sprake is van klaarblijkelijk gevaar moet een expert van een door de ILT aangewezen keuringsinstantie of klassenbureau het schip inspecteren. De aanvraag voor het certificaat van onderzoek (CVO) moet uiterlijk 1 november 2018 bij een keuringsinstantie of klassenbureau ingediend zijn. Deze zullen dan nog volgens de overgangsbepalingen worden beoordeeld, ook wanneer de inspectie na 1 januari wordt uitgevoerd. Het betreffende schip moet bij aanvraag dan wel in een zodanige toestand zijn dat de inspectie meteen zou kunnen worden uitgevoerd. Het heeft dus geen zin om een gedeeltelijk afgebouwd of nog te verbouwen schip voor de inspectie onder het overgangsregime aan te melden. Schepen die na 1 november worden aangemeld, zullen vrijwel zeker niet op tijd kunnen worden gecertificeerd en vanaf 30-12-2018 aan de nieuwe eisen moeten voldoen. Een toets op de nieuwe eisen is een stuk zwaarder dan alleen een toets op klaarblijkelijk gevaar. Inmiddels zijn de ES-TRIN 2017 eisen gepubliceerd, deze vervangen de oude eisen in de Europese richtlijn voor de binnenvaart 2006/87/EG. De nieuwe eisen worden voor Nederland van kracht op 7 oktober 2018. De nieuwe eisen van de Europese standaard tot vaststelling van de technische voorschriften voor binnenschepen zijn via www.cesni.eu te downloaden. Inmiddels zijn er al twee correcties op de ES-TRIN gepubliceerd: een wijziging met betrekking tot de leidraad voor personen met verminderde mobiliteit aan boord van passagiersschepen en een aanpassing op de overgangsbepalingen in artikel 3.03. Wel is er nu ook een zeer uitgebreide toelichting op de ES-TRIN gepubliceerd van 20 pagina’s, die kan worden gedownload via dezelfde website. De eisen voor drijvende werktuigen zijn te downloaden via https://zoek.officielebekendmakingen.nl, door het intikken van de zoekterm ‘drijvende werktuigen’. In dit verband wordt opgemerkt dat de eisen voor kleine drijvende werktuigen onlangs zijn versoepeld. Flyer Van de website van de Inspectie Leefomgeving en Transport staat, www.ilent.nl, kan een informatieve flyer (‘Mis de boot niet’) worden gedownload. De link komt naar voren komen na het intikken van de zoekactie ‘binnenvaartcertificaat’. 49 TE KOOP: 100 METER KADE Interesse? • aan doorgaand open water • plus 25.000m2 • in het midden van het land verhard industrieterrein Meer informatie? Tel: +31 6 54 98 76 54 verenigingsnieuws Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Het zál maar gebeuren... Vaar op zeker Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 www.kuiperverzekeringen.nl

Ondernemers moeten steeds meer moeite doen om geschikt personeel te vinden én om de medewerkers die ze hebben, aan boord te houden. Het programma ‘Duurzame Inzetbaarheid’, dat vorig jaar mede door Koninklijke Metaalunie in werking is gezet, loopt bijna ten einde. Ook enkele wat grotere jachtwerven uit de NJI-gelederen namen er tot tevredenheid aan deel. Duurzame inzetbaarheid, ook in de jachtbouw MKB-Nederland had samen met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in 2015 een programma van vier jaar opgezet rondom het thema duurzame inzetbaarheid. De laatste fase van twee jaar, waar ook de Metaalunie bij betrokken was, zal 21 november worden afgesloten tijdens een bijeenkomst in het kader van de Week van de Ondernemer in Rotterdam. Doel van het programma was het verbeteren van kennisontwikkeling en inzetbaarheid van medewerkers. Dit tegen het licht van de ontwikkelingen in de arbeidsmarkt, in het bijzonder de metaalbranche, om gezamenlijk effectiever te kunnen blijven ondernemen. Het verbeteren van de leercultuur in het midden- en kleinbedrijf vormt hierbij een cruciale factor. Vraagstukken als