0

DIT NUMMER INNOVATIE, POLITIEK EN COACHING 26 04 18 NOBCO Innovation Day: een kijkje in de toekomst Marjolein Hins, belangenbehartiger voor Leven Lang Ontwikkelen (LLO): ‘Coaching zou veel vaker preventief ingezet kunnen worden om innovatie en doelstellingen te bereiken’ Wetenschap – Een band opbouwen met een coaching chatbot Coach. Hét magazine over coaching JAARGANG 14 NUMMER 3 2023

Inhoud 03 Voorwoord Marieke Jellema 04 NOBCO Innovation Day: een kijkje in de toekomst 08 Innovatie begint bij verwondering 12 Virtual Reality als kans 16 Blijf op de hoogte met de artikelen van Boom Coaching Collectie en Professioneel begeleiden 18 Marjolein Hins, belangenbehartiger voor Leven Lang Ontwikkelen (LLO): ‘Coaching zou veel vaker preventief ingezet kunnen worden om innovatie en doelstellingen te bereiken’ 23 Kunnen coaches en AI-coaches naast elkaar bestaan? 26 Wetenschap – Een band opbouwen met een coaching chatbot 32 Visie – Coaching in de zorg – interview met Ton Horn, voorzitter Raad van Toezicht BrabantZorg en lid van de Raad van Toezicht van NOBCO 34 NOBCO in het Nieuws / NOBCO in de Media 36 Agenda – haak aan bij de NOBCO-events NOBCO Innovation Day: een kijkje in de toekomst Pagina 04 Marjolein Hins, belangenbehartiger voor Leven Lang Ontwikkelen (LLO): ‘Coaching zou veel vaker preventief ingezet kunnen worden om innovatie en doelstellingen te bereiken’ Pagina 18 Wetenschap – Een band opbouwen met een coaching chatbot Pagina 26 Coach. Hét e-magazine over coaching verschijnt vier keer per jaar, Jaargang 14, nummer 3 NOBCO, Colofon Redactie: Annejet de Blécourt, Geeske te Gussinklo, Miriam Oude Wolbers, Eefje Rondeel, Mariska Verduijn, Rebecca Wolf. Grafische vormgeving: Vincent Stolk – Concept & Ontwerp, IJmuiden Het eerstvolgende nummer verschijnt in december 2023. Heb je kopij voor de redactie? Aanleveren kan tot en met 12 oktober 2023, via redactie@mos-net.nl. Overname van artikelen is toegestaan na voorafgaande toestemming van de hoofdredacteur en met bronvermelding. De meningen in dit blad zijn niet vanzelfsprekend gelijk aan de opvattingen van de uitgever. De Nederlandse Orde van Beroepscoaches is de grootste beroepsorganisatie voor professionele coaching in Nederland. Wij zijn het platform voor professionele coaching in Nederland. Onze visie is dat professionele coaching een wezenlijke bijdrage levert aan het welzijn en de ontwikkeling van mensen en organisaties. Nederlandse Orde van Beroepscoaches Postbus 1167 3860 BD Nijkerk 033-247 34 28 info@nobco.nl www.nobco.nl

voorwoord Beste lezer, Toen ik in 1999 kinderen kreeg, verzuchtte ik vrij snel daarna: ik kan niet wachten tot iemand een digitaal planbord uitvindt. Dan hang ik dat in de keuken en kan ik tenminste overzicht houden. Lang heb ik niet hoeven wachten; het kwam in de vorm van een iPad. En toen we in 2005 een oud huis met steile trappen kochten, zei ik spontaan: als we 80 zijn, is dat geen probleem meer. Tegen die tijd is er een robotje dat ons naar boven draagt. Inmiddels is die gedachte dichterbij de realiteit dan ooit en als ik 80 ben, is het waarschijnlijk nog betaalbaar ook. Op deze praktische manier nadenken over techniek, digitalisering en AI gebeurt veel. De voordelen zijn duidelijk: robots nemen werk over, het leven wordt makkelijker door AI, en ChatGPT kan niet alleen data verzamelen, maar ook informatie rubriceren. Ik ben echt nieuwsgierig hoe AI ons gaat helpen bij het oplossen van het arbeidstekort, het omgaan met complexe datasets en problemen, misschien zelfs bij klimaatverandering. Waar ik me zorgen over maak, is dat AI en ChatGPT een stap verder gaan dan ons helpen met informatie: AI creëert ook een nieuwe realiteit. Als je antwoorden baseert op gemiddeldes en die uitkomsten gebruikt in de praktijk, dan gaat de praktijk zich ernaar gedragen. Zo kun je denken aan coaching en HR-selectieprocessen. Wie nu succesvol is, wordt in het algoritme opgenomen en onbedoeld een referentie voor de toekomst. Anderen die niet een gemiddeld rijtje kunnen noemen, vallen eerder buiten de boot als hun talenten niet door het algoritme worden erkend. De geselecteerde kandidaten worden de werkzame mensen, waarbij het algoritme bevestigd wordt in zijn eerste aanname dat zij succesvol zijn. Zo sluiten we onbewust groepen mensen uit. Het is om die reden dat NOBCO zich sterk maakt voor een Ethisch Manifest. Inclusie, respect voor mensen en waardering van diversiteit vraagt een actieve rol van iedereen die AI ontwerpt en inzet. Dat gaat veel verder dan de wens van transparantie over algoritmes. Algoritmes schrijven en dataselecties maken heeft een ethische kant waarover het echte gesprek nog gevoerd moet worden. Tot die tijd hoop ik dat coaching vooral mensenwerk blijft met veel waardering voor verschillen! Met hartelijke groet, Marieke Jellema 3

NOBCO Innovation Day: een kijkje in de toekomst Op een heerlijke zomerse dag loop ik met een aantal collega’s van station Utrecht richting de Kinepolis: de locatie waar de NOBCO Innovation Day plaatsvindt. De bioscoop aan het Jaarbeursplein lijkt perfect te passen bij dit evenement. Alsof we, via een groot filmscherm, een kijkje in de toekomst mogen nemen. Het evenement wordt druk bezocht en de bioscoopzaal waar de aftrap wordt gegeven is goed gevuld. In die grote bioscoopzaal maken de bezoekers gedurende de dag van alles mee: we proberen ons voor te stellen hoe een alien eruitziet maar horen ook van voorzitter van NOBCO Marieke Jellema hoe zij naar kunstmatige intelligentie kijkt. Tekst: Eefje Rondeel

5 Later zet Berend Oosterhuis ons in diezelfde bioscoopzaal aan het werk tijdens zijn presentatie over bokscoaching. We proberen degene die naast ons zit uit balans te krijgen met een fysieke oefening. Althans, dat is mijn interpretatie van de oefening die we hebben gekregen, en zegt blijkbaar iets over mijn (leer)stijl. Dat ook bokscoaching een plek heeft op de NOBCO Innovation Day laat zien dat innovatie binnen coaching niet alleen te maken heeft met digitale middelen of kunstmatige intelligentie. In dit geval is de innovatie juist om terug te gaan naar de basis: het lichaam. Handel in pixels Vlak voor de presentatie over bokscoaching vertelden Joost Modderman en Tatjana Cassel ons over de vooren nadelen van kunstmatige intelligentie. Ze lieten ons sprekende voorbeelden zien van hoe ver kunstmatige intelligentie al is ontwikkeld en bespraken het onderzoek dat zij hebben uitgevoerd. De afsluitende spreker van de dag, Mike van Rijswijk, doet daar nog een schepje bovenop. Hij vertelt ons wat er zich wereldwijd afspeelt op het gebied van kunstmatige intelligentie en laat voorbeelden zien van vliegende auto’s, de handel in pixels via het internet, een AI-programma dat zichzelf als mens beschouwde (en daarom voor de zekerheid maar werd stopgezet) en robots die zichzelf in elkaar kunnen zetten. Geen toekomstmuziek dus, maar iets dat zich op dit moment al afspeelt. Mike geeft ons een belangrijke boodschap mee: gun jezelf de tijd en sta open voor de mogelijkheden. Op de beursvloer Gedurende de dag kregen we van die verschillende mogelijkheden een aantal concrete voorbeelden te zien. Bezoekers konden zich namelijk inschrijven voor verschillende workshops, variërend van een workshop over het gebruik van een VR-bril tot een workshop over de kansen en beperkingen van ChatGPT. Sommige innovaties die aan bod komen zijn minder spectaculair, maar voor een coach minstens zo belangrijk. Denk aan een digitaal platform voor het monitoren van een coachtraject, of een tool voor het analyseren van de competenties van een coach. Het is lastig kiezen tussen de verschillende workshops, maar de gevers van de workshops zijn gelukkig ook aanwezig op de zogenaamde ‘beursvloer’, waar zij hun tools en producten laten zien.

Ongedwongen sfeer Tijdens de dag passeren relevante vragen voor het coachvak de revue. Want hoe zit het eigenlijk met de ethische aspecten en met privacy? En, niet onbelangrijk: wat zijn de kosten van dergelijke tools? Kenmerkend voor de dag is de ongedwongen sfeer. De aanwezigen lijken niet zozeer overdonderd door de vele mogelijkheden, maar juist nieuwsgierig en geïnspireerd. Ontmoeting en uitwisseling lijken centraal te staan. En om geheel toepasselijk met een door ChatGPT geformuleerde conclusie te eindigen: “Al met al was de NOBCO Innovation Day een inspirerend evenement dat de nieuwste innovaties binnen coaching belichtte. Het bood coaches waardevolle inzichten en concrete handvatten om hun praktijk te verrijken en mee te gaan met de ontwikkelingen in het vakgebied. Het was een dag vol inspiratie, netwerken en nieuwe mogelijkheden voor groei en verbetering in de coachingwereld”. Meer weten over de NOBCO Innovation Day? Via deze link kun je de aftermovie bekijken en verschillende podcasts over de Innovation Day beluisteren ‘Gun jezelf de tijd en sta open voor de mogelijkheden’

