0

jaargang 16 | oktober 2020 05 vakblad voor ondernemers in de jachtbouwindustrie NEDERLAND PRIVATE BOAT SHOW DAMEN YACHTING WERF BOUWMEESTER: RESYSTA ALS HOUTVERVANGER COVID-19: tegenslagen en nieuwe impulsen

Onder de waterlijn? Hebben wij de oplossing. Terwijl u geniet van uw tijd op het water, zou u zich geen zorgen moeten maken om wat zich afspeelt op de onderkant van uw boot. Dat is onze taak! Wij onderzoeken, ontwikkelen, testen en optimaliseren onze antifoulings om uw boot te beschermen tegen aangroei. Het resultaat? Micron® LZ en Interspeed Extra. Beide antifoulings zijn specifiek ontwikkeld voor de Nederlandse wateren en geproduceerd in overeenstemming met de Nederlandse weten regelgeving. international-yachtpaint.com 10359/1219

INHOUDSOPGAVE 13 EEN CORONARONDJE maakten we langs een aantal werven, om te vragen hoe het ze in deze tijd vergaat. In weerwil van wat HISWA-RECRON beweert, gaat het helemaal niet slecht met de jachtbouw. Omdat mensen in eigen land op vakantie gaan, kopen ze massaal boten en niet alleen van het goedkoopste soort. Een revival van de watersport. 23 36 HEESEN SHIPYARD bouwt en verkoopt superjachten bij de vleet, met als laatste wapenfeit begin oktober de verkoop van project Pollux, een stalen 55 meter jacht. Om de internationale pers op de hoogte te houden werd een videoontbijtpersconferentie georganiseerd. De journalisten kregen allemaal een doos thuisbezorgd met een uitgebreid ontbijtpakket en twee mokken met het Heesen-logo. jaargang 16 | oktober 2020 05 vakblad voor ondernemers in de jachtbouwindustrie NEDERLAND PRIVATE BOAT SHOW DAMEN YACHTING WERF BOUWMEESTER: RESYSTA ALS HOUTVERVANGER COVID-19: tegenslagen en nieuwe impulsen Jachtbouw Nederland was uitgenodigd bij Damen Yachting/Amels in Vlissingen, waar een alternatief werd geboden voor de boat shows die niet doorgingen door corona. Een geselecteerd internationaal publiek kon rondkijken op superjachten in aanbouw en voor de kade. In de jachten mocht niet worden gefotografeerd, maar buiten wel. Dit is de ‘mast’ met kraaiennest van het onlangs opgeleverde expeditiejacht La Datcha. Lees verder op pagina 7 BEDRIJFSPRESENTATIES 04 KB Alufrees 05 Brassto B.V. 06 Combi Noord 11 12 Eco Services Gisatex 19 Roelof van der Werff: houten platen buigen in 3D 25 METSTRADE en jachtsymposium HISWA virtueel, Boot Düsseldorf: ‘Beurs gaat door’ WERF BOUWMEESTER heet eigenlijk Jachthaven Bouwmeester, maar dat verhult dat er ook boten worden gebouwd. Op verzoek van een klant werd een composiet met vliesjes van rijstkorrels gebruikt, Resysta, voor de bouw van een acht meter lange sloep, als vervanger van hout. De romp werd ermee bekleed en het interieur afgetimmerd. Jachtbouw Nederland is mediapartner van een kleinschalige non-profit vakbeurs die toeleveranciers aan de jachtbouw zelf organiseren, begin maart 2021. Lees er meer over op pagina 17. 27 KORT NIEUWS 30 Waterstof in poedervorm veelbelovend als energiebron jachten’ 33 35 Pieter Timmers, Forward Management: De Managementgoden – voor elk wat wils Nieuwe Italiaanse gyrostabilisatoren Yanmar: saildrive voor grote jachten DMS Holland breidt uit 41 Corona houdt huis in beurzenland 42 Dutch Yachting Weekend en Vedette-show geslaagd 45-50 NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN: Moonen verkoopt Martinique nummer 3, concept zeiljacht Royal Huisman is grootste ter wereld, studenten bouwen sloep op waterstof en verder berichten over Vri-Jon, Smeding, Waterdream, Wajer, Matez, Linssen en Steeler JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 3 Foto Rens Groenendijk

Gespecialiseerd in CNC frezen van aluminium bouwpakketten ALUMINIUM FREZEN CNC frezen van aluminium geeft een kwalitatief hoge afwerking van de gefreesde onderdelen. Het frezen gebeurt zonder koelmiddel, er wordt met lucht gekoeld. Door de geringe warmte-inbreng en de afwezigheid van koelmiddel zijn alle gefreesde kanten zeer schoon, wat een goede lasbaarheid van het materiaal oplevert. De CNC freesmachine is geschikt voor het maken van gaten, gaten met draad, pockets of aanschuinen/ verjongen. Markeringen en tekst worden door middel van een inktjet printer op de plaat gezet, wat de leesbaarheid ten goede komt ten opzichte van graveren. Het werkbereik is 12 x 2,5 meter, waardoor alle beschikbare plaatmaten te bewerken zijn. KB Alufrees heeft het proces van het frezen van bouwpakketten weten te optimaliseren waardoor het frezen niet duurder hoeft te zijn dan laser- of waterjet snijden. Hiermee wordt frezen aantrekkelijker voor een brede markt. ANODEPOTTEN EN MANGATDEKSEL KB Alufrees is ook fabrikant van massieve anodepotten en mangatdeksels. De anodepotten worden gefreesd uit 40 mm massief aluminium waardoor er geen kans op lekkage is. Deze potten zijn in verschillende maten verkrijgbaar, ook inclusief anodes. Ringen van de mangaten worden uit massief aluminium gefreesd met blinde draadgaten en een groef voor een rubber pees. Daarnaast hebben de mangatdeksels een rand rondom waardoor ze zodanig ingelast kunnen worden dat het deksel vlak is met de tanktop. De mangatdeksel zijn in meerdere maten verkrijgbaar. ENGINEERING KB Alufrees biedt graag hulp bij het oplossen van diverse engineeringvraagstukken. Hieruit zijn diverse eigen producten ontstaan. KB Alufrees levert een aluminium pantograafdeur met RVS scharnier en sluiting met stalen of aluminium kozijn, op maat gemaakt voor elk jacht. Deze deur is speciaal ontwikkeld voor de kleine jachtbouw, als alternatief voor de dure oplossingen in de mega jachtbouw die nooit passen in de budgetten van de jachten tot 24 meter. De Munniksplaat 3, 8754 HG Makkum 0515 227 038 verkoop@kbalufrees.nl www.kbalufrees.nl 4 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020

OOK VOOR JACHTBOUW BRASSTO: VEELZIJDIG STRAAL- EN COATINGBEDRIJF Heel lang geleden (in 1991) nam een man een groot risico om een bedrijf over te nemen in Dordrecht. Deze gok werd gelukkig beloond. Brassto B.V. is de naam. Door hard werken en de juiste mensen bij elkaar te vinden, is dat ‘kleine bedrijfje’ uitgegroeid tot een hoogwaardig kwalitatief coatingbedrijf; gespecialiseerd in verschillende technieken voor het spuiten van allerlei soorten oppervlakken. Door deze groei moesten wij wel uitbreiden om de gewenste kwaliteit en de snelle levertijd te kunnen garanderen. Een kleine stap voor een al groot bedrijf, maar een grote stap voor dit beginnend familiebedrijf. Papendrecht was onze bestemming en daar konden wij nog meer uitbreiden. Afsluiters kwamen op de kaart en al snel moesten we een aparte B.V. oprichten om deze drukte aan te kunnen. Na al deze uitbreidingen zijn we uitgegroeid tot een groot internationaal straal- en coatingbedrijf. Ook in de jachtbouw mogen wij ons nu laten gelden en daar zijn we zeer trots op. VAN ALLE MARKTEN THUIS Heel mooi verhaal allemaal, maar wat kunnen wij u aanbieden? Onze diensten variëren van elektrostatisch poedercoaten tot natlakken en van glasparelstralen tot schooperen, wij zijn van alle markten thuis. Voor een mooi en strak kleurtje en dat het vooral een aantal jaartjes mee kan. Soms moeten producten geplaatst worden in bepaalde gebieden die veel eisen van het oppervlak. Hoge temperaturen, tropische omstandigheden of in zee, noem het maar op. Wij zullen u hierin begeleiden of advies geven waar nodig en samen vinden we het juiste systeem voor uw product. En hoe controleren wij die kwaliteit? GEKWALIFICEERD Naast opgeleide en gekwalificeerde applicateurs, beschikken wij ook over gekwalificeerd inspectiepersoneel en apparatuur. Wij zijn NACE gecertificeerd om bepaalde inspecties uit te mogen voeren. Denk hierbij onder andere aan specificaties zoals NORSOK M-501 en meerdere offshore-coatings. Zoals u kunt lezen hebben wij veel te bieden en willen u dan ook graag uitnodigen om onze website eens te bekijken en te zien wat wij voor u kunnen betekenen. En wie weet zien we elkaar binnenkort op de werkvloer. Nieuwland Parc 168, 3351 LJ Papendrecht 078 890 77 88 info@brassto.nl www.brassto.nl JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 5

Technische groothandel voor de scheepsbouw Combi Noord is een oerfriese groothandel met een sterk groeiende klantenkring door het hele land. Door de juiste mix van een uitgebreid, professioneel leveringsprogramma, actuele productkennis en gedegen advies is Combi Noord Industrial & Recreational Equipment de afgelopen zeventien jaar uitgegroeid tot een belangrijke partner voor de jachtbouw, automotive, carrosseriebouw en de solarindustrie. Meedenken en adviseren tijdens een nieuwbouwproces, refitprojecten of andere voorkomende zaken zijn de basis voor een langdurige relatie. De trend is het aantal toeleveranciers te verminderen door met een bedrijf in zee te gaan dat een totaalpakket kan verzorgen. Alles zoveel mogelijk onder één dak is zeer interessant gebleken en werkt in alle opzichten kostenbesparend. Doordat u van te voren weet waar u aan toe bent behoren eventuele nare verassingen achteraf tot het verleden. Combi Noord biedt de mogelijkheid gebruik te maken van het uitgebreide en actuele leveringsprogramma, uiteraard gekoppeld aan een zeer aantrekkelijke prijsstelling. Dagelijks zit er een team van experts klaar om telefonisch vragen te beantwoorden, maar er is natuurlijk ook een salesteam wat het land doortrekt om relaties te bedienen met aantrekkelijke voorstellen. Verder ondersteunt Combi Noord haar merken met een moderne catalogus en gespecialiseerde, informatieve websites zoals motorinstrumenten.nl, quickmarine.nl of jabscoshop.nl. Dat mag ook wel, met merken zoals Quick, Ankreo Spudpalen, TOPwindows, Jabsco, Fischer Panda en Victron mag Combi Noord zich met trots hofleverancier noemen van vele jachtwerven en installatiebedrijven in Nederland. Vanaf 1-1-2021 heeft Combi Noord een Victron Service Center op de Biensma 10 in Grou Hier zullen de garantiewerkzaamheden en reparaties van Victron producten zorgvuldig worden uitgevoerd. De Seize 1, 9001 XT Grou 0566 620 909 info@combinoord.nl www.combinoord.nl 6 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020

DAMEN YACHTING/AMELS: ‘PRIVATE BOAT SHOW’ AAN VLISSINGSE RIVIÈRA Het najaar was voor Damen Yachting/Amels altijd een mooi moment om aan de Côte d’Azur de wereld te laten zien wat voor moois er in Vlissingen was gebouwd, een ideaal contactmoment met potentiële klanten en hun vertegenwoordigers. Maar Covid-19 gooide roet in het eten. Daarom werd in Vlissingen in september een driedaags event georganiseerd, een ‘private boat show’, met lopers en plantenbakken op de kade, en exquise catering, compleet met (Zeeuwse) oesters, kreeftensoep en zeekraal. En de bezoekers kwamen daar graag op af, sommigen werden zelfs met een helikopter ingevlogen. Directeur Rose Damen van Damen Yachting: “Het is jammer dat we geen groot evenement kunnen neerzetten. Door Covid-19 moeten we het klein houden om bezoekers op een veilige manier te ontvangen. Het is wel zo dat de klanten die de reis naar Vlissingen maken serieus zijn. Het succes van een evenement is niet zozeer af te meten aan het aantal bezoekers, maar aan de kwaliteit daarvan.” In Vlissingen kan de werf veel meer laten zien dan aan de Mediterrane kust mogelijk zou zijn geweest. Aan de kade lag een keur aan schepen: het 77 meter lange SeaXplorer expeditiejacht ‘La Datcha’ was een eyecatcher, geflankeerd door het 55 meter lange Yacht Support Vessel Blue Ocean. Een tender van Wajer bracht de gasten naar twee superjachten even verderop: een bijna voltooide 74 meter lange Amels 242 (naam nog niet bekend) en de 62,5 meter Amels 206 ‘Stardust’, deze zomer opgeleverd en net terug van een trip naar Noorwegen. In de hallen was een blik achter de schermen mogelijk, met onder meer een 78 meter Amels Full Custom, een BLAUWE LOPER, PLANTENBAKKEN EN EXQUISE CATERING. ROSE DAMEN: ‘WE MOETEN HET KLEIN HOUDEN’. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 7

Amels 242, twee Amels 200’s en de drie jaar oude Amels 272 ‘Here comes the sun’, die een refit voor een nieuwe eigenaar ondergaat. ‘TWINTIG PROJECTEN ONDERHANDEN’ Met Damen Yachting gaat het heel goed, vertelt Rose Damen. “We hebben op dit moment twintig projecten onderhanden in verschillende stadia, refit en nieuwbouw. Als we een order boeken gaan we het er over het algemeen direct aan beginnen, want we hebben klanten die niet willen wachten. De bouwtijd van een gemiddeld project is drie jaar.” De werf bouwt ook op speculatie, en dat betekent dat als een klant laat in het bouwproces instapt, er nog maar weinig ruimte is voor flexibiliteit bij de inrichting van het schip. “Op de werf zijn we elke dag bezig om zo goed mogelijk met de gevaren van Covid-19 om te gaan. Aan boord moeten onze mensen soms samenwerken in kleine ruimtes, dat is moeilijk. In maart hebben we een paar corona-gevallen gehad. Door direct maatregelen te nemen, mensen in quarantaine te laten gaan, was dat gelukkig snel onder controle. Het belangrijkste doel is om de werf open te houden en daarom zijn we heel streng met het toelaten van mensen die uit oranje gebieden komen.” Bij Damen Yachting in Vlissingen zijn 450 mensen in vaste dienst. “Met co-workers erbij – die zien we ook gewoon als collega’s – zijn er tijdens een drukke periode zoals nu tussen de 1.500 en 1.800 BLIKVANGER WAS HET EXPEDITIEJACHT LA DATCHA. HET 55 METER LANGE YACHT SUPPORT VESSEL ‘BLUE OCEAN’, DAT TE KOOP STAAT VOOR 6 MILJOEN EURO. AAN DEK WATERSPEELGOED, WAARONDER EEN DUIKBOOTJE VAN UBOAT WORX UIT BREDA. mensen aan het werk.” In Vlissingen zijn wel vijftig vacatures door het hele bedrijf heen. “Het blijft een uitdaging om goede vakmensen te vinden. We hebben een heel leuke, hechte relaxte, platte organisatie om bij te werken”, prijst Rose Damen het bedrijf aan. “Het is ontzettend leuk om in Zeeland te wonen en te werken bij een internationaal bedrijf, een mooie industrie. Je ziet het product tot stand komen.” Kampvuur op het voordek De fotocamera mocht tijdens het persbezoek aan Damen Yachting in Vlissingen alleen buiten worden gebruikt. De luxueuze interieurs mochten uitsluitend met slofjes of kousenvoeten worden betreden, en dat was maar goed ook, want in superjachten wordt zelfs zijden vloerbedekking gebruikt. In de bouwhallen gonst het van de activiteit, snerpende geluiden en het geruis van luchtafzuiging. We passeren binnen twee jachten in aanbouw van het type Amels 200; het ene is verkocht en het andere wordt op speculatie gebouwd. Een dok is leeg, gereed voor de volgende refit. Er ligt een Amels 242, waarvan de bouw in mei dit jaar is begonnen. Wordt in sept 2021 opgeleverd. Een drie jaar oude Amels 272 ‘Here comes the sun’ wordt met een zestal meters verlengd, een hele operatie. Damen Naval bouwt de sectie voor verlenging, die er straks in één keer tegenaan wordt gezet. RONDLEIDING De Engelsman Andrew Tree is de technische supervisor namens de eigenaar van een 77,8 meter lange custom build in aanbouw. Met 2865 GT heeft het schip een uitzonderlijk groot volume, wat vooral door de grote breedte in verhouding tot de lengte komt. Tree geeft een uitgebreide rondleiding over het schip en vertelt allerlei details, zoals de aanwezigheid van een lift voor het personeel en een glazen lift voor de gasten. Het zwembad kan in een paar minuten worden leeggepompt in het geval dat het schip gaat varen, de 27 ton water wordt dan in een onderdekse tank opgeslagen. De machinekamer krijgt een glazen plafond, zodat die door de gasten van boven gadegeslagen kan worden. We belanden op het enorme voordek. En dan komt de verrassing. Tee: “Hier komt een vuurplaats, en onder dat luik wordt het haardhout opgeslagen. Alles gebeurt met de nodige voorzorgsmaatregelen, want je kunt natuurlijk niet zomaar een kampvuurtje stoken.” 8 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020

