0

jaargang 15 | oktober 2019 05 vakblad voor ondernemers in de jachtbouwindustrie NEDERLAND 25 JAAR INTERBOAT ‘De kern is kwaliteit leveren’ Royal Huisman: Concept DynaRig 3 + support vessel 14 PAGINA’S DESIGNER THEO WERNER: ‘Ik teken eerlijke schepen’

Kwaliteit weerspiegelt. Perfection® Pro is een twee-componenten polyurethaan aflak speciaal ontwikkeld voor professioneel gebruik. Perfection Pro levert een spiegelglad en hoogglanzend eindresultaat aan ieder vaartuig en elke ondergrond en is geschikt voor spuitapplicatie en kwast- & rolapplicatie. Perfection Pro heeft een uitzonderlijk kleur- en glansbehoud en wordt geleverd in een uitgebreide kleurenrange. U kunt de gewenste kleur bij uw lokale distributeur bestellen; deze kleur kan ter plekke worden gemengd wat u tijd en geld bespaart. Perfection Pro: ontwikkeld door professionals voor professionals. international-yachtpaint.com 10147/0919 facebook.com/InternationalYachtPaint Alle in deze publicatie genoemde handelsmerken zijn eigendom van of in licentie gegeven aan, het AkzoNobel concern. © AkzoNobel 2019. Find us at Hall 7 Stand 323

INHOUDSOPGAVE 04 METSTRADE 2019 staat in het teken van duurzaamheid. De beurs in de Amsterdamse RAI is hét internationale podium om nieuwe innovatieve producten te introduceren en zaken te doen. Van 19-21 november zijn de hallen gevuld met 1.600 exposanten. Op de pagina’s 4-18 tal van wetenswaardigheden over de beurs en een presentatie van een groot aantal noviteiten. 26 44 INTERBOAT is een werf die zich toelegt op polyester sloepen en tenders tot ruim tien meter. Om het 25-jarig bestaan luister bij te zetten, presenteerde directeur/ eigenaar Jerry Schuiten op de HISWA te water een ‘kajuittender’ van 9,75 meter. Hij vertelt over de groei van het bedrijf, dat mede groot werd door vast te houden aan kwaliteit. “We doen alles in eigen huis, inclusief het maken van de mallen.” Een artist’s impression van een 88 meter DynaRig-zeilschip, met in de achtergrond een 70 meter superjacht dat als ‘bijboot’ dient. Dat is het verrassende Lotus-concept dat Royal Huisman eind vorige maand op de Monaco Yacht Show presenteerde. Het werd ontwikkeld met Dykstra Naval Architects en de Britse ThirtyC design studio. De schepen hebben beide hetzelfde niveau van luxe en sluiten in stijl op elkaar aan. Lees verder op pagina 60 19 Hullvane nu ook voor kleinere schepen 20 Crown Yacht ontwikkelt steeds nieuwe modellen 25 31 35 Pieter Timmers, Forward Management: Schuld, cement van de samenleving Hoek Design: imposant gevuld orderboek Kort nieuws 40 Boot Düsseldorf ziet in de verte donkere wolken 49 NJI NIEUWS De strijd tegen fijnstof THEO WERNER timmert al 22 jaar als ontwerper aan de weg en heeft een prachtig, veelzijdig oeuvre opgebouwd. “Ik begin altijd met de hand te schetsen”, licht Werner zijn werkwijze toe. “Ik teken eerlijke schepen; het zijn geen gezochte ontwerpen, maar échte boten.” 52 53 55 57 59 Blij met ‘eigen’ CE-keuringsinstantie Bedrijvenindex en colofon Bedrijfspresentatie Wybenga Glas Innovatie maakt polijsten eenvoudiger Gezuiverd toiletwater mag overboord Nieuw platform voor exportbevordering superjachtbouw 60 Supportschip integreert met DynaRig zeiljacht 63 NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN: Van Vossen, Oceanco, Amels, Damen, Sichterman, Heesen, Boarnstream, Contest, Moonen, Vaan, Hendriks Maritiem, SDH, Zilverman, De Alm. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 3

19-21 NOVEMBER IN RAI AMSTERDAM De internationale B2B vakbeurs METSTRADE, met 1.600 exposanten die toeleveren aan de jachtbouwindustrie, staat in het teken van duurzaamheid. Veel bedrijven ontwikkelen in dat kader innovatieve producten en een groot aantal lezingen en paneldiscussies gaat over milieuvriendelijke, toekomstbestendige onderwerpen. Ook bij Feadship-directeur Henk de Vries, de keynote speaker tijdens de opening van METSTRADE, de Breakfast Briefing, zal duurzaamheid aan de orde komen. De ceremonie vormt het startsein voor de beurs, die 19 tot 21 november zijn 32ste editie beleeft in de RAI Amsterdam. De Vries zal een publiek van 600 afgevaardigden vertellen hoe een familiebedrijf zo succesvol kon groeien en op welke terreinen de superjachtbouwer volop bezig is met het implementeren van duurzaamheid voor de toekomst. Feadship viert dit jaar de 70e verjaardag van de oprichting in 1949. Drie familiebedrijven bundelden toen hun krachten: jachtbouwers Royal Van Lent, Koninklijke De Vries Scheepsbouw en ontwerp- en ingenieursbureau De Voogt Naval Architects. FEADSHIP-DIRECTEUR HENK DE VRIES, KEYNOTE SPEAKER BIJ DE OPENING VAN METSTRADE. Foto Feadship Henk de Vries behoort tot de vierde generatie van zijn familie, die een leidende rol speelt in zowel de werf die zijn naam draagt, als Feadship. Hij kwam in de jaren 80 bij de werf in Aalsmeer en speelde een belangrijke regisseursrol, naast zijn neef Tom de Vries. Sinds zijn benoeming tot CEO begin 2000, heeft De Vries de constante groei van de activiteiten van Koninklijke De Vries Scheepsbouw begeleid, waaronder de opening van een tweede faciliteit in Makkum in 2005. Deze periode heeft ook geresulteerd in steeds nauwere banden met de werf van Royal Van Lent. De Vries vindt