0

jaargang 14 • nummer 4 • augustus 2018 De sportieve, handzame zeiljachten van Arthur Peltzer Zeelander Yachts past bij levensstijl met allure Merwelands Shipyard Rotterdam bouwt casco’s Deep Water Yachts

VERHOOG UW BEWUSTZIJN MET CHIRP RADAR EN DOPPLER OBJECTIDENTIFICATIE De combinatie van Axiom® en onze nieuwe Quantum 2 Doppler radar maakt navigeren veiliger, door het in de kleur rood weergeven van inkomende objecten en in groen van afgaande objecten. In gebieden met veel verkeer zijn bewegende objecten zo in één oogopslag herkenbaar Dankzij de volledig automatische MARPA en TrueTrails objecthistorie brengt de combinatie van Axiom display en Quantum 2 radar uw veiligheid naar een ongekend niveau. Ontdek het zelf op raymarine.nl/quantum2 Afb eeldingen dienen enkel ter illustratie. Foto: iStockphoto

INHOUDSOPGAVE 12 4 jaargang 14 • nummer 4 • augustus 2018 HABBEKÉ SHIPYARD, natuurlijk wordt in dit bedrijfsportret uitgelegd waar die naam vandaan komt. Orm de Waart nam de zaak van zijn vader Arie (73) over, die ook nog steeds in de zaak werkt. Habbeké is gespecialiseerd in aluminium en bouwde vele reddingboten, maar doet nog veel meer. “Het binnenhalen van werk is niet het punt, het uitvoeren ervan…want vaklui zijn schaars”, aldus Orm. De sportieve, handzame zeiljachten van Arthur Peltzer Zeelander Yachts past bij levensstijl met allure Merwelands Shipyard Rotterdam bouwt casco’s Deep Water Yachts Jachtontwerper ARTHUR PELTZER tekent het liefst schepen die hem na aan het hart liggen: goed zeilende, sportieve zeilboten, bij voorkeur in een handzame maat. Hij ontwikkelde een nieuwe lijn voor Waarschip, waarvan de wedstrijdboot W36 de voorbode is. “We mikken met deze schepen niet op de massa”, zegt Peltzer, “meer op een nichemarkt.” Merwelands Shipyard Rotterdam, de huiswerf van de KRVE, de ‘roeiers’ in de Rotterdamse haven, kan ook uitstekend uit de voeten met het bouwen van casco’s voor de jachtbouw. Hier liggen twee aluminium schepen in aanbouw voor Deep Water Yachts van 14 en 18 meter lengte. Buiten beeld wordt gewerkt aan een boot van 8 meter voor dezelfde opdrachtgever. Foto Rens Groenendijk Lees verder op pagina 40. 9 Welke sloep is sneller: Damsko of Waterdream? 11 De meerwaarde van de Volvo Ocean Race 17 Pieter Timmers, Forward Management: Zit er nog een mens achter de (big) data? 18-21 Speciale aandacht voor ontwikkelingen op het gebied van voortstuwing, elektrisch varen, motoren, met toekomstvisies Volvo Penta en Yanmar en minipitches van leveranciers op dit terrein. 34 Leonardo van den Berg (l) en Rutger Bolt van ZEELANDER YACHTS vertellen over de filosofie achter het succes van deze ‘handzame superjachten’. Zeelander staat voor een levensstijl met allure. “We denken niet vanuit het product, maar vanuit het merk”, aldus Bolt. De boten worden weer in Nederland gebouwd. “Wat daarbij ook meespeelde: ‘Dutch built’ is wereldwijd een sterk label voor de jachtbouw”, aldus Van den Berg 22 Kort Nieuws 26 METSTRADE - Hervé Gastinel van Béneteau keynote speaker 29 Mr. F.J. Hommersom, Hommersom Advocatuur AVG, wat moet ik ermee? 30 NJI Verenigingsnieuws: Recycling polyester rompen probleem Motorboot Sneek groeit 33 Exposanten slaan handen ineen op HISWA te water 39 Hoek Design: Retro is trend bij motorjachten 42 Bedrijvenindex, bedrijfspresentatie De Graaf kunststof dekken en colofon Nieuws van Nederlandse jachtwerven: 44 Van den Hoven: alle hens aan dek! 47 Moonen Shipyards, Icon Yachts, Superlauwersmeer 49 Heesen Shipyard, Load Master, No Limit Ships, Vitters Shipyard 50 Vedette Jachtbouw, Linssen Yachts 3 Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Door Laurens van Zijp 4 Habbeké-directeur De Waart legt de lat hoog ‘Alles wat hier de deur uitgaat, moet meer dan goed zijn’ Habbeké Shipyard bestond twee jaar geleden een halve eeuw en verhuisde van Volendam naar Hoorn, naar een veel grotere accommodatie aan ruim water. Werf-directeur Orm de Waart kijkt met tevredenheid terug op deze stap naar schaalvergroting en ziet zijn orderportefeuille goed gevuld. Tegelijkertijd signaleert De Waart in de sector grote problemen met het aantrekken van vakkundig personeel. Een robuuste sloep, Volt genaamd, ligt bij Habbeké voor de kant. Een one-off, koud opgeleverd door de werf in Hoorn. Overnaads gebouwd, in aluminium. De Volt meet 10,00 x 3,00 x 0,80 m en is voorzien van een Steyr SE266S36 diesel van 190 KW, gekoppeld aan een hekdrive. Dat garandeert een volle vaart. In een later stadium wordt een hybride systeem ingebouwd, waarmee de boot dan fluisterstil door de grachten kan varen. Hoewel ‘fluisterstil’, de ingebouwde gigantische luidsprekers doen anders vermoeden. Het is een wolf in schaapskleren. Op het oog een toersloep, maar met een door Triple Marine geoptimaliseerd onderwaterschip heeft de boot planeereigenschappen. Zo ongeschilderd is goed te zien hoe strak het schip is gebouwd. Een varend visitekaartje van de werf. Vader en zoon Aluminiumbouw is dan ook de specialiteit van Habbeké. Grondlegger van de werf, Arie de Waart, begon in 1966 samen met een compagnon casco’s te bouwen, aanvankelijk veel voor Porsius in Landsmeer. Via Broek in Waterland vestigde het bedrijf zich in Volendam. In 1968 kregen ze de order voor een 15 meter lange motorboot, voor een Amerikaanse klant. Dat was het eerste casco in aluminium, en allengs specialiseerde de werf zich in dat bouwmateriaal. Zoon Orm de Waart (1974) kon na zijn opleiding zo in gespreid bedje stappen, Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Habbeké bouwt al een kwart eeuw reddingboten voor de KNRM. Foto’s Flying Focus maar ging aanvankelijk zijn eigen weg. “Ik wilde niet als zoontje van de baas binnenkomen”, zegt hij, “dus ben ik eerst elders gaan werken, onder meer bij deurenspecialist Boon Edam. Toen ik na een jaar of tien toe was aan de volgende stap, ben ik alsnog bij mijn vader gaan werken.” Na een proefjaar waren de verhoudingen duidelijk: vader Arie kon zich helemaal toeleggen op het scheepsbouwen en Orm nam de dagelijkse leiding op zich. Dit jaar viert hij zijn 12,5-jarig jubileum. “Met het uit handen geven van de werf had ik niet zo veel moeite”, aldus senior, “Orm pakt door, zeurt niet.” Ondanks zijn 73 jaar is Arie de Waart nog veel aan het werk op de werf. Met plezier. Eens scheepsbouwer, altijd scheepsbouwer. Drie hallen Het jaar 2016 was vol mijlpalen: Habbeké bestond 50 jaar en betrok een gloednieuwe accommodatie aan de werkhaven in Hoorn. De stek in Volendam was te klein geworden en lag bovendien niet aan het water, dus alle schepen moesten over de weg naar de waterkant. De nieuwe werf is vier keer zo groot en heeft nu drie bouwhallen met een gezamenlijke oppervlakte van bijna 1500 m2. In de grootste hal, met een bouwhoogte van 11 meter, hangen twee bovenloopkranen van 10 ton elk. Op het terrein is nog ruimte voor een eventuele vierde hal, waar dan lengtes tot 60 meter gebouwd zouden kunnen worden. Naast het pand is een hellingbaan en er is voldoende vaardiepte voor de deur. Voor de projectbegeleiding van de nieuwbouw schakelde De Waart bouwkundig ingenieur Yvo Schotman in, die nu als projectleider bij Habbeké werkt. Snelle boten ‘Wij concurreren niet op prijs, wij winnen op kwaliteit’ Grote bekendheid kreeg Habbeké als bouwer van snelle reddingboten voor de KNRM. Sinds begin jaren negentig heeft werf een dertigtal boten van de Arie Visser-, Valentijn- en Nikolaas-klasse afgeleverd. Waarvoor tevens het onderhoud wordt gedaan. Habbeké bouwt voor de reddingmaatschappij ook lanceervoertuigen, die reddingboten vanaf het strand de branding in kunnen rijden. Orm de Waart: “Het zijn Caterpillar trekkers die wij volledig ombouwen tot amfibievoertuigen, waterdicht maken en conserveren. Maar dat zijn speciale projecten.” 5 In de grote hal wordt gewerkt aan een dekhuis voor een superjacht. Het casco van een Puffin 50 zeiljacht krijgt vorm. Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

6 Snelle aluminiumboten zijn een specialiteit van de werf. Het portfolio laat een veel bredere collectie zien dan reddingboten alleen, waaronder een Multitender, Fast Patrol Crafts, Crewtenders en bovengenoemde sloep. “We zijn gespecialiseerd in snelle aluminium boten voor verscheidene doeleinden”, aldus De Waart, “zowel casco als compleet afgebouwd. Dat laatste doen wij het liefst.” Wat niet wegneemt dat de werf ook andere orders uitvoert. In de grote bouwhal Zoon Orm en vader Arie de Waart. Opvallende naam Een ding staat vast: de werf heeft een opvallende naam. De herkomst van Habbeké is bijzonder. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog gingen bleekneusjes uit Broek in Waterland en omstreken naar Zweden om op krachten te komen. Na terugkomst hadden ze wat moeite met Nederlands op school. De meester las voor uit het kinderboek ‘Hakbek de Kraai’. De kinderen verhaspelden dit tot ‘Habbeké’, wat een groet werd in de omgeving. Zoekend naar een onderscheidende naam voor zijn bedrijf besloot Arie de Waart dat Habbeké te adopteren. Met gedachte het later wel een keer aan te passen. Maar een marketingdeskundige raadde hem aan het niet meer te veranderen, sterk en onderscheidend als de naam is. Het logo van de werf is een kraai. krijgt een immens dekhuis van 25 x 10 meter voor een superjacht vorm. In de andere twee hallen staan respectievelijk een Puffin 50 zeiljacht en een loodstender voor het Belgische loodswezen op stapel. Ook voor onderhoud, refit en knippen/scheren kan men bij Habbeké terecht. De afspuitplaats is conform SIKB AS 6700 gecertificeerd. De Waart: “De meeste van onze schepen worden gebouwd onder keur. Onze lassers zijn Lloyd’s gecertificeerd en de werf voldoet aan ISO 9001 en 14001. De lat ligt hier hoog. Alles wat hier de deur uitgaat, moet meer dan goed zijn. Wij concurreren niet op prijs, wij winnen op kwaliteit.” Vaklui Momenteel werken er twintig man op de werf, inclusief project-lassers van G&G, een Nederlands bedrijf van de Poolse gebroeders Gniady. Die zijn hard nodig, want het vinden van vaklui is ook Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Special product: amfibische lanceervoertuigen voor de KNRM. voor Habbeké lastig. “We hebben net een 60-plusser aangenomen”, verzucht De Waart, “een oud-buschauffeur die voorheen cascobouwer was. Die heeft met zeer veel plezier zijn oude vak weer opgepakt. We proberen wel op scholen duidelijk te maken hoe mooi het scheepsbouwvak is, maar je weet niet of die boodschap landt. Het animo om een echt ambacht te kiezen lijkt niet groot. Het binnenhalen van werk is niet het punt; het uitvoeren ervan, dát wordt een probleem in Nederland. Vaklui zijn schaars, dus duur.” Het orderboek van Habbeké is in ieder geval goed gevuld. Er is een snijpakket onderweg van een reddingboot voor een Zweedse reddingmaatschappij en Paul Wester is ingeschakeld om een 3D-pakket voor een 15 meter De Vries Lentsch motorboot te maken. De bouw daarvan moet eind van de zomer aanvangen. habbeke.nl 7 Snel onderwaterschip met planeervlak. De Steyr diesel van 190 kW. De robuuste sloep Volt. Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

100% ELEKTRISCH OF 100% DIESEL MODULAIRE CONSTRUCTIE GERINGE DIEPGANG 10 METER LANGE ALUMINIUM BOOT MET STOERE PROFESSIONELE KENMERKEN De semi-professionele boot kan zowel voor beroepsmatige als recreatieve toepassingen worden ingezet, waarbij de laadvloer ruimte biedt voor multifunctionele toepassingen. De Load Master is getekend door Willem Nieland Design. BASIS CONCEPT MET MODULES De basis uitvoering is een standaard concept waarbij modulaire opties mogelijk zijn. LOAD MASTER BOATS WWW.LOAD-MASTER.NL INFO@LOAD-MASTER.NL +31(0) 745600

Door Rens Groenendijk Welke sloep is sneller: Damsko of Waterdream? Industrieel ontwerper Meindert Wolfraad van Lekker Boats wil prins Bernhard van Oranje uitdagen om te bepalen wie de snelste sloep ter wereld heeft. De sloepen van Lekker Boats kunnen volgens Wolfraad veel harder dan de Waterdream S-850 Speedster van Bernhard, die claimt de snelste sloep ter wereld te hebben met een topsnelheid van 43 knopen. Wolfraad denkt dat de voortstuwing met een buitenboordmotor in een bun, zoals de Waterdream heeft, het altijd aflegt tegen een inboard motor. “Bovendien hebben onze boten een onderwaterschip dat helemaal is afgestemd op snelheid”, aldus Wolfraad, die in al zijn schepen Mercury inboards installeert, zowel benzine als diesel, 250 tot 350 pk met Bravo III contra-roterende schroeven. Na in een recordtijd internationaal naam te hebben gevestigd met een snelle aluminium sloep van 7,5 meter lengte, vond Wolfraad het tijd voor een groter model van 10 meter, dat hij deze zomer prompt verkocht aan de Amerikaan Tommy Hilfiger, die aan de Amsterdamse Houthaven zijn hoofdkantoor voor Europa heeft, plus een ligplaats voor de boot. De sloep wordt gebruikt door Hilfiger en zijn personeel en is daarom voorzien van extra koelruimte voor de drankjes en heteluchtverwarming om ook op frisse dagen te kunnen varen. De boot is uitgevoerd in de Hilfiger kleuren, wit, rood en blauw. Succesverhaal De Damsko 1000 is de opvolger van de 750 uitvoering, waarvan er in vier jaar tijd 55 zijn verkocht, met name in het buitenland. De Damsko is het geesteskind van Wolfraad, die in Australië, waar hij sinds 2008 woont, zakelijke kansen zag. Eerder lukte het de industrieel ontwerper om Down Under met succes een aluminium stadsfiets (Lekker Bikes) te introduceren. “Als Nederlander ben ik natuurlijk fan van het oer-Hollandse product en wat is er Hollandser dan een sloep? In Australië zag ik die niet; logisch, omdat men daar grotere oppervlakten moet bevaren. Ik zag een gat in de markt om beide te combineren, het uiterlijk van een sloep met de power van een speedboat. Een boot die met gemak offshore kan varen nabij Sydney, waarachter je kan wakeboarden én comfortabel een gezellig Amsterdams grachtentochtje kan organiseren. Een veelzijdige sloep die uitersten combineert, en wereldwijd de iconische Nederlandse sloep op de kaart zet.” Casco’s uitbesteed Snijtech in Joure produceert de snijpakketten voor de sloepen. Bij drie niet nader genoemde Nederlandse jachtwerven worden telkens twee casco’s tegelijkertijd geproduceerd. Wolfraad: “Dat is om aan de grote vraag te kunnen voldoen. In Leimuiden worden de sloepen door ons in eigen beheer afgebouwd door dertien mensen, die door Mercury zijn opgeleid om de motoren in te bouwen.” De sloepen kunnen worden voorzien van tal van extra’s die een klant wenst. Voor zowel de 750 als de 1000 wordt een uitvoering met cabin aangeboden. De binnenruimte kan worden ingericht met een dubbel bed, badkamer, toilet en extra bergruimte. www.lekkerboats.com De eerste Damsko 1000 werd door Lekker Boats geleverd aan Tommy Hilfiger. Technische specificaties Damsko 1000 Lengte: 10,00 m. Breedte: 3,20 m. Diepgang: 0,90 m. Vrijboord: 1,80 m. Rompmateriaal: aluminium Gewicht: 4.000 kg incl. brandstof/proviand Brandstoftank: 500 l. Drinkwatertank: 200 l. Motor: Mercury V6 TDI 3.0 l diesel - 260 pk Topsnelheid: 27 knopen Prijs: vanaf € 195.000 excl. btw 9 Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

— Betrouwbaarheid op zee is wat ons bindt Een echte professional kiest voor Ty-Rap® Sommige situaties vragen om extra kracht en betrouwbaarheid. Aan boord is dit zeker het geval. Wie streeft naar maximale kwaliteit, vertrouwt op Ty-Rap®-kabelbinders. Het innovatieve ontwerp met RVS sluiting, gecombineerd met 60 jaar innovatie, maakt ons dé kabelbinder als het draait om prestatie. go.abb/nl-Ty-Rap Ty-Rap bestaat 60 jaar - vraag je groothandel naar ons JubileumPakket! Een unieke solide lunchbox in twee varianten; de één gevuld met 600 Ty-Rap®-kabelbinders, de ander met 2000 Ty-Rap®-kabelbinders voor de industrie. Beide met de originele ergonomische TY-Rap tool. En natuurlijk zeer voordelig geprijsd. Het JubileumPakket is vanaf september 2018 te verkrijgen bij geselecteerde groothandels. JAAR