MEER DAN DEZE SCHETS IS ER NIET BEKEND GEMAAKT VAN HET 120 METER SUPERJACHT. Copyright Espen Øino – Imperial ORDER VOOR AMELS/DAMEN YACHTING: Grootste superjacht wordt 120 meter Een team van Amels en Damen Yachting gaat een superjacht van 120 meter bouwen, ontworpen door Espen Øino. Imperial Yachts vertegenwoordigt de opdrachtgever en zal de bouw begeleiden. ‘Project Signature’ is bij de oplevering in 2025 het grootste superjacht dat tot nu toe in Nederland is gebouwd. De werf steekt daarmee Feadship de loef af, die nog geen schip van deze lengte bouwde. Dat er enige animositeit is tussen beide jachtbouwers, werd duidelijk toen koningin Maxima in mei de 160 meter lange bouwhal van Feadship-De Vries in Amsterdam opende en Rose Damen ‘toevallig’ vanuit een helikopter liet zien dat er in Vlissingen nog veel grotere faciliteiten zijn voor de jachtbouw. “Is dat zo overgekomen, dat was niet zo bedoeld”, verontschuldigt Damen zich. REPEAT-KLANT Het Amels-jacht is het derde full custom project in de orderportefeuille van de werf. Rose Damen zegt zeer vereerd te zijn dat de werf is geselecteerd voor dit project. “Het is een repeat-klant, het is een project dat goed bij ons past, we zijn er hartstikke blij mee. Het bouwt voort op onze sterke relaties met zowel Imperial als Espen Øino. We hebben een uitstekend team voor dit project, inclusief onze ontwerpers en ingenieurs op onze werf, evenals onze productieafdeling en natuurlijk de geweldige pool van getalenteerde leveranciers en onderaannemers die hier dichtbij zijn gevestigd.” IMPERIAL YACHTS ‘Project Signature’ is het negende project dat Amels sinds 2009 bouwt in samenwerking met Imperial Yachts, die de opdrachtgever vertegenwoordigt. Julia Stewart, directeur van Imperial Yachts: “We DAMEN YACHTING Begin dit jaar werd door Damen Shipyards Group een herstructurering doorgevoerd. Onder de naam Damen Yachting worden Yacht Support Vessels en SeaXplorer expeditiejachten geleverd. Amels valt weliswaar onder deze divisie, maar blijft onder de eigen, vertrouwde naam superjachten bouwen. bevestigen ons leiderschap in de nieuwe bouwreeks van 100m+ superjachten en bewijzen tegelijkertijd dat onze kennis belangrijk is om het niveau van onze veeleisende en veranderende industrie te verhogen. Samenwerken met Amels en Damen Yachting is logisch voor dit project: ze hebben een uitstekende reputatie die niemand kan ontkennen en we waarderen hun hoge normen en de capaciteit om in recordtijd te leveren.” De samenwerking met Espen Øino en zijn team is volgens Stewart ook een bewijs van uitmuntendheid: “Hun expertise en ervaring naast Imperial zullen een echte toegevoegde waarde geven. Met dit droomteam aan het roer, wordt Project Signature een van de meest geavanceerde en in het oog springende superjachten ooit geleverd.” ESPEN ØINO Project Signature is het tweede Amels full custom-project met ontwerper en scheepsarchitect Espen Øino en zijn team. Øino: “We zijn uiteraard erg enthousiast om deel uit te maken van dit spannende project, het grootste ooit door Amels gebouwd. Samenwerking met de geweldige teams van Imperial en Amels heeft onze bestaande bloeiende relaties versterkt. Ons team heeft onvermoeibaar gewerkt om een jacht te creëren met een unieke lay-out en een tijdloos uiterlijk, waarbij een edgy design wordt gecombineerd met elegante rondingen. We kijken er erg naar uit om dit indrukwekkende jacht tot leven te zien komen tijdens het bouwproces.” ‘GROEN’ SUPERJACHT Project Signature zal volgens Imperial Yachts een ‘groen’, ecologisch superjacht zijn, dat technisch is voorbereid voor de standaard Lloyds Register of Shipping EP (Environment Protection)-notatie. “Aangedreven door dieselelektrische motoren en Azipod-voortstuwing, zal Project Signature haar toekomstige gasten het laagste geluids- en trillingsniveau bieden dat ooit op een jacht van deze omvang is ervaren. Er wordt van haar verwacht dat ze een meesterwerk is op het gebied van techniek en uitrusting, het ‘5e element’ dat onze industrie in deze onzekere tijden niet verwachtte.”, aldus Imperial Yachts. Over de vormgeving van Project Signature is nog niet veel meer bekend dan een paar zwierige penseelstreken van Øino. www.damenyachting.com TEKST EN FOTO’S RENS GROENENDIJK JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 9

ECO SERVICES BRENGT NIEUWS VOOR DE JACHTBOUW: De Wissel 3/3 Polyurethaanschuim met milieuvriendelijk drijfgas Eco Services is in 2010 opgericht in Wuustwezel (België), dichtbij de Nederlandse grens ter hoogte van Roosendaal/ Breda. Dries Van den Bergh van Eco Services begon reeds in 1998 met de productie en kwaliteitscontrole van 2-componenten polyurethaanschuimsystemen, die zeer breed worden toegepast, onder andere voor de na-isolatie van gebouwen, decorbouw, leidingisolatie én jachtbouw. De verkoop van polyurethaanschuimsystemen, (industriële) lijmen, sealants, toebehoren voor isolatie en de bijhorende (technische) ondersteuning is de hoofdactiviteit van Eco Services. Naast deze handelsactiviteiten treedt het bedrijf ook op als inspecteur voor de Commissie Isolatie Nederlandse Industrie (CINI) en als NACE-coating inspecteur. Van den Bergh brengt een groot deel van zijn tijd door in Nederland, waar ook zijn interesse in de jachtbouwwereld is ontstaan. Hij ziet zichzelf dan ook als een ‘halve Hollander’, maar merkt daarbij op: “behalve jullie bier, want hierin zijn Vlamingen nogal chauvinistisch”. Eco Services is dealer van Soudafoam Maxtwo HFO, wereldwijd het enige beschikbare ‘Frothing schuim’ (2 component low pressure foam) dat géén HFC (fluorkoolwaterstof) als drijfgas heeft, maar HFO. HFO staat voor ‘Hydrofluoroolefins, de vierde generatie van koudemiddelen. Soudal NV is in Europa een toonaangevende producent van polyurethanen, siliconen, lijmen en dichtingsmiddelen. Met de ontwikkeling van Soudafoam Maxtwo HFO is Soudal voorloper in het terugdringen van CO² en de strijd tegen de opwarming van de aarde. Soudafoam Maxtwo HFO is een hoge kwaliteit, snel uithardend, 2-component polyurethaanschuim dat na het aanbrengen op BE – 2990 Wuustwezel, België 0032 (0) 479 267 126 info@eco-services.be locatie wordt gevormd. Het is lucht- en waterdicht, maar dampopen. Het wordt geleverd in twee draagbare drukcilinders, die verbonden zijn met twee slangen, die leiden naar een spuitpistool met een speciaal ontwikkelde statische menger. Soudafoam Maxtwo HFO hecht zich aan de meeste oppervlakken, inclusief hout, metaal, metselwerk, glas en de meeste kunststoffen. Verhard schuim heeft een meer dan 95% gesloten celstructuur en is bestand tegen vochtigheid, isoleert, dempt geluid, beschermt tegen condens, geeft extra structurele steun, geeft een luchtdichte naad en vult ruimten. Soudafoam Maxtwo HFO bevat een drijfgas met een ultra laag (<1) GWP (Global Warming Potential), dat niet brandbaar is en géén Vluchtige Organische Componenten (VOC’s) bevat. Het Ozone Depletion Potential voldoet aan de laatste Europese en Amerikaanse wetgeving met betrekking tot het gebruik van CFC-, HCFC- en HFC-drijfgassen. 10 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020

Complete maatwerkoplossingen voor meer comfort aan boord n Dakoplossingen van hoge kwaliteit n Van concept tot eindproduct n Naast maatwerk ook kant-en-klare dakoplossingen www.webasto-marine.nl at boot Düsseldorf. boot Düsseldorf pakt nieuwe uitdagingen altijd vol overtuiging aan. En ook nu is er geen beter platform om uw business op te starten. In 2021 komt op ’s werelds grootste boten- en watersportbeurs de internationale branche, waarbij de watersport in het bloed zit, bijeen. Ook in deze woelige tijden zijn wij er voor u! Informatie in Nederland: Fairwise bv Zeestraat 100 _ 2518 AD Den Haag Tel. +31 (0) 70 350 1100 info@fairwise.nl www.fairwise.nl

Gespecialiseerd in technisch textiel GmbH & Co KG in het Duitse Reutlingen is een familiebedrijf met de tweede generatie aan het roer. De onderneming is gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie en marketing van technisch textiel. GISATEX® GISATEX® GmbH & Co KG Driedimensionale open geweven stoffen, zoals het bijzondere GISATEX® DRYWEAVE®, sterk uitrekbare bekleding voor wanden en plafonds, speciale anti-slip vloerbedekking en veiligheids bekledingsmaterialen met vochtwerende membranen zijn welbekende producten uit de GISATEX® collectie. Skylon is het ideale materiaal voor een professionele wand- en plafondbekleding voor in- en exterieurs van jachten. De toplaag met de look van volnerf leer is van PVC in marine-kwaliteit, wat het de nodige waterdichtheid en schimmelresistentie geeft. Het kan daardoor permanente blootstelling aan de elementen weerstaan. Het draagt bij aan de thermische isolatie van de scheepswand en werkt oneffenheden weg. GISATEX® De waterbestendige vloerbedekking GISATEX® Salon in teak-look is van textiel, geschikt voor gebruik binnen en in beschermde open ruimtes op een boot. De combinatie van 100% polyamide PA en een 100% PES materiaaldrager maakt het gemakkelijk in onderhoud en garandeert de hoge duurzaamheid die aan boord is vereist, met een elegante en harmonische aanblik. GISATEX® Antislide marine floor en GISATEX® Antislide multi nopp zijn elastische antislip vloerbedekkingen voor alle soorten jachten. Gegarandeerd eenvoudige verwerking. Het materiaal past zich aan de rompvorm aan en zorgt voor afdichting tegen water en vochtigheid en is bestand tegen extreme temperaturen, zout water en UV-licht. Op de website vindt u een uitgebreid productoverzicht en de nu beschikbare nieuwe kleuren en “teaklook” patronen. Technische Textilien & Matratzen Manufaktur Dieselstrasse 14, 72770 Reutlingen, Duitsland 0049 7121 909 03 90 | info@gisatex.de www.gisatex.de ® VLOERBEDEKKING · WANDBEKLEDING · MATRASSEN 12 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020

DE BELANGSTELLING VOOR HET ZEILEN – ZOALS IN DEZE POINTER 22 – IS WEER TOEGENOMEN. Foto Jachtwerf Heeg ONVERWACHT POSITIEF EFFECT IN CORONASEIZOEN ‘Herwaardering van de watersport’ Wat zijn de effecten van corona op de jachtbouw en de watersporthandel? Deze vraag stond centraal in een peiling die de redactie Jachtbouw Nederland onlangs uitvoerde. Volgens HISWA-RECRON is er dit seizoen sprake van 18% omzetverlies in de watersport- en recreatiesector, maar andere bronnen geven juist een stijging aan. Feit is dat er afgelopen seizoen sprake was van een herwaardering van de watersport. De watersport- en recreatiesector heeft zich redelijk hersteld na de lockdown in het voorseizoen, zo meldde HISWA-RECRON in een persbericht. Toen na 15 juni de gemeenschappelijk sanitaire voorzieningen weer open mochten, kwamen alsnog veel boekingen binnen. Toch bedraagt de schade 18 procent omzetverlies tot nu toe. Daarmee komen veel bedrijven in zwaar weer terecht. De totale schade van maart tot met september 2020 is € 700 miljoen. Daarvan komt 16 procent voor rekening van de watersportsector en 84 procent voor de verblijfsrecreatie- en buitensportsector. Van deze schade is 80 procent geleden in het voorseizoen van maart tot en met juni. De mooie zomer en de groei van het aantal boekingen van Nederlanders in eigen land, maakte het ontbreken van buitenlandse gasten voor een deel weer goed. OMZETDIP “De feitelijk schade op langere termijn is echter groter”, stelt Geert Dijks, directeur van HISWA-RECRON. “Er staat voor ruim € 400 miljoen uit aan vouchers die in 2021 worden verzilverd. Bij veel bedrijven zal dit ten koste gaan van de normale boekingen in dat jaar, want vol is immers vol. Daarnaast is de verwachting dat met name de bedrijven die zich richten op grotere groepen, zoals groepsaccommodaties, de zeilende chartervloot en de buitensportbedrijven nog lang de nasleep merken van het coronabeleid.” De jachtbouw teert nu nog op orders van klanten die vorig jaar een bouwopdracht verstrekten voor een jacht, meent HISWA-RECRON, omdat de mogelijkheden voor het acquireren van nieuwe JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 13

GEBRUIKTE OPEN BOTEN ZIJN IN TREK. dan ook goed. Onze orderportefeuille is goed gevuld voor komend seizoen en voor bepaalde modellen hebben we al orders gepland staan voor 2022.” klanten op botenshows en eigen huisshows grotendeels zijn vervallen. De orderportefeuille droogt daardoor op en een omzetdip is te verwachten. Bij een rondgang van Jachtbouw Nederland langs Nederlandse jachtbouwers wordt dit negatieve beeld overigens niet bevestigd. VRAAG NAAR GEBRUIKT Veel Nederlanders besloten de vakantie in eigen land te vieren. Het zorgde voor een grote vraag naar gebruikte boten, maar wel nadat de handel eerst vrijwel stilviel. Daan Hamburger is jachtmakelaar en richt zich vooral op het segment zeiljachten in de prijsklasse tot pakweg een ton. Sinds 2019 werkt hij samen met eSailing, vanuit Monnickendam en Andijk. “Toen corona toesloeg werd het in maart en april erg stil. Alle buitenlandse bezichtigingen werden afgezegd. Begin mei verkocht ik weer een boot en daarna begon het goed te lopen, omdat veel Nederlanders besloten vakantie in eigen land te vieren en vrijheid op het water te zoeken. Zeiljachten tot € 100.000 bleken een gunstige categorie. Tot eind augustus was het ronduit druk. Ook klanten uit België en Duitsland keerden weer terug. Ik verwacht een omzetstijging van z’n 30 procent. Door de opleving raakt de voorraad stilaan op; het wordt moeilijker om goed onderhouden, recentere schepen in opdracht te krijgen.” NIEUWBOUW Ook nieuwbouwwerven profiteerden van de oplevende belangstelling voor de watersport. “Het afgelopen seizoen is voor ons goed ZEILJACHTEN TOT 100.000 EURO BLIJKEN EEN GUNSTIGE CATEGORIE. verlopen”, meldt Klaas Schiphof van Aquatec Industries desgevraagd, “als bouwer van de merken Antaris, Makma en Maril hebben we geprofiteerd van het feit dat door corona de watersport weer meer in trek was. Inderdaad hebben veel klanten – ook potentiële – hun vakantie dit jaar op het water doorgebracht in plaats van in het buitenland. Anderzijds zorgde het mooie zomerweer ook voor een positieve koopstemming bij onze klanten.” Schiphof vervolgt: “Toen de HISWA Amsterdam Boat Show in maart na anderhalve dag werd gesloten als gevolg van de coronamaatregelen was de stemming allesbehalve positief. Extra domper voor alle watersportondernemers was het feit dat de RAI-organisatie geen gehoor gaf aan het verzoek om een deel van het betaalde beursgeld terug te betalen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het sluiten van de droge HISWA uiteindelijk geen enkele invloed heeft gehad op de verkopen. Gelukkig weten de mensen ons prima te vinden via onze websites, Facebook en YouTube. De verwachting voor 2021 is INHAALSLAG Van Vossen in Giethoorn legt zich vooral toe op open boten in aluminium, en in toenemende mate elektrisch voortgedreven. Han van Vossen over het afgelopen ‘coronaseizoen’: “We hebben laat in het voorjaar een inhaalslag gemaakt, waardoor we nu nagenoeg dezelfde omzet hebben als afgelopen jaar. Wel hadden we een groei verwacht, maar die blijft vooralsnog uit; al kan dat in resterende maanden nog veranderen. Door het afgelasten van de beurzen moeten we onze doelgroep via multimedia bereiken; en misschien gaan we in de toekomst nog een huisshow houden. Wat precies de impact is door het wegvallen van beurzen weten we nog niet, maar we denken dat dit mee gaat vallen. Een verwachting voor volgend jaar is moeilijk te geven; er gebeurt veel op dit moment. Belangrijke factoren zijn dat men werk behoudt en dat het weer stabiel blijft, waardoor de vakantie en vrijetijdsbesteding in Nederland is.” ’BELANGSTELLING TOEGENOMEN’ “We hebben een spannend jaar achter de rug, maar zijn positief gestemd”, zegt Geert Wijma van Jachtwerf Heeg, bouwer van de Splash, G2, Randmeer en Pointer, “vanaf maart hebben we het steeds drukker gekregen, vooral met onderhoud om boten snel vaarklaar te maken. Onze bouw zat al vol en we konden door bou14 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020

VAN VOSSEN, STERK IN ELEKTRISCH AANGEDREVEN, ALUMINIUM OPEN BOTEN, HEEFT EEN INHAALSLAG GEMAAKT. wen, omdat we zelfvoorzienend zijn. Jaren geleden heb ik namelijk al besloten om de productie in Heeg te concentreren, en niet in het buitenland. Een belangrijk effect van de coronacrisis is de herwaardering van watersport; mensen zijn er weer achter gekomen dat het in eigen land uitstekend recreëren is. De belangstelling voor het zeilen is weer toegenomen. Van de Randmeer bijvoorbeeld, een Van De Stadt ontwerp uit 1958, hebben we het dubbele aantal bemiddelingsboten verkocht dan voorheen.” Wijma vervolgt: “Ik hoop dat mensen gaan nadenken en beseffen dat het niet normaal is om telkens goedkoop, massaal naar de zon te vliegen. Nederland is ook prachtig. Als dat besef doordringt, dan voorzie ik voor de komende jaren goede zaken in de zeilsportLekker buiten zijn en het kleine waarderen, daar gaat het om. Dat kan bij uitstek met onze boten die van hoge kwaliteit zijn en uitstekende zeileigenschappen hebben.” Naast de bestaande productie heeft Jachtwerf Heeg dit jaar ook twee casco’s gebouwd van de Winner 9, die in Duitsland worden afgebouwd. Wijma: “Als de modellen aanslaan en worden verkocht, dan gaan wij door met de productie voor Winner. Het is een mooie aanvulling op ons assortiment. Ontwerper Cees van Tongeren van bureau Van de Stadt heeft zowel de Pointer als de Winner getekend. We hebben in Heeg nog de ruimte om de productie uit te breiden.” DE SUPER LAUWERSMEER DISCOVERY 47 OC OP TOURNEE. ON TOUR “Het afgelopen seizoen is voor onze werf goed verlopen”, zegt Bastiaan Jousma van Super Lauwersmeer, “we zijn nog steeds lekker druk met bouwen en aanvragen blijven ook komen. Je ziet dat meer en meer mensen gaan nadenken over een eigen schip. Omdat het relatief veilig is op het water. In de meeste gevallen kunnen ze met hun eigen auto naar het schip rijden en mocht er weer iets onverwachts gebeuren, dan zijn ze ook ‘snel’ weer thuis. Een veel gehoorde opmerking is dan ook: voorlopig maar even niet meer vliegen naar verre bestemmingen, maar liever een eigen schip. Mijn verwachting voor 2021 is daarom niet minder dan andere jaren. Wat echter niet goed is voor de gehele jachtbouw, is het afgelasten van de beurzen. Schepen moet je als klant ‘voelen en beleven’, en waar kan dat beter dan op een beurs? De Super Lauwersmeer Discovery 47 OC was een beursprimeur voor de natte HISWA; we zijn er nu drie weken mee op tour zijn geweest door Nederland. Om de mensen in hun eigen omgeving kennis te laten maken met dit nieuwe model. Zo hebben we onze doelgroep weten te bereiken.” TEKST LAURENS VAN ZIJP JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 15