op de een of andere manier ook tijd om actief betrokken te zijn bij SYBAss, de Young Professionals in Yachting en de Water Revolution Foundation. In zijn Round Table-sessies De Round Table-sessies op 19 en 20 november, die de derde editie beleven, zullen twee belangrijke onderwerpen bevatten, namelijk vermoeiingsgedrag van composietschepen en hoe composietontwerp te verbeteren, plus het laatste nieuws over de recycling van polyester boten. Hoewel de weg naar echt recyclebare composieten nog lang is, zullen ontwerpers en bouwers tijdens de Round Table-sessies worden gestimuleerd om aan de discussie deel te nemen en antwoorden te zoeken op de vragen die uit het debat naar voren komen. De Round Table biedt een unieke gelegenheid om professionals uit de maritieme industrie te ontmoeten die zich bezighouden met onderzoek, ontwerp, productie, marketing en serviceactiviteiten. Het is een directe manier om technische, technologische en 4 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 ontbijtbriefing zal hij vertellen over al deze verschillende ervaringen, om te belichten hoe hij en zijn collega’s werken om het toekomstige succes van Feadship en de bredere jachtindustrie te verzekeren. Het gaat dan om essentiële zaken die van invloed zijn op alle betrokkenen, zoals de werkgelegenheid (hoe de juiste mensen te vinden en te behouden), maatschappelijk verantwoord ondernemen (inclusief de gemeenschapscultuur binnen Feadship) en duurzaamheid. METSTRADE wordt georganiseerd door de International Council of Marine Industry Association (ICOMIA) en RAI Amsterdam. www.metstrade.com FOTO’S RENS GROENENDIJK wetenschappelijke informatie te verzamelen en te weten wat de belangrijkste uitdagingen zijn voor ontwerpers en bouwers die met innovatieve materialen werken om steeds snellere en lichtere boten te bouwen. Aan het einde van elke sessie wordt een Q&A gepland. Sprekers zijn onder meer Sergio Abrami (Studio Sergio Abrami YD), Stefano Beltrando (QI Composites), Giovanni Ceccarelli (Ceccarelli Yacht Design), Mario Malinconico (Institute for Polymers, Composites and Biomaterials), Luca Olivari (OlivariEng) en Paolo Schito (Politecnico di Milano ). Net als vorig jaar zal de Aaron S. Porter, redacteur van Professional BoatBuilder magazine, als moderator fungeren. Tijden: 19 november 13.30-16.00 uur en 20 november 10.30-12.30 uur in het Elicium Centre (D202, Construction Material Pavilion). Registratie een half uur voor aanvang.

‘Circular Beauties’ bij MaterialDistrict DAME Awards Tijdens de officiële opening van METSTRADE worden ook de felbegeerde DAME Design Awards uitgereikt. Op 22 oktober worden de genomineerde producten in de verschillende categorieën bekendgemaakt. Het inschrijfgeld wordt elk jaar aan een goed doel geschonken. Dit jaar zijn het er twee: Sailing4Handicaps, een stichting die op een catamaran een werkplaats heeft om op locatie in ontwikkelingslanden kunstbenen te maken en The Little Optimist, een organisatie van surfer Greg Bertish, die veel goed werk doet voor zieke kinderen in Zuid-Afrika. De jaarlijkse MaterialDistrict-presentatie heeft als thema ‘Circular Beauties’. De tentoonstelling is dit keer volledig gewijd aan materialen die biobased en/of gerecycled zijn, waarbij het gebruik van niet-hernieuwbare materiaalbronnen wordt vermeden. In de Holland Lounge van het RAI Convention Center, naast het Construction Material Pavilion (CMP), zijn 120 speciaal geselecteerde nieuwe materialen te zien. Tegels met oesterschalen, lichtgewicht aluminiumschuim, gerecyclede plastic tegels, 3D-textiel, lichtgevende stoffen en materialen gemaakt van afval zijn voorbeelden om laten zien dat intelligente, biobased en gerecyclede materialen mooi en luxueus kunnen zijn. Lezingen MaterialDistrict is ook present met lezingen en presentaties op het I-nnovationLAB-podium in hal 6. Paneldiscussies bij I-nnovationLAB Tijdens de komende vakbeurs METSTRADE worden drie paneldiscussies gehouden over het onderwerp duurzaamheid op het I-nnovationLAB-podium (Hal 6). Op 19 november om 13.00 uur is het onderwerp biofouling. Binnen de jachtbouwsector is er een voortdurend debat over antifoulings. Tegelijkertijd neemt het aantal alternatieve, gifvrije aangroeimiddelen toe. Een panel van experts zal meer uitleggen en bespreken wat dit allemaal betekent voor de jachtbouw in de toekomst. Op 20 november om 13.15 uur is een terugblik op het thema ‘How Green is Green in the Leisure Marine World?’ van een paneldiscussie vorig jaar. Gekwalificeerde technische experts praten over de huidige stand van zaken met het gebruik van herbruikbare materialen, elektrische en hybride aandrijfsystemen en ontwikkelingen rond milieuvriendelijke oplossingen voor energieopslag. Op 21 november om 12.00 uur wordt er gesproken over End-ofUse-boten, een update over de voortgang bij het zoeken naar een oplossing van dit steeds groter wordende probleem. De uitdaging voor de jachtindustrie is om een nieuwe, commercieel levensvatbare subsector te creëren die polyester sloopboten op een verantwoorde manier kan verwijderen, zoals de auto-industrie afgedankte auto’s verwerkt. Een ander belangrijk discussiepunt is hoe boten te bouwen zodat ze in de toekomst gemakkelijker te demonteren zijn. Op 19 november om (15.45 uur) spreekt Niels van Oostenbrugge van Fiberneering over de FRP3D-technologie van het bedrijf, wat staat voor het 3D-printen van vezelversterkt plastic, wat resulteert in lichtgewicht, sterke en duurzame producten. Els Zijlstra, oprichter van MaterialDistrict, zal het op 20 november (11.15 uur) en 21 november (13.00 uur) voorbeelden bespreken van intelligente, biobased en gerecyclede materialen die mooi en luxueus zijn. Friedrich Deimann, Master Boat Builder en oprichter van Greenboats, zal op 21 november (10.45) laten zien dat het mogelijk is om conventionele fossiele grondstoffen te vervangen door biobased en/of gerecyclede materialen zonder in te leveren op prestaties of duurzaamheid . www.materialdistrict.com Boat Builder Awards Aan het einde van de eerste dag, 19 november, wordt het Boat Builder Awards Gala gehouden in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Tussen het diner door worden tien awards uitgereikt aan personen en bedrijven die zich in verschillende disciplines verdienstelijk hebben gemaakt voor de jachtbouwindustrie. De awards worden voor de vijfde keer toegekend en genieten steeds meer aanzien. Hoogtepunt is de toekenning van een Lifetime Achievement Award aan een persoon uit de jachtbouw. Vorig jaar was dat Annette Roux van de Beneteau Group. Er is plaats voor circa 300 gasten aan tafel. Hoofdsponsor van het evenement is Raymarine. De zeskoppige jury, met leden uit het VK, Zweden, Duitsland en Frankrijk, wordt voorgezeten door Ed Slack, hoofdredacteur van IBI magazine. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 5

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 07.323 Dit jaar breiden we onze Perfection Pro familie uit met een nieuwe undercoat en een nieuwe varnish. Dit stelt onze professionele gebruikers in staat een compleet Perfection Pro systeem aan te brengen door middel van kwast/rol applicatie. Met Perfection Pro Varnish kunt u het ultieme resultaat bereiken d.m.v. kwast/ rol applicatie. Het product combineert uitstekende chemische- en mechanische bestendigheid met een geweldig hoge glans en schitterende uitstraling. Perfection Pro Varnish bevat UV filters voor een langdurige bescherming, tot zelfs vier keer langer dan andere vernissen. Perfection Pro Undercoat is speciaal voor kwast en rol applicatie ontwikkeld en is daarnaast ook sneldrogend. Er zijn twee basis kleuren, wit en zwart, die in elke grijstint gemengd kunnen worden zodat deze bijdraagt aan een snellere dekking van de gekozen eindkleur. www.international-yachtpaint.com STANDNUMMER 2.216 Schmitt & Ongaro toont o.a. serie PRIMUS, poeder gecoate, RVS stuurwielen. Importeur/distributeur in Nederland is Clouds International B.V. in Lopik. www.clouds.nl/nl/schmitt-ungaro/ STANDNUMMER 1.817 Mantagua ledverlichting. Breizelec is fabrikant van ledverlichting, dat onder de naam Mantagua op de watersportmarkt wordt gebracht. Mooi ontwerp, laag verbruik, een solide uitvoering, makkelijke installatie en een lange levensduur zijn speerpunten. De verlichting voldoet bovendien aan USCG/IMO Col Reg standaarden. Mantagua wordt door een groot deel van de Vendee Globevloot gekozen, omdat het een van de weinige lampen is die 6000 mijl onder water doorbrandt. De lampen zijn allemaal volledig ingegoten, super compact en enorm licht in gewicht. Naast navigatieverlichting heeft Mantagua ook een hele reeks met interieur en machinekamerverlichting, waaronder een gecombineerd rood/wit navigatietafel lampje die ook in de professionele scheepvaart wordt gebruikt. Mantagua LED verlichting wordt in Nederland geïmporteerd door Rake Rigging. www.mantagualedverlichting.nl e STANDNUMMER 02.127 Met de audioapparatuur van Fusion haal je de beleving van goed muziek luisteren aan boord. Onverwacht vol geluid, elke ruimte afzonderlijk aan te sturen en uiteraard te bedienen met de Fusion app. Te koppelen aan smartphone, tablet of navigatiesysteem via Fusion Link. De Fusion Marine Entertainment producten maken hun naam waar, want ze horen thuis op het water. Een ultieme combinatie van superieure geluidskwaliteit, schitterend design en eenvoudige bediening. Genieten begint met Fusion! De Apollo RA770 is de eerste maritieme touchscreen stereo unit ter wereld met Apple AirPlay en ingebouwde Wi-Fi. De Apollo RA770 overtreft met het creëren van wereldklasse audio entertainment ervaring de standaard normen voor audioentertainment. www.technautic.nl STANDNUMMER 01.473 Ultramar brengt ‘groene’ borstels. Steeds meer producten die op de Mets worden getoond zijn ‘groen’. Zo ook de waterdoorlatende borstels van Ultramar Cleaning Tools, die gemaakt zijn van recycled plastic. De borstels hebben bovendien een waterbesparend systeem; vanuit het reservoir wordt het water gedoseerd doorgegeven aan de vezelbundels. www.ultramarxl.com 6 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 01.111 De nieuwe M300-serie is de opvolger van FLIR’s toonaangevende M-serie met maritieme camera’s. De serie bestaat uit vijf modellen met een solide, robuuste nieuwe draaien kantelbare behuizing. Vier van deze modellen zijn uitgerust met de FLIR BosonTM-warmtebeeldcamera met een resolutie van 640 of 