Tekst en foto’s Rens Groenendijk Optimist zeilbootjes die deelnamen aan het Europees kampioenschap vormden in Scheveningen een contrast met de afgemeerde VOR-boten. De meerwaarde van de Volvo Ocean Race De Volvo Ocean Race (VOR) eindigde eind juni met een daverend slot in Scheveningen. Wat heeft het Nederland gerelateerde bedrijven als Damen, Royal Huisman, Mastervolt, AkzoNobel en Brunel eigenlijk opgeleverd? In ieder geval was het een prachtige promotie voor de watersport. Alleen al op de finish kwam 88.000 mensen af, en in totaal kwamen ruim 337.000 mensen naar het speciaal gebouwde Race Village in Scheveningen. Ook de jeugd was massaal aanwezig en dat is belangrijk omdat de vergrijzing ook in de pleziervaart toeslaat. Tegelijkertijd met het VOR-spektakel werd het Europese kampioenschap Optimist georganiseerd, met 263 jonge deelnemers uit 44 landen. Een prachtig gezicht, die piepkleine bootjes vlakbij de VOR-racemonsters. Mastervolt Mastervolt organiseerde als official supplier in Scheveningen een evenement voor een 50-tal relaties, die eerst de wedstrijdboten bezochten. Daarna werden ze ontvangen in The Boatyard, de mobiele onderhoudswerf die met het circus meereist.r Mastervolt-CEO Ton de Winter vertelde zeer tevreden te zijn met de aandacht in de (social) media. De gasten kregen een uitgebreide presentatie over het verloop van de zeilrace van de Boatyard-manager en een aantal zeilers die aan de race deelnamen, vertelden over hun ervaringen. De feilloze werking van de uitgebreide elektrische installatie van Mastervolt aan boord van de schepen (alles identiek) is bovenal een geweldige referentie. CEO Ton de Winter van Mastervolt verwelkomt zijn relaties in The Boatyard. AkzoNobel AkzoNobel, dat de Awlgrip verf voor al de schepen leverde, plus een deelnemend zeilteam, ontving in Scheveningen een groot aantal relaties. Liefhebbers werden met een RIB naar een M32 catamaran gebracht. Telkens mochten drie gasten met de professionele bemanning meevaren, een spectaculaire ervaring. Richard Jennings, Global Technical Manager Yacht van Akzo Nobel, lichtte desgevraagd nog wat verftechnische punten toe. “Elk jacht heeft dezelfde opbouw van verflagen: eerst een primer, dan filler, een dikkere primer, een sealing primer, een topcoat een een paar lagen clear coat. Elk team heeft zijn eigen kleuren, die tot in detail zijn vastgelegd in een boek met kleurspecificaties. Omdat voor het bijwerken tijdens de stops maar kleine hoeveelheden verf nodig zijn, hebben we twee mixing racks gemaakt, waarmee we alle kleuren op locatie konden maken. Een rack reisde altijd vooruit, zodat we er zeker van konden zijn dat er één tijdig ter plaatse is.” Antifouling werd overigens niet aangebracht, bij vertrek werden de rompen telkens gepolijst. Voor AkzoNobel was het een prachtige testcase. Op de eigen boot is zelfs vliegtuigverf - een belangrijke andere activiteit van de verffabrikant - toegepast om te zien hoe die zich houdt in extreme omstandigheden. Tevredenheid In de media hebben AkzoNobel en Brunel hun tevredenheid geuit over hun deelname aan de Volvo Ocean Race, zowel over de sportieve prestaties als op het zakelijke vlak. Brunel, een dienstverlener die in 35 landen actief is, zag zijn naamsbekendheid door de zeilrace flink toenemen. Doelstelling van de campagne was getalenteerde, hoogopgeleide professionals verbinden met werkgevers die marktleiders zijn in hun industrie. Wat getallen van AkzoNobel: mediawaarde € 65 miljoen, mediabereik Verfspecialist Richard Jennings van AkzoNobel voor een mixing rack, dat de hele race tijdens de stops werd ingezet. van 6.557 artikelen in 44 landen. Tijdens de race 1.500 gasten ontvangen, inclusief 1.200 klanten. Via Facebook zijn 50 miljoen mensen bereikt; via Twitter 6 miljoen. 11 Meer Nederlandse support Damen Shipyards leverde AkzoNobel een reparatieteam met twee workshop containers, die zeer compleet waren uitgerust met een keur aan gereedschap en uitrusting, geleverd door de bedrijven Den Breejan, Franssen Groep, Caru, Van der Peijl Techniek, Pooters, Eekels, De Ruijter, Van Caetenburgh en Esbi. Royal Huisman ondersteunde Team Brunel met een technisch team. Deze inspanningen hebben niet veel zichtbaarheid in de media gehad. Maar in de directe communicatie met relaties heeft dit natuurlijk wel een hoge waarde. Bovendien koden relaties en klanten een exclusief kijkje achter de schermen nemen. Hoge prijs Helaas waren bij de Volvo Ocean Race slachtoffers te betreuren. In de Scheveningse haven overvoer een motorboot een RIB met gasten van het Rotterdamse ICT-bedrijf CGI, waardoor een 56-jarige man om het leven en een ander zwaargewond raakte. De Britse zeiler John Fisher van team Sun Hung Kai/Scallywag sloeg in maart overboord in de Zuidelijke Oceaan en bleek onvindbaar. De Vestas 11th Hour Racing crashte bij Hong Kong met een vissersboot, waarvan een bemanningslid om het leven kwam. In dat opzicht is de prijs dus best hoog van een zeilrace om de wereld. www.volvooceanrace.com Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Door Laurens van Zijp 12 De nieuwe Kolibri 6.5 heeft stijlkenmerken van de succesvolle 560. Foto Laurens van Zijp Technische specificaties Arthur Peltzer ontwerpt boten naar zijn hart Sportieve, handzame zeiljachten In een langlopende reeks besteedt Jachtbouw Nederland aandacht aan ontwerpers en ontwerpbureaus, onmisbare schakels in de maakindustrie. In deze aflevering: Arthur Peltzer, die een nieuwe Waarschip-lijn heeft getekend. Afgelopen voorjaar kwam de Waarschip W36 Worlds 2018 edition in de vaart. Veel van de Nederlandse jachtontwerpers lijken zich meer en meer te richten op superjachten. Zo niet Arthur Peltzer (1969). Hij tekent het liefst schepen die hem na aan het hart liggen: goed zeilende, sportieve zeilboten, bij voorkeur in een handzame maat. De liefde voor het zeilen kreeg hij van huis uit mee; zijn vader importeerde zeiljachten en zo raakte hij spelenderwijs vertrouwd met boten en alles wat daar mee samenhangt. Als studie koos hij werktuigbouw en maritieme bedrijfskunde, Lengte o.a.: 6,50 m. Breedte: 2,40 m. Diepgang vaste kiel: 1,25 m. Grootzeil: 14,74 m² Fok: 9 m² Spinnaker: 31 m² Waterverplaatsing: 975 kilo Doorvaarthoogte: 9,50 m. waar ook een deel scheepsbouw in zat. Zijn liefhebberij - bootjes tekenen - werd allengs z’n vak: boten ontwerpen. Uiteenlopende ontwerpen Begin jaren negentig ging Peltzer samenwerken met Menno van Dijk en hun bureau kon meteen vol aan de bak met de Trintella 52C ‘Fairy Tale’, een comfort racer van woodcore en composiet. Na een aantal succesvolle jaren besloten beide Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

partners hun eigen weg te vervolgen; Menno van Dijk met Studio Delta, vooral gericht op motorjachten, Arthur Peltzer met zeilboten in uiteenlopende vormen, die variëren van de dagzeiler Evertson 21 en een zeeschouw tot de performance cruiser Gran Turismo 80. Peltzer: “Die Evertson is gebaseerd op de B2 marinesloep. Een zeewaardige boot voorzien van een kleine kajuit om te kunnen overnachten, en twee masten met gaffelzeilen. Heel gebruiksvriendelijk, met één persoon te zeilen en bovendien licht genoeg om per trailer achter de auto te vervoeren.” wel met stijlkenmerken van het aloude succesnummer, de 560: een licht negatieve zeeg en een karakteristieke, wat rechte opbouw. Een klein kajuitzeiljacht, waarvan de romp gebouwd is in onder druk verlijmd hout volgens het (geheime) Kolibri-procedé door Kolibri Jachtbouw in Stompwijk. Ontwerper van zeilboten met een menselijke maat Aan de andere kant van het spectrum ontwierp Peltzer voor Westland Boats uit Terneuzen de Gran Turismo 80 DS. De grootste variant van de door hem getekende GT-lijn, die verder de 33 en 40 bevat. De GT 80 Deck Saloon is een uitgesproken Med-cruiser, voorzien van een riant dekhuis dat een lang verblijf aan boord veraangenaamt. Peltzer: “Ondanks zijn grootte en luxe uitrusting is het een relatief licht schip waarin waterballast is toegepast. Het is zo ontworpen dat het makkelijk te zeilen is met een kleine bemanning.” Kolibri 6.5 Begin 2017 verscheen een nagelnieuwe Kolibri op het water. Deze 6.5 is een nieuw ontwerp van zijn hand, maar De Kolibri 6.5 is een lichtgewicht, snel schip, maar niet de zoveelste sportboot. Hij heeft een dichte spiegel waarin bergruimte en de motorbun zitten. De kuip is royaal en omdat de kuipbanken bij het achterschip wat uit elkaar lopen, ontstaat er ruimte en brengt de stuurman zijn gewicht meer naar loef, wat een pré is op zo’n klein schip. Het interieur is doelmatig zonder opsmuk, met langsbanken, ruimte voor een kookpit, een chemisch toilet en een voorpiek met dubbele kooi. Een mastpaal ontbreekt omdat een ingelamineerd spant de mast voldoende ondersteunt. Dit alles laat zien dat het ontwerp doordacht in elkaar zit. Door zijn maximale breedte van 2,40 meter en geringe gewicht valt de 6.5 in de categorie trailersailer. Waarschip W36 De naam Peltzer wordt dikwijls geassocieerd met Waarschip, wat niet verwonderlijk is. Eerder tekende hij de Hechtschip 995 en de Waarschip 700 LD en 1010 LD. Hij raakte een paar jaar geleden betrokken bij het Made in Holland project van zeezeiler Erik van Vuuren. Die had het plan om een Nederlandse Class 40 te ontwikkelen. Behalve Van Vuuren en Peltzer maakten ook Roelof Niezen, directeur van Nautisch Centrum Delfzijl (en Waarschip-bouwer) en marketingdeskundige Yvonne Beusker van Yibbs deel uit van het samenwerkingsverband. Die geïntegreerde aanpak van zeiler, ontwerper, bouwer en marketeer is logisch en slagvaardig, maar het is geen vanzelfsprekendheid in de Nederlandse wereld van bouwers van zeilschepen. Peltzer: “Toen duidelijk werd dat het WK Zeezeilen deze zomer in Scheveningen zou worden gehouden, hebben we het plan opgevat om daar een speciaal ontwerp van een Waarschip voor te bouwen. Dat is in de traditie van Waarschip, die vroeger voor bijvoorbeeld Ton Cups speciale uitvoeringen op het water bracht.” Sinds dit voorjaar zeilt het Team van 13 Arthur Peltzer: ‘We mikken niet op de massa.’ Foto Laurens van Zijp De W36 oogt breed, maar heeft onder helling een smalle, lange waterlijn. Het flushdek zorgt voor een schone werkvloer. Foto Laurens van Zijp Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Vuuren met de Waarschip W36 Worlds 2018 edition ‘Hubo’. Omdat het WK onder een combinatie van deze handicapregels gezeild ging worden, is het schip geheel naar de IRC en ORC handicaps geoptimaliseerd. Peltzer: “Erik en ik hebben daar trouwens ervaring mee, want we optimaliseren vaker wedstrijdschepen naar handicapsystemen.” In het WK, dat afgelopen juli voor Scheveningen werd verzeild, eindigde de W36 op de 12e plaats in een veld van 49 boten. “Natuurlijk was een podiumplaats ons streven”, blikt schipper Erik van Vuuren terug, “maar die 12e plaats is een mooi resultaat. Onze voorbereiding is net te kort geweest om alle settings goed onder de knie te krijgen. Dat hadden we voor 95%, maar in dit topveld én onder de wisselende omstandigheden was die laatste 5% doorslaggevend. Aan het ontwerp van de boot heeft het niet gelegen; dat is prima gebleken.” Kern van hout De W36 heeft een rondspant romp, opgebouwd uit red cedar latten, bekleed met glasvezel en epoxy. Boven de waterlijn 14 De W36 is speciaal ontworpen voor het WK Zeezeilen. De boot wordt gevaren met een team van acht zeilers. zijn platen watervast hechthout als kern gebruikt. Het zorgt voor een enorme sterkte en stijfheid. Gewicht is een minder groot issue dan je denkt; bij een schuimkern zijn veel matten en hars nodig om voldoende sterkte te krijgen. De romp is na het bekleden met glasvezel en epoxy ‘afgebakken’ op 70 graden Celsius. Het resultaat is een superstijve, lichte constructie. De romp weegt nog gen 1200 kilo. Het schip oogt breed, maar heeft volgens Peltzer onder helling een smalle, lange waterlijn met weinig weerstand. Het flushdek zorgt voor een opgeruimd werkterrein, temeer daar alle lijnen onder een tussendek zijn weggewerkt. Die constructie voorkomt bovendien lekkage. Geen opbouw zorgt voor een lager zwaartepunt van het schip en de diepe kuip heeft daarnaast een ergonomisch pluspunt voor de zeilers; het ‘werkt’ gewoon lekkerder. Het naar binnen vallende boeisel voorop moet de toestroom van wind in het voorzeil bevorderen. Het schip is aan dek duidelijk ingedeeld naar functies: de helmstok zit relatief ver naar voren. De schipper heeft daardoor een centrale positie, met direct contact met de grootschoottrimmer voor hem en de navigator achter hem. Onderdeks is het schip zo goed als leeg; alleen het allernoodzakelijkste - en wat voor de handicap is voorgeschreven - is aan boord. Nieuwe lijn De W36 is een voorbode van een nieuwe Waarschip-lijn. Op basis van de W36 romp worden drie modellen ontwikkeld, die wel een kajuitopbouw krijgen.. De Go, een cruiser-racer met bemanning. De Duo, voor het shorthanded zeilen en de Life voor het toergevoel. En dan komt er mogelijk nog een foilende versie, onder de naam Fly. De standaardmaten zijn 36, 40 en 43 voet. Maar er is ook al een 27 voeter besteld. Groter dan 43 voet zal de reeks niet worden, omdat boven die lengte een andere bouwwijze vereist is. In red cedar wordt een grotere maat te zwaar. “We mikken met deze schepen niet op de massa”, zegt Peltzer, “meer op een nichemarkt. De watersport mag dan vergrijzen, er zijn nog steeds zeilers die graag nog een keer een nieuwe boot bestellen die helemaal aan hun wensen voldoet. Het Waarschip-systeem heeft die flexibiliteit; we kunnen de opbouw en inrichting variëren zonder een nieuwe romp en mal te moeten maken. Vanuit Duitsland is er veel belangstelling. Op de meren daar heb je niet zo veel aan een heel groot schip, maar heb je liever een goed zeilend, handzaam ontwerp. En ook in Nederland zijn zeilers die het Waarschipgevoel weten te waarderen.” Als het aan Arthur Peltzer ligt gaat hij door op deze bewust ingeslagen weg: het ontwerpen van zeilboten met een menselijke maat. www.peltzer-design.com Technische specificaties Lengte: 10,95 m. Breedte: 3,48 m. Diepgang: 2,15 m. (torpedokiel) Grootzeil: 38.6 m² Fok: 31 m² Spinnaker: 97 m² Zeiloppervlak a/d wind: 69,6 m² Zeiloppervlak voor de wind: 136 m² Motor: Solé 3-cilinder 27 pk diesel Waterverplaatsing: 5,35 ton Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Zonneboten Hoewel zeilen zijn uitgesproken voorkeur heeft, gaat Arthur Peltzer andere opdrachten niet uit de weg. Hij werkt in andere projecten ook samen met collega’s. Tot driemaal toe ontwierp hij zonneboten voor de Hogeschool van Amsterdam die met succes meededen aan de Solar Challenge. “Net zoals bij zeilen is het bij dergelijke boten de kunst om de weerstand zo laag mogelijk te houden”, duidt Peltzer een overeenkomst tussen zonne- en zeilboten. 15 De handzame Evertson is gebaseerd op de B2 marinesloep. De boot meet 6,60 x 2,06 x 0,85 m. De waterverplaatsing is 1350 kilo. Het aandewinds zeiloppervlak: 18,90 m2. Impressie van de GT 80 Deck Saloon, een uitgesproken Med-cruiser. Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze (deur)sluitoplossingen U heeft de toepassing, wij de oplossing! Op klantspecificatie of speciaal voor u berekend met behulp van computersimulatie. Wordt geleverd met montagetekening voor optimale plaatsing en werking. • Kwalitatief hoogwaardige gasveren, ook in RVS (type 304 & 316) • Ruime keuze uit bevestigingstoebehoor/aansluitingen • Verend- of star blokkeerbare gasveren • Van enkele stuks(maatwerk) tot grote series • Lange levensduur gegarandeerd DICTATOR Productie B.V. Energieweg 11, Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl “Donkervoort gebruikt voor haar sportwagens al vele jaren probleemloos de kwaliteits gasveren van DICTATOR, dat wilt u toch ook voor uw jacht?” www.dictator.nl WORD JIJ ONZE NIEUWE COLLEGA? Als gevolg van een sterke groei zijn wij op zoek naar: ■ Sales Engineer Buitendienst ■ Sales Engineer Binnendienst SuperYacht Spares is de enige Nederlandse full-service supplier in de superjacht industrie. Wij leveren producten en diensten aan jachten (50m+), jacht management bedrijven en werven wereldwijd. De producten omvatten nagenoeg alles wat er aan boord van deze zeer luxe jachten nodig is. De service bestaat onder andere uit het leveren van diensten ter ondersteuning van de after sales afdelingen van werven en het leveren van diensten aan jachten. Wil jij werken in een dynamisch en jong team? Heb je interesse in de superjachtindustrie, ben je commercieel, heb je affi niteit met techniek en minimaal een afgeronde technische of commerciële HBO opleiding? Ga dan snel naar: www.superyachtspares.com/vacatures. Avelingen West 6, 4202 MS Gorinchem, The Netherlands ■ Tel: +31 (0) 183 63 91 93 ■ E-mail: recruitment@superyachtspares.com ■ www.superyachtspares.com

Door Pieter Timmers, Forward Management Het Facebook-debacle zal niemand ontgaan zijn en is inmiddels dagelijks een actueel thema in de media. Het platform is voor de gebruiker gratis, maar verdient zelf miljarden. Het is inmiddels duidelijk hoe het verdienmodel in elkaar steekt. De gebruiker levert gratis data aan het platform en met die data en de verkoop ervan, wordt geld verdiend. Zit er nog een mens achter de (big) data? De vraag die we ons moeten stellen is: ‘wat behelzen die data en hoe betrouwbaar zijn deze?’ Omdat de materie relatief nieuw is en slechts uit beperkte bronnen komt, ontbreken de waarheidsbevindingen, erger nog; zonder slag of stoot werden de data voor waar aangenomen. Interessant te weten hoe dat komt. De mens zoekt zekerheid en wanneer we in zaken zijn, beperken of vermijden we graag ons risico. In de wereld van marktonderzoek zijn er twee soorten onderzoek, te weten: kwantitatief en kwalitatief onderzoek. De eerste (relatief goedkoop) gaat om meetbare resultaten zoals hoeveel, plaats en tijdstip. Begrippen waar onmiddellijk een getal aan gehangen kan worden. Die tweede (relatief kostbaar) gaat over wat de individuele klant er werkelijk van vindt. Die eerste lijkt objectief omdat ze een getalswaarde oplevert en de tweede levert een mening op waarvan we niet weten of de geïnterviewde een eerlijk antwoord heeft gegeven. Hoe meer interviews, des te betrouwbaarder de uitkomst, maar dat kost meer geld en daar ligt de oorzaak waarom grote bedrijven en instellingen de voorkeur aan kwantitatief onderzoek geven. Het zijn met name de CFO’s (chief financial officers) die voor data kiezen; logisch want het is goedkoper en er hangt een getal aan. Een getal is feitelijk en daarom gemakkelijker te verantwoorden dan 1000 meningen. Nota bene: Hoe meer meningen, des te betrouwbaarder het kwalitatieve onderzoek. Mensenwerk Data mogen dan objectief en feitelijk lijken, in de praktijk zijn ze dat niet. We dienen ons het volgende af te vragen: zijn de data actueel, relevant, niet te beperkt of te uitgebreid, vergelijken we appels met peren, enz.. Data worden gebruikt om nauwkeurig te kunnen voorspellen en daarvoor maakt men weer gebruik van algoritmen. Wat is een algoritme? Dat is een oplossingsstrategie die uitgaat van bepaalde logische regels, waardoor deze (altijd) leidt tot een juiste oplossing. Maar ook een algoritme moet juist zijn. De keuzes die hierin gemaakt worden, zijn mensenwerk en kunnen de veronderstelde mathematische feitelijkheid volledig tenietdoen. Vooronderstellingen Big data zijn gericht op correlatie, niet op causaliteit. Ze kunnen een statistisch relevant verband blootleggen, maar niet verklaren waarom dat verband er is. Omdat de databestanden steeds groter worden, neemt ook het risico op misleidende statistische correlaties toe; er kunnen heel veel naalden zitten in een hele grote hooiberg. Anders verwoord: je moet wel weten en begrijpen met welke grondstoffen en gereedschappen er gewerkt wordt. Context Een getal als uitkomst van een proces heeft geen waarde. Elk proces of verhaal heeft een context en het is die context die aangeeft waarover het gaat en die de lezer er een gevoel bij geeft. Een mens handelt altijd vanuit een ‘stemming’, die hij op dat moment ervaart. De stemming is het ‘medium’ waarin ons bestaan zich voltrekt, het is de mogelijkheidsvoorwaarde van elke zelfervaring en van de wereld. De gestemdheid gaat aan ons denken, voelen en handelen vooraf. Een persoon als George Soros, een succesvol financieel speculant, was als student in de leer bij de wetenschapsfilosoof Karl Popper. Hij is een levend voorbeeld van een succesvol zakenman die weet wat de waarde van big data is en in nog belangrijker mate de doorslaggevende waarde van stemmingen en hoe je die kunt beïnvloeden. Madsbjerg Diversiteit in het grote bedrijfsleven werpt zijn vruchten af. Het is de Deen Christian Madsbjerg, medeoprichter van ReD Associates, die merken als Ford Motor Company, Adidas en Chanel tot zijn opdrachtgevers mag rekenen. Madsbjerg legt als filosoof en politiek wetenschapper - een geheel ander DNA - nadruk op het belang van menselijkheid, intuïtie en ervaring bij het maken van strategische keuzes. Niet voor niets is het vak economie een menswetenschap. Natuurlijk gaat het in een boekhouding om getallen, maar het bewerken van een markt is en blijft mensenwerk. Een recent Nederlands voorbeeld is Suitsupply, dat niet met marketingdata werkt, maar met creatieve spraakmakende billboards en met succes. Voorbij de data hype Hoe gemakkelijk wordt de consument misleid; Madsbjerg citeert en parafraseert in een van zijn publicaties de filosoof Martin Heidegger (1889-1976): ‘De publieke openbaarheid (op het internet) verduistert alles, en wat op die manier alles toedekt, laat zij vervolgens doorgaan voor het bekende en het voor iedereen toegankelijke. In de publieke openbaarheid wordt het bestaan in de regel door het ‘men’ beheerst: Iedereen is de ander en niemand zichzelf.’ Bron: Christian Madsbjerg van ReD Associates. 17 Ploegen, eggen, zaaien en oogsten augustus 2018 Foto Rens Groenendijk

