0

ExPress ? 9e jaargang nr. 3 oktober 2024 Magazine voor gepensioneerden van VVG-PGB Welke route wordt het Pensioenkeuzes mogelijk tot 1 december Pensioenen VVG en/of PGB Zorg en/of wonen Welzijn en/of human interest

HET OVERZICHT BESTUURSLID IN SCHIJNWERPER Druiven zijn zuur H Het vertrek van Jochem Dijckmeester valt lang niet bij iedereen in goede aarde. De voorzitter van het bestuur van PGB Foto voorpagina Kiezen kan soms moeilijk zijn. Pensioenbeslissers kunnen er over meepraten. Voor 1 december moeten zij hun keuze bij PGB hebben ingediend. Fotograaf Cees Mooij volgde hen op de voet. Nemen zij de goede route? Het antwoord vindt u op pagina 4 en 5. Zie ook pagina’s 14, 15, 24, 25, 28 en 29. In deze ExPress uiteraard ook mooie verhalen over zorg, wonen en welzijn. leek het pensioenfonds in alles door de moeilijke transitieperiode van het nieuwe pensioenstelsel te willen loodsen. Mede daarom werd hij begin dit jaar voor een derde termijn benoemd tot bestuursvoorzitter. Maar de realiteit is anders. Per 25 november wordt Dijckmeester divisiedirecteur Toezicht Pensioenfondsen bij De Nederlandsche Bank (DNB), op 15 november is zijn laatste werkdag bij PGB. Dijckmeester: ,,Ik verlaat PGB met pijn in mijn hart. Het is het Thijs Reuder: Steeds op zoek naar voordeeltjes V COLOFON ExPress is een uitgave van VVG-PGB 9e jaargang nummer 3 Redactie: Petra Dircks, Miriam Szalata, Frans Molenaar, Geurt Bos, Jos van Rijsingen, Fieneke van den Brink, Gijs Korevaar, Willem van der Kooij, Huub Kerkhoffs, Nicoline Maarschalk Meijer, Theo Leoné, Hans Bouwman, Thijs Reuder Foto’s: Cees Mooij, Theo Leoné, Petra Dircks, Huub Kerkhoffs, PGB, EO, Seniorencoalitie, Pexels/Emilo Sanches Marnix Schmidt 2 Foto voorpagina: Cees Mooij Eindredactie: Willem van der Kooij Coördinatie: Geurt Bos Vormgeving en DTP: Hans Brand Online en offline logistiek: Tonnie Klein Hemmink, Marcel Willemsen Druk: Damen Drukkers Oplage: 15.000 Reacties kunt u sturen naar: redactie@vvgpgb.nl VG-PGB heeft een achthoofdig bestuur. Wie zijn deze bestuursleden en wat doen ze? Na penningmeester Ruud Hollering, voorzitter Ernst Taris en secretaris Marcel Hoffmann is nu het woord aan bestuurslid ledenservices Thijs Reuder. We legden hem de volgende vragen voor. Waarom ben je lid geworden van het bestuur van VVG-PGB en wat is daarbij je takenpakket? Ik werkte bij de Vereenigde Glasfabrieken, onderdeel van het Franse Danone, met diverse vestigingen in Europa. Vijf jaar als branchemanager levensmiddelen en vervolgens 23 jaar als directeur Inkoop. Via het Verantwoordingsorgaan van het pensioenfonds en de deelnemersraad werd ik voorzitter van de Vereniging van Gepensioneerden. Het bedrijf was inmiddels overgenomen door het Amerikaanse bedrijf O-I. Daar had men niet veel op met het Nederlandse pensioenstelsel. Dus werden de zorgen hiervoor uitbesteed aan PGB. Ons bestuur besloot, na een kennismaking met de toenmalige voorzitter van VVG-PGB Victor Doorn, om zich met het volledige ledenbestand aan te sluiten bij VVG. Ik bood mij aan om me in het bestuur bezig te houden met ledenservices, het vinden van kortingen en aantrekkelijke aanbiedingen voor onze leden. Namens het bestuur werf ik tevens advertenties voor ons mooie blad ExPress. Inmiddels maakt ook de Koepel gebruik van deze aanbiedingen, zodat wij een interessante doelgroep zijn voor dit soort bedrijven.

OKTOBER 2024 ExPress voor PGB leukste en mooiste pensioenfonds van Nederland. Maar ik kon deze kans niet laten lopen.” Het komt niet vaak voor dat pensioenfondsbestuurders hun functie inruilen voor een baan bij toezichthouder DNB. Dijckmeester zelf zegt zo’n overgang altijd als een reële optie te hebben gezien. ,,De overstap komt wel eerder dan ik zelf had verwacht. Als pensioenfondsbestuurder en voorzitter heb ik altijd zeer prettig samengewerkt met DNB. De Nederlandsche Bank heeft ook een belangrijke maatschappelijk relevante rol in de pensioensector maar ook breder in Nederland.” Meer over vertrek Dijckmeester: Thijs Reuder voor zijn collega-bestuursleden. Achter hem van links naar rechts Ernst Taris (voorzitter), Ruud Hollering (penningmeester), Tonnie Klein Hemmink (ledenadministratie), Fieneke van den Brink (pensioenwerkgroep), Jos van Rijsingen (vicevoorzitter) en Geur Bos (communicatie) dochter en twee zoons. Mijn dochter is getrouwd en woont in Bretagne. Een zoon woont met vrouw en drie dochters in Westford in de VS, in de buurt van Boston. De andere zoon woont met vrouw, dochter en zoon, heel wat dichter bij huis, in Ouderkerk a/d Amstel, Vertel wat over je verleden en familieleven? Ik ben geboren en getogen in Rotterdam en ben aan de Erasmus Universiteit afgestudeerd in bedrijfseconomie. Mijn vrouw deed in die tijd een opleiding in Leiden voor spelleidster observatrice (het voorbereiden van kinderen voor operaties) en werkte, toen ik nog studeerde, op een kinderafdeling in een ziekenhuis. Mijn eerste baan was in Rotterdam bij Furness, een Rotterdams havenbedrijf, waar ik de eerst vier jaar diverse organisatie opdrachten mocht uitvoeren. Daarna werd ik als eerste vertegenwoordiger van Furness uitgezonden naar Brazilië, gedurende vier jaar een prachtige ervaring. Na terugkeer in Nederland was het tijd voor iets nieuws en ging ik in Schiedam werken op het hoofdkantoor van VG, de Vereenigde Glasfabrieken en producent van verpakkingsglas met vestigingen in Schiedam, Leerdam en Maastricht. Omdat de VG een dochteronderneming van Danone was, kon ik meedraaien met het Europese training programma met alle buitenlandse collega’s. Mijn vrouw en ik hebben een Wat doe je in je vrije tijd? Heel wat tijd zit in VVG-PGB en in de Koepel, maar ook bewegen is voor mij belangrijk. Vroeger was het hockey en squash, tegenwoordig nog wel schaatsen in de winter, helaas op kunstijs, en regelmatig flinke wandelingen met mijn vrouw. Mijn twee belangrijkste hobby’s zijn tuinieren en beeldhouwen. Dat laatste voornamelijk met hout, maar soms ook wel met steen of marmer. Thijs Reuder/Geurt Bos Cees Mooij 3 

PENSIOEN TOELICHTING IN GEUREN EN KLEUREN Keuzes voor nieuw pensioen H et nieuwe pensioen wordt bij PGB waarschijnlijk op 1 januari 2027 ingevoerd. Dan pas wordt duidelijk wat dit voor de portemonnee betekent. Op dit moment maken sociale partners (werkgevers en werknemers) afspraken over hoe dat nieuwe pensioen eruit gaat zien. Ze leggen dat vast in een transitieplan dat voor 1 december ingediend moet worden bij PGB. PGB bundelt die plannen tot één implementatieplan. Dat gaat voor 1 juli 2025 naar De Nederlandsche Bank. Wat moet er in die transitieplannen staan? - welke regeling wordt gekozen , solidaire (SPR) of flexibele (FPR) premieregeling - belangrijke elementen van die regeling (o.a. premiehoogte) - hoe wordt de solidariteitsreserve gebruikt en gevuld - gaan de huidige pensioenrechten en -uitkeringen op in die nieuwe regeling (invaren) Van belang voor gepensioneerden:  Is er een werkgever of werkgeversvereniging die afspraken mag maken? Als er geen werkgever meer is en geen verplichte bedrijfstakregeling geldt, kan geen nieuwe regeling worden afgesproken. Dan is het niet mogelijk opgebouwde pensioenen in een nieuwe regeling op te nemen en blijft de huidige pensioenregeling gelden.  Welke regeling gaat gelden, SPR of FPR en wordt er ingevaren?  De keuze voor de nieuwe regeling gaat bij invaren óók gelden voor de huidige gepensioneerden. Verhogen/ verlagen van de pensioenen gebeurt volgens de regels van de nieuwe regeling. PGB heeft - na overleg met de VVG! - kaders gesteld 4 Hoe werkt de solidariteitsreserve? Gepensioneerden die in de solidaire regeling terecht komen (de meesten!), krijgen bescherming vanuit de solidariteitsreserve. Die zorgt ervoor dat een verlaging van het pensioen zoveel mogelijk wordt voorkomen. Die reserve moet wel eerst gevuld worden. Dat gebeurt bij het invaren. Bij een dekkingsgraad boven de 100 procent wordt de ruimte tussen 103 en 106 procent daarvoor gebruikt. In latere jaren kan dit bij hoge rendementen (van alle deelnemers in de SPR!) verder gevuld worden tot 5 procent waarbinnen de sociale partners moeten kiezen. De belangrijkste: - Voor verplichte bedrijfstakpensioenregelingen kent PGB alleen de solidaire premieregeling, met solidariteitsreserve. - Voor vrijwillige aansluitingen is de flexibele premieregeling ook mogelijk. Deze regeling heeft bij PGB géén reserve voor opvang van schokken. Een gepensioneerde kan bij invaren eenmalig kiezen voor een stabiele uitkering of eenvariabele uitkering. - In principe worden zoveel mogelijk pensioenen – conform de wettelijke bepalingen – ingevaren. - PGB zal alle regelingen, ook de oude regeling bij niet invaren, zelf uitvoeren. Verdeling van het geld bij invaren: - Als de dekkingsgraad 103% of hoger is, geldt de volgende verdeling:  100% voor het persoonlijke potje, PGB noemt dat het ‘persoonlijke pensioenvermogen’  3% voor het eigen vermogen en de operationele reserve voor bedrijfsrisico’s van PGB  Daarboven gaat 3% in de solidariteitsreserve (SPR) of in de pensioenpotjes voor diegenen voor wie de FPR geldt  Van de volgende 8% wordt maximaal 2% gebruikt voor extra verhoging van individuele pensioenpotjes voor leeftijdsgroepen 40 tot 68 jaar én maximaal 6% als extra in alle pensioenpotjes, ook die van gepensioneerden. Daarboven (vanaf 114%) gaat alles naar de pensioenpotjes. - De verdeling bij invaren gebeurt in één keer. Geen spreiding over meer jaren. Dat is gunstig voor gepensioneerden. Fieneke van de Brink Jos van Rijsingen van het fondsvermogen. De reserve mag ook gebruikt voor jongeren. Voor hen wordt risicovoller belegd. Als door tegenvallende resultaten hun potje in het rood komt te staan, kan dit ook vanuit de solidariteitsreserve gerepareerd worden. De solidariteit geldt dus voor meer groepen. Als de dekkingsgraad bij het invaren onverhoopt te laag is, kan de solidariteitsreserve niet of niet helemaal gevuld worden. Wat er dan moet gebeuren, zal eerst overlegd worden tussen PGB en betrokken partijen (ook de VVG).