arbeidstekorten, vergrijzing, snelle technologische ontwikkelingen, op peil houden van kennis- en vaardigheidsniveau en veiligheid, bezorgen menige ondernemer hoofdbrekers. In het programma werd ingegaan op de vraag hoe om te gaan met dit soort veranderingen, en ook welke tools er zijn om voor alle medewerkers een veilige, motiverende en plezierige werkomgeving te creëren. Het bedrijf kan zich hierdoor blijven ontwikkelen en alle medewerkers zo optimaal mogelijk inzetten. De uitvoering van het programma ‘Duurzame Inzetbaarheid’ was in handen van een ontwikkelgroep onder leiding van opleidingsmanager Wim Overeem van Metaalunie/Fedecom. Ook enkele wat grotere leden uit de jachtbouwindustrie namen aan het intensieve programma deel, waarin de NJI een betekenisvolle rol wilde spelen voor zijn leden. Ielse Lohuis, management consultant van stichting PKM (adviesbureau voor de metaal- en technische sector), heeft meegewerkt aan het opstellen van het programma. Ook verzorgde zij twee van de vijf workshops die aan de 40 deelnemende bedrijven werd aangeboden. “De grote arbeidstekorten in de techniek en maakindustrie zijn zorgelijk en structureel”, aldus Ielse Lohuis. “Er zijn steeds meer mkb-maakbedrijven die praktische problemen ondervinden met de werving, de inzet en vitaliteit van hun personeel of het effectief samenwerken van verschillende generaties medewerkers. Ze zijn dus op zoek naar passende oplossingen.” “Duurzame inzetbaarheid biedt met name heldere kaders die nodig zijn voor mensen om goed te functioneren en hoe je ze daar als werkgever mee moet helpen. Dat houdt niet op met een gevulde gereedschapskist en elke week een schone bedrijfssweater”, aldus branchemanager Gerwin Klok van de NJI. “Het programma Duurzame Inzetbaarheid reikt daar de tools voor aan, ook binnen de jachtbouwindustrie, om efficiënt, veilig en duurzaam te werken. Zodat een werknemer van 55 nog een rug heeft die recht staat. Dat soort dingen.” “Als branchemanager zie ik regelmatig bedrijven waar het onderwerp nog te veel een ondergesneeuwd kindje is”, aldus Klok. “Dat zijn mensen van de praktijk waar een cultuur heerst van ’gas erop-niet zeikenmaar buffelen’ en ‘wees maar blij dat je werk hebt’. Maar onder druk van de krapte aan vakmensen in de huidige arbeidsmarkt zijn met name dergelijke bedrijven gedwongen meer stil te staan bij hoe dat werken dan is ingericht.” Werkomgeving Bij de werving van nieuwe medewerkers moet een bedrijf laten zien dat het een interessante werkomgeving heeft. Maar ook moeten oudere werknemers veilig en gezond aan het werk kunnen blijven nu de AOW-leeftijd hoger ligt. Het zijn nogal wat zaken waar een ondernemer mee te maken krijgt en waar op geanticipeerd moet worden. “Het verbeteren van de leercultuur is essentieel bij al deze vraagstukken. Voor àlle personeelsleden. Het personeel moet meegaan met veranderingen in techniek en werkmethoden. Dat vereist blijvende leergierigheid van hoog tot laag in de organisatie. Ook bij diegenen voor wie hun werk niet (altijd) hun hobby is. ‘Je leven lang leren’ moet ook een 55-jarige nog aanspreken en dat kàn, mits je hebt geleerd hoe je iemand moet begeleiden en motiveren. Daar was dit programma voor bedoeld”, aldus Klok. Individueel Deelnemende bedrijven aan het programma begonnen met een intakegesprek waarbij de individuele situatie werd besproken. Naast de workshops was daarnaast voorzien in persoonlijke coaching en werden methodieken (toolboxes) aangereikt om bestaande knelpunten op te lossen en de duurzame inzetbaarheid van het personeel te vergroten. Over het algemeen waren bedrijven enthousiast over deelname en raakten zij erdoor geïnspireerd. Voor praktische situaties en problemen kregen ze