Redactie Rens Groenendijk en Laurens van Zijp Duurzaam voorwaarts! De duurzame voortstuwing van pleziervaartuigen is een hot issue. Fabrikanten ontwikkelen steeds schonere motoren en ook worden er flinke stappen gezet bij het elektrisch, dan wel hybride varen. De opslag van elektriciteit gebeurt steeds efficiënter, al is daarin nog een lange weg te gaan. Jachtbouw Nederland biedt een overzicht van een aantal belangrijke ontwikkelingen en de toekomstvisie van toonaangevende fabrikanten. 18 “Volvo Penta omarmt de elektrische transformatie en zal toonaangevend zijn in deze nieuwe technologie”, zegt Björn Ingemanson, president van Volvo Penta. Het is volgens hem een transitie voor de lange termijn. De komende jaren zullen verbrandingsmotoren nog de meest geschikte toepassing voor aandrijvingen blijven. “Volvo Penta is al enkele jaren bezig met elektrificatie”, zegt Johan Inden, chief technology officer. “We hebben al veel tijd geïnvesteerd in het ontwikkelen van technologieën voor duurzame energieoplossingen. De geavanceerde engineeringprojecten die we momenteel uitvoeren en testresultaten geven ons vertrouwen dat we op de goede weg zijn om de juiste technologie voor elektrificatie te leveren.” Volvo Penta heeft de eigen organisatie geherstructureerd om de overschakeling naar geëlektrificeerde stroom te versnellen en heeft zich gecommitteerd aan een ambiDoor Gerwin Klok, branchemanager NJI Doorbraak in batterijtechniek IMEC meldt een belangrijke doorbraak te hebben bereikt op het gebied van tractiebatterijen. Onderzoekers van dit toonaangevende Europese onderzoeks- en innovatieinstituut op het gebied van nano-elektronica, energie en digitale technologie ontwikkelden een nieuw nanomateriaal voor vastestof Li-ion batterijen en verwerkten dit in een batterijcel. De cel presteert beter dan andere vastestofbatterijen en de verwachting is dat met deze ontwikkeling straks de helft meer afstand afgelegd kan worden met elektrische voer- en vaartuigen. Toch moeten wij dergelijke doorbraken met een korreltje zout nemen, al is ieder stapje er één. De transitie naar duurzame energie zal pas echt effect krijgen wanneer overheden de markt hiertoe dwingen. Nieuw nanomateriaal Elektrische auto’s en boten breken nog steeds niet echt door bij het grote publiek door de beperkte actieradius en lange oplaadtijd van de accu’s, ondanks voortdurende verbeteringen op dit vlak. Betere accu’s zijn ook nodig omdat de wereld steeds meer zal draaien op zonne- en windenergie, en de daarmee opgewekte energie moet ergens opgeslagen kunnen worden. Momenteel worden ‘natte’ Lithium-ion (Liion) batterijen toegepast in elektrische voertuigen. ‘Nat’ omdat het elektrolyt in de batterij een vloeistof is, met alle nadelen, beperkingen en (ontploffings) risico’s van dien. Elektrolyt zorgt voor het inwendige transport van de Lithium-ionen tussen de twee polen van de batterij, maar houdt de elektronen die voor de stroom zorgen tegen. De onderzoekswereld werkt nu aan een nieuw type batterij op basis van een vast elektrolyt en een nanocomposiet materiaal dat wordt aangebracht als vloeistof en pas achteraf in een vaste stof wordt omgezet. Deze batterijen beloven een hogere energiedichtheid (meer energie bij hetzelfde volume), betrouwbaarheid en levensduur, en kunnen bovendien sneller worden opgeladen. Betere batterij De geleidbaarheid van vastestof-elektrolyten was tot nu toe veel te laag, waardoor enkel heel dunne batterijen (voor sensoren) tot de mogelijkheden behoorden. IMEC slaagde erin om een vastestof elektrolyt te ontwikkelen met een energiedichtheid van 200 Wh/liter en een laadsnelheid van 0,5C (2 uur), waarmee het prototype batterij al aanzienlijk beter presteert dan andere vastestof-batterijen. IMEC verwacht dat het mogelijk is om tegen eind 2018 Volvo Penta zet in op elektrificatie Volvo Penta heeft zich ten doel gesteld een drijvende kracht te worden in duurzame energieoplossingen. Daarom zet de Zweedse fabrikant van maritieme voortstuwingsinstallaties in op hybride en volledig elektrische aandrijflijnen, die geëlektrificeerde oplossingen bieden in zowel het maritieme als industriële segment. Het jaar 2021 is genoemd als deadline. tieuze opvoering van het investeringsprogramma voor elektrificatie. Op de Zweedse hoofdvestiging is een laboratorium voor ontwikkeling en testen van elektromobiliteit gevestigd. Als een Tier 1-partner voor veel toonaangevende fabrikanten van apparatuur in de maritieme en industriële segmenten bevindt Volvo Penta zich in een unieke positie om de bewezen elektrische platforms van de Volvo Group verder te ontwikkelen en toe te passen voor geavanceerde producten. “We hebben een grondig inzicht in energiesystemen in een groot aantal verschillende toepassingen, die we zullen gebruiken om klanten te helpen de transformatie naar duurzame energieoplossingen in de komende maanden en jaren tegemoet te gaan”, concludeert Inden. “Deze oplossingen zullen niet alleen duurzamer zijn, ze zullen ook hoge prestaties leveren - een compromisloos win-win-aanbod voor klanten en het milieu.” Volvo Penta’s chief technology officer, Johan Inden en system engineer Karin Åkman in het nieuwe laboratorium van het onderzoekscentrum voor elektromobiliteit in Gothenburg. www.volvopenta.com Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Toekomstplannen van Yanmar: diversiteit De Japanse motorenfabrikant Yanmar heeft recentelijk deelgenomen aan een test met een door een brandstofcel aangedreven boot, als onderdeel van een research project voor het ontwikkelen van richtlijnen voor een veilig gebruik van brandstofcellen. Dit met steun van het Japanse ministerie van land, infrastructuur, transport en toerisme. Vooruitblikkend op de komende honderd jaar wil Yanmar bijdragen aan een duurzame samenleving en het ontwikkelen van innovatieve technologie om dat mogelijk te maken. Ondertussen zoekt Yanmar het in de strategische verbreding van bedrijfsactiviteiten, zoals de overname van Flexofold. Dit Deense bedrijf richt zich op het ontwikkelen en produceren van klapschroeven voor zeilboten en multihulls. Flexofold is de enige fabrikant van klapschroeven van composiet. Dit soort schroeven kunnen tijdens het zeilen in een regeneratiestand worden gezet om stroom op te wekken. Daarnaast kondigde Yanmar de lancering aan van de baanbrekende Dtorque 111 2-cilinder 50 pk diesel buitenboordmotor, waarvoor het een exclusieve overeenkomst heeft gesloten voor wereldwijde distributie van de Duitse fabrikant Neander Shark. Yanmar-dochter Vetus is de enige fabrikant van de 100% magnetisch aangedreven boegschroef. Yanmar wil zich verder ontwikkelen als toonaangevende leverancier van innovatieve motoren voor de pleziervaart en de lichte commerciële markt. Vergrijzing te lijf Yanmar onderkent de vergrijzing van booteigenaars en de trend dat meer en meer mensen kiezen voor het plezier maken op het water, zonder dat ze daarvoor een boot hoeven te bezitten. Het delen van een booteigendom en het huren hebben volgens Yanmar een grote potentie om een nieuw publiek aan te trekken. Daarom heeft het bedrijf een strategische investering gedaan in het Amerikaanse GetMyBoat, de grootste verhuurorganisatie ter wereld. Yanmar hoopt door samenwerking meer mensen aan het recreëren op het water en het watersporten te krijgen. www.yanmar.com Kleinste inboard diesel Een voorbeeld van de doorlopende innovatie bij Yanmar is de ontwikkeling van de kleinste inboard diesel voor zeiljachten, de compacte 3JH40. De 3-cilindermotor (1,642 liter/40 pk) is dit jaar geïntroduceerd in de familie van nieuwste-generatie common-rail (CR) dieselmotoren van Yanmar. De motor laat volgens Yanmar een hele nieuwe groep eigenaren van kleinere pleziervaartuigen tot 45 voet en commerciële boten profiteren van de voordelen die de nieuwste elektronisch gestuurde CRinjectietechnologie biedt in efficiëntie en prestatie. De 3JH40 onderscheidt zich door een laag brandstofgebruik en geluidsniveau. De emissieniveaus voldoen aan EPA Tier 3 en EU RCD Tier 2, vrijwel rook- en geurvrij. 19 zelfs de meeste vloeibare Li-ion batterijen te evenaren en ze in de jaren nadien te overtreffen. Het doel is om elektrolyten te ontwikkelen met een geleidbaarheid die tien keer beter is dan de huidige vloeibare elektrolyten. En waarvoor batterijfabrikanten hun productieproces niet drastisch hoeven te veranderen als ze dit nieuw soort batterijen willen gaan maken. Echter, de huidige generatie lithiumion accu’s zal volledig doorontwikkeld volgens deskundigen niet meer dan twee maal de huidige hoeveelheid stroom kunnen opslaan. Dan is de rek eruit en moet worden omgezien naar een nieuw type accu. Fossiele brandstof Al zou de wetenschap er in slagen om nu als onoplosbaar beschouwde problemen op te lossen, dan nog zal de hoeveelheid energie die per kilo accu kan worden opgeslagen nooit in de buurt komen van een kilo fossiele brandstof. Ter vergelijking: een kilo benzine bevat ongeveer 48 megajoule aan energie; een ’kilo’ lithiumaccu bevat nog geen 5 megajoule. Dus per accu zonder bijladen de oceaan over is per definitie onmogelijk, ook al is de energie efficiency van accuvermogen veel hoger dan die van andere energiedragers. Zowel bij fossiele energie, maar ook bij de toepassing van waterstof (brandstofcel) gaat tot 50% van de ingebrachte energie verloren. Hetzij bij de verbranding, hetzij bij de omvorming. Omgezet naar actieradius is met de huidige lithiumtechniek voor hetzelfde bereik 5-8 keer zoveel accugewicht nodig als het daarvoor benodigde gewicht aan fossiele brandstof. Om die reden wordt ten behoeve van het zware transport en de luchtvaart ook nog veel research gedaan naar synthetische brandstoffen met hoge energiedichtheid. Oplaadcapaciteit De beschikbaarheid van voldoende laadcapaciteit is een probleem dat ook niet maar zo is opgelost. De actieradius wordt nu vergroot door domweg grotere accupakketten te plaatsen, waarvoor krachtiger laders nodig zijn. Dit heeft bij grootschaliger toepassing onvermijdelijk grote consequenties voor het elektriciteitsnet, dat die belasting aan moet kunnen. Zeker wanneer deze elektriciteit uit duurzame bronnen moet worden opgewekt, zijn hiervoor immense investeringen nodig. De overheid zal hiervoor de voorwaarden moeten creëren. Maar ook om te bereiken dat de financiële last van de transitie van brandstof- naar plugin tractie over zoveel mogelijk schouders kan worden verdeeld, zal de overheid als launching customer en als wetgever haar stimulerende rol moeten invullen. Impopulaire maatregelen als gebiedsverboden en het verplicht stellen van oplaadfaciliteiten bij bijvoorbeeld jachthavens zijn daarbij onvermijdelijk. Alleen dan is er kans op echte technische doorbraken en een serieuze transitie naar zuiver elektrische voortstuwing. Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Duurzaam voorwaarts! Emissie-tool brengt uitstooteisen in kaart De uitlaatgassen van motoren moeten schoner. Omwille van milieu en gezondheid moet de uitstoot van schadelijke stoffen, zoals stikstofoxides en fijnstof, omlaag en daarom worden emissie-eisen in Nederland en de EU steeds strenger. Scheepsmotoren vallen onder de zogenoemde ‘Non Road Mobile Machinery’ (NRMM). De Vereniging Importeurs Verbrandingsmotoren (VIV) heeft een ‘emissie-tool’ op de site gezet. Het geeft een overzicht van alle emissie-eisen. “We hebben te maken met een aantal regimes wat emissies betreft”, zegt VIVdirecteur Michel Voorwinde, “maar tot dusver was er nergens één overzicht waar je kon zien welke emissie-eisen er gelden voor machines met een verbrandingsmotor. Daarom heeft de VIV al die informatie ondergebracht in de emissie-tool. Daarmee zijn gemakkelijk de juiste waardes terug te vinden.” Een proef op de som bevestigt dat. Op www.verbrandingsmotor.nl/emissietool verschijnt na een paar muisklikken de gezochte informatie. De eerste stap is: ‘selecteer een hoofdcategorie’. Daarin klikken we op ‘motoren voor pleziervaartuigen’. Stap 2 is: ‘selecteer een subcategorie’, waarin we op ‘dieselmotoren’ klikken. Eventueel kun je stap 3 kiezen voor ‘RCD I of RCD II’. Zoeken op trefwoord kan trouwens ook. Naar beneden scrollend verschijnt een overzicht ‘RCD I en RCD II’, waarin de grenswaarden in g/kWh zijn weergegeven. De motoren zijn niet per merk vermeld, maar zijn ingedeeld naar cilinderslag volume SV (l/cil) en PN (kW), waarbij PN nominaal vermogen is. De grenswaarden die worden gegeven zijn: CO (koolmonoxide), HC (koolwaterstoffen), NOx (stikstofoxiden) en PM (roetdeeltjes/fijnstof). De RCD II geldt voor de binnenwateren; voor zeegaande pleziervaartuigen gelden de IMO Tier eisen en daarvan zijn tabellen met IMO Tier I, Tier II en Tier III emissienormen te vinden. De emissie-tool is voor iedereen toegankelijk. www.verbrandingsmotor.nl/emissietool 20 Digitale controller Jet Thruster Karyvo ontwikkelde als distributeur voor Nederland van de Jet Thruster van Holland Marine Parts een nieuwe digitale controller voor het manoeuvreersysteem op waterdruk, het alternatief voor de hek- en boegschroef. De eerste generatie Jet Thrusters werd elektrisch bediend. Technisch partner Karyvo ontwikkelde een nieuw digitaal systeem, dat naadloos kan aansluiten bij een bestaande boegschroef. De ervaring leert dat veel boten een boegschroef hebben, maar geen hekschroef. Door een Jet Thruster in het achterschip te monteren gaat het manoeuvreren een stuk gemakkelijker, mede omdat met de nieuwe controller beide systemen naadloos samenwerken. Het is te combineren met elk type boegschroef dat op de markt is, een belangrijk voordeel bij refits. De controller is ingebouwd in een waterdichte behuizing, te installeren via ‘plug&play’. De Controller is bij TÜV getest voor alle geldende normeringen binnen de jachtbouw. Karyvo levert niet alleen Jet Thrusters, maar bouwt ze ook regelmatig in. www.karyvo.nl VGT aanwinst Bukh De laatste uitbreiding van de Deense motorenfabrikant Bukh is de overname van MarineDiesel AB, de Zweedse fabrikant van VGT scheepsmotoren. Deze dieselmotoren zijn gebaseerd op het lichte en krachtige GM V8 blok en zijn zeer geschikt voor snelle man-overboord-boten en interceptors. Hiermee is de range verder compleet gemaakt en levert Bukh gespecialiseerde motoren voor de reddingsbootindustrie, crew tenders, werkboten, etc. in een vermogensrange van 24-800 pk. Het Deense Bukh produceert al sinds 1899 motoren. Met meer dan 100 jaar ervaring heeft het merk zich ontwikkeld één van de meeste betrouwbare motoren ter wereld, één van ’s werelds toonaangevende leveranciers van SOLAS goedgekeurde motoren voor reddingsboten. Het merk wordt in Nederland vertegenwoordigd door Clouds International. Søren Christiansen, CEO en eigenaar van Bukh kondigde na de overname reeds aan dat de huidige range van de VGT motoren van 300 tot 500 pk zal worden aangevuld met een groter model, later dit jaar. “Bukh heeft meer dan een eeuw ervaring met het ontwerpen van motoren voor de maritieme sector en zal doorgaan met research en de ontwikkeling van nieuwe technologieën, want dat is ons bedrijfs-DNA.” www.clouds.nl Krachtige Vetus-accu Compact, krachtig en langdurig belastbaar: het zijn kenmerken van de nieuwe VEDC1110TC 12 volt en 110 ampère accu van Vetus. Door de dikkere accuplaten kan deze batterij dieper worden ontladen (tot 75%) dan conventionele accu’s en hij is bruikbaar voor cyclische toepassingen. Dit maakt deze accu zeer geschikt voor elektrisch varen, waarbij langere tijd een constante ontlading plaatsvindt. Hij kan ook dienstdoen als start- of ankerlieraccu. De afmetingen zijn 330 x 175 x 240 mm. www.vetus.com Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