worden Solidaire regeling • De hoogte van de pensioenuitkering wordt vastgesteld op basis van de hoogte van het persoonlijke pensioenpotje bij invaren • De uitkering is levenslang. Het ouder worden dan gemiddeld wordt gedekt vanuit de pensioenpotjes van mensen die jonger overlijden. Restanten in de potjes zijn dus niet voor de erfgenamen. • De uitkering is variabel en stijgt (of daalt) jaarlijks met het gemaakte rendement. Een eventuele daling wordt zoveel mogelijk voorkomen of gedempt. • Er is een solidariteitsreserve om de uitkering zonodig op peil te houden (zolang daar geld in zit). • Het partnerpensioen blijft zoals afgesproken bij ingang van het pensioen, levenslang. Wel wordt de uitkering variabel met eventueel demping vanuit de solidariteitsreserve. nú Keuze FP* FPR Is er een oude werkgever of rechtsopvolger SPR Keuze SP* invaren pensioenen Nee *SP = sociale partners (werkgevers en werknemers (vakbonden en/of) met hoorrechtgepensioneerden) Ja Keuze SP* SPR/FPR SPR met invaren SPR zonder invaren Oude regeling ongeweizigd SPR = Solidaire Premieregeling 5 invaren pensioenen OKTOBER 2024 ExPress gemaakt Flexibele regeling • De hoogte van de pensioenuitkering wordt vastgesteld op basis van de hoogte van het persoonlijke pensioenpotje bij invaren • De uitkering is levenslang. Een leeg potje omdat de gepensioneerde ouder wordt dan gemiddeld, wordt aangevuld vanuit potjes van mensen die op gemiddeld jongere leeftijd overlijden. Restanten in de potje zijn dus niet voor de erfgenamen. • De uitkering is variabel en stijgt of daalt jaarlijks met het gemaakte rendement. Bij invaren is er eenmalig de mogelijkheid te kiezen voor een stabiele uitkering (vergelijkbaar met oude regeling). • Er is géén reserve om een eventuele daling te dempen. • Het partnerpensioen blijft zoals afgesproken bij ingang van het pensioen, levenslang, maar wordt óf variabel óf stabiel (afhankelijk van eerdere keuze). Oude regeling • De hoogte van de uitkering wordt vastgesteld op basis van de oude (huidige) regeling. • De uitkering is levenslang. Het ouder worden dan gemiddeld wordt gedekt met de vrijval van uitkeringen of aanspraken van mensen die jonger overlijden. • De uitkering is stabiel. Verhoging alleen bij een flinke stijging van de dekkingsgraad. Risico van verlaging is ook beperkt. • Het sturen op een relatief hoge dekkingsgraad vormt een buffer (soort reserve) om verlaging van de pensioenuitkering te voorkomen. • Het partnerpensioen blijft zoals afgesproken bij ingang van het pensioen, levenslang. Eveneens beperkte kans op verhogingen of verlagingen. Regeling voor FPR met invaren FPR zonder invaren gepensioneerden FPR = Flexibele Premieregeling

DE TOEKOMST SAMEN STILSTAAN BIJ STRAKS ‘Zonde om een goede ingeving voor jezelf te houden’ R uim honderdvijftig mensen schreven zich in voor de officiële aftrap van ‘Krachtig ouder worden’ in Theater de Buitensoos in Zwolle. De regiobijeenkomsten maken, net als kleinschalige buurtgesprekken, waarvoor lokale organisatoren een budget kunnen aanvragen, deel uit van de driejarige Campagne ‘Praat vandaag over later’, waar persoonlijke verhalen over het nieuwe ouder worden gedeeld. Initiatiefnemers Seniorencoalitie en ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) hopen aan de hand van persoonlijke ervaringen de zorgen en suggesties van ouderen beter in kaart te krijgen en uit te kunnen werken in beleid. Conny Helder, (inmiddels) oud-minister van VWS hoopte bovendien dat de campagne mensen zou aanzetten om zich eerder voor te bereiden op de steeds langere laatste levensfase. Geen overbodige 6 Ook een lokaal gesprek of regionale bijeenkomst organiseren? ☞ E-Mail: contact@deseniorencoalitie.nl ☞ Tel: 06 462 706 18 ☞ Meer informatie op de website van de Seniorencoalitie (https://deseniorencoalitie.nl/krachtig-ouder-worden) luxe in een land waar de overheid zich in rap tempo terugtrekt als hoeder van basale voorzieningen en de snelgroeiende vergrijzing in toenemende mate botst met de minstens zo snel verschralende zorg. VERBLUFT Tussen de regels van Tàààntes grootspraak klinkt een klein bang stemmetje door Tijdens het gemeenschappelijke openingsprogramma in de theaterzaal weet zangeres-moderator Marlies Claasen de eerste tongen behendig los te maken met haar werp-microfoon in de vorm van een grote dobbelsteen. Wie hem vangt, moet spontaan vragen beantwoorden. Sommige respondenten lijken verbluft door hun eigen overmoed. Pieter Hilhorst, publicist en lid van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, schudt het publiek verder uit het korset: ,,Praat vooral door mij heen’’, moedigt hij zijn beduusde publiek aan. ,,Zonde om een goede ingeving voor jezelf te houden’’. Actrice Jetty Mathurin doet er als laatste nog een schepje bovenop. Het door haar vertolkte typetje ‘Tààànte’, een wat oudere dominante Surinaamse dame, neemt razendsnel de urgente seniorenpijnpunten door: wonen, zorg en (behoud van) sociale context en vitaliteit om de regie te houden over het eigen leven bij wegbezuinigde zorg. Tààànte heeft overal hilarische oplossingen voor bedacht. De zaal ligt plat, maar – heel subtiel – klinkt tussen de regels van Tàààntes grootspraak een klein bang In kleine groepjes wordt intensief doorgepraat Ruim 150 ouderen komen ‘praten over later’

OKTOBER 2024 ExPress stemmetje door: waar zou een vrouw op leeftijd straks nog aan kunnen kloppen? Precies de rode draad van de gesprekken die na het weldadige lunchbuffet, in de intimiteit van kleine groepjes (6 tot 8 man) uitvoerig aan de orde komt in de positieve, oplossingsgerichte brainstormsessies die vanzelf ontstaan. Geen vooropgezette meningen of geklaag in het algemeen, het gaat om persoonlijke belevenissen van willekeurige mensen die door een nummer bij elkaar aan tafel zijn beland. De ‘opbrengst’ is verrassend: mensen breken open, dragen met overgave oplossingen aan, wisselen adressen, oplossingen en hobby’s uit. Een ding komt duidelijk uit de pilots in Breukelen en Apeldoorn en de bijeenkomst in Zwolle naar voren: ouderen zijn heel goed in staat genuanceerd hun problemen te benoemen en naar een oplossing toe te werken waarbij men elkaar wat gunt. Nicoline Maarschalk Meijer Seniorencoalitie COLUMN Charme verstrijkt niet met de jaren. Dat hoop ik althans van harte. Tja, heel lang geleden was ik met zo’n gedurfd beginpraatje alleen maar uit op wat contact met mijn droommeisje. ‘Gaan we nou nog dansen?’ kwam er dan hakkelend uit mijn mond. Als het antwoord gewoonweg ‘nee hoor’ was, had ik toch maar mooi mijn durf een beetje verzilverd. Vandaag de dag is de jeugdigheid van de openingszin er natuurlijk al lang af, al was het maar omdat ik me totaal niet van avances wil bedienen. Maar eigenlijk na corona heb ik gemerkt dat de olijke toenaderingen toch wel verdraaid aangenaam kunnen zijn. En gewone vriendelijkheid wil nog wel eens lonen. ‘Kunt u erbij mevrouw’, polste ik pas in een supermarkt naar een dame op leeftijd in een scootmobiel. ‘Wat denk je zelf’ kreeg ik direct toegebeten. ‘Vraag nou gewoon : kan ik helpen’? Een venijnige praktijkles al met al, die ik een kwartier later op dezelfde mevrouw toepaste. ‘Kan ik helpen?’ ‘Zó, Een volle zaal in Zwolle wordt volop uitgedaagd u leert snel’, sprak ze lachend. Waarop ik toch maar mompelde dat ze ook van haar kant wat flexibeler mocht zijn bij vlagen… Bij de kassa groei ik ook in mijn rol, denk ik… Ik haal mijn klantenkaart tevoorschijn en zeg kraaiend ‘dan hoef ik toch niet meer te betalen?’ ‘Meneer u bent vandaag de honderdste met deze grap, nou ja… grap’. Een demonstratieve geeuw valt me ten deel. Op hogere leeftijd – ik ben 71 – geef je niet zomaar op. Dus bij de zelfde kassa verwijder ik het plankje bij de boodschappen achter mij, waar slechts één gebakje naderde. Een ontroerende geste? Nou niet bepaald: de dame na mij is boos, eh erg boos. ,,Denkt u nou echt dat u zó makkelijk aan een vrouw komt? Ik betaal dit zelf. Hoe durft u?’ Loop ik zowaar een blauwtje, of nog concreter…een grijsje. Anton Allure 7 De openingszin vergrijst 

WENSPLANNERS NOG ÉÉN KEER NAAR DIE ENE PLEK Ambulancewens s voor een laatste g Zeven ambulances staan dagelijks in Rhoon startklaar om mensen in hun laatste levensfase een glimlach te bezorgen. De wensplanners weten wat snel schakelen is. Ook in het weekeinde. Vrijwilligers rijden dezelfde dag nog of anders morgen doodzieke mensen naar de dierbare plek die ze nog een keer willen bezoeken. Kijk, daar woonde, werkte of leefde ik. Een laatste blik nog op de zee, het stadion of de kerktoren. A 8 mbulancewens werd in 2007 opgericht door Kees Veldboer senior. Zijn werk: chauffeur bij de ambulancedienst Rotterdam – Rijnmond. Samen met collega Linda was hij november 2006 op weg naar de post Schiedam/ Vlaardingen. Het seintje kwam om terminale patiënt Mario Stefanutto naar ziekenhuis Erasmus te brengen. De geplande pijnbehandeling ging op laatste moment niet door. Weer niet. De heftig teleurgestelde Mario stelde voor hem desondanks bij het Erasmus af te leveren. Hij zou vast wel een keer geholpen worden. Linda kwam met een alternatief. ,,Je ligt toch al op de brancard. Zeg maar waar je heen wil.” Serieus? Nog één keer naar de haven. Genieten van de geuren en de geluiden. Niet lang later rolden de tranen over de wangen. Als klap op de vuurpijl regelde Kees een vaartocht met Spido. Samen met Mario’s zoon werd een ontvoering uit het ziekenhuis op touw gezet. Aan de keukentafel in Rhoon ging de knoop door om vaker laatste wensen in vervulling te doen gaan. Veel vaker. Met een paar telefoontjes en een oude ambulances zijn wonderen te verrichten. Al 22.000 wensen Stichting Ambulancewens is in zeventien jaar uitgegroeid tot een hechte organisatie van 310 vrijwilligers, waaronder 190 verpleegkundigen. De chauffeurs komen allen uit de hoek van politie, brandweer en ambulances. Sinds de oprichting zijn zo’n 22.000 wensen in vervulling gegaan. De financiële middelen komen van donaties en sponsors. Directeur Kees Veldboer junior: ,,We rijden met speciaal aangepaste ambulances. Hoger dan normaal en met ramen rondom waardoor je wel naar Directeur Kees Veldboer: ,,Het vervullen van een laatste wens betekent veel voor zowel de patiënt als de familie.” buiten maar niet naar binnen kunt kijken. De medische voorzieningen zijn zo goed mogelijk weggewerkt.” Haringveiling Veldboer junior (Schiedam, 1986) kreeg thuis de stormachtige ontwikkeling van Ambulancewens Terug naar de Lakenvelders.

