Stichting Sociale Dorpsteams Utrechtse Heuvelrug JAARVERSLAG 2020 zorg voor elkaar
2
Stichting Sociale Dorpsteams Utrechtse Heuvelrug INHOUDSOPGAVE VOORWOORD DOELEN & KERNGEGEVENS Doel van de organisatie Algemene identificatiegegevens Structuur van de organisatie 4 6 6 7 Kerngegevens 7 ORGANISATIE, BESTUUR, TOEZICHT & MEDEZEGGENSCHAP Bestuur 8 Toezicht 8 Medezeggenschap 9 UITVOERING KERNTAKEN & AANVULLENDE OPDRACHTEN Belangrijke ontwikkelingen Welzijn en preventie Wmo 10 12 Toegangstaken 17 Toegang tot Wmo en jeugdhulp Jeugdhulp 22 Aanvullende opdrachten 2020 Eerdere aanvullende opdrachten Samenwerking KWALITEIT BEDRIJFSVOERING Aanpassingen en verbeteringen Financieel beleid en resultaat 32 19 21 23 25 28 34 36 3
VOORWOORD Meer nog dan andere jaren was het motto van de Stichting Sociale Dorpsteams Utrechtse Heuvelrug in 2020: Zorg voor elkaar. Het gold voor de manier waarop we samen met partners en inwoners bleven werken aan een vitale en veilige samenleving, maar ook voor de manier waarop de collega’s elkaar opvingen in de uitdagingen waar corona ons voor stelde. Met dit jaarverslag over 2020 willen we u inzicht geven in ons werk, de ontwikkelingen, de behaalde resultaten en de (financiële) kerngegevens. De Sociale Dorpsteams zijn er voor het welzijn, de zorg en ondersteuning van inwoners van -9 maanden tot 100+ jaar. De vraag van de inwoner staat daarbij altijd centraal. We zetten in op preventie en voorzieningen die het gewone leven versterken. Zodat problemen niet onnodig verergeren en individuele, duurdere voorzieningen minder nodig zijn. Het afgelopen jaar hebben we gemerkt dat inwoners ons goed weten te vinden en dat we steeds meer bijdragen aan het verlagen van de druk op tweedelijnszorg. 4
Juist voor sociaal werk maakt het verschil of je mensen wel of niet persoonlijk kan zien. Contact maken is immers belangrijk wanneer je elkaar wilt ondersteunen. Toch ging ons werk ondanks corona ‘gewoon’ door. De consulenten spraken meer digitaal en telefonisch af, en keukentafelgesprekken werden soms gesprekken op parkbankjes. We zijn er zo creatief mogelijk mee omgegaan. In het jongerenwerk waren online activiteiten en een laptopactie succesvol. We hebben ons ingezet om de noodopvang voor kinderen mogelijk te maken. En sociaal makelaars hebben lokaal ondersteunde initiatieven in kaart gebracht en actueel gehouden. Maar er waren ook dingen niet meer mogelijk, zoals het Ketennetwerk Dementie en een deel van de maatschappelijke stages. Daarbij bleef onze organisatie in ontwikkeling. In 2020 hebben we samen een gedegen Koersplan gemaakt. Dat plan biedt houvast om in opdracht van de gemeente tot 2023 verder te werken aan basis op orde, de transformatieopgave, professionele ontwikkeling en samenwerking met partners. Zo wordt de stichting steeds meer een zeewaardige boot om de koers mee te varen. Vanuit betrokkenheid en steunend op elkaar hebben we de uitdagingen van 2020 het hoofd geboden. Ik wil iedereen die daaraan heeft bijgedragen hartelijk danken. ANGEL A BRUIS TEN Directeur-bestuurder 5
1. DOELEN EN KERNGEGEVENS Doel van de organisatie De Stichting Sociale Dorpsteams is een uitvoeringsorganisatie van de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Doel is het uitvoeren van gemeentelijk beleid en taken en opdrachten op het gebied van Welzijn & Preventie, Maatschappelijke Ondersteuning, Werk en Inkomen, en Zorg voor Jeugd. De sociale dorpsteams zijn er voor alle inwoners van -9 maanden tot 100+ jaar van de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Niet alleen voor vragen, zorgen of problemen; het sociaal dorpsteam kan ook ‘gewoon’ een steuntje in de rug bieden. Dit doen de dorpsteams: • • • • • Welzijnstaken uitvoeren Sociale problematiek signaleren, informatie en advies geven (digitaal, telefonisch en face to face) Onderzoek uitvoeren (onder meer door gesprekken), plannen op maat opstellen, ondersteuning bieden en organiseren voor inwoners van de gemeente, coördinatie van zorg Nieuwe (tijdelijke) opdrachten uitvoeren voor de gemeente Bijdragen aan de transformatieopgave van de gemeente in het sociaal domein Algemene identificatiegegevens Naam verslagleggende organisatie Adres Postcode Plaats Telefoonnummer KvK-nummer E-mailadres Website 6 Stichting Sociale Dorpsteams Utrechtse Heuvelrug Kerkplein 2 3941 HV Doorn (0343) 56 58 00 68193351 secretariaat@samenopdeheuvelrug.nl www.samenopdeheuvelrug.nl
Structuur van de organisatie De Stichting Sociale Dorpsteams voert haar werk uit in de verschillende dorpen van de gemeente Utrechtse Heuvelrug: Amerongen, Doorn, Driebergen, Leersum, Maarn, Maarsbergen en Overberg. De dorpsteams zijn gehuisvest in de dorpen Amerongen, Doorn en Driebergen. De stichting heeft een directeur-bestuurder die wordt ondersteund door enkele teamleiders en een coördinator bedrijfsvoering. Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Utrechtse Heuvelrug vervult de toezichthoudende rol. Kerngegevens Personeel Gemiddeld aantal fte in loondienst 2020 43,3 2019 42,8 2018 39 De drie integrale dorpsteams bestaan uit 1 sociaal makelaar, 2 jongerenwerkers en meerdere consulenten met verschillende expertises. Daarnaast werken bij de telefoondienst enkele vaste medewerkers en zijn 2 POH’s (praktijkondersteuners huisartsenzorg) in dienst. Naast de medewerkers in loondienst hebben 4 stagiaires en 7 tijdelijk ingehuurde medewerkers zich ingezet voor de stichting. De inhuur was nodig, vanwege schaarste op de arbeidsmarkt, om vacatures op te vullen en ter vervanging van langdurig zieken. Na het vertrek van een teamleider is tijdens een overbruggingsperiode met inhuur nagedacht over een goede oplossing voor het teammanagement. Gekozen is voor drie teamleiders met elk een eigen integraal dorpsteam en enkele expertises onder de hoede. In de tweede helft van het jaar waren zij alle drie aan de slag. Ziekteverzuim De ontwikkeling in de cijfers gaat de goede kant op, al was er in 2020 helaas sprake van een hoog verzuimpercentage. Oorzaak is een relatief hoog percentage langdurig ernstig zieken. Hierbij was geen directe relatie met werkomstandigheden. Het kortdurend arbeidsverzuim was in 2020 laag: 0,34%. In maart was er een piek, mede door de opkomst van corona. De meldingsfrequentie is in 2020 sterk gedaald; een halvering sinds 2018. Daarbij is het gelukt om de instroom van het verzuim omlaag te krijgen van 0,74 naar 0,34. Ziekteverzuim Verzuimpercentage Meldingsfrequentie * Instroom verzuim 2020 8% 0,65 0,34% 2019 5,1% 1,04 0,74% 2018 8,5% 1,2 0,86% * Aantal ziekmeldingen gedeeld door aantal werknemers 7
2. ORGANISATIE, BESTUUR, TOEZICHT EN MEDEZEGGENSCHAP Bestuur Het bestuur heeft in 2020 bestaan uit mw. A.A.A. Bruisten. Zij is sinds 1 juni 2019 directeur-bestuurder. Toezicht Op grond van de statuten heeft het college van burgemeester en wethouders belangrijke bevoegdheden in het kader van het gemeentelijk toezicht op de stichting. Het gaat daarbij om goedkeuring van de begroting, de jaarrekening en andere belangrijke besluiten die binnen de stichting worden genomen. In 2020 kwam het college in het kader van deze toezichthoudende rol meerdere keren bijeen voor het bespreken van adviezen, voorstellen van het bestuur en voor het nemen van besluiten. Het ging om de volgende onderwerpen: • jaarrekening en resultaatbestemming • advies onderzoek naar rechtsvorm, governance en de samenwerking tussen de gemeente en de Stichting Sociale Dorpsteams en het vervolg • begroting • corona • AVG & Informatieveiligheid • • bedrijfsvoering samenwerking Daarnaast voerden de collegeleden Gerrit Boonzaaijer en Hans Waaldijk vanuit hun toezichthoudende rol regelmatig overleg met de bestuurder over de voortgang van de resultaten en traden zij op als sparringpartner. In 2019 heeft Bureau Berenschot onderzoek uitgevoerd naar de inrichting van de governance en de samenwerking tussen de gemeente en de stichting. De gemeente heeft conform het advies besloten de rechtsvorm te handhaven, en afwijkend van het advies om geen onafhankelijke Raad van Toezicht in te stellen. Er vindt wel toezicht plaats door het college van B&W. 8