In een mini-pitch presenteert zich een aantal bedrijven met nieuwe ontwikkelingen op het gebied van voortstuwing. Mini-pitch Trends in voortstuwing Glendinning Propilot Het Amerikaanse bedrijf Glendinning, in Nederland vertegenwoordigd door Exalto, is al jaren in de markt met elektronische motorbesturingen. Ook maken ze voor fabrikanten besturingen, o.a. voor Honda. De elektronische motorbesturingen zijn gemeengoed geworden en worden standaard op veel nieuwbouwschepen toegepast en geïnstalleerd bij refits van oudere schepen. Met de installatie van de Glendinning ProPilot wordt manoeuvreren en aanmeren mogelijk met een paar simpele bewegingen met een joystick. Het systeem maakt gebruik van de hek- en boegschroeven. Ook te gebruiken met alleen boegschroeven en bestaande aandrijving. De installatie is zeer eenvoudig en kan worden toegevoegd aan de bestaande beNieuwsstroom Mercury Marine KD Propulsions uit Urk, dealer van Mercury Marine, kijkt doorgaans niet meer op van de aanhoudende stroom nieuwe producten van de bouwer van buitenboordmotoren uit Fond du Lac in Wisconsin (VS). Maar nu is er meer aan de hand, aldus het bedrijf. Mercury Marine begon dit jaar op de Miami International Boat Show met de introductie van een compleet nieuwe lijn 3.4 liter FourStroke V6 motoren in het vermogen van 175, 200 en 225 pk. Verder een 150 Pro XS op basis van de huidige 3.0 liter 150 pk FourStroke, maar dan met de power van de Pro XS range. En dan ook nog de introductie van dezelfde nieuwe 3.4 liter Cummins X15: sterk en schoon Op de vakbeurs Seawork in het Engelse Southampton is begin juli de nieuwe range Cummins X15 diesels gepresenteerd. De Amerikaanse motoren, met vermogens tussen de 450 en 600 pk, zijn geschikt voor breed gebruik in de scheepvaart en dus ook voor motorjachten. Ze voldoen aan de emissie-eisen van EPA Tier 3 en IMO Tier II. Door toepassing van het XPI commonrailsysteem met extra hoge druk wordt volgens de fabrikant de brandstof maximaal verbrand. De X15 is uitgerust met het CM2350 motormanagementsysteem. Dat biedt geavanceerde diagnose- en controlemogelijkheden. www.cumminseurope.com V6 in een 200 pk SeaPro uitvoering voor de zwaardere en commerciële applicaties. Drie maanden later lanceerde Mercury Marine een aanvullende range buitenboordmotoren van nog eens dertien geheel nieuwe modellen in de product range Verado, FourStroke, SeaPro en Pro XS. De laatste twaalf modellen zijn overigens de ontwikkeling van Mercury’s nieuwste 4.6L V8 motor in het vermogen tussen 200 en 300 pk. Alle nieuwe motoren zijn wederom lichter, sterker, stiller, zuiniger, sneller en makkelijker in onderhoud dan hun voorgangers. De motoren zijn in meerdere kleuren te bestellen en er kan sturing met een can-bus kabel. De besturing is simpel in te regelen met software en te gebruiken met elk merk hek- of boegschroef. Het maakt niet uit of het elektrische, hydraulische, enkele snelheid of proportionele besturing hek- en of boegschroeven zijn. Alles bij elkaar is het een systeem dat ervoor zorgt dat de booteigenaar zorgeloos en gemakkelijk kan manoeuvreren in elke situatie. www.glendinningprods.com www.exalto.com 21 gekozen worden voor kleuraccenten op de motorcovers. Tevens is een ‘paint ready’ paneel beschikbaar voor custom styling. www.kdpropulsions.nl ‘Kleine’ Suzuki DF325A De allernieuwste buitenboordmotor van Suzuki Marine, de DF325A, is het kleine broertje van de DF350A en levert eveneens bijzonder hoge prestaties. Op het eerste gezicht lijken de twee motoren identiek, maar de DF325A zit technisch toch anders in elkaar en is voor een doel ontworpen, aldus dealer KD Propulsions. Aan technische hoogstandjes is in deze buitenboordmotor volgens KD Propulsions absoluut geen gebrek! Dit zijn er met gemak al negentig en daarmee is hij dus niet anders dan zijn grotere voorganger. Wat de DF325A echt bijzonder maakt is dat de motor naast een lagere compressieverhouding ook ‘s werelds eerste en enige 300+ pk-buitenboordmotor is die op loodvrije benzine met een octaangehalte van 91 kan draaien. Dit zonder de negatieve bijeffecten waar alle andere hoge compressie motoren rond dit vermogen wel last van hebben met een octaangehalte van 95 of 98. Dit maakt de motor wereldwijd inzetbaar. Het lagere vermogen in combinatie met het dual propeller design maakt de motor extra geschikt voor de zwaardere bootapplicaties en meer continu gebruik. www.kdpropulsions.nl Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018 kort nieuws In 1958 werd de Ty-Rap® kabelbinder uitgevonden om kabels in vliegtuigen te bundelen. Sindsdien zijn de binders zo ver als Mars gevlogen. Ook in de technische installaties van jachten zijn kabelbinders veelgebruikt. De merknaam is een soortnaam geworden, in alle mogelijke spellingsvarianten, maar er is slechts één originele Ty-Rap, een naam die een samentrekking in het Engels is van ‘trek vast’ en ‘pak in’. ABB is er redelijk zeker van dat het bedrijf dit jaar de 28 miljardste Ty-Rap kabelbinder zal produceren, alleen is niet precies bekend wanneer. Dit feit markeert de zestigste verjaardag van een simpel product dat bijna ongemerkt een essentieel onderdeel van de moderne wereld is geworden. De Amerikaanse ingenieur Maurus C. Logan van Thomas & Betts (sinds 2012 onderdeel van ABB group) patenteerde in 1958 de TyRap kabelbinder. Hij zag twee jaar eerder dat werknemers in een Boeing vliegtuigfabriek omslachtig duizenden meters elektrische kabels vastknoopten met gewaxte katoendraad, waardoor hun vingers kapotgingen. Hij wist dat er een betere manier moest zijn, dus dook Logan het laboratorium in en kwam twee jaar later met zijn uitvinding, de Ty-Rap. 22 In 1965 breidde Thomas & Betts het patent uit om het karakteristieke Grip of Steel® roestvrijstalen lipje in de Original Oval™ kop op te nemen. Zo ontstond het karakteristieke geribbelde en gestippelde lichaam van de binder en de lichte hoek die hij maakt aan het uiteinde, het afgeronde bandprofiel en de antislip-grip aan de staart. Deze standaard Zestig jaar Ty-Rap: 28 miljard kabelbinders eigenschappen van de Ty-Rap hebben bewezen dat het mogelijk is om kabelbundels op excellente en betrouwbare wijze bij elkaar te houden. En de innovaties zijn sindsdien onverminderd doorgegaan. Uiteenlopende toepassingen Vandaag de dag zijn er Ty-Rap kabelbinders beschikbaar in warmtebestendige varianten, bestand tegen UV-stralen, agressieve chemicaliën en extreme hitte/koude. Er is een versie ontwikkeld om de straling en het vacuüm van de ruimte te weerstaan. Er is een geïmpregneerde Ty-Rap die eenvoudig detecteerbaar is als hij onverhoopt in een voedselproductielijn valt. En er is een verscheidenheid aan verwante Ty-Fast® kabelbinders ontwikkeld om microben op hun oppervlak te doden. Ty-Rap kabelbinders zijn verkrijgbaar in lengtes van 10 cm tot 107 cm. Ze worden door ABB geleverd in twaalf varianten en hebben verschillende zusterproductlijnen, zoals 100% nylon Ty-Fast, 100% metalen Ty-Met™ en de handige Twist Tail®, met afbreekbaar uiteinde. Ty-Rap kabelbinders worden geproduceerd in de VS, Japan en Hongarije. Continue innovatie Dit jaar, op de zestigste verjaardag, wordt een Ty-Rap kabelbinder geïntroduceerd, die Spuitcabine van 50 meter voor Brasker Masten Ventis Scheepstimmerwerk in Enkhuizen heeft geïnvesteerd in een 50 meter lange spuitcabine om onder optimale condities gelamineerde houten masten en andere rondhouten voor zeiljachten te kunnen produceren. De ‘Brasker Masten’ worden na jarenlange innovaties steeds lichter, stijver en sterker en samen met de rondhouten geëxporteerd tot ver over de grens. De lengte van de rondhouten varieert van enkele meters tot meer dan 40 meter en in de toekomst nog langer. De afzetmarkt is vooral klassieke (houten) wedstrijd zeiljachten en grote schoeners, in het bijzonder de meterklassen (6mR, 8mR, 12mR en 15mR) waarin Brasker een stevige positie aan het top van de markt heeft verworven. Stofvrij spuiten Omdat de klanten ook een steeds hoger afwerkingsniveau vragen, heeft Ventis besloten te investeren in een nieuwe spuitcabine die voldoet aan de allerlaatste eisen. Deze kan tot 60 graden Celsius worden opgewarmd. Een nieuwe compressor levert stof- en vochtvrije lucht. De eerste echt stofvrije rondhouten zijn onlangs opgeleverd. De 50 meter lange loods kan in twee secties van 25 meter worden opgedeeld. Lange masten kunnen zowel over het water vanaf het Markermeer als vanaf de www.ventis.nl www.braskermasten.nl straatzijde de loods in worden gereden. Ventis wil de faciliteiten ook beschikbaar stellen voor carbon of aluminium masten van collega’s. Een close-up van de gepatenteerde ‘Original Oval’ kop met het eveneens gepatenteerde rvs-lipje van de Ty-Rap. veel beter detecteerbaar is vergeleken met vergelijkbare kabelbinders op de markt. Ook worden kabelbinders aan het assortiment toegevoegd die van kleur veranderen door hitte. “Indien de reputatie van de afgelopen 60 jaar een indicatie is, gaan de innovaties naar alle waarschijnlijkheid zonder onderbreking door”, aldus Andrew Battermann, mondiale productmanager bevestigingssystemen van ABB. “Eén simpel feit was van het begin af aan duidelijk: als het werkelijk om prestaties gaat, zijn er Ty-Rap kabelbinders om de klus te klaren.“ Asea Brown Boveri (ABB) is een ZweedsZwitserse beursgenoteerde multinational die wereldwijd in meer dan 100 landen actief is in energie en automatisering. Er werken circa 136.000 mensen. www.abb.com

D&O Bouwglas investeert in 5-assige Intermac D&O Bouwglas in Franeker is met de aanschaf van een CNC-gestuurde, 5-assige Intermac Master 38.5 dé enige in het noorden van het land die nauwkeurige en complexe glas- en spiegelbewerkingen aan kan. En met name voor producten die typerend zijn voor de luxe jachtbouw, interieurbouw en de meubelmakerij. D&O Bouwglas is een professionele partner in hoogwaardige en bijzondere bouwproducten van glas. Te denken valt aan Profilit beglazing, structurele beglazing, ontspiegeld glas en multimedia of corrosiebestendige spiegels. Dit is slechts een kleine greep uit het veelzijdige assortiment. Naast het leveren en het monteren van specialistische en complexe glasproducten wordt er in de bedrijfshallen van 2100 m2 ook een scala aan glasbewerkingen toegepast, zoals snijden, slijpen, boren, wassen, laseren en graveren. Vraag uit de markt De vraag uit de markt voor klantspecifieke producten in luxe interieurs en snelle en duidelijk gedefinieerde levertijden wordt alsmaar groter. Met de CNC-gestuurde, 5-assige Intermac Master 38.5 én nieuw personeel kan D&O nu glas en spiegels op een exacte maat en van een zeer hoge kwaliteit leveren. Medewerkers hebben hiervoor (o.a. in Italië) een opleiding gevolgd om de technologie van de Intermac optimaal te kunnen inzetten voor alle specifieke bewerkingen. Met uiterste precisie, een tolerantie van 0,2 mm, kunnen er unieke designobjecten op maat worden gemaakt. De eerste opdrachten voor de jachtbouw zijn intussen gerealiseerd. Panoptix LiveScope Panoptix LiveScope van Garmin biedt real-time scanning sonarbeelden van structuren, aas en vissen rond de boot, zelfs wanneer die stilligt. Zowel de LiveScope Down als LiveScope Forward modi bevinden zich in één transducer, die gemakkelijk is aan te passen aan verschillende vistechnieken. Daarmee is het mogelijk om rond en recht onder de boot te kijken, tot 61 meter. De weergave verandert automatisch op een compatibele Garmin kaartplotter. Door het Attitude Heading Reference System blijft het sonarbeeld stabiel, zelfs in ruige omstandigheden. Het Panoptix LiveScope scanning sonarsysteem bevat een compacte black box met een transducer en een plug-and-play Garmin Marine Network connector (afgebeeld), waardoor het gemakkelijk te installeren is en naadloos integreerbaar met een compatibele Garmin kaartplotter. www.garmin.com/nl XL-lijn Raymarine Axiom FLIR breidt de Raymarine Axiom multifunctionele displays (MFD’s) uit met een XL-lijn. De schermen zijn ontworpen voor glassbridge-installaties en kunnen extreme condities op zee doorstaan, zijn dus vanzelfsprekend waterdicht en kunnen dus ook in open cockpits en op fly bridges worden geïnstalleerd. Elk model heeft in-plane switching (IPS) en de optical bonding display technologie van Raymarine om een ruimere beeldhoek te krijgen, scherper contrast en helderheid in fel zonlicht. De XL-serie bestaat uit schermen van 16, 19, 22 en 24 inch. De rand-tot-rand glasconstructie geeft ontwerpers de mogelijkheid om de schermen naadloos in een stuurconsole te verwerken. Er zitten geen uitstekende knoppen op de touchscreens. Axiom XL heeft een quad core processor met Lighthouse 3 software en is een krachtig netwerk en video geïntegreerd platform met drie Ethernet poorten voor verbinding met radar-, CHIRP- en 3D-sonarmodules en andere Axiom, Axiom Pro en Axiom XL schermen, ook op externe stations. De versimpelde integratie geeft ontwerpers een grote flexibiliteit bij het ontwerpen van consoles met meerdere schermen. Met behulp van de HDMI-ingang kan Axiom XL als een extern computer- of entertainmentscherm gebruikt worden. Een HDMI-uitgang maakt het mogelijk elders aan boord op een scherm de verrichten van de schipper te bekijken. Het heeft een 1920 x 1080 FHD resolutie. Met het Raymarine RMK-10 externe toetsenbord kan de Axiom XL volledig nontouchscreen worden bediend. Meerdere gekoppelde Axiom XL-schermen in een stuurconsole. www.raymarine.nl Axiom XL op een flybridge, ook buiten bij daglicht helder beeld. 23 De CNC-gestuurde, 5-assige Intermac Master 38.5 van D&O Bouwglas. Excelleren in bewerkingen “Deze machine levert uitstekende prestaties bij het uitvoeren van de meest complexe bewerkingstechnieken. We kunnen dingen maken die anderen niet kunnen maken. Met de 5-assige Intermac kunnen we excelleren in bewerkingen van kleine en grote productiebatches. Daarnaast bezorgen we in de gehele Benelux,” aldus één van de eigenaren, Sebastiaan Douma. www.zichtbaargoed.nl kort nieuws Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Webasto vernieuwt koelunits Nieuwe energiebesparende functies die de afgelopen tijd op reguliere koelkasten werden geïntroduceerd komen nu ook beschikbaar voor koelunits en waren voor Webasto aanleiding om het portfolio koelunits opnieuw te structureren. Onder de merknaam Isotherm brengt Webasto al jarenlang een omvangrijke reeks koelunits op de markt. Ze zijn de basis voor maatwerk koel- en vriesboxen aan boord, uitgerust met energiezuinige lucht- of watergekoelde compressors. 24 Het portfolio is nu opgebouwd uit vier pijlers: Compact, Smart Energy Control (SEC), Intelligent Temperature Control (ITC) en ITC+. De Compact reeks omvat de luchtgekoelde units met een conventionele thermostaat. Deze kunnen gecombineerd worden met een SEC-unit en de nieuwe ITC-bediening. Bij de ITC+ variant wordt de reguliere verdamper vervangen door een eutectische Nieuwe start Digitaal display Intelligent Temperature Control. plaat voor koude opslag. Deze versie vervangt de bekende ASU-variant. De SEC-variant is met name gericht op maximale energiebesparing en weet dit te realiseren door overkoeling en traploze regeling van de compressorsnelheid. De ITC-variant is primair gericht op optimale temperatuurregeling op basis van een ingestelde doeltemperatuur en probeert daarbij zo zuinig mogelijk met energie om te springen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een digitaal bedieningspaneel dat aan de buitenzijde van de koelbox wordt gemonteerd en waarmee onder andere actuele en doeltemperatuur kunnen worden afgelezen. Alle koelunits zijn tevens voorzien van nieuwe herbruikbare snelkoppelingen, die losgekoppeld kunnen worden zonder dat er gas ontsnapt. De nieuwe varianten zijn per september leverbaar via het Webastonetwerk. www.webasto.com jachtbouwcursussen NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden biedt vanaf september vier korte cursussen over het ontwerpen van motor- en zeiljachten, CE-certificering en het gebruik van composieten in de jachtbouw. Wie ervoor kiest het complete cursusprogramma te volgen, ontwikkelt een duidelijk beeld van wat er allemaal komt kijken bij het ontwerpen en bouwen van kwalitatief hoogwaardige jachten in Nederland en heeft tevens enige kennis opgedaan op het gebied van megajachtbouw. De deelcursussen zijn onderdeel van de minor Jachtbouw binnen de opleiding Maritieme Techniek, wat betekent dat ze ook door studenten worden gevolgd. De cursussen worden verzorgd door experts uit het bedrijfsleven, onder wie medewerkers van Vripack en Van Oossanen. www.nhl.nl/jachtbouw Nautische advocaten legal support in stormy times Mr. Ivo M.F. van Emstede (l) Mr. Edwin H.J. Slager (r) nautische advocaten Jan Luijkenstraat 20, 1071 CN Amsterdam T 020 675 94 94 Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten, incasso, etc. E imf@vanemstede.nl E e.slager@vanemstede.nl www.vanemstede.nl Vele leden van HISWA Vereniging en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Partners Advocaten reeds als hun huisadvocaat. Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018 kort nieuws