OKTOBER 2024 ExPress van dichtbij mee. Zag hoe pa van de stichting een dagtaak maakte. De veiling van een vat haring hielp de initiatiefnemers aan hun eerste eigen ambulance. startklaar glimlach Voordien werkte de stichting met een geleende wagen die tijdelijk werd voorzien van metalen plakstrips. De huidige directeur van Ambulancewens volgde de hotelschool in Rotterdam en werkte tien jaar als salesmanager bij het sterrenrestaurant De Hoefslag in Bosch en Duin. Het overlijden van moeder Truus in 2013 zorgde voor een pas op de plaats. Hoe verder? Kees koos de afslag KLM en werkte als purser op grote vliegtuigen zoals de 777 en 787. Hij vloog naar landen als Japan, Brazilië en de Verenigde Staten. Om zich uiteindelijk op kantoor in te zetten voor een project digitalisering. Covid maakte de luchtvaart stiller. Tijd voor nieuwe keuzes. ,,Ik kreeg de kans een makelaarsopleiding te volgen. Heel iets anders. Veertien keer ben ik verhuisd. Van Amersfoort en Boskoop tot Barendrecht. De makelaardij heb ik altijd leuk gevonden.” Duizenden brieven Op vrijdag 26 juli 2021 staat de wereld plotseling stil. Geheel onverwacht overlijdt zijn energieke vader Kees. De vrijwilligers – 270 destijds - zorgen dat de stichting verder kan, vormen een vangnet. Aan de keukentafel moeten beslissingen worden genomen. De publiciteit is overweldigend. “De eerste week na de dood van mijn vader kregen mijn stiefmoeder en ik tweeduizend brieven. De meeste afzenders waren onbekenden. Ze staken ons allemaal een hart onder de riem. De mensen schreven wat het vervullen van de laatste wens voor de patiënt maar ook voor henzelf betekend had.” Duidelijk. Ook zonder de oprichter moet Ambulancewens verder. Maar hoe? Is met het overlijden van Kees ook zijn netwerk en kennis verdwenen? Tijdens een wandeling oppert Kees junior dat hij het een hele eer zou vinden om in de voetsporen van zijn vader te treden. Het bestuur van de stichting stemt in. Ambulancewens staat een nieuwe periode van groei te wachten. ,,Onze ambulances rijden ieder 100.000 tot 120.000 kilometer per jaar. Ze zijn na vijf jaar afgeschreven en gaan dan als schenking naar het buitenland. Inmiddels hebben we zusterorganisaties in 22 buitenlanden.” Theo Leoné Theo Leoné en Ambulancewens 9 

IN SAS MET GLAS Johan Soetens: tot 1996 commercieel directeur van de Vereenigde Glasfabrieken te Schiedam, Leerdam en Maastricht. COMPLIMENTEN VAN DE BROUWMEESTER Eerst een rondje om de fabriek Glashelder Johan Soeters R 10 ap van tong, een man aanpakken. Journalist wil Johan Soetens (1931) worden. Toch belandt hij meer dan veertig jaar in het glas en werkt zich flamboyant op tot commercieel directeur van de Vereenigde Glasfabrieken. De in 010 neergestreken Amsterdammer publiceert diverse boeken. Kwartaal op kwartaal komt onder zijn regie het glashistorisch tijdschrift uit: De Oude Flesch. ,,Zorg en een open oog voor de ander is me met de paplepel ingegoten. Krijg je er niet meer uit.’’ Johan wordt op de wereld geholpen door Corry Bulterman, een vriendin van zijn moeder. De kraamverzorgster krijgt de ziekte MS. De Soetens vangen haar thuis op. Johan herinnert verhaaltjesvertelster Corry als zijn tweede moeder. Vader is diaken. Schiet als hij lange rijen ziet te hulp. Na de mulo wil Soetens zo snel mogelijk de journalistiek in. Volgt een cursus in Leiden. Historische verhalen schrijven zoals Bertus Aafkes. Prachtig toch? ,,Het solliciteren viel niet mee. Ik reageerde op de functie adspirant verslaggever bij Trouw en kwam op de administratie terecht. Schoot allemaal niet op. In 1951 moest ik in militaire dienst.” Soetens en zijn mannen worden als eerste bataljon ingezet na de stormnacht die in 1953 het zuidwesten van Nederland onder water zet. Johan is pelotonscommandant van de stoottroepen. ,,Na mijn afzwaaien kwamen veel mensen uit Indië terug. Waaronder veel journalisten. Die moesten allemaal aan een baan geholpen worden. Ik als freelancer kreeg voor een volle pagina een tientje. Had één schone broek. Als die naar de stomerij ging, moest ik een dag thuis blijven.” Op zoek naar beter betaald werk valt Johans oog op een advertentie voor de functie stadsvertegenwoordiger glashandel. Kansloos natuurlijk. Driehonderd sollicitanten. Toch valt de keuze op Soetens. Een nieuwe wereld gaat voor hem open. ,,Mijn voorganger was een aardige man maar voelde zich torenhoog

OKTOBER 2024 ExPress verheven boven zijn klanten. Hij droeg een bolhoed en had een wandelstok met ivoren knop. Reizen deed de man per tram. Hij bezocht alleen klanten in de buurt van tramstations.” Op het hoofdkantoor in Schiedam ontdekken ze al snel dat de energieke Soetens op zijn tweedehands fiets meer werk binnenbrengt dan zijn chique voorganger. Het werkveld breidt uit. Of hij een poging wil wagen bij Grolsch? De als lastig bekendstaande bierbrouwer neemt weinig flessen af van de Vereenigde Glasfabrieken. ,,Eerst met de trein naar Hilversum om een wagen op te halen. Daarna reed ik naar Enschede. Afspraak 11.00 uur. Ik arriveerde een half uur eerder.” Soetens kijkt het bedrijf eens aan en loopt een rondje om de fabriek. Dat is dus familiebedrijf Grolsch – begonnen in Groenlo, nu in Enschede. Vanuit de hal neemt de glasman de lift naar boven. Vader en zoon De Groen – twee Theo’s - wachten hem op. Senior neemt het woord. Is kort van stof. ,,Wat kom je doen?’’ Soetens zonder omweg: ,,Ik wil graag flessen verkopen.” ,,Jawel. Maar je levert toch al?” Kwartaal na kwartaal valt bij abonnees De Oude Flesch in de bus. Hulde aan de glasverpakking Nooit was je dichterbij dan toen we afscheid namen zonder je heengaan was je me niet zo na (Dichtregels Johan Soetens) ,,Zeker. Maar niet genoeg. Als ik zie wat hier in en uit gaat.” ,,Wil je dan meer leveren?’’ ,,Graag meneer.” ,,Alles soms?” ,,Graag meneer.” ,,Ga dan maar naar huis en zeg dat je voortaan alles mag leveren.” Als Soetens weer buiten staat, moet hij even bijkomen. Dat was snel. Alle flessen van Grolsch komen voortaan van de Vereenigde. Soetens: ,,Jaren later komt Theo de Groen – zijn vader is dan al overleden – na kantoortijd bijkletsen in Schiedam. Hij vraagt me of ik weet waarom ik destijds zo snel de grote flessenorder van Grolsch kreeg. Nou, nee.” Vader en zoon De Groen blijken een dag eerder een bezoek te hebben gebracht aan de Amstelbrouwerij in Amsterdam. Zoon stapte al In Glas Verpakt, over kunst, kitsch en koopmanschap. Boek over vierkante flessen. 11 richting luxe ingang met livreier. Nee, zei vader. Als je ergens voor het eerst ben, loop je eerst om het bedrijf heen. Aan de achterkant stond een deur open. Een les van vader: wat ze aan de voorkant verdienen, wordt er hier achter uitgereden. Theo de Groen junior: ,,Een dag later stonden vader en ik in Enschede voor het raam te kijken. We zagen je aankomen. Vader zei: wie is dat nu weer? Ik: iemand uit Schiedam. Wij zien je een rondje om het bedrijf maken. Vader: dat heb ik je gisteren nog zo gezegd. Dat is een goeie. Op dat moment had je zijn hart gewonnen.” Soetens: ,,Theo en ik konden het goed met elkaar vinden. Hij vertrok weer naar Twente en overleed dezelfde dag. Ik heb altijd het idee gehad dat hij afscheid kwam nemen. In de kerkdienst kwam de brouwmeester naar me toe. Zei: meneer, u moet plaats nemen in de familiebank. Ik: maar ik ben geen familie. Hij: maar zo beschouwen we u wel. De opmerking van de brouwmeester is me meer waard dan een koninklijke onderscheiding.” Theo Leoné Theo Leoné 

0PLEVING TOCH WEER EEN LEVEN VOL MUZIEK Hij was al bijna bovenaan de ‘Stairway to heaven’. Een scheur in een slagader bracht hem januari 2020 op de rand van de dood. Operaties hielpen maar verlammingsverschijnselen bleven en zijn hersenen draaiden in de modus ‘Sound of silence’. Totdat er aan zijn ziekenhuisbed live op gitaar, cello en viool werd gespeeld. Beatlessongs. Miel Groothedde reageerde. Een ooglid trilde. Een traan welde op. ,,M ijn partner en kinderen hadden al afscheid genomen. Maar het lichaam bleek sterk. Weken lag ik, zonder het zelf echt te beseffen, op de ic van 12 het Antonius in Nieuwegein. Tot dat muzikale wonder zich voltrok. Ik kreeg mijn leven terug.” Miel Groothedde (1949) ademde levenslang muziek. Het was hem met de paplepel ingegoten. Thuis in Dieren klonk altijd muziek. Opa speelde klarinet in de harmonie en de kleine Miel oefende er op blaasinstrumenten. „Maar dat was mijn wereldje niet. Ik wilde als twaalfjarig jochie een gitaar.” En die gitaar kwam er. Miel keek de kunst af bij de Indonesische jongens in het dorp en leerde zichzelf gitaarspelen. Het was het begin van een leven vol muziek. Songs van Everly Brothers en Shadows met de schoolband en daarna veel beatbandjes. Naast zijn eerste ‘echte’ banen was er het rock-’n-roll-leven. En, inclusief alle ups en downs, een carrière als beroepsmuzikant in dansorkesten die onder meer zangers als Frans Bauer begeleidden. En hij was in 1964 medeoprichter van The Jibs. Een befaamde coverband die in 2019, na maar liefst 55 jaar, een reeks afscheidsconcerten gaf. „Dat muziekwereldje leverde me een fantastische tijd. Maar soms ook weinig brood op de plank en al helemaal geen zicht op een pensioen. Een bijbaan bij een callcenter bood uitkomst, maar m’n draai vond ik pas echt toen ik een job bij dagblad De Gelderlander kreeg.” Hij ging er in 2013 ‘met pensioen’ als accountmanager met heel veel goodwill. Miel Groothedde met zijn favoriete, levensreddende, gitaar. ‘Deze gitaar gaf me mijn leven terug’ Het spelen in bands vulde al snel de tijd van de kersverse pensionado. Maar nu met veel aandacht voor Miel Groothedde, pensionado is ‘Back on the road’ partner Inge, de twee zonen Michel en Gordon, kleinkinderen, dochter Donna en bonuskinderen Stijn en Silke. Die twee zonen zijn een verhaal apart. Beiden staken hun vader de loef af bij het vergroten van de naamsbekendheid van de Groothedde’s. Michel is historicus, auteur, kenner van componisten Bruckner en Mahler en Zutphens stadsarcheoloog. Gordon verwierf faam als componist, gitarist en vooral als producer van onder meer Nick&Simon, Krezip, Snoop Dogg, Golden Earring, Waylon en, meest recent, Douwe Bob. Gordon was de gitarist die, samen met celliste en violiste, aan Miels ziekenhuisbed speelde. En diezelfde gitaar kreeg weken later een nog grotere rol. „Ik krabbelde langzaam op. Bij een van de vele ziekenhuisbezoekjes drukte Gordon die gitaar in m’n armen.