Medezeggenschap De samenstelling van de OR is gewijzigd. Voorzitter S. Scharrenburg heeft medio 2020 de taken neergelegd. Eind juli zijn twee nieuwe leden toegetreden. De samenstelling van de OR is sindsdien als volgt: B. Ej-jaouani (voorzitter), K. Dekker (secretaris), J. van Gent, A. de Bruin, S. Hilckmann en A. Ezanagui. De Wet op de Ondernemingsraden (WOR) stelt de Ondernemingsraad verplicht om een jaarverslag te maken. In dat eigen jaarverslag legt de OR verantwoording af over hoe zij de medezeggenschap vorm en inhoud heeft gegeven en geeft zij een overzicht van de werkzaamheden in 2020. In 2020 heeft de OR onder andere ingestemd met het door de stichting gemaakte Beleid Informatiebeveiliging & Privacy en was de OR betrokken bij de selectie van de teamleiders. Verder zijn vragen gesteld over diverse stukken (zoals de uitkomst van het onderzoek door Berenschot) en liet de OR zich voorlichten over diverse (verbeter-)plannen waaronder het koersplan van de stichting. 9
3. UITVOERING KERNTAKEN EN AANVULLENDE OPDRACHTEN Dit hoofdstuk beschrijft hoe de Stichting Sociale Dorpsteams in 2020 heeft gewerkt aan haar kerntaken en aanvullende opdrachten. Als basis voor de uitvoering van het werk golden de dienstverleningsovereenkomst en het addendum 2019. De stichting werkt vanuit drie breed samengestelde dorpsteams die functioneren als een integraal team. BELANGRIJKE ONTWIKKELINGEN Invloed van corona Snel na het ontstaan van de coronapandemie is een multidisciplinair coronateam samengesteld. Dit team overlegt wanneer dat nodig is en zet zich in om medewerkers te ondersteunen en de organisatie goed te laten draaien, zodat het werk voor de inwoners gedaan kan worden. Corona zorgde in meerdere opzichten voor een verandering in onze werkwijze. Het volledig digitaal werken was nieuw voor onze organisatie. Dit was echter binnen een week na de lockdown geregeld. We pasten ons snel aan en leerden ook dat een aantal overleggen prima digitaal kan, waardoor we in de toekomst minder reisbewegingen hoeven te maken. Ook in contacten met de bewoners is ervaren dat beeldbellen soms een alternatief kan zijn. We hebben vanwege corona een risico-inventarisatie gemaakt van kwetsbare inwoners en huishoudens. Hierbij is een inschatting gemaakt van welke inwoners waarschijnlijk extra aandacht nodig hadden en van de veiligheid van (jeugdige) inwoners. Zo is onder meer bij aanbieders gecheckt of de ondersteuning liep, zijn ketenpartners geïnformeerd om te voorkomen dat mensen uit beeld raakten en is bekeken wat er voor cliënten geregeld moest worden. We hebben ons ingezet om noodopvang voor kinderen mogelijk te maken. Ook zijn lijsten gemaakt van plekken waar mensen hulp konden vinden in het informele circuit. Voor deze en andere werkzaamheden zijn extra kosten gemaakt door de inhuur van extra personeel, wijziging van de opdracht van tijdelijk personeel en uitbreiding uren eigen personeel (zie hoofdstuk 5). Enkele geplande opdrachten zijn door corona niet uitgevoerd. In dit hoofdstuk wordt verder per taak of opdracht, daar waar nodig, expliciet gemaakt wat de invloed van corona is geweest. Ook in 2021 gaan we het effect van corona merken. We zetten ons actief in om contact te houden met iedereen die dat wil of nodig heeft. 10
Andere ontwikkelingen Maatschappelijke tendensen met invloed zijn onder meer de druk op de woningmarkt en het gegeven dat mensen langer thuis blijven wonen en daar zorg nodig hebben. Het aantal aanvragen van inwoners voor een Wmo-voorziening is toegenomen. Deze stijging werd al ingezet in 2019 na de invoering van het Wmoabonnementstarief (een inkomensonafhankelijke eigen bijdrage van 19 euro per maand). Verder hadden we ook in 2020 te maken met opstoppingen bij zorgaanbieders, zoals de jeugdspecialismen binnen de GGZ. Daarnaast verandert de rol van wijkteams binnen het onderwerp huiselijk geweld. We zitten nu meer in de uitvoering wat betreft de monitoring van onveiligheid binnen gezinnen en in procesregie. Dat vraagt om het versterken van de expertise bij de consulenten die dit moeten doen. De verwachting is dat de omvang van dit werk verder toe zal nemen waardoor meer capaciteit nodig is. Nieuwe aanvullende opdrachten Enkele ontwikkelingen binnen het sociaal domein waren aanleiding voor nieuwe aanvullende opdrachten die in dit jaarverslag worden beschreven: 1. Vroeg in actie: vroegsignalering van schuldenproblematiek. 2. Pilot living lab: het -letterlijk- in beweging krijgen van inwoners tussen 40 en 65 jaar oud. 3. Pilot thuiszitters: thuiszittende leerlingen weer terug in de schoolbanken. 4. Extra inzet op regie van dure zorgvormen. 11
WELZIJN EN PREVENTIE Sociaal makelen Sociaal makelaars dragen bij aan de zelfredzaamheid en participatie van inwoners. Ze creëren en realiseren ontmoetingsmogelijkheden en activiteiten die zelfredzaamheid bevorderen en sociale netwerken versterken. Verbinden is de rode draad: van inwoners onderling, van inwoners met organisaties, en organisaties met elkaar. In onze gemeente werken drie sociaal makelaars in de zeven verschillende dorpskernen. In 2020 is gewerkt aan het aanscherpen van hun taken en prioritering. De basis is het ondersteunen van inwonersinitiatieven en het versterken van sociale relaties. Zo worden formele en informele zorg verbonden en verbetert de ondersteuning van mantelzorgers. De sociaal makelaars verdelen hun werk over drie pijlers, waarbij mantelzorg feitelijk in alle drie is vertegenwoordigd: het ondersteunen van bewonersinitiatieven; het verbinden van formele met informele zorg en (expliciete ondersteuning van) mantelzorg. In 2020 brachten de sociaal makelaars tevens vraag en aanbod bij elkaar rondom vrijwilligerswerk. Het resultaat bestond uit activiteiten als koffieochtenden, eetinitiatieven, klussendiensten, in coronatijd vraag en aanbod bij elkaar brengen en een denktank ondersteunen. In de ondersteuning van mantelzorgers is te denken aan ontmoetingsgroepen voor ouders van kinderen met autisme, partners van parkinsonpatiënten, en kinderen en partners van dementerende ouderen. Voorbeelden van het bij elkaar brengen van formele en informele zorg zijn bezoekdiensten 75+, maatjesprojecten en Tafeltje Dekje. De invloed van corona op de sociaal makelaars De sociaal makelaars hebben lokaal ondersteunde initiatieven in kaart gebracht, bijgehouden en bij inwoners en lokale actoren bekend gemaakt. Naast gemeenschapszin is er echter ook toenemende eenzaamheid onder verschillende doelgroepen. De sociaal makelaars proberen hierop te handelen en willen de bijeenkomsten met contactgroepen oppakken zodra de coronamaatregelen dit toelaten. Molly Dost teamleider Sociale Dorpsteams Maarn, Doorn en Maarsbergen Transformatie betekent: prettig en gelijkwaardig contact 12
