0

jaargang 17 | juni 2021 03 vakblad voor ondernemers in de jachtbouwindustrie NEDERLAND DE CIRCULAIRE JACHTBOUW VAN VAAN YACHTS WAJERS NIEUWE VLAGGENSCHIP VMG YACHTBUILDERS RESTAUREERT OP HOOG NIVEAU

Wij weten veel van boten, omdat we zelf ook varen.

INHOUDSOPGAVE 04 BLOEMSMA ALUMINIUMBOUW barst van het werk en bouwt daarom een nieuwe hal in Makkum, voorzien van de modernste snufjes. Werfmanager Hette de Vries benoemt een praktisch probleem, er zijn maar liefst tien vacatures: “Onze groei wordt eigenlijk tegengehouden door een tekort aan vakmensen.” 08 12 jaargang 17 | juni 2021 03 vakblad voor ondernemers in de jachtbouwindustrie NEDERLAND DE CIRCULAIRE JACHTBOUW VAN VAAN YACHTS WAJERS NIEUWE VLAGGENSCHIP VMG YACHTBUILDERS RESTAUREERT OP HOOG NIVEAU VAAN YACHTS is een nieuwkomer, met als bijzonderheid dat de werf zo duurzaam mogelijk bouwt, onder meer met gerecycled aluminium. Igor Kluin heeft met zijn partner Nienke van ’t Klooster een catamaran op stapel gezet en komt nu ook met grotere modellen. “Dat gerecyclede aluminium heeft dezelfde certificering als ‘nieuw’ alu en is op dezelfde manier te verwerken”, aldus Kluin. Wajer Yachts heeft een nieuw model gelanceerd van 23,5 meter lengte, de Wajer 77. Het is al direct een succes: er zijn er al meer dan vijftien vanaf de tekentafel besteld. De Friese werf levert hiermee voor het eerst een motorjacht van aluminium. Met drie Volvo Penta motoren haalt de Wajer 77 een topsnelheid van 37 knopen. De eerste Wajer 77 wordt volgende maand al opgeleverd. Lees verder op pagina 44 18 23 Kolibri Jachtbouw bouwt houten Class Globe 5.80 Pieter Timmers, Forward Management: Een wereld van illusies 24 KORT NIEUWS 29 Aluminium: schaarste en prijsstijgingen 33 36 Nieuwe technologische ontwikkelingen Aluqa-avontuur levert Esteq werk op 42 Bedrijvenindex VMG YACHTBUILDERS werkt aan de restauratie van een klassieke S&S 73, de ‘Baruna of 1938’. Alleen het beste is daarbij goed genoeg. Directeur Tim van Daal: “Geld speelt geen rol. Niet dat we het over de balk kunnen smijten; we moeten alles verantwoorden.” En passant heeft de werf de nalatenschap van Holland Jachtbouw overgenomen en gaat deze naam nieuw leven inblazen. 41-50 NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN: • Altena 54’ Next Generation in aanbouw • Bestevaer 53 SY: bouwnummer 103 • Drifter 390 Jubilé AC op stapel • Project YN 251 te water bij Royal Hakvoort • Reeks Pikmeerkruisers in aanbouw • Saffier Se 33 Life in aantocht • Super Lauwersmeer kondigt topmodel aan • Sportvisjacht Royal Huisman in beeld • Order voor derde Amels 200 • Familiejacht Bliss bij Feadship in Makkum te water • Heesen verkoopt Project Altea en Gemini • Al vijftien orders voor Wajer 77 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 3

NIEUWE HAL VOOR DE BOUW VAN CASCO’S IN MAKKUM Bloemsma Aluminiumbouw breidt uit Cascobouwer Bloemsma Aluminiumbouw in Makkum neemt binnenkort een nieuwe productiehal in gebruik, want het werk is bijna niet bij te benen. Werfmanager Hette de Vries vertelt wat de toekomstplannen zijn, zoals innovatiever bouwen en het aantrekken van meer personeel. Hette de Vries, opgeleid als hts’er scheepsbouwkunde, werkte voor scheepswerven in Nederland op locaties in Roemenië, China en Canada en trad twee jaar geleden als werfmanager in dienst bij Bloemsma Aluminiumbouw in Makkum. “De orderportefeuille was overvol en er moesten veel vakmensen ingeleend worden. Het was voor mij gelijk een hectisch eerste jaar met projecten voor Royal Huisman, Heesen en een Hoek design 128 voets Truly Classic. En voorts moest ik het project van de nieuwbouwhal opstarten.” Bloemsma Aluminiumbouw heeft momenteel twintig mensen in vaste dienst en daarnaast een flexibele schil van ongeveer acht vaklieden. Er is plaats voor tien nieuwe lassers en cascobouwers. “Onze groei wordt eigenlijk tegengehouden door een tekort aan vakmensen. Lassers zijn wel te vinden, maar wij zoeken mensen die ook kunnen bouwen. De bouwmethodiek 4 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 is best wel lastig omdat je bij het lassen rekening moet houden met krimp, moet werken in een bepaalde volgorde en niet te zwaar maar ook niet te licht moet HETTE DE VRIES VOOR DE NIEUWE CONSTRUCTIEHAL VAN BLOEMSMA ALUMINIUMBOUW IN MAKKUM. lassen. Dat zijn allemaal factoren die meespelen. Sommigen leren het nooit, die blijven lasser, en anderen hebben het direct in de vingers. Het liefst hebben we dat ze zowel kunnen lassen als bouwen en dat kunnen ze alleen maar in de praktijk leren. We hebben gelukkig een flexibele schil van zzp’ers en personeel via een uitzendbureau, dat is een redelijk vaste groep die de Bloemsma-methodiek al in de vingers heeft.”

BOUWADVIESBURO MARK DE WITTE IN MAKKUM MAAKTE HET ONTWERP VAN DE NIEUWE BOUWHAL VAN 86 BIJ 30 METER. DE FRISO BOUWGROEP UIT SNEEK ZORGT VOOR DE BOUW EN INSTALLATIEBEDRIJF DIJKSTRA UIT LEEUWARDEN VOOR DE TECHNISCHE INSTALLATIE. De grootste vijand voor de lasser van aluminium is krimp. “Je moet het je grootste vriend maken”, zegt De Vries, “zorgen dat die krimp voor je gaat werken, hebben de oudgedienden mij hier geleerd. Het zijn vaklieden die heel ver gaan in de perfectie van hun werk, een dienstverband van 15 tot 25 jaar is geen uitzondering. Het sprak mij aan dat ze hier superstrakke casco’s bouwen, waar de schilder weinig tot geen plamuur voor hoeft te gebruiken. Ik moest mijn plekje wel verdienen, maar het klikte goed. We doen alles in goed overleg met elkaar. En ik kan wel zeggen dat we een geolied team zijn.” PRECIES WERKEN De Vries zou graag meer vrouwen aannemen, want het bedrijf is nu nog een mannenbolwerk. “Aluminiumbouwers zijn eigenlijk de meubelmakers in de metaalindustrie. Ze moeten heel precies kunnen werken. Aluminium is lichter dan staal, dus dat scheelt. Het is heel lastig om jongelui te mobiliseren om in dit vakgebied te springen. De maakindustrie heeft de naam dat er niet veel wordt verdiend en dat het zwaar werk is. Nee, dat klopt niet en ook vrouwen kunnen dat aan.”De Vries: “We hebben nu gelukkig wel aardig wat toeloop van schoInnovatie met lijmen Net als in de vliegtuigbouw is het mogelijk om voor de constructie van jachten aluminium te lijmen. Bloemsma Aluminiumbouw is bezig de toepasbaarheid te onderzoeken. De Vries: “Twee hbo-studenten die hier stage lopen doen onderzoek. In de kleine sloepenbouw wordt al veel gelijmd en ook enkele grote jachtwerven zijn er al mee bezig. Door te lijmen ontstaat een bijzonder strak oppervlak, ook bij de verwerking van dunnere platen. Je kunt zo veel mogelijk zetwerk toepassen, meer als een soort origami een schip in elkaar vouwen en maar een paar lassen leggen, dan heb je de minste kans op fouten en de minste krimp.” MET LIJMEN KUNNEN ALUMINIUM DELEN DIE TRADITIONEEL WORDEN GELAST STRAKS WELLICHT MET ELKAAR WORDEN VERBONDEN, ZOALS DAT OOK BIJ DE BOUW VAN VLIEGTUIGEN GEBEURT. “Lijmen vereist een heel ander denkproces. Huidbeplating kan je eigenlijk niet lijmen, dan moet je gaan joggelen, goede contactoppervlakken hebben. Nu is de vraag hoe groot dat contactoppervlak moet zijn. We zijn bezig met trekproeven hoe sterk die lijmverbindingen zijn. We hebben al speciale toepassingen ontwikkeld. Het is leuk om daarin voorop te lopen.” De Vries redeneert al door: “Dan hebben we wellicht straks naast lassers ook lijmers in dienst. Er zijn al klanten die om het verlijmen van aluminium vragen. Maar dan is het ontwerp al gemaakt, en ook het constructieplan, inclusief het bijbehorende snijpakket. Het liefst gaan we heel vroeg met de klant in overleg in het ontwerpproces. De meerwaarde om bij Bloemsma een casco te laten bouwen is dat wij, met onze afdeling engineering en productie, willen meedenken in het ontwerpproces. Mijn achtergrond is engineering, ik vind het heel leuk om samen met de klant de bouwstrategie te bedenken voor de meest efficiënte bouw van het casco.” JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 5

len uit de regio. Met een eigen lasschool, met als startpunt lasdiploma niveau twee, leiden we jongeren zelf op tot niveau drie. Dan kunnen ze redelijk goed lassen, maar dan zijn het nog geen fotolassers, onder Lloyd’s gecertificeerd, wat wel onze kwaliteitseis is. We hebben zelf hiervoor een lasinstructeur in dienst.” ‘Aluminiumbouwers zijn eigenlijk de meubelmakers in de metaalindustrie’ ONTWERPBUREAUS Bloemsma Aluminiumbouw heeft voor de constructie van casco’s te maken met verschillende ontwerpbureaus, die soms hun eigen visie hebben hoe een schip in elkaar moet steken. De Vries omschrijft het diplomatiek: “Je hebt er bij die er een te ingewikkelde puzzel van maken, met heel veel onderdelen. Maak het zo simpel mogelijk met zo weinig mogelijk onderdelen, daar is iedereen bij gebaat. Daar zouden ze wel wat meer aandacht aan mogen besteden. Het gebruik van zetwerk scheelt enorm. Een spant waar je een losse gordingsrib op moet lassen die je daarna weer moet richten of een spant met een zetrand die meeloopt met de huid. Er zit een spanningsveld in, maar zo kan je wel efficiënter bouwen. Uiteindelijk is het altijd nog zo, al klinkt het gek, dat de beste las géén las is. We moeten in Nederland zo wel blijven denken. De lage loonlanden zijn ook in de jachtbouw in opkomst.” GERT MEILINK IS EEN VAN DE MEDEWERKERS VAN EFFICIËNTER WERKEN Met de ingebruikneming van een nieuwe constructiehal van 86 x 30 meter, met een vrije overspanning, denkt De Vries dat er efficiënter gewerkt kan worden. “In de cascobouw is de concurrentie groot. Er valt winst te behalen door lage handlingkosten: alles moet goed gesorteerd worden en overzichtelijk uitgelegd. Daarvoor hebben we nu simpelweg de ruimte niet. Hoe we de logistieke stroom zo efficiënt mogelijk door het bedrijf kunnen laten lopen is in nauwe samenspraak met de mannen op de werkvloer ontworpen. Wij krijgen de meeste snijpakketten van Nauta BLOEMSMA ALUMINIUMBOUW MET EEN 25-JARIG DIENSTVERBAND. Metaal in Sneek en Snijtechniek Brabant in Raamsdonksveer. De kunst is om het zo goed mogelijk gesorteerd aangeleverd te krijgen en neer te leggen volgens de bouwstrategie, zodat je op het juiste moment de juiste pakketten voorhanden hebt. De nieuwe hal is volgens De Vries ook nodig door de schaalvergroting in de jachtbouw. “De hal is 14 meter hoog, onder de kraanhaak 10,5 meter. De secties worden desnoods in delen opgeleverd, anders zijn ze te hoog voor het transport SNIJPAKKETTEN LIGGEN KLAAR EN REEDS IN ELKAAR GELASTE DELEN LIGGEN GEREED VOOR VERDERE VERWERKING. 6 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021

HET BOUWEN VAN EEN CASCO IS EEN INGEWIKKELDE PUZZEL. HETTE DE VRIES: “DE MEERWAARDE OM BIJ BLOEMSMA EEN CASCO TE LATEN BOUWEN IS DAT WIJ, MET ONZE AFDELING ENGINEERING EN PRODUCTIE, WILLEN MEEDENKEN IN HET ONTWERPPROCES.” op een ponton naar de werven waar we aan leveren. De sluis in Kornwerderzand wordt ook breder, dus Koninklijke De Vries hier in Makkum, onze buurman, kan ook steeds groter bouwen.” KLIMAATCONTROLE De hal is hoogwaardig geïsoleerd, vergelijkbaar met nieuwbouwwoningen. “De klimaatcontrole is voor de verwerking van het aluminium heel belangrijk en ook voor prettige werkomstandigheden. Het mooiste is een temperatuur tussen 15 en 18 graden, wat we door verwarming of koeling via de vloer kunnen bereiken. Ook aan dauwpuntbeveiliging is gedacht, anders krijg je condensvorming. Verder zijn er een krachtige led-verlichting, een luchtverversingssysteem en akoestische dakbeplating om bouwgeluiden te absorberen. We hopen dat Bloemsma mede door goede werkomstandigheden een magneet wordt om nieuw personeel aan te trekken.” BLOEMSMA ALUMINIUMBOUW LEVERDE IN 2015 HET 43,6 METER LANGE CASCO VAN HET J-CLASS JACHT SVEA OP AAN VITTERS SHIPYARD IN ZWARTSLUIS. HET WAS DE VIERDE J-CLASS DIE DE WERF BOUWDE. Foto John Lammerts van Bueren Met de ingebruikneming van de nieuwe hal komt de voormalige huisvesting op Strânwei nr. 25 voor verhuur beschikbaar, compleet met de kantoorark die ervoor aan de kade ligt. “Het mooiste zou een werf zijn die wil afbouwen en de casco’s aan ons uitbesteedt, zodat het een toevoeging wordt voor Bloemsma.” www.bloemsma-holland.com TEKST EN FOTO’S RENS GROENENDIJK Discretie vereist Hoge kwaliteit De naam Bloemsma is een begrip in het gebied rond Makkum en kende vele initiatieven in de jachtbouw. Bloemsma Aluminiumbouw aan Strânwei 25 bestaat inmiddels meer dan 25 jaar en heeft zich gespecialiseerd -de naam zegt het al- in het bouwen van aluminium casco’s en dekhuizen van hoge kwaliteit. Zo werden er de afgelopen jaren vier casco’s voor J-klassers gebouwd, dekhuizen voor superjachten van o.a. Feadship en Royal Huisman, rompsecties voor Heesen en een reeks casco’s van Truly Classic zeiljachten. Namen van opdrachtgevers worden doorgaans niet vrijgegeven door Bloemsma Aluminiumbouw. “Ook bij ons is discretie van groot belang”, zegt De Vries, “We hebben nu een serie motorjachten onder handen en een opbouw voor een superjacht, laten we het daar maar op houden. Daar is de orderportefeuille voor het komende jaar al redelijk mee gevuld. Ons hart ligt ook bij mooie zeiljachten, maar daar is momenteel weinig vraag naar. Regelmatig komen hier beroemde mensen op bezoek om te kijken naar de vorderingen die we maken met hun schip. Nee, ik vertel niet wie.” JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 7

CIRCULAIR JACHTBOUWER VAAN YACHTS BREIDT MODELLENREEKS UIT ‘IN ELKE BOUWFASE EEN GROENE STAP ZETTEN’ Medio april werd het aluminium casco van de Vaan R4 catamaran gedraaid. Daarmee begon voor Vaan Yachts een volgende fase. In meerdere opzichten, want ook de bouw van het grotere R5 model werd gestart, evenals de engineering van de R6. Circulair bouwen is het uitgangpunt. Jachtbouw Nederland sprak met initiatiefnemer Igor Kluin. HET KANTELEN VAN HET CASCO OP DE GOUWEROK-WERF IN AALSMEER. Als bevlogen wedstrijdzeiler had Igor Kluin vooral oog voor monohulls. Totdat hij, samen met zijn partner Nienke van ’t Klooster, op zoek ging naar een familieschip en zich realiseerde dat een toercatamaran ook zo zijn voordelen heeft voor zeilen met een gezin. Ondernemer als hij is, zag hij kansen voor een nieuwe toercat, maar dan wel duurzaam gebouwd. Dat laatste is niet zo verwonderlijk; Kluin is onder andere oprichter van het groene energiebedrijf Qurrent (in 2018 overgenomen door Greenchoice) en medeoprichter en vicevoorzitter van De Groene Zaak, een lobbyorganisatie voor een duurzame economie. Samen werkten Kluin en Van ’t Klooster hun ideeën verder uit, richtten Vaan Yachts op en kondigden de Vaan R4 aan. DUURZAAMHEID ALS UITGANGSPUNT Het ontwerp is een goed zeilende, comfortabele toercatamaran, waarin herbruikbare materialen zijn verwerkt. Nu wordt het begrip duurzaamheid te pas en te onpas gebruikt, soms zelfs louter om verkoop te bevorderen of om een milieuvriendelijk imago te kweken. Vaan Yachts neemt de duurzaamheid evenwel serieus. Kluin: “Vanaf onze start is duurzaamheid het uitgangspunt geweest. Het is aantoonbaar met cijfers, maar je moet ook durven melden op welk vlak het nog niet helemaal lukt. We hebben voor de bouw van het casco bewust gekozen voor aluminium, omdat het als bouwmateriaal hergebruikt kan worden. Sterker, we hebben 50 tot 75% gerecycled aluminium gebruikt. We betrekken dat van Hydro, een Noors bedrijf, al halen wij het materiaal bij hun fabriek in Duitsland. Oud aluminium – denk aan kozijnen, verkeersborden 8 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021