OKTOBER 2024 ExPress r Maar wat ik ook probeerde; ik kon er bijna niks mee. Ik heb me kapot gehuild. Wilde de gitaar tegen de muur smijten. Zat er helemaal doorheen. Nam zelfs afscheid van de muziek…” Iedereen bleef hem echter pushen. ‘With a little help from my friends’. „Na maanden ploeteren kwamen gevoel en herinnering terug. Ik kon m’n geluk niet op. Toen ik in mei 2020 naar huis mocht speelde ik voorzichtig een eerste nummer; ‘Blackbird’ van The Beatles.” Een paar dagen later meldde Miel zich met koffertje en gitaar voor opname in een revalidatiecentrum. „Ik wandelde er samen met Inge naar binnen. Ze keken me verbaasd aan. ‘Komt u hier optreden?’ Ze waren er snel uit. Ik mocht weer naar huis en dagelijks met een fysio revalideren…” En weer welt een traan op. „Die gitaar gaf me echt mijn leven en mijn muziek terug.” Miel Groothedde speelt inmiddels weer de sterren van de hemel. Nummers uit de sixties met Lovin’ End en uiteraard is de herboren muzikant ‘Back on the road’ met zijn Achterhoekse bluesrockband Roadhouse. Huub Kerkhoffs Huub Kerkhoffs 13 

VRAAGBAAK EEN ZELFSTANDIG ONDERDEEL MET GROTE WAARDE ‘Als ombud sta ik n de deel 14 Pensioenfonds PGB heeft een ombudsman in dienst en dat is bijzonder. Want voor zover bekend is er geen enkel ander pensioenfonds waar deelnemers rechtstreeks naar een eigen ombudsman kunnen stappen. A ls oud-journalist past de taak van ombudsman Ans Bouwmans eigenlijk heel goed. Ze doet onderzoek, past hoor en wederhoor toe en kan zich een ingewikkelde materie snel eigen maken. Daarnaast kan ze dat alles in heldere, duidelijke taal overbrengen. Ziehier een klip-en klaar concept voor de ombudsman. Sinds anderhalf jaar vormt de ombudsman bij Pensioenfonds PGB officieel een zelfstandig onderdeel van de organisatie. Na een proef van twee jaar bleek het een toegevoegde waarde te hebben. ,,Het bestuur van  ombudsman kan vrij handelen ons fonds stond er van meet af aan achter. Voorzitter Jochem Dijckmeester was een van de pleitbezorgers van zo'n functie. Heel fijn maar ook bijzonder. Het bestuur stelt zich hiermee ook kwetsbaar op. Maar, zo blijkt weer, de slogan van PGB 'We zijn er voor elkaar', wordt wel waargemaakt", vertelt Ans Bouwmans. De Weloverwogen houdt ze de aanduiding ‘ombudsman’ aan. Het

OKTOBER 2024 ExPress kan ik me door de hele organisatie begeven. Het is belangrijk dat de deelnemer die bij mij aanklopt dan ook weet: zij gaat Ans Bouwmans is er voor mensen die het gevoel hebben dsman naast is immers een Zweeds leenwoord. ,,Man betekent daar persoon, ik ben dus echt ombudsman.'' Vrijheid Ze kan niet genoeg benadrukken dat zij er als ombudsman is voor de deelnemers. ,,Ik sta naast die deelnemer die het gevoel heeft even de draad kwijt te zijn, het gevoel heeft niet gehoord te worden via de normale weg. Dan zeg ik: vertel je verhaal en ik zoek het uit. Daarvoor heb ik van het bestuur de vrijheid gekregen en vastgelopen te zijn lnemer’ voor mij aan de slag. Zij weet misschien andere wegen om informatie boven tafel te krijgen." Het is daarbij uiteraard niet zo dat deelnemers die een klacht of geschil (alsnog) aan haar voorleggen, dan ook in het gelijk worden gesteld. Soms lopen mensen tegen wettelijke regels aan die voor hen juist vervelend uitpakken. Ook daar kan Pensioenfonds PGB uiteraard weinig aan veranderen. Taak van Ans Bouwmans is dan dit helder uit te leggen. Soms ook wordt een geschil voorgelegd aan het bestuur, want de ombudsman neemt geen besluiten. Zij stelt alleen haar bevindingen op. Bij het klantencentrum komen jaarlijks ruim 60.000 informatieverzoeken binnen. Dat loopt vrijwel altijd prima, maar soms leidt het tot een klacht. Als daarbij bemiddeling of extra aandacht gewenst is, dan komt de ombudsman in actie. Ans Bouwmans behandelde vorig jaar als ombudsman zeventien zaken waarvan ze er veertien kon afronden. Sommige zaken lopen nog door. Ze kreeg veertien vragen die ze alle kon afronden. Ze rapporteert jaarlijks aan het bestuur maar ze werkt geheel onafhankelijk. ,,Ik rapporteer, ik hoef me niet te verantwoorden, dat is een wezenlijk verschil. Dat is fijn voor mij maar nog meer voor onze deelnemers. Zij moeten weten dat de PGB-ombudsman vrij kan handelen. Dat vergroot het vertrouwen en dat is heel belangrijk. Vaak is het al genoeg dat mensen gehoord worden, dat ik de tijd neem om naar hun verhaal te luisteren. En dat ze weten dat ik onderzoek doe, dat er goed naar gekeken wordt." Column Thema's die Ans Bouwmans op haar bureau krijgt gaan onder meer over de Wtp, de nieuwe pensioenwet, partnerpensioen, wezenpensioen. Soms leiden haar bevindingen tot interne aanpassingen. Bijvoorbeeld dat een onderwerp beter te vinden is op de website of beter uitgelegd kan worden in correspondentie. En, hier steekt weer de oudjournalist de kop op, schrijft Ans Bouwmans over haar werk in een column in het magazine PGB Beeld. Petra Dircks Petra Dircks 15 

BUITENLAND STEEDS MEER NEDERLANDERS OVERWINTEREN ELDERS Costa Rico en Portugal koplopers Het magazine International Living stelt jaarlijks de ‘Annual Global Retirement Index’ samen: een overzicht van de beste plekken om buiten Nederland te genieten na het pensioen. LANG VERBLIJF ELDERS NIET HEZELFDE ALS VAKANTIE Het magazine doet al 10 jaar lang onderzoek naar de beste plaatsen om te wonen. De laatste drie jaar richt het blad zich ook op mensen die na hun pensioen in het buitenland willen wonen. De resultaten zijn gebaseerd op woongenot en gezondheid, maar ook de kosten en wat je ervoor terugkrijgt. De lijst voor 2024 ziet er als volgt uit: 1. Costa Rica 2. Portugal 3. Mexico 4. Panama 5. Spanje 6. Ecuador 7. Griekenland 8. Maleisië 9. Frankrijk 10. Colombia Overwinteren: veel geregel Elk jaar gaan honderdduizenden Nederlanders naar het buitenland om daar te overwinteren. Het zijn, begrijpelijkerwijs, met name ouderen die niet meer gebonden zijn aan werk en S 16 teeds meer ouderen kiezen ervoor om na hun pensioenleeftijd door te blijven werken. Anderen genieten op hun eigen wijze van de ‘vrijheid’. Een deel (degenen die zich dat kunnen veroorloven) kiest voor een langer verblijf in een zonnig oord om de Nederlandse winter door te komen. Zij zien op tegen de ‘donkere dagen’ met regen, kou, vroeg invallende duisternis en sneeuw, al hebben we daar de laatste jaren niet zoveel last (en plezier) meer van. Verzekeringen Maar niet alleen een fijner klimaat is een argument. Velen zoeken ook de zon op omdat dat voor hun gezondheid beter is. Je kunt hierbij denken aan aandoeningen als reuma, psoriasis en een aantal typen eczeem. Nu is een verblijf in het werktijden en genieten van hun pensioen. De populairste bestemming in Zuid-Europa is al jaren Spanje; de laatste jaren zijn ook Curaçao, Zuid-Afrika en Bali populair geworden. buitenland van drie maanden of langer niet hetzelfde als vakantie. Je bouwt als het ware elders een tijdelijk nieuw leven op en dat betekent bijvoorbeeld dat je kinderen, familie en vrienden een tijd niet zult zien. Afgezien daarvan zijn er een hoop zaken waar je rekening mee dient te houden. Een goede voorbereiding is essentieel. Bijvoorbeeld wat betreft verzekeringen. Er zijn vrij veel polissen die een clausule hebben waarin een onafgebroken verblijf in het buitenland voor een bepaalde periode inhoudt dat je niet meer verzekerd bent. Ook kan de bestaande zorgverzekering niet voldoende zijn. Medische kosten in het buitenland kunnen hoger uitvallen dan het Nederlandse tarief en een deel van deze kosten moet je dan zelf betalen. Ga je buiten Europa de zon opzoeken, dan heb je wellicht voor een langer verblijf een visum nodig. En hoe zit het met je woning in Nederland? Wie zorgt daarvoor in die tijd? Kortom, een hoop voorbereiding en geregel. Half miljoen Hoeveel overwinteraars er precies zijn, is niet bekend; het CBS, Centraal Bureau voor de Statistiek, weet wel hoeveel Nederlanders er voor langere tijd naar Zuid-Europa gaan – zo’n 250.000 mensen – maar heeft geen cijfers over overwinteren op andere continenten of een langer verblijf dan 90 dagen. Volgens het platform NaarhetBuitenland. info gaat het in totaal om ruim een half miljoen mensen; twee derde van de Nederlandse overwinteraars is tussen de 60 en 70 jaar oud. Begin januari blijkt een favoriete tijd om te Costa Blanca bij nacht. Een alleszins aanlokkelijk beeld voor overwinteraars.