“In augustus vorig jaar ben ik begonnen als teamleider van het sociale dorpsteam Maarn, Doorn en Maarsbergen, dus ik zit er nog maar kort. Starten in coronatijd was bijzonder. Onze consulenten zijn, binnen de coronaregels, nog veel op huisbezoek geweest. Je proeft beter wat nodig is als je bij iemand thuis bent en dat is belangrijk. Digitaal contact heeft beperkingen, ook voor collega’s onderling. Er is bijvoorbeeld minder informele uitwisseling. Ik wil graag de verbinding versterken tussen de werkvelden welzijn en toegang naar vormen van ondersteuning. Mensen kunnen immers veel voor elkaar betekenen en vinden het ook prettig als er naar elkaar wordt omgekeken. ‘Doe jij dit voor mij, dan doe ik dat voor jou’; dat is een gelijkwaardig contact en leidt tot een fijnere samenleving. Daarom zet ik me graag in om samen met het team de transformatie in het sociaal domein vorm te geven.” 13
14
Jongerenwerk Naast de diverse activiteiten zijn er in Driebergen, Doorn, Leersum en Amerongen meer dan 20 inloopmomenten in de week. Hier kunnen jongeren bij elkaar komen in een pedagogische en veilige omgeving. Gemiddeld komen er ruim 15 jongeren op af. In 2020 is ervoor gekozen om het jongerenwerk in Maarn niet meer op locatie te doen wegens onvoldoende animo. Het jongerenwerk (JOW) blijft actief in contact met de doelgroep en samenwerkingspartners via onderwijs, sportverenigingen en activiteiten. Het gaat in deze gewijzigde vorm door. In 2021 wordt de ‘pilot jongerencoach’ uitgevoerd. Die coach richt zich op de individuele ontwikkeling (bijvoorbeeld door coaching) van de jongere. Dit gebeurt buiten het reguliere groepswerk. Hiermee onderscheidt de jongerencoach zich van geïndiceerde hulpverlening. De invloed van corona op het jongerenwerk De dagelijkse structuur viel voor veel jongeren grotendeels weg, dus ook hun contact of bezoek aan het jongerencentrum. Wegens de beperkingen rondom corona heeft het JOW in 2020 invulling gekregen door ambulant werk, inlopen, aangepaste activiteiten (sport, een huiswerkplek) en online (zoals een bingo deels online en deels op locatie). Deze activiteiten zijn Heuvelrugbreed georganiseerd. Doel is jongeren activeren en laten meedoen, en jongerenwerkers de mogelijkheid bieden om vroegtijdig te signaleren en zo vroeg, snel en licht mogelijk te interveniëren bij risicovol gedrag. Wekelijks worden hiermee 150 tot 200 jongeren bereikt. De jongerenwerkers hebben in 2020 ook een laptopproject opgezet. Inwoners stelden enkele tientallen oudere laptops beschikbaar aan jonge vrijwilligers die ze weer gebruiksklaar maakten. Via basisscholen is geïnventariseerd in welke gezinnen het niet helemaal lukte online lessen te volgen, en zijn de laptops uitgereikt. Ondanks alle uitdagingen bleef de doelgroep in zicht. De acties sloten aan op signalen als sociaal isolement, middelengebruik en toename van depressieve klachten. 15
Maatschappelijke stages (MAS) De stichting verzorgt de maatschappelijke stages (MAS) voor drie middelbare scholen. Leerlingen ervaren hierdoor het belang van vrijwilligerswerk voor de maatschappij en leren verantwoordelijkheid dragen voor andermans welbevinden. Organisaties in onze gemeente waarderen hun inzet, blijkt ook uit een breed aanbod van non-profit-stageplaatsen. In 2020 is gestart met het digitaliseren van de inschrijvingen en de evaluatie van de leerlingen. Ook hebben we met betrokkenen gewerkt aan een betere inbedding van de werkwijze met en in de scholen. Bij de introductie van de maatschappelijke stages kregen leerlingen (onder begeleiding) een grotere eigen verantwoordelijkheid dan voorheen doordat zij zelf actief stages moesten zoeken. In 2020 hebben we geïnvesteerd in ons netwerk van organisaties zodat de leerlingen hierin een bredere keuze hadden. Door een betere match tussen leerling en organisatie vergroten we de kans dat jongeren verbonden blijven aan deze organisaties, ook na hun stage. In totaal deden 137 verschillende organisaties en/of afdelingen mee. De invloed van corona op maatschappelijke stages Door corona zijn de maatschappelijke stages Vakcollege Maarsbergen en MAVO Doorn niet doorgegaan. Bij het Revius Doorn kon de maatschappelijke stage met aanpassingen wel doorgaan. In principe zouden 457 leerlingen in 2020 een maatschappelijke stage hebben gevolgd. Dat waren er nu 281. Telefonische bereikbaarheid De ‘front office’ was de plek die het hele jaar door open en bereikbaar was. Per e-mail, contactformulier en op maandag tot en met vrijdag ook telefonisch van 9:00 tot 13:00 uur. In 2019 zorgde de pilot telefoondienst dat consulenten meer ruimte kregen voor casuïstiek. Deze nieuwe opzet wilden we in 2020 doorontwikkelen, maar dat is door corona niet gebeurd. Twee collega’s vertellen over de invloed van corona op hun werk in 2020. Ellis van den Elskamp en Liesbeth Overeem Front officemedewerkers 16
TOEGANGSTAKEN De toegangstaken gaan over de toegang tot allerlei vormen van maatschappelijke ondersteuning. Alle inwoners van de Utrechtse Heuvelrug kunnen bij de Sociale Dorpsteams terecht voor informatie, advies en hulpvragen. Bijvoorbeeld op het gebied van welzijn, vervoersvoorzieningen, wonen, geldzaken, participatie en jeugdhulp. De consulenten werken vanuit professionele onafhankelijkheid en hebben een goede combinatie van generalistische en specialistische kennis. Bij een hulpvraag van een inwoner wordt een integrale afweging gemaakt. Er wordt gekeken naar meerdere leefdomeinen (werk, inkomen, onderdak, sociale aspecten) en naar wat prioriteit heeft. We ondersteunen de inwoner in de eigen regie en bekijken samen wat hij of zij kan, zelf of met hulp van het sociale netwerk. Wanneer dat nodig is, worden passende vormen van ondersteuning en zorg gezocht in het formele netwerk. Maatwerk en integraliteit staan daarbij voorop. Website De website Samen op de Heuvelrug (www.samenopdeheuvelrug.nl) vervult een belangrijke rol in de informatievoorziening. Inwoners kunnen hier informatie vinden over tal van zaken, variërend van mantelzorgondersteuning en vervoer tot urgentieverklaringen, financiële tegemoetkoming en jeugdhulp. Hierdoor weten inwoners sneller welke mogelijkheden er zijn en waar ze eventueel terecht kunnen. De site is vooral bedoeld als informatiekanaal en niet om een aanvraag te doen of iets af te handelen. “Tijdens de lockdowns waren de inloopspreekuren gesloten en kwamen er alleen telefonische en digitale aanmeldingen binnen. Met name na de persconferenties werden minder vragen gesteld over vervoer en huishoudelijke hulp. Mogelijk wilden sommige mensen vanwege corona geen ‘vreemden’ over de vloer, en konden er daarnaast minder uitstapjes worden gemaakt. We kregen ook een ander type vragen. Het ging vaker over spanningen thuis. Er waren meer verzoeken om huisvesting. De druk op gezinnen is duidelijk groter. Er was ook meer financiële nood en de vragen waren vaker complex. En de eenzaamheid neemt toe, met name onder ouderen. We konden mensen dan doorverwijzen naar vrijwilligersorganisaties als Maatje of Handjehelpen. Maar soms wilden mensen ook gewoon graag bij ons hun verhaal kwijt.” 17