320, en diverse lenzen met een vaste beeldhoek. Daarnaast is er nog de M300C- voor zichtbaar licht met een HD-kleurencamera en 30x zoom, die geschikt is voor gebruik bij weinig licht. De M364C en M364C LR met hun dubbele sensor zorgen dat zeelieden zich beter bewust zijn van hun omgeving dankzij de gepatenteerde CTV-technologie (Colour Thermal VisionTM) van FLIR. Deze door FLIR zelf ontwikkelde technologie voor multispectrale beeldverwerking in de FLIR M300-serie en de Raymarine Axiom-navigatiedisplays combineren warmtebeelden en optische HD-kleurenvideo om zodoende boeien, schepen en andere objecten ‘s nachts beter te kunnen identificeren. Verder zijn de M364C en de M364C LR uitgerust met de gepatenteerde MSX®-beeldverwerkingstechnologie van FLIR, waarmee contouren die worden waargenomen door de optische HDcamera, worden gecombineerd met warmtebeelden. Hierdoor kunnen gebruikers objecten in de verte beter herkennen. www.raymarine.nl STANDNUMMER 01.345 YANMAR Marine International toont tijdens de METSTRADE 2019 haar innovatieve lijn common rail binnenboord dieselmotoren tezamen met de Dtorque diesel buitenboordmotor. Daarnaast kan men de laatste introducties op het gebied van compacte multifunctionele displays vinden. Het YD42 multifunctioneel kleurenscherm biedt gebruikers een eenvoudig gebruikersinterface met 170 graden kijkhoek. Motorgegevens, snelheid, wind, diepte, AIS data en meer in één oogopslag. Daarnaast heeft de YD42 volledige NMEA compatibiliteit en functionaliteit. Het YD25 LCD scherm met start-stop functie biedt daarentegen de oplossing voor kleinere schepen met beperkte cockpitruimte. www.yanmarmarine.com STANDNUMMER 01.341 Topmodellen Bow Pro Boosted van Vetus. De top van de Bow Pro Boosted serie vult Vetus aan met de BOWB180 en 210 modellen. Deze Boosted-lijn heeft een extra functie: aan de motorregelaar is intern een acculader toegevoegd. Deze krijgt via een extra aansluiting 12 Volt, bijvoorbeeld van de dynamo van de voorstuwingsmotor, en laadt de 24 Volt accubank van de boegschroef. Direct aansluiten op een 24 Volt voedingsspanning is natuurlijk ook mogelijk. De ingebouwde lader laadt de accu op wanneer de boegschroef niet wordt gebruikt. www.vetus.com STANDNUMMER 10.611 Seakeeper 18. Compact en krachtig. Dat zijn de kenmerken van de nieuwe gyroscoop van Seakeeper. Deze Seakeeper 18 heeft een impulsmoment van 18.000 Nms (Newton-meter-seconden) maar met dezelfde basis als het model 16. De gyrostabilisator is geschikt voor schepen van 20 tot 23 meter of tot 56 ton en dempt de rol bewegingen van het schip. www.seakeeper.nl STANDNUMMER CMP.48.EL Easterwoods is een klein, internationaal, enthousiast team met een passie voor bos, teak, duurzaamheid en kwaliteit. Wij bieden een alternatief op het Burma-teak en beschikken over een uitgebreid netwerk voor de import van hoogwaardige kwaliteit teak uit Latijns-Amerika. Met onze eigen aanvoerlijn kunnen wij de jachtbouw voorzien van verschillende opties bekantrecht teak of stammen. Wij kiezen ervoor onze voorraad direct bij lokale landeigenaren te kopen, zodat we in alle gevallen weten dat hiervoor geen natuurlijke bossen worden gekapt. Het hout is door de eigenaren als spaarpotje tussen de 40 en 100 jaar geleden geplant voor commerciële doeleinden. Het is niet afhankelijk geweest van de drang naar een hoge ‘Return on Investment’ en heeft zich daardoor op natuurlijke wijze kunnen ontwikkelen tot fatsoenlijke diameters. www.easterwoodstrading.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 7

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 07.526 TOPWINDOWS introduceert condensvrije patrijspoorten. In de afgelopen jaren zijn er door TOPWINDOWS duizenden condensvrije kunststof ramen geproduceerd voor zowel de beroeps- als pleziervaart. In slaapruimtes, natte cellen en kombuizen worden door jachtbouwers veelal patrijspoorten gebruikt. Juist in deze ruimtes komt veel vocht en dus condens voor. Met de bekende natte en zwarte vlekken in de betimmering rond de poorten als vervelend gevolg. Kunststof fungeert niet als koudebrug, dus met de nieuwe patrijspoorten van TOPWINDOWS zijn de condens problemen uit de wereld. De profielen zijn van geïsoleerd, gegoten kunststof (zwart of grijs) met grijs getinte, PMMA kunststof ruiten. Leverbaar in vaste en klapbare uitvoering, met regenkappen en horren. Vanzelfsprekend voldoen de UV- en zeewaterbestendige patrijspoorten aan de geldende ISO en oceaanwaardige CE-A normen. www.topwindows.nl STANDNUMMER 1.764 Nautinox, Italië, toont o.a. haar nieuwste uitschuifbare biminikap “EVO-T”, leverbaar in diverse kleuren en in een breedte van 1.10m tot 2.35m. Importeur/distributeur in Nederland is Clouds International B.V. in Lopik. www.clouds.nl/nl/nautinox/ STANDNUMMER 01.171 New colour range of GISATEX® MARINE FLOOR ANTISLIDE TEAK Design with excellent anti-slip properties at low height for demanding yacht owners with matching adhesive and sealant available. More colours of velour carpet in TEAK Design we offer in GISATEX®SALON range. A high quality product made in Germany And last but not least the new GISATEX® selfadhesive wall and ceiling covering with new modern thermalfoam and thermovlies. Extremely easy-care and new surfaces for modern look and design for professional yacht building. www.gisatex.de FRENCH PAVILION STANDNUMMER 12.113 Het Franse Karver Systems levert doordacht beslag voor zeiljachten. Materiaal dat is beproefd in zware oceaanraces als de Vendée Globe Challenges. Nieuw is de Compact Winch, een compacte lier met twee snelheden voor jachten van 6 tot 12 meter. De eerste stand biedt snelheid, de tweede extra kracht. Ook nieuw in het assortiment: de KWH, een vederlichte lierhendel van carbon. Voorzien van een solide vergrendelingspal en rvs en keramische lagers met minimale weerstand. www.karver-systems.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 9