VOOR DE BOUW IS GERECYCLED ALUMINIUM GEBRUIKT. Foto’s Vaan Yachts. ‘IEDEREEN HEEFT EEN HOOG VERANTWOORDELIJKHEIDSGEVOEL VOOR HET PRODUCT.’ en dergelijke – wordt verwerkt tot nieuw bouwmateriaal. Dat gerecyclede aluminium heeft dezelfde certificering als ‘nieuw’ alu en is op dezelfde manier te verwerken.” ’BIOBASED MATERIALS’ Hij vervolgt: “De jachtbouw is nog geen koploper in duurzaamheid. Door anders naar materialen en het ontwerp te kijken, kun je een boot circulair maken. Het is gewoon een keuze. We passen bewust geen composieten toe, omdat die beperkt herbruikbaar zijn.” Voor de afbouw van de R4 is gekozen voor ‘biobased materials’. Op het dek bijvoorbeeld komt geen teak en ook geen kunststof variant, maar kurk. Afkomstig van bomen in Europa, wat weer transport vanuit andere werelddelen scheelt en daarmee uitstoot. Voor de interieurpanelen wordt geen honingraatcomposiet gebruikt, maar is Europees populierenhout de basis, uiteraard met FSC keur. Kluin noemt nog een sprekend voorbeeld van circulair bouwen: “Voor de kussens kiezen we uit de Heritage-collectie van Sunbrella. Dat zijn stoffen waarin hergebruikt Sunbrella-materiaal is verwerkt. Zo kun je in elke fase een groene stap zetten en als iedereen dat doet, gaat het hard.” Het groene karakter wordt verder onderstreept door een elektrische voortstuwing, van OceanVolt of Torqeedo. Op lange reizen eventueel ondersteund door een generator. VOLGENDE BOUWFASE Medio april van dit jaar bereikte de ontwikkeling van de Vaan R4 catamaran een tussentijdse mijlpaal: het casco werd gekeerd. Altijd een gedenkwaardig moment dat een volgende bouwfase markeert. Het gebeurde bij de werf van Gouwerok in Aalsmeer. Kluin koos voor Gouwerok uit een tiental werven die hij had bezocht. ‘Van meet af aan ons plan om grotere modellen te bouwen’ “De werf heeft een goede reputatie, levert kwaliteit en het is een familiebedrijf waar iedereen een hoog verantwoordelijkheidsgevoel heeft voor het product”, motiveert hij zijn keuze. Als ‘zij-instromer’ in de jachtbouw is hem de diversiteit aan werven opgevallen. “Sommige werven werken heel systematisch, met frequente kwaliteitsconRENDERING VAN DE VAAN R4 ONDER ZEIL. JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 9

ARTIST’S IMPRESSION VAN DE SALON OP DE R4. VAAN-PARTNERS NIENKE VAN ‘T KLOOSTER EN IGOR KLUIN. troles, terwijl andere juist heel ambachtelijk werken, meer op gevoel. Voor beide valt overigens iets te zeggen; het is geen waardeoordeel van mij.” Zelf zit hij, evenals zijn bedrijf, nog middenin een leercurve, die zo nu en dan steil is. “We leren veel van ons project en kijken hoe we de productie zo efficiënt mogelijk kunnen maken. Hoe maken we van de R4 een seriematig product, terwijl er ook ruimte voor klantwensen moet zijn? Bouwen in aluminium is ambachtelijker dan produceren uit een mal en daarom moeten we zorgen voor een optimaal productieproces.” Het casco van de Vaan R4 ging in mei te water en werd naar een tijdelijke afbouwlocatie gevaren. Kluin is bezig een eigen productiehal in Hellevoetsluis te realiseren. De R4 komt later dit jaar onder zeil. DRIE BOUWSTADIA Intussen heeft Vaan Yachts ook een groter model aangekondigd, de Vaan R5. Het is na het kantelen van de R4 op stapel gezet en tegelijkertijd is de engineeringsfase van de R6 gestart. Zo heeft Vaan Yachts drie bouwstadia bereikt. “Het was van meet af aan ons plan om grotere modellen te bouwen”, aldus Kluin, “de R4 is rond de 40 voet, de R5 rond de 50 en dan komt er de R6 van 60 voet.” De R4 wordt eerst als demo-schip ingezet en de R5 wordt in opdracht van een koper gebouwd. Dat model is langer (49 voet) en ook iets breder dan de R4, met daardoor meer leefruimte aan boord. In een ‘live aboard’ variant wordt een groter deel van de kuip afgesloten, wat nog meer binnenruimte oplevert. Beide modellen zijn uitermate geschikt voor zeereizen, zoals een rondje Atlantic. De R6 zal een ander marktsegment bedienen; meer dat van exclusieve reizen, permanente bewoning of charter. De financiering van het Vaan-project verschilt volgens Kluin niet veel van andere ontwikkelingen. “Het is een kwestie van de juiste financiering vinden voor elke fase. We zijn nu van de kant en zijn aan het bouwen en verkopen; daar komt weer een volgende financieringsbehoefte bij kijken. De bouw van jachten is kapitaalintensief, maar het geld zit wel in een tastbaar product en dat krijg je terug bij verkoop.” SCHAARSTE ALUMINIUM Er heerst momenteel schaarste in grondstoffen, zo ook aluminium. Dankzij goede afspraken met leverancier Hydro is er voor de bouw van de R5 voldoende materiaal beschikbaar. De aanvoerstroom van gerecycled aluminium is wel complexer dan die van nieuw aluminium. Het is immers afhankelijk van wat er door sloop of vervanging beschikbaar komt. Naar verwachting zal de grondstoffenmarkt zich in de loop van het jaar meer normaliseren. Via de site hebben zich de nodige belangstellenden voor de Vaan catamarans gemeld. Handig detail: er stond een reserveringsknop op de site. Kluin heeft de ambitie om reeksen te bouwen, alleen weet hij nog geen aantallen. “Als de R4 eenmaal op het water is, zal het voor ons een belangrijke ‘peilstok’ zijn aan de hand waarvan we volumes kunnen gaan inschatten.” www.vaanyachts.nl TEKST LAURENS VAN ZIJP DE R4 EIND MEI, GEARRIVEERD OP DE AFBOUWLOCATIE. JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 11

DE BARUNA VERLAAT DE VMG-LOODS, OP WEG NAAR DE SCHILDER. Foto Barend Kol VMG RESTAUREERT MET CHIRURGISCHE PRECISIE S&S KLASSIEKER Alleen het beste van het beste telt 12 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 Eerder was Jachtbouw Nederland bij VMG Yachtbuilders in Enkhuizen op bezoek vanwege een hightech racejacht, de Agile, gebouwd in carbon. Daarna voor de aluminium waddenboot IJver. En ditmaal betreft ons bezoek houtbouw, althans de restauratie van een klassieke S&S 73, de ‘Baruna of 1938’. Een overtreffende trap in jachtbouw. Het maakt de veelzijdigheid en het kwaliteitsniveau van de werf goed duidelijk.

De ‘Baruna of 1938’ werd getekend door Olin Stephens van het befaamde Amerikaanse ontwerpbureau Sparkman & Stephens. Het yawl getuigde houten zeiljacht vergaarde roem door de Bermuda Race te winnen in zowel 1938 als 1948. Sinds enkele jaren is het schip in bezit van een miljardair die tot restauratie besloot. Bij de Duitse werf Robbe & Berking werd de romp onder handen genomen. De spanten werden een voor een vervangen, om de rompvorm te bewaren, door gelamineerde eiken spanten. Daarna werd de huid vervangen; 2 cm mahonie aan de buitenkant en 2 cm yellow cedar aan de binnenkant, voor gewichtsbesparing. Het ontwerpbureau Hoek Design in Edam was ingeschakeld voor naval architecture, prestatie-optimalisering, structural engineering en ontwerpwerk aan in- en exterieur. VEEL MEER WERK “Wij kregen in eerste instantie een offerteaanvraag voor exterieur en interieur”, vertelt VMG-directeur/eigenaar Tim van Daal. “Al snel werd duidelijk dat prefab voor dit schip niet kan; niks is recht en symmetrisch op zo’n klassieker en alles sluit direct aan op de constructie, dus er is geen speelruimte”. Blijkbaar maakte VMG Yachtbuilders een goede indruk op de eigenaar, want die besloot de ‘Baruna of 1938’ over te brengen naar Enkhuizen om daar de verdere restauratie uit te laten voeren samen met andere partijen als Jongkind Scheepsinstallatietechniek, Schooneman Jachtschilders en Brasker Masten. “We kregen dus veel meer werk te doen dan alleen het interieur”, vervolgt Van Daal, “waarbij de eigenaar de originele staat zoveel mogelijk wil bewaren; het gaat om legacy. Dat is een complicerende factor. Komt bij dat het jacht aan klassenregels moet voldoen. Nieuwbouw is gemakkelijker.” NIET TE CALCULEREN Een vraag die opkomt is: hoe calculeer je zo’n project? Van Daal: “Het interieur konden we nog wel calculeren, maar de rest van het werk niet. Dat is op regie aangenomen. Je kunt dit restauratiewerk niet calculeren, omdat je niet weet wat je tegenkomt. Bovendien wordt veel van de boot ‘on the fly’, dus tijdens de werkzaamheden bepaald. We hebben veel meer werk gedaan dan aanvankelijk gedacht. Het DE RESTAURATIE VAN DEZE S&S-KLASSIEKER IS EEN ARBEIDSINTENSIEF PROJECT.Foto’s Kees Stuyp/VMG VOOR DE TECHNISCHE RUIMTE WERD EEN MODEL OP WARE GROOTTE GEMAAKT, OM VOORAF TE BEPALEN OF ALLE TECHNIEK ZOU PASSEN. exterieur timmerwerk kwam erbij, en ook metaalwerk. Met de eigenaar zijn goede afspraken gemaakt over de betalingen. De schipper van de ‘Baruna of 1938’, de Australiër Tony Morse, heeft een eigen kantoor hier op de werf en heeft inzage in de projectadministratie. Alles is transparant, dat geeft vertrouwen. We factureren periodiek en in dat opzicht verschilt het niet van andere projecten. Met dien verstande dat dit restauratieproject zo omvangrijk is, dat we goed naar onze cashflowprognose moeten blijven kijken.” DE BESTE MATERIALEN De inkoop van bouwmateriaal – lees: hout – is geen probleem geweest. Van Daal: “We hadden natuurlijk al goede contacten met leveranciers en we hebben het benodigde hout tijdig kunnen inslaan. Wat daarbij heeft geholpen: geld speelt geen rol. Niet dat we geld over de balk kunnen smijten; we moeten alles verantwoorden, maar het uitgangspunt van de eigenaar is dat hij het beste van het beste wil hebben. Hij wil de beste oplossingen, de beste materialen en bespaart daar niet op. Dat maakt het makkelijk om keuzes te maken, maar het blijft tegelijk nog altijd moeilijk om het op het hoogste niveau uit te voeren natuurlijk.” JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 13

TOM VAN DAAL (L) EN HIDDE DE BRUIJN VAN VMG. Foto Laurens van Zijp VAKMENSEN Zo’n restauratie vraagt in de eerste plaats om specialisten. “We hadden hier al een fijn team met vakmensen”, zegt Van Daal, “en we zijn erin geslaagd om meer van de juiste mensen voor dit werk te vinden. Bekwame zzp’ers, die het een eer vonden om aan dit project te werken. Sommigen bleken het zo naar hun zin bij ons te hebben, dat ze in dienst zijn getreden.” Technisch directeur Hidde de Bruijn vult aan: “Wat wij hier doen is een echte teamprestatie. Niet alleen met onze eigen medewerkers, maar ook met de eigenaar, schipper Tony Morse, André Hoek en zijn mensen, de specialisten van Jongkind Scheepsinstallatietechniek, Schooneman jachtschilders en andere betrokkenen. Zonder die maximale inzet waren we niet zover gekomen.” Hij vervolgt: “Wekelijks houden we een projectmeeting over de hoofdlijnen. Technische details bespreken we dagelijks met Tony.” Afhankelijk van de werkzaamheden werken er gemiddeld zo’n 18 man aan het jacht. BINNEN ZIT ALLES IN HET ZICHT EN ER GELDT MAAR EEN NORM: SMETTELOZE AFWERKING. LET OP DE RINGFRAMES VAN DE VOORSTE MAST WAAR DE WANDPUTTINGEN AAN ZITTEN. Foto’s Kees Stuyp/VMG OOK HET TEAKDEK IS MET UITERSTE NAUWKEURIGHEID AANGEBRACHT. ‘De originele staat bewaren en aan klassenregels voldoen’ PRECISIEWERK Uit alles wordt duidelijk dat deze Operatie ‘Baruna of 1938’ door de werf met chirurgische precisie wordt uitgevoerd. Het is specialistisch, arbeidsintensief werk, dat naar schatting in totaal 50 manjaren zal vergen. Goed voorbeeld van het precisiewerk is het roerblad. De Bruijn: “Dat is opgebouwd uit een kern van lichtgewicht hout, met daaroverheen lagen hout verlijmd. Het schip moet voldoen aan klassieke eisen, dus we hebben geen exotische materialen gebruikt. Wel zijn moderne lijmtechnieken toegepast. Er is enorm veel energie gestoken in een perfecte aanstroming van het water langs de kiel naar het roer. De ruimte tussen kiel en roer is hooguit 2 mm, wat immens moeilijk was, omdat de boot niet recht is.” Binnen is de huid van de romp zichtbaar. Dat maakte het een uitdaging om het interieur in te bouwen, want alles moest naadloos op elkaar aansluiten, terwijl niets in de boot recht is. JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 15

BIJ IONBOND KREEG HET BESLAG EEN SPECIALE BEHANDELING, ZODAT ALLES DEZELFDE KLASSIEKE UITSTRALING HEEFT. EEN REK VOL BESLAG, KLAAR OM TE WORDEN VOORZIEN VAN EEN BRONSKLEURIGE PVD COATING. Foto’s Kees Stuyp/VMG Voor de technische ruimte werd eerst een model op ware grootte gemaakt om te zien hoe alle installaties hun plek konden krijgen. Ook de ruimtes die niet in het zicht zitten, zoals de achterpiek, zijn volledig afgewerkt. VERREGAANDE DETAILLERING De detaillering van de boot gaat heel ver. De onderkant van het dek heeft binnen hetzelfde patroon als buiten. De hoek van de vlaggenmast op de spiegel is bepaald, en staat zo dat de onderste punt van de vlag net niet het wateroppervlak raakt. Van Daal: “De kuipvloer heeft een afschot van 3mm naar elke kant. Dat zie je niet, maar je wéét het. En dat is een doorslaggevend argument geweest bij TECHNISCHE SPECIFICATIES ‘BARUNA OF 1938’ Lengte over alles: 21,90 m. Lengte waterlijn: 15,20 m. Breedte: Diepgang: 4,50 m. 2,90 m. Waterverplaatsing: 41,6 ton. Motor: Volvo Penta D3-150I-H/150 pk. Tuigage: Bermuda yawl (hoofdmast en bezaan). Zeiloppervlak aan de wind: circa 217 m2 Bouwjaar: 1938 - Quincy Adams Yacht Yard, Quincy, Ma., VS Huidige werf: VMG Yachtbuilders ALSOF HET BIJ EEN EDELSMID VANDAAG KOMT: GEPOLIJST BESLAG. . keuzes die we moesten maken.” Het beslag is ook allemaal maatgemaakt en bewerkt. Het heeft dezelfde stijl en detaillering, en voorzien van een bronskleurige PVD coating (PVD staat voor Physical Vapour Deposition). Veel van het metaalwerk werd door het zusterbedrijf Super Duplex Hulls uitgevoerd. Freeswerk werd uitbesteed aan daarin gespecialiseerde bedrijven en de coating werd gedaan door IONBond. Lewmar heeft trouwens de lieren, rails en dergelijke geleverd; de merknaam is vervangen door de scheepsnaam met logo. Ook deze hardware is bronskleurig gecoat. De Bruijn: “De scepterpotten zijn eveneens maatgemaakt en hebben elk hun unieke positie, in alle hoeken. Het jacht komt straks in twee wedstrijdklassen uit (CIM en IRC); in de races voor klassiekers kan de zeereling eraf en moeten de scepterpotten van dek geschroefd worden. Daarom staan ze op speciale grondplaten van tufnol die onzichtbaar zijn weggewerkt.” POTDEKSEL Bijzonder detail is verder het potdeksel. De Bruijn: “Daar hadden we een kromme stam voor gevonden. Daardoor loopt de nerf 6,5 meter door! Het potdeksel is verlijmd, maar zonder stuiknaad. In plaats daarvan zit er een lange overlap in, maar die passing feilloos in elkaar over te laten lopen, is heel moeilijk. Er is geen kitnaad aan de binnen- en buitenkant waar het 16 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021