Perfection i s n o t a n a c c i d e n t . From sketch to endproduct • 3D design • Robot milled shaping CNC cutting and stitching • Endless upholstery possibilities www.coverworks.nl CoverWorks Perfection

Vakbeurs Watersport in Gorinchem Van 1 tot en met 3 maart 2021 zal in de Evenementenhal in Gorinchem de Vakbeurs Watersport plaatsvinden. Het is een nieuwe kleinschalige non-profit beurs, die wordt georganiseerd door Nederlandse toeleveranciers aan de jachtbouw. Dennis de Bruijn van On Deck en Harrold van Asselt van Raymarine Benelux besloten de handen ineen te slaan omdat ze merkten dat er een groot gemis was, zowel bij exposanten als bezoekers van (vak) beurzen. “Je kunt wel virtueel een beurs bezoeken, maar dat haalt het niet bij het directe contact dat je met elkaar hebt op de beursvloer”, aldus Van Asselt. “We willen HARROLD VAN ASSELT (L) EN DENNIS DE BRUIJN HEBBEN HET INITIATIEF GENOMEN EEN KLEINSCHALIGE VAKBEURS TE ORGANISEREN VOOR TOELEVERANCIERS AAN DE WATERSPORT. IN DE ACHTERGROND DE EVENEMENTENHAL IN GORINCHEM. ook nadrukkelijk geen concurrent zijn van bestaande beurzen. Dit is een kleinschalige vakbeurs zonder verdienmodel, een initiatief uit de branche, specifiek gericht op de Nederlandse toeleveranciers, die hun nieuwste producten aan de jachtbouwers en watersportbedrijven kunnen laten zien.” ENTHOUSIASTE REACTIES De Bruijn: “Toen we de eerste potentiële deelnemers benaderden, bleek uit de enthousiaste reacties al direct dat er een enorme behoefte is aan een beurs. Omdat we op non-profit basis opereren is de drempel voor deelname zeer laag. Het is al mogelijk om voor 1.795 euro all-in met een stand van 8 vierkante meter mee te doen, met als opvolgende stand-afmetingen 12 en 24 vierkante meter. Het is ook niet de bedoeling dat er dure stands worden opgebouwd. Het moet voor iedereen haalbaar zijn om deel te nemen.” EVENEMENTENHAL GORINCHEM De Evenementenhal in Gorinchem is volgens De Bruijn en Van Asselt een prachtige locatie voor een kleinschalige vakbeurs, waar aan alle RIVM-voorwaarden kan worden voldaan. Bezoekers moeten zich straks vooraf registreren, tijdens de beurs is dat niet mogelijk. Er is ook een ruime parkeergelegenheid. Gewerkt wordt aan de opzet van een programma met productpresentaties en seminars. Mail voor nadere informatie over deelname aan de beurs naar info@vakbeurswatersport.nl. Jachtbouw Nederland is mediapartner van Vakbeurs Watersport. bouw met kwaliteit echnautic Technautic Ontdek de fantastische merken van Technautic! Haal de beleving van echt muziek luisteren aan boord met audio van Fusion. Vesper Marine heeft een groot aanbod AIS met ingebouwde GPS. Tecma, echt authentiek Italiaans fabrikaat topkwaliteit boordtoiletten en bidets. Jabsco en Rule, twee van de mooiste merken op gebied van watertechniek. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 17

WWW.COMBINOORD.NL ALLES VOOR ELK SCHIP ALLEEN CASCO’S HEBBEN WE NIET LIGGEN IN GROU Leverancier van topmerken Combi Noord levert ... Wij houden van kwaliteit, kennis en kunde. Voor elk xperts e adviser ou of advies! GYROSTABILISATOREN.NL MOTORINSTRUMENTEN.NL ... topmerken zoals • Victron • Quick Vraag onze GRATIS catalogus aan! Kijk ook eens op QUICKMARINE.NL JABSCOSHOP.NL

ROELOF VAN DER WERFF MET EEN GEBOGEN PANEEL VOORZIEN VAN EEN TOPLAAG VAN MAHONIE; ERONDER ZIT ACCOYA. ROELOF VAN DER WERFF ZOEKT EFFICIËNTERE HOUTBOUWMETHODE HOUTEN PLATEN BUIGEN IN EEN 3D VORM Staalplaten worden gesneden en gevormd, alvorens ze worden aangeleverd bij werven. Een gangbare procedure in de staalbouw. Het zou mooi zijn als deze werkwijze ook in de houtbouw kon worden toegepast, vindt Roelof van der Werff uit Workum. Maar hoe breng je een dubbele buiging aan in houten platen? Hij vond proefondervindelijk een oplossing. Zeg je Roelof van der Werff, dan zeg je houtbouw. En vice versa. Bijna een kwart eeuw was hij actief op de scheepswerf De Hoop en zijn hele carrière werkte Van der Werff met hout. Daarbij schuwde hij nieuwe methoden niet; al vroeg paste hij bijvoorbeeld gelamineerde spanten toe. Toch zegt hij: “In de houtbouw is de ontwikkeling gestopt toen andere materialen opkwamen. Hout is daarom nog steeds meer arbeidsintensief, dus duurder in verwerking. Maar hout is wel een herwinbare grondstof, dus een waardevol bouwmateriaal”, zegt hij, “want de factor duurzaamheid wordt steeds belangrijker. Bomen halen bovendien CO2 uit de lucht en slaan dit op.” Een paar jaar geleden baarde Van der Werff opzien met zijn Werffboat 21. Een sloep gebouwd van accoya, gemodificeerd Radiata Pine, een houtsoort die met azijnzuur is verduurzaamd. Door dat zuur verhardt de celstructuur en is het hout niet vatbaar voor rot en schimmel. Conserveren van het hout met verf is niet nodig. Dat is door jarenlang testen in de praktijk bewezen. Wel kan onbehandeld accoya vlekkerig worden en verkleuren. Daarom is de boot inmiddels met eenvoudige beits afgewerkt. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 19

VAN DER WERFF BEGON MET EEN RUITSTRUCTUUR EN PROBEERDE DAARNA HET PRINCIPE VAN LATTENBOUW (VOORGROND). ‘Op een centrale plek gebogen plaatdelen maken is efficiënter’ EFFICIËNT WERKEN Naast ‘duurzaam’ is efficiënt werken een ander aspect dat Van der Werff bezighoudt, ondanks dat hij al met pensioen is. “In de staalbouw zie je dat het snijden, vormen en zetten op een centrale locatie wordt gedaan, en niet langer afzonderlijk op elke werf. Het zou mooi zijn wanneer we houten segmenten op een vergelijkbare manier zouden kunnen verwerken en als pakket kunnen aanbieden. Dus op een centrale plek onderdelen van een schip maken: gebogen plaatdelen, gelamineerde schotten, uitgefreesde spanten en dergelijke. Het werkt efficiënter en daardoor zal de prijs naar beneden gaan. Toepassing van hout wordt zo makkelijker. Hout wordt te vaak gezien als iets nostalgisch, maar dat is onterecht.” DUBBELE BOLLING Vraag is wel hoe je 3D gebogen vormen uit een plaat hout krijgt die je als pre-fab element kunt verwerken in de scheepsbouw. Er ging Van der Werff een licht op, toen hij een publicatie las over Curve Works (zie ook Jachtbouw Nederland 4-2017). Deze firma had een adaptieve mal in gebruik genomen om gekromde panelen in composiet te maken. Simpel gezegd een soort spijkerbed met metalen pinnen waarop een gewapende mat ligt. Met een computerprogramma is die mat in allerlei bolle vormen te drukken. Van der Werff ging langs om het systeem met eigen ogen te kunnen bekijken en zag hoe een stuk gevelbekleding was gevormd. Daartoe waren blokjes balsa gebruikt als vulling. Van der Werf: “Zo kwam ik op het EEN HALFMODEL VAN DE WERFFBOAT 21 OP ENKELE GEVORMDE PROEFDELEN. GOED TE ZIEN ZIJN DE LATTEN EN DE RUITJES. 20 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 idee om met ruitjes te gaan werken, want met dergelijke langs elkaar bewegende segmenten was een dubbele bolling te maken. Met een plaat uit één stuk lukt dat niet.” Voor een bruikbare vorm koos hij een deel van zijn Werffboat-ontwerp. Alle ruitjes werden van een druppel lijm voorzien en op een glasvezelmat geplakt. Dit proefstuk werd bij Curve Works in een vorm gedrukt en dat ging goed. “Ze zagen bij Curve Works mogelijkheden voor toepassing in de architectuur”, zegt Van der Werff, “en dat is alleen maar gunstig, want de jachtbouw is natuurlijk slechts een klein segment. Als er bredere toepassingsmogelijkheden zijn, wordt het voor investeerders aantrekkelijker.” LATTENBOUW Van der Werff maakte nog een tweede proefstuk en greep daarvoor terug op een beproefde bouwmethode: de lattenbouw waarmee kapper Hendrik Bulthuis ooit de BM construeerde. Van der Werff: “Ik maakte accoya latjes van 15 x 3 mm en lijmde die op een glasvezelmat. Toen de latten goed op de mat vastzaten, kon je die oprollen. Ook deze lattenconstructie bleek in een 3D vorm te kunnen buigen.” Hij vervolgt: “Het is composietbouw met 80% herwinbare grondstof en 20% eindige grondstof. De glasvezelmat gaan we vervangen door een vlasmat. Dat is puur natuurlijk materiaal. En we gebruiken bioepoxy van Polyservice, terwijl ook andere fabrikanten bio-producten gaan leveren. Zo gaat dat percentage van 80% herwinbare grondstof, dus duurzaamheid, omhoog.”

DE ‘RUITJESMAT’ OP DE ADAPTIEVE MAL VAN CURVE WORKS. HET ‘SPIJKERBED’ MET BOL GEDRUKTE MAT. Foto’s Curve Works OOK BEROEPSVAART De vraag of je 3D gevormde platen kunt maken voor de jachten scheepsbouw, kan positief worden beantwoord. Om dit bouwmateriaal daadwerkelijk doorgevoerd te krijgen, zijn investeringen nodig in grotere adaptieve mallen, robotisering en aangepaste CNC-frezen. Houtbouw is niet alleen weggelegd voor de pleziervaart, maar kan ook in de beroepsvaart worden gebruikt. Van der Werff: “Voor onbemande wachtschepen bijvoorbeeld die worden ontworpen, om de huidige vloot omgebouwde kotters op den duur te vervangen. Of voor mijnenvegers. Die werden ooit in hout gebouwd, maar werden later in polyester uitgevoerd. Ook vissersvaartuigen kun je in hout bouwen.” Voor dit laatste voorbeeld heeft hij al overleg gevoerd ontwerper Gerard Dijkstra. Verder heeft Van der Werff contact met de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en het ROC Friese Poort in Sneek. Het is immers belangrijk dat studenten weet hebben van de mogelijkheden om in hout te bouwen en dat meenemen in hun denken. www.roelofunderweis.eu | www.curveworks.nl TEKST EN FOTO’S LAURENS VAN ZIJP IN DE TRADITIONELE HOUTBOUW WORDT HOUT GEBOGEN MET DE VLAM OF MET STOOM. Indrukwekkende loopbaan Roelof van der Werff (1949, Drachten) trad na zijn opleiding als scheepstimmerman in dienst bij de scheepswerf van zijn oom op het Buitenstvallaat bij Drachten. In 1971 stapte hij over naar de gerenommeerde Jachtwerf Joh. van der Meulen in Sneek. Hier werkte hij aan nieuwbouw en restauratie van houten schepen. In 1973 werd hij eerste werknemer van de Stichting scheepswerf ’t Kromhout op de Hoogte Kadijk in Amsterdam. Daarna vertrok hij naar Denemarken, waar hij houten vissersschepen van 20 en 25 meter bouwde. In 1976 begon hij zijn eigen scheepsbouwbedrijf op Scheepstimmerwerf De Hoop in Workum. Sinds 2000 werkt hij onder de naam ‘Roelofunderweis’ (Fries voor: Roelof onderweg). Zijn grootste passie is de herwinbare grondstof hout duurzaam te gebruiken in de scheepsbouw. PRACHTIGE STEK: SCHEEPSWERF DE HOOP IN WORKUM. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 21

HEESEN YACHTS CREATIEF IN COMMUNICATIE Journalisten aan het video-ontbijt Heesen Yachts had de gewoonte om tijdens de Monaco Yacht Show in september journalisten uit te nodigen voor een ontbijt en ze en passant te vertellen hoe de werf reilt en zeilt. Maar net als vele andere beurzen werd de boat show in Monaco afgelast in verband met corona en ging de persconferentie dus ook niet door. Heesen besloot de pers virtueel te woord te staan vanaf een schip op de werf in Oss. En dat ontbijt? Dat liet Heesen bij de journalisten thuisbezorgen: een doos vol lekkers, met typisch Nederlandse producten als beschuit, hagelslag, ontbijtkoek en stroopwafels. Niet te zuinig: naast ambachtelijke jam en appelstroop, jus d’orange en zelfs een bijzonder zakje om koffie in te zetten, bijpassende mokken voorzien van het Heesen logo. Met behulp van de videovergaderingssoftware Zoom schoven op 23 september ’s ochtends, en vanwege het tijdsverschil ook ’s middags, tientallen journalisten uit alle delen van de wereld virtueel aan voor de persconferentie. OP KOUSEVOETEN Heesen-CEO Arthur Brouwer en Mark Cavendish, directeur sales en marketing, gaven op kousenvoeten antwoord op vragen van journaliste Charlotte Kan. Ze bevonden zich in een lounge aan boord van het 50 meter superjacht Project Triton, dat op speculatie is gebouwd en gereed is voor aflevering aan een koper. De werf heeft het aan het begin van de coronapandemie zwaar gehad, aldus Brouwer. “We waren het jaar goed begonnen met veel commerciële activiteit, en de verkoop van 22 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 een op speculatie gebouwd jacht. Covid-19 heeft de jachtbouw hard geraakt. Maar de afgelopen twee maanden pikt het weer op, we zien veel meer belangstelling en de afgelopen weken kregen we zelfs bezoekers. Het zal niet het beste jaar in onze boeken worden, maar ik heb een goed gevoel over de tweede helft van dit jaar. Omdat we de afgelopen paar jaar heel wat boten hebben verkocht, zal 2020 voor Heesen financieel positief zijn.” DRIEPLOEGENDIENST Toen de pandemie uitbrak heeft Heesen er alles aan gedaan om ervoor te zorgen dat de productie door kon gaan. “Dat heeft voor onze mensen heel wat betekend”, aldus Brouwer. “We zijn in drie ploegen gaan werken in plaats van één, van vijf uur in de morgen tot tien uur ’s avonds. Waar mogelijk zijn mensen van huis uit gaan werken. Het personeel is heel robuust en ondersteunend, daar ben ik ze zeer dankbaar voor. We zijn vrijwel op schema gebleven. Sommige boten die we op speculatie bouwen worden een tot drie weken later opgeleverd en dat is prima.” ‘MARKT ZAL HERSTELLEN’ Brouwer verwacht dat de markt zal herstellen en op het oude niveau terugkomt. “Er zijn nogal wat mensen die interesse hebben in een op speculatie gebouwd schip omdat ze niet drie jaar op een boot willen wachten. De markt voor custom jachten blijft op hetzelfde niveau als voorheen. Met mensen aan tafel zitten om alles door te spreken blijft een probleem, maar we werken eraan om daar een oplossing voor te vinden. Door inspanningen van de Nederlandse regering en de Amerikaanse ambassadeur konden we onlangs weer Amerikaanse gasten ontvangen. We zullen een terugval in de verkoop hebben in 2020, maar het aantal miljardairs groeit nog steeds.” DRIE JACHTEN OP SPECULATIE Er zijn nog drie jachten op korte termijn beschikbaar voor verkoop, nu Project Pollux is verkocht. Project Triton is helemaal gereed en kan direct worden geleverd. Het 50 meter jacht heeft een stalen displacement romp, en een exterieur ontworpen door Clifford Denn. Een bulbsteven geeft de boeg minder weerstand. Kenmerkend zijn de scherpe boeg van de Triton, de vloeiende profiellijnen en het stuurhuis met een teruglopende raampartij. Het interieur is ontworpen door Reymond Langton. ”Het schip is helemaal klaar en de koper kan dus niet veel meer inbrengen, afgezien van de keuze voor het losse meubilair. Ik heb het nog niet eerder meegemaakt dat een jacht dat we op speculatie bouwen al zover gereed is. Normaliter stapt een koper veel eerder in, soms wel een jaar voor oplevering, en kan een persoonlijk stempel op de boot drukken”, aldus Mark Cavendish. “Nu zijn we in de bijzondere positie dat een koper er al de volgende dag mee weg kan varen.” DRUKKE TIJD Heesen heeft een drukke tijd voor de boeg. Met de Triton en Pollux wordt proefgevaren. Begonnen is met de bouw van de customjachten Project SkyFall en Project Sparta. Binnenkort wordt Project Aquamarine tewatergelaten, dat eind februari 2021 gereed zal zijn. Het is het eerste jacht in een nieuwe 5000 meter-aluminiumserie, met een door Frank Laupman van Omega Yachts ontworpen exterieur. Het 50 meter jacht kan 22 knopen halen; dankzij een nieuw door Van Oossanen ontworpen onderwaterschip kan een reductie van 12 procent van de weer