Inloopspreekuren en grip op geld Inwoners van de Utrechtse Heuvelrug kunnen tijdens inloopspreekuren en Grip op Geld van de Sociale Dorpsteams terecht voor informatie of hulpvragen op het gebied van jeugdhulp, welzijn, wonen, ouderenzorg en financiën. Bij Grip op Geld krijgen inwoners op een laagdrempelige manier budgetadvies, hulp bij moeilijke brieven met een financieel karakter, het invullen van formulieren en vragen over financiën, schulden en afbetalingen. Ook kijken we samen of de inwoner in aanmerking komt voor andere voorzieningen. De inloop Grip op Geld is er voor iedereen. Ook als inwoners een betaalde baan hebben of zzp’er zijn, kunnen zij hier terecht voor hulp en advies. Grip op Geld en de inloopspreekuren zijn per kern wekelijks als volgt georganiseerd: • Driebergen heeft een inloop Grip op Geld en een regulier inloopspreekuur waar mensen terecht kunnen met hulpvragen op het gebied van jeugdhulp, welzijn, ouderenzorg. In Driebergen kwamen tijdens het inloopspreekuur gemiddeld drie inwoners en bij Grip op Geld twee. • Doorn heeft een gecombineerde inloop; inwoners kunnen hier met al hun vragen terecht. Daar kwamen gemiddeld vier inwoners op af. • In zowel Doorn als Driebergen is Grip op Geld een samenwerking van Schuldhulpverlening en de formulierenbrigade van de Regionale Sociale Dienst, Humanitas Thuisadministratie, Schuldhulpmaatje, Sociaal Raadslieden en Stichting Sociale Dorpsteams Utrechtse Heuvelrug. • Amerongen is in 2020, na een toename van financiële vragen, opnieuw gestart met Grip op Geld. • Ook Amerongen heeft een gecombineerde inloop, hier in samenwerking met een allround vrijwilliger van Humanitas. In Amerongen komen gemiddeld drie mensen naar de inloop. We zien dat inwoners diverse vragen op verschillende leefgebieden hebben. Ook zijn er ‘vaste’ bezoekers met enkelvoudige vragen, zoals hulp bij het invullen van formulieren en uitleg van brieven die zij niet begrijpen. De invloed van corona op inloopspreekuren en grip op geld Door corona waren een groot deel van 2020 geen fysieke spreekuren mogelijk en konden vragen alleen telefonisch en per mail worden afgehandeld. We hebben ingezet op de continuïteit van onze dienstverlening en hierin de adviezen van het RIVM gevolgd. Toen de inlopen dicht waren, zijn inwoners zo goed mogelijk geholpen via de telefoondienst en het contactformulier. Toch ligt de drempel voor contact op deze manier hoger. We merken dat inwoners geen contact meer zochten voor zaken als het verduidelijken van een brief. In 2021 verwachten we door de coronacrisis een toename van inwoners met een veranderde financiële positie, en daarmee een toename van financiële vragen. 18
Woonurgenties Inwoners kunnen woonproblemen krijgen door een scheiding, financiële problemen, medische problemen enz. Er komen weinig sociale huurwoningen vrij, terwijl de vraag groot is. Veel mensen willen voorrang aanvragen. Ook in 2020 hebben de consulenten vele kans-adviesgesprekken met cliënten gevoerd en ze de weg gewezen. Urgentie wordt zelden afgegeven omdat hiervoor strenge voorwaarden gelden. Aanvragers zijn teleurgesteld wanneer ze niet in aanmerking komen. De uitleg en betrokkenheid van de consulenten zorgen ervoor, dat met een deel van de aanvragers contact blijft en op andere gebieden ondersteuning geboden kan worden. Deze inzet op een goede dienstverleningsrelatie slaagt helaas niet altijd. TOEGANG TOT WMO EN JEUGDHULP Wanneer een (ondersteunings-)vraag niet telefonisch afgehandeld kan worden, bekijken we door triage welke consulent deze vraag het beste kan oppakken. We maken een eerste inschatting van de aard en ernst van de problematiek en welke expertise nodig is. De consulent gaat op huisbezoek voor vraagverheldering; het zogenoemde keukentafelgesprek. In 2020 ging dit wegens corona meer op afstand. Samen met inwoners -ondersteund door hun eigen omgeving– kijken we wat nodig is. Wat kunnen inwoners zelf, welke informele zorg helpt, welke professionele ondersteuning is aanvullend nodig? Het vertrekpunt is altijd gelijkwaardigheid en de regie ligt bij de inwoners. Met inwoners en betrokken partijen maken we op maat een plan met doelen. Zo nodig volgt er een advies voor een beschikking voor professionele hulp. In dat geval organiseert de consulent de inzet van een zorgaanbieder en volgt de resultaten. In andere gevallen is coördinatie van zorg of een langer traject noodzakelijk. Uit de gegevens van de gemeente blijkt dat het aantal cliënten, zowel bij Wmo als Jeugdwet, de afgelopen jaren een stijgende lijn vertoont. We zien in 2020 een stijging in het aantal aanvragen, maar ook van het aantal bestaande cliënten die wij volgen en die ons met regelmaat vragen stellen. Het aantal unieke cliënten met een of meer voorziening(en) is bij Wmo licht gestegen. Het aantal unieke cliënten met een of meer jeugdhulpvoorziening(en) is licht gedaald. Een deel van de jeugdhulpvragen is afgevangen door de POH (praktijkondersteuner huisartsenzorg) Jeugd en medewerkers die basishulp boden. Mogelijk is hier ook invloed van corona. Ten aanzien van het aantal cliënten in de Jeugdwet plaatsen we de kanttekening dat wij een groot deel van deze cliënten niet (bij aanvang) kennen of begeleiden, omdat de verwijzing via andere kanalen verloopt, zoals de huisarts. Door de pilot POH Jeugd is hier al wel enige verandering in. Over de hele linie zien we een toename in de ernst van de casuïstiek. 19
Toelichting: aantal unieke cliënten Wmo, met een of meerdere voorziening(en) Bron: gemeentelijke beleidsafdeling Utrechtse Heuvelrug. Toelichting: aantal unieke cliënten jeugdhulp met een of meerdere individuele voorzieningen Bron: gemeentelijke beleidsafdeling Utrechtse Heuvelrug 20
WMO Wonen Hulpvragen variëren van een-dak-boven-het-hoofd via een goed bereikbare verdieping tot een schoon huis. Zo lang mogelijk veilig en verantwoord in eigen huis oud kunnen worden, is ook in 2020 het doel geweest. Daarbij werd onze hulp ingeroepen bij de aanvraag van een woningaanpassing of hulpmiddelen om het wonen zo veilig en verantwoord mogelijk te houden. Samen met de inwoner, een ergotherapeut, collega’s, een leverancier en in sommige gevallen ook een (bouwkundig) adviseur werd de wens besproken en met alternatieven gewogen. De invloed van corona op wonen Aanbieders van maatwerkvoorzieningen liepen tegen achterstanden aan omdat huisbezoeken en leveringen aan huis vertraging opliepen. Daarbij bleken aannemers zo druk dat ze geen offertes konden uitbrengen. Helaas kon de inwoner soms niet anders dan tijdelijk een bed in de woonkamer plaatsen. Hulp in het huishouden Er was in 2020 een groot gebrek aan huishoudelijke hulpen, terwijl de aanvragen stegen. Dat zorgde soms voor morele dilemma’s in de weging van ‘eigen kracht’. Naast nieuwe aanvragen waren er verlengingsvragen van inwoners die in 2015 voor 5 jaar een beschikking ontvingen. Deze verlengingen zijn in goed overleg met betrokkenen doorgevoerd. Mobiliteit en vervoer Tijdens een aantal huisbezoeken en telefonische hulpvragen over vervoersproblemen bleken veel inwoners niet op de hoogte van vervoersoplossingen waarvoor geen beschikking nodig is. Wij hebben hen schriftelijk geïnformeerd over de verschillende vrijwillige vervoersinitiatieven, de Belbus en de mogelijkheid om ook zonder korting gebruik te maken van de Regiotaxi. De samenwerking van de stichting met ergotherapeuten bleek ook nuttig voor mensen die een aanvraag doen voor scootmobiel, duo- of driewielfiets. Wij kijken mee of het gebruik ervan een kwestie is van wennen, of dat het niet zo verantwoord meer is om deel te nemen aan het verkeer. Voorbereiding uitvoering taken Wet verplichte ggz Sinds 1 januari 2020 is de Wet verplichte ggz (Wvggz) van kracht. Alle inwoners kunnen bij de dorpsteams hun zorgen en overlast melden. Die voeren triage uit en kijken wat met de melding gedaan kan worden. Voorwaarde is dat de cliënt over de melding is geïnformeerd. De eerste helft van 2020 was een overgangsperiode. Sinds medio 2020 zijn de dorpsteams ingericht om dit op te pakken. Elf consulenten hebben hiervoor een training gekregen. Sindsdien zijn enkele meldingen gedaan en afgehandeld. Overigens kunnen ook lichtere zorgen worden gemeld. 21