OKTOBER 2024 ExPress vertrekken; de feestdagen zijn dan achter de rug en het nieuwe jaar breekt aan. Bij Nederlandse overwinteraars zijn Spanje en de Canarische eilanden veruit het meest populair. Onder meer door het klimaat en het gunstige prijspeil, maar zeker ook door de geringe afstand met het vliegtuig. Ook de aanwezige medische zorg is een belangrijke reden. Op bestemmingen waar veel gepensioneerden en overwinteraars bivakkeren, zijn zelfs Nederlandse huisartsenpraktijken en klinieken beschikbaar. Naast Spanje zijn Portugal, Cyprus, Turkije en Malta populaire plekken om de winter door te brengen. Sommige overwinteraars zoeken het verderop. Buiten Europa zijn dat onder meer Thailand, Curaçao, Bali, Costa Rica en Suriname. Woningruil Op welke wijze overwinter je? Sommigen kiezen voor een pakketreis met hotel of appartement. Anderen boeken zelf een accommodatie en een vliegticket. Wie zich dat kan veroorloven, kan een vakantiehuis kopen en deze verhuren in de periode dat de overwinteraar weer in Nederland is. Ook is woningruil een optie. Naast overwinteren kun je er uiteraard ook voor kiezen om definitief naar het buitenland te vertrekken. Volgens het magazine International Living is Costa Rico dan de beste plek om na je pensioen van te genieten. Dit ‘Zwitserland van Zuid-Amerika’ kent tropische stranden, het eeuwige lenteachtige weer en een rijke biodiversiteit van de flora en fauna. Het land is ook bekend om Nicoya, een zogenoemde Blue Zone; dit is een gebied in de wereld waar mensen naar verluidt uitzonderlijk lang leven na hun tachtigste (al is daar geen wetenschappelijk bewijs voor). Pexels/Emilo Sanches Hans Bouwman 17 

IN AANBOUW DE DYNAMIEK MOET TERUG IN DE MARKT Het is de overheid die bepaalt wat er waar mag worden gebouwd. Dat er meer seniorenwoningen moeten komen, is een feit, maar dan moeten organisaties en belanghebbenden daar aankloppen. ,,De politici moeten luisteren naar wat mensen willen’’, aldus voorzitter Arno Visser van Bouwend Nederland. ARNO VISSER, VOORZITTER BOUWEND NEDERLAND De overheid bepaalt, de consument betaalt H eel veel organisaties die zich bezighoude met de bouwwereld weten het allemaal zeker: er moet fors meer 18 gebouwd worden voor senioren. Vereniging Eigen Huis heeft een grote enquête gehouden waaruit blijkt dat veertig procent van de 55-plussers wel naar een kleiner huis wil verhuizen maar dat niet kan. Hun kleinere droomhuis is er niet of is te duur. Een vergelijkbaar onderzoek heeft het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) uitgevoerd. Het instituut heeft de wens van de Rijksoverheid om tot 2030 300.000 woningen voor ouderen te reserveren tegen het licht gehouden. Uit een analyse van het EIB naar toekomstig woon- en verhuisgedrag van drie groepen ouderen komt naar voren dat alleen de hierbinnen geplande 80.000 geclusterde woonvormen en de 40.000 zelfstandige verpleegzorgplekken aansluiten bij de behoefte. Voor de 170.000 toegankelijke woningen die de minister hiernaast wil realiseren geldt dit niet, concludeert het onderzoeksinstituut. ,,Er zullen in de periode tot 2030 weliswaar 340.000 ouderen verhuizen naar een toegankelijke woning, maar door sterfte en institutionalisering staat daar een aanbod van 440.000 toegankelijke woningen tegenover. Extra aanbod van toegankelijke woningen zal in deze context ook niet leiden tot betekenisvol meer mobiliteit onder ouderen’’, aldus de studie ‘Ouderenhuisvesting: woongedrag en verhuisdynamiek van ouderen’. Arno Visser van Bouwend Nederland haalt dat rapport van het EIB graag aan. Hij wijst op het tekort aan woningen en bovendien is er volgens vele studies in de afgelopen jaren te weinig gebouwd. Het gevolg: prijsstijgingen. ,,De problemen op de woningmarkt zijn geen uniek Nederlands probleem. Het speelt in de hele Westerse wereld. Het duurt ongeveer tien jaar voordat een nieuw huis klaar is. Daarvan is maar twee jaar bouwen. De rest gaat op aan procedures, inspraaktermijnen en bezwaren van omwonenden. Ik ben wethouder in Almere geweest en heb het daar zien gebeuren. Ik heb tot en met 2012 veel bouwplannen door de gemeenteraad gekregen. En nu is er nog steeds niet alles van gebouwd’’, aldus Visser. ,,We lopen voortdurend achter de feiten aan’’, concludeert hij. Na zijn tijd in de Tweede Kamer voor de VVD, vertrok hij naar Almere om daar wethouder te worden. Vervolgens werd hij president van de Algemene Rekenkamer. En sinds maart vorig jaar is hij voorzitter van Bouwend Nederland, de vereniging van bouw- en infrabedrijven. Verhuis-bewegingen De diversiteit van het aanbod moet ook beter, vindt hij. ,,Het uitgangspunt zou moeten zijn dat op één nieuwe woning vier verhuis-bewegingen zouden moeten volgen. Dat brengt de dynamiek terug in de woningmarkt’’, aldus de voorzitter. Die doorstroming komt bijvoorbeeld tot stand als senioren hun grote huis inruilen voor een kleiner, levensloopbestendig huis. Dat betekent volgens hem echter niet dat er voor die grijze golf gebouwd moet worden. Daarbij wijst hij op het onderzoek van het EIB en de mindere noodzaak

OKTOBER 2024 ExPress Gloedvolle bezigheden in Knarrenhof om toegankelijke woningen te bouwen. Er zijn wel veel senioren die willen verhuizen, maar er komen op natuurlijke wijze veel huizen vrij, weet Visser met het rapport van EIB in de hand. Het toverwoord is volgens Visser ‘diversiteit’. ,,De woonwensen van senioren zijn divers. Iedereen denkt te weten wat mensen willen. Maar luister naar de mensen zelf. Nu bepaalt de overheid wat er moet worden gebouwd. Het is de overheid die percentages van te realiseren woningen vastlegt, wat er moet worden gebouwd en waar. Het is niet de markt die beslist, het is de overheid. We moeten politici overtuigen dat niet alles in die onwrikbare percentages worden vastgelegd. Neem de eis van dertig procent sociale woningen in projecten. Waarop is dat gebaseerd? Er zal meer nodig zijn in de sociale sector, maar geldt dat voor alle projecten, overal in heel Nederland? De woningmarkt is op dit moment te veel aanbodgestuurd. We moeten naar een vraaggestuurde markt. Mensen laten zich niet meer voorschrijven wat ze moeten. Ze willen niet dat de keuze voor ze wordt gemaakt. We moeten bouwen op basis van wat mensen willen. Niet op basis van een politieke ideologie’’, redeneert Visser. Hij voorspelt dat er wel meer seniorenwoningen, zoals in een Knarrenhof of andere vorm van groepswonen, bij zullen komen. Maar niet zo heel veel. ,,Dat gaat niet voor alle senioren. In zo’n groep wonen, gaat niet voor iedereen’’, zegt hij. Hypotheek Een apart probleem voor senioren is de hypotheek. Vooral een overbruggingshypotheek blijkt een struikelblok. ,,De overstap van een huis waarin je jaren heb gewoond, waar de kinderen zijn geboren en opgegroeid, naar een ander en kleiner huis is al heel emotioneel. Dan kan je niet allerlei andere problemen er nog bij hebben’’, aldus Visser. En één van die problemen waar senioren tegen aan lopen, is juist het overbruggingkrediet van het oude naar het nieuwe huis. Visser: ,,Het geld zit in de stenen en dat krijg je pas als het huis is verkocht. Maar ondertussen moet je wel het nieuwe huis betalen. Dan heb je een overbruggingshypotheek nodig. Dat is echt een onderschat fenomeen. Daar moet een oplossing voor worden gevonden.’’ Dat is volgens hem aan de banken en de overheid. Gijs Korevaar Cees Mooij 19  ‘Woningmarkt is te Veel aanbodgestuurd’

BEWEGING NIET OVER JE GRENZEN HEEN GAAN PROFESSOR ERIK SCHERDER OVER PENSIONERING ‘Doe niet alleen maar leuke dingen’ De overheid zou meer moeten doen om bewegen te stimuleren. Niet alleen bij ouderen, maar juist bij kinderen, de ouderen van de toekomst. Dat is in het kort de boodschap die professor Erik Scherder verkondigt. Als er iemand is die Nederland aan het bewegen wil krijgen, is het wel de 73-jarige Amsterdamse hoogleraar neuropsychologie. W 20 ie naar Scherder luistert, hoort een man die gepassioneerd over het thema bewegen praat. Die fascinatie is in de loop der jaren voortgekomen uit het besef dat fysieke activiteit en cognitieve activiteit (zoals denken, leren, herinneren) eigenlijk overlappende netwerken zijn in het brein. ,,Dus als je blijft zitten, dan laat je eigenlijk een belangrijke invoer naar je cognitieve netwerken onbenut.” Wat doet deze pleitbezorger voor meer bewegen eigenlijk zelf aan sporten. ,,Niks”, is het antwoord. ,,Er is een verschil tussen bewegen en sporten. Dat bewegen moet je eigenlijk door de dag heen doen. En dat doe ik ook. Ik begin de dag altijd met dertig push-ups om het systeem wakker te schudden. Verder vergader ik staand of lopend en fiets als ik naar de VU ga minimaal een uur per dag. Je hoeft niet specifiek te sporten om het gezondheidseffect te halen, dat is eigenlijk de boodschap. Matig intensief bewegen betekent dat je merkt dat het een beetje inspanning vraagt, maar niet te veel. En niet over je grenzen heengaan. Zo makkelijk is het.” Met pensioen De Amsterdammer is zijn carrière begonnen als fysiotherapeut en studeerde later psychologie aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam met als specialisatie neuropsychologie. Hij werkte als hoogleraar bij de VU en de RUG in Groningen. Nog steeds werkt hij voltijds aan de Amsterdamse universiteit. Met pensioen gaan is een heikel onderwerp voor hem. ,,We moeten eigenlijk niet met pensioen gaan. Dan bedoel ik niet de mensen met de slijtende beroepen, stratenmakers en dergelijke. Maar ook brandweermensen en politieagenten. Je kunt stoppen met die enorme fysieke belasting, maar je kunt je wel cognitief blijven uitdagen. Vaak is het zo Professor Erik Scherder is nog steeds actief als hoogleraar bij de VU dat mensen die met pensioen gaan ook steeds minder doen. Een paar jaar geleden was er in de Volkskrant een fotoserie waarbij ze in dat geval mannen hadden gefotografeerd op de dag van hun pensioen en twee jaar later. Dat was een hemelsbreed verschil! Ongelooflijk wat je dan ziet. En dat komt omdat je de stekker eruit trekt.” Scherder beseft dat hij in de gelukkige omstandigheid verkeert dat hij, zowel lichamelijk als geestelijk, zijn werk als hoogleraar kan voortzetten en dat de VU hem die gelegenheid geeft. Hij pleit voor meer eigen keuze als