DE KOPER VAN DE TRITON KAN ER DIRECT MEE WEGVAREN. Foto Dick Holthuis ALTEA stand worden behaald. De diepgang bedraagt slechts 2,15 meter. De MTU-motoren hebben een gereduceerde NOx-uitstoot, waarmee het jacht als eerste aan IMO Tier III voldoet in de 500 GT serie. De Aquamarine heeft een steile boeglijn en grote, ononderbroken raampartijen in de main saloon en skylounge. Het hoofddek is aan de achterzijde verhoogd, waardoor de tendergarage annex beachclub overal een comfortabele hoogte heeft. Om de profiellijn niet te verstoren wordt de rescue tender onzichtbaar opgeborgen in een ruimte voor het stuurhuis. Het interieur van de Aquamarine is ontworpen door Cristiano Gatto, een ingetogen design met Japanse invloeden. Eind mei 2021 komt de 50 meter Altea in de vaart, geheel van aluminium. Het exterieur is ontworpen door Frank Laupman van Omega Yachts, met een onderwaterschip dat is ontworpen door Van Oossanen. Door gebruik te maken van lichtgewicht aluminium blijft het gewicht beperkt tot circa 320 ton. Het Cristiano Gatto design team ontwierp ook hier weer het interieur. TALKSHOW Heesen probeert op allerlei inventieve manieren contact met klanten te houden en de pers. Onlangs werd de eerste aflevering gemaakt van een talkshow, YachtTalk, die via de website van de werf bekeken kan worden. Aan het woord waren Erik Floor, een business consultant die voor Superyacht Builders Association (SYBAss) onderzoek heeft gedaan naar de superjachtmarkt, branding specialist Mark van Drieberge van Hypsos InstorePartner, Alessandra Nenci, CFO van Fraser Yachts. CEO Brouwer van Heesen, die ook aan tafel zat verduidelijkt: “De talkshow Heesen verkoopt Project Pollux Heesen Yachts heeft Project Pollux verkocht, het tweede jacht in de onlangs gerestylede 55m Staal-serie, dat op speculatie werd gebouwd. Er worden nog uitgebreide proefvaarten op de Noordzee gemaakt en dan kan het schip reeds eind januari 2021 aan de eigenaar worden opgeleverd. Het exterieur van de Pollux werd ontworpen door Frank Laupman van Omega Architects. Het jacht beschikt over zes suites, die plaats bieden aan twaalf gasten Het interieur is het tiende ontwerp van Bannenberg & Rowell voor Heesen. De Britse designstudio kreeg de vrije hand, met als resultaat een interieur met een rustgevende en verfijnde uitstraling. Via elektrisch bediende glazen schuifdeuren betreden de gasten de main saloon. Deze ruimte is afgewerkt met een combinatie van drie contrasterende soorten eucalyptus en een visgraat parketvloer. De wanden zijn van vloer tot plafond betimmerd, met aan bakboord boekenkasten en aan stuurboord een geïntegreerde bar. Verder naar voren bevindt zich het zitgedeelte met kamerhoge raampartijen en open gangboorden. Daarnaast bevindt zich de dining area. Verder TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 55,0 m. Breedte: 9,6 m. Diepgang (half beladen): 2,85 m. Tonnage: circa 760 GT Motoren: 2x MTU 8V 4000 M63 Stabilisatoren: Naiad Dynamics, 2 vinnen, type 720, zero speed Hoofdgeneratoren: 2 x Zenoro, elk 175kW Boegschroef: ZF-Marine 125kW Brandstoftank: 100.000 l. Watertank: 24.000 l. Bemanning: 13 Gasten: 12 naar voren, voorbij de entree, bevindt zich de royale eigenaarssuite van 86 vierkante meter. Kamerhoge raampartijen bieden een ruim uitzicht. Ook hier is weer gekozen voor de zachte en overwegend lichte tinten van vergrijsd eucalyptus en de combinatie met het visgraatparket in vergrijsd eiken. PANORAMISCH UITZICHT Op het benedendek bevinden zich nog vier ruime gastensuites. De multifunctionele skylounge beschikt over een vrijstaande bar en biedt een panoramisch uitzicht dankzij de grote raampartijen. Verder naar voren aan stuurboordzijde bevindt zich de VIP-suite. Het zonnedek is voorzien van een bar, dineerfaciliteiten en een grote jacuzzi. Door de tenders en toys op het voordek onder te brengen, ontstond achter op het benedendek extra ruimte. Hier bevindt zich een royale beachclub, voorzien van stoomcabine en sauna. Dankzij de stalen Fast Displacement Hull Form, die door Van Oossanen is ontworpen en doorontwikkeld door de eigen naval architects van Heesen, haalt het schip met twee MTU 8V 4000 M63 (IMO Tier III) dieselmotoren van elk 1.362 pk een topsnelheid van 15,5 knopen. Bij een kruissnelheid van 13 knopen bedraagt de actieradius 4.500 zeemijlen. is niet alleen ten faveure van Heesen, maar biedt ook bredere informatie aan ons klantenbestand, met onderwerpen over wat er gebeurt in onze industrie, welke technologie eraan komt.” www.heesenyachts.com TEKST RENS GROENENDIJK JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 23

Wij weten veel van boten, omdat we zelf ook varen.

METSTRADE Connect op 10 december De vakbeurs METSTRADE 2020, de unieke internationale ontmoetingsplaats in de Amsterdamse RAI van mensen en bedrijven die betrokken zijn bij de jachtbouw, blijft dit jaar dicht. Niels Klarenbeek, directeur maritiem van METSTRADE, zegt in een verklaring dat het een erg verdrietige maar juiste beslissing was, die met veel sympathie, respect en begrip is ontvangen. Een overweldigend aantal exposanten heeft volgens Klarenbeek nu al besloten deel te nemen aan METSTRADE 2021. “Er is echter geen tijd om achterover te leunen. We moeten de ontwikkelingen wereldwijd volgen, samen met onze partners en stakeholders”. “Een belangrijk deel van onze gezondheids- en veiligheidsprotocollen zal volgend jaar ook nog van kracht zijn. METSTRADE 2021 zal ook een combinatie zijn van fysieke en virtuele elementen. We ontwikkelen verschillende scenario’s.” Het verlangen van industrie-professionals om elkaar te ontmoeten is volgens Klarenbeek niet verdwenen. “In tegendeel. Velen werken van huis uit en de roep om netwerkoplossingen is groter dan ooit, en daarom introduceren we METSTRADE Connect, een virtuele informatieve event op 10 december 2020. Het biedt mogelijkheden voor netwerken en high end matchmaking via een geavanceerd interactief webbased platform.” KERNPUNTEN VAN METSTRADE CONNECT: • State Of The Industry ICOMIA geeft een wereldwijd perspectief op de jachtbouwindustrie, inzichten op belangrijke ontwikkelingen en kansen in verschillende markten. • DAME Award Ceremonie De DAME Award is omgezet naar een eenmalige competitie. De DAME R&D Excellence in Adversity Award zet fabrikanten van uitrusting en toebehoren in het zonnetje die met ontwerpen voorop blijven lopen gedurende de pandemische uitdagingen in 2020. ‘Boot Düsseldorf gaat door’ Beurstopman Wolfram Diener meldde 23 september dat Boot Düsseldorf, gepland van 23 t/m 31 januari 2021, doorgang zal vinden ondanks corona. Weliswaar in aangepaste vorm, rekening houdend met alle geldende Covid-19 maatregelen rond hygiëne- en infectiebescherming. Maar wel verdeeld over zeventien beurshallen. Diener had ervaring opgedaan met de Caravan Salon 2020, die succesvol is verlopen, met 107.000 bezoekers. Die show toonde volgens hem aan er in deze tijd wel degelijk een beurs te houden is. Boot Düsseldorf kent volgens het eigen PROTaction protocol een maximum van 20.000 bezoekers per dag. Kaartjes zijn alleen online te koop, voor een specifieke dag. Bezoekers en exposanten moeten mond/neus-maskers dragen en 1,5 meter afstand houden. Op 9 oktober kwam de beursorganisatie met het bericht dat exposanten en bezoekers van beurzen worden gezien als ‘zakenreizigers met een belangrijke • TechTalks Een serie TechTalks met drie verschillende sporen: METSTRADE Track (verzorgd door IBI), SYP Track (The Superyacht Report) en CMP Track (geleid door Simonetta Pegorari). Elke track is op aanvraag beschikbaar en omvat een variëteit aan paneldiscussies met toeleveranciers, jachtbouwers en experts op specifieke technische onderwerpen. METSTRADE Connect geeft bezoekers de mogelijkheid om contact te maken in live Q&A sessies. • Sustainability Sessions Met support van ICOMIA zal Peter Franklin, de duurzaamheidspartner van METSTRADE verschillende paneldiscussies leiden rond thema’s als ‘Ocean Biodiversity and Biofouling’ en de voortgang bij ‘End-of Use Boats’. • Product Pitches Het METSTRADE Connect platform biedt ruimte aan product pitches door exposanten. De Boat Builder Awards worden toegekend in vijf categorieën: • Exceptional Commercial Achievement in an Unprecedented Year reden om Duitsland te bezoeken’. Bij aankomst in Duitsland moet exposanten een bewijs van deelname van de beursorganisatie overleggen. Bezoekers moet hun entreebewijs kunnen tonen en een bewijs van een zakelijke afspraak met minstens één exposant. Daarnaast moet iedereen uit risicogebieden een negatieve coronatest overleggen die niet ouder is dan 48 uur. Maar dit soort regels kunnen op het laatst nog worden gewijzigd, zo leert de ervaring. “De botenbouwers hebben vrijwel allemaal hun deelname bevestigd”, aldus beursdirecteur Petros Michelidakis. “De hallen 1 tot en met 6, 9 en 10, alsmede 15 tot en met 17 zijn op dit moment zeer goed bezet met de belangrijkste spelers op de wereldmarkt. Alle fabrikanten van motoren zullen aanwezig zijn in hal 9 en 10.” Ook de exposanten op het gebied van funsports, water gerelateerd toerisme en duiksport zijn van de partij. www.boot.com • Community Support Initiative • Environmental Initiative • Rising Star for individuals <35 • Lifetime Achievement Award www.metstrade.com HISWA-jachtbouw symposium virtueel Het HISWA Symposium over jachtontwerp en -bouw op 16 en 17 november zal op virtuele wijze worden gehouden, met als thema ‘Dare to share’. Naast wetenschappelijke presentaties is er ook aandacht voor toegepaste kennisoverdracht op het gebied van jachtbouw en -ontwerp. Alle presentaties worden ’s middags uitgezonden. Deelname kost € 20, inclusief documentatie over het symposium. Inschrijving via onderstaande website, waar ook het volledige programma ter inzage is. www.hiswasymposium.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 25

DID YOU KNOW... 23.-31.01.2021 booth 3/A94.3 Visit us ... that IMCI`s rtification experience is based on more than 20.000 products certified from more than 2.950 clients? 1000 pk voor 1000 redenen INTERNATIONAL info@imci.org www.imci.org Scan QR Code for IMCI`s contact data MARINE CERTIFICATION INSTITUTE Alle faciliteiten, ruimte, transport en 100 tons lift Onze krachtigste motor tot nu toe, de Volvo Penta D13-1000, opent een wereld vol mogelijkheden. In combinatie met het Volvo Penta IPS 1350 aandrijfsysteem, verhoogt het uw vaarbereik en comfort. Dit is maar een van de duizend redenenen om een dubbele, drievoudige of viervoudige installatie te installeren in uw jacht. Meer informatie op: www.volvopenta.com Ga voor nieuws en updates naar de website, Facebook of schrijf u in voor onze ShipMailing via de website. De Gier Jachtservice | Tel: 0228 325 812 D13-IPS1350 www.degierjachtservice.nl | Volmolen 4,1601 ET Enkhuizen bste

KORT NIEUWS LongIsland Yachts breidt uit in Voorschoten Jachtbouwer LongIsland Yachts neemt Jachthaven Allemansgeest in Voorschoten over. Dave de Groot, eigenaar van LongIsland, wil hiermee inspelen op de stijgende vraag naar sloepen, tenders en exclusieve jachten. Jachthaven Allemansgeest, gelegen op een terrein van 6.500 m2, heeft zowel een overdekte haven als buitenligplaatsen, en productie- en stallingsloodsen. Naast de productie van nieuwe boten zijn er faciliteiten voor service-, onderhoudswerkzaamheden en refits van jachten. In de overdekte haven en in de showroom is plaats voor een breed aanbod van nieuwe en gebruikte boten van LongIsland, maar ook andere merken sloepen, tenders en motorjachten. De geschiedenis van Jachtwerf Allemansgeest wordt grotendeels bepaald door Bernd Klaassen, de bouwer van Super Van Craft motorjachten. Hij begon waarschijnlijk al in 1937 met jachtbouw. In de loop der jaren zijn er ruim 600 Super Van Craft’s gebouwd. LONGISLAND YACHTS LongIsland Yachts is opgericht in 2005 en bouwt tenders van 7,5 tot 12 meter. Recentelijk is de range uitgebreid met de 29 Runabout, een cabin cruiser van 8,90 meter waarvan de eerste nu in opdracht wordt gebouwd. Naval architect Menno van Dijk van Studio Delta heeft op basis van de LongIsland 28 en 33 Runabout het onderwaterschip van de 29 Runabout herontwikkeld. Van deze modellen zijn er inmiddels bijna honderd gebouwd, die over heel de wereld rondvaren. www.longisland.nl Harken koopt On Deck De Amerikaanse beslagfabrikant Harken heeft groothandel en importeur On Deck in Weteringbrug overgenomen. Daarmee is On Deck de achtste dochteronderneming van Harken. De relatie tussen beide bedrijven bestaat al bijna een halve eeuw. Wedstrijdzeiler Fred Imhoff begon in 1969 onder zijn eigen naam een groothandel in zeilkleding en -materialen. De gebroeders Peter en Olaf Harken, van Nederlands/ Zweedse komaf, kende hij uit het internationale wedstrijdcircuit. Imhoff ging ook hun Harken-beslag distribueren. Het is inmiddels wereldwijd een A-merk in wedstrijdbeslag en daarnaast industriële producten. Imhoff verkocht zijn handelsonderneming in 1998 aan Robbert Verboon, waarna het bedrijf snel groeide. Na de overname van touwspecialist LA84 in 2005 werd de bedrijfsnaam gewijzigd in On Deck. Meer overnames volgden; de laatste was Haveco, dat afgelopen zomer werd ingelijfd. De Nederlandse markt is voor Harken interessant vanwege de vele superjachtprojecten. Daarom vinden de Amerikanen een lokale aanwezigheid belangrijk en zien ze ook kansen voor uitbreiding van de niet-maritieme markt. ‘PERFECTE MATCH’ Robbert Verboon: “Ik ben trots op de overname door Harken; ik was vooral op zoek naar de perfecte match. Harken is een zeer grote leverancier van On Deck en omgekeerd is On Deck de grootste onafhankelijke Harken-distributeur in de wereld. Harken is zeer geïnteresseerd in onze expertise op het gebied van distributie; en de eigen merken van On Deck, zoals Imhoff, Blue Performance, U-rope, ROBBERT VERBOON: ‘OP ZOEK NAAR PERFECTE MATCH.’ Ruddersafe en Trendline bieden mogelijkheden voor alle Harkendistributeurs wereldwijd. Sinds de HET HOOFDKWARTIER VAN ON-DECK IN WETERINGBRUG; ERACHTER STAAN LOODSEN. toetreding van Dennis de Bruijn als algemeen directeur, is het bedrijf in rap tempo gemoderniseerd en zijn er veel nieuwe producten aan het assortiment toegevoegd. On Deck zal als zelfstandige unit blijven opereren, zonder Amerikaanse invloeden.” Verboon heeft nu de tijd en rust om samen met zijn vrouw Luuke de wereldzeeën te bezeilen met hun catamaran. Volgens Dennis de Bruijn is de overname goed nieuws voor de klanten, omdat daardoor nieuwe groeimogelijkheden ontstaan. “Naast onze eigen kennis, kunde en betrouwbare logistiek kunnen we nu ook gebruik maken van het brede Harken-netwerk.” www.on-deck.nl Virtuele stand van Vetus kan ‘rondlopen’ en inzoomen op een scala aan producten en tevens daarvan de productinformatie en specificaties bekijken. Omdat Covid-19 beursbezoek steeds moeilijker maakt, heeft Vetus in eigen beheer een virtuele stand ontwikkeld, vooralsnog alleen voor pc-gebruikers. De bezoeker Dit nieuwe platform zal ook worden gebruikt om nieuwe producten te introduceren, speciale aanbiedingen onder de aandacht te brengen en vragen te stellen aan Vetusspecialisten. De komende weken worden meer merken op de stand geïntroduceerd, waaronder anker- en afmeerproducten van Maxwell en het V-Quipment-assortiment. Om een bezoek te brengen moet eerst een tool worden gedownload, waarmee vanuit een keuzelijst toegang tot een product wordt verkregen, of door de stand ‘wandelen’. Met een pictogram van 360°-weergave kan een product van alle kanten worden bekeken. Ook is er bij elk product een pdf-brochure beschikbaar. www.vetus.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 EEN ARTIST’S IMPRESSION VAN DE 29 RUNABOUT, DE NIEUWSTE AANWINST VAN LONGISLAND. RESTAURANT ALLEMANSGEEST LIGT PAL NAAST DE JACHTHAVEN (EVEN ONDER HET BRUGGETJE DOORVAREN) EN MAAKT EEN BEZOEK AAN DE WERF EXTRA AANTREKKELIJK. 27

DOUBLE COAT Dubbel UV HOOGSTE GLANS DOUBLE COAT DUBBEL UV geeft meer glans, meer bescherming en een hoger rendement. Gebruik Double Coat Dubbel UV wanneer hout een vernis met hoge glans en duurzame bescherming vraagt. De eenvoudige applicatie eigenschappen van Double Coat Dubbel UV leiden direct tot een professioneel resultaat. Voor meer informatie zie: www.doublecoat.nl.