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 02.321 De nieuwe CombiMaster 3000 is een acculader en omvormer in één. Stroomonderbrekingen behoren volgens Mastervolt tot het verleden doordat het automatische AC-omschakelsysteem naadloos schakelt tussen generator of netaansluiting naar omvormerbedrijf, waardoor een constante stroomvoorziening gegarandeerd is. De Power Assistfunctie voorkomt het doorslaan van de hoofdzekering als de boot op een zwakke walstroomvoorziening is aangesloten. De CombiMaster is standaard voorzien van MasterBus, CZone en NMEA2000 compatibele communicatie. Naast het hanteren van alle wereldwijde netspanningen, is de Combimaster STANDNUMMER 07.225 DG Rubber Flexibele brandstof/ watertank. Daco Blue flexibele brandstof en watertank met een inhoud van 20 liter. Handig in gebruik en makkelijk op te bergen. Gemaakt van TPU en bestendig tegen schokken, scheuren en stoten. Compleet met harnas en ergonomisch als rugtas te gebruiken. CE goedgekeurd, snap on/off hef handgrepen, ledig gewicht 1 Kg. DG Rubber Poseidon Marine Kit. Professionele lijm en afdichtingskit, lijmen, monteren en afdichten van TPE en de meest voorkomende afdichtingen op praktisch iedere ondergrond. Duurzaam elastisch, overschilderbaar, schimmelwerend, hecht uitstekend zonder primer, UV en weersbestendig. Verwerking: op draagkrachtige schone, vet en stofvrije ondergronden tussen de +5°C en + 40°C. Accukabel 10 mm. Vanaf 2019 heeft DG Rubber Holland naast de normale montagesnoeren in 10 mm, ook haar bekende accukabel in 10 mm leverbaar. Kenmerken: dubbel geïsoleerd en soepel in gebruik. Verkrijgbaar in de kleuren: Rood, Zwart en Oranje. Fitt Diamond Sanitairslang. Een kwalitatief hoogwaardige slang met 10 jaar garantie op de kwaliteit en productie. Groot voordeel bij deze slang is de kunststof spiraal die gemakkelijk te snijden/knippen is en geen schade bij het verwerken kan veroorzaken. Slang is zeer buigzaam en komt in de oorspronkelijke vorm terug. Rollengte 20 meter. Verkrijgbaar in 19mm, 25 mm en 38 mm. www.dgrubberholland.nl ook bestand tegen grote spanningspieken en hoge temperaturen. De SmartRemote maakt het MasterBus of CZone systeem compleet. Het is een compact bedieningspaneel in eenvoudige systemen. Maar ook in grotere systemen komt volgens Mastervolt lokale uitlezing altijd van pas. Het SmartRemote touchscreen toont vier belangrijke parameters van het aangesloten apparaat. Het kan eenvoudig worden ingebouwd, maar laat zich ook integreren in een Blue Sea Systems Custom 360 paneel. www.mastervolt.nl STANDNUMMER 01.518 In samenwerking met Achilles Corporation presenteert Wendt BV transparante PVC Raamfolie voor bootkappen (Sprayhoods) en voor andere maritieme toepassingen: De Achilles Vinistar Extruded. De Achilles Vinistar Extruded wordt aan beide zijden gepolijst. Deze productie methode zorgt voor een hogere transparantie. De bijzondere eigenschappen van deze folie dragen bij aan de hoogwaardige uitstraling van het eindproduct. De Vinistar Extruded heeft een hoge weersbestendigheid en biedt uitstekende bescherming tegen schadelijke UV-straling. Dit innovatieve product is verder zeer onderhoudsvriendelijk. De Vinistar Extruded is verkrijgbaar op de rol van 20mtr met een dikte van 0,75mm en is uit voorraad leverbaar. www.achilles-wendt.com STANDNUMMER 1.163 Alamarin-Jet Oy, Finland, toont haar nieuwste type waterjet, de OMEGA 42, voor motorvermogen tot 2000 pk en het nieuwe bedieningssysteem SIGMA. Importeur/distributeur in Nederland is Clouds International B.V. in Lopik. www.clouds.nl/nl/alamarin/ JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 11

Bezoek ons op METS Amsterdam Stand 12.603 Optimaal genieten van comfort aan boord! n Lucht- & waterverwarmers n Airconditioningsystemen n Elektrische schuifdaken www.webasto-marine.nl n Raam- & luikblinderingen n Koel- & vriesapparatuur n Boilers MagnusMaster: Low Speed Stabilisers voor schepen tot 30 meter • Effectief vanaf 3 knopen • Geluidloos elektrisch systeem • Flexibele inbouwmogelijkheden • Zeer compact, dus eenvoudig in te bouwen • Totaal onderhoudsvrij • Modern CAN-bus systeem • Inklapbaar Stand 12.915 en Holland Room