DE SCHEEPSNAAM IS AANGEBRACHT OP HET BESLAG. DETAIL VAN DE VERFIJNDE HOUTBOUW. potdeksel op de verschansing zit. Je kunt dus een afwijking niet verbloemen met kit. Ook dit laat de zeer hoge mate van afwerking zien. Ik ken geen boot van deze afmetingen waar het kwaliteitsniveau zo hoog ligt.” De ‘Baruna of 1938’ ging daags voor Hemelvaart naar de schilder en keerde daarna terug bij VMG voor verdere afwerking. Dat neemt nog de nodige tijd in beslag, en dan moet de yawl nog worden getuigd. De rondhouten worden door Brasker Masts in Enkhuizen gebouwd, aan de hand van sterkte- en buigingsberekeningen die door een gespecialiseerd team in Amerika zijn gemaakt. VMG Yachtbuilders breidt uit Met de restauratie van de klassieke S&S-73 ‘Baruna of 1938’ laat VMG Yachtbuilders in Enkhuizen zien tot welke hoog kwaliteitsniveau de werf in staat is. Het project is meer dan een visitekaartje, het is zeg maar gerust een uithangbord. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de ambities voor de toekomst groot zijn. “Ons ultieme doel is ooit een J-Class jacht bouwen”, stelt werf-directeur/eigenaar Tim van Daal onomwonden. Dat is geen grootspraak; de werf heeft al twee belangrijke stappen in die richting gezet. Door het terrein en opstallen van overbuurman Stofberg te kopen, direct aan het water gelegen, wat natuurlijk een enorme pre is. Daar komen nieuwe hallen voor grotere schepen (zie afbeelding) en een nieuwe steiger waaraan pontons afgemeerd kunnen worden om de jachten op en af te rijden. OVERNAME HOLLAND JACHTBOUW De tweede stap is overname van het nalatenschap van Holland Jachtbouw; merken, logo’s, archief, tekeningen, ontwerpen, rechten. Holland Jachtbouw was de gerenommeerde werf van wijlen Chris Gongriep, die na diens overlijden niet werd voortgezet. Daar zijn destijds onder meer J-Classers ‘Rainbow’ en ‘Topaz’ gebouwd. Holland Jachtbouw zal dus herrijzen in Enkhuizen en de traditie voortzetten. De werf wordt nieuw leven ingeblazen, waarbij VMG en Holland Jachtbouw zelfstandige entiteiten blijven. VMG richt zich op schepen tot pakweg 80 voet; Holland Jachtbouw op de JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 17 jachten boven die maat. Van Daal had dit grote nieuws in één klap naar buiten willen brengen, in combinatie met de aankondiging van een nieuw project. Maar … corona heeft dat publiciteitsplan gedwarsboomd. Dat zal iedereen begrijpen. Evenals het feit, dat dergelijke grote uitbreidingsplannen niet eeuwig stil te houden zijn. Daarom treedt de werf nu toch met dit nieuws naar buiten. De werf Stofberg, anno 1793(!) en Hofleverancier, blijft overigens bestaan. Pim Stofberg: “Gezien onze leeftijd wilden mijn broer en ik ‘wat kleiner groeien’. We gaan de komende jaren door in onze kleine loods met onze specialiteiten; onderhoud, reparaties en ‘vernieuwbouw’ van rond- en platbodemschepen.” De ‘Baruna of 1938’ is voor VMG Yachtbuilders veel meer dan alleen maar een restauratieproject. Het jacht kan straks worden gezien als een ultiem meesterwerk, waarmee de werf zijn positie in de hoogste jachtbouwdivisie verstevigt... www.vmgyachtbuilders.nl

HET CASCO VAN DE CLASS GLOBE 5.80 KRIJGT VORM. KOLIBRI JACHTBOUW BOUWT HOUTEN CLASS GLOBE 5.80 ‘ Werken op een ander niveau’ Pim van den Brink, eigenaar van Kolibri Jachtbouw in Stompwijk, heeft de afgelopen periode een Class Globe 5.80 gebouwd. In hout, geheel volgens de klassenregels, en in opdracht van een klant uit Frankrijk. Ook levert zijn werf CNC gefreesde bouwpakketten voor de doe-het-zelver. 18 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021

BEGINFASE: DE SPANTEN/SCHOTTEN ZIJN OPGESTELD OP HET BOUWFRAME. EEN CNC GEFREESD BOUWPAKKET. Don McIntyre kreeg mondiale bekendheid als organisator van de jubileum-Golden Globe 2018/’19. Als herdenking van het feit dat in 1968 de allereerste non-stop solo race rond de wereld van start ging. EENHEIDSKLASSE De Class Globe 5.80 is ook getekend door Maderski. Het ontwerp is een knikspant, een bewust gekozen constructie om zelfbouw te vergemakkelijken. De lengtemaat is bepaald om transport in een container mogelijk te maken. Of het van goed zeemanschap getuigt om met een dergelijk klein vaartuig op volle zee te gaan zeilen, is een andere discussie. Het kan in elk geval, zo is bewezen. En er blijkt wereldwijd belangstelling voor te bestaan. Geïnteresseerden kunnen voor 300 euro bouwtekeningen bestellen bij Maderski. “Dat zijn nog handgemaakte tekeningen waarmee je zelf de onderdelen moet aftekenen en uitzagen”, vertelt Van den Brink, “gelukkig heeft McIntyre de stap gezet om een CNC-pakket te laten ontwerpen. Het Amerikaanse bureau B&B Yacht Design heeft dat ontwikkeld en daarmee zijn alle benodigde onderdelen nauwkeurig uit te frezen.” Reden voor McIntyre om in diverse landen agenten aan te wijzen, die dergelijke pakketten kunnen leveren. In ons land is dat Kolibri Jachtbouw. Een logische keuze; de werf is immers specialist in houtbouw en zeiljachten in de kleinere maat (zie kader op pag.21). VOORSCHRIFT VAN DE ONTWERPER: BEKLEDEN MET GLASVEZEL. WERFBOUW De Class Globe 5.80 verdient eerst wat uitleg. De Australiër Don McIntyre, zeezeiler en avonturier, is initiator van de klasse. Zijn plan: een compacte, zeegaande zeilboot in hout die door doehet-zelvers kan worden gebouwd. Een strikte eenheidsklasse, die betaalbaar moet blijven. De Poolse Setka-klasse stond model. Deze boot meet 5 meter en is een ontwerp van de Poolse ontwerper Janusz Maderski (www.maderski.pl). In 2012 maakten twee van deze Setka’s de Atlantische oversteek. Vier jaar later, in 2016, werd opnieuw een oversteek georganiseerd. Kolibri Jachtbouw heeft al een paar Globe 5.80 pakketten geleverd, en kreeg onverwacht ook een order om er zelf een te bouwen voor een klant in Frankrijk. Van Den Brink: “Dat was pakket twee en ik had er eerlijk gezegd niet op gerekend. Ik moest eerst een calculatie maken voor de bouw van een romp, een casco en een compleet jacht. Het laatste leek een lastig punt vanwege alle CE-eisen. Maar omdat de Class Globe 5.80 als wedstrijdjacht wordt gezien, gelden de CE-eisen niet. Niettemin kon ik nog niet overzien wat een compleet afgebouwd jacht zou moeten kosten; dus dat heb ik op basis van JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 19

nacalculatie berekend.” DE KUIP IN WORDING; GOEDE KUIPBANKEN EN RELATIEF VEEL BERGRUIMTE VOOR ZO’N KLEINE BOOT. Naar eigen inzicht het jacht afmonteren is niet toegestaan; alles moet volgens de klassenregels worden gedaan. Natuurlijk omwille van de eenheid, en daarom moet een aantal onderdelen, zoals de zeilen en beslag, bij McIntyre worden besteld. Het grootzeil meet 12,5 vierkante meter en de fok is 6,6 vierkante meter groot. Het grootzeil is flink uitgebouwd, om nog bovenin druk te houden, en is voorzien van drie riffen. De mast heeft gepijlde zalings en bakstagen. De voorgeschreven kiel steekt 1,40 meter en heeft een ballastgewicht van 220 kilo. Bouwen moet strikt volgens de klassenregels ZWAAR ROERBESLAG “De puttings, het roer- en voorstevenbeslag van roestvrijstaal moet je ook via McIntyre bestellen”, vertelt Pim van den Brink, “het is alleen wel over-gedimensioneerd en zwaar. Zeker het roerbeslag zou op een platbodem niet misstaan. Het onderste roerbeslag zit onderwater op een scheg. En die scheg moet volgens de voorschriften geheel van kunststof zijn.” Van den Brink verbaast zich erover: “Ikzelf had liever een massief houten kern gezien, bekleed met kunststof.” Als professioneel botenbouwer is hij gewend om de rondspant Kolibri’s sterk, licht en vooral verfijnd te bouwen. Nu wordt hij geconfronteerd met constructies die op zelfbouw zijn afgestemd. “Alsof je op klompen loopt, terwijl je Nikes in de gang staan”, zegt hij met een glimlach. “maar ik ben het aan mijn stand verplicht om alles perfect uit te voeren.” “Neem bijvoorbeeld de schotten”, licht hij toe, “die hebben latten rondom van 5 x 2 cm, en overal waar die bij elkaar komen zitten er schetsplaatjes (verbindingsplaatjes) van multiplex op bevestigd. Om dat alles mooi aan te laten sluiten op de romp, moet je het zwei (met schuinte) schaven. Dat had eenvoudiger gekund; het is nu vrij bewerkelijk. Het is echt op een ander niveau werken voor mij.” Tegelijkertijd waardeert Van den Brink het sympathieke initiatief van de Class Globe 5.80 om wereldwijd zeilers weer enthousiast te krijgen voor zelfbouw in hout. Zoals dat in jaren ’60 en ’70 populair was met onder meer de Kolibri’s en Waarschepen. Er zijn nu naar schatting zo’n 150 tekeningen van de Class Globe 5.80 besteld. DRIE OPTIES Wie een bouwpakket bij Kolibri bestelt, heeft de keuze uit drie materiaalopties: BLIK IN DE VOORPIEK; DE BOUW IS BEST BEWERKELIJK. VERGEVORDERD STADIUM … 20 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021

okoumé, Bruynzeel hechthout en mahonie. Van den Brink: “De ontwerper heeft bepaald dat het okoumé van 10 mm bekleed moet worden met 1 kilo glasvezel per vierkante meter; en bij 9 mm moet er 1.200 gram glasvezel per vierkante meter op. Mahonie is een sterkere houtsoort en daarvoor geldt 200 grams/m2. Daarom is mahonie de beste keuze, ook al is het iets duurder materiaal. Je bent immers veel minder kwijt aan het benodigde glasvezel.” Zolang het dek er nog niet op zat, kon Van den Brink nog makkelijk in de romp werken en hij heeft die -letterlijkebewegingsvrijheid aangegrepen om alvast interieurdelen te maken, die niet op de tekeningen staan, zoals een keukenblokje. Als bouwer moest hij trouwens een blog bijhouden, waarin alle bouwfasen in beeld komen. Die zijn voorzien van commentaar in het Engels, dat door de Franse klant tevens in het Frans is vertaald. Zo is de start van de bouw te zien: het bouwframe wordt ondersteboven neergezet, waaroverheen kimlatten en stringers worden aangebracht. Daarna zijn de schotten en spanten geplaatst, zwei geschaafd uiteraard. Van den Brinks bouwblog is een waardevolle bron vol praktische informatie voor andere, PIM VAN DEN BRINK HEEFT EEN BLOG VAN DE BOUW BIJGEHOUDEN. dikwijls minder ervaren zelfbouwers. De Class Globe 5.80 moest voor de zomer in de vaart zijn, al speelde Covid-19 ook hier alle planning parten. Proefvaarten met een in Polen gebouwd prototype werden keer op keer uitgesteld. De kans is wel groot dat Van den Brink inmiddels een tweede order heeft gekregen voor een nieuwe Class Globe 5.80. www.kolibri-jachtbouw.nl builders blog: www.kolibri-jachtbouw. jimdosite.com TEKST EN FOTO’S LAURENS VAN ZIJP TECHNISCHE SPECIFICATIES CLASS GLOBE 5.80 Lengte over alles: 5,80 m. Lengte romp: Breedte: Diepgang: Gewicht: Kielballast: Grootzeil: Fok: Stormfok: Gennaker: 5,70 m. 2,27 m. 1,40 m. 700 kg. 220 kg. 12,5 m2 6,6 m2 1,60 m2 25 m2 . . . www.classglobe580.com . De Kolibri 6.5 met gevormde romp. geheel wordt onder hoge druk tot een vormvaste romp geperst. Het gewicht van deze huid is bij gelijke sterkte ongeveer de helft van polyester. Bij latere Kolibri modellen, de 950 en de 1100, is soms in dit laminaat aramide-weefsel (kevlar of twaron) mee geperst. Hierdoor werd de weerstand tegen puntbelasting verhoogd met de factor 3,5. Het Kolibri-procedé: gevormd hout De Kolibri-werf heeft naam gemaakt met waterdichte ronde rompen van gevormd hout. Die rompen bestaan uit een laminaat van lagen edelfineer en tweecomponenten kunstharslijmen. Dit Het procedé werd ontwikkeld door Antoon van den Brink (19041987). Hij had in de oorlog kennisgemaakt met een tekenaar van Fokker die in Stompwijk onderdoken zat. Die vertelde hem over de bouw van vliegtuigonderdelen: tweezijdig gebogen en gevormd met dunne lagen, kruiselings verlijmd fineer. In de oorlog kreeg Antoon ook een afgeworpen brandstoftank van een geallieerd vliegtuig in handen. Inspectie leerde dat deze tank ook was opgebouwd uit fineerlagen. Het sterkte hem in zijn idee dat er zo ook bootrompen gebouwd konden worden. Dat bleek; Van den Brink’s Jeugdboot, ook wel ‘Pluis’ genoemd, werd in 1949 als klasse erkend en dit ontwerp had al zo’n gevormde romp. Het in 1964 geïntroduceerde Kolibri 560 kajuitzeiljacht werd een ander succesnummer. Daarvan bracht de werf in 2015 een moderne, iets grotere variant uit, de 6.5. JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 21

Teknos levert hoogwaardige coatings voor de jacht- en scheepsbouw Teknos biedt een compleet assortiment primers, plamuren, kleurlakken en blanke lakken die IMO-gecertificeerd, getest en goedgekeurd zijn voor de jacht- en scheepsbouw. Een bijzonder veelzijdige oplossing is de ALPOCRYL-lijn met polyurethaan aflakken, die uitstekende hechtingseigenschappen hebben en op een breed scala aan ondergronden kunnen worden gebruikt, waaronder hout, MDF, metaal, kunststof, polyester, pvc en zelfs glas. imo gecertificeerde productlijn voor scheepsbouw Hendrik Ter Kuilestraat 181 l 7547 SK Enschede l Telefoon 053 - 433 44 22 l sales.nl@teknos.com l www.teknos.nl