KORT NIEUWS Nieuwe watersportbeurs in België Nautibel, de Federatie voor Belgische Watersport- en Pleziervaartbedrijven en Organisaties en beursorganisator FISA, gaan samen in oktober 2021 een nieuwe beurs organiseren in Brussels Expo rond watersport-, waterrecreatie en watertoerisme. Ook is er een akkoord tussen FISA en de Vlaamse Yachthaven Nieuwpoort voor de organisatie van de Nieuwpoort International Boat Show. De bezoekers van de Brussels Boat Show kunnen van donderdag 21 tot en met maandag 25 oktober 2021 tevens een bezoek brengen aan het Brussels Travel Festival, ook georganiseerd door FISA. Het laatste is een alternatief voor de Vakantiesalon en Mobicar, de beurs voor caravans, motorhomes, kampeeraccessoires en -diensten. In februari 2021 wordt een virtuele Boat Show georganiseerd. Voor de technische realisatie werkt de organisatie daarvoor samen met Fairtual Technologies BV. Eind maart 2022 volgt een internationaal in-water event in de Vlaamse Yachthaven Nieuwpoort. Twee steigers van de Yachthaven zijn beschikbaar voor de presentatie van boten Mercury hekdrive voor wakeboards Mercury ontwikkelde reeds in 1949 een hekdrive die voorwaarts gericht is. Anno 2020 blijkt dat het een perfecte manier van voortstuwing te zijn om golven op te wekken voor trendsporten als wakeboarden en wakesurfen, en ook het vertrouwde waterskiën. De Bravo Four S aandrijving werkt in combinatie met een ‘Smart Tow’ systeem op het Mercury Vessel View display, waarmee de karakteristiek van de hekgolf ingesteld kan worden. De MerCruiser motoren die voor de aandrijving kunnen zorgen zijn de 4,5 liter V6, 6,2 liter V8 of 8,2 liter V8, tussen 250 pk en 430 pk. En dan is er ook nog de keuze uit vijf verschillende contraroterende schroeven met een 4-bladschroef voor een 3-bladschroef. Hierdoor wordt cavitatie tot een minimum beperkt, met minder geluidshinder en trillingen als gevolg. Er is keuze uit spoeddiameters van 19 tot 25,5. Digital Throttle and Shift (DTS) wordt standaard meegeleverd. Het systeem maakt gebruik van elektronische signalen in plaats van kabels voor een precieze bediening van het gas geven en het schakelen. www.mercurymarine.com Tuned Rigs & Ropes verhuisd Tuned Rigs & Ropes heeft na zestien jaar de binnenstad van Enkhuizen verlaten. Aan Volmolen 8, het industrieterrein Krabbersplaat, heeft de tuigerij een nieuwe plek gevonden. Een bijna 3.000 vierkante meter groot terrein, een aanlegplaats voor meerdere schepen en een werkplaats van 1.100 vierkante meter bieden het bedrijf volop gelegenheid om door te groeien. Tuned Rigs & Ropes levert hoogwaardig tuigwerk voor toer- en wedstrijdjachten vanaf 20 voet. www.tunedrigs.com Raymarine DockSense Alert De Italiaanse jachtbouwer Monte Carlo Yachts is de eerste werf ter wereld die het Raymarine DockSense Alert-systeem heeft geïnstalleerd op een jacht. Het systeem biedt intelligente objectherkenning en bewegingsdetectie-ondersteund aanleggen. Op verzoek van de opdrachtgever werkte Raymarine nauw samen met de ontwerpers van Monte Carlo Yachts aan een DockSense Alertoplossing met vijf camera’s, die gebruik maken van technologie en video-analyses van Raymarine’s moederbedrijf FLIR. Op het 23 meter lange motorjacht Skylounge is DockSense Alert volledig geïntegreerd in het Raymarine Axiom XL-systeem en verbetert het perspectief van de schipper bij het aanleggen en het algehele zicht rondom het jacht. Ook geeft DockSense Alert geluidssignalen en visuele meldingen om de schipper te informeren als een object Motorboot Sneek mikt op april 2021 De Najaarseditie van Motorboot Sneek, gepland van 6 tot en met 8 november, gaat niet door. In april werd de voorjaarseditie ook al afgelast. Onzekerheid over het verloop van de coronacrisis noopt de organisatie tot het maken van deze lastige keuze. De blik richt zich nu op 9, 10 en 11 april 2021. De zes organiserende watersportbedrijven zijn Aquanaut Dutch Craftsmanship, Brandsma Jachten, De Valk Yachtbrokers, Jansma Jacht, SK Jachtbouw en Vivante Yachts. www.motorbootsneek.nl in het water en op de wal verrijst een grote expositietent. “We zijn zeer blij dat de hele sector achter ons staat en ons steunt om samen de boot- en watersportbeurzen in België nieuw leven in te blazen”, aldus Frédéric François, CEO bij FISA. “En uiteraard zijn we als beursorganisatie ook verheugd dat onze bestaande portfolio lifestylebeurzen uitgebreid wordt met deze mooie titels”. www.nautibel.be zich dicht bij het jacht bevindt, waardoor het aanleggen aanzienlijk vereenvoudigd wordt. www.raymarine.nl/ondersteund-aanmeren JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 29

REVOLUTIONAIRE ENERGIEBRON VOOR JACHTEN ‘Waterstof in poedervorm veelbelovend’ Jurn Henderiks, student scheepsbouwkunde aan de Technische Universiteit in Delft, heeft bij Studio Delta in Scheveningen een afstudeeronderzoek gedaan naar de schoonste brandstof voor een ‘pocketsize’ superjacht van 37 meter met een vaarbereik van 6.000 zeemijl. Waterstof gooit hoge ogen, maar heeft zo zijn beperkingen. In poedervorm, H2Fuel, is het een veelbelovend alternatief, aldus Henderiks. Studio Delta wilde inzicht krijgen in alle opties die nu worden toegepast voor schoner varen en zien wat de meest interessante was. De afstudeeropdracht behoorde nog tot de hbo-opleiding Scheepsbouwkunde van Jurn Hendriks. Hij heeft deze opdracht met succes mogen afsluiten tijdens een schakeljaar tussen het hbo en de TU. De toepassing van H2Fuel past in de innovatieve visie van Studio Delta. Henderiks bekeek het vraagstuk op basis van het principe WellTo-Wake (WTW) GreenHouse Gas (GHG). Uitgangspunt voor zijn onderzoek waren de overwegingen verbonden aan de twintigjaars-waarden, die gekoppeld zijn aan de IMO-doelstellingen voor 2050. Dit vond Henderiks reëler dan de honderdjaars-waarden waar in de politiek en bedrijfsleven veel mee wordt gerekend. Marine Diesel Oil (MDO) is nog steeds veruit de meest toegepaste brandstof voor de voortstuwing van schepen. Alhoewel diesel veel kritiek krijgt, heeft het meer toekomst dan nu vaak wordt beweerd, aldus Henderiks: “Diesel heeft de mogelijkheid om nog schonere energie te kunnen genereren dan nu wordt gehaald. De ontwikkeling lijkt op dit moment stil te staan, onder druk van publieke opinie en politiek.” LNG Naast diesel is in de scheepvaart en in de automotive branche een sterke hang naar Liquid Natural Gas (LNG) en verkeert de toepassing van ammoniak in de onderzoeksfase. LNG heeft in gebruik een duidelijk lagere uitstoot van schadelijke stoffen dan diesel, welke de lokale luchtkwaliteit verbetert. Bij het gebruik van lNG ontstaat echter ‘methaanslip’, onverbrand methaan, een zeer krachtig broeikasgas, waarvan zelfs al een kleine hoeveelheid een grote klimaatimpact heeft. Het is een 86 keer sterker broeikasgas dan CO2 in de eerste twintig jaar. Als de hoeveelheid methaanslip wordt uitgedrukt in de hoeveelheid CO2 en de uitstoot bij productie, transport en de hoeveelheid brandstof per zeemijl wordt meegenomen, dan heeft LNG veel meer GHG-emissie dan diesel. Hoe groot het verschil is, hangt af van het land van herkomst van de LNG en het type motor, waarbij een 4-takt duel-fuel Otto-principe 1,6 tot 1,9 keer zo veel CO2-emissie heeft als MDO. Het Otto-principe is een thermodynamisch kringproces dat gebruikt wordt bij de vergelijking tussen verbrandingsmotoren. SCHEMATISCH OVERZICHT VAN ALLE BENODIGDE H2FUEL-COMPONENTEN IN DE MACHINEKAMER. 30 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 AMMONIAK Een zelfde afleiding heeft Henderiks gemaakt voor ammoniak (NH3), dat geen CO2-uitstoot heeft bij verbruik, maar wel bij productie. “Alleen als ammoniak met groene energie is gemaakt, kan het schoner zijn dan MDO. Echter in de huidige productievorm is de totale emissie van ammoniak hoger per zeemijl dan dat van MDO. Daarbij is vloeibare ammoniak in de toegepaste vorm al in kleine hoeveelheden enorm schadelijk voor gezondheid en milieu.” Aanvullend komt waterstof (H2) als potentieel naar voren. Waterstof heeft een behoorlijke specifieke energie, is schoon te produceren en heeft geen uitstoot. Het grote nadeel is dat het enorm explosief is in vloeibare en in gasvorm. WATERSTOF IN POEDERVORM In de afgelopen decennia is veel onderzoek gedaan, wat heeft geleid tot het product H2Fuel, waterstof in gebonden poedervorm. H2Fuel kan in deze vorm worden getransporteerd en opgeslagen en kort voor toepassing geactiveerd en dienen als brandstof voor een brandstofcel. Metaalhydrides, waarin waterstof in opslag in vaste vorm gebonden zit, zouden een veilig alternatief kunnen vormen, aldus Henderiks. Lang werd gezocht naar een goede zwakke metaal hydrideverbinding voor een efficiënt proces en hieruit kwam H2Fuel voort. H2Fuel bestaat uit drie componenten: NaBH4, een

stof gelijkwaardig aan waspoeder, ultra puur water en een activator. De toepassing staat op moment nog in de kinderschoenen, maar de ontwikkelingen worden op de voet gevolgd door grote bedrijven, onder andere uit de automotive industrie. EEN TESTOPSTELLING VOOR DE TOEPASSING VAN H2FUEL. HOE HET WERKT Aan boord van een schip worden H2Fuel-korrels getankt en met behulp van omgekeerde osmose, een gebruikelijke watermaker aan boord, kan uit zeewater ultra puur water (UPW) worden gemaakt. De korrels en de UPW worden gemengd en om de reactie te activeren wordt mierenzuur toegevoegd. De waterstof die ontstaat, wordt in een reactor opgevangen en afgevoerd naar de brandstofcellen voor productie van elektriciteit. Het gevaar voor een explosie is vrijwel nihil aangezien er relatief weinig pure waterstof aanwezig is. De restbrandstof die ontstaat in het reactieproces wordt aan boord van het schip opgeslagen. Hierdoor wordt het schip steeds zwaarder als er verder wordt gevaren. Dit zou bij een conventioneel schip ook het geval zijn als bijvoorbeeld de CO2-uitstoot aan boord gehouden zou worden. Over de brandstof wordt bij aanschaf statiegeld betaald, dat bij inlevering van de restbrandstof wordt terugbetaald. In tegenstelling tot de meeste brandstoffen kan H2Fuel volledig emissievrij zijn in proces, transport en verbruik. De grondstoffen voor H2Fuel worden uit zee gewonnen. Het productieproces draait op de overcapaciteit van wind- en zonne-energie. Het transport kan helemaal schoon worden uitgevoerd en bij het gebruik wordt alleen water uitgestoten. Ook al zal bij grote opschaling voor voldoende groene energie gezorgd moeten worden. PRAKTISCHE ZAKEN Om de 6.000 zeemijl range te halen, moet het basisschip met twee meter worden verlengd ten behoeve van voldoende brandstofcapaciteit ten opzichte van de MDO-versie. Ook zijn er aan boord meer systemen heroverwogen. Zo is in plaats van de traditionele aslijn-voortstuwing gekozen voor een elektrische Voith Schneider-propeller. Ook zou een pod-drive kunnen worden toegepast. Tegelijkertijd kan de restwarmte efficiënt gebruikt worden. Er komt veel warmte vrij bij het omzetten van de componenten naar waterstof en dit kan hergebruikt worden om de drinkwaterboilers warm te houden. VOORDELEN H2FUEL • Zero-emissie in haven. • Mocht H2Fuel in zee terecht komen, het is een natuureigen stof. Als de grondstof uit zeewater wordt gewonnen, kan dit als circulair worden gezien. Het milieu zal bij grote schade aan een schip minder belast worden. • Veel veiliger dan alle vloeibare en gasvormige brandstoffen die er nu aan boord worden gebruikt voor voortstuwing. • Stil en trillingsarm proces aan boord, geen draaiende verbrandingsmotoren. • 100% flexibele energieleverancier tussen voortstuwing en hotel modus. • Ook restbrandstof is natuureigen stof. • Circulair proces, restbrandstof opwerkbaar en is ook een natuureigen stof. NADELEN • Landlogistiek bestaat nog niet en zal kostbaar zijn te ontwikkelen. • Bij introductie zal met scepsis en in bezwaren worden gedacht, men kiest voor vertrouwd. • Kostbaar op dit moment. STATUS VAN HET ONDERZOEK Henderiks omschrijft de status van H2Fuel: “De ontwikkeling van de techniek is een onderzoeksfase, maar het potentieel is aanwezig voor automotive en zeker ook voor jachtbouw op redelijke termijn. Het onderzoek is gedaan op een basis van een schip van 37 meter. Hieruit blijkt al de uitdaging om zonder verlenging tot 6.000 mijl range te komen. Wel is de brandstofhoeveelheid voor een range van 4.000 mijl haalbaar zonder verlenging, hetgeen ook een behoorlijke mate van autonomie geeft. Een kleiner schip zal in combinatie met een redelijke range lastig zijn uit te voeren met H2Fuel, zeker ook omdat de installatie een afmeting van een 10 voet zeecontainer vraagt, en daar omheen nog een aantal andere systemen. Aan de andere kant moeten worden onderzocht wat benodigd is op een veel groter jacht. De energiebehoefte voor de voorstuwing neemt behoorlijk toe en met de volumetoename zal ook het hotelbedrijf aan boord vele malen meer energie vragen. Zonder landlogistiek is iedere nieuwe brandstoftechniek kansloos. Er moet een green-deal worden gemaakt, zoals indertijd ook voor LNG, zodat de landlogistiek parallel aan de toepassing in voertuigen wordt ontwikkeld en uitgebreid. Deze zal voor automotive mogelijk anders zijn dan voor de scheepvaart. Het systeem en het proces zijn op dit moment nog kostbaar. Maar zoals bij veel startende processen zal ook hier de grootschalige toepassing de prijs naar acceptabele niveaus kunnen brengen. Hier is een reële kans op als de toepassing in de automotive industrie van de grond komt.” www.studiodelta.nl JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 31

Innovation and Experience The world’s most complete range of DC electric thrusters Complete AC and hydraulic thruster systems Award winning stabilizer systems with Vector fins™ Patents: www.side-power.com/patents www.side-power.com www.asabootelectro.nl

PLOEGEN, EGGEN, ZAAIEN EN OOGSTEN COLUMN DOOR PIETER TIMMERS, FORWARD MANAGEMENT Hoewel we in een tijd van kunstmatige intelligentie leven, is de menselijke natuur onveranderd gebleven. Zijn angsten, behoeftes, driften, emoties en genietingen waren 2.500 jaar geleden niet anders dan nu. De Griekse denker Aristoteles (385-322 v. Chr.) noemde de mens niet voor niets ‘een denkend dier’. De Managementgoden voor elk wat wils Zo’n 2.500 jaar geleden waren de meeste mensen analfabeet en verliep de communicatie door middel van het gesproken woord. Gedurende het overgrote deel van de geschiedenis van de mens waren het de verhalen die van mond tot mond eeuwenlang doorverteld werden. Vandaar dat verhalen het nog altijd goed doen in de marketing. HET IS OER-MENSELIJK In een maatschappij van 2.500 jaar gelden werd de boel bij elkaar gehouden met behulp van een ethische code; afspraken over gedrag zullen we maar zeggen. Om te overleven had je elkaar nodig in een min of meer georganiseerde samenleving. Die ethische code werd gecommuniceerd door middel van verhalen (mythen) over goed en kwaad. Je zou dat met een religie kunnen vergelijken, wij noemen dat mythologie. De mythen waren nodig om de bevolking te bereiken en de maatschappij bestuurbaar te maken en te houden. Veel van die mythen bleken uitstekend bruikbaar in de managementwetenschappen. Elk bedrijf of organisatie is een maatschappij(tje) op zich, waar een aantal vormen van zijn. In onze tijd en onze wereld zijn de vier onderstaande culturen met hun mythologische god van toepassing. Die goden hebben eigenschappen waarmee je iets duidelijk kunt maken en waar naar je kunt refereren. MACHTSCULTUUR Dit is Zeus, de oppergod die regeert op de berg Olympus. Deze cultuur wordt gekenmerkt door de grote waarde die de leiding hecht aan macht en heeft te maken met een sterke leidersfiguur. Er is weinig bureaucratie en er zijn weinig regels. Het individu is belangrijk en men is zelfbewust. Beheersing vindt plaats vanuit een centraal punt en door op vitale punten sleutelfiguren te plaatsen is de macht gedelegeerd. Resultaten zijn het criterium voor succes. Individuele prestaties zijn belangrijker dan samenwerking. Deze cultuur is te vinden in kleine en beginnende of familiebedrijven. De winsten zijn niet altijd per definitie het hoogst, efficiënt is deze cultuur overigens wel. ROLCULTUUR Hier hebben we te maken met Apollo; de god van rationele schoonheid en orde. Knappe man schijnt hij geweest te zijn. Deze cultuur kent de hoogste waarde toe aan orde en regelmaat. Beheersing vindt plaats door procedures, regels en functieomschrijvingen. Het in stand houden en perfectioneren van het systeem is vaak belangrijker dan slagvaardigheid en flexibiliteit. Rollen en status zijn belangrijker dan prestatie. Deze cultuur is te vinden in grote, bureaucratische organisaties. Een gebouw met een fundament, zuilen (afdelingen) en een gemeenschappelijk dak. Ingeschat wordt dat meer dan 80% van de bedrijven in de wereld Apollo-bedrijven zijn. Omdat er vele functionarissen zijn die als indirect gekenmerkt kunnen worden, is Apollo niet altijd efficiënt. TAAKCULTUUR Athena; godin van schranderheid, kunst, krijgskunde en vrede. Bij deze cultuur is de hoogste waarde dat het werk zo goed mogelijk wordt gedaan. Men is pragmatisch ingesteld, en men laat zich wat betreft de coördinatie leiden door de eisen die het werk stelt. Deskundigheid weegt zwaar en men werkt samen in tijdelijke teams als dat positief bijdraagt aan de kwaliteit en effectiviteit van de organisatie. Resultaten zijn hier belangrijker dan regels, machtsverhoudingen of persoonlijke behoeften. Deze cultuur is te vinden in kleine organisaties die voor een gemeenschappelijk doel zijn opgericht, zoals projecten. Hier spreken we over een matrixorganisatie. Een team van specialisten, losgemaakt uit een bestaande organisaties die aan een tijdelijke opdracht werken. Bij grote projecten met een looptijd van twee à drie jaar schiet Athena vaak tekort en zet men er een Apollo-management bovenop. PERSOONSCULTUUR Dionysos; god van de geestdrift, enthousiasme, poëzie, muziek en drank. In deze cultuur wordt de hoogste waarde toegekend aan het individuele belang en de individuele ontwikkeling. Er is vaak een minimum aan regels en voorschriften, hetgeen tot moeilijkheden in de coördinatie kan leiden. Het persoonlijke (existentiële) succes heeft als regel voorrang op het succes van de organisatie als geheel. Deze cultuur is te vinden in professionele organisaties met hoogopgeleide medewerkers en een geringe omvang, zoals artsenmaatschappen, architectenbureaus, artiesten, beroepssporters, advocatenkantoren, enz. Weinig of geen hiërarchie en men is er vaak partner of medeaandeelhouder. WELKE IS DE BESTE? Deze vraag is niet snel en eenvoudig te beantwoorden. Het hangt onder andere af van de omvang van het bedrijf, het proces, product of dienst, de historie, de kwaliteiten van medewerkers en daarmee ook de cultuur die er heerst. Opvallend is dat ook internationale business consultants nog steeds met behulp van deze vier basisculturen vastgelopen organisaties analyseren en weer vlot proberen te trekken, ze beter laten functioneren, of ze weerbaarder maken in tijden waarin wendbaarheid en aanpassingsvermogen van het eerste belang zijn. Bron: The Gods of Management; Charles Handy 1978 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 33 Foto Rens Groenendijk