ICOMIA Asia Project Reports De International Council of Marine Industry Associations (ICOMIA) heeft een serie rapporten gepubliceerd over de Aziatische botenmarkt. Dit om inzicht te geven in de ontwikkeling van de pleziervaart in dit gebied, met aanbevelingen en inzichten hoe de watersport zich kan ontwikkelen in dit snel economisch groeiende deel van de wereld. ICOMIA heeft zich gecommitteerd om te helpen bij de ontwikkeling van de jachtbouw in Azië. Met de hulp van sponsors is de serie rapporten - ICOMIA Asia Project - tot stand gekomen, met als eerste Hong Kong, Maleisië, Macau en Singapore. Rapporten over andere landen zijn in de maak. Van elk van de vier landen presenteren de rapporten uitgebreide statistieken over aantallen boten, jachthavens, jachtwerven, industrie, infrastructuur, importeurs van boten en uitrusting, reparatiefaciliteiten voor jachten en de werkgelegenheid in de watersportsector. Daarnaast geven de rapporten inzichten in de kansen die in de Bellmarine in Italiaanse handen De Italiaanse fabrikant van transmissies Transfluid heeft het Nederlandse bedrijf IDTechnology overgenomen, en daarmee ook dochter Bellmarine, leverancier van systemen voor elektrisch varen. IDTechnology levert bijna alle componenten op het gebied van batterij / accu gevoede aandrijfsystemen en besturingstechniek en produceert en monteert ook complete aandrijfsets. Volgens Ugo Pavesi, CEO van Transfluid, maakt de overname een uitbreiding mogelijk van de reeks producten voor elektrische voortstuwing en kunnen nieuwe oplossingen worden gepresenteerd voor elektrische en hybride aandrijfsystemen. “Afgelopen jaar besloten we dat we in 2018 zowel de lagune van Venetië als de Amsterdamse grachten wilden veroveren. Op sector liggen, alsmede handelsbarrières zoals belastingen en de houding van de overheden. In de rapporten worden ook aanbevelingen gedaan hoe de pleziervaartvriendelijke omgevig kan worden geschapen in deze landen. De vier rapporten met bijbehorende Excelsheets kosten bij elkaar € 3500, maar kunnen ook los worden aangeschaft. ICOMIA-leden krijgen 50% korting. www.icomia.com beide locaties speelt elektrische en hybride voortstuwing voor commerciële schepen een grote rol. En dus hebben we de nummer 1 op het gebied van technologie voor elektrische schepen in Nederland overgenomen.” Bij de overname is bedongen dat Bellmarine vanuit Gouda blijft opereren onder de eigen merknaam. Transfluid gaat daarnaast Bellmarine helpen om verkopen te realiseren op de wereldmarkt, zoals in de VS, daarbij gebruik makend van het netwerk van Transfluid. De komende jaren wordt wel toegewerkt naar een synergie van de productie. Marien Schoonen, oprichter van Bellmarine, blijft actief voor het bedrijf en zal zich richten op sales en productontwikkeling. www.idtechnology.nl NISS Profielwerkstukkenwedstrijd Tycho Melles, scholier van Het 4e Gymnasium in Amsterdam, is de winnaar van de NISS Profielwerkstukkenwedstrijd, waarmee scholieren worden uitgedaagd om de maritieme wereld te verkennen. Dertig ambiteuze scholieren namen deel. Melles won met het profielwerkstuk ‘De Icaro Maris: Een onderzoek naar en het ontwerpen van de ‘ideale’ hydrofoils voor een laser’. De jury was onder de indruk van de kwaliteit van zijn werkstuk. “Het zou een tweedejaars student Maritieme Techniek niet misstaan”, aldus het juryrapport. De jury sprak waardering uit voor het ondernemerschap dat Melles toonde door zelf sponsorgelden op te halen bij bedrijven als Feadship, Glide Free Foils en International Paint om zijn profielwerkstuk in de praktijk te brengen. Melles ontving uit handen van jurylid Joke Korteweg een cheque ter waarde van € 3000. Met deze profielwerkstukkenwedstrijd beoogt Roermond Boat Show Van 14-17 september vindt de eerste editie van de Roermond Boat Show plaats in de vorig jaar geopende verkoophaven Boulevard Nautique Roermond. Het initiatief voor de bootshow komt van Linssen Yachts uit Maasbracht en BestBoats International Yachtbrokers uit Roermond. Nieuwe en gebruikte jachten en speedboten van diverse merken worden in het water gepresenteerd. Geïnteresseerden kunnen direct een proefvaart maken. Daarnaast zijn er diverse watersport-gerelateerde bedrijven aanwezig die hun maritieme producten en diensten aanbieden. De openingstijden zijn van 10.00 tot 16.00 uur. De toegang is gratis. Boulevard Nautique Roermond is gevestigd in Maashaven 4, op loopafstand van Europa’s grootste Designer Outlet. Parkeren is mogelijk in de tegenover gelegen parkeergarage Kazerneplein. Naast Linssen Yachts en BestBoats zijn op de beurs aanwezig: Aqua Libra yachtcharter, Delphia Yachts, Linssen Boating Holidays, Pirelli speedboats, Kuiper Verzekeringen, Raymarine Marine Electronics, Tinn-Silver, DMS Holland, Webasto, Watersport Paradise Helmond, Smelne Yachtcenter en Timmermans meubelen. www.roermondboatshow.nl het NISS havo/vwoscholieren kennis te laten maken met de maritieme sector en hen te inspireren tot het kiezen van een maritieme vervolgopleiding. Tycho Melles met zijn prijs. www.profielwerkstukkenwedstrijd.nl Lithium Werks +Super B Lithium Werks en Super B zijn een meerjarige strategische samenwerking aangegaan om wereldwijd Lithium-ion accu’s op de markt te brengen. Het in Hengelo gevestigde Super B maakt een sterke groei door als fabrikant van Li-ion accu’s. Lithium Werks, een Amerikaans bedrijf met productiefaciliteiten over heel de wereld, ook in het Brabantse Eersel, legt zich toe op nanofosfaat cellen. Zowel Super B als Lithium Werks zijn gespecialiseerd in lithiumijzerfosfaat technologie, waarmee een hoge thermische en chemische stabiliteit wordt bereikt. Het wordt gezien als de veiligste hedendaagse Li-ion technologie. De strategische samenwerking is ontstaan uit een reeds langer bestaande relatie tussen de twee bedrijven. www.lithiumwerks.com www.super-b.com 25 Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Bezoekers aan METSTRADE plannen de route die ze over de vakbeurs gaan nemen. Hervé Gastinel van Groupe Bénéteau opent METSTRADE 2018. Hervé Gastinel van Groupe Bénéteau opent METSTRADE De internationale vakbeurs METSTRADE, die van 13-15 november in de Amsterdamse RAI wordt gehouden, lijkt nog ver weg. Maar achter de schermen wordt hard gewerkt om de 31ste editie van het evenement ook weer tot een succes te maken. Hervé Gastinel, CEO van de Groupe Bénéteau, zal METSTRADE 2018 op 13 november openen met een Keynote Breakfast Briefing speech over wereldwijde trends en innovatie in de pleziervaart industrie. 26 De jaarlijkse zeer gewaardeerde Breakfast Briefing trekt honderden vertegenwoordigers van een groot aantal bedrijven die werkzaam zijn in deze bedrijfstak. Tijdens de Breakfast Briefing zullen ook de zeer begeerde DAME Awards worden uitgereikt. De bijeenkomst wordt gehost door de International Council of Marine Industry Association (ICOMIA), de internationale handelsorganisatie voor de wereldwijde marine sector. Op het moment dat Hervé Gastinel in 2015 in dienst trad bij de Groupe Bénéteau, begon de jachtbouw te herstellen. Dat was vooral toe te schrijven aan innovatie door nieuwe productontwikkeling. Gastinel zal inzicht geven in de uitdagingen die de pleziervaartindustrie te wachten staan en nieuwe ontwikkelingen belichten op het gebied van duurzaamheid, innovatie en consumententrends. Carrière Gastinel Gastinel heeft een lange en boeide carrière. Hij begon bij het Franse ministerie van financiën in 1993 en was technisch adviseur op het gebied van economie, financiën en nieuwe technologie van de President van de Franse senaat. In 1998 trad hij toe tot de Saint-Gobain group als directeur planning en strategie en werd benoemd tot general manager van Saint-Gobain Terreal in 2000, waarvan hij van 2003 tot 2015 voorzitter en CEO was. Gastinel werd CEO van Groupe Bénéteau in 2015 en heeft tien merken onder zijn hoede: Bénéteau, Jeanneau, Lagoon, Prestige, CNB, Monte Carlo Yachts en de Amerikaanse merken Four Winns, Glastron, Wellcraft en Scarab. In totaal gaat het om The Round Table The Round Table over de constructie van boten en materialen, die vorig jaar voor het eerst werd gehouden, krijgt een vervolg op 13 en 14 november. De focus ligt op nieuwe materialen en constructietechnieken voor uiteenlopende boten en jachten, met extra aandacht voor snelle technieken en 3D printen. Er is een indrukwekkende lineup van deelnemers uit een groot aantal landen en van verschillende disciplines. Bij de The Round Table wisselen technische mensen en jachtontwerpers kennis en ideeën uit, waarbij ook het publiek vragen kan stellen. De presentaties worden in twee sessies georganiseerd, de eerste van 13.30 tot 16.00 uur op 13 november en de tweede van 10.30 tot 13.00 uur op 14 november. The Round Table is een initiatief van en wordt georganiseerd door het Construction Material Pavilion, een platform van specialisten van ruwe materialen en composieten dat sinds 2013 bestaat. In dit paviljoen hebben reeds 54 belangrijke exposanten hun deelname bevestigd. 200 modellen, van zeil- tot motorjacht, monohulls en catamarans, van 15 tot 105 voet. De diversiteit en internationale positie in bouw en sales maken de Groupe Bénéteau een unieke speler in de pleziervaartindustrie. De organisatie van METSTRADE is in handen van RAI Amsterdam in Boat Builder Awards De Boat Builder Awards beleven hun vierde editie. Op de avond van de openingsdag van METSTRADE worden de prijzen uitgereikt in Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. In het I-nnovationLAB zal tijdens de gehele METSTRADE aandacht aan de prijswinnaars worden geschonken. Het aantal awards is met twee uitgebreid tot tien. Nieuw zijn de Rising Star award, voor iemand tot 35 jaar die een belangrijke invloed heeft gehad op sector in de jachtbouwsector waar hij of zij in werkzaam is, en de Collaborative Solution award voor een oplossing tussen een superjachtbouwer (>24 m) en de supply chain partner. Bedrijven kunnen nog genomineerd worden tot en met 21 september. www.metstrade.com/boatbuilderawards samenwerking met ICOMIA. www.metstrade.com Inschrijven voor DAME Awards 2018 Inzenden voor de 28e DAME Awards kan nog tot 18 september. De aangemelde producten en diensten worden door een jury beoordeeld op tal van aspecten, zoals vernieuwend karakter, praktische toepasbaarheid, styling, duurzaamheid en prijs. Er zijn zeven categorieën, die elk een winnaar opleveren, waaruit dan weer een overall-winnaar wordt gekozen. De Awards worden bekend gemaakt bij de opening van de beurs. Tot de internationale jury zijn nieuw toegetreden: jachtarchitect/scheepsbouwkundige André Hoek, van Hoek Design, de Amerikaanse elektronicaspecialist Ben Ellison en naval architect en technisch schrijver Dave Marsh. De overige juryleden zijn dr. Arjen Jansen van de TUDelft, ICOMIA’s technisch manager Patrick Hemp, Olivier Racoupeau van Berret Racoupeau Yacht Design, Davide Cipriani van Centrostiledesign en Yachting World redacteur Elaine Bunting. Juryvoorzitter is Birgit Schnaase van Schnaase Interior Design. Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018 Foto Rens Groenendijk

E-nnovationLAB haakt in op trend De vraag naar hybride en elektrische voortstuwing wordt steeds manifester voor de pleziervaart. METSTRADE haakt daar op in met het ‘E-nnovationLAB platform for electric propulsion technology’. Dit jaar is er een nog prominentere plaats voor ingeruimd in Hal 7, waar het te gast is bij onder andere Danfoss Mobile Electrification en Transfluid. Elektrisch varen verandert de pleziervaart. Het is duidelijk dat elektrische boten en een toenemend aantal hybride varianten zich in een toenemende populariteit kunnen verheugen. Het E-nnovationLAB brengt specialisten samen die technische uitdagingen onderzoeken en successen delen in een serie presentaties. Daarbij komen de kosten en voordelen aan de orde tussen de verschillende elektrische en hybride opties, gecombineerd met aangrenzende terreinen, zoals energieopslag en rompontwerp. Expertise panel METSTRADE heeft een panel samengesteld dat toeziet op de kwaliteit van het E-nnovationLAB. De leden zijn Andrea Frabetti (CEO van Diesel Center – Italië), Ken Wittamore (Managing Director van Triskel Marine - UK), Nigel Calder (technisch journalist - VS) en Christoph Ballin (CEO van Torqeedo - Duitsland). Leo Stam, eigenaar van Hysdrosta (Nederland) en lid van het METSTRADE tentoonstellingscomité deelt zijn kennis met het expertise panel. Doel is te verzekeren dat het E-nnovationLAB nieuwe perspectieven en inspiratie biedt. www.metstrade.com 27 50 jaar HISWA-symposium: ‘Back to the future’ Het International HISWA Symposium on Yacht Design and Yacht Construction bestaat 50 jaar. Dit wetenschappelijk symposium belicht nieuwe ontwikkelingen op het gebied van jachtbouw en jachtontwerp. De jubileumeditie vindt plaats op 12 en 13 november 2018, aansluitend aan en tijdens METSTRADE in RAI Amsterdam. “Al vanaf 1968 organiseren we dit symposium. Het is een unieke samenwerking tussen HISWA, TUDelft en RAI Amsterdam. Het is en blijft een wetenschappelijk symposium waarmee we de nieuwste wetenschappelijke inzichten delen met de internationale markt en kennisinstellingen”, aldus Hans Hopman, hoogleraar scheepsbouw bij TUDelft. “Zo blijft Nederland als bakermat van de jachtbouw ook op het gebied van kennisontwikkeling een belangrijke rol spelen. Studenten zijn dan ook van harte welkom. Zij zijn de werknemers van de toekomst. Die hebben we hard nodig om onze internationale koppositie te handhaven en liefst verder uit te bouwen”, Back to the future Dit jaar is het thema Back to the future. Jachtarchitect Gerard Dijkstra en dr.ir. Lex Keuning - voormalig universitair hoofddocent aan TUDelft - openen het symposium. Zij kijken terug en vooruit naar innovaties op het gebied van jachtontwerp en jachtbouw. Het symposium is toegankelijk voor ondernemers, studenten en kennisinstellingen. www.hiswasymposium.com YOU’RE INVITED! REGISTER YOUR FREE VISIT METSTRADE 2018 will welcome more than 1550 exhibitors and thousands of your marine industry peers from around the world to Amsterdam. Join us this November to broaden your network and learn about the latest innovations from the industry at the biggest and most visited B2B leisure marine equipment show. METSTRADE FEATURES 13 - 14 - 15 November 2018 RAI Amsterdam The Netherlands ORGANISED BY POWERED BY MEMBER OF OFFICIAL METSTRADE MAGAZINE OFFICIAL SYP MAGAZINE OFFICIAL MYP MAGAZINE Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

GLOBAL SPECIALIST OF HVAC SYSTEMS Dometic has the solution for yachts & workboats dometic.com

Recht zo die gaat Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018 Door mr. Frits Hommersom, Hommersom Advocatuur AVG, wat moet ik ermee? De Algemene verordening gegevensverwerking (AVG) is per 25 mei van dit jaar in werking getreden. Er is al heel wat over de nieuwe Europese privacywetgeving geschreven, maar in kleine ondernemingen zoals die veel in de jachtbouw actief zijn, is niet altijd alles op orde. Daarom een compact overzicht met belangrijke punten om op te letten. De wet ziet toe op de bescherming van persoonsgegevens in samenhang met (de wijze van) verwerking van die persoonsgegevens. Wat zijn persoonsgegevens? Dat is alle informatie die te herleiden is tot een natuurlijk persoon: naam, adres, telefoonnummer, identificatienummer, locatiegegevens, ip-adres, e-mailadres, maar ook ras, godsdienst, of gezondheid. Zijn er spelregels bij de verwerking van persoonsgegevens? Simpelweg komt het erop neer dat er sprake moet zijn van een noodzakelijkheid van het verwerken van die persoonsgegevens voor de uitvoering van een overeenkomst of wettelijke verplichting, of bijvoorbeeld bij toestemming in het geval van een nieuwsbrief. Wanneer je gegevens verwerkt (klanten, personeel, bezoekers website) en als die gegevens zijn te herleiden tot een natuurlijk persoon en je gegevensverwerking geheel of gedeeltelijk is geautomatiseerd, is de AVG van toepassing. Belangrijkste verplichtingen Iedere organisatie die persoonsgegevens verwerkt, moet inzichtelijk maken van wie gegevens worden verwerkt, op welke wijze en met welk doel, met wie de gegevens worden gedeeld en hoe lang ze worden bewaard. Verder moeten de persoonsgegevens goed beveiligd zijn. Aan die verplichtingen voldoe je door: Opstellen van een privacyverklaring; Aangaan van overeenkomsten met verwerkers; IT-systemen en organisatie checken op beveiliging van gegevens. Privacyverklaring In een privacyverklaring maak je duidelijk waarom, met welk doel en welke gegevens er door je onderneming worden verwerkt, hoe iemand inzage kan krijgen in die gegevens en kan klagen wanneer iets niet klopt. Verwerkersovereenkomst Deze is nodig als er bedrijven zijn die in jouw opdracht persoonsgegevens verwerken van jouw werknemers of van jouw klanten. Het gaat om uitbestede werkzaamheden die je anders zelf zou doen. De verwerker gebruikt deze persoonsgegevens niet voor eigen doeleinden. Voorbeelden: salarisadministratie, het afnemen van IT-diensten vanuit de Cloud, het uitbesteden van facturen. En verder Met een externe privacyverklaring op je website en een verwerkersovereenkomst ben je al een heel eind. Je kunt ook nog een stap verder gaan en een register voor de verwerkingen bijhouden. Dan heb je meteen een beeld, als iemand zijn gegevens opvraagt of wil wijzigen, met wie de gegevens gedeeld worden en welke organisaties bijvoorbeeld nog meer geïnformeerd moeten worden over de wijzigingen. Hoe doe je dat? Breng de gegevensverwerkingen in kaart, bijvoorbeeld in een Excel bestand: welke persoonsgegevens verwerk je, met welk doel, op grond waarvan (overeenkomst/wetgeving/toestemming), met wie deel je deze gegevens en hoe lang bewaar je de gegevens? Een praktische toepassing van zo’n register is bijvoorbeeld ziekteverzuim- en gezondheidsgegevens, waarbij het telefoonnummer en (verpleeg)adres worden geregistreerd, zolang de ziekte daaruit niet herleidbaar is, de vermoedelijke duur van het verzuim, lopende afspraken en werkzaamheden. Of de werknemer onder een van de vangnetbepalingen van de Ziektewet valt, is na twee maanden dienstverband toegestaan. Er mag niet worden gevraagd onder welke vangnetbepaling de werknemer valt. Wel mag worden geregistreerd of de ziekte verband houdt met een arbeidsongeval en of sprake is van een verkeersongeval met verhaalsmogelijkheid. Let op: overige gezondheidsgegevens mogen niet verzameld of verder verwerkt worden, omdat die niet noodzakelijk zijn voor de verplichting tot doorbetaling van het loon of re-integratie. Zij vallen onder het medisch beroepsgeheim. De bedrijfsarts mag deze gegevens van een uitzendkracht dus ook niet verstrekken. Niet verwerken Welke gegevens mogen bijvoorbeeld niet worden verwerkt? De aard en oorzaak van verzuim, waaronder de naam van ziekten en specifieke klachten. Het is voldoende om kennis te hebben van functionele beperkingen: wat de werknemer/uitzendkracht wel en niet kan. Eigen subjectieve waarnemingen over de geestelijke of lichamelijke gezondheidstoestand en of een ziekte werkgerelateerd is of bijvoorbeeld te maken heeft met relatieproblemen mogen niet worden vastgelegd. Ook niet gegevens over therapieën, afspraken met artsen, fysiotherapeuten, psychologen. Let op: ook wanneer een werknemer/uitzendkracht vrijwillig informatie geeft over de aard en oorzaak van het ziekteverzuim, mogen deze gegevens niet worden vastgelegd. Dit mag alleen als het noodzakelijk is ter bescherming van een belang dat voor het leven van de betrokkene essentieel is. Op het niet naleven van de AVG zijn hoge boetes gezet, die kunnen oplopen tot 20 miljoen euro of 4% van de wereldwijde jaaromzet! De Autoriteit Persoonsgegevens, die de naleving controleert, zal niet meteen een boete uitdelen als de intentie om aan de AVG te voldoen er wel is, maar eerst waarschuwen. Wil je meer weten over de AVG? Op de website autoriteitpersoonsgegevens.nl wordt alles tot in detail beschreven en kan ook een 10-stappenplan worden gedownload. 29