PLOEGEN, EGGEN, ZAAIEN EN OOGSTEN COLUMN DOOR PIETER TIMMERS, FORWARD MANAGEMENT De Grot van Plato is een allegorie, oftewel een verhaal zichtbaar gemaakt met een beeld. Wat dit verhaal zo bijzonder en krachtig maakt, is dat het 2.500 jaar geleden is bedacht en nu nog steeds geldig is. Plato wilde hiermee aantonen dat onderwijs en het inzicht daarvan, de mensheid vooruit zal helpen. Een wereld van illusies Vergelijken we de tijd van Plato met die van nu, dan zien we een ander decor, een ander land (Griekenland), en andere maatschappij met andere machtsverhoudingen. Toch was die mens van toen niet veel anders dan die van nu. Het fundament van de filosofie van Plato (427-347 v. Chr.) wordt uitgelegd via een symbolische voorstelling ‘de mythe van de grot’. Deze komt voor in zijn belangrijkste werk De Staat. Daarin laat hij zijn leermeester Socrates, de volgende gedachtegang ontvouwen: GEVANGEN IN DE GROT Stel je voor dat er geboeide gevangenen zitten in een grot met hun gezicht naar de achterwand. Ze zitten daar al hun hele leven vastgebonden en kunnen niets van zichzelf of van de anderen zien. Ze zien alleen de schaduwen op die achterwand van de grot. Deze schaduwen worden veroorzaakt door een vuur dat op een richel boven en achter hen brandt. Tussen het vuur en de gevangenen is een pad dat evenwijdig loopt aan de achterwand. Daarover lopen mensen die vazen, beelden, en andere voorwerpen op hun hoofden dragen. De gevangenen horen de echo’s van de stemmen en zien de schaduwen en zij denken dat deze echo’s en schaduwen werkelijkheid zijn. PLEZIERIG BEDROG Volgens Plato stelt Socrates zich voor dat een van de gevangenen wordt losgemaakt en omgedraaid. Hij wordt gedwongen naar de werkelijke bron van de schaduwen te kijken. Maar het vuur verblindt zijn ogen. Hij ziet liever het plezierige bedrog van de schaduwen. Achter en boven het vuur is de ingang van de grot. En buiten het heldere zonlicht (waarvan een klein beetje in de grot schijnt), zijn bomen, rivieren, bergen en het hemelgewelf. Nu wordt de voormalige gevangene gedwongen ‘de steile en zware beklimming’ (het symbool van Plato voor onderwijs) te maken en hij wordt in de zonovergoten buitenwereld gebracht. Maar dit licht verblindt hem. Hij moet eerst naar de schaduwen van de bomen kijken (hij is gewend aan de schaduwen), daarna de bomen en de bergen. Uiteindelijk is hij in staat om de zon, het symbool voor inzicht, zelf te zien. Als deze verlichte man terug zou keren in de grot zou hij belachelijk overkomen, zo stelt Plato zich voor. Hij zou overal zonnen zien en niet in staat zijn om in het donker iets te onderscheiden. En als hij dan zijn medegevangenen zou willen bevrijden, zouden ze kwaad op hem worden, omdat hij hun illusies verstoorde en ze zouden hem uit woede aanvallen en doden. Socrates werd slachtoffer en moest het met zijn dood bekopen. ONWETENDE MENS VAN NU De hedendaagse maatschappij is zo ongelofelijk complex en daardoor is de relatieve onwetendheid bij de gemiddelde burger groter dan ooit. Juist omdat we in een informatiemaatschappij leven, weten we niet of het beeld (schaduw tegen de wand) wat aan ons wordt gepresenteerd realiteit is. Weinig mensen weten van heel veel mensen heel veel. We doelen hier op Google, Facebook, Amazon, Apple, Microsoft, enz. Data, algoritmes, geaggregeerde data en brokers die deze data weer graag doorverkopen, zijn nu in staat de consument niet slechts te sturen, nee, zelfs te manipuleren en zodoende de afzet voorspelbaar te maken. De consument dreigt een marionet te worden. Het is de eurocommissaris voor Mededinging en Digitale samenleving Margrethe Vestager die met wet en regelgeving de macht van grote bedrijven binnen de perken wil houden om de burger te beschermen. Grote bedrijven beschikken over de technologie en het kapitaal om de onwetende consument een illusoire wereld voor te schotelen ten voordele van zichzelf. ‘TECHNO-DICTATUUR’ Het is de Amerikaans-Turkse sociologe Zeynep Tufekci die daar onderzoek naar doet en waarschuwt voor een techno-dictatuur, waarin kunstmatige intelligentie de norm zal zijn. Zij zegt dat IT-architecten, net als marketeers, breder geschoold moeten zijn. Je kunt geen kunstmatige intelligentie ontwikkelen zonder kennis te hebben van bijvoorbeeld: sociologie, geschiedenis, biologie, psychologie, antropologie en religie. ‘Disruption’ (ontwrichting) was tot voor kort een modewoord, maar het kan geen doel zijn de maatschappelijke stabiliteit te ondermijnen. REDEN VOOR PESSIMISME? De techreuzen zijn nog jong, maar zorgden voor een revolutie. Onderwijs, wet en regelgeving evolueerden slechts, maar ook die zien de noodzaak de consument te bevrijden uit de bedrieglijke ‘Grot van Plato’. Niemand, ook de techreuzen zelf niet, is gebaat met een internet in combinatie met kunstmatige intelligentie dat een onbetrouwbaar open riool wordt. Bron: De Staat - Plato Twitter and teargas - Zeynep Tufekci JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 23 Foto Marie-Lan Nguyen

KORT NIEUWS Roodberg E-as: schone, stille trekker De firma Roodberg uit Heerenveen introduceert de innovatieve E-as, een elektrische trekker die geluidloos en zonder uitstoot werkt. De E-as is uitgerust met een elektromotor en een hydraulisch systeem, dat voor de aandrijving en het sturen van de wielen zorgt en waarmee de boottrailer wordt bediend. De E-as kan gekoppeld worden aan bestaande trailers en hij is geschikt voor zowel vlak terrein als voor hellingen. Een draadloze afstandsbediening geeft de bestuurder veel bewegingsvrijheid en daarmee meer overzicht. De wendbare E-as maakt het verplaatsen en manoeuvreren in kleine ruimtes makkelijker. Het eerste model, de EPV20, is geschikt voor trailers die tot 20 ton gewicht kunnen dragen. Er komen zwaardere versies, stapsgewijs oplopend tot 80 ton. Het eerste 20-tons exemplaar is geleverd aan een grote jachthaven in Engeland. De toegepaste elektrotechniek past Roodberg nu ook toe in de boottransporters. Roodberg ontwikkelt tevens een elektrisch aangedreven bootlift. www.roodberg.nl DE ELEKTRISCH AANGEDREVEN ROODBERG E-AS. 8000ste Webasto bootdak Webasto heeft onlangs haar 8000ste dak voor de jachtbouw geproduceerd in Kampen. Dit dak, een elektrisch bediend zonnedak uit de 40-series, is bestemd voor een Chaparral 317SSX, een ruim negen meter lang Amerikaans sportjacht. Dankzij het slanke ontwerp is dit dak vooral geschikt voor kleinere boten. Het veiligheidsglas en de waterdichte afdichting zorgen voor bescherming, zelfs bij stormachtig weer. Het dak werd compleet geproduceerd, geassembleerd, getest en installatieklaar gemaakt bij Webasto in Kampen. Het gehele productieproces, van het buigen van het frame, het spuiten, lijmen en uitharden tot het verpakken van het dak, neemt gemiddeld vier weken tijd in beslag. Webasto heeft haar oorsprong in de automotive industrie en is daar een wereldwijde top 100-leveranciers. Sinds 2004 biedt het bedrijf naast daksystemen, ook complete en geïntegreerde oplossingen voor het klimaat aan boord van schepen en jachten. www.webasto-group.com Boete voor scheepsbouwbedrijf na omkomen lasser Een bedrijf dat schepen bouwt is door de rechtbank veroordeeld tot een geldboete van € 125.000,- waarvan € 25.000,- voorwaardelijk omdat het niet de juiste veiligheidsmaatregelen heeft genomen, waardoor een werknemer is omgekomen. Ook moet het bedrijf de werkinstructies en haar veiligheidsbeleid aanpassen. De werknemer was op 6 april 2017 in een jacht in aanbouw voorbereidingen aan het treffen om te gaan lassen en gebruikte daarvoor argongas. Argongas verdrijft zuurstof en heeft daardoor een verstikkende werking, zodanig dat levensgevaar bij inademing al na relatief korte tijd ontstaat. De man moest de laswerkzaamheden verrichten in een aan alle kanten omsloten ruimte van circa 2,23 m3. Dit compartiment was alleen te bereiken via een opening aan de bovenkant, waardoor hij zich moest laten zakken om in het compartiment te kunnen werken. Het gevaarlijke argongas is in die ruimte gekomen terwijl de man zich daar bevond, waardoor hij is overleden. Het bedrijf heeft deze ruimte ten onrechte niet aangemerkt als een ‘besloten ruimte’, een ruimte waarbij het betreden direct gevaar kan opleveren voor werknemers. Hierdoor heeft het niet de juiste veiligheidsmaatregelen genomen zoals het vooraf meten van het zuurstofgehalte, het aanstellen van een mangatwacht, het goed ventileren van de ruimte of het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals het laten dragen van een zuurstofmeter door de werknemer. Naast de boete heeft de rechtbank ook bepaald dat het vonnis verkort gepubliceerd moest worden in vakbladen zodat het voor iedereen in de branche duidelijk wordt wat de gevaren zijn bij dit soort ruimtes in schepen (in aanbouw) en dat daarvoor extra veiligheidsmaatregelen genomen moeten worden. Het hele vonnis is te vinden op http://deeplink.rechtspraak. nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBOBR:2021:1619 24 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021

KORT NIEUWS Steyr Motors met Stage V De nieuwe 175 pk sterke Steyr SE186E38, die Steyr Motors op de markt brengt, voldoet volledig aan de emissie-regels. Met het officiële ‘Stage V’ certificaat is deze motor zeer geschikt voor de kleine beroepsvaart, maar ook toepasbaar in de recreatievaart. Het nieuwe model is compact, licht van gewicht en beschikt over een full power speed range van 3300 – 3850 rpm. De 3,2 liter monoblock motor is leverbaar met een brede keuze aan transmissies, drive adapters en equipment. Naast de nieuwe verplichte Stage V-certificering beschikt deze motor ook over een SOLAS- en EPA Tier 3-keuring. Padmos Industrial & Marine Motors te Brouwershaven is exclusief distributeur van Steyr motoren in de Benelux en richt zich met name op het reddingswezen en de beroepsvaart. Toch sluit COO Iman Padmos voor deze motor niemand uit: “Vanzelfsprekend is deze schone voortstuwingbron ook goed en breed toepasbaar in motor- en zeiljachten. Padmos Industrial & Marine Motors draagt met deze nieuwe motor en de Imansson elektrische motoren bij aan een groene en duurzame maritieme toekomst.” Naast de SE186 levert Steyr Motors 4- en 6-cilinder dieselmotoren variërend van 120 tot 292 pk. In 2019 nam het Franse concern Thales het www.padmos.com/stage-v Voordrachten HISWA Boot van het jaar De organisatie van de HISWA te water houdt wederom de Boot van het Jaar-verkiezing. Alle watersport- en watersport gerelateerde bedrijven kunnen kandidaten voordragen voor deze awards. De categorieën zijn: Zeilboot Innovatie Award Motorboot Innovatie Award Start-up Award Oeuvre Award Gadget Award De procedure is als volgt: uit alle voordrachten ontstaat een longlist. Een vakjury beoordeelt deze voordrachten en kiest uit deze longlist tot drie genomineerden per categorie. Uit deze shortlist worden kort voor de HISWA te water de uiteindelijke winnaars gekozen. De jury bestaat uit vertegenwoordigers van gerenommeerde watersportmedia, aangevuld met enkele technisch deskundigen. De inschrijving sluit op 31 juli. De criteria waaraan moeten van oorsprong Oostenrijkse motorenmerk over van de in moeilijkheden geraakte Chinese eigenaren. worden voldaan staan op de website: www. bootvanhetjaar.nu De HISWA te water wordt gehouden van 1-5 september in de Bataviahaven in Lelystad. www.hiswatewater.nl EEN ARTIST’S IMPRESSION VAN DE VERGROTE LAYOUT VAN DE HISWA TE WATER 2021. ‘Slimme’ droogijsreiniger van Kärcher Kärcher brengt een ‘slimme’ droogijsreiniger op de markt die zelf droogijspellets produceert, onmiddellijk tijdens het reinigen en niet meer dan de benodigde hoeveelheid. Voor de jachtbouw biedt de nieuwe IB 10/8 L2P droogijsreiniger volgens Kärcher een scala aan mogelijkheden. Droogijsreinigers zijn geschikt op kwetsbare oppervlakken zoals glas, metaal, plastic, hout of textiel en overal waar het reinigen met water geen optie is, zoals op elektrogeleidende onderdelen. De droogijspellets raken met een temperatuur van -79 °C het oppervlak met een hoge snelheid van 150 m/s. Het vuil wordt door de lage temperatuur broos en brokkelig, waardoor het gemakkelijk loslaat. Voorheen werden droogijspellets geproduceerd in grote hydraulische persen, de zogenaamde pelletizers, en op bestelling geleverd. Verder zijn nodig: vloeibaar CO2 als grondstof, dat zonder verlies in flessen kan worden opgeslagen en perslucht. De IB 10/8 L2P valt net als de andere Kärcher droogijsstralers onder de MIA/Vamil subsidieregeling voor milieuvriendelijke technieken. www.kaercher.com/nl/ JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 25

Heating people 1000 pk voor 1000 redenen • Luchtverwarming • Keramische kookplaat • Mobiele luchtverwarming T +31263703055 Alle faciliteiten, ruimte, transport en 100 tons lift Onze krachtigste motor tot nu toe, de Volvo Penta D13-1000, opent een wereld vol mogelijkheden. In combinatie met het Volvo Penta IPS 1350 aandrijfsysteem, verhoogt het uw vaarbereik en comfort. Dit is maar een van de duizend redenenen om een dubbele, drievoudige of viervoudige installatie te installeren in uw jacht. Meer informatie op: www.volvopenta.com Ga voor nieuws en updates naar de website, Facebook of schrijf u in voor onze ShipMailing via de website. De Gier Jachtservice | Tel: 0228 325 812 D13-IPS1350 www.degierjachtservice.nl | Volmolen 4,1601 ET Enkhuizen bste

KORT NIEUWS Sloten voor bb-motoren van Exalto Technische groothandel Exalto heeft een buitenboordmotorslot ontwikkeld dat past op uiteenlopende motoren met knevelmontage, tot 30 pk. De Lockk OBL1 is compact, waardoor het slot ook gebruikt kan worden op spiegels met weinig ruimte. De OBL2 variant is bestemd voor grote buitenboordmotoren die met bouten zijn bevestigd en past op een boutdikte variërend van M12 tot M16. De Lockk-sloten zijn zowel ART als SCM zijn goedgekeurd én staan op de lijst van verzekeraars. www.exalto.com Boot Düsseldorf opent inschrijving De inschrijving van exposanten voor Boot Düsseldorf is begonnen. Van 22 tot en met 30 januari 2022 zal de watersportbeurs worden gehouden, na een afwezigheid van een jaar door de coronapandemie. Projectdirecteur Petros Michelidakis staat met zijn team klaar om alles in goede banen te leiden: “Exposanten en bezoekers kunnen zich verheugen op een compleet programma op Boot 2022. We zetten nu de zeilen en werken hard om alle watersportliefhebbers goede zaken, nieuwe contacten en een geweldige beurservaring te VesselView app Mercury voor Raymarine en Garmin De Raymarine Axiom multifunctionele displays integreren nu met Mercury SmartCraft-scheepsmotoren met VesselViewtechnologie. De nieuwe SmartCraft Connect-gateway geeft via NMEA 2000 toegang tot essentiële prestatiegegevens en waarschuwingen voor maximaal vier SmartCraft-compatibele Mercury-motoren. Op het Axiom display is de VesselView-app toegankelijk via het startscherm van LightHouse 3. Raymarine Axiom en Mercury-eigenaren hebben ook toegang tot VesselView-gegevens in de kaartplotter-, sonar- en radar-apps via een uitschuifbaar zijbalkdisplay. VesselViewwaarschuwingen zijn systeembreed beschikbaar op elk Axiom-display in een Raymarine-netwerk. Door de aanstaande LightHouse 3 OS-update - LightHouse 3.14 Fremantle te downloaden komt de VesselView-functie erbij. www.raymarine.com bieden. Alle geïnteresseerden kunnen tijdens Caravan Salon Düsseldorf 2021 van 28 augustus tot en met 5 september al ervaren hoe we veilig een beurs gaan realiseren voor alle deelnemers.” Boot Düsseldorf trekt normaliter 250.000 bezoekers uit 90 landen en telt circa 2.000 exposanten uit meer dan 70 landen. www.boot.de Ook de multifunctionele displays Echomap Ultra, Echomap UHD en GPSMAP-serie van Garmin ondersteunen Mercury Marine VesselView. Op de compatibele Garmin displays op Mercuryaangedreven boten kunnen gegevens worden weergegeven over onder meer toerental, snelheid, brandstofstroom, temperatuur en trim via Mercury’s nieuwe SmartCraft Connect-gateway, waarmee maximaal vier motoren tegelijkertijd in de gaten kunnen worden gehouden. De VesselView functionaliteit is naar verwachting nu al beschikbaar. Om deze te gebruiken is een gratis software-update van Garmin nodig en de aankoop van een SmartCraft Connect gateway van Mercury. www.garmin.com/support Dutch Yachting Weekend Het Dutch Yachting Weekend was vorig jaar in Medemblik zo’n succes dat de tweede editie - van vrijdag 25 tot en met zondag 27 juni - veel meer deelnemers telt. Een aantal Nederlandse jachtbouwers sloeg vorig jaar de handen ineen om ondanks het wegvallen van de boatshows door de covidpandemie toch in Nederland gebouwde jachten te kunnen presenteren aan het publiek. Het vervolg wordt groter opgezet. Het evenement dat in het water en op de kade plaatsvindt bij Contest Yachts, Overleek 5 in Medemblik, zet bekende Nederlandse jachtbouwers in de spotlights: Contest Yachts, Saffier Yachts, Qnautic, KM Yachtbuilders, Jachtwerf Heeg, AdmiralsTender, Lekker Boats, Steeler en Long Island Yachts. De afgemeerde schepen zijn vrij toegankelijk voor alle bezoekers. Naast de jachtbouwers zal ook een aantal toeleveranciers van o.a. navigatieapparatuur, zeilen, mast- en dekbeslag, assurantiën en stoffering zich presenteren en worden er lezingen en workshops georganiseerd door het magazine Zeilen. In een hal zullen de toeleveranciers zich presenteren. Een groot aantal ligplaatsen voor de hallen biedt ruim voldoende plaats aan de jachtbouwers om hun schepen af te meren en ook zullen er kleine trailerbare boten te bezichtigen zijn op de kade. Het Dutch Yachting Weekend wordt geheel volgens de RIVM-richtlijnen georganiseerd. Zo is er de verplichting om zich te registreren bij de ingang van het Dutch Yachting Weekend-terrein. De boatshow wordt gehouden van 25 juni tot en met 27 juni, alle dagen van 11.00 – 18.00 uur. www.dutchyachtingweekend.nl JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 27