Nautische advocaten legal support in stormy times Van Emstede & Slager Advocaten nautical lawyers | Hiswa partner in business Leidseplein 33-2, 1017 PS Amsterdam T +31 (0)20 675 94 94 | E e.slager@vanemstede.nl www.vanemstede.nl Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten, incasso, etc. Vele leden van HISWA Vereniging en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Slager Advocaten reeds als hun huisadvocaat. Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze (deur)sluitoplossingen U heeft de toepassing, wij de oplossing! Op klantspecificatie of speciaal voor u berekend met behulp van computersimulatie. Wordt geleverd met montagetekening voor optimale plaatsing en werking. • Kwalitatief hoogwaardige gasveren, ook in RVS (type 304 & 316) • Ruime keuze uit bevestigingstoebehoor/aansluitingen • Verend- of star blokkeerbare gasveren • Van enkele stuks(maatwerk) tot grote series • Lange levensduur gegarandeerd DICTATOR Productie B.V. Energieweg 11, Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl “Donkervoort gebruikt voor haar sportwagens al vele jaren probleemloos de kwaliteits gasveren van DICTATOR, dat wilt u toch ook voor uw jacht?” www.dictator.nl

Smartgyro presenteert gyrostabilisatoren Tijdens de Salone Nautico in Genua is een nieuw merk gyrostabilisator gepresenteerd door de Italiaanse fabrikant Smartgyro, waar Yanmar sinds begin dit jaar een meerderheidsbelang in heeft verworven. De SG40 en SG80 gyrostabilisatoren, de eerste modellen in een reeks, zijn geschikt voor schepen van respectievelijk 50-60 voet en 60-70 voet. Volgens Smartgyro zijn ontwerpinnovaties onder meer het supersnelle roterende vliegwiel in een afgesloten behuizing onder vacuüm, om de warmteontwikkeling te minimaliseren en het energieverbruik te verlagen. Bij de SG80 is de ‘Anti-rolling torque at rated speed’ bijvoorbeeld 30.100 Nm. De stabilisatie gebeurt met besturingselektronica die op basis van algoritmen de bedrijfsparameters in realtime optimaliseert. Om warmteafvoer naar de omgeving te voorkomen, zijn de units vloeistofgekoeld, waardoor volgens Smartgyro hoge prestaties en een lange levensduur van de lagers zijn gegarandeerd. Ook is het door de vloeistofkoeling mogelijk om de stabilisator op de warmste plaatsen aan boord te installeren, zoals machinekamers. SERVICEVRIENDELIJK Alle onderhoudswerkzaamheden aan de SG40 en SG80 kunnen aan boord worden uitgevoerd, waardoor volgens Smartgyro de uitvaltijd en servicekosten aanzienlijk worden verminderd. Met afmetingen van slechts 0,86 x 0,93 x 0,72 m. (SG40) en 1,08 x 1,11 x 0,87 m. (SG80), zijn de modulair ontworpen Smartgyro-stabilisatoren te plaatsen in schepen met kleine toegangsruimten, dus ook voor refit. De SG80 weegt 980 kilo; de SG40 650 kilo. Begin 2021wordt de SG20 op de markt gebracht, voor schepen van 4350 voet. Later volgt dan nog de SG10, voor 36-43 voeters. PORTFOLIO YANMAR Voor Yanmar betekent Smartgyro een nieuwe aanvulling van een reeds uitgebreide portfolio. De naam Yanmar blijft voorbehouden aan de dieselmotoren voor brede toepassing, in de scheepvaart, landbouw en bouw. Vetus behoort sinds 2013 tot de Yanmar-bedrijven, en daarbij ook Maxwell (ankersystemen). Flexofold, een Deense fabrikant van schroeven, werd in 2017 ingelijfd. In 2019 werd een deal gesloten met Neander Shark voor de distributie van Dtorque diesel outboards via het Yanmar netwerk. www.smartgyro.com DMS Holland breidt uit Met de in eigen huis ontwikkelde stabilisatiesystemen gaat DMS Holland in Kerkdriel een nieuwe stap zetten. Daartoe is Theo Hoen in het bedrijf gekomen, die CEO en ook aandeelhouder in het bedrijf is geworden. Nieuwe investeerders bieden extra financiële ondersteuning voor research en design. Hoen heeft meer dan 30 jaar ervaring in het ontwerpen en produceren van apparatuur voor de pluimveesector bij Stork Food Systems, Marel en de Vencomatic Group. “Ik heb er altijd naar heb gestreefd om betrokken te zijn bij bedrijven op het snijvlak van innovatie in hun vakgebied”, zegt Hoen. “Daarom was ik verheugd om deze nieuwe rol bij DMS Holland op me te nemen. In deze fase van mijn carrière ben ik in de bevoorrechte positie om te kunnen kiezen waar ik werk. DMS Holland voldoet volledig aan mijn selectiecriteria, werken met goede mensen en innovatieve producten met een enorm potentieel.” DMS begon in 2012 met de DMS MagnusMaster intrekbare rotorstabilisator voor langzaam varende semi-displacement jachten tot 30 meter, waarvan er inmiddels al meer dan 300 zijn verkocht. Later kwam daar Yanmar: Saildrive voor grotere zeiljachten De SD15 Saildrive van de Duitse fabrikant ZF kan nu gekoppeld worden aan motoren van Yanmar voor grotere zeilboten: de 4JH80, 4JH110 en 4LV150 common rail-dieselmotoren. Yanmar zegt daarmee aan een grote vraag uit de markt te beantwoorden. Extra kenmerken van de saildrive zijn onder meer hydraulisch bediende lamellenkoppelingen voor soepele schakelprestaties en een geïntegreerde rem op de uitgaande as. De SD15 past bij een Flexofold inklapbare schroef van de Deense dochteronderneming van Yanmar. De SD15, in combinatie met de 4JH80 en 4JH110, komt in de eerste helft van volgend jaar op de markt; de introductie van de 4LV150-optie is in een later stadium gepland. www.yanmar.nl het besturingssysteem DMS Universal bij en DMS AntiRoll, voor langzaam varende superjachten groter dan 30 meter. In ontwikkeling is DMS Wavemaster, een systeem dat de kop van een geankerd jacht in de golven houdt. Onderdelen van de productie en montage worden niet meer uitbesteed, dat gebeurt in eigen huis. Hoen ziet grote kansen voor DMS. “Het bedrijf heeft in de praktijk bewezen baanbrekende oplossingen te kunnen creëren en mijn rol zal zijn om ervoor te zorgen dat we het vizier stevig op de horizon gericht houden en daar niet van afwijken. We gaan uitzonderlijke nieuwe producten introduceren.” Het team wordt deze maand alvast versterkt met een werktuigbouwkundige die gaat assisteren bij de ontwikkeling en er is een vacature voor een verkoper (m/v) binnendienst. www.dmsholland.com THEO HOEN: “VIZIER OP DE HORIZON RICHTEN.” JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 35

DE ROMP VAN 8 METER SLOEP IS MET RESYSTA STROKEN BEKLEED. Foto’s Jachthaven Bouwmeester. JACHTHAVEN BOUWMEESTER VERWERKT MILIEUVRIENDELIJKE HOUTVERVANGER ‘ Eigenschappen Resysta vergelijkbaar met hout’ Anders dan de bedrijfsnaam doet vermoeden is Jachthaven Bouwmeester in Amsterdam meer dan een haven alleen. Het is een full service jachtbedrijf waar de klant terecht kan voor onderhoud, reparatie, restauratie en stalling. En ook voor nieuwbouw in composiet, of hout. Daarbij worden uitdagende projecten niet geschuwd. Liep vorig jaar de aparte Lobster 1000 van stapel, afgelopen zomer ging de Resysta 800 te water, voorzien van een houtvervanger. 36 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020

RESYSTA IS DUS OOK TE FREZEN … Rijst associeer je niet direct met jachtbouw. Toch is er sinds dit jaar een link. Jachthaven Bouwmeester in Amsterdam heeft een sloep afgewerkt met Resysta, een houtvervanger die gemaakt wordt uit 60% rijstvliesjes (afvalproduct van rijst), 22% steenzout en 18% minerale olie. Samengeperst ontstaat een milieuvriendelijk product dat onderhoudsvrij is en weers- en waterbestending. EIGENSCHAPPEN “We hadden er geen ervaring mee”, vertelt bedrijfsleider Thomas Philippens, “en we hebben het materiaal eerst getest: in het water gehangen, bewerkt met verf, lak en epoxy. Onze conclusie was dat Resysta inderdaad eigenschappen heeft die vergelijkbaar zijn met hout. Via een vaste klant van ons kwamen wij in contact met een leverancier van horecameubels, Satelliet Meubelen, uit Amsterdam en Breda. Die klant wilde Resysta op zijn nieuwe sloep hebben.” “Wij bouwen altijd naar wensen van de klant”, vervolgt Philippens, “dus daarom zijn we ook nu de uitdaging aangegaan. Omdat we de technische mogelijkheden van Resysta niet kenden en bovendien natuurlijk aan CE-eisen moeten voldoen, hebben we de bouw van de romp in basis op de standaard manier gedaan. Dus met een composiet van glasvezelmatten en een schuimkern van Corecell. De platen Resysta hebben we in stroken gezaagd en daarmee de romp bekleed. Om optimale hechting te krijgen, zijn die stroken gevacumeerd. Als afwerking is de romp gebeitst en afgelakt. Voor de intimmering is eveneens Resysta gebruikt; het is te zagen, te frezen en te schuren.” IN BASIS IS DE ROMP STANDAARD GEBOUWD MET EEN COMPOSIET VAN GLASVEZELMATTEN EN EEN CORECELL SCHUIMKERN. HERBRUIKBAAR Helemaal nieuw is Resysta niet; het wordt al langer toegepast in onder meer de meubelindustrie en als gevelbekleding. Voor zover bekend is de sloep wel de eerste nautische toepassing voor een scheepsromp. De samenstelling is door een Chinees bedrijf ontwikkeld. Resysta is niet tot nauwelijks vatbaar voor de schadelijke gevolgen van zon, regen, sneeuw of zout water. Beide componenten van Resysta, het polymere materiaal en de versterkende vezel, zijn volledig herbruikbaar als grondstof, dus bijzonder milieuvriendelijk. Het heeft volgens de leverancier een lange levensduur, verkleurt niet en is niet vatbaar voor rot en schimmel. De dichtheid is 650 kg/m3, dus iets zwaarder dan Okoume Garantie Multiplex, terwijl de prijs daarmee ongeveer overeenkomt. De componenten van Resysta zijn volledig herbruikbaar als grondstof CREATIVITEIT De bouw van de sloep kende meer uitdagingen. De klant wilde bijvoorbeeld een toilet EEN NIEUWE ORDER: EEN VOLLEDIG ELEKTRISCHE SLOEP MET ZELFLOZENDE KUIPVLOER. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 37

FRAAI STAALTJE RESTAURATIE: DE ALBATROS. BEDRIJFSLEIDER THOMAS PHILIPPENS: “WE ZIJN MET RESYSTA DE UITDAGING AANGEGAAN OM NAAR DE WENS VAN DE KLANT TE BOUWEN.” aan boord van de 8 meter sloep. Die is in de voorpiek gerealiseerd, waar trouwens ook een proportionele Vetus Bow-Pro is ingebouwd. De voortstuwing is hybride: een Volvo Penta diesel van 75 pk en een Bellmarine elektromotor van 10 kW. Ze zijn weggewerkt in een lange motorkist midscheeps, waarin ook het accupakket, een koelkast en een berging zijn weggewerkt. “Het heeft de nodige creativiteit gevraagd om alle klantwensen te realiseren”, aldus Philippens, “maar dat maakt de nieuwbouw die we doen juist leuk; niks is vanzelfsprekend.” Dat laatste gold zeker voor het eerdere project Lobster 1000, een bijzonder schip dat de werf vorig jaar opleverde. Een Canadese klant die in Amsterdam was komen wonen wilde een boot waarmee hij door de grachten kon varen, maar die tevens geënt zou zijn op de kreeftenboten aan de Noord-Amerikaanse noordkust. Sterker, hij wil er ooit mee op zee vissen. Jachtarchitect Peter Bosgraaf, met wie de werf veel samenwerkt, maakte het ontwerp van een 10 meter lange boot, dat Bouwmeester in composiet bouwde. Het resultaat is een fraai gelijnd, multifunctioneel schip, voorzien van een hybride voortstuwing. ANDERE MODELLEN Momenteel bouwt de werf een nieuwe 5,50 meter lange sloep die, ook alweer naar de wens van een klant, een volledige elektrische aandrijving krijgt. Om de kuip zelflozend te maken, wordt de kuipvloer hoger gelegd. Dit heeft als gevolg dat het gangboord is verhoogd, om ervoor te zorgen dat er een prettige zithouding wordt gecreëerd. Het model is afgeleid van de Bouwmeester 600 uit het nieuwbouwportfolio van de werf. Die 600 heeft een uitgesproken karakter: moderne bouw in een klassieke jas, met hoge spitse steven, de royale spiegel en een robuust mahoniehouten potdeksel. Ook de Van Speijk, een ander model uit de collectie, heeft klassieke lijnen, maar wordt eveneens met een hedendaagse bouwmethode gemaakt: een Corecell schuimkern, DE KLASSIEK GELIJNDE VAN SPEIJK SLOEPEN. 38 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020

DEZE KLASSIEKERS WORDEN OPGEKNAPT. met aan beide zijden laminaat van glasvezel en epoxyhars. De Van Speijk Original is vervolgens afgewerkt met teakfineer en voorzien van vier lagen heldere epoxy, gevolgd door drie lagen tweecomponentenlak met UV-filter. De Van Speijk Blue krijgt een gespoten eindafwerking mee. FULL SERVICE Nieuwbouw is evenwel niet de enige activiteit van Jachthaven Bouwmeester. Het is een full servicebedrijf waar klanten terecht kunnen voor onderhoud, reparatie, restauratie en stalling. In een van de loodsen staan bijvoorbeeld drie klassieke motorboten die worden opgeknapt. In de haven ligt in een drijvend boothuis de Albatros, een schitterend motorjacht dat door de werf is gerestaureerd. Een andere voorname restauratieklus is die van het zeiljacht Zwerver, een Sparkman & Stephens uit 1956. Beide projecten tonen het vakmanschap van de werf, waar trouwens ook de klant met een doorsnee boot van harte welkom is. www.jachthavenbouwmeester.nl TEKST EN FOTO’S LAURENS VAN ZIJP www.sp-bac.nl Bouwmeester Advanced Composites Op het terrein van Jachtwerf Bouwmeester is ook BAC2 gevestigd. Dat staat voor Bouwmeester Advanced Composites en is importeur van Gurit composietproducten (voorheen SP). Waar Arjen Bouwmeester de werf leidt, bestiert zijn broer Jaco BAC. Gurit werd in 1835 opgericht en gold als pionier in synthetische vezels en textielmachines. Thans geldt de firma als specialist in geavanceerde composieten. De afgelopen jaren zijn tal van merken overgenomen, waaronder SP en High Modulus. VORIG JAAR GING DEZE BIJZONDERE LOBSTER BOAT BIJ BOUWMEESTER TE WATER. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 39

BEDRIJVENINDEX NEDERLAND Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het vakblad en op de website www. jachtbouwactueel.nl met logo, profielpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie, nieuwsberichten en vacatures. Volg het nieuws op de voet en schrijf in op de gratis nieuwsbrief jachtbouwactueel.nl Technische installaties Motoren aandrijving en toebehoren Lakken, anti-fouling & boatcare Lakken, antifouling & boatcare Comfort aan boord Technische installaties Jachtbetimmering & stoffering Lakken, anti-fouling & boatcare Bouwmateriaal & constructie Bouwmaterialen & constructie Jachtbetimmering & stoffering Bouwmateriaal & constructie Jachtbetimmering & stoffering Manoeuvreren, besturen & stabiliteit Lakken, anti-fouling & boatcare Bouwmateriaal & constructie Financiering & verzekering Lakken, antifouling & boatcare Technische installaties Dekuitrusting & tuigage Motoren aandrijving & toebehoren Lakken, antifouling & boatcare Navigatie, communicatie & verlichting Consulting Motoren aandrijving & toebehoren Consulting Comfort aan boord Motoren aandrijving & toebehoren Asa Boat Electro b.v. AVA Marine Awlgrip Brassto B.V. Clion Marine Combi Noord CoverWorks De IJssel Coatings BV Dictator Productie B.V. Eco Services Easterwoods Trading B.V. Glashandel Wybenga Gisatex Hull Vane B.V. International Paint bv KB Alufrees Kuiper Verzekeringen bv Lamers System Care Mastervolt Mooring Yachts Padmos MID PS Marine Coatings Raymarine Nederland BV Van Emstede & Slager Advocaten Vetus Van Steenderen MainportLawyers Webasto Yanmar www.asabootelectro.nl www.avamarine.nl www.awlgrip.com www.brassto.nl www.clion-marine.com www.combinoord.nl www.coverworks.nl www.doublecoat.nl www.dictator.nl info@eco-services.be www.easterwoods.nl www.glashandelwybenga.nl www.gisatex.de www.hullvane.com www.international.yachtpaint.com www.kbalufrees.nl www.kuiperverzekeringen.nl www.lscare.nl www.mastervolt.nl www.mooring-yachts.com www.padmos.com www.psmarine.com www.raymarine.nl www.vanemstede.nl www.vetus.com www.mainportlawyers.com www.webasto-marine.nl www.yanmarmarine.com Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl VORMGEVING Donkervoort Communicatie Art director: Karin van Zanten UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Amstelwijckweg 15, 3316BB Dordrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 34,40 excl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. 40 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 COLOFON