Verder onderzoek naar hergebruik materiaal van sloopboten Recycling polyester rompen probleem Hoewel de berichtgeving over de problematiek rond sloopboten enigszins uit de actualiteit is geraakt, geldt dat niet voor het onderzoek naar het mogelijke hergebruik van afgedankte pleziervaartuigen. Het grootste probleempunt vormt de recycling van de rompen van polyester boten. In tegenstelling tot metalen rompen, die domweg kunnen worden omgesmolten, is het tot nu toe niet mogelijk gebleken om dit thermoharde composietmateriaal om te werken tot nieuw basismateriaal. 30 Toch is er een methode gevonden om deze ogenschijnlijk onverwerkbare afvalstroom een nuttige herbestemming te geven, waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van de stijfheid en sterkte die in de oorspronkelijke producten zijn ingebracht. Polyester casco’s en polyester afval afkomstig van gestripte boten is versneden tot repen of vermalen tot vlokken. Op een proeflocatie in Lelystad zijn deze composiet materialen handmatig verwerkt als verstevigingselementen en vulmateriaal in nieuwe beschoeiingsplanken. In een pilot die in juni 2017 in Almere werd uitgevoerd, zijn deze beschoeiingsdelen met conventionele trilplaten zonder problemen tot een damwand geslagen. Daarnaast zijn in het laboratorium van Windesheim Hogeschool sterkte- en duurzaamheidsproeven uitgevoerd, wat eveneens tot tevredenstellende resultaten leidde. De verwachtingen over deze vorm van hergebruik van thermohard composiet afval zijn hiermee bevestigd. De volgende stap is deze zeer arbeidsintensieve vorm van recycling om te werken naar een marktconforme businesscase. Dat moet worden bereikt door mechanisering van de verwerking en de ontwikkeling van kansrijke aanvullende toepassingen. Aanvullend project Het nu lopende SIA-traject, waarvoor de subsidie in oktober 2017 beschikbaar kwam, heeft ten doel om het productieprocedé van de kunststof beschoeiingsplanken en balken te mechaniseren en de mogelijke businesscases te onderzoeken voor deze producten. In een aanvullend project worden andere mogelijkheden voor hergebruik onderzocht, waaronder de verwerking van geshredderd polyesterafval tot watervaste (OSB) spaanplaten en rijplaten, zoals die op bouwplaatsen worden toegepast. In samenwerking met Groningen Seaports is ook een ‘demonstrator’ voorbereid, waarin van een aantal remmingwerken een deel van de wrijfgordingen zullen worden vervangen door wrijfgordingen van hergebruikt composiet. Metaalunie/NJI is inhoudelijk bij dit traject betrokken om vanuit haar kenniscentrum Teqnow inzichten uit de machinebouw te vertalen naar deze recycling pilots en zij geeft input in de businesscase. Tussenresultaten Op 11 juni 2018 gaven de diverse teams presentaties van de verschillende tussenproducten die in de afgelopen periode zijn opgeleverd. Ten eerste heeft een van de studenten verteld over de shredder die hij heeft geproduceerd. De nieuwe shredder biedt de mogelijkheid om in het vervolgonderzoek de vlokgrootte te variëren door de messen en de opstelling daarvan te veranderen. Daarnaast is het ook een mooie test om de standtijd van verschillende machineonderdelen te bepalen. Verder wordt onderzocht of door middel van NIR sensing sorteren mogelijk kan zijn. NIR staat voor Near Infrared Spectroscopy, een techniek om met behulp van infraroodstraling de samenstelling van producten op een snelle wijze te analyseren. NIR is een veel toegepaste techniek in scheidingsinstallaties, maar het is de vraag of deze ook op een kosteneffectieve manier gebruikt kan worden voor het scheiden van composietafval. Een uitdaging zijn de verschillende coatings en verschijningsvormen van het composiet enerzijds en de verontreinigingen anderzijds. Ook is een aangepaste grote schudzeef gebouwd die het geshredderde composiet in de verschillende fracties moet scheiden. Momenteel worden de eerste testen gedaan met het sorteren van materiaal op deze manier. Experiment Als belangrijkste onderdeel werd de experimentele productielijn getoond waarmee de gerecyclede Een door studenten ontwikkelde shredder die de vlokgrootte kan variëren. Experimentele productielijn waarmee gerecyclede beschoeiingselementen vervaardigd kunnen worden. Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

beschoeiingselementen kunnen worden vervaardigd. Deze lijn is gebaseerd op een gemodificeerd push-pultrusie proces. Heel positief is dat in een eerste test al te zien is dat deze potentie er daadwerkelijk is en dat de problemen die nu zijn ondervonden eenvoudig op te lossen lijken door een verdere industrialiseringsslag. Een extra meevaller is hoe de moeilijke details toch goed gevormd worden door de machine. Een punt van aandacht blijft echter de relatief grote hoeveelheid nieuw materiaal die nodig blijkt in een dergelijk proces. Aan de hand van de resultaten van technisch-inhoudelijke werkpakketten is in de afgelopen weken door het team dat de businesscase uitwerkt gewerkt aan een spreadsheet voor kostencalculatie voor een continu proces voor de vervaardiging van gerecyclede oeverbeschoeiingen. Limiterende factoren in de business case lijken vooralsnog de hoeveelheid output van de machines (gelinkt aan het goed uitharden en doorharden van het materiaal) en de hoeveelheid gerecycled materiaal die er gebruikt wordt. Internationaal inspireren Het artikel over hergebruik van composieten uit afgedankte bootjes in het vakblad Reinforced Plastics (mei 2017) is niet onopgemerkt gebleven bij onderzoekers van het MES College of Engineering in Kuttipparam, India. Voor hun afstudeeropdracht hebben zes studenten een oude polyester boot gesloopt, in stroken gezaagd en verwerkt als versterking in nieuwe composietbalken. Ook daar werden de goede mechanische eigenschappen bevestigd. Motorboot Sneek groeit Wat ooit begon als een gezamenlijke huisshow van een aantal jachtwerven, is uitgegroeid tot een alternatieve inwater boatshow van belang. Van 2 tot en met 4 november bedraagt het aantal deelnemers van Motorboot Sneek negentien, met dertien gastwerven. Een groot aantal van de in Nederland gevestigde producenten van motorjachten is vertegenwoordigd, met een grote diversiteit in het type boot. Naast de zes jachtwerven uit Sneek, die al sinds de eerste editie van Motorboot Sneek meedoen, sluiten zich steeds meer gastwerven aan. De negentien deelnemers presenteren in het eerste weekeinde van november ruim 400 nieuwe en gebruikte motorjachten. Daarbij ook tal van primeurs, zoals de Mondial trawler van Brandsma Jachten, de Discovery 47 OC van Superlauwersmeer, de Aquanaut Andante 400 AC-DJ met cabforward design en de in aanbouw zijnde Pikmeerkruiser 44 OC van jachtwerf De Groot uit Grou. Rondje langs werven De bezichtiging van een motorjacht kan in veel gevallen worden gecombineerd met een kijkje in het bedrijf. De doorgaans gerichte bezoekers kunnen in een ongedwongen sfeer een rondje maken langs de werven en modellen vergelijken, waarbij ook de inwendige mens niet wordt vergeten. Bij de bedrijven die in en om Sneek zijn gevestigd, kunnen zij veelal onder het genot van een hapje/drankje een kijkje nemen op de werf en kennismaken met de vakmensen. De kracht van de beurs is de samenwerking tussen alle bedrijven. Hoe groter en diverser het aanbod, des te beter het publiek. De formule van Motorboot Sneek spreekt de geïnteresseerde watersporter aan, ook van ver over de grens, zo blijkt. Bezoekers komen niet alleen uit Duitsland en België, maar ook uit Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk, Polen en Noorwegen. Locaties verspreid De nieuwe en gebruikte motorboten staan tijdens de show niet in een droge hal of liggen op één evenementenlocatie in het water, maar in de havens van de werven in en om Sneek. De bezoekers beleven hierdoor buiten het seizoen nog het echte watersportgevoel en velen smeren dankzij aangeboden hotelarrangementen hun bezoeken over meerdere dagen uit. Voor de deelnemers is deze vorm van exposeren aanzienlijk voordeliger dan deelname aan reguliere commerciële boatshows, terwijl de conversie, dankzij de gerichtheid op het specifieke segment van motorboten, vergelijkbaar is aan die van internationale watersportbeurzen. Op de website van de beursorganisatie staan alle deelnemers en hun aanbod vermeld. Bezoekers kunnen op basis van hun persoonlijke voorkeur een eigen route uitzetten. Er zijn drie opties: polyester, stalen en gebruikte motorjachten. Motorboot Sneek is geopend van 10.00 uur tot 17.00 uur. Toegang is gratis. www.motorbootsneek.com 31 Motorboot Sneek trekt bezoekers uit binnen- én buitenland. -verenigingsnieuws Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

SIDE-POWER Innovation & Experience DC Speed Control thrusters and Stabilizer Systems from Side-Power - Innovative products developed from unique experience! BENELUX-REPRESENTATIVE: asabootelectro.nl

HISWA Boot van het Jaar Exposanten slaan handen ineen op HISWA te water Een groep exposanten slaat de handen ineen om tijdens de HISWA te water in Lelystad een ontmoetingsplek voor ondernemers te creëren. Het paviljoen zal ook worden gebruikt voor publieksevenementen van de deelnemende bedrijven. Van 5 tot en met 9 september strijkt de watersportbeurs voor het eerst in de Bataviahaven van Lelystad neer. “Lelystad is een prachtige locatie, alleen is er geen accommodatie in de buurt van de haven waar ondernemers elkaar na afloop van de beurs kunnen ontmoeten. Zo is het idee ontstaan om een klein paviljoen op het beursterrein neer te zetten, dat voor zakelijke evenementen gebruikt gaat worden, maar ook voor het publiek”, aldus Harrold van Asselt, directeur van Raymarine Benelux. Samen met Jacco Kuiper van Kuiper Verzekeringen wist hij Webasto, AkzoNobel, Yanmar, Vetus, WhisperPower en Mastervolt van het nut van het paviljoen te overtuigen. ‘Schouders eronder’ “Ik denk dat Nederland altijd een natte botenbeurs nodig zal hebben”, aldus Van Asselt. “Er is veel te doen geweest over de verhuizing van Amsterdam naar Lelystad. Als je het tot een succes wilt maken, dan moet je ook samen de schouders eronder zetten. De tijd is voorbij dat een watersportbeurs bestond uit het uitsluitend kijken naar bootjes. Je moet meer beleving voor de bezoekers creëren. Alle exposanten die deelnemen aan het paviljoen gaan er publieksactiviteiten organiseren en er staan alvast twee netwerkborrels gepland.” Nieuwsgierig Iedereen is nieuwsgierig hoe de 35e HISWA te water eruit gaat zien, voor het eerst in de Bataviahaven in Lelystad. Op de nieuwe locatie zullen volgens de organisatie meer dan 250 schepen worden afgemeerd. Op de wal worden pagodetenten neergezet waar exposanten watersportproducten tonen. Er is een thema gekoppeld aan de beurs: Ik hou van watersport, grafisch voorzien van een hartje. De HISWA te water is een beurs voor iedereen die van watersport houdt, motiveert de organisatie deze keuze. De Bataviahaven en het aanpalend Markermeer maken het makkelijk om proefvaarten te maken. Voor de bezoekers per auto is er in de nabije omgeving voldoende parkeergelegenheid, voor 3 euro per dag. De openingstijden zijn van 10.00 tot 18.00, maar op vrijdag tot 20.00 uur. Batavia Stad Fashion Outlet geeft bezoekers op vertoon van hun toegangskaart tot de HISWA te water een pas waarmee ze 10% extra korting kunnen krijgen. Het eveneens nabijgelegen museum Batavialand is voordelig te bezoeken met een combi-ticket, dat alleen online te bestellen is. Via internet kaartjes bestellen voor de beurs wordt met kortingen aangemoedigd. www.hiswatewater.nl De verkiezing van de HISWA Boot van het Jaar is verschoven van de ‘droge’ naar de ‘natte’ HISWA. Een vakjury heeft na uitvoerig beraad de genomineerden vastgesteld. De winnaars worden bekend gemaakt tijdens de opening van de beurs. De HISWA Boot van het Jaar-verkiezing is een door de HISWA vereniging, HISWA Amsterdam Boat Show en de HISWA te water in het leven geroepen ereprijs voor motorboten en zeilboten. Een onafhankelijke vakjury nomineert op basis van aanmeldingen en selectie vernieuwende motor- en zeilboten die vanaf januari 2017 nieuw op de Nederlandse markt zijn gebracht. De boten worden beoordeeld op het innovatieve karakter, vaareigenschappen, constructie, prijs-kwaliteitverhouding en design. Genomineerde zeilboten Aira 22 - Aira Boats (Standnummer B-24) Domani S30 - Domani Yachts NV (B-28) Saffier Se37 - Saffier Maritiem (C-04) Genomineerden motorboten Hermes Speedster - Nick’s Boats (G-32) Keizer 42 - Keizer Yachts (G-05) VanVossen 800 SP Runabout - VanVossen Tenders (E22 - F14) De vakjury bestaat uit redactieleden van Nederlandse en Belgische watersportmedia en bekende jachtontwerpers. Martin de Jager, juryvoorzitter en eigenaar van Martin de Jager Yachtdesign: “De jury heeft lang stil gestaan bij het maken van de keuzes. Het aanbod van nieuwe innovatieve jachten is groot, dat siert de watersport.” Aan de hand van de testdagen, die in de week voor de HISWA te water plaatsvinden, bepaalt de jury welke motor- en zeilboot de prestigieuze titel het meest verdienen. De winnaars worden tijdens de opening op woensdag 5 september om 12.00 uur bekend gemaakt. De winnende- en genomineerde boten zijn daar tevens te bezichtigen tot en met zondag 9 september. 33 Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018 Artist’s impression van de HISWA te water in de Bataviahaven te Lelystad.

Technische specificaties Z55 Het onderwaterschip van de Z55 is ontwikkeld door Van Oossanen Naval Architects. Met de zwaarste motorisering, 2 x Volvo Penta IPS 1350, kan de boot een snelheid van 43 knopen halen. Foto Jeff Brown Lengte o.a.: 17,00 m. Lengte waterlijn: 15,90 m. Breedte: 5,00 m. Diepgang: 1,40 m. Waterverplaatsing: 24 ton Brandstoftank: 3.300 l. Rompmateriaal: GRP Core Infusion Vinylester Motor: 2 x Volvo Penta IPS 950-1350 Generator: Cummins Onan 13 Kw 34 Zeelander Yachts: meer dan boten alleen Door Laurens van Zijp ‘We denken vanuit het merk, niet vanuit het product’ In vijftien jaar heeft Zeelander Yachts een stevige positie bereikt in het topsegment. De werf maakt niet alleen een onderscheidend product, maar hanteert ook een onderscheidende werkwijze bij het aan de man brengen van de boten. Zeelander staat voor een levensstijl met allure. Alles is vloeiend en rond aan de Zeelander jachten. Dat maakt de modellen ook zo verleidelijk mooi. Het ontwerp is op een Amerikaanse leest geschoeid, geïnspireerd op de commuter-jachten, zoals die in New York werden gebruikt. Ronde vormen mogen dan mooi ogen, qua productie zijn ze niet bijster efficiënt. Zo zijn voor de Zeelander Z55 maar liefst 68 mallen nodig. Nu was efficiëntie ook niet het uitgangspunt van Sietse Koopmans ‘Productie in eigen land heeft grote voordelen’ toen hij vijftien jaar geleden met zijn Zeelander avontuur begon. Passie was eerder zijn drijfveer; hij wilde simpelweg een donders mooie boot maken. Van kinds af aan raakte Koopmans vertrouwd met het water en met schepen. Zijn ouders hadden een Doggersbank spiegelkotter die als familieschip diende. Afgelopen winterperiode is dit schip volledig overhaald; alleen het anker en het stuurrad zijn origineel. Van bouwprocessen heeft Koopmans trouwens ook genoeg sjoege. Hij werd groot met machinebouw, onder meer voor de offshore-industrie. Zijn start met de Zeelander mag dan voortkomen uit liefhebberij, het project is vanaf het begin professioneel aangepakt, waarbij perfectie als norm geldt. Aanvankelijk werd het Cor D. Rover ontwerp in Turkije geproduceerd. Dat bleek logistiek gezien niet optimaal, zeker niet toen de belangstelling vanuit Amerika voor de Zeelander groeide. De productieaantallen moesten omhoog. Daarom werd besloten de bouw naar Amerika te verhuizen en onder te brengen bij Tiara Yachts in Michigan. Daar liep een 35-tal Zeelander Z44’s van stapel. Bouw in Nederland Sinds 1 januari 2017 worden de Zeelanders evenwel in Nederland gebouwd. Commercieel directeur Leonardo van den Berg licht toe: “Bij het begin van de ontwikkeling van de Zeelander Z55 werd de vraag actueel waar we die zouden laten bouwen. Een proJachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Technische specificaties Z44 Lengte o.a.: 13,52 m. Lengte waterlijn: 12,50 m. Breedte: 4,00 m. Diepgang: 0,90 m. Waterverplaatsing: 14 ton Brandstoftank: 1.600 l. Rompmateriaal: GRP Core Infusion Vinylester Motor: 2 x Volvo Penta IPS 500 of 600 Het ontwerp van de Zeelander is geïnspireerd op de commuter-jachten uit New York. De Z44 werd als eerste op de markt gebracht. ductie in eigen land heeft natuurlijk grote voordelen. We kunnen veel vlotter schakelen, waar men in Amerika meer gewend is aan een procesgerichte productie. Hier zijn we flexibeler en kunnen klantwensen sneller verwerken. Tegelijk is de kwaliteitsbewaking optimaal omdat we daar bovenop kunnen zitten. Wat ook meespeelt: ‘Dutch built’ is wereldwijd een sterk label voor de jachtbouw.” De rompen van de Zeelanders worden geproduceerd bij Adel Polyester in Genemuiden. De schepen worden afgebouwd bij de Zeelander werf in Groot-Ammers. Dat huist in een pand van de voormalige scheepswerf Groot-Ammers, direct aan de Lek. Van oudsher een gebied met veel scheepsbouwactiviteiten en een omgeving waar veel vaklui te vinden zijn. Belevingswereld Nadat de Z44 in de markt was gezet, werd de Z55 ontwikkeld. Op verzoek van een klant, die - zoals dat vaker gaat - een iets groter model wenste. De schepen bieden alle comfort en accommodatie voor overnachting, maar ontstijgen ver het niveau van de doorsnee familiekruiser. Je kunt ze gerust ‘handzame superjachten’ noemen. De werf heeft ook een cabrioletversie van de Z55 uitgebracht, onder de passende naam ‘Corniche’. Het roept associaties op met een open model van Rolls Royce. Dat beeld sluit aan bij de belevingswereld van de Zeelander klant. Denk aan Zeelander, denk aan de Eames lounge chair, Jaeger le Coultre horloges, Mont Blanc schrijfgerei en Louis Vuitton tassen. Zeelander staat voor een levensstijl met allure. “Wij hebben het ook niet over ‘klant’, maar over ‘eigenaar’, zegt Rutger Bolt van Maritime Marketing, die de marketing van Zeelander ondersteunt, “dat is een subtiel verschil. We denken niet vanuit het product, maar vanuit het merk. Voorbeeld: we hebben een Rhine-wine-dine-evenement georganiseerd. Met een aantal boten en een groep eigenaren zijn we in een lang weekend op en neer naar Duitsland gevaren. Dan heb je een intensief, vriendschappelijk contact. De eigenaren weten veel over boten en we hebben ze betrokken bij een nieuw ontwerp. In de kuip tekeningen laten zien en hun reacties en ideeën verzameld. Zo is het merk meer dan de boot alleen.” Snelste schip Deze zomer is de snelste Z55 in de vaart gekomen. Het 17 meter jacht is uitgerust met twee Volvo Penta’s IPS-1350, bestaande 35 Een van de kenmerkende features van de Zeelander is een luik in de bolle kont, dat opengeklapt als zwemplatform fungeert. Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