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 07.323 Een vaste waarde binnen de jachtbouw. Voor professionals die hoogstaande kwaliteit, technische service en een volledig productassortiment zoeken is Awlgrip wereldwijd de nummer één keuze. Tijdens de Mets besteden wij specifiek aandacht aan 2 producten; Awlfair® SF (Spray Filler) en Awlgrip HDT. Awlfair SF (Spray Filler) is de meeste recente, high performing, plamuur in de Awlgrip familie. Het product wordt aangebracht d.m.v. Airless Spray en is perfect voor het plamuren en egaliseren van jachten. De speciale samenstelling van Awlfair® SF geeft het perfecte oppervlak om een finish op aan te brengen, de spuit applicatie elimineert luchtinsluitingen tijdens de applicatie wat resulteert in minder herstelwerk en verbetert de esthetische resultaten. Awlgrip HDT is een hoogwaardige, hoogglanzende, single stage coating die een nieuwe standaard neerzet voor het uiterlijk en de duurzaamheid van topcoats en daarmee jachteigenaren in staat stelt hun boot te beschermen middels een hoogkwalitatieve en duurzame afwerking, zonder in te leveren op gebruiksgemak. De termen High Gloss (hoogglans), Durable and repairable (duurzaam en repareerbaar) and True Color (sterke kleuren) omschrijven dit uitzonderlijke product het beste. Beide producten zijn bestemd voor de professionele markt. www.awlgrip.com STANDNUMMER 07.225 DG RUBBER PROFILES. Sinds 2014 produceren wij in eigen beheer TPE profielen en afdichtingen op maat, in elke gewenste afmeting. Het is nu zelfs mogelijk om in elke gewenste Ral kleur de profielen en stootranden te produceren. Grootste voordelen zijn: • Snelle levertijden • Volledig op maat • Elke gewenste lengte en Ral kleur • Alles geproduceerd in eigen huis. Onze slogan is dan ook: ‘’We save Boatbuilders money so they can build better Boats. Wij verwelkomen u graag op onze stand in hal 7. www.dgrubberprofiles.nl STANDNUMMER 2.214 Vesper Marine heeft een uitgebreid aanbod AIS Klasse B zender/ontvangers met ingebouwde GPS, gemaakt in Nieuw-Zeeland. Vesper Marine introduceert Cortex: ‘s werelds eerste maritieme marifoon met touchscreen-handset (uit te breiden tot maximaal 10 handsets), geïntegreerde SOTDMA smartAIS-transponder en geavanceerde bewaking op afstand. Cortex biedt ongeëvenaarde veiligheid op het water door te waarschuwen voor aanvaringsrisico’s en essentiële informatie te verstrekken over potentiële dreiging, waarbij men rechtstreeks kan communiceren met die schippers. Cortex berekent continu kruisende situaties, toont navigatielichtsectoren en laat proefmanoeuvres toe terwijl men gebruik maakt van de marifoon. 10 handsets, bedraad of draadloos, bieden tot 85 dBA kristalhelder geluid. Een luidsprekeruitgang van 10 Watt zorgt voor luidere audio en waarschuwingen, zelfs wanneer handsets zijn uitgeschakeld. Cortex bevat dual-watch, favoriete kanalen en bediening met één hand via het draai- en drukknop. www.technautic.nl FRENCH PAVILION STANDNUMMER 01.719 FENDRESS - Ixel Marine is a french manufacturer of fender covers, inflatable fenders and other nautical equipments. • INFLATABLE FENDERS: Available in 5 colors and more than 25 dimensions. Kevlar reinforced and s/s ring. • FENDER COVERS: 100% acrylic, Available in 15 colors, Adaptable to all brand of fenders, in single or double thickness. More than 70 000 in stock. • FENDER HOOK (New and refit): Natural french skin – Harken cam-cleat. • Other nautical equipments: ROPE COVERS in Acrylic, leather or sheep skin, CABLE WRAP (Sunbrella Plus), LINE THROWER in leather, INFLATABLE PLAT-FORM, and many other products. Most of these products can be CUSTOMIZED thanks to our EMBROIDERY workshop. www.fendress.fr JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 13

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 01.317 De IJssel Coatings introduceert voor haar producten wederom een nieuwe innovatieve verpakking, namelijk de IJmopox ZF primer 2K verpakt in 1 spuitbus. Met deze verpakking kunt u de IJmopox ZF primer gemakkelijk en mooi glad spuiten op het gewenste oppervlak. Handig voor kleine reparaties of plekken waar u heeft geschuurd tot het kale staal. Het afwegen van de componenten is niet meer nodig. Verbreek de vergrendeling waardoor de verharder zal worden toegevoegd, schud de bus en spuiten maar. IJmopox ZF primer is een corrosiewerende twee componenten epoxy primer voor staal en aluminium. Door goede vullende eigenschappen ook geschikt voor een microporeuze polyester ondergrond. Toepasbaar vanaf 5 ˚C. Na openen is de verpakking ongeveer 6 uur te verwerken bij 20 ˚C. www.de-ijssel-coatings.nl STANDNUMMER 01.419 Het doel van Clion-Marine is het creëren van een perfect klimaatcomfort aan boord, door middel van het toepassen van innovatieve oplossingen en de continue doorontwikkeling van onze systemen. De Clion-Marine state of the art airconditioning systemen zijn eenvoudig te gebruiken, hebben een laag stroomverbruik en hebben geen stroompieken tijdens de opstartfase. De Clion-Marine airconditioning systemen garanderen dat u aan de klimaat eisen van uw klant kunt voldoen en dat men kan genieten van een maximaal klimaatcomfort. Wilt u graag meer informatie over onze klimaatsystemen? U kunt ons alles vragen tijdens de METSTRADE SHOW, u kunt ons vinden in hal 1 stand nr. 01.419. Komt u niet op de METS? Geen probleem, u kunt ons ook altijd even bellen of mailen. www.clion-marine.com STANDNUMMER 07.125 Volvo Penta, bekend van de voortstuwingsmotoren, heeft dit jaar op de METSTRADE weer een aantal nieuwe innovaties te