JEUGDHULP De Stichting Sociale Dorpsteams zet jeugdhulp in voor het welzijn van jongeren. Een veilige leefomgeving waarin jongeren zich goed kunnen ontwikkelen is belangrijk. Door in te zetten op preventie willen we voorkomen dat jongeren onnodig in complexe situaties belanden en specialistische zorg nodig hebben. Schoolconsulenten In 2020 is er verder geïnvesteerd in de samenwerking met scholen. Juist tijdens corona is deze samenwerking versterkt en is er meer contact geweest om de kwetsbare kinderen in beeld te houden. Alle reguliere basisscholen hebben een eigen schoolconsulent. Jeugdhulp voor kinderen in het azc In het azc geven we invulling aan het uitvoeren van de jeugdwet door hulpvragen bij gezinnen op te halen. Door er tijdig bij te zijn, willen we voorkomen dat problemen verergeren en de veiligheid en ontwikkeling van een kind in gevaar komen. In 2020 hebben twee consulenten zo’n 35 nieuwe cliënten bereikt. Daarnaast bleven we betrokken bij cliënten uit 2019 die dat nodig hadden. Soms was een aantal gesprekken voldoende. In andere gevallen is gekeken naar het inzetten van hulpverlening zoals beeldende therapie en ambulante begeleiding. In veel gezinnen die zijn bereikt, bestaat nu een gezonde opvoedsituatie. In 2020 viel op dat de sociale dorpsteams steeds bekender zijn bij de partijen in het azc. Daardoor waren we sneller en beter in beeld bij gezinnen met een hulpvraag. Door de wachttijden bij de IND en de geringe door- en uitstroom verwachten we langer betrokken te blijven bij gezinnen. Tegelijkertijd blijven ook in 2021 mensen instromen, waardoor er kans is op nieuwe aanmeldingen. De invloed van corona op hulp in het azc Inwoners waren terughoudend in het ontvangen van hulpverleners. Daardoor moesten hulpverleners creatief zijn door bijvoorbeeld buiten af te spreken. Ook waren er gesprekken op een kantoor in het azc, in een goed te ventileren ruimte. Tijdig en passende (jeugd)hulp Soms lukt het niet om (tijdig) de juiste vorm van jeugdhulp te vinden. Consulenten van het dorpsteam kunnen voor deze jeugdigen het regionaal doorbraakteam betrekken. In 2020 is het regionaal doorbraakteam 14 keer gevraagd mee te denken in een casus. De wijze waarop was verschillend. Soms volstond eenop-eenoverleg. Andere keren werd een ‘op maat team’ samengesteld en werd gezocht naar andere mogelijkheden, innovatief en soms ook buiten de kaders van de reguliere jeugdhulpverlening. Hierbij is meermaals samengewerkt met de doorbraaktafel onderwijs. Bij kinderen en gezinnen met zeer complexe problemen kan sinds medio 2020 ook het expertiseteam van Yeph betrokken worden. Dit is bij 2 casussen gedaan. Yeph helpt bij vroegtijdige gezinsgerichte ondersteuning en het voorkomen van uithuisplaatsing. Het idee is dat zorg op- en afgeschaald kan worden op één plek en dat het kind of de jongere dezelfde hulpverlener behoudt. Meestal lukt het om op maat tot oplossingen te komen. 22
AANVULLENDE OPDRACHTEN 2020 Hieronder een overzicht van de uitvoering van aanvullende opdrachten die de Stichting Sociale Dorpsteams voor 2020 heeft gekregen van de gemeente. Vroeg in Actie Per 1 januari 2021 is de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening ingegaan. Deze wet regelt onder meer dat gemeenten ondersteuning bieden aan inwoners met een betaalachterstand op bijvoorbeeld huur of energie, via vroegsignalering door schuldeisers. Deze taak is belegd bij de RSDH (Regionale Sociale Dienst Kromme Rijn Heuvelrug). De gemeente heeft de dorpsteams gevraagd mee te doen aan de pilot ‘Vroeg in Actie’ om ervaring op te doen in het bieden van die ondersteuning. In de tweede helft van 2020 heeft een team van schulddienstverleners en dorpsconsulenten mensen met een betaalachterstand aan huis bezocht. De hulp bestond uit advies, verwijzing naar bijvoorbeeld Schuldhulpmaatje of Humanitas, ondersteuning door het dorpsteam of ‘formele’ schulddienstverlening door de RSDH. Uitgangspunt was: zoveel mogelijk eigen verantwoordelijkheid en anders zo licht mogelijke ondersteuning. De helft van de bezoeken leidde tot betaling of een betalingsregeling. Positieve bijeffecten zijn dat het bereik van de dorpsteams wordt vergroot (omdat ook andere hulpvragen in beeld komen bij de huisbezoeken) en de samenwerking (met woningcorporaties, RSDH, SchuldHulpMaatje, Humanitas) wordt versterkt. Na een evaluatie volgt een beslissing over eventuele structurele betrokkenheid van de dorpsteams bij de uitvoering van deze schuldpreventie. De invloed van corona op vroegsignalering Toen de huisbezoeken in december vanwege de lockdown vervangen werden door een telefonische benadering, nam het effect van de contacten drastisch af. 23
Pilot Living Lab Living Lab is een samenwerkingsproject van de gemeente en hogeschool Utrecht waarin we participeren samen met de buurtsportcoaches. In deze proeftuin is op een interactieve wijze (met inwoners en professionals) gekeken naar kansen om inwoners tussen de 40-65 jaar (meer) te laten bewegen. Door corona kreeg dit vorm in twee online meetings, waar in totaal zo’n twintig mensen aan meededen. Met het ontstane netwerk van inwoners en welzijn- en zorgprofessionals hebben we de beweegbehoefte verkend. Daarnaast is de samenwerking tussen sociale dorpsteams en de buurtsportcoaches versterkt. Naar aanleiding van de bijeenkomsten zijn vijf persona’s ontwikkeld die sport elk op een andere manier beleven. Drie hiervan worden in 2021 verder uitgewerkt, met name op hun motivatie om te gaan/blijven sporten. Pilot Thuiszitters Deze verbeterpilot is uitgevoerd samen met 8 netwerkpartners die in de Utrechtse Heuvelrug opereren. Doelen waren: goede samenwerking tussen scholen en zorg, het signaleren en aanpakken van verzuim, en elkaar goed weten te vinden. Hiervoor waren 8 sessies van 4 uur ingepland, die wegens corona online zijn voortgezet. De verbeterpunten die uit de pilot naar voren kwamen, zijn: bewustwording van verzuim, het monitoren ervan in het registratiesysteem en verzuim door het schooljaar heen agenderen. Deze uitkomsten zijn gepresenteerd aan de opdrachtgever, die op basis hiervan besluit over een vervolg. Extra inzet op regie van dure zorgvormen We konden diverse huishoudens in complexe en veelal onveilige omstandigheden goed begeleiden en regie voeren, dankzij de incidentele middelen voor extra inzet op regie van dure zorgvormen. Dure en complexe zorgvragen zijn vaak arbeidsintensief en domeinoverstijgend. Zoals wanneer hulp nodig is op verschillende leefgebieden, of zorg die kennis uit verschillende disciplines vraagt en/of bij (veiligheids-)problematiek die vaak al generaties duurt. Dit betekent veel voor de vaardigheden die consulenten moeten hebben en het legt een grote druk op de capaciteit. In 2020 zijn bijna alle medewerkers getraind in specifieke vaardigheden die nodig zijn voor hun rol als coördinator van zorg in dit soort complexe situaties. Regievoering draagt bij aan betere onderlinge samenwerking, omdat dit meer houvast geeft aan ieders taken en verantwoordelijkheden. Het succes is afhankelijk van de manier waarop de coördinator van zorg samenwerkt met het gezin en de betrokkenen, van het leiden van het overleg en het proces, de verdeling van verantwoordelijkheden en taken, en het effectief met elkaar samenwerken. Met de juiste zorgcoördinatie en onderlinge afstemming kunnen we veel bereiken in complexe situaties, ook in de kostenreductie. 24