SAFFIER DEED GOEDE ZAKEN OP INTERBOOT IN FRIEDRICHSHAFEN. Foto Felix Kästle/Messe Friedrichshafen Corona houdt huis in beurzenland In internationaal beurzenland voltrok zich dit najaar door Covid-19 een drama. Een groot aantal watersportbeurzen werd afgelast en verplaatst naar volgend jaar of soms al naar 2022. Een enkele beurs kon wel doorgang vinden, zoals Interboot in Friedrichshafen en de Salone Nautico in Genua. CANNES Het Cannes Yachting Festival, jaarlijks goed voor circa 50.000 bezoekers, zou van 8-13 september plaatsvinden. Beursorganisator Reed Exhibitions had in Cannes van alles in het werk gesteld om aan de corona-voorschriften van de Franse overheid te voldoen, maar een paar weken voor aanvang besloten de autoriteiten dat het niet verantwoord was. Onder de 400 boten op het Cannes Yachting Festival, zouden zich schepen bevinden van een aantal prominente Nederlandse werven, waaronder Wajer, een van de sponsors van de beurs, met een VIP-shuttleservice. Steeler Yachts zou het nieuwe model Bronson er introduceren. Ook Dutchcraft, een merk van Zeelander-oprichter Sytse Koopmans, zou zich in Cannes presenteren. Vanquish zou van de partij zijn, evenals het nieuwe merk Venegy, onderdeel van de Prins van Oranje Group. Waterdream, van prins Bernhard van Oranje, had alles op alles gezet om tijdig met de California 52 present te zijn. De aluminium snelvarende daycruiser is gebouwd door Van der Valk Shipyard in Waalwijk. Lynx Yachts zou een ruim 27 meter lang support schip van het type YXT24 tonen, de Roe Shadow. PARIJS/LA ROCHELLE De Franse Fédération des Industries Nautiques (FIN) besloot eind september de Salon Nautic 2020 in Parijs, komende december, af te gelasten. Dit naar aanleiding van nieuwe strengere coronamaatregelen die de Franse minister van Volksgezondheid afkondigde. Doorgaans trekt de beurs 150.000 bezoekers. Ook Le Grand Pavois in La Rochelle, die was gepland van 29 september-3 oktober, is gecanceld. Normaliter trekt de beurs circa 80.000 bezoekers met een overwegend Frans aanbod van zeiljachten. MONACO De organisatie van de Monaco Yacht Show, mekka voor de superjachten, besloot al in een vroeg stadium de beurs te verplaatsen naar volgend jaar. De boat show was gepland van 23-26 september, maar medio mei stelden de 21 leden van de Superyacht Builders Association (SYBAss) en de zeven jachtmakelaars van de Large Yacht Brokers Association (LYBRA) reeds in een gezamenlijke verklaring niet meer achter deelname te staan. Ze vreesden onder meer dat het gezondheidsrisico klanten zou weghouden en belemmering van beursbezoek door corona-maatregelen van de overheid. Ook vonden ze een evenement ongepast waar luxe en rijkdom worden geëtaleerd. Daarnaast bestond bij exposanten onvrede over de hoge deelnamekosten, die het rendement op investeringen beïnvloeden. SOUTHAMPTOM Op de valreep, de avond voor aanvang, heeft de Southampton City Council de toestemming ingetrokken voor de watersportbeurs BOATS2020. De ‘not for profit’ watersportbeurs zou van 11-20 september worden gehouden. Het had een geheel aan coronaregels aangepaste versie van de Southampton Boat Show moeten worden, met meer dan 90 boten in het water en 60 exposanten op de kade. Alles was zorgvuldig afgestemd met het stadsbestuur, maar dat mocht niet baten. CANADA De organisatoren van de Vancouver International Boat Show (VIBS) besloten begin oktober dat er begin februari 2021 geen beurs zal worden gehouden. Eerder werd reeds bekend dat de Toronto International Boat Show een jaar later worden gehouden, in januari 2022. De Montreal Boat Show, gepland in februari 2021, is ook een jaar doorgeschoven. VERENIGDE STATEN De Fort Lauderdale International Boat Show (FLIBS) gaat er nog steeds van uit dat de beurs van 28 oktober-1 november kan worden gehouden. Hakvoort Shipyard en Heesen Yachts zijn onder de exposanten, evenals toeleveranciers Vetus, Heinen & Hopman en Sevenstar Yacht Transport. FRIEDRICHSHAFEN Interboot werd in Friedrichshafen voor de 59ste keer gehouden, van 19-27 september. Zo’n 29.300 bezoekers trokken langs de circa 200 exposanten, geheel volgens strak corona-protocol. Dat betekende een sterk gereduceerde beurs, want in 2019 trok het evenement meer dan 83.000 bezoekers en waren er 468 exposanten. Saffier Yachts deed er goede zaken. Linssen was er met de nieuwe Linssen 35 SL AC. GENUA De Salone Nautico in Genua ging ook door. Van 1-6 oktober waren er ruim 71.000 bezoekers. Het was de 60ste editie van de Italiaanse botenbeurs. Temidden van een sterk Italiaans, maar ook internationaal aanbod, was er de Bronson 50 van Steeler te zien, die aanvankelijk in Cannes zijn primeur zou beleven. Het is een mix van een powerboat en een luxe motorjacht. TEKST RENS GROENENDIJK JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 41

IMPRESSIE VAN HET DUTCH YACHTING WEEKEND. Dutch Yachting Weekend geslaagd Na de afgelasting van de HISWA te water werden er prompt diverse alternatieve evenementen aangekondigd. De redactie bezocht er twee: het Dutch Yachting Weekend van 4 tot en met 6 september, georganiseerd bij de werf van Contest Yachts in Medemblik en de Vedette Botenshow, op 12 en 13 september in Ter Aar. Het weekend in Medemblik was een initiatief van Contest, Saffier Yachts en Jachtwerf Heeg, waar ook AdmiralsTender en Qnautic met motorboten bij aanhaakten. Plus een twintigtal toeleveranciers van A-merken, die in een hal stonden. De looproute (vanwege corona) voerde de bezoeker eerst door die hal, en daarna door de andere productiehallen van Contest, waar een drietal jachten in afbouw stond. Vervolgens kwam de bezoeker op het buitenterrein. Daar lagen jachten in water en stonden enkele op de kant. Doordat er een drijvende buitensteiger was aangelegd, werd een echt rondje om de schepen mogelijk. Oranje tapijt zorgde voor een professionele uitstraling. SAFFIER Een van de jachten die Saffier toonde was de nieuwe Se 27 Leisure, die erg in trek is. “Die 27 had niet op de beter moment BLIK IN EEN BOUWHAL VAN CONTEST YACHTS. 42 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 kunnen komen”, aldus directeur/eigenaar Dennis Hennevanger, “het model staat voor ultieme vrijheid op het water en dat is precies wat mensen willen.” De coronaperikelen staan de verkoop van Saffier jachten niet in de weg, zo blijkt. Hennevanger: “We hebben orders voor 66 boten in 2021 en voor 2022 hebben we ook al zeven schepen in bestelling.” Hij heeft dan ook 5.500 vierkante meter grond aangekocht om een extra productiehal te kunnen bouwen, in IJmuiden. “We hebben besloten daar te blijven, want weet je wat het is: bij ons stroomt nu eenmaal zout bloed door de aderen…”

PRESENTATIE VAN TOELEVERANCIERS OP HET DUTCH YACHTING WEEKEND IN MEDEMBLIK. JACHTWERF HEEG Jachtwerf Heeg bouwt net als Saffier boten in serie. De werf toonde het complete scala: de eenpersoons Splash, de Randmeer, de G2 en de Pointer 22 en 25. De laatste twee zijn kajuitboten, die volgens directeur/eigenaar Geert Wijma goed in de belangstelling staan, zowel in het binnen- als buitenland. Wijma signaleert ook een groeiende belangstelling voor de Randmeer. CONTEST YACHTS Gastheer Contest Yachts presenteerde de nieuwe 55CS en 59CS en dat maakte het palet aan zeilschepen op deze beurs aardig compleet. AdmiralsTender meerde drie tender-modellen af, terwijl de grote Q38 RIB van QNautic een blikvanger was met drie 400 pk buitenboordmotoren aan de spiegel. Er was tevens gezorgd voor een programma met lezingen en presentaties. In totaal trok het driedaagse evenement zo’n duizend bezoekers en dat was zeer gericht publiek. De organisatoren kijken dan ook met voldoening terug op de eerste editie van Dutch Yachting Weekend. Ze melden leads en daadwerkelijke verkopen. www.dutchyachtingweekend.nl TEKST EN FOTO’S LAURENS VAN ZIJP Vedette-show: verkoop en leads “Het was wat ons betreft een geslaagd weekend. We hebben 230 bezoekers gehad, verdeeld over vier dagdelen”, zegt Kathinka Lek, pr-vrouw van Vedette Jachtbouw in Ter Aar. Ze blikt terug op de thuisshow die de werf op 12 en 13 september coronaproof organiseerde, als alternatief voor de afgelaste HISWA te water. “Er kwam een heel gericht publiek op af en we hebben daadwerkelijk vijf schepen op deze beurs verkocht. Daarnaast kregen we heel goede leads; we hebben veel offertes verstuurd en vervolggesprekken gepland. De HISWA te water is altijd een leuke beurs en het is een gemiste kans wanneer je er niet ligt, maar deze eigen show is succesvol gebleken, dus we denken erover dit volgend jaar een vervolg te geven.” De werf had de presentatie professioneel aangepakt. Langs de kade lagen modellen voor bezichtiging en bij elk schip stond een pagodetent met informatie en ontsmettingsmiddelen. De afgemeerde vloot omvatte: de Vedette 8.30 Cabin, 10.30 Cabin en 10.30 Salon, de Vedette Traveller 12.30, Vedette 10.30 cabin Comfort Line en 12.30 cabin Comfort Line (2x), de Vedette Trust 33 en de Cantia 31 Launch. Op de kant stond een Vedette Cantia 28 Cruiser, te koop via Smelne. Binnen in de bouwhal waren de Vedette 10.30 cabin Comfort Line en 9.30 cabin Comfort Line in afbouw te zien, plus twee maal de Vedette Steilsteven 6.60. In en rond het pand stonden stands van toeleveranciers. Dat waren Akzo Nobel, Easy cabrio, Lek Tuinmaterialen, Raymarine, Vetus, Vyva Fabrics, Webasto en Zeilmakerij Aalsmeer. Voor de inrichting van de beurs was Thijs Standbouw ingeschakeld, terwijl de catering door het Van der Valk Concern werd verzorgd. Die bood tevens hotelaccommodatie voor buitenlandse gasten. www.vedette.nu VOOR DE VEDETTE-WERF LAGEN NEGEN SCHEPEN AFGEMEERD. IN DE BOUWHAL WAS OOK RUIMTE VOOR CATERING. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 43

HIGH GLOSS — DURABLE & REPAIRABLE — TRUE COLOR NEXT GENERATION TOPCOAT awlgrip.com facebook.com/awlgripfinishes twitter.com/awlgrip All trademarks mentioned are owned by, or licensed to, the AkzoNobel group of companies. © AkzoNobel 2020. 10150/1120 instagram.com/awlgripfinishes

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Moonen verkoopt Martinique nummer 3 Moonen Yachts heeft opnieuw een 36 meter jacht verkocht van het Martinique-platform. In juni werd ook al order geboekt voor een jacht uit dezelfde serie. Ook bouwnummer YN200 heeft een exterieur dat is ontworpen door René van der Velden. Het scheepsbouwkundig ontwerp is van Diana Yacht Design; het interieur en de styling zijn in handen van de Britse Studio Indigo. Met dubbele CAT C32-motoren hebben de jachten een topsnelheid van 16,5 knopen en een kruissnelheid van 14,5 knopen. De Amerikaanse kopers zijn ‘repeaters’ en varen reeds drie jaar met een Moonen 84. Omdat de kopers al vroeg in het bouwproces instappen, is er voldoende ruimte om hun persoonlijke wensen te vervullen. Zo wordt het zonnedek op hun verzoek met 2,5 meter verlengd en voorzien van een jacuzzi. De YN200 wordt gebouwd voor privégebruik, met de Amerikaanse westkust als vaargebied. De samenvoeging van de door Casco- & Sectiebouw Rotterdam (CSR) gebouwde romp en de opbouw, beide van high tensile staal, vond op 9 oktober plaats. De oplevering is voorzien in november 2021. DE ROMP VAN DE YN200 WERD UIT ROTTERDAM OVER WATER NAAR MOONEN GETRANSPORTEERD. MANAGEMENT Maakten we in de vorige Jachtbouw Nederland nog melding van een wisseling in het management, waarbij Johan Dubbelman zijn positie als CEO moest overdragen aan Marianne Hendriks, nu heeft hij het bedrijf verlaten. Het management van Moonen wordt nu gevormd door CEO Hendriks, met Nicky van Zon als technisch directeur. www.moonen.com Studenten bouwen sloep op waterstof Een reddingssloep van acht meter voorzien van een aandrijving door een brandstofcel-unit op waterstof. Dat is het resultaat van een samenwerking tussen studenten van Noorderpoort Energy & Maritime in Delfzijl en Marine Service Noord (MSN) in Hoogezand, partner van Gas2.0 en EnergyCollege in Groningen. De studenten zijn het afgelopen jaar bezig geweest met het project ‘Met H2 naar de HT’. De bedoeling was dat de sloep mee zou varen als volgboot tijdens de Harlingen-Terschelling-race. De brandstofcel-unit stond binnen de school in een aparte ruimte, zodat de studenten er in alle rust aan konden werken. Ook aan de sloep zelf moest nog veel worden gedaan. Om de sloep en unit op tijd klaar te krijgen, werkten sinds vorig jaar september twee groepen van elk circa tien Noorderpoort-studenten van de opleidingen AOT en Maritiem Officier na elkaar op vrijwillige basis samen. Helaas gooide het coronavirus roet in het eten en stopte het project van de ene op de andere dag. De team-captain van de laatste groep studenten Jesper Schults, geeft aan waarom hij en zijn studiegenoten gekozen hebben voor dit project: “Dit was een prachtige kans om meer over waterstof te weten te komen en met een groep studenten en mensen van MSN met dit project bezig te zijn. Het was een flinke domper dat we door corona niet verder konden, en MSN de sloep zonder ons moest afbouwen.” KENNIS DELEN Voor MSN was een belangrijke reden om mee te doen de kennis op het gebied van waterstof te delen met de zeevaart- en AOT-studenten van Noorderpoort Energy & Maritime, de vroegere Zeevaartschool Abel Tasman. Samen bedachten ze het project. “We hadden een elektrisch aangedreven sloep en de spullen om de sloep op waterstof te laten varen, maar er moest nog heel veel aan gebeuren. De keuze voor de school in Delfzijl was gauw gemaakt. Als er één is geweest die emissievrij kon varen, dan was dat Abel Tasman wel!”, aldus Foppe Metzlar van MSN, verwijzend naar de beroemde Nederlandse ontdekkingsreiziger. www.marine-service-noord.com www.noorderpoort.nl/locaties/delfzijl-energy-maritime DOOR CORONA ZAT EEN FEESTELIJKE AFSLUITING VAN HET PROJECT ER NIET IN. VOOR DE AFRONDING VAN HET PROJECT IS DE WATERSTOF SLOEP OP DE FOTO GEZET MET HET MUSEUMSCHIP ‘EMMA’, EEN VAN 1922 DATEREND DIRECTIEVAARTUIG VAN PROVINCIALE WATERSTAAT IN GRONINGEN, AANGEDREVEN DOOR OUDE, VERTROUWDE TECHNIEKEN. Foto Koos Boertjens.nl JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 45