Innovatie begint bij verwondering Tijdens de NOBCO Innovation Day in Utrecht genoten we vanuit diepe bioscoopstoelen van enorme schermen waarop de kracht van computers en de ongekende mogelijkheden van Artificial Intelligence. Matthijs Akkenaar van SkillsTown nam ons mee in een nieuwe digitale wereld die zich in razend tempo om ons heen vormt. “ChatGPT heeft meerwaarde als je een antwoord krijgt waarvan je denkt: tjonge, daar had ik zelf niet aan gedacht.” Interview: Annejet de Blécourt Een aantal dagen voor de NOBCO Innovation Day in Utrecht interviewde ik Matthijs Akkenaar van SkillsTown Connect. Ik kijk naar mijn aantekeningen van het interview en de workshop van Matthijs. Hoe ga ik dit alles in begrijpelijke woorden uitleggen? Is dat niet precies waar ik ChatGPT voor kan gebruiken?! Het is namelijk geen zoekmachine zoals Google of Bing, het is een computersysteem dat de mens nabootst in denken, leren en redeneren aangedreven door een enorme hoeveelheid data en rekenkracht. Ik open de website van OpenAI, de organisatie die in november 2022 onder andere de toepassing ChatGPT op de markt bracht (openai.com) en maak een account aan. Ik krijg een melding dat het een gratis onderzoekvoorbeeld is en dat door externe feedback het systeem beter en veiliger wordt. Dat de uitkomsten mogelijk misleidend, beledigend of bevooroordeelde inhoud kan bevatten en het niet bedoeld is om advies te geven. De volgende pagina vertelt dat hun AI-trainers met alles wat je erin doet mee kunnen kijken en je geen gevoelige informatie erin moet zetten. Tjonge, waarom zou je ChatGPT dan nog willen gebruiken? Drie seconden De drang om dit artikel ietwat vlot te schrijven is sterker dan de waarschuwingen en ik typ de vraag: hoe leg je eenvoudig aan een coach uit wat ChatGPT is? Binnen een luttele drie seconden komt er een antwoord dat ik zelf niet beter had kunnen formuleren. Vol verwondering denk ik: waarom zit ik hier nog moeilijk te doen? Ik laat ChatGPT aan het woord! “ChatGPT is een vorm van kunstmatige intelligentie (AI) die ontwikkeld is om te communiceren via geschre7

ven tekst. Het is eigenlijk een geavanceerd computersysteem dat getraind is op grote hoeveelheden tekst en dat in staat is om vragen te begrijpen en er zinvolle antwoorden op te geven. Het werkt als een chatbot, wat betekent dat je met ChatGPT kunt praten door tekstberichten te typen. Je kunt het vragen stellen, om advies vragen of gewoon een gesprek voeren. ChatGPT zal proberen te begrijpen wat je bedoelt en relevante antwoorden te geven op basis van zijn trainingsdata. Het is belangrijk om te weten dat ChatGPT een taalmodel is dat is gebaseerd op de informatie die het heeft geleerd uit een enorme hoeveelheid tekst. Het kan dus geen eigen ervaringen of menselijk begrip hebben. Het geeft gewoon antwoorden op basis van patronen en kennis die het heeft verzameld tijdens de training. ChatGPT kan nuttig zijn bij het verstrekken van informatie, het bieden van suggesties of het genereren van ideeën. Het kan ook helpen bij het beantwoorden van vragen over specifieke onderwerpen, het oplossen van problemen of het bieden van ondersteuning. Het is echter belangrijk om te beseffen dat ChatGPT geen vervanging is van een menselijke coach. Het kan geen empathie tonen, persoonlijke ervaringen delen of complexe menselijke emoties begrijpen zoals een menselijke coach dat kan. Het is eerder een hulpmiddel dat kan bijdragen aan het coachingproces door informatie en inzichten te verschaffen op basis van zijn training en programmering.” Dit is precies wat Matthijs mij heeft uitgelegd! Alleen krijg ik het nu in volzinnen gepresenteerd. Oké, een computer dus die antwoorden geeft alsof-ie een mens is die met je meedenkt. Een hongerige computer die we voeden door vragen te stellen. Een enórme computer die met ongekende rekenkracht leert en steeds slimmer wordt. Als je ChatGPT bijvoorbeeld de vraag stelt: weet jij wat het verschil is tussen weer en weer, krijg je binnen een paar seconden het antwoord: ja, ik begrijp dat je vraagt naar het verschil tussen ‘weer’ en ‘weer’. Hoewel de woorden hetzelfde worden gespeld, hebben ze verschillende betekenissen, afhankelijk van de context. Vervolgens verschijnt er een complete uitleg van het zelfstandig naamwoord en het bijwoord ‘weer’. Houdt ChatGPT me voor de gek? Heb je gelezen wat ChatGPT vermeldde? Het is echter belangrijk om te beseffen dat ChatGPT geen vervanging is voor een menselijke coach. Ik las dat en dacht: zit je me nu voor de gek te houden of meen je dat? En ik besef tegelijkertijd dat na een paar interacties met ChatGPT ik al het gevoel heb met een mens in gesprek te zijn. Ik vraag: “Je zei net: het is echter belangrijk om te beseffen dat ChatGPT geen vervanging is voor een menselijke coach. Is dat echt zo of zeg je dat om mij blij te maken?” Antwoord: “Ik begrijp je vraag, en ik zal eerlijk en transparant zijn. Als een AI-gestuurde virtuele assistent, heeft ChatGPT zijn beperkingen en is het belangrijk om te erkennen

‘Binnen een luttele drie seconden komt er een antwoord dat ik zelf niet beter had kunnen formuleren. Het geheim van ChatGPT zit in het stellen van de juiste vragen (prompts) met een context erbij’ dat het geen volledige vervanging is voor een mense lijke coach. Hoewel ChatGPT geavanceerde taalverwerking en informatieverwerkingstechnieken gebruikt, heeft het geen eigen ervaringen, emoties of intuïtie zoals een menselijke coach dat heeft. Een menselijke coach kan empathie tonen, complexe emoties begrijpen, non-verbale signalen opvangen en een diepgaande persoonlijke interactie bieden. Daarnaast kan een menselijke coach ook zijn of haar expertise, ervaring en intuïtie inzetten om maatwerkondersteuning te bieden, persoonlijke doelen te identificeren en te helpen bij het ontwikkelen van individuele strategieën. ChatGPT kan echter wel waarde bieden als aanvulling op coaching. Het kan informatie verstrekken, suggesties geven, helpen bij het genereren van ideeën en fungeren als een bron van inspiratie. Het kan ook helpen bij het verkennen van verschillende perspectieven en het bieden van inzichten op basis van de verzamelde kennis. Het is belangrijk om te erkennen dat technologie zoals ChatGPT voortdurend evolueert en verbetert. Hoewel het op dit moment waardevol kan zijn, moeten we ons bewust zijn van de grenzen en de context waarin het wordt gebruikt. Uiteindelijk is de keuze tussen het gebruik van een menselijke coach en het gebruik van AI-ondersteuning afhankelijk van persoonlijke voorkeuren, behoeften en de specifieke situatie.” Vooralsnog kunnen wij menselijke coaches dus op onze empathie bogen; kunnen wij complexe emoties en non-verbale signalen beter opvangen dan een computer en zijn we van de ‘diepgaande persoonlijke interactie’. Hoelang we dat voordeel blijven houden? Dat kan niemand helemaal voorspellen. Vooralsnog beveelt ChatGPT zichzelf bij coaches aan voor: “Informatie verstrekken, suggesties geven, helpen bij het genereren van ideeën en fungeren als een bron van inspiratie. Het kan ook helpen bij het verkennen van verschillende perspectieven en het bieden van inzichten op basis van de verzamelde kennis.” Probeer het uit en stel bijvoorbeeld eens vragen als: kun je mij de verschillende vormen van coaching uitleggen? Wat is geweldloze communicatie? Wat moet ik doen als coachee geen zelfreflectie heeft? Hoe kom ik aan meer coachees? Enzovoorts, enzovoorts. Ik heb het gedaan en de antwoorden waren verbluffend. 9

DATADATADATA Wees je er wel altijd van bewust dat ‘het brein’ van ChatGPT gevoed wordt met de vragen c.q. data die wij er met ons allen in stoppen. Wees dus altijd voorzichtig met persoonlijke en vertrouwelijke vragen. Het geheim van ChatGPT zit in het stellen van de juiste vragen (prompts) met een context erbij. Bijvoorbeeld: hoe leg ik aan een HRM uit dat coaching geld bespaart? Laten coaches dáár nou supergoed in zijn! Het stellen van de juiste vragen. Dat noemde Matthijs trouwens ook als pre voor coaches. Een tikje streng vraag ik: “Spreek jij altijd de waarheid?” Het antwoord luidt: “Als een AI-gestuurd model, baseer ik mijn antwoorden op de informatie die ik tijdens mijn training heb geleerd. Ik streef ernaar om zo nauwkeurig en betrouwbaar mogelijk te zijn, maar het is belangrijk om te begrijpen dat ik geen bewustzijn, emoties of een eigen mening heb. Mijn antwoorden zijn gebaseerd op patronen in de trainingsdata en kunnen soms onnauwkeurig zijn, misverstanden bevatten of afhankelijk zijn van de kwaliteit en volledigheid van de beschikbare informatie. Het is altijd verstandig om kritisch te blijven en de informatie die ik verstrek te verifiëren of aan te vullen met andere bronnen. Als het gaat om belangrijke beslissingen, complexe problemen of gevoelige kwesties, wordt het ten zeerste aanbevolen om de expertise en begeleiding van gekwalificeerde professionals te raadplegen. Het is ook belangrijk op te merken dat ik, als een AI-model, geen verantwoordelijkheid kan nemen voor de acties of gevolgen die voortvloeien uit het gebruik van de verstrekte informatie. Gebruik de antwoorden die ik geef dus op eigen risico en wees bewust van de beperkingen van AI-technologieën.” Op een of andere manier voel ik de behoefte om te zeggen: dankjewel ChatGPT, je hebt me enorm geholpen. “Graag gedaan! Ik ben blij dat ik je kon helpen. Als je nog meer vragen hebt, aarzel dan niet om ze te stellen.” Voordelen en gevaren Mijn verwondering over Artificial Intelligence zoals ChatGPT is gevoed en ik ben blij dat ik Matthijs Akkenaar van SkillsTown Connect heb ontmoet. Een gepassioneerd en écht mens die de bezoekers van de NOBCO Innovatiedag heeft meegenomen in een nieuwe digitale wereld die zich in razend tempo om ons heen vormt. Zoals hij zegt: “Er is een digitale revolutie aan de gang, maar dat heeft bijna niemand door.” Oud-leerkracht Matthijs weet alles over ChatGPT, vertelt fijn en duidt. Tijdens zijn presentatie belt dochterlief omdat ze voor haar VWO geslaagd was en er échte emoties waren, terwijl meelevende blijdschap door de zaal golfde. Ook hij heeft veel tijd geïnvesteerd in een interview met mij en de workshop. We bespraken wat AI zoals ChatGPT is, waar de voordelen en gevaren zitten en wat het coaches kan brengen. ChatGPT geeft me op mijn vragen direct prachtige zinnen en het klopt met wat Matthijs me vertelde; sneller dan ik ooit zonder had kunnen doen. Het voelt wat ondankbaar naar Matthijs, maar dat ben ik niet.