EERDERE AANVULLENDE OPDRACHTEN Eerdere aanvullende opdrachten die in 2020 doorliepen zijn: basis jeugdhulp, de POH Jeugd en ondersteuning bij (echt)scheidingsproblematiek. Hieronder een update van deze opdrachten. Basis jeugdhulp De inzet van meer basishulp voor jeugdigen en gezinnen is een van de projecten binnen de Taskforce Sociaal Domein van de gemeente. Doel is om de transformatie in het sociale domein te versnellen en meer grip te hebben op de uitgaven. Basishulp in onze gemeente omvat twee pilots: Lichte Opvoedondersteuning en Sociale Vaardigheidstrainingen (SOVA). Het doel is dat minder jeugdigen en gezinnen gebruik hoeven te maken van zwaardere aanvullende, beschikte begeleiding. Beide pilots startten in september 2019 en lopen af in 2021. Ze zijn geëvalueerd en in afwachting van verdere besluitvorming. Lichte Opvoedondersteuning (LOO) Deze pilot wordt uitgevoerd door twee consulenten. Zij komen bij gezinnen waar opvoedvragen spelen en zetten laagdrempelige ondersteuning in, namelijk gesprekken met ouders gedurende een half jaar. In de periode september 2019 tot eind 2020 hebben in totaal 44 jeugdigen opvoedondersteuning gekregen. Eind 2020 was bij 68% van de toen afgeronde trajecten geen doorverwijzing nodig. De nadruk bij opvoedondersteuning ligt op ‘normaliseren’ en op eigen kracht. Opvoedondersteuning vult een lacune in de hulpverlening. In veel gevallen bleek er onderliggende problematiek in gezinnen te zijn, waardoor meer hulp nodig was dan alleen de inzet van LOO. Normaliseren en hulp dichtbij “Ik help bij de hulpvraag; wat willen ouders opgelost zien binnen een half jaar? Samen maken we een plan. Die trajecten duren maximaal een half jaar. Als achtergrond zie ik bijvoorbeeld psychiatrische problemen van ouders. Soms moeten ouders eerst zelf hulp vinden om verder te kunnen met opvoeddoelen. Als ik de eerste hulpverlener ben die in het gezin komt, zie ik dat als eerste en kan ik de weg wijzen." "Verder kennen wij de situatie in het dorp beter dan een zorgaanbieder op afstand. Wij nemen bijvoorbeeld contact op met de coördinator van buurtgezinnen. Daar kan een kind zich ook een dagdeel per week ontwikkelen. En we betrekken Handjehelpen of de VoorleesExpres.” Janette Drent Consulent opvoedondersteuning 25
Sociale Vaardigheidstrainingen (SOVA) Een SOVA-training bestaat uit zes bijeenkomsten waarin kinderen met elkaar sociale situaties oefenen. Zoals omgaan met kritiek, benoemen van gevoelens, wat als je niet mee mag doen enzovoort. Een groep bestaat uit maximaal acht kinderen in de leeftijd van 8 tot 12 jaar. Er zijn vier trainers betrokken. Zij werken in samenspraak met de basisscholen, huisartsen, jongerencentra. Ouders kunnen hun kind aanmelden. In 2020 zijn vier SOVA-trainingen georganiseerd. Dit kleine aantal is het gevolg van corona. Voor het voorjaar van 2021 zijn inmiddels aanmeldingen voor twee trainingen. De invloed van corona op hulp op LOO en SOVA De latere start van de pilots, de toegenomen hulpvraag en corona vertekenen de opbrengsten van de Basishulp over de geëvalueerde periode. Door corona is Lichte Opvoedondersteuning meer via videobellen gegaan en zijn er weinig SOVA-trainingen geweest. Niettemin lijken beide pilots te beantwoorden aan de gestelde doelen: de transformatie in het sociale domein versnellen en meer grip bieden op de uitgaven. POH Jeugd De pilot Praktijkondersteuner Huisartsenzorg Jeugd (POH Jeugd) startte in september 2019. De POH Jeugd versterkt de eerstelijns jeugdzorg vanuit de huisartsenpraktijk en verbindt met de jeugdhulpverlening. Hierdoor krijgen jeugdigen tijdig passende zorg (zoveel mogelijk dicht bij huis), wordt de huisarts ontlast en voorkomen we onnodige dure zorg. Het verwachte resultaat uit de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) van de gemeente was, dat we bij 60% van de hulpvragen een doorverwijzing naar de tweedelijns zorg konden voorkomen. Dit is ruim gehaald. Reacties van huisartsen en cliënten op de POH Jeugd zijn tot dusver positief. In 2021 voeren de POH’s samen met de huisartsen een onderbouwend cliëntervaringsonderzoek uit. De POH Jeugd heeft een omvang van 1,5 fte voor 12 huisartsenpraktijken. Dit blijkt kwetsbaar. Daarbij is er een autonome stijging (dus niet door de inzet van POH Jeugd) van verwijzingen naar de jeugd-GGZ. De POH kan wel een rol spelen in het opvangen van die stijging. De invloed van corona op POH JEUGD Door corona waren de POH’s minder aanwezig in de huisartsenpraktijken. Op die momenten daalde de hulpvraag. 26
Niet meteen doorverwijzen “Je houdt patiënten in beeld en doet als huisarts actiever mee”, vertelt huisarts Roelof Mülder uit Driebergen over zijn samenwerking met de POH Jeugd. “Vroeger verwees je iemand en die zag je dan even niet. En dan kwam er wel of geen verslag. Het is beter om niet meteen door te verwijzen naar de ggz. Je hoeft het dan niet groter te maken dan het is. Het scheelt ook financieel; er gaat minder geld naar de duurdere tweede lijn. Ik ben er blij mee. Het is laagdrempelig en dichtbij. Mensen maken er eerder gebruik van dan wanneer je ze naar de ggz verwijst.” Roelof Mülder Huisarts in Driebergen-Rijsenburg Ondersteuning bij (echt-)scheidingsproblematiek Goede en beschikbare informatie over wat ouders/verzorgers moeten weten en regelen bij een (echt-)scheiding. Dat was een belangrijk doel van deze deelopdracht. Die informatie is in de tweede helft van 2020 gepubliceerd op www.samenopdeheuvelrug.nl. Verder zetten we, na een tussentijdse evaluatie in september 2020, in op deskundigheidsbevordering van consulenten die de inloopspreekuren bemensen, aangevuld met enkele jeugdconsulenten. Zij krijgen de taak hun opgedane kennis beschikbaar te stellen aan álle medewerkers en dit te borgen. Zo zorgen we dat inwoners met hun vragen over (echt-)scheiding goed worden geïnformeerd via de inloopspreekuren. Een apart loket zou drempelverhogend kunnen werken. Ook bekijken we of in de regio voldoende aanbod is van trainingen die ouder en kind leren omgaan met een scheiding. Als dit niet zo is, bekijken we hoe we hiervoor kunnen zorgen. Dit doen we in 2021 en hierover geven we een advies aan de gemeente. De invloed van corona op ondersteuning bij scheidingsproblematiek Door corona heeft het project van halverwege 2020 tot september 2020 stilgelegen. 27