concrete oplossingen aangedragen, waarmee de ondernemers actief aan de slag kunnen in hun eigen bedrijven. Zorgen dat medewerkers lol houden in hun werk en dat zij daarbij (zoveel mogelijk) dezelfde passie hebben als bij de uitoefening van hun hobby’s, dat is waar het bij duurzame inzetbaarheid feitelijk om draait. Het programma Duurzame Inzetbaarheid reikt tools aan om ook binnen de jachtbouwindustrie efficiënt, veilig en duurzaam te werken. Foto Rens Groenendijk 51 verenigingsnieuws Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Jachtbouw Nederland 5 nieuws van Nederlandse jachtwerven De Britse jachtbouwer Sunseeker is een partnership aangegaan met Icon Yachts. De aluminium jachten die de werf in Harlingen voor Sunseeker gaat bouwen, worden op de markt gebracht onder het label ‘Sunseeker by Icon’. Dat hebben beide jachtbouwers bekend gemaakt tijdens de Monaco Yacht Show, eind september. Icon bouwt aluminium jachten voor Sunseeker 52 Icon begint komend voorjaar met de bouw van de eerste van een serie van circa vijf 49 meter motorjachten. De schepen worden ook afgebouwd door Icon. De eerste oplevering is voorzien in het voorjaar van 2021. Sunseeker bouwt tot dusver uitsluitend in polyester en heeft daarmee het maximum in lengte bereikt. Sean Robertson, directeur International Sales van Sunseeker legt uit: “We willen al langere tijd grotere schepen bouwen, want we weten dat daar vraag naar is, dat bewijst ons 155 jacht. Het besluit om dat model niet meer te bouwen was gebaseerd op ruimte en capaciteit en zeker niet door een gebrek aan vraag. We hebben veel tijd gestoken om de diverse opties te onderzoeken. De overstap naar metaal betekent dat er geen beperking is aan hoe groot we in de toekomst kunnen gaan. Maar er is duidelijk een andere expertise nodig en daarom was het essentieel dat we een partner moesten vinden om het project te ondersteunen.” Innovatieve spirit Het ging er volgens Robertson niet alleen om dat een werf over ervaring en expertise beschikt in metaalbouw. “We zochten een jachtbouwer die net zo’n progressieve, innovatieve spirit heeft als wij om iets heel speciaals te bouwen. Het belangrijkste is dat een werf ons de flexibiliteit kon bieden om een echte Sunseeker te bouwen. Al die elementen hebben we zeker bij Icon gevonden.” “Er bestaat een grote synergie tussen Icon en Sunseeker”, aldus CEO Jen Wartena van Icon Yachts. “We combineren beide onze sterke punten: wij onze capaciteit en bouwmogelijkheden in metaal en Sunseeker zijn verkoopervaring en kracht in marketing. Ik heb vertrouwen in dit partnership, want de afgelopen paar jaar is er een grote vraag geweest naar in Nederland gebouwde jachten in dit formaat. Het is een opwindende periode voor Icon Yachts. De samenwerking met Sunseeker is onderdeel van onze groeistrategie, waarbij we flink investeren in faciliteiten en personeel om onze mogelijkheden en capaciteit te vergroten.” Sunseeker in top-3 Sunseeker, dat bestaat sinds 1969, zette in 2001 de eerste stap in de markt van superjachten met het model ‘105’. Sindsdien heeft de Britse werf meer dan 125 polyester jachten van meer dan 30 meter gebouwd. In 2013 is het bedrijf overgenomen door de Chinese Wanda Group. Sunseeker heeft 2500 werknemers in dienst en produceert jaarlijks 150 jachten voor klanten in 74 landen en is daarmee Werf in wording een van de drie grootste jachtbouwers ter wereld. Icon Yachts Icon Yachts werd in 2005 opgericht door Ton van Dam en een groep investeerders. Later kwamen er zakenpartners bij, onder wie de huidige CEO Jen Wartena. In 2014 ging de werf failliet, maar maakte direct een doorstart dankzij de Russische bankier Alexander Mazanov. Eind dit jaar komt in