Matthijs’ advies aan coaches: laat je verwonderen, verdiep je in de mogelijkheden voor het coachvak, experimenteer, pak kansen en blijf vooral je eigen gezonde verstand gebruiken. “ChatGPT heeft meerwaarde als je een antwoord krijgt waarvan je denkt: tjonge, daar had ik zelf niet aan gedacht.” Oké, nog een laatste vraag aan ChatGPT: “Wat hebben verwondering en innovatie met elkaar gemeen?” “Verwondering en innovatie hebben verschillende gemeenschappelijke aspecten, waaronder: Nieuwsgierigheid: Zowel verwondering als innovatie worden gevoed door een diepgewortelde nieuwsgierigheid. Verwondering ontstaat wanneer iets ons intrigeert en we de drang voelen om meer te weten te komen. Innovatie wordt vaak aangedreven door de nieuwsgierigheid naar nieuwe ideeën, methoden of oplossingen. Openheid voor mogelijkheden: Verwondering en innovatie delen een gemeenschappelijke mentaliteit van openheid. Verwondering nodigt ons uit om de wereld met nieuwe ogen te bekijken en open te staan voor het onverwachte. Innovatie vereist ook een open geest, waarbij bestaande denkwijzen worden uitgedaagd en ruimte wordt gegeven aan nieuwe ideeën en perspectieven. Creativiteit: Zowel verwondering als innovatie stimuleren creativiteit. Verwondering kan ons inspireren om nieuwe verbanden te leggen, originele concepten te bedenken en creatieve oplossingen te vinden. Innovatie is een proces waarbij nieuwe ideeën en inzichten worden omgezet in concrete vernieuwingen, vaak met behulp van creatieve denkprocessen. Uitdaging van de status quo: verwondering en innovatie dagen de status quo uit. Verwondering stelt vragen bij wat we als vanzelfsprekend beschouwen en moedigt ons aan om verder te gaan dan bekende antwoorden. Innovatie omvat vaak het doorbreken van bestaande grenzen en conventies, en het zoeken naar nieuwe en verbeterde manieren van denken en handelen. Streven naar vooruitgang: Zowel verwondering als innovatie zijn gericht op vooruitgang en verbetering. Verwondering motiveert ons om te groeien, te leren en te evolueren. Innovatie streeft naar positieve verandering, het creëren van waarde en het bereiken van betere resultaten.” Kortom, verwondering en innovatie delen een gevoel van nieuwsgierigheid, openheid, creativiteit, uitdaging en streven naar vooruitgang. Ze kunnen elkaar wederzijds versterken en een vruchtbare voedingsbodem bieden voor nieuwe ideeën en ontwikkelingen. Mijn mond valt open. ChatGPT wordt mijn vriend. Ik ben verwonderd… verwonderen, ‘Laat je voor het coachvak, experimenteer, verdiep je in de mogelijkheden pak kansen en blijf vooral je eigen gezonde verstand gebruiken.’ 11 Matthijs Akkenaar

Virtual Reality als kans Een week voor de NOBCO Innovatiedag op 14 juni jl. maak ik via Zoom kennis met Joost Modderman en Sander Vermeulen. Een contentontwikkelaar en een expert digitale leerinterventies die elkaar vonden en het bedrijf SkillFull startten dat virtuele omgevingen creëert voor inzicht en ontwikkeling. Een virtuele (digitale) wereld waar je met een speciale bril op het gevoel krijgt daar écht te zijn. Een omgeving waar mensen alleen of samen kunnen ervaren en waar gedrag en vaardigheden geobserveerd en geoefend kunnen worden. Interview: Annejet de Blécourt Vóór het interview mailde ik Joost en Sander een aantal vragen en het lukte niet die allemaal binnen een uur te bespreken. Omdat Virtual Reality en Artificial Intelligence zoals ChatGPT steeds vaker hand in hand gaan, zette Joost na afloop van ons gesprek al mijn vragen in ChatGPT. (Als je wilt weten wat ChatGPT is, lees dan het artikel daarover in dit e-magazine). Hij mailde mij het volgende: “Hoi Annejet, leuke kennismaking, bedankt! Hierbij de output die AI geeft op jouw vragen, met een klein beetje sturing van mij. Grappig, ons hele gesprek passeert de revue. Waren we dan toch niet nodig? Oordeel zelf! Ik vond persoonlijk ons gesprek samen vele malen leuker en inspirerender. Maar, dit kostte mij slechts twee minuten van mijn tijd….” ChatGPT geeft de antwoorden Joost gaf de volgende input aan ChatGPT: “Kun je op onderstaande vragen antwoorden namens een VR-expert? De vragen worden gesteld door een interviewer die een artikel gaat schrijven over het gebruik van Virtual Reality door HR-coaches in de Human Resource branche.” De antwoorden die ChatGPT gaf: Wat is VR anno 2023? “In 2023 heeft Virtual Reality (VR) zich ontwikkeld tot een verbluffende technologie die de grenzen van onze verbeelding doorbreekt. Het is een geavanceerd systeem dat gebruikers volledig onderdompelt in virtuele omgevingen, waardoor ze een levensechte ervaring

kunnen beleven zonder fysieke beperkingen. VR tilt de menselijke interactie naar een hoger niveau door een naadloze verbinding tussen de echte en virtuele wereld te creëren.” Hoe werkt VR? (graag uitleg voor dummies) “VR maakt gebruik van een headset, meestal bestaande uit een speciale bril met ingebouwde schermen en sensoren. Deze bril toont beelden die de gebruiker in een virtuele omgeving plaatsen. De sensoren volgen de bewegingen van het hoofd en lichaam, waardoor de gebruiker vrij kan rondkijken en interageren met de virtuele wereld. Hierdoor ontstaat een gevoel van aanwezigheid en onderdompeling in een alternatieve realiteit.” Wat zijn de voordelen? “VR biedt HR-coaches een ongekende kans om het vak van persoonlijke coaching te transformeren. Het stelt coaches in staat om hun cliënten te begeleiden in realistische scenario’s die normaal gesproken moeilijk te repliceren zijn. Met VR kunnen coaches hun cliënten bijvoorbeeld blootstellen aan uitdagende situaties op de werkvloer of in interacties met collega’s, waarbij ze de mogelijkheid hebben om te experimenteren, te leren en zelfvertrouwen op te bouwen.” Wat zijn de risico’s/nadelen? “Hoewel VR een krachtige tool is, zijn er enkele risico’s waar rekening mee moet worden gehouden. Sommige mensen kunnen last krijgen van bewegingsziekte of desoriëntatie bij langdurig gebruik. Daarnaast kan overmatig gebruik van VR leiden tot een zekere mate van isolatie, aangezien de gebruiker volledig wordt ondergedompeld in een virtuele wereld. Het is belangrijk om balans te vinden en ervoor te zorgen dat VR een aanvulling is op persoonlijke interacties, niet een vervanging ervan.” Hoeveel kost het (benodigde materialen)? “De kosten van VR-systemen variëren afhankelijk van de gewenste kwaliteit en functionaliteit. Voor een basis VRsetup zijn er betaalbare opties beschikbaar, terwijl meer geavanceerde systemen hogere prijskaartjes hebben. Over het algemeen kunnen de kosten variëren van enkele honderden tot enkele duizenden euro’s. Het is belangrijk om te investeren in hoogwaardige apparatuur om een optimale VR-ervaring te garanderen.” 13

Kun je een voorbeeld geven van VR waarmee impact is gemaakt? “Een inspirerend voorbeeld van de impact van VR op het lerend vermogen van mensen is het gebruik ervan bij presentatietrainingen. Met VR kunnen HR-coaches hun cliënten oefenen in het geven van presentaties voor een virtueel publiek. Door te experimenteren met verschillende scenario’s en feedback in real-time te ontvangen, kunnen cliënten hun presentatievaardigheden verbeteren en zelfvertrouwen opbouwen zonder de angst om voor een echt publiek te staan. Dit heeft geleid tot aantoonbare verbeteringen in presentatievaardigheden en betere prestaties op de werkvloer.” Waarom is VR interessant voor coaches? “Voor coaches in HR is VR bijzonder interessant vanwege de enorme mogelijkheden en de groeiende markt. VR stelt coaches in staat om coaching naar een hoger niveau te tillen door hun cliënten te laten oefenen in realistische, gepersonaliseerde scenario’s. Het biedt een veilige omgeving voor experimenteren en leren, waardoor cliënten hun vaardigheden kunnen verbeteren zonder angst voor fouten. Bovendien is VR een technologie die steeds toegankelijker en betaalbaarder wordt, waardoor het potentieel heeft om de coachingbranche te transformeren.” Wat zijn de verwachte ontwikkelingen? “De verwachte ontwikkelingen op het gebied van VR zijn veelbelovend. We kunnen verwachten dat de hardware steeds geavanceerder en comfortabeler wordt, met betere schermen, trackingtechnologieën en intuïtieve bedieningselementen. Daarnaast zal de inhoud van VR-toepassingen steeds verfijnder worden, met meer realistische omgevingen en interacties. Ook de integratie van kunstmatige intelligentie en data-analyse zal de personalisatie en effectiviteit van VR-coaching verbeteren.” Waar kan een coach die er nog niets vanaf weet beginnen? “Als een coach weinig of geen ervaring heeft met VR, is het belangrijk om te beginnen met zelfonderzoek en het verkennen van beschikbare bronnen. Er zijn tal van online cursussen, tutorials en communities die coaches kunnen helpen om vertrouwd te raken met VR-technologie en de toepassingen ervan. Daarnaast kunnen ze contact opnemen met VR-experts en professionals die al ervaring hebben op dit gebied, om advies en begeleiding te krijgen bij het opstarten van VR-coachingprogramma’s. Het is een reis van leren en ontdekken, maar de potentie van VR voor persoonlijke coaching maakt het zeker de moeite waard.”

‘Trek de VR-bril bij jouw neefje Niet goed of fout, maar anders VR biedt een nieuwe manier van leren voor onze coachees. Dat vraagt van de coach een andere manier van begeleiden. Zelf heb ik verschillende malen een trainingsacteur voor een coachee ingehuurd, waarmee een bijzondere leerervaring ontstond, maar dat kan niet iedere coachee betalen. VR daarentegen is schaalbaar waardoor toepassingen steeds betaalbaarder worden. Iets wat ChatGPT op de laatste vraag hoe je als coach kunt beginnen met VR overigens niet zei en Joost wel, was: “Zie het als een nieuwe tool in je gereedschapskist. Ga ontdekken en experimenteer. Trek de VR-bril bij jouw neefje van z’n hoofd ;-) en probeer het uit. Zie het niet als een bedreiging of gevaar, maar als een kans. Een ding is duidelijk: over VR en coaching is het laatste nog niet gezegd. van z’n hoofd ;) en probeer het uit’ 15 Sander Vermeulen Joost Modderman