De Zeelanders worden in een opvallend schone hal afgebouwd. uit twee D13, 6-cilinder motoren van 12.8 liter, gekoppeld aan trekschroeven. Met die voortstuwing is een topsnelheid van 42 knopen haalbaar. 36 Dankzij optimale isolatie van geluid en demping van trillingen is deze Zeelander, ondanks het grote vermogen, bijzonder stil. Er zijn extra ontdreuningsplaten en isolatiemateriaal aangebracht en de motoren en pompen staan dubbel flexibel opgesteld. Om de krachtige motoren te kunnen plaatsen zijn nieuwe sterkteberekeningen uitgevoerd. De romp kreeg een dikker laminaat van boeg tot midscheeps en is ook rond de machinekamer versterkt. Productie De bouw van de Zeelanders is semicustom. De rompvorm ligt vast, maar voor Voorjaarstocht met eigenaren naar Düsseldorf. de rest kan een klant veel wensen laten doorvoeren. Zoveel flexibiliteit is natuurlijk mooi, maar staat nogal haaks op een gestroomlijnde productie; geen onbelangrijk facet van een werf. Op een gegeven moment moet er materiaal worden besteld en mankracht worden ingehuurd. Menno Versluis is als hoofd productie de man die daar voor verantwoordelijk is. Versluis: “Het begint natuurlijk met het bestellen van een casco. Voor de Z55 hebben we een casco op voorraad, om snel te kunnen leveren. Er is altijd een intensieve fase waarin je dingen met de klant gaat afstemmen. Dat moet je grondig doen, om verrassingen naderhand uit te sluiten. Onze ‘built spec’ is een boekwerk van 78 pagina’s. Zodra wij alle gegevens hard hebben, kunnen we materialen gaan bestellen en de interieurbouwer een definitieve opdracht geven.” Versluis legt uit dat er zes bestelfases zijn. “Alle componenten die wij inbouwen zijn wereldwijd verkrijgbaar en te servicen, dat is een must, zeker ook voor de Amerikaanse markt. We werken uitsluitend met A-merken, zoals Volvo IPS, Garmin en Fusion. Als de boot klaar is, volgt hier in Nederland de overdracht. Dan kunnen we eventuele onvolkomenheden makkelijk oplossen. Daarna gaat de boot naar zijn bestemming, waar we hem in bedrijf stellen.” Zichtbaar zijn Voordat potentiële eigenaren binnenboord zijn, moeten ze eerst bereikt worden. Hoe doet Zeelander dat? Van den Berg: “Dat is een vraag die elke werf zich moet stellen. De werf van Zeelander in Groot-Ammers. Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Foto Boaz Timmermans De Zeelanders hebben een snel onderwaterschip met IPS aandrijving. Wij proberen zo zichtbaar mogelijk te zijn, om klanten de bevestiging te geven dat het merk goed is. Voorbeeld: tijdens de Formule 1 Grand Prix in Monaco hebben we boten die als tender varen tussen voor anker liggende superjachten en de wal. Je hebt dan even contact met prospects die je normaal niet te spreken krijgt. Zij hebben de beleving aan boord van een Zeelander. Heel gericht. Zoiets hebben we ook gedaan tijdens de finish van de Volvo Ocean Race, waar we een speciale groep mensen rondvoeren. We worden graag geassocieerd met partners in dit segment: automerken, goede doelen, grote werven. Beurspresentaties doen we selectief, omdat de return on investment niet altijd hoog is.” Bolt: “We bedienen twee doelgroepen. De ‘fans’, de groep die de Zeelander een warm hart toedraagt, maar hem niet kan betalen. En de ‘ambassadeurs’; dat zijn de eigenaren en hun vrienden die tevreden zijn over hun jacht.” In juni kondigde Zeelander Yachts het nieuSmetteloos interieur van een Z44, rijkelijk met hout afgetimmerd, voor een comfortabel verblijf. Leonardo van den Berg (l) en Rutger Bolt. we vlaggenschip aan, de Z66. Het is met ruim 20 meter lengte en 6 meter breedte het grootste model. Met het zwemplatform open is het schip 22 meter lang. De maximumsnelheid zal boven 40 knopen liggen. DeZ66 is ontworpen in samenwerking met Cor D. Rover, waarbij bestaande klanten ideeën hebben aangedragen. Het interieur is door een ontwerpteam van de werf vormgegeven. Er is meer accommodatie voor gasten en desgewenst kunnen een tender en jetski’s in het schip worden opgeborgen. Nadere bijzonderheden worden later dit jaar bekendgemaakt. Levering staat gepland voor 2019. www.zeelander.com Eigenaren worden betrokken bij een nieuw ontwerp. 37 Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Kwaliteit weerspiegelt. Perfection Pro is een twee-componenten polyurethaan aflak speciaal ontwikkeld voor professioneel gebruik. Perfection Pro levert een spiegelglad en hoogglanzend eindresultaat aan ieder vaartuig en elke ondergrond en is geschikt voor spuitapplicatie en kwast- & rolapplicatie. Perfection Pro heeft een uitzonderlijk kleur- en glansbehoud en wordt geleverd in een uitgebreide kleurenrange. U kunt de gewenste kleur bij uw lokale distributeur bestellen; deze kleur kan ter plekke worden gemengd wat u tijd en geld bespaart. Perfection Pro: ontwikkeld door professionals voor professionals. international-yachtpaint.com facebook.com/InternationalYachtPaint Alle in deze publicatie genoemde handelsmerken zijn eigendom van of in licentie gegeven aan, het AkzoNobel concern. © AkzoNobel 2018. 8827/0318

De Seven is een composiet powerboat die in 2013 in de vaart kwam en waarvan Hoek weer nieuwe ontwerpen heeft afgeleid. Hoek Design: Retro is trend bij motorjachten De naam van André Hoek wordt direct geassocieerd met stijlvolle zeilschepen, de indrukwekkende J-klassers en snelle Lemsteraken. Toch houdt het ontwerpbureau Hoek Design in Edam zich wel degelijk ook bezig met motorjachten. Aansprekende voorbeelden zijn een 23 meter lange chaseboat, het expeditieschip Lombok, de powerboat Seven. Allemaal met een retrolook. En dan is er nog een superjacht. Bij Claasen Shipyards in Zaandam wordt een door André Hoek ontworpen chaseboat afgebouwd, 23,4 meter lang en 6,6 meter breed. Een aluminium planeerder die als volgboot en tender van een groot zeiljacht gaat dienen, dat eveneens door Hoek is ontworpen. De styling is helemaal in lijn met het moederschip; het interieur en de uitrusting zijn conform de kwaliteitseisen die aan een superjacht worden gesteld. Ook al gaat het om een volgboot, het is een compleet uitgerust jacht, voorzien van drie hutten. Het is ook bestemd om te dienen als duikplatform in ondiepe baaien. Het zwemplateau is uitgerust met treden onderwater, waardoor duikers gemakkelijk van en aan boord kunnen komen. Twee Scania DI13 093M diesels van 925 pk elk zorgen voor een topsnelheid van 25 knopen, kruissnelheid 15 knopen. De chaseboat is het 27ste project waarin Hoek en Claasen samenwerken. Expeditieschip Onder projectnaam Lombok wordt een expeditieschip gebouwd bij Turquoise Yachts in Turkije. Een schip van 56 meter lengte met een Computational Fluid Dynamics (CFD) geoptimaliseerd onderwaterschip. Klassiek ogend, maar met een moderne uitrusting Een ontwerp voor een superjacht van 70 meter. en een diesel-elektrische voortstuwing. Die configuratie bestaat uit twee Caterpillar C32 V12 diesels van 830 kW elk en twee elektromotoren, die via een tandwielkast een enkele vijfbladsschroef aandrijven. Ook zijn Naiad stabilisatoren aangebracht. Het stalen schip met aluminium opbouw heeft een versterkte ijsbrekerboeg, de ijsklasse 1B-certificering en - bij een kruissnelheid van 12 knopen - een actieradius van 6.500 mijl. Dat stelt het schip in staat om (ant)arctische wateren te bezoeken en de Noordwest Passage te varen. Powerboat Het arctische expeditiejacht Lombok dat in Turkije wordt gebouwd. aanbouw. De in 2013 gebouwde Seven is 21,4 meter lang, 6,1 meter breed en heeft een diepgang van 0,9 meter. Twee MTU 10V2000 diesels van elk 1600 pk drijven twee MJP waterjets aan, waarmee de boot een snelheid van 50 knopen kan bereiken. In ontwikkeling Hoek Design heeft verschillende andere motorbootontwerpen in verschillende stadia van ontwikkeling. Waaronder een 70 meter Artist’s impression van de chaseboot die Claasen Shipyards bouwt. De Seven is een door Metur Yacht in Turkije in composiet (carbon) gebouwde powerboat, op basis waarvan Hoek Design nieuwe ontwerpen heeft gemaakt. Daarvan zijn er twee verkocht en in superjacht dat beschikbaar is in uiteenlopende configuraties. Rompen van zeiljachten moeten altijd geoptimaliseerd zijn voor minimale weerstand. Hoek Design heeft daar al decennia lang ervaring mee en benut die kennis ook voor motorjachten. Een hydro-dynamisch geoptimaliseerde onderwaterconfiguratie draagt immers bij aan een gunstiger brandstofverbruik. “De stijl is een ander element waardoor ontwerpen van onze motorjachten door zeiljachten zijn beïnvloed”, stelt André Hoek. “Er is een opleving geweest in de klassieke styling van zeiljachten en ik verwacht dat de motorjachtwereld zal volgen. Ervaring heeft immers keer op keer aangetoond dat klassiek vormgegeven boten een veel hogere inruilwaarde hebben en minder afschrijvingen dan schepen met een hypermoderne uitstraling. We zijn ervan overtuigd dat onze motorjachten deze tendens zullen bevestigen.” www.hoekdesign.com 39 Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Tekst en foto’s Rens Groenendijk Huiswerf van Koninklijke Roeiers Vereeniging Eendracht Merwelands zet in op jachtbouw De neus van de 18 meter lange Korvet, die net als zijn kleinere evenknie een bulbsteven krijgt. Op de cover van deze uitgave staat Merwelands Shipyard Rotterdam in de Rotterdamse wijk Heijplaat, de huiswerf van de Koninklijke Roeiers Vereeniging Eendracht (KRVE). Te zien zijn twee casco’s van aluminium motorjachten in aanbouw voor Deep Water Yachts. Twaalf jaar geleden wilde de werf tevens actief worden in de jachtbouw, en dan met name in schepen van 20 tot 30 meter, maar dat liep uit op een teleurstelling. Maar er is nieuw elan! 40 “De economische crisis gooide roet in het eten”, aldus Leon Marijnissen, projectleider jachtbouw bij Merwelands Shipyard Rotterdam. In 2008 werd een nieuwe loods in gebruik genomen. “Helaas werden toen twee orders voor de bouw van jachten geannuleerd. De jachtbouw is toen in de ijskast beland. We hebben ons geconcentreerd op onderhoud, innovatie en nieuwbouw voor de vloot van de roeiers, die met circa 70 schepen actief zijn in de Rotterdamse haven Daar hadden we onze handen aan vol. Daarnaast hebben wij veel bedrijfsvaartuigen in onderhoud van onder andere het Loodswezen en het Havenbedrijf Rotterdam. Dit jaar zijn we weer volop actief in de jachtbouw door opdrachten van Deep Water Yachts. Daarmee zetten we onszelf opnieuw op de kaart.” Merwelands bouwt jaarlijks een aantal nieuwe schepen voor de KRVE, pleegt onderhoud, repareert en werkt ook aan innovaties. De KRVE-vletten hebben het zwaar te verduren bij het afmeren van zeeschepen en zijn dag en nacht inzetbaar. De ontwikkeling van polyurethaan fenders heeft Merwelands door een joint-venture Bezoek ons op de Hiswa te Water Stand KB-02C Optimaal genieten van comfort aan boord! n Airconditioningsystemen n Raam- & luikblinderingen n Lucht- & waterverwarmers www.webasto-marine.nl n Elektrische schuifdaken & zonweringsoplossingen n Koel- & vriesapparatuur n Boilers Jachtbouw Nederland 4 nieuws van Nederlandse jachtwerven

met PolyMarine Service in eigen hand genomen. De fenders worden behalve op de vletten van de roeiers toegepast op loodsboten, crewtenders en werkschepen die worden ingezet bij windmolenparken. Als nevenactiviteit maken de roeiers ook nog een in eigen huis ontwikkeld afmeersysteem voor grote zeeschepen, ShoreTension, dat in meer dan zestien landen wordt verkocht. Een veelzijdig bedrijf! Marijnissen: “Merwelands is vrij om werk van derden aan te nemen. We werken met een ploeg van zes, maar als het nodig is, schalen we op naar tien. Dat is het voordeel van een groot bedrijf, daar kan met personeel geschoven worden. We hebben veel ervaring in het bouwen van aluminium en stalen casco’s, van bewezen kwaliteit. Er is hier heel veel vakmanschap aanwezig.” Korvetten in aanbouw Merwelands bouwt momenteel voor Deep Water Yachts een aluminium casco voor een 18 meter Korvet, een vergrote variant van de door Willem Nieland ontworpen HISWA Boot van het jaar 2015, de Korvet 14 CLR. Ook van dit model bouwt Merwelands een casco. Het stralen van de aluminium rompen gebeurt bij RZB aan de nabijgelegen Eemhavenweg. De afbouw van de Deep Water-schepen vindt plaats bij Drinkwaard en Kroon Ship Equipment (DKS) in HardinxveldGiessendam. Volgens Marijnissen ‘zit er nog meer in het vat’. “Ik kan daar nog niets over vertellen, maar het zijn serieuze contacten, ook uit de hoek van de jachtbouw.” Korvet 8 In de loods bij Merwelands ligt ook nog een Korvet 8 in aanbouw, een baanbrekend ontwerp van Willem Nieland voor een plezierboot, die ook voor woon/ werkverkeer ingezet kan worden. Binnen is plaats voor drie personen, in de kuip voor vier. Er zijn drie varianten mogelijk, Korvet 8 Calm (langzaam varend), Korvet 8 Clean (hybride/elektrisch) en Korvet 8 Cool (snelvarend). Leon Marijnissen: “Er zit nog meer in het vat.” Op de komende HISWA in de RAI (6-10 maart 2019) zal de Korvet 8 voor het eerst worden getoond aan het publiek, De door Willem Nieland ontworpen Korvet 8, die ook bij Merwelands in aanbouw is, wordt door Deep Water Yachts gepresenteerd als een alternatief voor de sloep. aldus Peter Bost van Deep Water Yachts: “We presenteren het als een prototype, een alternatief voor de sloep. De boot is net als onze andere schepen geheel van aluminium. We zijn ontzettend blij met Merwelands, omdat het vakmensen zijn die kwaliteitswerk leveren.” www.deepwateryachts.com www.merwelands.nl 41 De 14 en 18 meter Korvet in de bouwhal bij Merwelands Shipyard Rotterdam. nieuws van Nederlandse jachtwerven Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

Bedrijvenindex Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het blad en op website www.jachtbouwactueel.nl met logo, profielpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie & hun nieuwsbriefberichten. Ontwerp Van Oossanen Wijk Yacht Creation Jachtbouw Consultants, Financierders & Automatisering Kuiper Verzekeringen bv Emstede & Partners Advocaten Lakken, anti-fouling & boatcare Multi Painting Mast Jachtschilders BV International Paint De IJssel Coatings Awlgrip Europe nC Marine 42 Bouwmateriaal & Constructie Dictator OnePush Manoeuvreren, besturen en stabilieit RotorSwing Marine Power Transmissions Dordrecht Jachtbetimmering & stoffering Vyva Fabrics De Graaf Watersport Motoren, Aandrijving en toebehoren Padmos marine & industrial diesel Vetus NV Clouds International De Stille boot Composiet Curve Works MC Technics Scabro Tooling & Composites Paul Dijkstra Composites Technische Installaties Asa Boot Electro DG Rubber Holland BV Mastervolt Northern Lights Faber Elektro Service Comfort aan boord Dometic Webasto Clion Marine Amrit Watersport Keuring & Kwaliteitscontrole TQC IMCI Navigatie, Communicatie & Verlichting\ ShipModul Marine Electronics Raymarine BeNeLux Jachthaven- en werfinrichting Inno-gie Transport en Logistiek MOL Logistics Frisian Industries Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Brouwerstraat 2-4, 3364 BE Sliedrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 26,50 incl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners, de App en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com APP jachtbouwNL (iOS/Android) met gratis digitaal jaarboek Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. COLOFON Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018

ShipModul Marine Electronics MiniPlex-3 NMEA multiplexers CustomWare Noorderstaete 34a 9402 XB, Assen E: sales@shipmodul.nl T: 0592-375700 Leyesleatswei 4, Uitwellingerga T 06 15 59 97 26 E info@pd-composites.nl www.pd-composites.nl Custom built casco’s, prototypes en onderdelen in carbon en composiet. 43 Al meer dan 10 jaar een begrip in kunststof teakdekken! De Graaf kunststof teakdekken is gevestigd in Balk, centraal gelegen in het Friese merengebied tussen Lemmer, Sneek en het eeuwenoude stadje Sloten. Na meer dan tien jaar zijn we gespecialiseerd in het ontwerpen en produceren van kunststof teakdekken van het merk Permateek. Door onze jarenlange ervaring zijn wij in staat de wensen van de klant te vertalen in een persoonlijk ‘teakdek’. Directeur Peter de Graaf: “Omdat wij als bedrijf het gehele traject uitvoeren, is de klant er zeker van dat er veel zorg wordt besteed aan de productie, montage en afwerking van het dek.” Permateek wordt geproduceerd in het Britse Dorset en is inmiddels uitgegroeid tot één van de wereldmarktleiders. Ons bedrijf werkt nauw samen met de fabrikant en biedt ondersteuning aan dealers in Europa op het gebied van training en montage van de dekken bij onder andere Dufour Yachts in Frankrijk. De Graaf kunststof teakdekken levert aan diverse gerenommeerde werven, zoals Wajer Yachts, De Boarnstream, X-Craft, Zaadnoordijk Yachtbuilders en Domani Yachts in België. Permateek is inmiddels verkrijgbaar in 14 kleuren, waaronder natuurlijk de niet van echt te onderscheiden ‘teak’-kleur. De voordelen op een rij: kleurvast, onderhoudsvrij, 100% waterdicht, antislip (ook bij natte omstandigheden) en natuurlijk de kwaliteiten en uitstraling van echt teak, echter zonder de nadelen! De Graaf Watersport Eigenhaard 10, 8561 EX Balk | T 0514 - 59 39 33 | M 06 - 24 46 15 73 | peter@degraafwatersport.nl www.degraafwatersport.nl Jachtbouw Nederland 4 augustus 2018 Uitgelicht

Jachtbouw Nederland 4 nieuws van Nederlandse jachtwerven Tekst en foto’s Rens Groenendijk Met een 400 tons kraan van M.J. van Riel werd 10 juli een 45 ton zware Executive 1700 MK2 in Waspik te water gezet. Foto Rens Groenendijk Werf uit Waspik heeft volle orderportefeuille Van den Hoven: alle hens aan dek! Van den Hoven Jachtbouw in Waspik, sterk in staal, heeft het razend druk. Werd 10 juli een 17 meter motorjacht te water gelaten, anderhalve week later verkocht de werf een 15 meter motorjacht. Een tweede 17 meter jacht is in de afbouwfase, terwijl voor een bestaande klant een 21 meter jacht wordt gebouwd, dat volgend jaar zomer wordt opgeleverd. Om nog aarzelende klanten snel over de streep te kunnen trekken, bouwt Van den Hoven ook nog een 15 meter demoboot. En dan zijn er bovendien nog vergevorderde plannen voor een snelvarend aluminium motorjacht. 44 Dochter Michelle (23), die na een studie als bedrijfskundige sinds vorig jaar ook in het bedrijf werkt, heeft net als haar vader commercieel talent. Zij verkocht medio juli de Van den Hoven Executive 1500 MK2 demoboot, haar eerste zakelijke succes. “De koper was zo weg van de boot dat hij in een week tijd de knoop doorhakte. Het schip kon direct worden geleverd omdat het een demoboot betrof; de eigenaar kon nog juist voor de zomervakantie gaan varen. Je ziet hier het belang van een goede website, want voor deze koper was dat de eerste kennismaking met onze werf. We hebben veel werk van onze website gemaakt. Zodra je de pagina opent, zie je direct indrukwekkende dronebeelden over de hele breedte. De site bevat veel video’s, aansprekende fotografie en heeft een aantrekkelijke vormgeving.” Toekomst Bart van den Hoven is hard bezig met de toekomst van het bedrijf, waar behalve zijn dochter Michelle en vrouw Monique over een paar jaar ook zijn zoon Julian bij betrokken zal zijn. Die gaat eerst een nautische opleiding aan de IVA in Driebergen volgen. De stalen motorjachten van Van den Hoven in een range van 15 tot 22 meter vinden gretig aftrek bij senioren uit Nederland en de direct aangrenzende landen. “Om een nieuwe doelgroep aan te spreken, vermogende veertigers en vijftigers, ook uit andere Europese landen, zijn we bezig met de ontwikkeling van een snelvarend aluminium motorjacht, de Voyager 1800.” Van den Hoven werd aan het denken gezet na een bezoek vorig jaar van journalisten uit Italië, Spanje en Scandinavië via de HISWA Orange Yachting Group. “De journalisten vertelden na een vaartocht dat ze onze jachten prachtig vonden van ontwerp en afwerking, maar dat ze door hun lage snelheid onverkoopbaar zijn in hun thuislanden, omdat de afstanden in de watersportgebieden daar veel groter zijn. De doelgroep die ik voor ogen heb wil na een drukke werkdag graag het water op en snel genieten.” Van den Hoven heeft ontwerper René van der Velden een aluminium jacht van 18 meter laten tekenen, dat met twee Volvo Penta 750 pk diesels een snelheid moet kunnen halen van 21,5 knopen. Eind dit jaar zal bij een nader aan te wijzen werf begonnen worden met de bouw van het casco, zodat het schip volgend jaar zomer bij Van den Hoven afgebouwd kan worden. Naval architect Fred van Dorresteijn ontwierp het onderwaterschip en werkte het ontwerp helemaal uit. Arnold de Ruijter De Van den Hoven Executive 1700 MK2, die 10 juli te water werd gezet, volgt de moderne lijnen van de recente 1850 en 1500 MK2 van de jachtbouwer uit Waspik, maar wijkt toch op tal van punten af. Ontwerper Arnold de Ruijter heeft de zijramen een nieuwe look gegeven en het onderwaterschip is aangepast om een gunstiger brandstofverbruik te bereiken. Het schip heeft een stabilisatiesysteem van DMS Holland. Voyager 1800 Het dekhuis is één grote open gelijkvloerse ruimte, met een keuken, stuurstand, salon en dining. Het overdekte achterdek kan met een tent van zeildoek, voorzien van vensters, geheel worden afgesloten. Het model dat 10 juli te water werd gelaten, verschilt qua indeling sterk van