The day is yours, we take care of the night Hoe is het zit- en slaapcomfort aan boord van uw jachten geregeld? Meer dan tachtig procent van de tijd aan boord wordt zittend, navigerend, zonnebadend en slapend doorgebracht. Dat vinden wij bij Neptune te lang om enig ongemak te ervaren. Zitten en slapen uw klanten aan boord net zo goed en comfortabel als Hoofdkantoor en productie: Graanmarkt 4, Zwaagdijk-Oost, Nederland, T +31 228 562 045, info@neptune.nl, www.neptune.nl MEMBER OF THE BOTMAN COMFORT GROUP ze zich hadden voorgesteld? Bij Neptune willen we uw klanten optimaal laten genieten van de zon, het water en hun kostbare vrij e tij d. Plaats daarom scheepsstoffering en slaapcomfort van Neptune aan boord van uw jachten, zodat uw klanten de komende vaarseizoenen heerlij k zitten en slapen. IMO certifi ed mattresses Een uitstekende afwerking voor elke Oceaan of Zee ALEXSEAL® Yacht Coatings biedt een kompleet systeem met kwalitatief hoogwaardige verfmaterialen, bestaand uit eersteklas pigmenten, polyester urethaan harsen en UVstabilisatoren. Deze vooruitstrevende jachtlakken worden door ons geproduceerd en zijn nu verkrijgbaar in de markt. Op basis van professionele technische ondersteuning en service, vertegenwoordigt ieder ALEXSEAL® jacht de beste combinatie van duurzaamheid en een fantastisch eindresultaat. +31 76 5872201 volders-verf.nl +31 515 412703 verfvanderfeer.nl

ALUMINIUMPRODUCTIE BIJ ALDEL IN DELFZIJL. BIJ HET ELEKTROLYSEPROCES WORDT IEDER ETMAAL EEN HOEVEELHEID ALUMINIUM GEPRODUCEERD. DIT WORDT UIT DE OVENS GEZOGEN EN OVERGEGOTEN IN GROTE ‘PANNEN’ DIE NAAR DE MENGOVENS GEBRACHT WORDEN. DAAR WORDT HET ALUMINIUM OP LEGERING (JUISTE SAMENSTELLING) GEBRACHT EN WORDT HET GEGOTEN IN PLAKKEN OF PALEN. OP DE FOTO ZIEN WE HET PRIMAIRE VLOEIBARE ALUMINIUM STROMEN. Foto Kees van de Veen Aluminium: schaarste en prijsstijgingen De eerste helft van 2021 werd de schaarste aan grondstoffen merkbaar. Logischerwijs schoten de prijzen omhoog. De jachtbouw had vooral last van een teruglopende beschikbaarheid van met name staal en aluminium. Het door corona gedaalde consumentenvertrouwen speelt een cruciale rol in deze marktontwikkeling. Jachtbouw Nederland vroeg de producent, een snijbedrijf en een jachtbouwer naar hun ervaringen. Schaarste aan grondstoffen en hoge prijzen kenmerken de eerste helft van 2021. Natuurlijk is de Covid19-pandemie er mede debet aan, maar ook China is een machtige factor die de wereldmarkt beïnvloedt. Dat land heeft in 2020 enorme voorraden grondstoffen opgekocht, uit strategisch oogpunt. Tel daarbij op alle problemen in de vervoersmarkt: tekorten aan containers en scheepscapaciteit, en dientengevolge gestegen vrachtprijzen, en de economische onbalans is verklaarbaar. PRODUCENT In Nederland staat Damco Aluminium Delfzijl Coöperatie U.A. (Aldel) uit Delfzijl aan de basis van de aluminiumketen. Het bedrijf is producent van aluminium basismateriaal. “We krijgen aluinaarde aangevoerd, dit wordt uit bauxiet gewonnen wat onder andere in landen als Brazilië en Jamaica gebeurt”, vertelt procesmanager en metalurgisch ingenieur Johan van de Graaf van Aldel. “Deze aluinaarde wordt met JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 29

behulp van een elektrolyseproces verwerkt tot primair aluminium. Wij leveren dat aan verwerkers, zoals walserijen, extrudeurs en gieterijen. Die leveren op hun beurt aan bijvoorbeeld snijbedrijven en mastmakerijen. De jachtwerven betrekken daar hun materialen van en zijn de laatste schakel in die keten.” Op jaarbasis produceert Aldel zo’n 100.000 ton primair aluminium. Een indrukwekkende hoeveelheid, maar toch een bescheiden aandeel in de 75 miljoen ton per jaar die wereldwijd wordt gemaakt. Bij Aldel gaat het dan ook niet om kwantiteit, maar om de kwaliteit van het materiaal, flexibiliteit naar de markt en beschikbaarheid ‘om de hoek’. CONSUMENTENVERTROUWEN “In het tweede kwartaal vorig jaar stond de prijs van aluminium op de London Metal Exchange (LME) onder de 1.500 Amerikaanse dollar per ton. In mei 2021 was de prijs fors gestegen tot net onder de 2.600 dollar per ton. Afgelopen najaar was de vraag naar aluminium sterk gedaald. Dat had met de coronacrisis te maken; de vraag van de luchtvaartindustrie viel nagenoeg stil, maar vooral de automotive industrie liep terug, en daar gaat het om grote hoeveelheden”, aldus Van de Graaf. Er spelen volgens hem drie aspecten mee die invloed hebben op de markt. “Allereerst het consumentenvertrouwen. Dat daalde natuurlijk door de coronacrisis. Men stelde bijvoorbeeld de aanschaf van een nieuwe auto uit. Zoiets heeft een harmonica-effect door de hele keten, tot aan de producent. Alleen is een hoogoven of elektrolyse niet ‘even’ uit te zetten; het is een volcontinu proces. Aldel produceerde dan ook door, maar veranderde haar productiestrategie van het produceren van producten met een hoge toegevoegde waarde en kwaliteit naar het produceren van meer commodity producten. Vanaf begin dit jaar, met de opleving van de markt, is Aldel weer hogere kwaliteit product aan het produceren.” ‘ Onderzoek kwaliteit aluminium’ (Primair) aluminium is ingedeeld in groepen, naar specifiek gebruik; de codering loopt van 1000 tot 8000. De 5000-groep is voor toepassing in de maritieme sector. Zo zorgt toevoeging van magnesium voor betere eigenschappen tegen corrosie. Voor de jachtbouw is primair aluminium code 5083 het meest gangbaar. Toch hoeft dat geen vanzelfsprekendheid te blijven, volgens Van De Graaf. “Vanuit de automotive sector krijgen wij vraag naar verbeterde kwaliteiten. De jachtbouw is wat dat betreft alleen maar volgend. Maar men zou minder bescheiden moeten zijn en een ontwikkeltraject mogen starten naar een verbeterde kwaliteit jachtbouwaluminium. Ga met kennisinstituten na welke eigenschappen je onderzocht wilt hebben. De Technische Universiteit Eindhoven heeft nota bene een aparte divisie aluminium en Johan Maljaards is daar professor gespecialiseerd in aluminium constructies. Met een dergelijk onderzoek kun je je onderscheiden in de markt…” SNIJTECH JOURE Snijtech Joure is als leverancier van snijpakketten een vitale schakel in de jachtbouw. Wat is de ervaring daar? Commercieel directeur Jacco Klok: “De schaarste van aluminium en staal heeft consequenties voor de prijs, maar ook voor de beschikbaarheid in de bedrijfskolom. Wij zien overigens dat dit niet alleen het geval is in de jachtbouw maar ook in industrie en architectuur. Wat de levering van snijpakketten betreft, doen we onze uiterste best om aan de verwachtingen te voldoen. Gelukkig begrijpen onze klanten ook dat de wereld op dit punt is veranderd en denken ze mee. Maar door de materiaal-schaarste kunnen we helaas niet meer zo snel leveren als men van ons gewend was. Het is lastig in te schatten wat de verwachtingen zijn voor kwartaal 3 en 4 van dit jaar. Uiteindelijk hebben veel fabrieken nog met achterstanden door de corona-sluitingen te dealen. Daarnaast is de vraag explosief gestegen om verschillende redenen. Hoe zich dat in de toekomst gaat ontwikkelen, is op dit moment nog moeilijk te zeggen. Wij proberen met alle schakels in de bedrijfskolom, zowel nationaal als internationaal, intensief contact te onderhouden om gezamenlijk het optimale resultaat te behalen.” PROCESMANAGER EN METALURGISCH INGENIEUR JOHAN VAN DE GRAAF VAN ALDEL-DAMCO BIJ ‘PLAKKEN’ ALUMINIUM MET CODE 5083, MEEST GEBRUIKT IN DE JACHTBOUW. Foto Kees van de Veen/Aldel-Damco ARCHIEFFOTO VAN DE ALUMINIUMOPSLAG BIJ SNIJTECH JOURE. 30 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021

GROEIENDE VRAAG Een onverwacht effect van de coronapandemie was gek genoeg een opleving van Nederlandse botenmarkt. Omdat buitenlandse vakanties wegvielen, werd de watersport in eigen land herontdekt en ontstond er een grote vraag naar recreatievaartuigen. Goed voor de tweedehands markt, maar ook voor nieuwbouw, wat de vraag naar aluminium bouwmateriaal heeft doen toenemen. “Op veel grotere schaal zal de behoefte aan aluminium eveneens stijgen, doordat het materiaal een belangrijkere rol in de energietransitie speelt bijvoorbeeld in het groeiende aandeel van elektrische auto’s waar veel meer aluminium in verwekt is”, zo stelt Van de Graaf. “Op dit moment maken elektrische auto’s wereldwijd 7% uit van het totale aantal auto’s. In 2028 zal dat naar verwachting 35% zijn. Om een zo groot mogelijk actieradius te na te streven, worden de auto’s zo licht mogelijk gehouden. Dus wordt er meer aluminium verwerkt. Die toenemende vraag zal de prijs hoog houden.” Van de Graaf vervolgt: “Aluminium is in vergelijking met staal een relatief jong product. Er worden nog nieuwe kwaliteiten ontwikkeld. Je kunt het sterker maken door nieuwe legeringen te maken. Daardoor wordt aluminium bruikbaar voor meer toepassingen, wat alweer de vraag ernaar zal vergroten. Het materiaal kan trouwens ook sterker worden gemaakt door de vorm te veranderen en door warmtebehandelingen.” Ten opzichte van staal heeft aluminium, behalve het lichtere gewicht, het voordeel dat het eindeloos gerecycled kan worden, zonder kwaliteitsverlies. Weliswaar is er bij de productie van primair aluminium veel energie nodig, maar door dat hergebruik is het duurzamer. Gerecycled aluminium heeft trouwens voor de productie heel andere aanvoerstromen dan nieuw geproduceerd aluminium. Bauxiet is volop voorradig, maar voor hergebruik is men afhankelijk van sloop- en vervangingsprojecten. TEKST LAURENS VAN ZIJP EEN ALUMINIUM JACHT IN AANBOUW BIJ KM YACHTBUILDERS. Foto Guy Fleury ‘ Gelukkig kunnen we doorbouwen’ KM Yachtbuilders in Makkum is gespecialiseerd in de bouw van aluminium jachten, waaronder de Bestevaer. Heeft de werf leveringsproblemen door het aluminiumtekort? Marketing & Sales manager Jildou Huisman: “Voor de projecten die nu in aanbouw zijn, hebben we nog geen last van de situatie. Maar voor de projecten die net verkocht zijn en waar we nog dit jaar mee willen beginnen, hebben we gemerkt dat de leveranciers zich niet meer konden houden aan de eerdere afspraken. Normaal gesproken reserveren wij materiaal zodra een contract getekend is en nemen we het af zodra we met de bouw gaan beginnen. Hier zit meestal wat tijd tussen. Dus toen onze aluminium inkoper het materiaal wilde vastleggen voor over een paar maanden, heeft hij er hard aan moeten trekken om het voor elkaar te krijgen. Belangrijker voor ons was om zekerheid over het materiaal te hebben dan de prijsstijging, hoewel dat natuurlijk ook niet fijn is.” “Gelukkig kunnen we doorbouwen. Voor de komende drie projecten hebben we het aluminium materiaal kunnen vastzetten. Maar we hebben ook alvast andere materialen besteld, zoals het hout voor het interieur, om zeker te zijn dat we kunnen doorbouwen.” “Voor de projecten die al vaststaan, zullen wij geen prijsverhoging aan de klant doorberekenen. Dit vinden we niet netjes, en kan waarschijnlijk afbreuk doen aan de goede klantrelaties die wij hebben. Voor nieuwe projecten nemen we wel een stelpost mee in de calculatie voor het aluminium. We melden het nu al tijdens verkoopgesprekken en zo is de klant al op de hoogte van de stijgingen.” JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 31

uncomfortable / ən-ˈkəm(p)(f)-tər-bəl / • [ uhn-kuhmf-tuh-buhl ] adjective Having to explain why your boat still rolls. “Honey... we’re rolling” Exclusief distributeur Benelux www.seakeeper.com Accountmanager: Rob de Wijs +31 78 - 632 66 11 | rdwijs@kvt.nl

PILOTS MET WATERSTOF Duurzame alternatieven voor diesel Waterstof wordt door velen gezien als de weg naar een duurzame maritieme toekomst. Er rijden in Nederland al een paar honderd (vracht)auto’s op waterstof en het aantal tankstations groeit snel. Momenteel wordt het eerste binnenschip op waterstof gebouwd, dat in 2023 tussen Delfzijl en Rotterdam gaat varen. Ook in de jachtbouw zijn er veelbelovende (internationale) ontwikkelingen. Sinds 2020 werkt een consortium aan de ontwikkeling van een elektrische aandrijving met een waterstofsysteem. Daarin zijn De Stille Boot, Koedood Marine Group, Habbeké Shipyard, HyFly en TU Delft vertegenwoordigd. De coördinatie ligt in handen van het Sailing Innovation Centre. Als eerste stap werd in 2020 een testopstelling gemaakt op de wal, waarin een kleine 1 kW brandstofcel van Intelligent Energy, een Torqeedo Cruise 2 kW motor, een 24 V Torqeedo accu en een regelunit van Koedood samenwerkten. Hiermee werd een goede systeemopzet bereikt. De tweede stap begin dit jaar was een kleine testboot, een ZuidWesterSloep 525, met soortgelijke componenten, waarmee uitgebreid werd testgevaren. Deze sloep zal ook te zien en te bevaren zijn op de stand van De Stille Boot op de komende HISWA te water (1-5 september). De volgende stap is een nieuwe coachboot voor het Watersportverbond, dat mede aan de wieg van dit project heeft gestaan. Deze RIB met een lengte van zes meter zal in de tweede helft van dit jaar worden gebouwd bij Habbeké Shipyard. De boot is bedoeld voor het coachen van zeilers en begeleiden van wedstrijden zoals het eerstvolgende wereldkampioenschap voor olympische klassen in Scheveningen. Daarom is het Sailing Innovation Centre als mede-initiatiefnemer bij het project is betrokken. SNELVARENDE RIB Het zal een snelvarende RIB zijn, voorzien van een 50 kW (circa 80 pk) Torqeedo Deep Blue outboard, een Torqeedo 40 kWh lithium accu en twee 4 kW brandstofcellen van Intelligent Energy. De boot is speciaal voor dit doel getekend door Habbeké’s ontwerper Pieter Meuzelaar. Het doel is om snel genoeg te zijn, maar ook om langere tijd uitstootvrij op het water te kunnen blijven. De elektrische RIB met waterstofsysteem moet een wereldprimeur worden, een bewijs van Nederlandse innovatie in de jachtbouw, met hulp van internationale partners. Zo wordt bij deze ontwikkelingen veel gebruik gemaakt van de kennis van TU Delft, waar ook studenten meewerken aan het project, het Nederlandse in waterstofsystemen gespecialiseerde bedrijf Hyfly, de Britse producent van de brandstofcel Intelligent Energy en van Torqeedo uit Duitsland, waarvan De Stille Boot importeur is. Na deze stap zal het consortium zijn pijlen richten op de toepassing van deze kennis voor andere en ook grotere boten. De afgelopen tijd is al gebleken dat er veel belangstelling is voor dit project vanuit overheden en bedrijfsleven. De gesprekken hierover lopen op dit moment. Chaseboat voor America’s Cup Emirates Team New Zealand won eerder dit jaar de felbegeerde America’s Cup in een felle strijd met Luna Rossa Prada Pirelli. Er wordt al weer uitgekeken naar de 37ste editie van de legendarische zeilrace, die ook met de snelle AC75 foilende catamarans gevaren zal worden. Emirates Team New Zealand werkt aan de ontwikkeling van een chaseboat met foils die wordt aangedreven met waterstof. Het is heel goed mogelijk dat in de nieuwe wedstrijdvoorwaarden wordt vastgelegd dat de volgboten waterstof als brandstof moeten gaan gebruiken. In Nieuw-Zeeland wordt samengewerkt met AFcryo uit Christchurch, die een brandstofcel ontwikkelt zonder membraam. In het verleden hebben de wedstrijdvoorwaarden van de America’s Cup regelmatig geleid tot nieuwe technologische ontwikkelingen. www.af-cryo.com/hydrogen JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 33 DE TORQEEDO DEEP BLUE HOGE CAPACITEITS LITHIUM ACCU VAN 40 KWH DIE VOOR DE SNELVARENDE RIB WORDT GEBRUIKT IN COMBINATIE MET EEN TORQEEDO DEEP BLUE OUTBOARD VAN 50 KW(CIRCA 80 PK). CHASEBOAT-ONTWERP VAN EMIRATES TEAM NEW ZEALAND.