SAMENWERKING Zonder goede samenwerking en de inzet van samenwerkingspartners kunnen we als stichting ons werk niet goed doen. We kijken steeds kritisch naar wat wij anders en beter kunnen doen, en voeren (proces) evaluaties uit om te leren en verbeteren. De dorpsteams werken in overleggen, projecten en spreekuren samen met naar schatting 100 partners in het sociaal domein. Zowel vanuit de basisopdracht als vanuit deelopdrachten. De directeur-bestuurder, teamleiders en teamleden droegen bij aan bijeenkomsten, georganiseerd door de gemeente, ter informatie van de gemeenteraad of voor de evaluatie van de transformatie in het sociaal domein. Primaire partners voor de dorpsteams zijn woningcorporaties, RSD, SAVE, Veilig Thuis, Politie, Onderwijs, GGD, huisartsen, SchuldHulpMaatje, en de verschillende informele partijen en dorpsnetwerken. En uiteraard werken we samen met gecontracteerde zorgpartijen. Ook is de pilot ‘SAVE op locatie’ in de tweede helft van 2020 van start gegaan. Dit houdt dat een vaste medewerker van SAVE gekoppeld is aan de sociale dorpsteams. Hierdoor is er een vast en vertrouwd aanspreekpunt om te raadplegen bij casuïstiek waar onveiligheid speelt. Indien nodig kan de SAVE medewerker in een actieve rol naar de ouder(s) betrokken worden. Door deze aanpak wordt meer gewerkt vanuit een teammodel in plaats van een opschalingsmodel. Consulenten ervaren meer steun in casuïstiek. Door het succes van de pilot is de aanpak omgezet naar een vaste werkwijze. Deze samenwerking draagt positief bij aan het duurzaam herstellen van de veiligheid in gezinnen. Samenwerking vond ook plaats in ‘De stressorenaanpak; een nieuwe uitvoeringspraktijk’; een leertraject dat in 2020 een vervolg kreeg. Doel is om stabiliteit terug te brengen in het leven van extra kwetsbare inwoners. Dat doen we integraal met betrokken professionals op gebied van huisvesting, financiën, psychiatrie, politie en veiligheid en lokale teams. Hiervoor is een goede samenwerking nodig tussen de professionals in een vaak complexe situatie. Een aantal consulenten van de stichting met als expertise de OGGZ (Openbare Geestelijke GezondheidsZorg) doen mee aan het traject. Door het leertraject en intervisies wordt kennis opgedaan en vooral de samenwerking tussen betrokkenen professionals versterkt. 28
De invloed van corona op de stressorenaanpak De eerdergenoemde stressorenaanpak heeft enkele maanden stilgelegen. De geplande (fysieke) leer-werkbijeenkomsten zijn niet doorgegaan. Wel zijn de intervisiebijeenkomsten hervat na de zomervakantie. Het traject zou medio 2021 zijn afgerond, maar is nu verlengd tot en met december 2021. De invloed van corona op samenwerking Ook de welzijnsvragen die corona opleverde, hebben we samen met partners opgepakt. Zoals: • • samenwerking om jeugdigen te voorzien van een laptop zoals beschreven in de paragraaf Jongerenwerk; samenwerking met scholen in het kader van Maatschappelijke Stages, huiswerkklas en risicovol gedrag of uitval; • met verzorgingshuizen rondom het bezoek van jongeren aan ouderen; • • met buurtsportwerk rondom activiteiten voor jong en oud. Verder was er samenwerking met o.a. Humanitas, buurtgezinnen en Handjehelpen om de inwoners van Utrechtse heuvelrug duurzaam te voorzien van stevige informele netwerken, zodat zij niet alleen afhankelijk zijn van geïndiceerde zorg. En er is een samenwerkingsovereenkomst met de partners van het ketennetwerk Dementie om nu en in de toekomst goede en voldoende voorzieningen te realiseren op het brede terrein van wonen, welzijn en zorg. Door corona heeft dit in 2020 geen vervolg gehad. multidisciplinaire samenwerking met politie, gemeente en woningbouwvereniging in de groepsaanpak van overlast; 29
30
O 31 S U M O A C L E I T C A S H L E U E D H R S P T E E S U G T R R E V
4. KWALITEIT Ook in 2020 hebben we verder gewerkt aan kwaliteitsversterking. Hieronder een overzicht van de inzet. Koersplan Onze organisatie is continu in ontwikkeling. Om te voldoen aan de (nieuwe) strategische opgaven is het nodig om mee te veranderen en onze manier van (samen-)werken en de inrichting van de organisatie van tijd tot tijd aan te passen en te verbeteren. Daarom maakten wij een Koersplan, in lijn met de gemeentelijke opdracht aan de Stichting Sociale Dorpsteam. We zetten in op de volgende vier pijlers: • Basis op orde Tot medio 2021 ligt het zwaartepunt op het realiseren van een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering en afspraken met de gemeente (vanuit haar opdrachtgeverschap en vanuit haar toezichthoudende rol) die worden vastgelegd in een overeenkomst. Denk aan afspraken over te leveren prestaties, verantwoording, het proces van bijsturing, rol- en taakverdeling enz. • Realiseren van de transformatieopgave Denk aan inzet op preventie, vroegtijdig signaleren en het creëren en beter benutten van laagdrempelige oplossingen in het voorliggende veld. • Professionele ontwikkeling De stichting wil onder meer investeren in de methodische doorontwikkeling van de toegang en de persoonlijke ontwikkeling voor elke professional. • Samenwerking met de gemeente en andere partners We intensiveren de samenwerking rond specifieke opdrachten en zetten extra in op sterke verbinding met informele ondersteuning. Adviserende rol van de stichting en richting gemeente De Stichting Sociale Dorpsteams heeft een signalerende rol. We bespreken knelpunten en signalen rond aanbieders, hiaten in het aanbod en beleid dat in de uitvoering niet goed werkt. We koppelen terug welke trends en ontwikkelingen we zien. Dit dient als input voor de (kwartaal-)gesprekken met de aanbieders en leidt tot bijstelling of verbetering van beleid. Intervisie In totaal zijn er 8 intervisiegroepen actief binnen de stichting. Aandachtspunten zijn: reflectie, de focus op de professional in de casus en het samen leren van situaties. Nagenoeg alle medewerkers kregen, zoals afgesproken, drie keer individuele werkbegeleiding. Medio 2020 is gestart met het toewerken naar onbegeleide intervisie. Vanaf 2021 zijn alle intervisies onbegeleid waarbij, indien gewenst, op afroep ondersteuning geboden kan worden. 32
Huiselijk geweld en Kindermishandeling Om het aantal slachtoffers van kindermishandeling/huiselijk geweld en ouderenmishandeling te verminderen, werken we met de meldcode huiselijk geweld en aandachtfunctionarissen. Met de scholing van twee collega’s in 2020 zijn er nu weer drie aandachtsfunctionarissen. Hun inzet draagt bij aan het vergroten van het gebruik van de meldcode en aan de kennis van collega’s. In 2020 is de ‘meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling’ onder meer gepresenteerd in alle expertiseteams. Het bewustzijn van medewerkers over hoe zij de meldcode kunnen hanteren is versterkt. Hierbij is afgesproken dat de aandachtfunctionarissen een vaste rol hebben in de duiding van signalen en advisering over de vervolgstappen. Onafhankelijke vertrouwenspersoon hulp en ondersteuning De gemeente Utrechtse Heuvelrug heeft een onafhankelijke functionaris die een inwoner kan helpen wanneer het contact met het sociale dorpsteam of de gemeente niet goed verloopt. Deze houdt spreekuren op locatie en telefonisch, en is via e-mail bereikbaar. In 2020 zijn er 5 meldingen en 2 signalen geweest. De signalen en meldingen zijn opgelost en afgerond na een gesprek met de betrokken consulent of interventie van een MT-lid. Klachten en zorgen direct bij de Dorpsteams In 2020 zijn er 10 klachten binnengekomen, verspreid over de dorpsteams. Het gaat om zes klachten in het kader van de uitvoering van de Jeugdwet en vier over de uitvoering van de Wmo. Bij twee klachten was ook het AKJ (Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg) betrokken ter ondersteuning van de klager. De klachten gingen over bejegening en/of communicatie en/of onvrede over het resultaat van een traject en het (veronderstelde) aandeel van de medewerker van de stichting daarbij. De klachten werden ingediend via het klachtenformulier of via een rechtstreeks bericht aan de teamleider. Conform werkwijze is er contact geweest met de klager(s), wat in nagenoeg alle gevallen heeft geleid tot tevredenheid. Eén klacht is ongegrond verklaard. De invloed van corona op intervisie Na de eerste lockdown waren er tot september geen geplande intervisies. Daarna zijn ze digitaal voortgezet via Teams. Dat kwam deels door corona en deels door organisatorische ontwikkelingen. Door het vele thuiswerken is de behoefte om elkaar te blijven spreken en casuïstiek te delen echter des te groter. 33