Harlingen een drijvende bouwhal van 130 meter en 25 meter gereed, waardoor de bouwcapaciteit substantieel wordt vergroot. De werf beschikt reeds over een bouwhal met een droogdok van 150 meter lengte. www.sunseeker.com www.iconyachts.eu Technische specificaties Sunseeker 161 Lengte o.a.: Lengte waterlijn: Breedte o.a.: Accommodatie: Diepgang: Snelheid: Inhoud: 48,35 m. 46,70 m. 9,25 m. vijf hutten 2,10 m. 20 knopen <500 GT In het westelijk havengebied van Amsterdam verrijst aan de Basisweg de nieuwe werf van Royal Van Lent Shipyard. Er is eerst een dok gegraven waarover een 35 meter hoge loods wordt gebouwd, met ernaast werkplaatsen en kantoorruimten. Op de nieuwe werf kunnen schepen tot 160 meter worden gebouwd en uiteraard ook refits worden uitgevoerd. De locatie grenst aan het Noordzeekanaal, ligt dus direct aan diep water en het enige kunstwerk op de vaarroute richting zee is het sluiscomplex bij IJmuiden. De Feadship-werf wordt begin 2019 in gebruik genomen en zal circa 150 nieuwe werkplekken opleveren. De huidige werf op het Kaageiland blijft overigens in gebruik. Het bedrijf, sinds 2008 in handen van het Franse LVMH conglomeraat, is daar al sinds 1849 gevestigd. www.feadship.nl Foto Laurens van Zijp

Nicostasia, een familieboot van Van der Valk Van der Valk Shipyard uit Waalwijk heeft het vierde jacht in de Raised Pilothouse semi-custom range opgeleverd. De 26 meter lange Nicostasia is gebouwd voor eigenaars die een kleinere Van der Valk hadden en graag wat groters wilden. Het exterieur en interieur is ontworpen door Guido de Groot. Het is een familieschip, aangepast aan de wensen van de eigenaars. Het interieur wordt gekenmerkt door heldere kleuren en whitewashed eiken. Het benedendek herbergt een eigenaars suite over de gehele breedte van 6,25 meter, met een walk-in closet. Verder zijn er gastenhutten aan stuur- en bakboord, specifiek ingericht voor de kinderen van de familie. Open keuken De compacte maar state-of-the-art open keuken is geïntegreerd in de salon. Guido de Groot legt uit waarom: “Deze familie houdt van socializen met gasten tijdens het koken. Ze wilden ook zoveel mogelijk natuurlijk licht in dit gebied, wat we bereikt hebben door oversized ramen in het stuurhuis en een spectaculair hoog plafond in de keuken.” De layout van de Nicostasia voorziet in een verhoogd stuurhuis en een wijds open voordek. Het flybridge dek biedt afgezien van de besturing ook ruimte aan zonaanbidders, een bar met koelkast, wijnkabinet en een ijsblokjesmachine. Een u-vormige dinette bevindt zich aan stuurboord. Hier zijn ook een 4,45 meter lange tender en een waverunner gestationeerd. De Nicostasia heeft een conventionele schroefas voortstuwing met twee MTU 10V 2000 M93 diesels van elk 1502 pk, waarmee het schip een topsnelheid van 25 knopen kan bereiken. De boeg- en hekschroef zijn 30kW Electric 96V DC 3 fase. Twee 26kW Northern Lights PX332K2 generatoren zorgen voor de stroomvoorziening. Een elektrische Seakeeper 26 gyroscopisch stabilisatiesysteem veraangenaamt de vaart. www.wimvandervalk.com 53 Mulder met ThirtySix op goede spoor Mulder Shipyard uit Zoeterwoude heeft het nieuwe model Mulder ThirtySix (BN110) verkocht. Omdat het schip al in aanbouw is, kan het in het eerste kwartaal van 2019 worden opgeleverd. Het exterieur van het motorjacht is ontworpen door Claydon Reeves, het interieur is van John Vickers; Van Oossanen tekende voor de naval architecture (Fast Displacement Hull Form). Directeur Dick Mulder: “We hebben veel tijd en engineering geïnvesteerd in de filosofie van de Mulder ThirtySix. Het is een in alle opzichten geweldig schip. De verkoop toont aan dat we op het goede spoor zitten. Dat de boot ook voor