Artikelen in BoomCoaching en Professioneel begeleiden in relatie tot het thema innovatie Van verbeteren naar vernieuwen: innoverend leren Aty Boers en Marijke Lingsma De stap zetten van continu verbeteren naar fundamenteel vernieuwen vraagt om innovatief denken, bestaande structuren loslaten en openstaan voor andere manieren van kijken. Zoeken naar nieuwe manieren van teamoverstijgend samenwerken, een heel andere benadering van een vraagstuk of vormgeven aan een nog onbekend werkveld. Dat samen noemen we innoverend leren. Lees meer Impactvol innoveren Sandra Minnee en Elise Verberg Hoe kan BreinStijl@Work helpen om de creatieve denkkracht van je organisatie beter te benutten? Hoe oogst je de specifieke creativiteit van elke BreinStijl? Welke creatieve technieken spreken bepaalde BreinStijlen meer aan? Je leest het in het artikel Impactvol innoveren. Lees meer Creativiteit en innovatie Tjeerd Bartlema Innovatievermogen is van groot belang om te kunnen overleven als organisatie. Behalve het zorgdragen voor efficiency en kwaliteit moet een organisatie producten en diensten vernieuwen om aan te blijven sluiten bij veranderende klantwensen, maatschappelijke trends en technologische ontwikkelingen. Lees meer Wetenschap samengevat: waar kan ik je mee helpen? Hoe doeltreffend is een chatbot of coachbot ten opzichte van een coach van vlees en bloed in het faciliteren van cliënten om hun doelen ter realiseren? Promovenda Marjolein Stefens en haar begeleider Johan Lataster geven antwoord aan de hand van verschillende onderzoekspublicaties. Lees meer Innovatie: Gamification en coaching Simone van Alphen en Bart lamot Gamification staat voor het inzetten van spelelementen in een situatie die oorspronkelijk niets met spelen te maken heeft. Het doel is om de situatie leuker te maken en mensen te betrekken. Dit artikel geeft inzicht in wat de term inhoudt en hoe je het bij coaching kunt inzetten. Lees meer Nieuw = beter of minder = meer? Innovatie in, bij en door coaching TvC-december 2010, Woody van Olffen Dit artikel staat kort stil bij een aantal begrippen en kernideeën over innovaties uit de economische wetenschap. Vervolgens stelt de auteur zich de vraag wat de relatie zou kunnen zijn tussen coaching en innovatie en richt zich daarbij op twee mogelijke verbindingen: coaching van innovatie en innovatie van coaching. Lees meer

Boom Coaching Collectie (voorheen Coachlink) Met Boom Coaching Collectie (voorheen Coachlink) krijg je toegang tot de inhoud van meer dan 300 coachingsboeken die je in een handomdraai doorzoekt; de nieuwste coachingstitels, maar ook de vertrouwde standaardwerken. Ze bieden je relevante en actuele kennis, expertise en tools om je verder ontwikkelen en je vaardigheden te verbeteren. De boeken lees je online, ze kunnen niet worden gedownload. Wel kun je downloads maken van bijvoorbeeld een oefening om te delen met je coachee. Als je op het printericoontje klikt, kun je de betreffende pagina plus de vier daarop volgende pagina’s downloaden. In de Collectie vind je ook meer dan 500 werkvormen, waarmee je direct aan de slag kunt. Verbinden met je vakgenoten doe je dankzij de profielen van andere NOBCO-coaches. Ben je op zoek naar een gevatte quote, inspiratie of korte bespiegelingen? Boom Coaching Collectie geeft je ook nog eens toegang tot de inhoud van alle jaargangen van de Coachingskalender. Boomcoaching is gratis bescikbaar voor NOBCO-coaches (niet-leden betalen € 21,25 per maand). 17 Professioneel begeleiden Alle NOBCO-coaches met een EIA-certificering hebben vanaf dit jaar toegang tot het kennisplatform Professioneel begeleiden. Dit platform ontsluit vele vakbladen en archieven zoals Tijdschrift voor Coaching, LoopbaanVisie en Tijdschrift Positieve Psychologie.

Interview met Marjolein Hins over coaching en belangenbehartiging ‘Coaching zou veel vaker preventief ingezet kunnen worden om innovatie en doelstellingen te bereiken’ Marjolein Hins is adviseur en belangenbehartiger voor o.a. Leven Lang Ontwikkelen (LLO). Een aanpak mede door de overheid geactiveerd om mensen te stimuleren de eigen regie te nemen op hun loopbaan. Veel regelingen zijn nog gericht op loopbaancoaching en te weinig op preventie en het algehele welzijn van mensen en dat is zonde, volgens Hins. “Ik zie dat men Leven Lang Ontwikkelen bijvoorbeeld rationeel in resultaten als certificaten en diploma’s heeft vertaald, terwijl de meeste ontwikkeling bij mensen wordt bereikt door een combinatie van persoonlijke bewustwording, vaardigheden vergroten en persoonlijke begeleiding.” Interview: Miriam Oude Wolbers

mensen, dan ontwikkelt de organisatie’ ‘Ontwikkel je de 19 Hoe ben jij in het vak van belangenbehartiger voor Leven Lang Ontwikkelen terecht gekomen? “Vanuit mijn ervaring met en visie op bedrijven. Mensen vormen samen een organisatie. Ontwikkel je de mensen, dan ontwikkelt de organisatie. Ik kom uit de financiële hoek. Personeelskosten waren vaak de grootste kostenpost en aan mensen werd vaak het minste aandacht besteed. Dat deed mij afvragen: laten we hier geen resultaten liggen? Ik was actief in het bedrijfsleven en zag dat de regels, die meestal nog leidend zijn, vaak juist averechts werkten en besloot daar iets aan te willen doen. Onder andere door mij actief in te zetten voor de politieke lobby voor het Leven Lang Ontwikkelen.” Wat zag jij gebeuren in die organisaties? “Ik zag een topdownwerking die doorbroken moet worden, wil je mensen ruimte geven om meer verantwoordelijkheid te (kunnen) nemen en zichzelf te ontwikkelen. Daarnaast zag ik verloop van goede mensen in organisaties, die niet door de gevestigde orde heen wisten te komen met hun frisse ideeën. Organisaties weten ook vaak niet goed aan welke knoppen ze kunnen draaien om het anders te doen. Zeker met de nieuwe technologieën kunnen we ons vanaf 2000 anders organiseren, daar wilde ik aan meewerken. Ook zag ik dat jongeren en innovatieve mensen hulp nodig hebben om begrepen en aangenomen te worden met juist die talenten, die zo nodig zijn voor transformatie.” Kun je dit iets meer uitleggen en een voorbeeld geven over die (technologische) veranderingen? “Door de grote diversiteit aan generaties en culturen op de werkvloer, met allen hun eigen gedrag en communicatie(wijzen) en meer gebruik van in the cloud en open systemen, social media en ook whatsapp zijn organisatie- en communicatieprincipes behoorlijk veranderd. Macht en hiërarchie worden doorbroken, organisaties worden platter. Daardoor hebben organisaties mensen nodig die daarmee om kunnen gaan en anderen daarin mee kunnen nemen. Ik werk bijvoorbeeld voor not for profit consultancybedrijf Charistar, die naast strategie, bestuur, onderzoek en (relatie)ontwikkeling vooral praktische bruggen bouwt tussen mensen en organisaties. Wij brengen jongeren, die met innovatieve oplossingen meestal vrij makkelijk werken en ook nog veel te leren hebben, aan het werk in maatschappelijke organisaties vanuit een management traineeship. Daarin leren zij én hun managers Future Leadership principes en trekken

de organisaties fris bloed aan. Zo leren we allemaal van elkaar tijdens het werken in de praktijk. Een win-winwin situatie.” Wat zijn jouw ideeën over duurzame arbeidsmarkt? “Ten eerste dat we effectiever worden en werk(zoek)enden, burgers en beroepsverenigingen, en zeker ook ondernemers zelf, aan tafel erbij halen om hun oplossingen te brengen. Voor succesvolle uitvoering, zowel in bedrijven als in landelijk beleid, is het heel belangrijk om de verbinding tussen beleid en praktijk te maken. Landelijk zou hier vanuit politiek en beleid gezien ook altijd de wetenschap aangesloten moeten worden voor borging van opgedane kennis en ervaring. Daarnaast dat we een andere vorm van samenwerken gaan omarmen. Eentje die het doel centraal zet en geld en diverse partijen praktisch samenbrengt waardoor kwalitatief sneller resultaten worden behaald. Wij noemen dit Collectief Ontwikkelen, Bruggen Bouwen of Collective Impact. Deze vorm van werken is anders en zeer interessant, omdat het direct mensen en organisaties ontwikkelt en op termijn ook veel kosten bespaart. En boven alles gezonde, blije mensen oplevert. Als laatste, de veranderingen die we momenteel tegenkomen roepen veel weerstanden en angsten op, die vooruitgang blokkeren. Coachende kwaliteiten zijn onmisbaar om mensen te begeleiden in deze ontwikkelprocessen. Ik zou dus veel gerichter coaches en begeleiders met deze kwaliteiten inzetten in organisaties.” De overheid zette eerst in op leren voor 50-plussers en toen het ontwikkeladvies. Waarom vindt de politiek het belangrijk dat mensen blijven leren oen ontwikkelen ook al hebben ze al jaren werkervaring? “Verandering is van alle jaren, sinds 2000 zijn er veel oplossingen ontstaan die maken dat werk heel anders georganiseerd kan worden. Het is dus belangrijk voor organisaties dat mensen die er werken deze nieuwe oplossingen snappen en ermee om kunnen gaan. Echter, ook dat mensen de veranderingen mentaal en emotioneel kunnen verwerken. Naast leren is dus ook persoonlijke ontwikkeling (middels coaching) een belangrijk aandachtspunt van de overheid en bedrijfsleven.” Zie jij in de politiek aandacht voor coaching? “Nog te weinig. Ik zie dat men Leven Lang Ontwikkelen bijvoorbeeld rationeel in resultaten als certificaten en diploma’s heeft vertaald. Terwijl de meeste ontwikkeling bij mensen wordt bereikt door een combinatie van persoonlijke bewustwording, vaardigheden vergroten en persoonlijke begeleiding. Dan kan iemand echt haar/ zijn capaciteiten vergroten. Dat is deels een cognitief proces, dingen snappen en doorzien. Dingen anders doen vraagt echter om meer: anders leren luisteren, anders leren denken, anders leren communiceren en anders leren handelen. Om daar te komen zul je onderweg weerstanden en blokkades (in jezelf) tegenkomen, die opgelost moeten worden voordat je verder kunt. Precies het gedeelte dat nu nog geen aandacht krijgt of pas als het flink mis is gelopen en er al veel leed is geschied. Dat is zonde in mijn optiek en daarom zou coaching veel vaker preventief ingezet kunnen worden en vooral ook in grote publieke subsidies en financieringstrajecten verwerkt moeten worden om innovatie en doelstellingen daadwerkelijk te bereiken.” Zijn er regelingen waar coaches of coachees gebruik van kunnen maken en zo ja, waar? “Veelal zijn die regelingen nog gericht op alleen loopbaancoaching. Denk bijvoorbeeld aan de Sterk in je werk regeling binnen zorg- en welzijnssector, A+O Fonds Rijk, duurzaamheidsregelingen in de bereikt door een combinatie van persoonlijke bewustwording, vaardigheden vergroten en persoonlijke begeleiding’ ‘De meeste ontwikkeling bij mensen wordt