Vlaggenschip van 21 meter De Executive 2100, een ontwerp van Arnold de Ruijter, wordt met een lengte van 21 meter en een breedte van 5,95 meter het vlaggenschip van Van den Hoven. Het is in aanbouw voor een bestaande klant. Het vaarcomfort wordt gegarandeerd door stabilisatoren in de vorm van hydraulische vinnen en twee (laagtoerige) John Deere dieselmotoren (6090AFM 85 Bart van den Hoven (l) met de opdrachtgever bij het 21 meter jacht in aanbouw. met ZF285 1V koppeling) van elk 330 pk in een sterk geluid geisoleerde machinekamer. Het schip wordt afgeleverd met een uitgebreid hydraulisch pakket, met een 130 liter hydraulische tank en een 75 cc hydraulische pomp op beide hoofdmotoren. De hydrauliek is nodig voor de Side Power SH 300 boeg- en hekschroef, het stabilisatiesysteem en de neerlaatbare mast. Bijzonder aan de eerste 2100 is dat er maar één (zeer ruime) slaapkamer komt met een ruime inloopkast, plus een uitgebreide badkamer. Omdat de eigenaar lange trips wil maken, wordt de ruimte voorin het schip benut als berging, die eventueel later omgebouwd kan worden tot een tweede slaapkamer. Eind zomer 2019 moet het schip klaar zijn. 1000 pk voor 1000 redenen het schip dat nu in aanbouw is. Had de nu opgeleverde 1700 MK2 een gelijkvloerse opbouw, de tweede 1700 krijgt een centrale stuurstand, met aan weerszijden in de opbouw pantograafdeuren. Een luie trap naar beneden voert naar een L-vormige keuken. Benedendeks zijn twee ruime slaaphutten met ieder een eigen badkamer. Voor de voortstuwing is op nadrukkelijk verzoek van de eigenaar gekozen voor laagtoerige John Deere-diesels van elk 230 pk. Een uitgebreid hydraulisch systeem drijft onder meer de stabilisatievinnen (Vetus) aan. De oplevering is voorzien in januari. Onze krachtigste motor tot nu toe, de Volvo Penta D13-1000, opent een wereld vol mogelijkheden. In combinatie met het Volvo Penta IPS 1350 aandrijfsysteem, verhoogt het uw vaarbereik en comfort. Dit is maar een van de duizend redenenen om een dubbele, drievoudige of viervoudige installatie te installeren in uw jacht. Boatshows Voor de continuïteit, voor proefvaarten en om snel te kunnen leveren, laat Van den Hoven buiten de deur bovendien direct weer een casco bouwen voor een stalen Executive 1500 MK2. Voor deelname aan ‘natte’ boatshows, de HISWA te water (5-9 september) en de Belgian Boat Show in Breskens (5-7 oktober) kan Van den Hoven gebruik maken van schepen die al zijn verkocht en door welwillende eigenaren beschikbaar worden gesteld. www.bvandenhovenjachtbouw.nl Meer informatie op: www.volvopenta.com D13-IPS1350

Het complete assortiment gasveren en toebehoren in staal, RVS 304 en 316. De Specialist in Jetthrusters en Jachttechniek Karyvo is mede verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de Jetthruster. Als Distributeur voor Nederland verzorgen wij de Levering ondersteuning voor Dealers en Werven. BOOD DESIGN Protempo BV Postbus 21, 6500 AA Nijmegen, Nederland T +31(0)24 371 17 11 | F +31(0)24 371 17 00 info@protempo.nl | www.protempo.nl 0515-439000 info@karyvo.nl www.karyvo.nl het stille manoeuvreren. Zeilmakersstraat 3a 8601 WT Sneek Laat u ontzorgen door onze logistieke expertise MOL Logistics (Netherlands) BV Siriusstraat 45, 5015 BT Tilburg T +31 (0)13 5373 373 info@mol-logistics.nl www.mol-logistics.nl

Technische specificaties Lengte o.a.: 36,30 m. Lengte waterlijn: 34,00 m. Breedte: Diepgang: 8,00 m. 2,10 m. Waterverplaatsing: 280 ton Motoren: 2 x Caterpillar C32 Acert, elk 1925 pk Topsnelheid: Classificatie: Registratie: 16,5 knopen Lloyd’s MCA LY3 Brigadoon bij Moonen te water Bij Moonen Shipyards in Groot-Ammers ging op 7 juni het 36 meter motorjacht Brigadoon te water. Het schip in de nieuwe lijn Martinique was door Moonen op eigen risico gebouwd en werd kortgeleden verkocht. De eigenaar ging er direct twee maanden mee varen, waarna de Brigadoon dit najaar geshowd wordt op de bootshows in Cannes en Monaco. Het 350 GT metende schip heeft een romp van hoogwaardig staal en een aluminium opbouw. De eigenaarshut bevindt zich op het hoofddek. Vier gastenhutten voor elk twee personen en drie hutten voor de bemanning zijn te vinden op het benedendek. Bovenop het brugdek is een zonnedek gesitueerd. Icon Yachts breidt uit Een toenemend aantal refit-projecten noopt Icon Yachts in Harlingen tot het bouwen van een drijvend dok naast de bestaande werfhal. De capaciteit van Icon verdubbelt door de uitbreiding. Het dok, dat eind dit jaar wordt opgeleverd, krijgt een lengte van 130 meter lang, 30 meter breedte en een hoogte van 28 meter. Icon maakt melding van een sterke groei, nadat de werf in 2014 een doorstart maakte na een faillissement. De werf zegt het afgelopen jaar 25 nieuwe werknemers te hebben aangenomen. Er ligt momenteel ‘300 meter’ aan projecten op de werf en nieuwe ontwikkelingen staan voor de deur, aldus Icon. Volgens Icon kiezen eigenaars van in NoordEuropa gebouwde jachten ervoor om voor Op de artist’s impression is rechts de drijvende bouwhal te zien, naast de bestaande. onderhoud en refit dichtbij de oorspronkelijke bouwers te blijven. Voordeel van een drijvend dok is dat het meebeweegt met eb en vloed. De Industriehaven waaraan Icon is gevestigd staat in rechtstreekse verbinding met de Waddenzee. Gewerkt wordt momenteel onder meer aan de refits van het jacht Secret (82 meter, gebouwd door Abeking&Rasmussen), het SuperLauwersmeer Discovery 47 OC SuperLauwersmeer presenteert het derde model binnen de Discovery OC-lijn: Discovery 47 OC. Het schip is met 14,30 meter lengte slechts een voet groter dan de 46 OC, maar geeft volgens de werf een grote ruimtelijke beleving dankzij een hogere romp en opbouw. De lengte van een klant, bijna 2 meter, was een belangrijk uitgangspunt bij de ontwikkeling van de 47 OC. Behoud van het lijnenspel van de bestaande Discovery’s was een andere. De romp werd 5 cm hoger, de opbouw 10 centimeter. Dat gaf de gewenste ruimtelijke voordelen in het schip. De eigenaarshut heeft voldoende stahoogte en is ruim, met genoeg loop- en opbergruimte rond het bed. De lichtstraat in het dak versterkt het ruimtelijke gevoel extra door de inval van daglicht. De volle boeg zorgt benedendeks voor meer ruimte in vergelijking met de andere Discovery OC-jachten. Het maakt tevens een andere indeling mogelijk. Ditmaal is gekozen voor een doucheruimte aan stuurboordzijde en een apart toilet aan bakboord, direct achter de masterbedroom. De gastenhut is eveneens royaal van afmeting. Erboven is de salon, met een verhoogd eetgedeelte. De verhoogde opbouw maakt van de salon een waar penthouse met panoramisch uitzicht. Openslaande deuren verbinden de kombuis met de kuip en de vloeren daarvan zitten op gelijke hoogte. Met de knaloranje kleurstelling is de boot een blikvanger. Te zien op de Hiswa te water in Lelystad. 67 meter jacht Global (Lürssen Yachts) en de 62 meter Virginian (Feadship), een conversie van een supply schip naar een luxe explorer jacht, een aluminium superjacht van 46 m (Gotham Project), waarvan het casco bij Bloemsma in Makkum in aanbouw is. www.iconyachts.eu 47 Het is het tweede jacht in de door René van der Velden ontworpen Caribbean-lijn, waarin de 30 meter lange Matica Bijoux de eerste was. Moonen heeft besloten op eigen risico een zusterschip te bouwen. De naval architect van de Brigadoon is Diana Yacht Design. Het interieur is ontworpen door Nauta Design Italy. www.moonen.com www.superlauwersmeer.nl nieuws van Nederlandse jachtwerven Jachtbouw Nederland 3 augustus 2018

INTERNATIONAL MARINE CERTIFICATION INSTITUTE Put your trust in IMCI‘s experience and expertise... more than 2600 companies worldwide have! IMCI Rue Abbé Cuypers 3 1040 Brussels (BE) Phone: +32 2 741 68 36 Fax: +32 2 741 24 18 info@imci.org www.imci.org

Heesen levert Omaha op De Omaha tijdens proefvaarten op de Noordzee. Foto Dick Holthuis Heesen Yachts heeft bouwnummer YN 18350 opgeleverd. Het 50 meter lange stalen motorjacht is Omaha gedoopt. In juli werden intensieve proefvaarten uitgevoerd op de Noordzee, waarbij een snelheid van 16 knopen werd behaald, meer dan contractueel vastgelegd. Met twee MTU 8V4000 M63 motoren van elk 1340 pk heeft de Omaha een actieradius van 3800 mijl bij een kruissnelheid van 12 knopen. De rondspant romp en bulbsteven dragen volgens de werf bij aan een uitzonderlijk goed vaargedrag, met optimaal comfort voor de gasten. De maiden voyage van de Omaha voerde eind juli naar de Middellandse Zee, waar het schip wordt overgedragen aan de eigenaars. De bouw van de Omaha gebeurde aanvankelijk op speculatie onder de projectnaam Maia. Het is het eerste schip in de nieuwe 50 meter Steel Class van Heesen, net onVeelzijdige Load Master Een stevige werkboot die emissieloos kan varen. Deze wens uit de beroepsvaart ligt aan de basis van de Load Master. Ontwerper Willem Nieland tekende een robuust schip zonder opsmuk, met een royaal werkdek. Een schip met multifunctionele eigenschappen, dat voor talloze doeleinden kan worden ingericht. Inclusief pleziervaart, bijvoorbeeld als loungeboat. Het in aluminium gebouwde prototype maakte eerder deze zomer de eerste proefvaarten. De boot is voorzien van de nieuwe Imansson elektrische aandrijving van 19 kW/48 volt, met intercooling. Voor de voorstuwing kan de klant ook kiezen uit Steyr diesels van 73 tot 180 pk, met PTO en IFG opties, of een hybride variant. Het schip heeft een boegschroef, kleine kimkielen midscheeps en een spudpaal. De spudpaalkoker heeft verschillende gebruiksopties; hij is namelijk ook geschikt voor een laadkraan of zeil. De bouwer is Order voor grootste No Limit oostkust. De geplande oplevering is voorjaar 2019. No Limit Ships uit Groningen meldt een order voor een No Limit 1710. Een nieuw model, dat in samenspraak met een klant uit Canada wordt ontwikkeld. Deze opdracht vloeit voort uit de presentatie van de No Limit 1550 Four Seasons op boatshows aan de Amerikaanse Er komen twee motoren van elk 900 PK in te staan. Het ontwerp wijkt ingrijpend af van de andere No Limit-modellen. Een grote flybridge biedt beschutting over de gehele kuip. De keuken bevindt zich boven en de eigenaarshut is achter/midden van het schip. Tobias Nagel CAD Service heeft het geheel in 3 D uitgewerkt. In 2016 staken de gebroeders Braam de Atlantische Oceaan over met de No Limit 1550 Four Seasons. Ze voeren via de ‘Viking-route’, Vitters draait 50 meter jacht Bij Vitters Shipyard in Zwartsluis werd vrijdag 22 juni de romp van een aluminium 50 meter jacht gedraaid. De operatie verliep zonder problemen. Het draaien is een mijlpaal in de constructie van het jacht, dat de werf in september vorig jaar in opdracht kreeg. De torengetuigde kits wordt gebouwd voor een ervaren zeiler die de tweemaster gaat gebruiken voor lange zeezeilreizen. De naval architect is Hoek Design. Rhoades Load Master BV in Scharendijke. De Load Master meet 10,00 x 3,30 x 0,70 m en zal te zien zijn op de komende Hiswa te Water in Lelystad. www.load-master.nl via IJsland, Groenland en Canada. Het was de ultieme test om aan te tonen dat het schip zeewaardig is. Het schip is in 2016 op de Ft. Lauderdale bootshow gepresenteerd door No Limit Ships en vervolgens in februari 2017 op de Miami Boat Show. Ten slotte was de Four Seasons te zien op Ft. Lauderdale Boat Show in november 2017. Daarna heeft het schip overwinterd op Bermuda. Dit voorjaar volgde opnieuw een Atlantische oversteek, ditmaal via de Azoren. Het schip is op de HISWA te water te zien. De huidige No Limit-reeks bestaat uit de 1550, 1640 en 1640 FB (Flying Bridge). www.nolimitships.com 49 der de 500 GT. Het exterieur is ontworpen door Clifford Denn, die zich onder meer liet inspireren door de lijnen van klassieke auto’s. Het interieur is van de hand van de Britse design studio Reymond Langton, met accommodatie voor tien gasten in vijf hutten. De eigenaarshut bevindt zich voorop op het hoofddek; de vier gastenhutten zijn gesitueerd op het lower deck. Heesen bouwt nu in Oss YN 18850 Project Triton, een zusterschip van de Omaha, beschikbaar voor oplevering in februari 2020. www.heesenyacht.com Young Design ontwerpt het interieur. De romp wordt gemaakt van Alustar aluminium, de masten en gieken van carbon. De layout voorziet in een dekhuis op het achterschip voor de eigenaar en centraal een dekhuis met salon. Er zijn drie cockpits: achterin voor de eigenaar, in het midden voor verblijf met gasten en de voorste is voor de bemanning. Onder het voordek komt een bergplaats voor een tender. Onderdeks krijgt het jacht een traditioneel interieur, met twee salons. De eigenaarssuite bevindt zich in het achterschip en voor vier gasten zijn twee hutten beschikbaar. Bovendien is er ruimte gereserveerd voor een gym. Voor de bemanning zijn er vier hutten met een mess en een afzonderlijke lounge. www.vitters.com nieuws van Nederlandse jachtwerven augustus 2018

Vedette 33 Trust met steilsteven Vedette Jachtbouw in Ter Aar voegt een nieuw model toe aan het programma: de Vedette 33 Trust. Een schip van 10,30 meter lengte met moderne rechte lijnen en een sprayrails langs de romp. De verticale lijn van de steilsteven komt terug in de verlijmde ramen van de salon en de scepters. Het onderwaterschip verloopt van V-vorm in het voorschip via een multiknik midscheeps naar een vlak achterschip met veel liftend vermogen en stabiliteit. Het laat bovendien het water goed los. De eerste proefvaarten laten zien dat het schip prachtig in balans is. Drie belangrijke criteria hebben geleid tot de Vedette 33 Trust. Een vlot schip, geen planeerder, maar een waterverplaatser met hogere prestaties. Ten tweede een modern uiterlijk en ten derde een uitstekende ergonomie. “Als je schepen bouwt ontstaat er vanzelf een lijstje van dingen die je nog eens wilt verwerken. En als dat lijstje lang genoeg is, ben je toe aan een nieuw ontwerp”, zegt werfeigenaar Hans van Veen. De rechte steven zorgt voor een langere waterlijn en met een 110 pk Volvo Penta loopt dit schip 17 km/uur. Waar veel Vedettes worden uitgevoerd met een cabin, is de 50 33 Trust uitgerust met een dicht stuurhuis annex salon. Maar dan wel een met een ruimtelijk effect en panoramisch uitzicht. Het dak is in balans en daardoor zijn geen dikke raamstijlen nodig. In het dak is een groot elektrisch bediend Webasto schuifluik aangebracht dat verzonken ligt. De mast, waarin allerlei techniek zit, kan vanaf de stuurpositie elektrisch worden bediend. Gestreken verzinkt de gehele mast in het dak. Het hoogste punt van de boot blijft dan het dak van de salon. Ergonomie Er is veel aandacht besteed aan de ergonomie; de banken hebben een goede zit en het schip is gelijkvloers. Uit de kuip klauteren is niet nodig; er zitten deuren in de verschansing. Sturen en bedienen gaat intuïtief en het stuur is verstelbaar. De Vedette 33 Trust is rijk uitgerust voor de klant die het eerste exemplaar heeft besteld. Het schip is in eigen huis ontworpen in samenwerking met vaste ontwerper Reinder Posthuma. De 33 Trust wordt gepresenteerd op de komende natte Hiswa, waar ook de nieuwe Vedette Hollander Trend 35 cabrio debuteert. www.vedette.nu Technische specificaties Lengte: 10,25 m. Breedte (incl. kabelaring): 3,50 m. Diepgang: 0,95 m. Doorvaarthoogte: 2,43 m. Rompmateriaal: staal. Waterverplaatsing: 10.700 kg. Motor: Volvo Penta diesel D3 110 pk. De kleinste Linssen De Linssen Grand Sturdy 30.0 AC, met achterkajuit. Met de kleine 30.0 AC en Sedan wil Linssen Yachts laten zien dat ruimte een relatief begrip is. “Vaareigenschappen zijn niet afhankelijk van afmetingen. De 30.0 doet in niets onder voor de grotere jachten uit de Grand Sturdy-serie. Alles wat een Linssen een Linssen maakt is aanwezig, alleen dan op een jacht van ‘slechts’ 10 meter”, aldus de Limburgse botenbouwer. De De Grand Sturdy-modelserie van Linssen Yachts uit Maasbracht is uitgebreid met een compact stalen motorjacht in twee uitvoeringen: de 30.0 AC (met achterkajuit) en de 30.0 Sedan (met open kuip). Met een afmeting van 9,70 x 3,35 x 1,00 meter is dit de kleinste Grand Sturdy die Linssen op de markt brengt. styling en het interieur voor de nieuwe 30.0-serie zijn tot stand gekomen in samenwerking met designstudio KesselsGranger DesignWorks. De AC-versie van de Grand Sturdy 30.0 heeft een voor- en achterkajuit met een tweepersoonsbed. In de voorkajuit bevinden zich een toiletruimte, een separate doucheruimte en diverse kasten. De achterkajuit heeft een toiletruimte met wastafel aan stuurboordzijde en een ruime kastenpartij aan bakboordzijde. De Sedan heeft een overdekte kuip en is lager dan de AC. De Sedan-versie heeft alleen een voorkajuit met slaapruimte voor twee personen, diverse kasten, een toiletruimte en separate doucheruimte. Zowel bij de AC als de Sedan is het dankzij het Easy Sleep Convert System mogelijk om twee extra slaapplaatsen te creëren door de salonbank om te bouwen tot tweepersoonsbed. www.linssenyachts.com Technische specificaties 30.0 AC/Sedan Lengte: 9,70 m. Breedte: 3,35 m. Diepgang: 1,00 m. Doorvaarthoogte: 2,45 m. (AC)/Sedan 2,30 m.) Motor: Volvo Penta D2-50 4 cil. diesel, 51 pk Gewicht: 8.000 (AC)/7.500 kilo (Sedan) CE-klasse: C Jachtbouw Nederland 4 nieuws van Nederlandse jachtwerven

NIEUWSTE LIJN KRACHTIGE COMMON RAIL MOTOREN > 150-170-195-230-250 PK4LV Serie Zinder Boats SCHOON & STIL, hoogste KOPPEL tijdens ACCELERATIE De krachtigste in zijn klasse CLEAN INTERCONNECTIVE QUIET POWERFUL FUEL EFFICIENT PROVEN MARINE TECHNOLOGY www.yanmarmarine.com BEST IN CLASS B

Het zál maar gebeuren... Vaar op zeker Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 www.kuiperverzekeringen.nl

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52

Home