charter beschikbaar komt is een grote plus.” BN110 gaat ‘Calypso’ heten en heeft als vaargebied de Middellandse Zee, onder management en charter door Ocean Independence. www.muldershipyard.nl Technische specificaties Lengte: Breedte: Diepgang: Inhoud: Motor: Snelheid: 36,00 m. 8,00 m. 2,05 m. 298 GT Twin Caterpillar C18 diesels - 1.150 pk 16,80 knopen Waterverplaatsing: 225 ton Romp en opbouw: aluminium Certificatie: ABS+A1 Yachting Service, MCA + LY3 nieuws van Nederlandse jachtwerven Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Bedrijvenindex Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het blad en op website www.jachtbouwactueel.nl met logo, profielpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie & hun nieuwsbriefberichten. Ontwerp Van Oossanen Wijk Yacht Creation Jachtbouw Consultants, Financierders & Automatisering Kuiper Verzekeringen bv Emstede & Partners Advocaten Lakken, anti-fouling & boatcare Multi Painting Mast Jachtschilders BV International Paint De IJssel Coatings Awlgrip Europe nC Marine 54 Bouwmateriaal & Constructie Dictator OnePush Manoeuvreren, besturen en stabilieit RotorSwing Marine Power Transmissions Dordrecht Jachtbetimmering & stoffering Vyva Fabrics De Graaf Watersport Motoren, Aandrijving en toebehoren Padmos marine & industrial diesel Vetus NV Clouds International De Stille boot Composiet Curve Works MC Technics Scabro Tooling & Composites Paul Dijkstra Composites Technische Installaties Asa Boot Electro DG Rubber Holland BV Mastervolt Northern Lights Faber Elektro Service Comfort aan boord Dometic Webasto Clion Marine Amrit Watersport Keuring & Kwaliteitscontrole TQC IMCI Navigatie, Communicatie & Verlichting\ ShipModul Marine Electronics Raymarine BeNeLux Jachthaven- en werfinrichting Inno-gie Transport en Logistiek MOL Logistics Frisian Industries Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Brouwerstraat 2-4, 3364 BE Sliedrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 26,50 incl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners, de App en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com APP jachtbouwNL (iOS/Android) met gratis digitaal jaarboek Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. COLOFON Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

Te huur: Service Centrum Maashaven Service Centrum Maashaven, een bedrijfsverzamelgebouw in Rotterdam Zuid, biedt op korte termijn een complete faciliteit voor de bouw, onderhoud en/of verkoop van pleziervaartuigen dan wel kleine beroepsvaartuigen. Uniek gelegen in hart Rotterdam met open verbinding naar zee aan de Nieuwe Waterweg, een rivier zonder snelheidsbeperkingen. Het pand is goed bereikbaar over de weg en met openbaar vervoer. • 3200 m2 bedrijfsruimte / 800 m2 kantoorruimte • 90 m2 spuitcabine (ook voor polyester werk) • 10 tons bovenloopkranen • 30 tons Bollegraaf bootlift • 30 tons hydraulische bootwagen met craddles Service Centrum Maashaven • heftrucks • 80 m vaste kade met een vloerbelasting van 20 ton m2 • 4000 m2 • parkeren op eigen terrein Alles onder voorbehoud van acceptabele voorwaarden en beschikbaarheid. Brielselaan 69 - 73, 3081 AA Rotterdam E info@oceanwideyachtinggroup.nl T 06 511 80607 eigen water evt met steigers Nautische advocaten legal support in stormy times Mr. Ivo M.F. van Emstede (l) Mr. Edwin H.J. Slager (r) nautische advocaten Jan Luijkenstraat 20, 1071 CN Amsterdam T 020 675 94 94 Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten, incasso, etc. E imf@vanemstede.nl E e.slager@vanemstede.nl www.vanemstede.nl Vele leden van HISWA Vereniging en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Partners Advocaten reeds als hun huisadvocaat.