schoonmaakbranche, individuele leerrekeningen in diverse CAO’s waarbij werkenden zelf budget voor loopbaanbegeleiding opbouwen en de SLIM-regeling voor MKB-bedrijven. Daarnaast zitten er nog een aantal opleidingen in STAP die coaching in zich hebben, wat niet de bedoeling was, maar door aangesloten te zijn bij onderwijsbranche er doorheen slopen in de wetgeving (red: deze regeling stopt 1 januari 2024). Opvallende uitzonderingen zijn de Werktuig PPO regeling in de creatieve of culturele sector, het Ontwikkelvoucher in de CAO van de Banden- en Wielenbranche VACO, de subsidie Lerend Werken voor Schoolleiders, de vergoeding leefstijlcoaching in de zorgverzekering en interne jobcoaching van het UWV. Ook zijn er behoorlijk wat regionale regelingen waar coaching of loopbaancoaching onderdeel van uitmaken. Deze zijn niet centraal vindbaar en zover mogelijk samen met andere regelingen genoteerd op de website van NOBCO. Wat kunnen we leren van andere landen op het gebied van het leven lang ontwikkelen? “Andere landen stimuleren het leven lang ontwikkelen op meerdere manieren. Van digitale portalen voor leren, begeleiding en EVC (red: Erkenning van Verworven Competenties), tot het geven van opleidingsverlof, loopbaanbegeleiding, outreach- en bewustmakingsactiviteiten, kwaliteitsframeworks en validatie eerder verworven competenties (EVC). Er wordt in elk geval op Europees niveau veel uitgewisseld zodat de lessons learned gedeeld worden met elkaar en naar de praktijk in de diverse landen kunnen worden doorgegeven via Europees beleid.” De STAP-regeling stopt in 2024, zijn er andere plannen voor het ontwikkelen van mensen? “Die zijn er wel maar daar is nog geen heldere uitspraak over gedaan. Ik denk eerlijk ook dat we niet op de landelijke overheid moeten wachten maar vooral als werk(zoek)enden, werkgevers, opleidingsinstellingen, vakbonden, gemeenten en het regionale netwerk van (zelfstandig) professionals zelf in actie mogen komen om zaken anders te organiseren. We kunnen veel dichterbij mensen zaken organiseren en makkelijker vindbaar maken. Hoe mooi zou het zijn als je gewoon bij jouw gemeentehuis en andere plekken binnen kunt lopen waar je zowel je paspoort kunt halen, als je belastingvragen stellen of je zaken rondom je huis kunt regelen en ook partijen kunt vinden die je helpen bij je persoonlijke ontwikkeling en studie. 21

Hiervoor hoeven we echt geen nieuwe locaties te creëren voor de diverse samenwerkende mensen en organisaties. Het is meer een kwestie van goede ingangen creëren met mensen die snappen hoe het speelveld in elkaar zit en mensen kunnen begeleiden en doorverwijzen.” Wat denk jij dat het belangrijkste is waar Nederland in zouden moeten investeren? “Ik zie dat veel mensen onvoldoende op school of in de praktijk hebben geleerd om zichzelf uit te (mogen) spreken, te observeren en hun handelen bij te stellen waar nodig. Ook zijn we niet goed in open zijn en feedback geven én ontvangen. Zaken waardoor we juist samen leren en ontwikkelen. Daar zouden we meer op kunnen investeren. Coaches en ervaringsdeskundige mensen met coachende en communicatieve vaardigheden zijn ervoor in de wieg gelegd. Dit zou ook in lesprogramma’s op school verder kunnen worden ingebed. Daarbij horen ook werkvormen waarin spelenderwijs in de praktijk zaken wordt ontwikkeld zoals ik eerder besprak. Door de ervaring In de praktijk beklijft het geleerde!” Welke keuzes zou jij maken als je politiek actief was? “Ik zou de geest voeden, die nu uit de fles aan het komen is, dat ZZP’ers net zoveel positieve aandacht krijgen als andere werkenden. Dat we gaan zorgen dat zij niet langer worden uitgesloten, maar ingesloten. Het maakt namelijk niet uit hoe je werkt en je geld verdient als de organisatievragen maar worden opgelost. Het vraagt wel een ommezwaai in het denken om hier te geraken. Dit zal ons veel gaan opleveren, omdat onze aandacht daarna naar de totale bevolking kan gaan en hoe we hen gezond, gelukkig en aan het werk houden op een manier waar zij energie van krijgen. Daarnaast zou ik de STAP-regeling gaan repareren en terugbrengen in een staat die de bedoeling ervan recht doet. Dat mensen die geen geld hebben of dat niet krijgen van hun werkgever of uitkeringsinstantie geholpen worden om zich te (om)scholen, ook voor duurdere opleidingen. Verder zou ik tussen het Ontwikkeladvies en STAP een nieuwe vorm van regeling creëren. Eentje waar coaching/begeleiding en ontwikkeling centraal staan, want daar is nu te weinig voor geregeld. Zoals aangegeven is de werkelijke toegevoegde waarde van coaching en begeleiding voor ontwikkeling van mens en organisatie nog te weinig bekend. We zijn nu nog vrij cognitief georiënteerd met het Ontwikkeladvies en STAP. Coaching en begeleiding gaat mensen direct in het moment dingen leren, zodat ze het een volgende keer anders kunnen doen.” Marjolein Hins is onder andere oprichter en adviseur bij OntwikkelRijk. Zij is sinds 2000 actief met strategie, (ecosysteem)organisatie en ontwikkeling o.a. in het veld van arbeidsmarkt en onderwijs. In 2017 zette zij Leven Lang Ontwikkelen op de Rijksagenda en stond OntwikkelRijk aan de basis van het eerste Ontwikkeladvies. Sinds 2020 is er een samenwerking tussen haar en NOBCO.

Kunnen coaches en AI-coaches naast elkaar bestaan? 23 Er is een race aan de gang tussen de mens en AI. Dat weten we al en we weten ook dat het sneller gaat dan we denken. Toch denkt niet iedereen vaak aan de gevolgen voor werk en leven. Sommigen denken er liever helemaal niet aan. Dat is echter wel nodig. Op de jaarlijkse conferentie van EMCC Global in Praag vertelde EIA senior practioner coach en tech-ondernemer Rebecca Rutschmann dat de ontwikkelingen met AI nog veel sneller gaan dan we kunnen vermoeden. Tekst: Mariska Verduijn Zelfs Rebecca Rutschmann weet niet hoe de ontwikkelingen zullen zijn over een aantal maanden of over een jaar. En zij werkt met AI en ontwikkelt o.a. programma’s waar een coachee wordt begeleid door een AI coach. Wel kan ze vertellen: als de informatie van ChatGPT-3 nu een zandkorrel zou zijn dan is ChatGPT-4 een grote cirkel. Om in getallen uit te drukken: van 175 miljard gaat het dan naar 100.000 miljard eenheden van informatie. Op dit moment zijn we bij ChatGPT-3.5 en die kan van alles op het gebied van coaching. Zo kan hij: • Parafraseren op een empathische wijze; • Classificeren en daarbij kan hij onderscheid maken tussen een beschrijving van een situatie en wat de coachee daarin bezighoudt (topic/concern); • Samenvatten; • Emoties van de coachee herkennen; • Een coachprogramma ontwikkelen, met inhoud en in verschillende talen. Dat gaat niet vanzelf. Rebecca heeft er veel werk aan om de AI-coach hiervoor te instrueren en hem te leren om dit zichzelf aan te leren. Zo is het van belang wat voor soort coach de AI-coach moet zijn, zoals een business coach of een life coach. Ethiek speelt ook mee. En dat is op verschillende manieren. Ook een AI-coach dient zich volgens een ethische gedragscode te gedragen. Bij AI is het bovendien belangrijk dat een coachconversatie niet op het internet terecht komt. Ontwikkelaars van AI hebben hier ethische normen voor ontwikkeld. Worden we vervangen door een AI-coach? De ontwikkelingen gaan dus snel en die hebben gevolgen voor coaches. Nu al kan een chatbot een standaard deel van een coachtraject uitvoeren, wat hybride coaching mogelijk maakt en coaching voor meer mensen

beschikbaar kan maken. Dit vraagt weer nieuwe vaardigheden van een coach. Ethische kwesties blijven een aandachtspunt en Rebecca raadt beroepsorganisaties vooral aan om samen te werken om een rol te kunnen blijven spelen in de toekomst. Een belangrijke vraag blijft: worden we als coaches nu vervangen door een computer? “Ja dat kan”, zegt Rebecca. Sterker nog, ze laat een demonstratie zien van een ethisch verantwoorde AI-coach die ze gebruikt en (mee) ontwikkelde. De AI-coach is zichtbaar met een icoontje waarop een schattige Alpaca staat afgebeeld en de vermelding AI-coach. Een Deense coach mag de coachee zijn en typt op het grote scherm zijn coachvraag in. Er ontstaat al gauw een ‘chat’ tussen de AI-coach en de coachee. De coachee leeft zich uit en stelt moeilijke vragen aan de AI-coach. De AI-coach typt rake vragen terug, vraagt om verduidelijking bij vaagheden en blijft geduldig. Soms moet de Deense coach even nadenken over zijn volgende reactie. De AI-coach reageert begripvol met “Neem gerust even de tijd om na te denken.” De Deense coach vraagt of de coach de vraag anders kan formuleren. “Ik begrijp het niet helemaal.” Geen probleem, meteen komt de vraag in eenvoudiger taal. Om te testen wat de AI-coach kan, is het volgende antwoord in het Deens. Ook dat is geen probleem: “Wil je liever in het Deens? Dat kan.” De AI-coach kan veel en op sommige gebieden kan hij meer dan wij als coaches. Data-analyse staat daarbij op nummer 1, gevolgd door beschikbaarheid en consistentie. Maar er is meer. De AI-coach kan ‘long-term tracking’ doen, dat wil zeggen makkelijk terughalen wat eerder is gezegd. Hij kan snel opschalen en kan dus meer coachees aan dan wij, nog tegelijkertijd ook, hij leert en past zich aan, is neutraal en makkelijk toegankelijk en niet zo duur. Zeven dingen waarin wij beter zijn We moeten dus rekening houden met snelle ontwikkelingen. Of we het leuk vinden of niet: ChatGPT-4 ‘Nu al kan een chatbot een standaard deel van een coachtraject uitvoeren’

Een belangrijke vraag blijft: worden we als coaches nu vervangen door een computer? komt eraan en de AI-coach zal steeds beter worden. We hebben hiermee om te gaan. Als er tenminste nog een toekomst voor coaches is. Ja, die is er zeker, vertelt Rebecca. Er zijn in ieder geval zeven dingen waar we als ‘human coach’ beter in zijn: 1. Aanwezigheid, connectie maken en de ‘human touch’ 2. Gebruiken van instinct en intuïtie 3. Anderen inspireren en motiveren 4. Ethiek en morele overwegingen en beslissingen nemen /reasoning 5. Flexibiliteit 6. Verantwoordelijkheid nemen/accountability 7. Complexe problemen oplossen Het is tijd voor zelfcoaching van de coach over coachvragen als: wat betekenen de AI-ontwikkelingen voor mijn beroep als coach? Hoe kan ik AI als coach benutten? En wil ik dat wel? Kom je er niet uit? Wie weet is er momenteel al een AI-coach in staat om coaches met deze coachvraag te ondersteunen, in ons persoonlijke dialect. 25 Rebecca Rutschmann (www.evoach.com) is aangesloten bij EMCC Duitsland en is EIA senior practioner coach. Ze is tech-ondernemer, spreker en netwerker met internationale werkervaring en zoekt naar manieren om coaching te liberaliseren door het voor iedereen digitaal beschikbaar te maken. Tijdens de EMCC Global conferentie in Praag verzorgde zij de workshop The new era of coaching: in the age of generative AI like ChatGPT.