Batavia Haven Lelystad Vesper introduceert Cortex: ‘s werelds eerste maritieme marifoon met touchscreen-handset (uit te breiden tot max 10 handsets), geïntegreerde SOTDMA smartAIStransponder en geavanceerde bewaking op afstand. Minn Kot De ideal ot combinatie om fluis maar ook l ale na l atie om fluis ok l op het w vertoeven. ok w en w Beide coll bevatten v wils qua kr co n a n v a kr uithoudings Ervaar het zelf! din he ings het zelf! Tecma Topkwaliteit toiletten in carbon of porselein vervaardigd. Stuk voor stuk ontworpen en geproduceerd met eersteklas componenten en een compromisloze instelling. erbaar erbaar echnautic.nl +31 (0) 75 6474545 TECHNAUTIC Zien is geloen: Bestel uw tick MS-R de DAB+ ion Marine Entertainment maken hun naam wa Fusion Marine Entainment producten ma m waar, want ze horen thu t water. Dé ultieme combinatie va superieure geluidskwaliteit, schitterend design en eenvoudige bediening. thuis op het wa e van su n Mail voor je eigen exemplaar! Humminbird levert! Krachtige dual-processor die bliksemsnelle en intuïtieve bediening biedt. Met speciaal kanaal voor sonartechnologie die nu verder en dieper kijkt dan ooit tevoren. Jabsco en Rule? W APEX SERIE D Vraag het TechNewTic magazine aan! Uitgebreide informatie Bijvoorbeeld de Hotshot: Zelfaanzuigende dekwasp sla pompen met inlaatfilter & slangaansluitingen Alle nieuwe producten! Schippers klaar? Varen maar!

EEN RENDERING VAN DE HYDRO MOTION TRIMARAN VAN DE STUDENTEN VAN DE TU DELFT. Studenten TU Delft zetten in op waterstof Het TU Delft Solar Boat Team 2021 neemt afscheid van zonnecellen en bouwt een waterstofboot, waarmee de studenten in 2022 gaan racen tijdens de wereldkampioenschappen in Monaco in de categorie ‘open sea class’. Het nieuwe project heet Hydro Motion. De studenten willen een volgende grote stap zetten richting een duurzame maritieme industrie. “We willen onbekende wateren verkennen en werken aan een project dat nog relevanter is. We schakelen over van het opwekken van energie met zonnepanelen naar het opslaan van groene energie. Waterstof is hiervoor ideaal en heeft een enorme potentie. We willen de hele maritieme industrie inspireren door te laten zien wat er mogelijk is met een waterstofboot. Samen kunnen we de nodige stappen zetten naar een duurzame scheepvaart.” Voor het project is de boot van 2019 (met drie rompen) ingrijpend aangepast. Het zonnedek is vervangen door twee netten. Het waterstofsysteem staat bovenop de boot, met een kap die tevens de tank beschermt, waarin 8 kilo waterstof onder een druk van 350 bar is opgeslagen. De tank weegt 120 kilo, is 2,3 meter lang en heeft een diameter van 50 centimeter. ROMPEN VERSTERKT Om te zorgen dat de carbon rompen van de 8,3 meter lange en 6 meter brede boot bestand zijn tegen de zeegang, zijn ze met koolstofvezel versterkt. De studenten hebben dat in samenwerking met Rondal gedaan, de dochteronderneming van Royal Huisman die zich heeft gespecialiseerd in componenten voor zeilsystemen en carbon onderdelen voor jachten, zoals radarmasten. Vanuit de tank gaat de waterstof naar de brandstofcel, die samen met zuurstof water vormen en elektriciteit opwekt om de aandrijflijn, elektronica en andere componenten van stroom te voorzien. Even een lesje natuurkunde: waterstof gaat van de tank naar de brandstofcel. Om precies te zijn naar het protonen-uitwisselingsmembraan. Dit is als een filter dat alleen protonen doorlaat, maar de elektronen tegenhoudt. Daarom splitst een waterstofmolecuul die het protonen-uitwisselingsmembraan bereikt, zich in twee protonen en twee elektronen. De protonen gaan dan door het filter om zich aan de andere kant bij een zuurstofatoom te voegen en water te vormen. De elektronen reizen rond het filter met behulp van een draad. Elektronen die via een draad bewegen, betekenen elektriciteit. De elektriciteit gaat van de brandstofcel via een DCDC-converter naar de motor. ELEKTROMOTOR Voor de voortstuwing wordt een driefasen borstelloze elektromotor van 70 pk gebruikt, de grootste stroomverbruiker aan boord, vergelijkbaar met een Toyota Yaris auto. De motor drijft de schroef aan via een mechanische overbrenging van tandwielen en assen. Aan het einde van de achterstrut zit een op maat gemaakte, aluminium propeller met twee bladen. Hij stuwt de boot voort met een snelheid tot 40 km/u. Onderwater is een configuratie met drie strutten te zien, die elk een verbinding vormen tussen de romp en een vleugel. De twee voorste struts zijn elk C-Job: ammoniak als brandstof Naval architect Niels de Vries van C-Job uit Hoofddorp wijst op de mogelijkheid om ammoniak als brandstof voor schepen te gebruiken. Ammoniak (NH3) is relatief eenvoudig te produceren en heeft koolstofvrije emissies, noemt De Vries als belangrijke voordelen. De Vries: “Met een periodieke overcapaciteit aan hernieuwbare energie kunnen we ammoniak produceren, ook wel NH3 genoemd, door stikstof te binden met waterstof. De stikstof is afkomstig van bestaande luchtscheidingsmethoden; lucht bestaat immers voor 78% uit stikstof. De waterstof wordt geproduceerd door elektrolyse van water. Water en stikstof zijn beide overvloedige stoffen, waardoor ammoniak een toekomstbestendige brandstof is.” Wat de voortstuwingstechnologie betreft, is het gebruik van ammoniak als brandstof volgens De Vries geen grote sprong in de verbeelding. “Voor het verbranden van de ammoniak kan een verbrandingsmotor worden gebruikt. Hiervoor is een katalysator nodig om een klein deel ammoniak te kraken tot stikstof en waterstof. De zuivere waterstof ontsteekt en verbrandt met de ammoniak”, vervolgt Niels. “Deze technologie bestaat - in feite dateert de eerste auto op ammoniak uit 1935 - het moet alleen worden toegepast in veel grotere motoren met moderne technieken.” www.ammoniaenergy.org/ organization/c-job/ verbonden met een L-vleugel en de achterste strut is verbonden met een T-vleugel. HOOGTE METEN De foils en struts tillen de boot zo’n 40 centimeter uit het water bij 22 km/uur. De foils worden actief aangestuurd met een hoogteregelingssysteem: drie sensoren meten voortdurend de hoogte en de oriëntatie van de boot. Dat betekent dat wanneer de stuurboordzijde iets zakt, de sensoren dit meten en de stuurboordvleugel vertellen om zijn invalshoek aan te passen: dit genereert meer lift en brengt de boot weer in balans. De software draait op printplaten die de studenten zelf solderen. Elk systeem in de boot, zoals de stuurinterface en de elektriciteitsstroom van de brandstofcel naar de motor wordt met de software aangestuurd. KOELSYSTEEM Een koelsysteem pompt elke minuut 60 liter water op via de L-foils, die elk aan een zijromp zijn bevestigd. In totaal zijn er vier loops om de warmte laag te houden. De eerste is de open loop die het zeewater oppompt. Deze open loop koelt drie gesloten loops. Een loop voor de brandstofcel. Eén loop voor de accu, en de derde loop voor alle andere elektronica in onze boot. Warmtewisselaars dragen de warmte over tussen al deze loops. www.solarboatteam.nl JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 35

Esteq Metaal & Techniek in Twello ontplooit een brede waaier aan activiteiten in de metaalindustrie. Het bouwen van aluminium sloepen is daar een onderdeel van. Dat doet Esteq zo goed, dat in enkele jaren tijd een mooie klantenkring is opgebouwd. Directeur Karl Haagen vertelt over zijn ambities, maar ook over het niet zo geslaagde avontuur met de in eigen beheer ontwikkelde en gebouwde aluminium tender Aluqa. Alhoewel, daar zijn weer de opdrachten voor het bouwen van sloepen uit voortgekomen. DE ALUMINIUM DELEN VAN EEN BOOT WORDEN HIER VERZAMELD EN GESORTEERD. ESTEQ BOUWT NU COMPLETE BOTEN VOOR DERDEN Aluqa-avontuur levert werk op Haagen windt er geen doekjes om: hij heeft zich verkeken op de lancering van een eigen merk. Het begon heel verwachtingsvol: de door Esteq ontwikkelde aluminium tender Aluqa Abalone 28 werd in 2016 uitgeroepen tot HISWA Motorboot van het Jaar. Een jaar later werd de 8,5 meter lange boot, mede ontworpen door Triple Marine en Waterline Design, op het Cannes Yachting Festival gepresenteerd. Maar het succes bleef uit. Haagen had een complete lijn modellen willen lanceren, maar het daarvoor benodigde kapitaal ontbrak. “We hebben een mooi product laten zien, daar lag het niet aan. Maar de doorstap naar grotere modellen, wat ons doel was, lukte niet. We konden behalve dat ene model nog niets laten zien en mensen hebben dan geen beeld bij wat ze dan kopen. Ik heb het idee dat het nog elk moment zou kunnen, het is een prima ontwerp, waarvoor externe partijen belangstelling hebben getoond.” “Het demomodel van de Aluqa is verkocht en vaart nu in Nederland rond. De boot ligt op een mooie plek. Als er mensen geïnteresseerd zijn, pakken we het zo 36 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 DE TECHNISCHE INSTALLATIE VAN EEN WATERDREAM 850 IN VOLLE GANG. DE BOOT IS AL GESPOTEN EN WORDT TIJDENS DIT WERK BEDEKT MET EEN BESCHERMENDE STOF. weer op.” Haagen zou, als hij weer verder zou gaan met het project, een groter model bouwen, een 48 voeter. “Dan heb je net even wat meer. Het probleem is dat je op voorhand veel moet investeren.” ONE-STOP-SHOP Karl Haagen werkte tien jaar als hoofd productie bij Bredenoord Aggregaten in Apeldoorn. “Het ondernemerschap begon te kriebelen. In 2008 heb ik een toeleveran

EEN WATERDREAM 850 IN DE SPUITHAL. ESTEQ GEBRUIKT HET MEEST VERF VAN DE IJSSEL COATINGS OF ALEXSEAL. DE WATERDREAMS WORDEN DOORGAANS MAT AFGELEVERD, WAT EVENTUELE ONEFFENHEDEN CAMOUFLEERD, WANT DE ROMPEN WORDEN NIET GEPLAMUURD. we gewoon zijn te leveren, hebben we vertaald naar de Aluqa. Het goed conserveren hebben we vanuit de offshore ook meegekregen, het moet langere tijd op zee goed kunnen verdragen. Door ons hooggekwalificeerd laswerk kreeg de Aluqa zo’n strak uiterlijk dat mensen regelmatig vroegen of de boot van polyester was.” ERVARING OPDOEN cier van Bredenoord overgenomen, die een totaalpakket voor de bouw van aggregaten leverde, het staal, het conserveren, lassen, stralen, spuiten en eindmontage. Ik begon in Twello met drie mensen en nu heb ik 23 mensen in dienst.” Nog steeds levert Esteq alles rond aggregaten en pompunits: tanks, lekbakken, containers, schakel- en verdeelkasten, lichtmasten, hydrauliektanks van rvs en geluiddempende omkastingen. De activiteiten van Esteq zijn heel breed, van alles en nog wat in staal, aluminium en rvs. Het bedrijf maakt onder meer onderdelen voor sluizen en bruggen, aluminium luifels en afscheidingen bij woningen, gevelbeplatingen, aluminium interieurs voor montagebussen, omkastingen en wagens voor een leverancier die de hydrauliek van vliegtuigen test. “Het bouwen van aggregaten is een totaal andere business dan botenbouw”, aldus Haagen, “maar je kunt het toch wel vergelijken, want het is eveneens een compleet product. Vanuit die gedachte heb ik mijn businessplan voor de Aluqa geschreven, ik wilde een eigen product omdat daar een heel andere mindset achter zit. We zijn leverancier van hoogwaardige halffabrikaten, maar het is nooit een eigen eindproduct.” INDUSTRIËLE KWALITEIT Met botenbouw wilde Haagen zijn activiteiten verder spreiden. “Ik heb wat met watersport, van jongs af aan gezeild en bij scouting gezeten. Varen is iets wat me fascineert, op het water is het een heel andere wereld. We werken ook voor de offshore, waar alles hufterproof moet zijn, kwaliteit moet hebben en dertig jaar mee moet kunnen. Zo hebben we ook naar de Aluqa gekeken. We hadden dan wel geen ervaring in de jachtbouw, in de industrie krijg je ook veel klussen die je nooit eerder hebt gedaan, dus dat was geen uitzonderlijke uitdaging. De nautische architecten van Triple Marine en Waterline Design hebben goed geholpen op de punten waar onze kennis tekortschoot. We hebben ons niet te veel laten leiden door de reguliere watersportmarkt, de kwaliteit en levensduur die Die kwaliteit werd ook door collega-jachtbouwers gesignaleerd. Al tijdens de introductie van de Aluqa dienden zich partijen aan die casco’s wilden laten bouwen door Esteq. Norbert Milders, projectleider botenbouw bij Esteq, is bij het gesprek aangeschoven: “Daar zijn we dan ook aan begonnen, we vonden het mooi om ervaring op te doen. We hebben zelfs klassieke Lely-vletten in aluminium gebouwd voor de scouting in Twello. Omdat de Lely-vlet oorspronkelijk een stalen boot is, kwam de boot in aluminium veel hoger op het water te liggen. Door ballasttanks in te bouwen werd de juiste diepgang bereikt, wat bovendien een grotere stabiliteit bewerkstelligde en een beter zeilgedrag dan het conventionele stalen model.” TWEE SLOEPEN VOOR WATERDREAM IN AANBOUW. JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 37

EEN WATERDREAM 850 IN DE AFBOUWFASE. In Amsterdam kwam het elektrisch varen sterk in opkomst en dat leverde voor Esteq de bouw op van een reeks degelijke grote aluminium sloepen voor meerdere klanten. Ruim een jaar geleden klopte Waterdream van prins Bernhard jr. aan, die Esteq een groot aantal sloepen liet en laat bouwen van 7,5 en 8,5 meter. Al deze boten worden volledig in Twello gebouwd, dus niet alleen de casco’s, maar ook de volledige afbouw met installatietechniek, die wordt gedaan door Arqa, het inpandige bedrijf waarmee ook wordt samengewerkt bij de aggregatenbouw. Ook het stralen en spuiten vindt bij Esteq plaats, zodat geen tijd verloren gaat aan transport naar externe bedrijven. “Wij zorgen ervoor dat het hele proces van een boot bouwen efficiënt door onze organisatie gaat, van het bestellen van het snijpakket af aan tot de oplevering. Totale ontzorging van de opdrachtgever”, aldus Milders. SNIJPAKKETTEN “De snijpakketten komen bij Snijtechniek Brabant vandaan, die de delen freest en bij Snijtech Joure, die een laser gebruikt om het aluminium te snijden”, vertelt 38 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 Milders. “In 2014, toen we begonnen met botenbouw, was het snijden van aluminium nog niet zo onder controle als tegenwoordig. Lasersnijden gaf een rafelige kant en als je dan ging lassen trokken de rafeltjes weg en kreeg je bij elke las een glooi. Bij frezen krijg je een super strakke lijn, waardoor je de delen heel mooi op elkaar kunt lassen, zodat je een heel strak casco krijgt. Inmiddels zien we niet direct meer het voordeel van frezen. Een voordeel is dat de lijnen op de plaat worden gespoten, waardoor ze beter zichtbaar zijn.” “Met lasersnijden kunnen we ‘mannetjevrouwtje’ lassen. Een lasser hoeft dan niet te meten, wat veel efficiënter is. Tevens passen we de technische tekeningen zelf aan. Gaten voor scharnieren, speakers, kabeldoorvoeren en dergelijke plaatsen we al in de snijfiles. Als we naderhand tijdens de cascobouw al die gaten moeten boren, kost dat veel tijd. Als je in grotere aantallen wat gaat doen, verdient zich dat snel terug. Bij het nesten van de plaat moet je bij frezen rekening houden met de diameter van de frees. Snijtechniek Brabant heeft weer als voordeel dat ze ook de draadgaten kunnen maken voor bouten. Dit scheelt ons weer werk.” LEVERINGSPROBLEMEN DIRECTEUR KARL HAAGEN (L) EN PROJECTLEIDER BOTENBOUW NORBERT MILDERS. Net als alle collega’s in de jachtbouw ondervindt ook Esteq problemen met de toelevering van materialen door corona. Milders: “Alles ligt scheef. Boegschroeven worden niet geleverd. De toelevering van aluminium gaat niet goed. Als we een snijpakket willen bestellen krijgen we als antwoord: we weten niet wanneer het komt. Er ligt her