40 meter zeiljacht standaard/‘custom built’ Pura, concept van Huisman en Frers Een team van Frers Design en Royal Huisman presenteerde op de Monaco Yacht Show eind september een concept voor een zeiljacht van 40 meter. Het tot in het kleinste details uitgewerkte project kreeg de naam Pura. Pura is ontworpen door Mani Frers van het gerenommeerde bureau Frers Design uit Milaan. Mani is de derde generatie in het familiebedrijf dat een groot aantal succesvolle ontwerpen op zijn naam heeft. De opdrachtgever kan bij de Pura kiezen uit een groot aantal varianten voor het dek, de romp en opbouw, binnen een gestandaardiseerd frame, waardoor het toch het predicaat ‘custom built’ kan hebben. De basis van het project is een beproefd en betrouwbaar technologie platform, waardoor 80 procent van de engineering al is gedaan. Het gaat dan om voorstuwing, stroomgeneratoren en energiemanagement, klimaat-, hotel- en veiligheidsystemen en hydrauliek. Ook de mast, tuigage en het zeilplan zijn uitgewerkt. 56 De romp is van Alustar; de opbouw een combinatie van composiet en aluminium. Mast en giek zijn van composiet. Het onderhoud van het zeiljacht is ‘preplanned’, tegen vaste kosten. Een vaste technische man van de werf geeft daarover advies en biedt ook op afstand assistentie. De boordsystemen kunnen realtime worden gemonitord. Door het innovatieve concept kan de levertijd sterk worden bekort. http://frers.design www.royalhuisman.com Technische specificaties Waterverplaatsing: Lengte waterlijn: Grootzeil: Lengte Breedte: Stagzeil: Fok: circa 125 ton o.a. 38-43 m. 35-36 m. 8 m. 443 m2 131 m2 298 m2 Een artist’s impression van een Pura in modern gelijnde uitvoering. De opdrachtgever kan de Pura een uiterlijk naar eigen inzicht geven. Dit zijn reeds uitgewerkte varianten, klassiek, retro en modern. De onderhuidse techniek is identiek. Waterdream dagboot primeur in Cannes Het bedrijf van prins Bernhard van Oranje introduceerde de Waterdream 65’ California, een dagboot van bijna 19 meter, vorige maand op het Cannes Yachting Festival in Frankrijk. De Waterdream ‘65 California is een dagboot om snel mee te varen (max. 38 knopen) en te loungen. Van Oranje is medeverantwoordelijk voor het ontwerp: “Samen met Mulder Design werken we al drie jaar aan het creëren van iets heel unieks met een tijdloos ontwerp, dat klassieke buitenlijnen combineert met een modern interieur, uitstekende kwaliteit en handling.” De 65’ California is op de waterlijn 18,23 meter lang en 5,40 meter breed. In een garage is ruimte voor een tender. Benedendeks is een loungeruimte en accommodatie voor zes gasten, een douche, keuken en toilet. Met twee Volvo Penta’s IPS 1200 motoren haalt de boot een topsnelheid van 38 knopen. Optie is een upgrade naar IPS 1350, goed voor 40 knopen. Het casco is gebouwd door Bloemsma in Makkum; de boot is afgebouwd door Gebroeders van Enkhuizen in Makkum. De Californische lijn wordt de komende jaren uitgebreid. “Ik ben erg dankbaar dat een goede vriend mij het vertrouwen heeft gegeven om deze (water) droomboot voor hem te ontwikkelen”, aldus Van Oranje. “De Californische lijn is een uitstekende toevoeging voor de Waterdream-familie. Een echt Nederlands handgemaakt meesterwerk.” Waterdream werd in 2012 opgericht door Van Oranje. Het bedrijf laat snelvarende sloepen van aluminium in Nederland bouwen, onder meer bij KM Yachtservices, en liet vorig jaar door Scheepswerf Talsma in Franeker een elektrisch aangedreven limo tender van 17,8 meter bouwen voor het vervoer van gasten van het Sir Adam Hotel in Amsterdam. www.waterdream.nl Jachtbouw Nederland 5 nieuws van Nederlandse jachtwerven