OKTOBER 2024 ExPress moeten spelen om mensen aan het bewegen te krijgen, is ook een taak weggelegd voor verzorgingshuizen en ouderenorganisaties. ,,Zij zijn zich bewust geworden dat het niet meer zo is van: gaat u maar zitten, u krijgt uw kopje koffie, u krijgt uw boterhammetje. En straks nog een slaapje doen. Op een gegeven moment beweegt niemand meer. Ik vind dat de overheid ook mee moet doen. Die moet zorgen voor regelgeving op scholen. Kom uit die stoeltjes elk half uur. Je hoeft maar 3 minuten te bewegen en je hebt al die gezondheidswinst te pakken.” het gaat om stoppen met werken. ,,Als mensen denken: ik had zo graag doorgegaan, geef ze die kans. Laten we eens ophouden met die stereotypering van het ouder worden. Laat gewoon mensen werken als ze willen werken. Niet kijken van: oh ja, maar u bent 65, dan wordt het allemaal wat minder en al dat andere gezeur. Het is niet zo dat er een soort knik zit op vijfenzestig. Dat is echt onzin. Die knik zit al op dertig, dan is er al sprake van een dalende lijn en niet bij vijftig, zestig of vijfenzestig.” Hij heeft ook moeite met een opmerking als: ‘als ik gepensioneerd ben, doe ik alleen maar leuke dingen’. ,,Je moet niet alleen maar leuke dingen doen, maar ook dingen die niet leuk zijn. Dat is echt goed voor het brein.” Zingeving Er zijn mensen die na hun pensioen een gevoel van waardeloosheid krijgen, waar doe ik het nog allemaal voor? ,,Daar kun je dus wel een hoop aan doen, hè. Door zelf die zingeving te zoeken. Een doel hebben is een belangrijk element van kwaliteit van leven. Ergens moeite voor doen is in feite het meest essentiële en daar hebben we het minst zin in. Kortgezegd: we zijn liever lui dan moe, zowel lichamelijk als geestelijk.” Behalve bedrijven die volgens Scherder een actievere rol zouden Nieuwe kabinet Heeft de ‘roep’ van Scherder en alle aandacht voor meer bewegen in de afgelopen jaren voor een verandering gezorgd? Het blijft even stil. “Ik doe echt mijn best om bij de overheid aan de deur te timmeren. Maar de vorige ploeg was echt hopeloos. Daar kon je niks mee. En nu bij die nieuwe ploeg ministers … Ik ben benieuwd. We gaan er weer voor. Maar als ik zie hoeveel er bezuinigd gaat worden op sport en bewegen, dan ben ik niet heel vrolijk gestemd.” Op de vraag of Scherder zich soms weleens een roepende in de woestijn voelt, begint hij te lachen. ,,Tot nu toe wel. Ook omdat de spin-off nog heel erg klein is. Ik word daar echter niet moedeloos van. Ik voel de drive omdat ik de literatuur goed ken en dat geeft een enorme impuls.” Hans Bouwman EO 21  We zijn liever lui dan moe

IK VERTROK VAN CONTINENT NAAR CONTINENT Succesvol uitblazen in een gite Z ijn kinderen waren 8 en 11 jaar oud toen Peter, destijds 45 jaar, begon aan een mooie baan in het buitenland. Hij was werknemer van Cabot B.V in de Botlek per 1 februari 1987 en werd uitgezonden naar Parijs waar hij aan de slag ging als Compensation & Benefits manager op het Europese hoofdkantoor van Cabot Corporation. ,,Mijn vrouw en onze zoon en dochter kwamen in april na, waarmee ons leven als expatgezin begon.” 22 Voorbereiding Dat was geen sprong in het diepe, want er was een gedegen voorbereiding aan voorafgegaan. Peter: ,,Na de gesprekken of ik de geschikte kandidaat voor de functie zou zijn, werden we in december 1986 als gezin uitgenodigd om naar Parijs te komen voor een oriëntatiebezoek van een paar dagen. We kregen de gelegenheid om het leven in Parijs te ervaren. We brachten onder meer een bezoek aan het Lycee International in St. Germain en Laye waar onze kinderen naar school zouden gaan.” Niettemin was het eerste expatjaar voor zijn echtgenote en kinderen stressvol. ,,Vooral voor onze schoolgaande kinderen. Ze kregen les in een andere taal. Ze moesten ineens de hele dag naar school en tussen de middag warm eten in de kantine. Het schoolregime was ook strenger dan ze gewend waren.” Peter noemt het een voordeel dat deze Franse school met de traditionele lesprogramma’s in het Frans een Nederlandse sectie heeft met onder andere Nederlands en Nederlandse geschiedenis. Verder is er in het eerste jaar een speciaal programma om Frans te leren. De kinderen deden het goed. Peter blikt tevreden terug. ,,Ze hebben in Parijs de basis gelegd voor hun verdere ontwikkeling.” Boston Na twee jaar Parijs werd hij overgeplaatst naar Boston in de Verenigde Staten. ,,Weer een nieuwe ervaring. De kinderen gingen naar een school waar ook Frans werd gedoceerd omdat we niet wilden dat ze die taal zouden ‘verliezen’. Onze kinderen spraken of lazen geen Amerikaans. Onze zoon had er minder moeite mee de taal op te pikken dan onze dochter. Zij durfde pas na ongeveer drie maanden in het Engels te communiceren.” ,,Later voelde ze zich meer op haar gemak dan onze zoon. Hij had moeite met de schoolomgeving en het kennisniveau. Het bleek al snel dat hij ver voor was in kennis in vergelijking met zijn leeftijdgenoten. Ook werd het grote verschil in sportactiviteiten duidelijk. In Amerika staan basketbal, baseball en American Football centraal, in Europa voetbal en veldhockey wat in de USA vooral ‘meidensporten’ zijn. Alleen in zwemmen kon hij concurreren.” Brussel Weer twee jaar later, werd Peter overgeplaatst naar Brussel. De kinderen gingen er naar ‘the International School of Brussels’. ,,Deze overgang was minder moeilijk. Ze kwamen in een drietalige wereld terecht die ze al kenden en het schoolsysteem leek op dat van Parijs.” In 1993 keerde Peter terug naar Nederland. Hij begon als zzp’er

OKTOBER 2024 ExPress In onze serie ‘leden in het buitenland’ is het woord aan Peter Schrage (83), tegenwoordig pensionado in Frankrijk. Voor zijn werk woonde hij op verschillende continenten. Echtgenote Christine en kinderen verhuisden steeds mee. Hoe was het leven voor een expatgezin? als interim in International hrExpat.management. Voor de kinderen was het even zoeken naar het juiste onderwijs. Uiteindelijk maakte hun zoon op de Internationale School van Maastricht zijn opleiding Peter en Christine proosten op hun mooie leven samen. (Eigen foto) af omdat hij daarna daar wilde studeren. Hun dochter werd voor de laatste twee jaar ingeschreven op de Internationale school van Antwerpen. ,,Ze hebben beiden hun International Baccalaurerate diploma gehaald. Dit gaf hen toegang tot alle hogere en universitaire opleidingen wereldwijd.” Wat is de rol van partner en moeder in een expatgezin? Peter: ,,Er wordt veel van haar gevraagd. De rust en vooral haar bindende rol zijn belangrijk om door alle stormen van verandering heen te manoeuvreren. In onze situatie is mijn echtgenote degene die naast haar rol als moeder en partner ook het sociale leven, en dus de integratie, een belangrijke impuls gaf. Hierdoor hebben we vrij snel een sociaal leven opgebouwd.” Begin 2006 werd Peter 65 jaar. Hij en zijn vrouw verhuisden naar hun tweede huis in Lieurey in Frankrijk. Sinds 2009 zijn zij de succesvolle eigenaren van een 3 sterren gekwalificeerde gite en chambre d’hotes, waar ze vooral Nederlanders en Vlamingen ontvangen. Miriam Szalata Eigen foto 23 

PENSIOENEN WE BRENGEN ALLEEN MAAR GOED NIEUWS Transitieplan grafimedia De onderhandelingen zijn klaar, het transitieplan van de grafische sector ligt ter ondertekening bij de vakbonden en de werkgevers. Dat duurt alleen nog even, want verschillende voorzitters zijn nu op vakantie. ,,Ja, het is inderdaad heel soepel verlopen. Het zetten van de handtekeningen lijkt langer te duren’’, grapt Kirsten Linders van het Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen (KVGO). Een verhaal H 24 et lijkt een vaststaand feit: het oude pensioenstelsel is voorbij, aan het nieuwe stelsel wordt gewerkt. Hoeveel vraagtekens sommige politieke partijen ook hebben bij de overgang van het oude naar het nieuwe, achter de schermen timmeren werknemers en werkgevers hard aan de weg om de transitie mogelijk te maken. Voor 1 december moeten de sociale partners bij hun pensioenfonds een plan inleveren hoe zij de overgang willen aanpakken, het zogenoemde transitieplan. Zo ook in de sector van de grafische bedrijven. Werkgevers, verenigd in de brancheorganisatie KVGO, en de vakbonden FNV, CNV en De Unie hebben zich over dit plan gebogen. En zijn er ook klaar mee, aldus Kirsten Linders, adviseur sociale innovatie, cao en arbeidsvoorwaarden van de z nnigo werkgeversorganisatie. ,,Het is eigenlijk een heel soepel proces geweest’’, vult Martine Bink aan, directeur human resources bij Wilco (een producent van boeken en tijdschriften) te Amersfoort. ,,Door een goede samenwerking met de vakbonden is alles relatief eenvoudig verlopen’’, zegt Bink. Die soepele gang van zaken betreft ook de invulling van het hoorrecht. Tijdens dat ‘horen’ moeten de sociale partners luisteren naar wat de organisatie van gepensioneerden in de sector van de voorgestelde overgang vindt. Kirsten Linders: ,,De VVG heeft eerder in het proces hun ‘position paper’ gestuurd. Zolang we binnen de contouren van dat uitgangspunt en binnen de kaders van PGB blijven, was er geen reden voor nader overleg, vond de VVG. Het concept transitieplan is aan de VVG gestuurd. Zij reageerden gelukkig heel snel dat er geen bezwaren bestonden tegen de plannen.’’ Ook met het pensioenfonds PGB is bij aanvang van de onderhandelingen contact opgenomen. Vertegenwoordigers van het pensioenfonds zijn op bezoek geweest bij de KVGO, waarbij ook de onderhandelaars van de vakbonden aanwezig waren. Daar heeft het pensioenfonds duidelijk hun uitgangspunt uiteen gezet. Als de sector bij het fonds wil blijven en een verplichte pensioenregeling wil voortzetten, dan is een solidaire premieregeling een must, aldus PGB. Het meer onzekere flexibele premieregeling biedt het pensioenfonds voor de verplichte sector pensioenregelingen niet aan, aldus Linders. Met dit uitgangspunt van een solidaire premieregeling,‘wezen alle neuzen dezelfde kant op’, stelt Linders. ,,Ook de werkgevers willen een goede voorziening voor de oude dag van de werknemers. Wij hebben dezelfde belangen als de vakbeweging”, stelt zij. Naast de algemene transitie speelt bij veel onderhandelingen de mogelijke compensatie voor de ‘pechgeneratie’. Dat zijn de werknemers ruwweg tussen de 45 en 55 jaar, die er door de invoering van het nieuwe pensioenstelsel op achteruit zouden kunnen gaan. Dat verlies zou mogelijk komen door de nieuwe systematiek van premieheffing. Jongeren kunnen dat compenseren door de langere looptijd en ouderen hebben al genoeg pensioenopbouw om negatieve effecten te voorkomen. Speelde deze discussie bij het transitieplan van de grafische sector? Kirsten Linders: ,,Daar hebben we het al vrij snel in het begin van de gesprekken over gehad. Maar met de uniforme rekenmethode