en der nog wat materiaal bij bedrijven, maar die gaan er bovenop zitten. Wie je ook in aluminiumbouw hoort, overal is hetzelfde verhaal: ‘we willen wel, maar we kunnen niet’. In februari dit jaar werd het voor ons pas duidelijk omdat we een snijpakket niet tijdig kregen aangeleverd. Of neem bijvoorbeeld koellades uit Italië, daarvoor staan we op de wachtlijst voor nalevering. Het is gelukkig geen essentiële voorziening. We doen een afdekplaatje voor het gat zodat de koellade later ingebouwd kan worden.” Ten tijde van ons bezoek aan Esteq lag er voor Waterdream materiaal klaar voor twee 740’s en een 850. In de afdeling cascobouw werd gewerkt aan een 740 en een 850. Bij de afdeling afbouw lag een 850 en was een 850 tijdelijk de deur uit om er een teakhouten vloer in te laten leggen; een sloep die met een Torqeedo outboard in de bun elektrisch wordt aangedreven. Het blijft opmerkelijk, een botenbouwer die midden in het land zit. “Ik snap het ook niet”, grapt Milders. “Ik heb geen water nodig om een boot te bouwen”, aldus Haagen. Aluqa wacht op een prins De Aluqa Abalone 28 werd in 2015 door Esteq gepresenteerd en werd overladen met complimenten, Het was de HISWA Boot van het Jaar 2016. In Zuid-Frankrijk werd de tender op boatshows gepresenteerd. Karl Haagen, directeur van Esteq, stak er veel energie in, maar ontdekte dat alleen met krachtige (kostbare) marketing zijn droom waarheid kon worden én het op de markt brengen van grotere modellen. Het demomodel, de enige Aluqa die is gebouwd, is verkocht en daar is het vooralsnog bij gebleven. Het is nu wachten op een prins die Doornroosje wakker kust, want Esteq zou de draad zo weer kunnen oppakken en meer van deze innovatieve kwaliteitsboten kunnen bouwen. SPECIFICATIES ALUQA ABALONE 28 Lengte: Breedte: Diepgang: Brandstoftank: Motor: Max. snelheid: www.aluqa.nl Geavanceerd ankersysteem Haagen ontwikkelde op basis van de ervaringen met de Aluqa een elektrisch ankersysteem. “Het ankersysteem is meestal de sluitpost in de begroting van een botenbouwer. Het is een geavanceerd onderdeel dat in het puntje van de boot zit. Bij boten met een bijlboeg of een negatieve boeg is er door golfslag kans op schade bij het overboord zetten en binnenhalen van het anker. Met ons systeem gaat het volautomatisch, bedienbaar vanaf de stuurstand: je drukt op een knop, er gaat een luikje open, het anker komt omhoog, wordt gekanteld en gaat zakken. De arm waarlangs het anker wordt geleid zorgt ervoor dat het vrij blijft van de boeg.” Op Boot Düsseldorf is Haagen langs exposanten gegaan om zijn ankersysteem te presenteren. De Duitse werf Say Carbon heeft vier ankersystemen besteld en daarmee doet Esteq nu productie-ervaring op. Haagen: “De vraag is of de ankersystemen rendabel en snel te maken zijn. Als de prijs die we hebben afgegeven klopt, gaan we verder zoeken naar mogelijkheden op de markt. We moeten dan ook nadenken over verschillende uitvoeringen voor grotere boten. Dit systeem werkt met een anker van 15 kilo en de bijbehorende ketting, die is gekoppeld aan een lier. Voor een 25 kilo anker heb je een zwaardere ketting en lier nodig, wat vraagt om aanpassing van het ontwerp. Er moet dus in geïnvesteerd worden, en de vraag is hoever we daarin willen gaan. Er is een markt voor, want we krijgen nog steeds aanvragen.” 8,50 m. 2,65 m. 0,87 m. 165 liter Volvo Penta D3 220 pk 38 knopen EEN DEMOMODEL VAN HET ANKERSYSTEEM EN EEN ARTIST’S IMPRESSION VAN DE TOEPASSING OP EEN MOTORJACHT VAN SAY CARBON. JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 39

NEEM SLIMME BESLISSINGEN ClearCruise [AR] Augmented Reality Op Axiom Displays Onze meermaals onderscheiden ClearCruise™ AR zorgt voor een verbeterd omgevingsbewustzijn op het water. Kaartobjecten, waypoints en AIS-objecten worden als een dynamische videolaag over de kaart getoond. U krijgt hierdoor een beter zicht op uw omgeving. Het videobeeld wordt gestabiliseerd en gedetailleerd weergegeven, voor eenvoudige herkenning van navigatie-objecten. 2019 raymarine.nl PHOTO: AZIMUT

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Altena 54’ Next Generation in aanbouw Altena Yachting in Raamsdonkveer is gestart met de bouw van de nieuwe Altena 54’ NG – Next Generation. De werf bouwt het casco in eigen huis en verzorgt ook de verdere afbouw; het pakket is gesneden bij Snijtechniek Brabant. De Altena 54’ NG is een stalen waterverplaatser, ontworpen in samenwerking met Trimm Design in Leeuwarden. Het schip is bestemd voor een Nederlandse klant die een comfortabel toerschip wil voor lange tochten en lang verblijf aan boord. Het ontwerp oogt modern met de rechte boeg en valt op door de voorover hellende vooruit. Die zorgt niet alleen voor een scheeps uiterlijk, maar heeft ook een nuttige functie: het voorkomt binnen reflectie op bijvoorbeeld instrumenten. De Altena 54’ NG heeft een multiknik onderwaterschip en wordt dubbelschroefs uitgevoerd. Er worden ook twee spudpalen geïnstalleerd, voor optimaal ‘anker-gemak’. De salon, keuken en stuurhuis zijn allemaal op hetzelfde dek. De overige accommodatie – eigenaarshut, gastenverblijf en twee natte cellen (toilet/douche) – zijn benedendeks. De werf wist intussen een tweede exemplaar van deze Altena 54’ NG te verkopen. Naast de 54’ NG is Altena Yachting nog druk met de afbouw van de Doggersbank 66. www.altena-yachting.nl EEN IMPRESSIE VAN DE ALTENA 54’ NG. TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte over alles: 16,55 m. Lengte waterlijn: 16,12 m. Breedte: Diepgang: Kruiphoogte: 4,80 m. 1,30 m. 3,65 m. Bestevaer 53 SY: bouwnummer 103 KM Yachtbuilders meldt dat de bouw is gestart van een nieuwe Bestevaer 53 SY. Dat gebeurde op een leuke wijze; de eigenaren, een Nederlandse familie, lasten het bouwnummer #103 op een van de waterdichte schotten. Een blijvende en zichtbare herinnering … Dit jaar heeft de werf in Makkum nog vier schepen in de bouwplanning: Bestevaer 56 SY, Bestevaer 62 SY, Bestevaer 53 MY en een Bestevaer 63 MY. Allemaal in samenwerking met ontwerpbureau Dykstra NA. Op de werf ligt voorts voor 650.000 euro een bijzonder zeiljacht te koop: de ruim 16 meter lange Bestevaer 2 van Gerard Dijkstra, die er 30.000 mijl mee voer. www.kmy.nl Drifter 390 Jubilé AC op stapel Bij Matez Shipbuilding in Sneek wordt het casco gebouwd van de Drifter 390 Jubilé AC, voor Aquanaut Dutch Craftsmanship. De Aquanaut-werf is al ruim zestig jaar actief en ter gelegenheid daarvan is deze nieuwe Drifter getekend. Een hedendaags, modern ontwerp, met verwijzingen naar de voorgaande modellen. Dat is begrijpelijk, want de Drifter is altijd populair geweest. De eerste Drifter 390 Jubilé AC wordt een versie achterkajuit en campagnedek. Het stalen jacht meet 12,10 x 4,10 meter en krijgt een Yanmar 4JH110 diesel als krachtbron. Het eerste exemplaar komt via het Yacht Invest Program (YIP) van Aquanaut in de verhuurvloot. Een aantrekkelijke mogelijkheid: de klant koopt zo een eigen jacht, dat tevens een rendement oplevert. De oplevering staat gepland voor de eerste helft 2022. Naast de AC komt er ook een OC, een versie met open kuip. RENDERINGEN VAN DE DRIFTER 390 JUBILÉ AC EN DE VERSIE MET OPEN KUIP. www.aquanaut.nl JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 41 Waterverplaatsing: 40 m3 Motor: 2 x John Deere 4045TFM85, 125 pk. CE-klasse: B DE EIGENAREN LASSEN HET BOUWNUMMER VAST.

BEDRIJVENINDEX NEDERLAND Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het vakblad en op de website www. jachtbouwactueel.nl met logo, profielpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie, nieuwsberichten en vacatures. Volg het nieuws op de voet en schrijf in op de gratis nieuwsbrief jachtbouwactueel.nl Technische installaties Motoren aandrijving en toebehoren Lakken, anti-fouling & boatcare Lakken, antifouling & boatcare Comfort aan boord Technische installaties Jachtbetimmering & stoffering Lakken, anti-fouling & boatcare Bouwmateriaal & constructie Bouwmaterialen & constructie Dekuitrusting & tuigage Bouwmateriaal & constructie Jachtbetimmering & stoffering Manoeuvreren, besturen & stabiliteit Lakken, anti-fouling & boatcare Bouwmateriaal & constructie Financiering & verzekering Lakken, antifouling & boatcare Consulting & software Technische installaties Dekuitrusting & tuigage Lakken, antifouling & boatcare Navigatie, communicatie & verlichting Lakken, antifouling & boatcare Lakken, antifouling & boatcare Consulting Comfort aan boord Motoren aandrijving & toebehoren Lakken, antifouling & boatcare Asa Boat Electro b.v. AVA Marine Awlgrip Brassto B.V. Clion Marine Combi Noord CoverWorks De IJssel Coatings BV Dictator Productie B.V. Eco Services Feebe Boarding Equipment Glashandel Wybenga Gisatex Hull Vane B.V. International Paint bv KB Alufrees Kuiper Verzekeringen bv Lamers System Care Logic Vision Mastervolt Mooring Yachts PS Marine Coatings Raymarine Nederland BV Teknos Ultrasonic Antifouling System Van Emstede & Slager Advocaten Webasto Yanmar YEC www.asabootelectro.nl www.avamarine.nl www.awlgrip.com www.brassto.nl www.clion-marine.com www.combinoord.nl www.coverworks.nl www.doublecoat.nl www.dictator.nl info@eco-services.be www.feebe.nl www.glashandelwybenga.nl www.gisatex.de www.hullvane.com www.international.yachtpaint.com www.kbalufrees.nl www.kuiperverzekeringen.nl www.lscare.nl www.logicvision.nl www.mastervolt.nl www.mooring-yachts.com www.psmarine.com www.raymarine.nl www.teknos.nl www.ultrasonic-antifouling-system.com www.vanemstedeslager.nl www.webasto-marine.nl www.yanmarmarine.com www.yec.nl Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl VORMGEVING Donkervoort Communicatie Art director: Karin van Zanten UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Amstelwijckweg 15, 3316BB Dordrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 35,- excl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. 42 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 COLOFON

Nautische advocaten legal support in stormy times Van Emstede & Slager Advocaten nautical lawyers | HISWA-RECRON Kennispartner Leidseplein 33-2, 1017 PS Amsterdam +31 (0)20 675 94 94 | edwin@vanemstedeslager.nl www.nautische-advocaten.nl Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten én incasso. Vele leden van HISWA-RECRON en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Slager Advocaten reeds als hun huisadvocaat. TE KOOP Gerenommeerde jachtwerf Kenmerken Bouwer van luxe motorjachten Gelegen in Noord-Nederland Aan open vaarwater Eigen onroerend goed mullermakelaardij.nl MEER INFORMATIE: 0515 - 43 06 23 BEL ONS info@mullermakelaardij.nl MAIL ONS

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN WAJER YACHTS HEEFT AL VIJFTIEN ORDERS BINNEN Nieuw vlaggenschip: Wajer 77 Wajer Yachts heeft een 23,5 meter lang model gelanceerd, de Wajer 77. Al in november 2020 ging een campagne van start met de eerste geheimzinnige aankondiging, waarin alleen nog meer details van het jacht werden getoond. De Wajer 77 is het grootste model naast de 38 en 55 voeter van de Friese werf. Vanaf de tekentafel heeft Wajer er al meer dan vijftien verkocht. Voor het scheepsbouwkundig ontwerp werd dit keer geen gebruik gemaakt van Vripack, die de succesvolle 38 en 55 voeters tekende. Sinot Yacht Architecture ontwierp de Wajer 77 en Van Oossanen Naval Architects maakt het scheepsbouwkundig ontwerp. De romp is van aluminium, terwijl de 38 en 55 van GRP composiet worden gemaakt. De aluminium casco’s worden elders in Nederland gebouwd en bij Wajer Super Yachts in Lemmer afgebouwd. Het jacht is bestuurbaar met een joystick en heeft ook dynamic positioning. Met een tankinhoud van 4.800 liter is het bereik 400 mijl. GELUIDDEMPING Wajer heeft veel aandacht besteed aan geluiddemping, niet alleen door hoogwaardige isolatie van de machinekamer, maar ook door het interieur als een zwevende box in de romp te plaatsen. De slaapaccommodatie bestaat uit vier hutten met elk een eigen badkamer voor in totaal negen personen, alle airconditioned. De banken aan dek kunnen elektrisch in een andere opstelling worden gezet, een eigen ontwikkeling van Wajer; de tafels bewegen mee. De bar aan dek zit vol snufjes, er kan een grill uit tevoorschijn komen, barkrukken of een tv, die met een liftje omhoog komt. Fenders bij het aanmeren over de reling hangen is niet nodig, daarvoor is een systeem IN DE COCKPIT ZIJN VIER ZITPLAATSEN, ELEKTRISCH VERSTELBAAR. HET VOLVO PENTA GLASS COCKPIT SYSTEM HEEFT TWEE GARMIN TOUCHSCREENS. 44 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN ingebouwd, waarbij uit kleine openingen fenders tevoorschijn komen, die zich automatisch opblazen. De dekkoeling is een Oostenrijkse vinding, waarbij uit tal van sproeikoppen en koele mist wordt geneveld, speciaal aangepast voor Wajer. Onder het voordek van synthetische teak is een vloeistof koelsysteem aangebracht. De passagiers zullen dus bij hitte geen last krijgen van verbrande voeten. Het automatische targa dak heeft een ingebouwde ventilator voor extra verkoeling ORDER VAN TOM BRADY Een Amerikaanse klant heeft zich al bekend gemaakt. Tijdens de live online presentatie van de Wajer 77 vertelde Tom Brady, fameus American football-speler (quarter back) via een videoverbinding met de VS dat hij een Wajer 77 heeft besteld, met levering eind 2022. “Het is een geweldige boot voor ons gezin. We maken graag weekendtrips naar de Bahama’s, onze favoriete bestemming, waar we duiken en snorkelen.” Brady vervulde een heldenrol bij de laatste Super Bowl, waarbij hij zijn team, de Tampa Bay Buccaneers op 7 februari naar de overwinning op Kansas City Chiefs leidde. Brady bezit sinds december een Wajer 55S en trok daarmee de aandacht van de media in een botenparade in Tampa om de overwinning te vieren. Wajer kreeg hiermee een prachtige free publicity op de Amerikaanse markt. De boot van Brady heet ‘Viva A Vida’, naar de gelijknamige stichting van zijn vrouw, supermodel Gisele Bündchen, die zich inzet voor het planten van meer dan 200.000 bomen in de tropische regenwouden van Brazilië. Ook de Wayer 77 krijgt die naam, aldus Brady. In juli wordt de eerste Wajer 77 opgeleverd. www.wajer.com/models/wajer-77 TECHNISCHE SPECIFICATIES WAJER 77 Lengte: Breedte: Diepgang: Rompvorm: Watertank: Brandstoftank: Motoren: 23,50 m. 5,80 m. 1,80 m. Deep V-planing deadrise 21° 760 l. 4.800 l. 3x Volvo Penta IPS 1200 D13 motoren (elk 900 pk) Top/kruissnelheid: 37/30 knopen Boiler: CE-klasse: Gewicht: 200 l. (Webasto) A (MCA MGN280 cat. 1) 51 ton DE KEUKEN IN HET VOORSCHIP, MET INDUCTIEKOOKPLAAT EN OVEN, IS BEREIKBAAR VIA EEN TRAP IN HET STUURHUIS. DE MASTER CABIN IS RUIM 5 METER BREED. JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 45