Wetenschap Een band opbouwen met een coaching chatbot Ook binnen coaching heeft kunstmatige intelligentie, ofwel AI, zijn intrede gedaan. Sinds kort staan coaching chatbots zoals Vici, Mo en Aimy tot ieders beschikking. Sterker nog, de eerste onderzoeksresultaten lijken erop te wijzen dat dergelijke coaching chatbots niet onderdoen voor de menselijke coach. Zelfs het opbouwen van een band met een chatbot lijkt mogelijk te zijn. Moeten coaches vrezen voor hun toekomst? Of is er een samenwerking mogelijk, waarin AI en menselijke coaches elkaar aanvullen? Tekst: Eefje Rondeel

Door de inzet van coaching chatbots wordt coaching voor veel meer mensen beschikbaar Als we het hebben over kunstmatige intelligentie of AI dan hebben we het over een verzameling van technologieën die de menselijke cognitie nabootsen. Er wordt bij AI vaak onderscheid gemaakt tussen twee soorten: een hele specifieke vorm van AI, waarbij de AI in staat is om één hele specifieke taak uit te voeren, en een hele brede vorm van AI, die in functioneren vergelijkbaar is met een mens. Soms wordt er nog een derde vorm genoemd: een soort super AI, die qua functioneren de mens voorbijstreeft. Dat is de vorm die we vaak terugzien in sciencefictionfilms en series. De huidige vormen van AI zijn voornamelijk heel specifiek. Denk aan een tool die kan helpen bij het selecteren van de juiste kandidaten bij een sollicitatie of een tool die artsen ondersteunt bij het stellen van een diagnose. Het zijn AI technologieën die ontworpen zijn om één ding heel goed te kunnen. Voor iedereen toegankelijk Ook binnen coaching heeft AI zijn intrede gedaan. Daarmee heeft coaching veel verschillende verschijningsvormen gekregen, variërend van het meer traditionele face to face gesprek tot online coaching en nu dus ook coaching met een zogenaamde chatbot. Zo zijn tegenwoordig de chatbots Vici en Evoach beschikbaar, maar ook de spraakgestuurde virtuele coach Aimy (zie kader). 27 Coaching chatbots Vici, Evoach en Aimy Vici (www.coachvici.com) Vici werd ontwikkeld door onderzoeker Nicky Terblanche. Een gesprek met Coach Vici kun je vergelijken met een whatsapp gesprek met een chatbot. Coach Vici is gespecialiseerd in één specifiek aspect van coaching: mensen begeleiden bij het formuleren en bereiken van doelen. In de eerste fase van de coaching richt Coach Vici zich op het duidelijk krijgen van het doel, vervolgens staat het monitoren van de vooruitgang centraal. Coach Vici stelt dan vragen als: “Ik ben heel nieuwsgierig naar je vooruitgang. Hoe gaat het sinds de laatste keer dat we elkaar spraken?” Evoach (www.evoach.com) Evoach biedt verschillende modules en kan gebruikt worden als vervanging van een menselijke coach maar ook als aanvulling op een coachtraject met een coach. De modules variëren van het identificeren van een onderwerp tot het ontdekken van waarden en het omgaan met stress en overbelasting. Evoach werkt vergelijkbaar als Vici, waarin je interacteert met een chatbot die je vragen stelt en waarbij je soms opties te zien krijgt (bijvoorbeeld op basis van je eigen input) om aan te klikken. Het Evoach platform lijkt uitgebreider dan de functionaliteit van coach Vici. Evoach biedt ook de mogelijkheid voor integratie van ChatGPT. Aimy (www.coachhub.com/nl/aimy/) Aimy is een spraakgestuurde coach die eenvoudige coachgesprekken kan voeren over een bepaald onderwerp. Aimy is beperkt tot gesproken taal en maakt geen gebruik van visuele communicatie. De interactie met Aimy is vergelijkbaar met het voeren van een gesprek via Skype, waarbij Aimy in beeld is als een (niet bewegende) avatar. Ze vraagt in eerste instantie naar wat achtergrondinformatie. Helaas was mijn kennismaking met Aimy van korte duur, zij leek mijn input namelijk niet te horen of daarop te reageren.

Wat opviel is dat deelnemers een zekere mate van relatie ervaarden met de coaching chatbot Dergelijke coaching chatbots kunnen verschillende voordelen hebben. Met behulp van coaching chatbots wordt coaching bijvoorbeeld voor veel meer mensen beschikbaar dan met menselijke coaching. Dat heeft vooral te maken met de hoge kosten die vaak gepaard gaan met coaching door een menselijke coach. Maar ook de beschikbaarheid van coaches speelt een rol. Hoewel in Nederland de coaches welig tieren, is het aanbod in bijvoorbeeld Afrika heel schaars. Coaching met behulp van AI zou dan een uitkomst kunnen zijn, en leiden tot een zogenaamde ‘democratisering’ van coaching. Daardoor is coaching niet meer alleen beschikbaar voor rijke samenlevingen. Coaching wordt op die manier niet alleen toegankelijk voor Sanne uit Nederland, die ondersteuning nodig heeft in haar nieuwe rol als leidinggevende, maar ook voor Safiya uit Zuid-Afrika, die twijfelt welke opleiding ze moet gaan volgen. Een doelgerichte coaching chatbot Er is dus wat te zeggen voor de inzet van coaching chatbots. Maar zijn ze inderdaad een goed alternatief voor een menselijke coach? Er is tot nu toe maar één onderzoek uitgevoerd dat daar een voorzichtig antwoord op lijkt te kunnen geven, namelijk het onderzoek van Nicky Terblanche en zijn collega’s. Zij vergeleken de resultaten van twee studies, waarbij in één studie gebruik was gemaakt van coaching via Skype (met een menselijke coach), en in de andere van een coaching chatbot, namelijk Vici (zie kader). Bij elke studie was er ook telkens een groep deelnemers die geen coaching ontving, deze groep was de zogenaamde controlegroep. De studies werden in verschillende jaren uitgevoerd. Maar omdat de opzet en manier van meten identiek was, konden de onderzoekers de resultaten naast elkaar leggen om daaruit voorzichtige conclusies te trekken. Wat bleek: bij alle deelnemers uit beide studies was er sprake van vooruitgang in het nastreven van doelen, ook in de controlegroepen. Bij de controlegroep stagneerde de vooruitgang echter bij vier maanden, bij coaching met behulp van de coaching chatbot of Skype bleef de vooruitgang doorzetten. Na vier maanden bleken deelnemers die coaching kregen, of dat nu met coach Vici of een menselijke coach was, beter in het bereiken van hun doelen dan de deelnemers die geen coaching ontvingen. Maar de onderzoekers vonden geen noemenswaardige verschillen in het bereiken van doelen tussen de menselijke coach en het kunstmatige alternatief. Coach Vici deed in dat opzicht dus niet onder voor menselijke coaching via Skype. De coaching chatbot uit het bovenstaande onderzoek maakte gebruik van een strak protocol waarin het formuleren en nastreven van doelen centraal stond. Bij de menselijke

coaching via Skype stond de invulling niet vast. Het stugge vasthouden aan een bepaalde techniek zou volgens de onderzoekers kunnen verklaren waarom Vici zo effectief was bij het helpen bereiken van doelen. De onderzoekers verwachten dat bij complexere vraagstukken een menselijke coach effectiever zal zijn. Een band opbouwen met een chatbot Andere onderzoekers, namelijk Vanessa Mai en haar collega’s, bekeken of coachees een band kunnen opbouwen met een coaching chatbot. Zij lieten deelnemers interacteren met twee verschillende chatbots. In één konden deelnemers telkens reageren door het maken van een keuze, de andere chatbot maakte gebruikte van open antwoorden. Er deden echter zo weinig deelnemers mee aan het onderzoek dat er eigenlijk geen conclusies zijn te verbinden aan de resultaten. Wat wel opviel, is dat deelnemers een zekere mate van relatie ervaarden met de coaching chatbot, de zogenaamde werkalliantie. Deelnemers konden op een schaal van één (nauwelijks) tot vijf (heel vaak) aangeven hoe vaak zij bijvoorbeeld het idee hadden dat de coachbot hen op prijs stelde, of dat de manier waarop er werd gewerkt de juiste was. Gemiddeld scoorden de deelnemers tussen de 2,5 en 3 (afhankelijk van het type chatbot) op die schaal. Dat zou betekenen dat deelnemers in ieder geval een zekere mate van werkalliantie ervaarden met de coaching chatbot. Het klinkt vreemd: een band op kunnen bouwen met een chatbot. Maar eerder onderzoek op het gebied van therapie liet ook daar zien dat het mogelijk was voor cliënten om een band op te bouwen met een virtuele therapeut. Wat bij zou kunnen dragen aan het ontwikkelen van die band is dat cliënten (of coachees) minder schroom voelen om persoonlijke informatie te delen dan met een mens van vlees en bloed. Het is wellicht makkelijker om met coach Vici te delen dat je eigenlijk spijt hebt van het krijgen van je tweede kind dan met coach Erwin, die net vader is geworden van zijn tweede kind. De tuin van de buurman Coaching chatbots lijken dus van toegevoegde waarde te kunnen zijn. Maar zijn er ook nadelen? En hoe zit het met ethische aspecten? Dat die ethische aspecten er wel degelijk zijn ervaar ik zelf wanneer ik in gesprek ga met Coach Mo van Evoach. Ik volg eerst een korte sessie om mijn vraagstuk helder te krijgen, en daarna werk ik aan een eerste concrete stap om mijn doel te bereiken. Maar al snel blijkt dat coach Mo iets doet wat een menselijke coach nooit zou doen: hij laat mij rustig mijn gang gaan bij het plannen van een wraakactie op mijn (fictieve) buurman die de muziek altijd te hard aan heeft staan. Mo erkent mijn frustratie en vraagt me wat voor mij een wenselijke uitkomst zou zijn. Ik vertrouw hem toe dat het voor mij wenselijk zou zijn als mijn buurman zelf ook stress zou ervaren en ophoudt met zijn harde muziek. Mo vraagt welke opties ik overweeg om mijn doel te bereiken. Ik overweeg zaken als het leksteken van zijn banden, het vernielen van zijn voortuin en het schrijven van een boze brief. Mo vindt het allemaal prima. Wanneer ik de voor mij beste optie heb gekozen (het vernielen van zijn voortuin) vraagt Mo mij om een exacte datum te plannen waarop ik dat ga doen. Het voorbeeld is misschien lachwekkend, maar je kunt je voorstellen dat een dergelijke aanpak vervelende gevolgen kan hebben. Een menselijk coach had hier al lang ingegrepen. En wie zou er eigenlijk verantwoordelijk zijn voor de vernielde voortuin van mijn buurman? Kan ik mijn buurman dan verwijzen naar coach Mo, die mij nota bene de exacte dag liet plannen waarop ik dit ging doen? En wat als het niet gaat om een vernielde voortuin, maar om collega’s, partners of familieleden? Niet alleen negatieve uitkomsten kunnen een ethisch vraagstuk zijn. Want hoe zit het 29