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Vri-Jon introduceert Contessa 42 Cabrio “Een jacht met dezelfde luxe en comfort als de andere Contessa’s, maar waarop je het gevoel van het buitenleven sterk ervaart”, aldus werfdirecteur Patrick Jonas. “Zoals de naam ‘cabrio’ aangeeft, kan de kap over de buitenstuurstand geheel worden verwijderd. Bij de ontwikkeling TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 12,46 m. Breedte: 4,20 m. Diepgang: 1,10 m. Motor: Volvo Penta D3 diesel 110 pk Waterverplaatsing: 15 ton Rompvorm: knikspant. Brandstoftank: 800 l. Watertank: 600 liter. Vuilwatertank: 100 liter. Accommodatie: 2 hutten, 4 vaste slaapplaatsen + 2 extra. CE-categorie: B van de nieuwe Contessa-lijn zijn we steeds uitgegaan van drie types, de open kuip, de achterkajuit en de cabrio. Misschien breiden we de lijn nog wel verder uit.” De werf kijkt ook naar andere maatvoeringen. De Cabrio wordt in staal gebouwd op hetzelfde platform als de OC en AC, dus de afmetingen komen overeen. De bouw van de eerste Contessa 42 OC verkeert in de eindfase; dit najaar komt het schip in de vaart. Voor de passagiers zijn twee hutten beschikbaar met vier vaste slaapplaatsen, met de mogelijkheid nog twee extra slaapplaatsen te creëren. Het schip is voorzien van badkamer met een toilet, douche en wastafel. www.vri-jon.nl VRI-JON DSA YACHTS IN OSSENZIJL HEEFT EEN DERDE MO DEL TOEGEVOEGD AAN DE NIEUWE CONTESSA-LIJN: DE CONTESSA 42 CABRIO. WATERDREAM CALIFORNIA 52’: geen primeur maar wel prijs in Cannes Prins Bernhard van Oranje jr. introduceerde op 16 augustus zijn aluminium daycruiser Waterdream California 52’ bij het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. De bedoeling was dat de boot vervolgens als primeur zou schitteren op het Cannes Yachting Festival, maar dat ging door de afgelasting van de beurs niet door. Bouwer Van der Valk Shipyard in Waalwijk had er keihard aan getrokken om het schip op tijd (in vijf maanden) klaar te hebben. Waterdream laat door Nederlandse werven aluminium casco’s van met name sloepen bouwen en laat ze weer door andere bedrijven technissch installeren en aftimmeren. Van der Valk won de inschrijving voor de bouw van de California 52’ omdat de werf zeer veel ervaring heeft met aluminium, maar ook omdat de werf op een hoog kwaliteitsniveau kan afwerken. Twee jaar geleden werd op de beurs in Cannes een grotere versie van de Waterdream California gelanceerd, een 65 voets daycruiser. Dat model werd door Van Oranje samen ontwikkeld met Mulder Design, het casco werd gebouwd door Bloemsma in Makkum en afgebouwd door Gebroeders van Enkhuizen in Makkum. VRIPACK Maar voor de ontwikkeling van de California 52’ werd Vripack Naval Architects ingeschakeld. In het achterschip is een garage die ruimte biedt aan een tender of jetski. 46 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte o.a.: 14,65 m. Lengte waterlijn: 14,27 m. Breedte: 4,40 m. Diepgang: 1,20 m. Waterverplaatsing: 19,1 ton Motor: 2 x Volvo Penta IPS800 Topsnelheid: 35 knopen Dieseltank: 1600 l. Watertank: 360 l. Afvalwater: 150 l. CE-classificatie: B De California 52’ heeft accommodatie voor vijf personen. De kajuit is voorzien van een zithoek, keuken, douche en toilet. De ruimte is voorzien van een airco van Clion-Marine. Het stuurconsole, voorzien van Garmin navigatieapparatuur, is van carbon gemaakt. Het carbon stuurwiel heeft een diameter van 90 centimeter. De tafels aan dek zijn wegklapbaar. Het geluidssysteem is van Rockford Fosgate. Een knipoog naar het Nederlandse vakmanschap, dat Waterdream promoot, is de witte romp, een rode waterlijn, gevolgd door een witte bies en een blauw onderwaterschip. WORLD YACHT TROPHY Alhoewel het Cannes Yachting Festival was afgelast, ging de uitreiking van de World Yacht Trophies wel door, als vanouds voor het Carlton Hotel aan het strand. Daar werd de Waterdream California 52 onderscheiden met een award voor de ‘meest innovatieve boot’ van 2020. De boot was later onder meer te zien bij de Yachtclub de Monaco. www.waterdream.nl CARBON STUURCONSOLE IN DE VORM VAN DE LETTER ‘W’, MET EEN CARBON STUURWIEL MET EEN DOORSNEDE VAN 90 CM. IN DE ACHTERGROND HET SCHEEPVAARTMUSEUM IN AMSTERDAM. MET TWEE VOLVO PENTA’S IPS 800 KAN DE BOOT EEN SNELHEID VAN 35 KNOPEN BEHALEN.

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Smeding bouwde Kameleon-casco Smeding Jachtservice in Dronrijp had een speciale klus: de Kameleon bouwen, een van de beroemdste open boten van Nederland, waarmee de tweelingbroers Hielke en Sietse Klinkhamer hun avonturen beleven. De boot vaart in de nieuwste film ‘Kameleon aan de ketting’, van regisseur Steven de Jong. Smeding heeft de engineering tot snijpakket gedaan en vervolgens ook het casco gebouwd. Het is van aluminium, zodat er snel mee gevaren kan worden. Het ontwerp is van Conoship. Bootcentrum Geertsma in Grou, bekend van de BeGe motorjachten, deed de afbouw van de Kameleon. HET CASCO VAN DE KAMELEON, GEBOUWD VOOR EEN NIEUWE FILM OVER DE AVONTUREN VAN DE TWEELING HIELKE EN SIETSE KLINKHAMER. Grappig is dat de verhaallijn in de film erin voorziet dat de Kameleon aan de ketting wordt gelegd omdat er een meer dan tien jaar oud diesel in zit. De boot is om die reden expres oud gemaakt, maar wel voorzien van zonnepanelen. De boeven in de film maken zich uit de voeten in een snelle aluminium tender van Zilverman, die – hoe toevallig – ook in Dronrijp werd gebouwd. MEER OPDRACHTEN Smeding heeft de afgelopen tijd meer opdrachten verwerkt. Zoals de aluminium opbouw voor de X-treme 105 voeter die gebouwd wordt door X-treme Yachts en Holterman Shipyard. Die opbouw is 22 meter lang 7,50 meter breed, terwijl het casco 33 x 8,50 meet. “Qua detaillering vrij futuristisch, een mooi project om te mogen doen”, aldus Geert Smeding, “en dat geldt ook voor een 16 meter aluminium motorjacht, waarvan de romp blank aluminium blijft en excentrisch geschuurd is. Het is een schip voor een particulier, naar een ontwerp van Hans Langenberg. We hebben nu nog casco’s in aanbouw voor De Boarnstream, Steeler Yachts, Holterman Shipyard en Noblesse Cruiser.” DE ALUMINIUM OPBOUW VAN DE X-TREME 105 DIE VOOR HOLTERMAN WERD GEBOUWD. www.smedingjachtservice.nl Wajer 38 kan een beetje vliegen Foils zijn trendy. Van surfboard tot America’s Cup, de onderwatervleugel is prominent aanwezig. Wajer Yachts schakelde Van Oossanen Navel Architects in om de Wajer 38 en 38 S te upgraden met de ‘Foil Assist’ van roestvast staal, die midscheeps onder de romp wordt geplaatst. De boot krijgt daardoor een lift tot net boven de golven, wat een bijzonder rustig vaarbeeld geeft. Meegenomen is dat bovendien het brandstofverbruik daalt met 10 tot 20 procent en de maximumsnelheid met 3 tot 6 procent toeneemt. Van Oossanen is al sinds 2003 bezig met de ontwikkeling van de Foil Assist. De toepassing bij Wajer bevindt zich nog in een testfase. Er is reeds patent op het systeem aangevraagd. De Foil Assist is ontwikkeld om weerstand te bieden bij het nemen van scherpe bochten en om de pieken van de golven te dempen. Doordat de onderwatervleugel het gewicht gedeeltelijk draagt, in plaats van geheel op de waterlijn van de romp, wordt het effect van de golven op de boot minder hevig. En omdat de boot niet helemaal uit het water omhoogkomt, blijft het vaargedrag van de planerende boot normaal en voorspelbaar. Bovendien zijn de gewichtsvoorwaarden niet zo stringent als voor een volledig hydrofoilende boot. FACELIFT De Wajer 38 en 38 S hebben voorts een facelift ondergaan, wat resulteert in strakkere lijnen in de spiegel, de carbon raamlijsten en zwart gepoedercoate luchtroosters. Ook zijn de nieuwe modellen voorzien van inhuis ontworpen kuipstoelen met speciale vering en veel nieuw materiaalgebruik zoals carbon en een composiet dek. De meeste verbeteringen zijn een direct gevolg van huidige klantervaringen, zoals de meer uitgesproken stootranden, geïntegreerde opslag van een Seabob in de spiegel van de boot, een geïntegreerd zwemplateau met weggewerkte zwemladder, comfortabelere loungekussens en een Garmin touchscreen voor de besturing. “We ontwikkelen continu nieuwe technologieën om onze vloot te verbeteren”, aldus Dries Wajer, directeur van Wajer Yachts. “Naast de esthetische, materialen en praktische upgrade, wilden we echt een stap zetten in het verbeteren van de performance van onze 38-modellen. Met het installeren van de foil assist is ons dat gelukt”. www.wajer.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 47

It’s all about well-being Voor ieder soort jacht hebben we de meest geavanceerde stabilisatie oplossing. Zo garanderen we meer stabiliteit, comfort en veiligheid en minder kans op zeeziekte aan boord. Daar wordt iedereen blij van. www.dmsholland.com ▲ ▲

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN DE SCHAAL VAN DE APEX 850 WORDT DUIDELIJK DOORDAT ER EEN SURFPLANK BIJ IS AFGEBEELD. EVEN WAT GETALLEN: LENGTE O.A.: 85 METER, LENGTE WATERLIJN: 79 METER, BREEDTE: 15 METER EN DIEPGANG: 8,5-5 METER, ZWEMPLATFORM VAN 50 M2. CARBON MAST VAN 107 METER, GIEK EN GEÏNTEGREERD ZEILBEDIENINGSSYSTEEM DOOR RONDAL. ACCOMMODATIE VOOR 12 GASTEN EN 14 BEMANNINGSLEDEN. Concept zeiljacht Royal Huisman: grootste ter wereld Royal Huisman in Vollenhove heeft een gedurfd concept gelanceerd voor een sloepgetuigd aluminium zeiljacht, de APEX 850. Met een lengte van 85 meter en een masthoogte van 107 meter zou het in zijn soort het grootste zeiljacht ter wereld zijn. Het is alleen nog even wachten tot iemand het reeds tot in de details uitgewerkte ontwerp wil laten bouwen. Royal Huisman werkte bij de ontwikkeling van het concept samen met Malcolm McKeon Yacht Design. Royal Huisman bouwde reeds twee van de tien grootste zeiljachten ter wereld, de Athena en de Sea Eagle II. CEO Jan Timmerman: “De APEX 850 zou de derde en grootste van dit elitegezelschap zijn. Elk jacht dat Huisman bouwt profiteert van de research, innovaties en uitdagingen van eerder gebouwde schepen, de zekerheid biedend dat het ontwerp het beste tot nog toe is.” Het zeiloppervlak bedraagt 3.200 m2 (aan de wind) en 4.700 m2 (voor de wind). De carbon mast en giek, tuigage, plus een geïntegreerd zeilsysteem, worden geleverd door Huisman-dochter Ronda, evenals de dubbele carbon roeren. Zeilend kan het schip een snelheid van circa 20 knopen bereiken. PROJECT 404 Het draaien van een romp is altijd een bijzonder moment in de bouwfase van een jacht. Zeker als het een 196 voeter (59,70 meter) betreft. Bij Royal Huisman is begin september de romp van Project 404 gekanteld. Precies volgens planning en dat is in deze corenatijd een prestatie op zich. Het is een sloepgetuigd zeiljacht met een romp van Alustar aluminium en een composiet opbouw. Het ontwerp is van Malcolm McKeon Yacht Design, terwijl de Franse Studio Liaigre het interieurontwerp verzorgt. Dat interieur is ook in aanbouw bij Huisman. Het jacht krijgt een liftkiel, een intrekbare voortstuwing en dubbele roeren van koolstofvezel composiet. De oplevering staat gepland voor 2022. www.royalhuisman.com VIER MOBIELE KRANEN DRAAIEN DE ROMP VOORZICHTIG OM. FOTO ROYAL HUISMAN Matez Shipbuilding levert Steeler-casco op Matez Shipbuilding in Sneek leverde in september weer een casco op. “Een rondspant in staal met waaiersteven”, meldt directeur Niels Bak, “dat wij voor Steeler Yachts hebben gebouwd. Het jacht krijgt een volledige elektrische voortstuwing. De lengte is 18,60 meter, en de breedte 6,10 meter. Onze hal is groot genoeg voor zulke afmetingen; we kunnen hier tot 45 meter lengte bouwen of secties voor de grotere jachtbouw. We proberen onze casco’s zeer strak te bouwen, wat de schilder nadien plamuurwerk scheelt. Maar eerst gaat het casco, nadat het bij ons te water is gelaten, richting Multiship Holland in Harlingen waar het wordt gestraald en geconserveerd.” Hoezeer de jachtbouw een ketenproductie is: het ontwerp is van Vripack in Sneek, Smeding Jachtservice in Dronrijp werkte het verder uit tot snijpakket. Dat pakket werd geleverd door Blom in Hindeloopen, terwijl Durk Overwijk in Sneek het vormwerk verzorgde. Het gestraalde casco gaat naar Steeler Yachts in Steenwijk voor de afbouw en voor het schilderwerk is Mast Jachtschilders uit Drachten verantwoordelijk. De bouwhal van Matez Shipbuilding wordt intussen gevuld met nieuwe orders, waaronder een Steeler 57 en twee Aquanaut Andantes. www.matez.nl JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020 49

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Linssen zet Intero-stijl door Linssen Yachts heeft in samenwerking met designstudio KesselsGranger DesignWorks na de Grand Sturdy 30.0 en de 35.0 ook de 40.0 AC en Sedan in de Intero-stijl uitgevoerd. Kenmerkend zijn de vloeiende lijnen, te zien in bijvoorbeeld de gebogen driedelige raampartij met vergroot glasoppervlak, die bovendien meer licht in de boot brengt. Ook in de voor- en achterkajuit zorgen grotere patrijspoorten voor meer lichtinval. Met een volledig nieuw ontwikkeld Floor Integrated System (FIS) worden alle leidingen en bekabeling efficiënter weggewerkt. De nieuwe machinekamerinrichting is overzichtelijker en dankzij het TMM-principe (Ten Main Modules) is er goede toegang tot alle componenten. De twee bedieningspanelen voor het Integrated CAN-bus Controlled Electric Supply System bevinden zich op een centrale plek in het leefgedeelte, direct bij de stuurstand, die meer is geïntegreerd in het dek, waardoor er meer ruimte is voor apparatuur. Bovendien wordt de minimale doorvaarthoogte verlaagd van 3,00 naar 2,93 meter (bij neergeklapte mast en ramen). Bij de 40.0 Sedan Intero is aan bakboordzijde naast de stuurstand een schuifdeur toegevoegd. www.linssenyachts.com TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte o.a.: 12,85 m Breedte: 4,30 m. Diepgang: 1,20 m. Waterverplaatsing: 16,5 ton/15,5 ton (Sedan) Motor: Volvo Penta D3-110 pk Steeler brengt ode aan Charles Bronson Steeler Yachts uit Steenwijk vernoemde de nieuwste tender/cruiser naar een legendarische filmheld: de in 2003 overleden Charles Bronson. Ruig, hard en mysterieus was hij in zijn rollen en kennelijk ziet de Overijsselse werf een weerspiegeling daarvan in het model Bronson 50. Een opsteker was de Boot van het Jaar Innovatieprijs van de HISWA te water, bedoeld voor nieuwe boten, waarbij innovatie een essentieel onderdeel uitmaakt van het concept. De aluminium Bronson 50 heeft een open verbinding tussen twee leefruimten, met een glazen plafond en de bimini die niet alleen tegen de zon beschermt, maar door de kantelfunctie ook tegen de wind. Zeg maar een beetje de hoed die Charles Bronson naar beneden trekt. Het plan was de boot medio september op het Cannes Yachting Festival aan het internationale publiek te tonen, maar dat viel in het water door de afgelasting van de prestigieuze watersportbeurs in een laat stadium. Maar niet getreurd, vanuit St. Tropez werden private viewings georganiseerd en in Genua ging de Salone Nautico wel door, daar was nog een plekje vrij. ‘BOVEN VERWACHTING’ René van de Berg is eigenaar van de boot en hij kon in St. Tropez de Bronson 50 met een pittig windje en flinke zeegang uittesten: “Mijn eerste ervaringen zijn ver boven verwachting. De leefruimte binnen is erg groot en het glazen schuifdak is heerlijk. Naast al deze luxe zijn de vaareigenschappen het meest bijzondere. Cruisen op zee met 30-35 knopen is een feest voor schipper en gasten!” Naval architect Menno van Dijk van Studio Delta legt uit dat zijn bureau altijd heel veel aandacht aan het vaargedrag op zee besteedt: “Bij de Steeler Bronson 50 mochten we helemaal losgaan op dat gebied. Het is een ideaal voorbeeld van onze visie: een snelvarend schip moet ook een goed zeegaand schip zijn.” GLASS COCKPIT De schipper en drie mede-opvarenden kunnen op de vier stuurstoelen zitten, waarbij ze goed zicht hebben op de Volvo Penta Glass Cockpit met Garmin-breedbeelddisplays. Vanuit de kombuis - bereikbaar via een RVS trap - blijft contact mogelijk met de mensen buiten. Het interieur is standaard uitgerust met twee 2-persoons slaapkamers, twee toiletten en een douchecabine. Drie Bronson 50’s zijn er inmiddels verkocht (St. Tropez, Ibiza, Mexico). De rompen vier en vijf zijn in aanbouw. Steeler kondigt ook nog een grotere versie aan, maar details daarvan zijn nog niet bekend gemaakt. www.steeleryachts.com TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 14,99 m. Breedte: 4,46 m. Diepgang: 1,25 m Dieseltank: 2.200 l. Motoren:Twin Volvo Penta IPS 800 Snelheid: 32 knopen (kruis)/36 knopen (top) Generator: Northern Lights 10 kW Dekbekleding: Flexiteek 2.0 Boegschroef: Side Power 120 kgf Trimsysteem/interceptors: Humphree Warmwater: Webasto, Isotemp boiler-50 l. Drinkwatertank: 270 l. (Seagull filters) Vuilwatertank: 200 l. CE-classificatie: B 50 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2020

NIEUWSTE LIJN COMPACTE, ZUINIGE COMMON RAIL MOTOREN JH Serie 40 - 45 - 57- 80 - 110 PK PROVEN MARINE TECHNOLOGY www.yanmar.com/marine

FOTO: GALEON VAREN ZONDER BEPERKINGEN Met de nieuwe Axiom+. Slimmer, helderder en robuuster dan ooit. Onze beste multifunctionele navigatiedisplays zijn nu nóg beter. De Axiom+ is prestatiegericht met een HiRes IPS display, voorzien van HydroTough™ nanocoating, voor optimale afl eesbaarheid en nauwkeurige bediening in natte omstandigheden. De Quadcore processor, gevoelige GPS ontvanger en de nieuwe LightHous cartografi e maken navigeren veilig en eenvoudig. Ontdek de unieke eigenschappen van de Axiom+ op raymarine.nl/multifunctionele-displays/axiom-plus

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52

Home