Dar van Oceanco valt direct in de prijzen Bijzondere feature van de Dar is het reflecterende glas. Foto Francisco Martinez Het 90 meter superjacht Dar, dat Oceanco in Alblasserdam deze zomer opleverde, is al direct in de prijzen gevallen. Tijdens de Monaco Yacht Show werd het schip onderscheiden met awards voor ‘Best Exterior Design’ en ‘Finest New Superyacht’ Award. In Cannes won de Dar de ‘World Yacht Trophy Award for Yacht of the year’. Het exterieur van het superjacht met stalen romp en aluminium opbouw is ontworpen door DeBasto Design. Het interieur is van de hand van Nuvolari Lenard. Het is het eerste in Nederland gebouwde jacht met het officiële Lloyd’s Register Integrated Bridge System (IBS) keurmerk. De naam Dar betekent ‘huis’ in het Arabisch en ‘geschenk’ in het Russisch. Amels 242 verkocht Jachtbouwer Amels heeft een 74 meter lang motorjacht verkocht uit de Limited Editions Range, een Amels 242. Het exterieur van het superjacht is ontworpen door Tim Heywood. De koper werd vertegenwoordigd door Merle Wood & Associates. “Dit jacht laat opnieuw een ander karakter zien in de Amels Limited Editions”, aldus Rutger Dolk van het commerciële team van Amels. “De mogelijkheid om een bewezen platform van hoge kwaliteit, dat comfort en een rustige vaart biedt, aan te passen aan de wensen van de klant is de reden dat de Limited Editions het zo goed doen. Ook de korte levertijd speelt een rol bij onze aantrekkelijke propositie”. Sinds de oplevering van de eerste Amels 242 drie jaar geleden, Huisfit neemt Eos en Athena tegelijkertijd onderhanden De refit-afdeling van Royal Huisman, Huisfit, neemt de komende maanden in Harlingen twee van de grootste zeiljachten ter wereld onderhanden, de 90 meter lange Athena en de 93 meter lange Eos. De driemaster Athena is in 2004 opgeleverd door Royal Huisman. De door Pieter Beeldsnijder en Dykstra Naval Architects ontworpen schoener heeft intensief over de wereldzeeën gevaren en is altijd uitstekend onderhouden. In 2014 stuurde Huisfit een ’flying squad’ met specialisten voor esthetische en technische updates terwijl het schip in de Middellandse Zee voer. Het is geen geheim dat de eigenaar het schip te koop heeft gezet. Omdat de Athena op moet voor de 15 jarige keuring voor Lloyds-classificatie, wordt het hele schip onder de loep genomen. Zo worden de hoofdmotoren en generatorsets gereviseerd, krijgt de tuigage een beurt, wordt teak vervangen op het hoofd- en brugdek en zal het gehele schip worden geverfd. Eos De driemaster Eos, tot voor kort het grootste zeiljacht ter wereld, werd in 2006 door Lürssen in Bremen opgeleverd. De eigenaars van de Eos waren volgens Royal Huisman zo onder de indruk van de kwaliteit van het onderhoudswerk in Nederland door de jaren heen, dat ze besloten de ‘grote beurt’ ook door