De mening van anderen lijkt een rol te spelen bij het (willen) gebruiken van een coaching chatbot bijvoorbeeld met alle data die de coaching chatbots verzamelen door de gesprekken die worden gevoerd? Hoe wordt die data bewaard en wie heeft er allemaal toegang tot die data? Het zijn ethische vraagstukken waar duidelijke richtlijnen voor nodig zijn. Inmiddels wordt er hard gewerkt aan dergelijke richtlijnen, zie kader. Ethische richtlijnen voor AI binnen Coaching In juli kwam EMCC Global (European Mentoring and Coaching Council) met richtlijnen voor werken met AI. Deze zijn hier te vinden. Ook NOBCO werkt inmiddels aan een ethisch manifest voor AI binnen coaching. Wat vinden de anderen? Je zou kunnen zeggen dat een gezonde kritische houding ten opzichte van AI binnen coaching dus gegrond is en er goede redenen zijn om niet in zee te gaan met een kunstmatige coach. Maar laten mensen zich daar inderdaad door leiden bij de keuze om wel of niet gebruik te maken van een Mo, Vici of Aimy? Nicky Terblanche en zijn collega’s deden daar onderzoek naar. Zij keken naar een aantal factoren die vaak een rol spelen bij de zogenaamde ‘adoptie’ van nieuwe technologieën. Daarbij blijkt bijvoorbeeld het gedrag en de mening van anderen een rol te kunnen spelen: hebben mijn vrienden ook die nieuwe VR-bril of juist niet? Wat ook een belangrijke rol kan spelen is of mensen het idee hebben dat de nieuwe technologie meerwaarde heeft: wat levert het dus op, om die nieuwe VR-bril te gebruiken? Maar ook het gebruiksgemak, eventuele risico’s van het gebruik en de juiste omstandigheden om de technologie te gebruiken kunnen relevant zijn. Een VR-bril is voor iemand zonder enige computerkennis bijvoorbeeld niet zo interessant. De onderzoekers keken in hoeverre dit soort zaken belangrijk waren voor mensen om gebruik te willen maken van coaching chatbot Vici. Wat bleek: Vooral de mening van anderen, de verwachte meerwaarde en de juiste omstandigheden (zoals toegang tot internet) waren van belang. Wat geen noemenswaardige rol speelde was het gebruiksgemak en mogelijke risico’s. Zaken zoals privacy of vertrouwelijkheid leken voor de deelnemers dus geen rol te spelen bij de intentie om de chatbot te blijven gebruiken. Hoewel er dus wel degelijk ethische kanttekeningen te maken zijn bij het gebruik van een coaching chatbot, leken de deelnemers uit het bovenstaande onderzoek zich daar niet echt door te laten leiden. Een kanttekening van het onderzoek is dat niet naar daadwerkelijk gebruik werd gekeken maar naar de intentie die mensen hadden om gebruik te blijven maken van de coaching chatbot. Toch geven de resultaten een eerste inzicht in de factoren die belangrijk kunnen zijn bij de adoptie van een coaching chatbot. Bedreiging of kans? Dat AI ook binnen coaching zijn intrede heeft gedaan staat buiten kijf. Kan AI binnen coaching een bedreiging zijn voor de menselijk coach? Dat ligt eraan hoe je het bekijkt. Het eerste onderzoek dat is gedaan lijkt erop te wijzen dat een coaching chatbot effectief kan zijn bij het bereiken van doelen. Maar het kan goed zijn dat bij complexere vraagstukken de betrokkenheid van een menselijke coach onmisbaar is en blijft. Ook kunnen coaching chatbots heel goed worden ingezet als aanvulling op een coachingtraject. Zo kunnen ze een coachee ondersteunen bij het nastreven van doelen tussen verschillende coachsessies door. Naast coaching

chatbots kent AI overigens nog veel meer potentiële toepassingen binnen coaching. Onderzoekers denken dan bijvoorbeeld aan een rol voor AI bij het checken of een coachee klaar is om gecoacht te worden. Ook bij supervisie zou AI van pas kunnen komen, waarbij AI bijvoorbeeld helpt bij de reflectie. Onderzoekers voorzien ook meer spectaculaire ontwikkelingen. Wat dacht je bijvoorbeeld van gecoacht worden door een avatar van je persoonlijke held, zoals Nelson Mandela of Adele? AI zal ongetwijfeld een rol blijven spelen binnen coaching. Zowel coaches als beroepsorganisaties staan daarom voor de uitdagende opgave om zowel mogelijkheden te verkennen als (ethische) richtlijnen te bepalen met betrekking tot AI in coaching. Gebruikte bronnen: Graßmann, C., & Schermuly, C. C. (2021). Coaching with artificial intelligence: concepts and capabilities. Human Resource Development Review, 20(1), 106126. Mai, V., Neef, C., & Richert, A. (2022). “Clicking vs. writing”—The impact of a chatbot’s interaction method on the working alliance in AI-based coaching. Coaching: Theorie & Praxis, 8(1), 15-31. 31 Passmore, J., & David, T. (2023). Can Chatbots replace human coaches? Issues and dilemmas for the coaching profession, coaching clients and for organisations. The Coaching Psychologist, 19(1), 47-54. Terblanche, N., Molyn, J., de Haan, E., & Nilsson, V. O. (2022). Comparing artificial intelligence and human coaching goal attainment efficacy. Plos one, 17(6), e0270255. Over Eefje Rondeel Dr. Eefje Rondeel (1982) werkt als zelfstandig docent voor verschillende onderwijsinstellingen en is als gastdocent verbonden aan de Radboud Universiteit. Vanuit NOBCO is ze redactielid van het e-magazine en tevens betrokken als co-promotor bij het dissertatieonderzoek naar effectieve bestanddelen van coaching. Samen met sociaal psycholoog Pieternel Dijkstra schreef ze het boek Evidence-based Coachen. Terblanche, N., & Kidd, M. (2022). Adoption factors and moderating effects of age and gender that influence the intention to use a non-directive reflective coaching chatbot. SAGE Open, 12(2), 21582440221096136.

Visie Coaching in diverse sectoren: de zorg Je op professioneel en persoonlijk gebied ontwikkelen en je eigen identiteit – in elke levensfase weer – ontdekken. Veel mensen uit verschillende sectoren maken hiervoor inmiddels gebruik van een coach. Coaches werken met en voor bijvoorbeeld het bedrijfsleven, het onderwijs of de zorg. In deze serie belichten we de vraagstukken die in de diverse sectoren spelen, en spreken professionals, bestuurders en toezichthouders over hun visie op hoe coaches kunnen bijdragen aan de oplossing hiervan. Dit keer: coaching in de zorg. Met als gesprekspartner Ton Horn, voorzitter Raad van Toezicht BrabantZorg en lid van de Raad van Toezicht van NOBCO. Tekst: Rebecca Wolf “Het zorgvak verandert in een hoog tempo,” vertelt Horn als hij gevraagd wordt naar alle veranderingen die de zorg op dit moment ondergaat. “Met grote vraagstukken hebben we voldoende te maken: aan de ene kant is dat de toenemende vergrijzing en de extra behoefte aan zorg. Dat die eraan zat de komen wisten we, maar daar is lange tijd niet veel aan gedaan.” Hij vervolgt: “Hiermee samenhangend hebben we te maken met een grote vraag naar zorgpersoneel en tegelijkertijd een korte verblijfsduur van en een relatief hoge uitstroom aan personeel.” En dit allemaal volgens Horn in combinatie met een zeer hoog ziekteverzuim, dat na corona nooit meer naar beneden is gegaan. “Voor corona was het ziekteverzuim altijd rond de 5%. Inmiddels is het met 10% twee keer zo groot.” Vergroten van veerkracht Als zorgorganisatie heb je daarom op dit moment met – deels nieuwe – en grote HR-vraagstukken te maken. “HR zit natuurlijk met het vraagstuk van binnenhalen en binden en boeien van personeel. Ook is er – vanuit het management – de vraag om begeleiding bij het implementeren van zelforganiserende en zelfsturende teams.” Coaches worden door steeds meer zorgorganisaties als onderdeel van een antwoord op deze vraagstukken gezien, zo weet Horn. “Dan heb je het over het leren omgaan met de hoge werkdruk en stress of, positief geformuleerd, het vergroten van de veerkracht en over het beter toerusten van mensen voor het vak. Welke vaardigheden hebben werknemers nodig om goed te kunnen functioneren? Ik heb het dan niet over formele opleidingen maar over het kunnen reflecteren, zich nieuwe inzichten eigen kunnen maken en deze ook in de praktijk kunnen brengen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van coaching.” Maar niet alleen het zorgpersoneel heeft volgens Horn baat bij coaching. Ook zorgmanagers zouden er wat hem betreft nog meer gebruik van kunnen maken. “Managers in de zorg zijn er nog betrekkelijk weinig voor toegerust om het goede gesprek met hun medewerkers aan te gaan en ze voldoende te begeleiden voor wat betreft al deze uitdagingen. Coaching zou ook hier soelaas kunnen bieden.” Persoonsgericht werken Naast een hoge werkdruk, stress en een groot ziekteverzuim is er nog een belangrijke transformatie in de zorg waarbij Horn coaches een rol ziet spelen. De transformatie naar meer integraal en persoonsgericht werken. “Dat betekent dat de zorgprofessional zelf meer coachend aan de slag gaat en kijkt welke oplossing het beste is voor de individuele cliënt of patiënt. Veel gehoorde bewegingen hierbij zijn Positieve Gezondheid