5. BEDRIJFSVOERING AANPASSINGEN EN VERBETERINGEN Er is op de diverse onderdelen het nodige gedaan. De stichting heeft in 2017 een vliegende start gemaakt met het uitvoeren van taken op het gebied van welzijn en preventie, toegang tot het sociaal domein en aanvullende opdrachten. De basis voor uitvoering van die taken is een dienstverleningsovereenkomst met de gemeente. De stichting heeft logischerwijs veel kenmerken van een organisatie in de pioniersfase. De organisatie staat voor de uitdaging om nu de stap te maken naar de organisatiefase. Actualisatie Functiehuis In 2020 zijn we gestart met het project Actualisatie Functiehuis. Doelstelling is een actueel en organiek functieprofiel voor elke medewerker medio 2021. Het nieuwe functiehuis geeft gehoor aan de wens van medewerkers om meer duidelijkheid over welke resultaten van hen worden verwacht en draagt bij aan de professionalisering van de organisatie. Een extern bureau helpt bij het opstellen van heldere functiebeschrijvingen en het waarderen. Werkplekken In verband met coronavirus is in 2020 gekeken naar wat nodig was voor een veilige werkplek op de locaties. Met oog op het thuiswerken konden medewerkers middelen lenen. Bijvoorbeeld een bureaustoel of een pcstandaard. Medewerkers waren snel digitaal operationeel. Het scheelt enorm dat we al plaatsonafhankelijk konden werken. Informatiebeveiliging en privacy Er is in 2020 veel bereikt op het gebied informatieveiligheid en privacy. Een analyse leverde een goed beeld op van de status van de informatiebeveiliging en privacy binnen de stichting, en een actielijst voor de korteen langere termijn om beide te verbeteren. De taken van de privacy officer (PO), information security officer (ISO) en ambassadeurs zijn toebedeeld. Veel verbeteracties en de implementatie van de informatie- en privacy beveiligingsmaatregelen zijn voortvarend opgepakt met begeleiding van externe specialisten. De PO adviseert over praktijksituaties en houdt zich bezig met de doorontwikkeling en borging van het privacybeleid. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de privacy officer/juridisch adviseur van de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Privacy ambassadeurs vervullen de signaleringsfunctie tussen werkvloer en privacy officer, en zijn het eerste aanspreekpunt voor privacyvraagstukken. De ISO adviseert over beveiligingsmaatregelen, bewaakt de naleving en houdt zich bezig met verbeteringen op het gebied van informatieveiligheid en de borging van het informatiebeveiligingsbeleid en de bijbehorende procedures. 34
Nieuwe hard- en software Bij de uitrol van de nieuwe hard- en software is een verbeterslag gemaakt, zowel op het gebied van informatiebeveiliging als op het gebied van beheer. De stichting is ‘in control’ over de eigen gegevens. De werkwijze voor het in behandeling nemen van verzoeken door inwoners op gebied van de privacyrechten (zoals inzagerecht in het dossier) is verbeterd. Er zijn activiteiten geweest, waaronder een training, om het bewustzijn met betrekking tot privacy te vergroten bij medewerkers. Privacyrechten In 2020 deden inwoners diverse verzoeken in het kader van hun privacyrechten. Meest voorkomende zijn verzoeken tot inzage of verwijdering van het dossier. De verzoeken zijn getoetst op rechtmatigheid waarna ze zijn afgehandeld.
FINANCIEEL BELEID EN RESULTAAT Overzicht baten en lasten 2020 Deze staat van baten en lasten is ontleend aan de jaarrekening 2020. Deze jaarrekening is voorzien van een beoordelende verklaring van de externe accountant en is door het bestuur op 18 maart 2021 vastgesteld. Realisatie 2020 Baten Baten Overige baten Som der baten Lasten Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelslasten Afschrijvingen Huisvestigingslasten Kantoorlasten Algemene lasten Lasten programma’s Saldo Resultaatbestemming Egalisatiereserve bestemmingsfonds € 3.809.762 104.017 3.913.779 2.840.867 413.001 207.538 91.540 17.379 18.890 88.444 87.921 150.987 3.916.567 -2788 Begroting 2020 € 3.684.000 10.500 3.694.500 2.624.108 443.226 232.166 132.500 - 20.510 71.786 104.040 66.000 3.694.336 164 Realisatie 2019 € 3.471.482 30.238 3.501.720 2.475.177 385.951 200.687 92.629 12.325 9.993 104.817 93.340 48.178 3.423.097 78.623 -2.788 - 164 - -2.788 164 93.912 -15.289 78.623 Over het boekjaar is een positief resultaat behaald. Echter zou door dit resultaat het maximale eigen vermogen, van 5% van de jaarlijkse begrotingsomvang, worden overschreden. Daarom is in de jaarrekening een terugbetaling van € 65.827 opgenomen. Deze terugbetaling aan de gemeente is in mindering gebracht op de baten. Per saldo is het jaar 2020 afgesloten met een negatief resultaat van € - 2.788. 36
Ten opzichte van de begroting zijn in 2020 de baten € 219.279 hoger. De extra baten zijn voornamelijk veroorzaakt door diverse aanvullende opdrachten. Omvangrijke opdrachten waren het project informatieveiligheid en regie op dure zorg, maar er waren ook meerdere kleinere extra opdrachten zoals ‘vroeg in actie’, de pilot thuiszitters en extra inzet voor jongerenwerk in verband met corona. Zoals verwacht heeft het coronavirus ook op de stichting een effect gehad. De realisatie wijkt op diverse onderdelen af van de begroting. Zo zijn de baten voor de deelopdracht SOVA lager uitgevallen omdat de productiviteit niet conform de voorwaarden kon worden gerealiseerd. De stichting had te maken met langdurig ziekteverzuim en krappe arbeidsmarkt. Het werven en inwerken van nieuw personeel en het re-integreren is bemoeilijkt door de richtlijnen van het RIVM. Om de continuïteit van de dienstverlening te kunnen waarborgen, moest meer personeel worden ingehuurd. De stichting heeft voor de meerkosten als gevolg van corona een compensatie gekregen. De overige personeelslasten zijn als gevolg van corona fors lager vooral doordat verschillende cursussen niet door konden gaan en het aantal reisbewegingen daalde. In rapport van Berenschot (‘Samenwerking, governance en rechtsvorm - Gemeente Utrechtse Heuvelrug en Stichting Sociale Dorpsteams’) is ten aanzien van de ondersteunende taken geconstateerd dat de basis op orde moet worden gebracht. In 2020 is in kaart gebracht wat op de korte termijn nodig is. De middelen om dit te realiseren zijn toegekend, de uitgaven vinden plaats in 2021. Begroting 2021 De omvang van de begroting in 2021 is € 3.814.527 Voor 2021 gelden enkele specifieke zaken die effect hebben op de realisatie in 2021. De huidige cao loopt af op 30 juni 2021. Met eventuele loonsverhoging per 1 juli is geen rekening gehouden. De stichting krijgt te maken met noodzakelijke uitgaven als gevolg van het tot stand brengen van een efficiënt en effectief werkende bedrijfsvoering. In 2021 worden de pilots POH Jeugd en Basishulp afgerond. Op basis van de evaluatie wordt door de gemeenteraad besloten of deze opdrachten een definitief karakter krijgen en extra baten worden toegekend. Het coronavirus heeft ook in 2021 effect op de stichting. Door de omstandigheden zal de productiviteit ook in 2021 naar verwachting lager zijn en zullen de kosten doorlopen. Het werven en inwerken van nieuw personeel wordt bemoeilijkt door de richtlijnen van het RIVM, waar wij ons uiteraard aan houden. Ook dit heeft invloed op de realisatie van de opgaven. De baten vanuit de reguliere opdracht staan vast. De baten voor de deelopdrachten kunnen lager uitvallen omdat deze misschien niet allemaal conform de voorwaarden kunnen worden gerealiseerd. 37
JAARVERSLAG 2020 Stichting Sociale Dorpsteams Utrechtse Heuvelrug Website www.samenopdeheuvelrug.nl
1 Online Touch