Huisfit te laten uitvoeren, zodat het schip weer jaren meekan. Bert Tromp van Huisfit: “Terugkerende klanten zijn de beste ambassadeurs voor een werf. We zijn zeer vereerd dat we tegelijkertijd aan ’s werelds vijfde en zesde grootste zeiljachten mogen werken. Dat is nogal een compliment voor Huisfit.” De MTU 4000 serie hoofdmotoren krijgen een grote beurt, drie generatorsets worden vervangen, stabilisatoren, pompen, roer/roermotor, gearboxes, shaft lines en tal van boordsystemen worden onderhouden. De Rondal tuigage wordt nagelopen en het gehele schip krijgt een verf-/vernisbeurt. Beide schepen worden in Harlingen uit het water gehaald en in hallen geplaatst, zodat het werk in de winter binnen uitgevoerd kan worden. www.royalhuisman.com De Athena (voorgrond) en Athena gefotografeerd door de bemanning bij een eerdere samenkomst. De opbouw van de Dar is voorzien van reflecterend glas, op veel plaatsen met panoramisch uitzicht, van voet tot plafond. Het gehele bovendek is gereserveerd voor de eigenaren. Het interieur is geheel in lijn met het exterieur. De eigenaars wilden geen donkere houtsoorten. Er is gebruik gemaakt van geavanceerde alternatieve materialen. Het schip haalt 20 knopen met twee MTU 20V 4000 M73L diesels van elk 4828 pk. De naval architecture is van Oceanco/Azure. www.builtbyoceanco.com heeft dit type zich opgewerkt tot het meest succesvolle jacht ter wereld in het 75 meter-segment. De volgende Amels 242 is reeds in aanbouw en kan midden 2020 worden opgeleverd. www.amels-holland.com 57 nieuws van Nederlandse jachtwerven Jachtbouw Nederland 5 oktober 2018

MARINE GENERATORS Flooring·Wall Covering·Mattresses SUPERIOR QUALITY BUILT TO LAST INNOVATIVE DESIGN ENGINEERED FOR EASY SERVICE WORLDWIDE SUPPORT 350+ DEALERS IN 40 COUNTRIES Request catalogue and patterns for free Tel 0049 71 21 9090390 www.gisatex.de YACHT POWER BV + 31 514 533825 kmaronier@northern-lights.com www.northern-lights.com Visit us at stand 12.915 and the Holland Room DURABLE. RELIABLE. SIMPLE.

YOU’RE INVITED! REGISTER YOUR FREE VISIT METSTRADE 2018 will welcome more than 1550 exhibitors and thousands of your marine industry peers from around the world to Amsterdam. Join us this November to broaden your network and learn about the latest innovations from the industry at the biggest and most visited B2B leisure marine equipment show. METSTRADE FEATURES 13 - 14 - 15 November 2018 RAI Amsterdam The Netherlands ORGANISED BY POWERED BY MEMBER OF OFFICIAL METSTRADE MAGAZINE OFFICIAL SYP MAGAZINE OFFICIAL MYP MAGAZINE

VERHOOG UW BEWUSTZIJN MET CHIRP RADAR EN DOPPLER OBJECTIDENTIFICATIE De combinatie van Axiom® en onze nieuwe Quantum 2 Doppler radar maakt navigeren veiliger, door het in de kleur rood weergeven van inkomende objecten en in groen van afgaande objecten. In gebieden met veel verkeer zijn bewegende objecten zo in één oogopslag herkenbaar Dankzij de volledig automatische MARPA en TrueTrails objecthistorie brengt de combinatie van Axiom display en Quantum 2 radar uw veiligheid naar een ongekend niveau. Ontdek het zelf op raymarine.nl/quantum2 Afb eeldingen dienen enkel ter illustratie. Foto: iStockphoto

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60

Home