Meer en meer zorgorganisaties zien coaching als onderdeel van een antwoord op grote HR-vraagstukken (zie kader) en eigen regie.” Horn moet lachen: “Dit soort bewegingen zijn heel mooi. Hoe kan je nou tegen Positieve Gezondheid zijn? Maar door alle eerdergenoemde uitdagingen komen we er gewoon puur praktisch niet aan toe om deze veranderde manier van werken ook in de praktijk tot uitvoer te brengen terwijl we dat wel graag willen. Helaas zijn we er nog lang niet.” Horn ziet coaches als de begeleider van zorgpersoneel en management. Ze kunnen ondersteunen in het omgaan met uitdagingen en ze kunnen zorgpersoneel nog meer op weg helpen om de vorm te geven aan de zorgtransformatie. Coaches kunnen ondersteunen bij vragen als: hoe wil een afdeling een nieuwe werkwijze oppakken? Wat is de beste manier om de werkwijze in te voeren?” Denk commercieel Voor Horn verloopt dit altijd via het persoonlijk ontdekken van wat coaching voor een medewerker kan betekenen. “We weten allemaal dat van bovenaf opgelegde coaching niet werkt. Ga dus op zoek naar welke vaardigheden een medewerker onder de knie wil krijgen, over welke situatie hij nieuwe inzichten wil krijgen en waar zijn motivatie en betrokkenheid zit om alle nieuwe werkwijzen in de zorg onder de knie te krijgen.” En voor dit allemaal wordt er de laatste tijd steeds meer middelen uitgetrokken in zorgorganisaties, deelt Horn. “Bestuurders delen met mij hun ervaringen. Ze zien dat coaching de kwaliteit en effectiviteit van het werk vergroot.” Als tip geeft Horn aan coaches mee dat ze best wat commerciëler mogen denken en zich commerciëler mogen opstellen als ze in zee willen gaan met zorgorganisaties. “Denk er goed over na wat je ze te bieden hebt”, zegt Horn. “Neem in je communicatie duidelijk mee welke vraagstukken je voor ze kunt oplossen. Neem hierin ook de wetenschappelijke onderbouwing oftewel het bewezen effect van coaching mee. Die is er wel maar coaches zijn er niet altijd even goed in om deze onder het voetlicht te brengen terwijl het kunnen laten zien van effecten van interventies zoals coaching belangrijk is voor de zorg.” Volgens Horn kan de beroepsgroep hiervoor het beste gezamenlijk de publiciteit zoeken. “Blijven sturen op bekendheid van coaching en op dat gecertificeerde coaches wat anders zijn dan mensen die zich na een cursus van één dag coach noemen is belangrijk. Dus, echt de professionaliteit van het beroep coach neerzetten is de uitdaging. NOBCO doet dat naar mijn idee nu al ongelofelijk goed.” 33 Positieve Gezondheid is een stroming in de zorg waarbij ervan uitgegaan wordt dat gezondheid het vermogen van mensen is om om te gaan met de fysieke, psychische en sociale uitdagingen in het leven. Hiervoor heeft de patiënt/cliënt zelfinzicht nodig en de zorgprofessional helpt door ‘het andere gesprek’ (een coachinggesprek) aan te gaan en hem te helpen op zoek te gaan naar de eigen motivatie en de eigen doelen en deze in de praktijk te brengen.

NOBCO in het nieuws Nieuwe reflectietool online Er is een nieuwe reflectietool verschenen. Een handig hulpmiddel voor coaches die hun reflectiepraktijk verder willen ontwikkelen en/of een EIAcertificering willen aanvragen, verlengen of upgraden. In de tool lees je meer over hoe je kunt reflecteren als coach. Je vindt er voor elke competentie van het EMCC Competence Framework reflectievragen, die je jezelf kunt stellen of in je intervisiegroep kunt bespreken. De tool geeft bovendien inzicht in de verschillen tussen de reflectieniveaus voor de EIAniveaus Foundation, Practitioner, Senior Practitioner en Master Practitioner. Een must read voor elke NOBCO-coach, of je nu veel of nog weinig coachervaring hebt. De reflectietool is te vinden in Mijn NOBCO. NOBCO | EMCC logo en certificeringsniveau vernieuwd Eerder dit jaar hebben wij laten weten dat het NOBCO-logo nieuwe frisse kleuren heeft gekregen. Het logo is opnieuw veranderd. Dit keer door een wijziging in het EMCC logo. Wat nieuw is, is dat de titel EMCC Global aan het NOBCO-logo is toegevoegd. Dit is gedaan om duidelijker te maken dat NOBCO onderdeel is van EMCC Global. Zo voldoen alle certificeringen voor coaches (EIA) en geaccrediteerde coachopleidingen (EQA) aan de standaarden van EMCC Global. Affiliated with

EMCC conferentie Praag Na jaren is het weer zover: een live conferentie van EMCC Global. De afgelopen jaren werd de conferentie online gehouden en nu dus weer live in een vol Praag, want tegelijkertijd was er een finale Europees voetbal, die duizenden fans trok. De deelnemers van de conferentie kwamen uit diverse Europese landen, waaronder uiteraard het gastland Tsjechië, maar ook waren er enkele coaches uit Azië en Noord-Amerika aanwezig. Vanuit Nederland was het bestuur aanwezig samen met een paar NOBCO-coaches. Artificial Intelligence speelde een rol bij deze conferentie en dat begon bij het welkomstwoord dat EMCC chair Riza Kadilar door ChatGPT had laten maken. Deze speech maakte snel duidelijk wat AI kan en tegelijkertijd hoe belangrijk juist een persoonlijke noot is. Naast keynotes waren er uiteenlopende workshops, live demonstraties van supervisie en ChatGPT, levendige discussies over een casus, workshops over teamcoaching en presentaties over onderzoek. We konden ook onze coaching skills op elkaar uitproberen met een tool die helpt bij het opbouwen van zelfvertrouwen. Er was veel ruimte om elkaar weer live te ontmoeten zoals tijdens de ‘reflective walk’ naar een prachtige locatie aan de rivier, georganiseerd door de Tsjechische coaches. En daarmee eindigde de conferentie ook: wat fijn dat we elkaar weer live hebben kunnen ontmoeten en hebben kunnen leren en reflecteren over ons mooie vak coaching! 35 NOBCO in de media In het Algemeen Dagblad van dinsdag 29 augustus staat een artikel over het aantal coaches in Nederland. Het artikel zoomt in op het feit dat er in 2023 2,5 keer meer coaches zijn dan tien jaar geleden. Roos Vonk geeft hierin haar visie, een coach komt aan het woord en ook NOBCO is om een reactie gevraagd. Lees de reactie van bestuurslid Geeske te Gussinklo op onze website. Naar aanleiding van het artikel in het AD was Geeske te Gussinklo te gast bij het Radio 1 programma Spraakmakers. In het opinieprogramma was de stelling Coaching helpt. Luister de uitzending hier terug.

Agenda Een volledig overzicht van de geplande bijeenkomsten vind je in de NOBCO-agenda op de website. Kijk welke bijeenkomst je aanspreekt en meld je direct aan! Voor een aantal bijeenkomsten opent de inschrijving circa zes weken voorafgaand aan de bijeenkomst. Ook geldt soms een maximaal aantal deelnemers. Met jouw aanmelding ben je verzekerd van deelname. 9 oktober t/m 11 december 2023 5 Day Trails Challenge Speciaal voor NOBCO coaches zonder EQA opleiding NOBCO heeft een internationaal erkend keurmerk om de kwaliteit van coaching aantoonbaar te maken: de EIA-certificering. Met een EIA-certificering laat je aan de markt zien dat jij garant staat voor kwaliteit en professionaliteit. Zo draag je bij aan de professionalisering van het coachvak. En zet je een prachtige stap in je persoonlijke ontwikkeling als coach. Wil jij jouw individuele EIA-certificering behalen en doe je dit graag met wat begeleiding? Dan is de 5 Day Trail Challenge helemaal iets voor jou! Vanaf 2023 is dit een nieuw NOBCO-ondersteuningsaanbod voor aangesloten coaches zonder een EQA-coachopleiding, die werk willen maken van hun certificering! Deelname aan deze 5 Day Trail Challenge kost € 175,00 excl. btw. Meld je hier aan Je vindt alle bijeenkomsten op de NOBCO-website. Lees meer informatie of Meld je direct aan!

10 oktober Vaksectie Vitaliteit, Stress, Burn-out Onlinesessie In de ban van burn-out en de kunst van burn-out Voor wie de live bijeenkomst op 10 oktober niet kan bijwonen (er is veel belangstelling; de fysieke bijeenkomst is vol), organiseren we deze online bijeenkomst. Sarah de Mul trapt de bijeenkomst af met de kunst van de burn-out, waarbij ze ons laat zien hoe kunst en cultuur bijdraagt aan het ter discussie stellen van gangbare stereotypen rond burn-out, hoe burn-out kan bijdragen tot het creëren van een meer mensgerichte, duurzame mindset, en vooral, hoe artistieke representaties van burn-out hierbij een rol kunnen spelen. Christaan Vinkers staat vervolgens stil bij hoe stress ontstaat in een individu, hoe onze binnenwereld stress kan aanjagen, maar ook over hoe onze omgeving en overheidsbeleid invloed op stress en burn-out hebben. Wil je erbij zijn? Aanmelden kan tot 6 oktober. Deelname is voor alle NOBCO-coaches en is gratis. 23 november 2023 14e Wetenschappelijk NOBCO-Symposium Coaching en Onderzoek Als je de wereld van evidence-based practice in coaching wilt onderzoeken en ontdekken is dit symposium echt iets voor jou! We gaan tijdens dit evenement dieper in op de principes en methoden van evidence-based coaching, waarbij de nieuwste onderzoeksresultaten en praktische toepassingen veelal aan bod komen. Kom luisteren naar gerenommeerde experts en beoefenaars op het gebied van coaching. Zij delen graag hun inzichten en ervaringen met je. Daarnaast is er volop ruimte om te netwerken en in gesprek te gaan met de sprekers en vakgenoten. Het programma en de sprekers zijn inmiddels bekend! Reserveer nu alvast een plek en zet 23 november (in Hoofddorp) alvast in je agenda! 37

Wil jij jouw professionele ontwikkeling stimuleren? Sluit je dan aan als NOBCO-coach of NOBCO-communitylid bij NOBCO! Hét platform voor professionele coaching in Nederland • Voor iedereen die beroepsmatig met coaching bezig is. • € 320,- excl. BTW per jaar. • Toegang tot alle reguliere NOBCO-activiteiten. • Mogelijkheid tot het behalen van het keurmerk voor coaches: EIA. • Begeleiding bij het halen van een EIA-keurmerk (European Individual Accreditation). • Automatische aansluiting bij de Europese koepelorganisatie EMCC | European Mentoring & Coaching Council. • Aanzienlijke korting op een beroeps- en aansprakelijkheidsverzekering. • Een persoonlijk coachprofiel via ‘Vind een coach’ met meer dan 240.000 bezoekers per jaar. • Kosteloos gebruikmaken van het online evaluatie-instrument Coaching Monitor. • Kosteloos toegang en gebruik van Boom Coaching Collectie (voorheen Coachlink), met toegang tot ruim 300 coachingsboeken. • Gebruikmaken van de door de Belastingdienst goedgekeurde DBA-verklaring voor coachingsgerelateerde diensten. Wil je meer weten over alle voordelen van een aansluiting als NOBCO-coach of NOBCO-communitylid? Klik hier

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38

Home