presenteren. Daarnaast presenteert Volvo Penta haar nieuwste aandrijfpakket, de D4 met het DPI staartstuk. Dit aandrijfpakket bouwt voort op de vorige generatie, maar heeft 85% aan nieuwe componenten gekregen. Zo produceert de motor nu tot 10% meer vermogen en wordt met het DPI staartstuk het ‘silent shifting’ geïntroduceerd. Naast Aquamatic aandrijving laat Volvo Penta ook haar nieuwste en sterkte IPS zien. Boven de IPS1200 is nu de IPS1350 geïntroduceerd. Deze installatie maakt voorstuwing van grotere schepen of het behalen van hogere snelheden mogelijk. Meer weten? Bezoek de Volvo Penta stand in de Innovation hall, stand 07.125. www.volvopenta.com 14 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 STANDNUMMERS 11.316 EN 10.205 Feebe Boarding Equipment uit het Friese Arum heeft de handen ineengeslagen met Totallux Lighting Solutions uit Almere. Deze samenwerking heeft geresulteerd in een unieke en zeer fraaie oplossing voor het verlichten van de passerelles en boarding ladders uit het assortiment van Feebe. Feebe en Totallux hebben samen unieke LED-strips ontwikkeld welke in de ‘dagstand’ net zo zwart zijn als de fraaie kitlijnen in het teakhout van de passerelles en boarding ladders. De LED-strips vallen daardoor overdag niet op. In de ‘nachtstand’, als de LED-strips worden ingeschakeld, zorgen de zwarte strips voor een sfeervolle, warm-witte verlichting van de passerelles en de afzonderlijke treden van de boardingladders. Op de stand van Feebe Boarding Equipment wordt de nieuwe verlichting gedemonstreerd in een passerelle, informatie over de LED-strips kunt u zowel bij Feebe als Totallux inwinnen. Feebe.nl Totallux.nl FRENCH PAVILION STANDNUMMER 1.725 Reddingsmes van Wichard. Zeker in noodsituaties aan boord blijkt: een vlijmscherp mes is goud waard. Zoals het nieuwe Offshore rescue mes dat het Franse Wichard op de markt brengt. Het heeft een stevig heft (greep) en een lemmet met gekarteld snijvlak. Voor de veiligheid wordt het opgeborgen in een kunststof schede, die evenals het heft in signaalgeel is uitgevoerd. www.wichard.com

MERCURY DIESEL 3.0 L 230 EN 270 PK Nieuwe lijn 3,0-liter Mercury Dieselmotoren: 230 en 270 pk. Kijk op mercurymarine.com voor meer informatie over voorzieningen, voordelen en technische gegevens en bezoek ons op de Mets waar we u graag informeren over hun superieure eigenschappen. METSTRADE AMSTERDAM 19-21 november 2019 Hal 2, standnummer 418 MercuryMarineBENL Get on board. Business starts here. Welkom op ‘s werelds grootste botenshow! boot Düsseldorf is de topbestemming voor deals rond charters, jachthavens, motorboten, superyachts, zeilboten, equipment, duiken en nog veel meer. 250.000 bezoekers – waarvan ca. 62.000 met concrete aankoopintentie – en bijna 2.000 tevreden exposanten uit 70 landen. De cijfers spreken voor zichzelf. Wees erbij! Informatie in Nederland: Fairwise bv Zeestraat 100 _ 2518 AD Den Haag Tel. +31 (0) 70 350 1100 info@fairwise.nl www.fairwise.nl

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 12.909 De gloednieuwe SX-serie van Side-Power omvat ‘s werelds meest compacte externe boeg- en hekschroeven in de markt. Ze zijn een perfecte keuze voor schepen waarin geen ruimte is voor inbouw van een tunnelsysteem. Aanbouw is dan de oplossing. Verkrijgbaar in 35 en 50 kg stuwkracht als ‘On-Off’ en de (proportionele) PRO-versies en geschikt voor boten tot 11 meter (37 voet). Deze nieuwe generatie externe boeg- en hekschroeven van Side-Power is in vrijwel elk onderdeel verbeterd en ontwikkeld voor een effectiever productieproces om de productiekosten en daarmee de prijs te verlagen. Belangrijkste kenmerken: • Eenvoudige installatie zonder GFK-werkzaamheden. • Energiezuinig en lange looptijden. • Veelzijdige installatiemogelijkheden, past in vele rompvormen. • Beschikbaar in (proportionele) PROversie met variabele snelheidsregeling. • Standaard gepatenteerde Intelligent Power Control (IPC) bescherming. Side-Power wordt in Nederland geïmporteerd door Asa Boot Electro B.V. Eikon Exé: fraaie schakelaars Het Italiaanse Vimar is fabrikant van exclusief schakelmateriaal en levert modulaire systemen waarbij tot 200 verschillende functies en componenten beschikbaar zijn. Deze componenten omvatten alle mogelijke type schakelaars, contactdozen, tiptoets-schakelaars, netwerk/tv-aansluitingen, schakeling op afstandsbediening, alarm/indicatielampen en controle-units van airco of verwarming. Nieuw is de Eikon Exé lijn. Het ontwerp van de schakelaars is puur en met een slank profiel wat het design benadrukt. De fraaie silhouetten passen naadloos in elk interieur. Er zeven verschillende materialen beschikbaar in 27 afwerkingen van topkwaliteit, die stuk voor stuk een originele uitstraling geven. De Eikon Exé series is nu tevens in een vlakke ‘flat’ versie leverbaar en in een meer klassieke Vintage toggle variant. Vimar wordt in Nederland geïmporteerd door Asa Boot Electro B.V. www.asabootelectro.nl FRENCH PAVILION STANDNUMMER 05.335 De Franse fabrikant Outils Oceans biedt een mooie range opbergsystemen, van lijnenzakken tot gereedschapstassen. De gebruikte materialen zijn goed afwasbaar en UV bestendig. Daardoor blijft het langdurig mooi. Daarnaast heeft Outils