OKTOBER 2024 ExPress bleek dat er voor deelnemers van onze sector geen compensatie voor deze leeftijdsgroepen nodig is.’’ Martine Bink: ,,De sector kent relatief veel oudere werknemers met lange dienstverbanden. Compensatie voor deze leeftijdsgroepen blijkt dus niet nodig. En als er al compensatie nodig zou zijn, dan moeten alle deelnemers er aan mee betalen. Dat betekent dat de oudere werknemers zouden moeten meebetalen aan hun eigen compensatie. Ja inderdaad, een sigaar uit eigen doos.’’ Pensioenfonds PGB heeft besloten om het dekkingsgraad-overschot te gebruiken voor vulling van de solidariteits-reserve: een potje om schommelingen van de pensioenen te dempen. Ook wordt het dekkingsgraad-overschot deels gebruikt om de pensioenpotjes van de ‘pechgeneratie’, zowel van werknemers als van ‘slapers’, een beetje extra te vullen. Maar risico’s van de markt zijn er natuurlijk wel. ,,We hebben veel scenario’s besproken als dat gebeurt, wat we dan gaan doen. Als de rente uit de bocht vliegt bijvoorbeeld. Ja, dan moeten we alles weer opnieuw bespreken’’, aldus Linders. ,,Maar”, vult Martine Bink Martine Bink ‘we brengen alleen maar goed nieuws’ Kirsten Linders ’Het is gewoon een zonnig verhaal’ aan, ,,als dat nodig is, dan zal het waarschijnlijk een breder maatschappelijk probleem zijn en dan zal de overheid ook moeten ingrijpen.’’ Bink vervolgt: ,,Wij brengen nu eigenlijk alleen maar goed nieuws. Alle groepen gaan er naar verwachting op vooruit. Ook de pechgeneratie, alhoewel die misschien iets minder.’’ ,,Het uitgangspunt is vanaf het begin geweest dat de pensioenen gelijk zouden blijven. Er was geen versobering voorzien,’’ aldus Linders. En Bink op haar beurt: ,,Wij zijn als werkgevers niet uit geweest op versobering, een gelijkwaardige regeling was steeds het uitgangspunt Dat is gelukt en daarnaast zagen we een kans om het nabestaandenpensioen te verbeteren. Daar zijn we als werkgevers heel blij mee.’’ Linders: ,,Het is gewoon een zonnig verhaal. We zijn heel tevreden.’’ Het resultaat ligt nu vast in een voorlopig transitieplan. Het is een belangrijk document en de organisaties zullen de tekst nog willen ‘door akkeren’ om alle details te bekijken. Daar zal tijd overheen gaan. Tenslotte volgt dan nog de ondertekening, waarna het naar PGB wordt doorgestuurd. Eigen foto’s Gijs Korevaar 25 

AN DE WANDEL HORINEES WIJST GRETIG DE WEG ‘Ik volg nooit een W 26 Raymond en Petra wandelen langs het Markermeer. e hebben net onze fiets weggezet als Raymond Kitsz stilstaat en zijn gsm voor de dag haalt. Niet omdat hij schermverslaafd is, maar om mij de app Komoot te laten zien. Want dat is voor hem de heilige graal als hij gaat wandelen. Met deze app kan hij overal een route uitkiezen, die op maat gemaakt is voor hem. Je tikt in waar je wilt wandelen, hoever, hoelang, of je door bos, over asfalt, wel of geen bergen wenst, moeilijk of makkelijk terrein aankunt. Aan de hand van deze criteria laat Komoot zien welke routes er beschikbaar zijn. Platform Komoot is een platform voor recreatieve routes en wordt samengesteld door de gebruikers zelf. Zij plaatsen er hun routes op. Omdat het platform ruim twintig miljoen gebruikers heeft, staat er een immense hoeveelheid op. ,,Ik grijp nooit mis. En als ik verdwaal, of een stuk wil afsnijden of juist langer wil lopen, kijk ik gewoon weer even, et voilà, Komoot geeft me nieuwe opties.” Dan is het echt tijd om stappen te gaan maken. Niet aan de hand  De wandelapp is voor mij een uitkomst van de zojuist bejubelde app, want Horinees Raymond wil me zijn Hoorn laten zien. En ja, inwoners van Hoorn heten echt zo: Horinezen. Al 35 jaar woont hij in dit prachtige oude stadje aan het Markermeer. ,,Géén IJsselmeer!” Oké, gaan we onthouden. Maar eerst de stilte van Hoorn. Het is midden in het toeristenseizoen, maar na een paar straatjes houden we halt en horen… niets. Even de hoek om en we belanden in het Rozenhofje, dat officieel Sint-Pietershof heet. Er staat een hek voor, maar van een aardige bewoonster mogen we het eeuwenoude hofje even in. Het is door de vele rode rozen wel duidelijk waar het zijn naam aan dankt. Even verderop nog een hofje, het Claes Stapelhof. Er staat een bordje met het vriendelijke verzoek dit niet te betreden. Beleefd treden we terug.

OKTOBER 2024 ExPress Op de uitgezette route’ Kleine café Zo’n stadswandeling met vele verhalen over gebouwen, gebruiken en mensen, noopt tot regelmatig stilstaan. Heel anders dan mijn vorige wandelingen door de natuur waarbij we af en toe behoorlijk de pas erin zetten. We gaan richting haven, of althans, een van de zes havens die Hoorn rijk is. Raymond wijst in het rond en vertelt honderduit: ,,Daar stond de oude gevangenis, dat is nu onder meer een bioscoop en museum, en dat daar, die beelden, dat zijn de jongens van Bontekoe naar het boek. En hier, dat is hèt kleine café aan de haven, van het wereldberoemde liedje van Vader Abraham.” Natuurlijk wil ik daar naar binnen, maar het is nog gesloten op deze ochtend. En we moeten verder, want als Horinees wil Raymond ook nog langs het Markermeer wandelen. Dat is op deze warme dag heerlijk koel met wind vanaf het water. Langs het klotsende meer met zeilboten gaan we in gestaag tempo verder en heeft hij na alle stadsverhalen tijd om te vertellen waarom wandelen voor hem zo fijn en vooral niet saai of duf is. ,,Dat dacht ik ook altijd hoor, ik was en ben nog steeds een fietser. Maar van collega’s hoorde ik vaak enthousiaste verhalen. En op vakantie zonder fiets is wandelen een goede optie. Omdat ik niet van geijkte paden houd, bleek de app voor mij een uitkomst.” Saai en duf vindt hij wandelen al lang niet meer. ,,Met wandelen zie je meer dan op de fiets want bonnefooi Vandaag geen uitgezette route maar rondstruinen op de bonnefooi. Door het historische hart van Hoorn, met voor een natuur-touch een stukje langs het Markermeer. Het is hoe Raymond Kitsz het liefst wandelt. dan moet je vooral op het verkeer letten. Te voet kun je veiliger om je heen kijken. En ik heb meer contact met mensen. Nu ben ik verslaafd aan wandelen. Ik heb best een drukke baan en wandelen is heel relaxed. Fitter van lijf maar ook in mijn hoofd, effe m’n kop resetten. Zeker als ik vroeg naar buiten ga, soms wel om half zeven al.” Petra Dircks Petra Dircks De Oosterpoort is nog helemaal intact. 27 

VVG-PGB GROEN LICHT VOOR ACHT TRANSITIEPLANNEN De verschillende sociale partners (werkgevers en werknemers) hebben met ‘man en macht’ gewerkt om te komen tot nieuwe afspraken over de pensioenregeling voor hun bedrijfstak of bedrijf zoals die gaat gelden na invoering van de Wet toekomst pensioenen. De plannen hiervoor - de zogenoemde transitieplannen - moeten voor 1 december 2024 bij PGB worden ingediend. Daarna zal PGB alle plannen samenvoegen en een implementatieplan maken, dat ingediend moet worden bij DNB waarna PGB - zoals het er nu uitziet op 1 januari 2027 – de nieuwe regelingen kan invoeren. Topdrukte om hoorrecht te verzilveren Voordat de plannen bij PGB worden ingediend, vindt het hoorrecht plaats door onze vereniging. Onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de VVG wordt 28 dit gedaan door de VVGwerkgroep Pensioenen & Hoorrecht. De werkgroep heeft al vroegtijdig (in 2022 en 2023) de belangrijkste onderwerpen voor gepensioneerden vastgesteld en met het bestuur van PGB besproken. Deze standpunten zijn vastgelegd in onze position paper (te vinden op onze website). Omdat de keuzes voor het nieuwe pensioen nú worden gemaakt, moet het hoorrecht in deze periode worden verzilverd. Het is nu dus topdrukte voor de werkgroep. PGB heeft destijds gesproken met diverse sociale partners (werkgevers en werknemers) en heeft daarna de kaders vastgesteld van de basispensioenregelingen zoals die binnen PGB gaan gelden. Binnen die kaders kunnen de sociale partners op een aantal punten hun eigen keuzes maken. Daarnaast heeft PGB vastgesteld op welke wijze de overgang (het ‘invaren’) naar de nieuwe pensioenregeling gaat gebeuren en op welke manier het vermogen van het pensioenfonds verdeeld wordt. Die afspraken gelden voor alle deelnemers. Bij deze afspraken zijn de belangen van gepensioneerden duidelijk meegewogen en kunnen sociale partners geen afwijkende keuzes maken. Een groot aantal wensen uit onze position paper, is op deze wijze al ingevuld. Op bedrijfstak-niveau Begin 2023 heeft de VVG zich gemeld bij de sociale partners van de verplichte bedrijfstakregelingen om het hoorrecht te kunnen uitoefenen. We hebben hen aangeschreven en onze position paper toegestuurd. Daarna hebben we telefonisch met iedereen afgestemd op welke wijze wij bij de discussies over de nieuwe regeling worden betrokken. Zo is afgesproken dat wij een concept-transitieplan, voordat het definitief wordt vastgesteld, kunnen beoordelen. Vanaf dat moment hebben we regelmatig getoetst hoe het proces verliep, welke keuzes men dacht te maken en of het nodig was eerder met elkaar in gesprek te gaan. Het betreft 11 verschillende bedrijfstak-pensioenregelingen. Rond driekwart van alle gepensioneerden krijgt een pensioen op basis van een van deze regelingen. Inmiddels hebben wij acht transitieplannen beoordeeld én akkoord bevonden. Zij blijven binnen de kaders die PGB (na afstemming met ons) heeft