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Project YN 251 te water bij Royal Hakvoort Bij Royal Hakvoort Shipyard in Monnickendam is 24 april het project YN 251 te water gegaan. Het 61 meter lange jacht is ontworpen door Sinot Yacht Architecture & Design, terwijl de naval architecture werd verzorgd door Diana Yacht Design. Het jacht is het zevende project dat Hakvoort in samenwerking met Moran Yacht & Ship heeft verkocht. Het dubbelschroefs schip is gebouwd in staal, met een aluminium opbouw. De motorisering bestaat uit twee Caterpillar 3512 E HD diesels, voorzien van een MCR, van 1350 kW elk bij 1600 toeren. Goed voor een topsnelheid van 14,7 knopen, een kruissnelheid van 12,7 knopen en een autonoom bereik van 3.800 nm bij 12 knopen. Het schip is uitgerust met een naar voren gerichte FarSounder-sonar, ECDIS-kaartsysteem, Naiad-stabilisatoren en een dynamisch positioneringssysteem. De YN 251 biedt plaats aan maximaal twaalf gasten en negentien bemanningsleden. Vijf gastenhutten bevinden zich op het hoofddek. Het royale eigenaarsverblijf beslaat de volle breedte van het schip. De YN 251 wordt aan de kade in Monnickendam afgebouwd. De werf bracht na de tewaterlating alles in gereedheid om het volgende project te ontvangen, het casco van de YN 253 Asia, eveneens 61 meter lang en ook weer een ontwerp van Sinot Yacht Architecture & Design, in combinatie met Diana Yacht Design. Dat arriveerde op 31 mei (zie foto). Gebroeders Buijs Scheepswerf bouwde het casco; Alubouw Fryslan de opbouw. Verder bouwt Royal Hakvoort aan bouwnummer 252, het project Adur, een snelvarend aluminium motorjacht van 45 PROJECT ASIA ARRIVEERT; RECHTS YN 251. Foto Tom van Oossanen. meter. Een ontwerp van Omega Architects/Frank Laupman, waarvoor Van Oossanen de naval architecture heeft verzorgd. De tewaterlating van de YN 251 was tevens een eerbetoon aan de in maart overleden oud-werfdirecteur Albert Hakvoort sr. www.hakvoort.com Reeks Pikmeerkruisers in aanbouw De Pikmeerkruiser-werf in Grou is gestart met de bouw van een nieuwe 50 voeter in de Premier OC-lijn. Opdrachtgever is een Duitse klant, die extra slaapplaatsen aan boord wil. In mei is met de bouw van het stalen casco in Grou begonnen, want de werf doet alles in eigen huis, van cascobouw tot schilderwerk en aftimmering. De oplevering is gepland in het voorjaar 2022. De 50 OC meet 14,95 x 4,75 x 1,20 m en krijgt een Vetus Deutz 6-cilinder diesel van 210 pk geïnstalleerd. De werf heeft veel op stapel staan. Na de oplevering van een 44 OC, volgde een 44 OC Flybridge. Dit jacht is besteld door een klant in Zwitserland. Deze 44 OC Flybridge meet 13,20 x 4,05 x 1,15 meter en heeft een kruiphoogte van circa 3,20 meter. De motor is een 4-cilinder Yanmar LV150 diesel. Tijd om na oplevering achterover te leunen hebben de bouwers niet. Er volgt namelijk een 48 AC Premier, een Pikmeerkruiser met achterkajuit en campagnedek. Dit ‘ruimteschip’ krijgt een onderscheidend interieur: het wordt ingetimmerd met Amerikaans notenhout. Er worden hydraulisch bediende stabilisatoren van Vetus gemonteerd voor meer vaarcomfort. Vanwege de hydrauliek wordt een Vetus Deutz diesel geplaatst van 170 pk. De afmetingen van de 48 AC zijn 14,25 x 4,45 x 1,20 meter. Er is nog een Pikmeerkruiser 48 in aanbouw; een OC, dus met open kuip. Bijzonderheid: dit jacht krijgt twee motoren (Yanmar LV150) in gebouwd. Ten slotte heeft de werf nog nieuwe orders gekregen voor de bouw van twee 44 OC modellen. LANGE HISTORIE Pikmeerkruiser heeft een lange historie van bijna 60 jaar, een periode waarin 550 motorjachten werden gebouwd. In 1963 begon Hendrik de Groot senior met het bouwen van stalen kruisers, die de naam van het aangrenzende vaarwater meekregen: Pikmeer. In 1983 nam zijn zoon Bouwe de Groot de werf over, die werd opgevolgd door diens zoon Hendrik jr. en dochter Hilde. Het portfolio is overzichtelijk: open kuip (OC), achterkajuit (AC) en Flybridge (FB). De modellen zijn tijdloos te noemen met vallende boegen en fraai afgeronde achterstevens. Dat voor deze klassieke lijnen nog altijd een markt bestaat, bewijst de huidige nieuwbouwgolf. www.pikmeerkruiser.nl DE 44 FLYBRIDGE EN DE 48 AC IN AANBOUW. JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 47

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Saffier Se 33 Life in aantocht Saffier Yachts heeft een nieuw model aangekondigd, dat later dit jaar op het water verschijnt. Deze Saffier Se 33 Life vervangt de bestaande Se 33 Ultimate Daysailer. “Het gaat om een dagzeiler met meer mogelijkheden en een hoger uitrustingsniveau”, aldus werfdirecteur/-eigenaar Dennis Hennevanger, “in de kuip komt bijvoorbeeld een koelkast en er is zelfs een bimini mogelijk. Het tuigplan is krachtiger met gevormde zalings, waardoor het voorzeil iets meer oppervlakte kan krijgen. Mast, giek, zalings en neerhouder worden in carbon uitgevoerd. Alles is gericht op lekker vlot zeilen, maar wel veilig en de boot is alleen of met een kleine bemanning goed te hanteren.” AFSTANDSBEDIENING Domotica is een nieuwe element in de Saffier Se 33 Life. Hennevanger: “De hele boot is op afstand met je smartphone te regelen; ben je bijvoorbeeld vergeten de hoofdschakelaar uit te zetten, dan doe je dat met je telefoon. Je kunt ook de boot op afstand blijven monitoren, bijvoorbeeld om te controleren wat de status van de accu’s is. We hebben dit systeem getest op een Saffier Se 27 Leisure en het blijkt fijn te werken.” Het ontwerp werd in nauwe samenwerking met Satellite Yacht Design van Kees van de Stadt ontwikkeld. Met de komst van het nieuwe ontwerp beginnen de modellen in Elegance-lijn allemaal met een ‘L’: Saffier Se 27 Leisure, Saffier Se 33 Life, Saffier Se 37 Lounge. Elektromotoren worden steeds vaker standaard ingebouwd; de Saffier Se 27 is daar een voorbeeld van. Deze daysailer heeft standaard een Yanmar 2YM15 diesel met saildrive. www.saffieryachts.com Super Lauwersmeer kondigt topmodel aan Jachtbouwer Super Lauwersmeer heeft het afgelopen jaar volop gewerkt aan de ontwikkeling van een gloednieuw topmodel: Project 54. Het 16,50 meter jacht is de grootste Super Lauwersmeer in het ruim 50-jarige bestaan van de werf. Zoals het een topmodel betaamt zit het schip vol innovatie. Door de interactie met klanten ontstond de afgelopen jaren een steeds sterker beeld van een nieuwe telg binnen de Super Lauwersmeer-familie. In samenwerking met jachtarchitect Arnold de Ruyter heeft werfeigenaar Louis Jousma gewerkt aan het concept. Samen met zijn broer Bastiaan staat hij al twee decennia aan het roer van de in 1969 opgerichte werf, waar alles in eigen huis wordt gebouwd. “Met Project 54 hebben we goed geluisterd naar onze klanten en gekeken naar recente ontwikkelingen in de jachtbouw en daarbuiten”, vertelt Louis Jousma. “Mensen zijn aan steeds meer luxe en comfort gewend. Thuis, maar ook op vakantie. Dat vertalen we nu naar een nieuw topmodel”, zo vult Bastiaan aan. “Uniek aan Project 54 is de indeling waarmee het beste van een achterkajuit- en een open kuip-jacht wordt gecombineerd”, aldus Louis. NIEUW ONDERWATERSCHIP Het model krijgt een gloednieuw onderwaterschip, ontwikkeld in MEER DAN DEZE SCHETS BRENGT DE WERF NOG NIET NAAR BUITEN. 48 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 samenwerking met Van Oossanen. Dankzij dit onderwaterschip kan het schip sneller maar ook zuiniger varen, zonder dat hiervoor grote motoren nodig zijn, en zonder grote hekgolven te trekken. Het concept houdt het midden tussen een waterverplaatser en een planerend schip en wordt gebouwd uit staal. TECHNISCHE SPECIFICATIES SAFFIER SE 33 LIFE Lengte o.a.: 11,00 m. (met boegspriet) Lengte waterlijn: 9,75 m. Breedte: 2,85 m. Diepgang: Gewicht: Gewicht kiel: Motor: CE-categorie: Zeilen: 1,40-2,10 m. 2.850 kg. 1.250 kg. Yanmar 2YM15 saildrive, 15 pk kustwateren C grootzeil 33 m2, keerfok 23,5 m2 (Dacron van Elvstrøm Sails) , “Het is echt een revolutie in de jachtbouw. Iets dat nog niet eerder vertoond is in dit segment”, aldus Louis Jousma, die bij Super Lauwersmeer verantwoordelijk is voor de technische ontwikkeling. Inmiddels heeft Super Lauwersmeer vanaf tekening reeds een Project 54 verkocht. De bouw van het schip is gestart en volgend jaar zal de eerste te water worden gelaten. In de loop van de bouw zal meer bekend worden gemaakt over wat de werf het meest revolutionaire model ooit noemt. De definitieve naam wordt ook later worden onthuld. www.superlauwersmeer.nl

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Sportvisjacht Royal Huisman in beeld Een sportvisjacht van 52 meter lengte, dat was het enige dat eind 2020 bekend werd gemaakt over Project 406 van Royal Huisman. Nu maakt de werf uit Vollenhove bekend hoe het door Vripack Yacht Design uit Sneek ontworpen jacht er uitziet. Het is wachten op de technische specificaties, die werden nog niet verstrekt. “Dankzij haar lengte van 52 meter zal deze baanbrekende creatie met afstand het grootste, meest luxueuze, en uitzonderlijke sportvisjacht ter wereld worden” zo luidt de niet bescheiden omschrijving van de opdracht. Vripack ontwierp zowel het in- als exterieur, en maakte ook het scheepsbouwkundig ontwerp van dit prestigieuze project, in nauwe samenwerking met Royal Huisman. Een Gesamkunstwerk als het ware. Het projectmanagement ten behoeve van het klantteam is in handen van de Britse firma Aqua Marine, die daarbij terzijde wordt gestaan door adviseurs Bush & Noble en Hampshire Marine voor technisch management. ZES DEKKEN Het jacht heeft een slanke boeg, zes dekken, en heeft een stijlvolle neerwaartse boog naar het achterschip. Het schip combineert de ultieme sportviservaring enerzijds, met anderzijds alle royale afmetingen, comfort, en verfijning van een superjacht. De sky lounge biedt overdag uitzicht op de visvangst en ’s avonds op het penthouse. Project 406 is ontworpen voor een ervaren klant met een passie voor sportvissen. Het jacht wordt ruimschoots voorzien van alle denkbare benodigdheden voor zowel topsportvissen als voor een luxueus verblijf. De romp en opbouw zijn van Alustar® aluminium. UITDAGINGEN Sportvissen geniet de laatste jaren een toenemende belangstelling onder jachteigenaren, die daarvoor steeds grotere jachten inzetten, met een lengte van rond de 30 meter, een enkele keer soms 40 meter. Vanuit dit perspectief is Project 406 met een lengte van 52 meter een aanmerkelijke slag langer, en dat brengt behoorlijke uitdagingen met zich mee voor de ontwerpers en bouwers bij Vripack en Royal Huisman. www.royalhuisman.com Bij Feadship-werf De Vries Scheepsbouw Makkum is het 95 meter lange en 14,7 meter brede superjacht Bliss tewatergelaten. Het schip wordt door de werf omschreven als ‘een tijdloos familiejacht’. De Bliss heeft een hybride dieselelektrische voortstuwing en een Polar Code certificering. Het kan ankeren in diep water en heeft ook dynamic positioning. Het design is van Studio De Voogt; Jan Schaffers ontwierp het exterieur en Rémi Tessier het interieur. Familiejacht Bliss bij Feadship in Makkum te water De stalen romp kreeg een aluminium opbouw. Voor de gasten en de eigenaar zijn negen hutten beschikbaar. De topsnelheid is 17 knopen, de kruissnelheid 12 knopen. Op het voordek ligt een commercieel gecertificeerd heliplatform, dat ook dienst kan doen als sportveld. www.feadship.nl JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021 49

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Order voor derde Amels 200 Amels en Damen Yachting hebben een order geboekt voor de derde Amels 200, die naar verwachting begin 2024 zal worden opgeleverd. Dit 60 meter lange Limited Editions-ontwerp, is een evolutie van de Amels 188, met een exterieur dat door Tim Heywood is ontworpen. Het scheepsbouwkundig ontwerp is van Amels Yachting. Rob Luijendijk, directeur sales bij Amels en Damen Yachting, heeft tijdens de verkoop met de eigenaar samengewerkt. “Dit is een jacht dat een origineel ontwerp en hoog volume combineert met uitzonderlijke functionaliteit om echt de ultieme luxe jachtervaring te bieden.” Hoewel de Amels 200 veel van de scheepsarchitectuur, het grote volume (1.015 GT) en hybride elektrische energietechnologie heeft van haar voorganger, profiteert het ontwerp ook van de extra lengte. Tim Heywood: “De extra lengte van de Amels 200 versterkt de algehele elegantie en verfijning van mijn ontwerp, zowel van binnen als van buiten. De grotere ramen zorgen voor een lichtere sfeer in het interieur, wat erg uitnodigend is. Dit is een jacht met complexe, veelzijdige vormen, aangevuld met sierlijke vloeiende lijnen, die samen een echt in het oog springend jacht vormen, waar ik enorm trots op ben. De vele kronkelende buitenoppervlakken zorgen ervoor dat het zonlicht en de reflecties bijdragen aan de magie en het jacht echt speciaal maken.” INTERIEUR VAN WINCH DESIGN Voor het interieur heeft de opdrachtgever gekozen voor Winch Design. Hoewel Winch Design de Amels Limited Editions-reeksen goed kent, is deze Amels 200 de eerste uit deze designserie. “Dit markeert wederom een samenwerking tussen Damen Yachting en Winch Design. Het is een zeldzaam maar bijzonder voorrecht om door de jaren heen aan zoveel projecten te hebben gewerkt met zo’n gewaardeerde werf. We kijken ernaar uit om onze collectieve ervaring weer samen te brengen voor dit nieuwste jacht van 60 meter”, aldus Jim Dixon, directeur Yachts & Aviation van Winch Design. Eerder dit jaar lanceerden Amels en Damen Yachting de eerste twee Amels 200, die de komende maanden aan hun eigenaren zullen worden geleverd. Zoals bij de eerste twee jachten van dit ontwerp, beschikt ook deze Amels 200 over een lift voor vier dekken, een fitnessruimte met airconditioning op het zonnedek, een groot achterdek en een zwemplatform en ramen op volledige hoogte in de Owners Suite. Volpini 2 was het eerste jacht dat werd geleverd volgens het originele Amels 188-ontwerp. Aan boord is plaats voor twaalf gasten en twaalf bemanningsleden, www.damenyachting.com Heesen verkoopt Altea en Gemini Heesen Yachts in Oss heeft Project Altea (YN 19550) verkocht, het tweede jacht dat gebaseerd is op het Nova Plus ontwerp- en techniekplatform. Het is een aluminium jacht met een lengte van 50 meter, een gepatenteerde Fast Displacement Hull Form en een bruto tonnage van net geen 500 GT. Het jacht werd op speculatie gebouwd, maar volgens Heesen trok het eigentijdse exterieurdesign van Frank Laupman van Omega Architects al snel de aandacht van de kopers. Het ontwerp wordt gekenmerkt door een lange waterlijn, royale dekruimte, kamerhoge raampartijen en een krachtige profiellijn, die opvalt door de robuuste spray rails en een nagenoeg verticale boeg. Het interieur van Cristiano Gatto, de bouw door een Nederlandse werf en de korte levertijd waren doorslaggevend bij de verkoop, meldt de werf. Dankzij eerdere positieve charterervaringen met recente Heesen jachten waren de eigenaren bovendien al bekend met de kwaliteit en het vakmanschap, aldus Heesen. Twee 1.448 pk sterke MTU 12V 2000 M72 motoren, gecombineerd met een Fast Displacement Hull Form, bezorgen Project Altea een topsnelheid van 19,5 knopen, plus een actieradius van 3.750 mijl bij een kruissnelheid van 12 knopen. De diepgang bedraagt 2,15 meter. Er zijn zes gastensuites voor twaalf gasten, en vijf hutten voor de negen bemanningsleden. De levering vindt plaats voor het zomerseizoen. PROJECT GEMINI Heesen heeft ook Project Gemini verkocht, een 55 meter lang stalen motorjacht van 760 GT. Het jacht wordt eind oktober 2022 aan haar eigenaren opgeleverd, waarna ze aan de chartervloot van Arcon Yachts zal worden toegevoegd. Arcon begeleidt de bouw van het jacht en verzorgt het projectmanagement. De bouw van Project Gemini was reeds in november 2020 begonnen op basis van speculatie, waardoor de levertijd relatief kort is. Dit voorjaar zijn opbouw en romp samengevoegd. Het exterieurontwerp is van Frank Laupman van Omega Architects; het interieur van het Italiaanse Luca Dini Design and Architecture. Met een Fast Displacement Hull Form en twee MTU 8V 4000 M63motoren (IMO III) bereikt Project Gemini een topsnelheid van 15,5 knopen, plus een trans-Atlantische actieradius van 4.500 zeemijlen bij 13 knopen. www.heesenyachts.com 50 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2021

THE WORLD’S LARGEST MARINE EQUIPMENT TRADE SHOW 16 - 17 - 18 NOVEMBER 2021 RAI AMSTERDAM The METSTRADE Show is the world’s largest marine equipment trade show and the only truly international B2B exhibition for the marine leisure industry. The SuperYacht Pavilion is a destination in its own right. With a dedicated area and an associated educational and social networking programme the SYP is far more than an exhibition. METSTRADE FEATURES ORGANISED BY POWERED BY MEMBER OF OFFICIAL METSTRADE MAGAZINE OFFICIAL SYP MAGAZINE OFFICIAL MYP MAGAZINE

de stille kracht Powered by Primeur 600 sloep met WaterWorld 7.5 motor en LCE lood carbon accu’s. Powered by Spirit 111 met Torqeedo Deep Blue 100i motor en Torqeedo Deep Blue/BMW lithium accu’s. Powered by Moody 54 met op maat gemaakte Solbian SR panelen. Kijk voor informatie over elektrische aandrijvingen, accu’s en solar systemen op destilleboot.nl

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52

Home