OKTOBER 2024 ExPress Fieneke van den Brink, specialist hoorrecht van het VVGbestuur tijdens de Algemene Ledenvergadering dit jaar in Amersfoort. Rechts John Kerstens van De Koepel van Gepensioneerden en Jochem Dijckmeester, voorzitter van Pensioenfonds PGB ER IS MET MAN EN MACHT GEWERKT vastgesteld. Dat betekent dat er gekozen is voor de SPR, dat de pensioenen worden ingevaren, dat de verdeling van het vermogen gaat zoals door PGB afgesproken en dat geen compensatie van de doorsneesystematiek uit het pensioenvermogen wordt betaald (zie ook pagina 4 en 5). Op ondernemingsniveau Naast deze bedrijfstakregelingen kent PGB vele zogenoemde vrijwillige aansluitingen. Dit betreft bedrijven die hun pensioenregeling hebben ondergebracht bij PGB. Zij nemen deel aan een van de bestaande basisregelingen, met hun eigen keuzes daarbinnen en soms ook aanvullingen. Omdat het gaat om 350 à 400 ondernemingen van heel klein (met geen of enkele gepensioneerden) tot groot (met enkele honderden oplopend tot soms wel 6.500 gepensioneerden) is het niet mogelijk die allemaal te benaderen. Dat is natuurlijk ook niet altijd nodig, omdat de kaders die PGB heeft gesteld ook voor hen gelden. We hebben er daarom voor gekozen om die ondernemingen te benaderen die het grootste zijn en/of veel gepensioneerden hebben. In die gevallen dat sociale partners keuzes maken die afwijken van de kaders van PGB of daarbinnen keuzes maken die naar ons oordeel niet in het belang zijn van de gepensioneerden gaan we in gesprek. Dat kan aan de orde zijn als men vertrekt of vertrokken is bij PGB, als men wil kiezen voor de FPR of als men redenen heeft om niet in te varen. De gesprekken die deze sociale partners voeren, zijn nog lang niet overal afgerond. Eind september hadden we de eerste transitieplannen van de vrijwillige aansluitingen binnen. Voor gesloten regelingen De lastigste groep om te benaderen, betreft de aansluitingen waarbij geen actieve deelnemers meer in het pensioenfonds zitten, maar uitsluitend ‘slapers’ en gepensioneerden. De sociale partners van deze aansluitingen hebben vaak geen contact meer met ons pensioenfonds. Toch is het ook hier noodzakelijk dat een ‘werkgever’ een verzoek tot invaren doet. Anders blijven die gepensioneerden achter in de huidige regeling. In dat geval wijzigt er niets, maar kan ook niet geprofiteerd worden van de, naar verwachting, voordelen van de nieuwe regeling. Samen met PGB proberen we ook met deze sociale partners in contact te komen. Mocht u pensioen krijgen van zo’n aansluiting en zelf nog contacten hebben bij de onderneming die deze regeling voor u afsloot, meld u zich dan bij ons op e-mailadres: pensioen@vvgpgb.nl. Afsluitend Het moge duidelijk zijn dat hoewel we aardig naar het einde lopen, we nog steeds veel werk te verzetten hebben. Ook na 1 december zal de VVG er alles aan blijven doen uw belangen bij PGB te behartigen. Hoewel het wettelijk kader van het hoorrecht dan niet meer bestaat, vertrouwen wij erop dat PGB ons ook na 1 januari blijft betrekken bij de implementatie van de nieuwe wet. Samen moeten we ervoor zorgen dat de nieuwe pensioenregeling voor alle belanghebbenden, dus ook voor de gepensioneerden, een positieve stap is. Marnix Schmidt Fieneke van den Brink Voor vragen en antwoorden over de nieuwe pensioenregeling: 29 

VVG-PGB EEN HELE CIJFERBRIJ UITGEPLOZEN VVG: ‘We verwachten geen problemen’ Ronald Heijn...’dat heet overrendement’... H et ‘invaren’ in het nieuwe pensioensysteem kost heel veel geld. Dat geld komt niet uit de persoonlijke pensioenpotjes van 30 de deelnemers, maar uit de bedrijfskosten, stelt PGB-bestuurder Ronald Heijn gepensioneerden gerust. En als op het moment van overgang de dekkingsgraad hoger is dan 110 procent, kan het overrendement aan de deelnemers worden uitgekeerd, stelt hij tijdens de dialoogsessie. De onrust en onzekerheid van gepensioneerden over de gevolgen van de overgang naar een nieuw, geïndividualiseerd pensioensysteem blijven nog even bestaan. Duidelijkheid kan pas ontstaan als alle plannen voor die overstap binnen zijn. ,,Dan pas kunnen we duidelijk maken wat de gevolgen voor de pensioenen van de deelnemers zijn’’, vertelt Ronald Heijn, PGBbestuurder. Pensioenfonds PGB heeft samen met de Vereniging van Gepensioneerde (VVG) de dialoogsessie georganiseerd. De VVG-leden kunnen hun vragen kwijt over pensioenen, transitieplannen, en alles wat daarbij komt kijken. Heijn, Jos van Rijsingen (VVG-bestuurder) en Gilbert Buskens, accountmanager van pensioenfonds PGB, Peter Falter (correctie) De 100.000e gepensioneerde van Pensioenfonds PGB heet toch echt Peter Falter. Hoewel Peter tijdens de Algemene Ledenvergadering van 24 Jos van Rijsingen...’in één keer verdelen’... staan voor de gelegenheid naast elkaar voor de camera om de vragen te beantwoorden. De transitieplannen komen nu in snel tempo bij pensioenfonds PGB binnen, stelt Heijn vast. Werkgevers en vakbonden maken samen die plannen. Van Rijsingen: ,,We hebben uit en te na besproken met het PGBbestuur wat de mogelijkheden zijn. Dat ligt nu bij de sociale partners. Als zij binnen die grenzen blijven, weten we dat het goed is. Wij verwachten geen problemen.’’ Het solidariteitsfonds van de PGB moet een buffer vormen als de beleggingen tegenvallen. Daarnaast moeten pensioenen worden betaald van gepensioneerden van wie het persoonlijke potje leeg is doordat mensen langer leven. Voor die reserve heeft PGB naar schatting drie procent van het vermogen – ongeveer een miljard euro – nodig. Als de dekkingsgraad van het fonds boven de 110 procent is, heet dat in het jargon ‘overrendement’. Dat kan worden uitgedeeld aan de deelnemers, zegt Heijn. Van Rijsingen: ,,Als het is ingevuld, heb ik het liefst dat het in een keer wordt verdeeld. Over tien jaar spreiden? Dan leeft een aantal deelnemers misschien niet meer.’’ Cees Mooij Gijs Korevaar april uitvoerig in het zonnetje werd gezet, gaven we hem in de vorige ExPress een verkeerde voornaam. Onze excuses. 

OKTOBER 2024 ExPress Pensioen voor het echie of voor erbij I n deze Uitsmijter wil ik eens uitrekenen wat die pensioenuitkering van PGB eigenlijk voorstelt. PGB heeft 100.000 gepensioneerden die samen per jaar €900 miljoen ontvangen. Dat is €9.000 per persoon per jaar, oftewel €750 per maand. Bruto! Netto wordt minder bijgeschreven. Het houdt niet over. Echter, de meeste gepensioneerden hebben niet hun hele werkzame leven pensioen opgebouwd bij PGB. Er zijn veel meer slapers die vertrokken zijn en elders misschien verder pensioen opbouwen dan actieve deelnemers. Van de 6.000 mensen die elk jaar met pensioen gaan, sluiten we ruim 3.600 slapers (61%) weer in onze armen en amper 2.300 (38%) uit het actieve bestand. Een kwart van alle pensioenuitkeringen gaat naar ‘nabestaanden van’ en die uitkering ligt sowieso lager. Net als bij de 1.000 wezen die een uitkering krijgen. Van de pensionado’s die hun hele pensioen bij PGB hebben gespaard, zal een deel dat in deeltijd hebben gedaan. Dat betekent ook minder pensioen. Al die slapers, nabestaanden, wezen, deeltijders en andere ‘onvolledigen’ drukken de gemiddelde pensioenuitkering enorm omlaag. Ik denk dat veel van ónze leden een aanmerkelijk hoger pensioen hebben dan gemiddeld. De mensen met een klein pensioentje zullen zich trouwens minder snel als lid melden. Al met al zal amper een kwart van de gepensioneerden zijn/ haar hele werkzame leven voltijds pensioen hebben opgebouwd bij ons pensioenfonds. Uit de gegevens van PGB blijkt dat de deelnemers die eind jaren ’70 of begin jaren ’80 begonnen met een voltijds pensioenopbouw nu een pensioen van tussen de €20.000 en €30.000 per jaar ontvangen. Hun maandsalaris bedroeg tussen €3.000 en €4.000 toen zij met pensioen gingen. Herkenbaar? Nog wat cijfers om de rangorde bij PGB te bepalen: 18.000 gepensioneerden ontvangen €16.000 of meer per jaar; 12.000 van hen toucheren elk jaar €20.000 of meer. En nog hoger de ladder op: 2.345 mensen ontvangen tussen de 25 en 30 mille; 1.545 tussen de 30 en 35 mille; 801 tussen de 35 en 40 mille en 702 tussen de 40 en 45 mille. Hoe hoger, hoe smaller de piramide! Voor mensen die een volledig pensioen hebben opgebouwd bij PGB is de aanvullende uitkering dus zo slecht nog niet. Veel kleine pensioenen zijn aanvullend op een beter pensioen van een partner. Mijn echtgenote krijgt maandelijks €100 van het ABP. Maar dat is voor erbij. Voor het echie deelt ze mee in het mooie pensioen dat ik bij PGB heb opgebouwd én krijg uitgekeerd Jos van Rijsingen Voorzitter: Ernst Taris Bestuurslid/ledenadministratie: Tonnie Klein Hemmink, tel. 06-51605411 ernsttaris@vvgpgb.nl Vice-voorzitter: Jos van Rijsingen, tel. 073-6214378 josvanrijsingen@vvgpgb.nl Secretaris: Marcel Hoffnan secretariaat@vvgpgb.nl Penningmeester: Ruud Hollering penningmeester@vvgpgb.nl ledenadministratie@vvgpgb.nl Bestuurslid/communicatie: Geurt Bos, tel. 06-20770148 redactie@vvgpgb.nl Ledenadministratie/secretariaat: Postadres: Hunzestraat 18, 7555 WB Hengelo Mailadres: ledenadministratie@vvgpgb.nl Telefoon: 06-51605411 Algemeen mailadres: info@vvgpgb.nl Thijs Reuder, tel. 06-52616833 ledenservices@vvgpgb.nl Bestuurslid/pensioenwerkgroep: Fieneke van den Brink fienekevandenbrink@vvgpgb.nl Redactie Express: redactie@vvgpgb.nl Website: vvgpgb.nl 31 Bestuurslid/ledenservices: Uitsmijter VVG-PGB Bestuur

Minder naar het ziekenhuis én meer grip op je gezondheid bij hartfalen VGZ helpt de zorg vernieuwen Als je hartfalen hebt kan dit je onzeker maken en je dagelijkse leven behoorlijk beïnvloeden. Daarom is inzicht in je gezondheid ontzettend belangrijk. De zorgvernieuwing Thuismeten helpt hartpatiënten hierbij. Omdat zij de waarden thuis meten hoeven ze veel minder vaak naar het ziekenhuis voor controle. Dat geeft zekerheid en scheelt tijd en energie. Win win! Zorgvernieuwing: Thuismeten bij hartfalen VGZ vernieuwt de zorg. Voor iedereen. Ook voor jou. Het is belangrijker dan ooit. Zodat onze kinderen en kleinkinderen ook zeker zijn van goede en betaalbare zorg. VGZ zet zich hier iedere dag voor in. Samen mét zorgverleners. Een mooi voorbeeld hiervan is Thuismeten bij hartfalen. Dankzij de samenwerking tussen een aantal ziekenhuizen, de Patiëntenfederatie en zorgverzekeraar Coöperatie VGZ is deze nu gratis beschikbaar. Je beslist samen met jouw arts over het gebruik van Thuismeten. Petra over haar ervaring met thuismeten Petra’s hart werkt niet goed meer. Ze heeft weinig energie en kan niet meer werken. Meer grip op je gezondheid Thuismeten geeft duidelijkheid en zorgt vaak voor minder stress en onzekerheid. Hoe het werkt? Je meet verschillende waardes zoals bloeddruk of longcapaciteit. Deze deel je in een handige app. Je zorgverlener kijkt mee en neemt contact op als dat nodig is. Petra: “Thuismeten geeft mij en mijn gezin een veilig gevoel.” Thuismeten geeft Petra inzicht in hoe het gaat. Het geeft haar rust en zekerheid. Benieuwd naar de video van Petra? En wil je weten of Thuismeten bij jou past? Ga naar vgz.nl/thuismeten of scan de QR-code Gratis keuzehulp Moet jij vaak naar het ziekenhuis voor controles? Dan kan Thuismeten een goede oplossing zijn. Ben je benieuwd of Thuismeten bij je past? Doe dan de handige online keuzehulp.

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32

Home