Oceans een mastladder en een nood zwemtrap in het assortiment. Het is niet zonder reden dat vrijwel alle grote Franse zeilers hun boot vol hebben hangen met spullen van Outils Oceans. Outils Oceans staat op stand 05.335 en is in Nederland verkrijgbaar bij Rake Rigging. www.rigging-online.nl STANDNUMMER 01.457, SYP 09.312 & INGANG EUROPAHAL WhisperPower is tijdens de METS te vinden op 3 verschillende locaties. In hal 1 toont WhisperPower, zoals gebruikelijk, de brede productportfolio met autonome energiesystemen en systeemcomponenten voor jachten tussen 30 en 90 ft. Dit jaar wordt het thema zonne-energie en het recent door WhisperPower ontwikkelde programma met plug & play zonnepanelen en accessoires extra belicht. In het Superjacht Pavilion worden de systemen en producten voor de grotere jachten getoond. De nieuwe lijn Supreme Pro acculaders/voedingen, speciaal ontwikkeld voor het voeden van 24 V DC back-up en noodsystemen aan boord van professionele schepen en superjachten, staat hier in het middelpunt. Om de verschillende producten en systemen live te kunnen demonstreren staat bij de ingang van de Europa hal de WhisperPower demonstratiewagen opgesteld. www.whisperpower.com STANDNUMMER 2.418 Mercury Marine presenteert de nieuwe lijn 3 liter dieselmotoren voor hekaandrijving, binnenboord- en waterjettoepassingen. Verkrijgbaar in de klassen van 230 en 270 pk. Er ging een traject van drie jaar ontwerpen, ontwikkelen en testen aan vooraf. Sterke troeven zijn belangrijke eigenschappen als acceleratie, betrouwbaarheid, gemak van installatie en onderhoud en beperking van geluidshinder en trillingen. “We zijn verheugd om onze klanten een productlijn aan te bieden waarmee aan de marktvraag naar dieselvermogen in deze belangrijke pk-klassen wordt voldaan”, aldus Kris Neff, Mercury Marine, Vice President of Global Category Management and Strategic Planning. “Er is een actief segment in de pleziervaartsector waar er vraag is naar de indrukwekkende koppelwaarden in de lagere toerentallen en de uitzonderlijke duurzaamheid van onze dieselmotoren. Deze nieuwe motoren versterken onze al toonaangevende reeks dieselaandrijfsystemen.” www.mercurymarine.com 16 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 01.720 Lancelin lijnen zijn innovatief en flexibel. Corderie Lancelin is in Frankrijk de absolute marktleider op het gebied van kwaliteitstouwwerk. Lancelin is huisleverancier van vrijwel alle Franse seriejachten en vele innovatieve raceprojecten. De afgelopen zeven jaar heeft het touwmerk in Nederland een vaste plek veroverd. Het is terug te vinden op vele succesvolle wedstrijdschepen en op de kwaliteitsjachten van Contest. Innovatie en flexibiliteit zijn de grote krachten van Lancelin. Daardoor kunnen zij een korte lead time garanderen voor custom made producten, zonder meerkosten. Veel van de standaardproducten zijn in meer dan 15 kleuren beschikbaar. Daardoor is Lancelin de ideale partner voor jachtwerven die met het touwwerk een eigen gezicht aan hun jachten en superjachten willen geven. Lancelin touwwerk wordt in Nederland geïmporteerd door Rake Rigging. www.lancelinlijnen.nl STANDNUMMER 10.410 Aluland introduceert nieuwe legering: NJORDAL Aluland is van origine een gespecialiseerde handelaar in aluminium halffabricaten o.a. voor de jacht- en scheepsbouw over de gehele wereld. Inmiddels bedienen wij niet alleen scheepswerven maar ook andere industrieën met een compleet assortiment van kwalitatief hoogwaardige producten zoals o.a. “supersized” aluminium platen & profielen, Triplate®, Teekay® koppelingen en Fiberdur® GRE / GRVE leidingen. Wij zijn niet alleen betrokken bij onze klanten en hun projecten maar nemen ook deel aan de laatste ontwikkelingen binnen ons vakgebied. Binnenkort leverbaar door Aluland is de nieuwe legering, Njordal genaamd. Njordal is een legering welke specifiek is ontwikkeld voor de maritieme industrie. Het betreft een legering in de 5xxx serie. Door een speciale gieting en wijze van fabricage heeft de legering Njordal waardes voor en na het lassen die hoger liggen dan die van de gebruikelijke 5083. Uitgangspunt bij deze ontwikkeling is een waarde na het lassen van Rp0,2 145 Mpa wat ca. 16% hoger is dan van standaard materiaal. Daarnaast is ook de corrosieweerstand aanmerkelijk verbeterd. Bezoek onze stand op de Mets voor nadere informatie. www.aluland.com FRENCH PAVILION STANDNUMMER 01.736 Ultrasonische windmeters. LCJ Capteurs levert sinds 1999 ultrasonische windsensoren voor maritiem gebruik. De apparatuur heeft als kenmerk: compact, licht van gewicht en zuinig in energieverbruik. In het 20-jarige bestaan zijn er meer dan 17.000 windmeters geïnstalleerd, meldt de firma niet zonder trots. www.lcjcapteurs.com STANDNUMMER 01.240 Tecma is sinds 1991 een authentieke Italiaanse fabrikant van boordtoiletten en bidets. Van de uit carbon vervaardigde X-light serie tot het hangende Evolution 2G toilet. Stuk voor stuk ontworpen en geproduceerd met eersteklas componenten en een compromisloze instelling. Makkelijk in te bouwen en eenvoudig in gebruik. De toiletten van Tecma zijn absoluut ‘state of the art’ en een juweel voor aan boord. Gemaakt van hoogwaardig licht materiaal en een genot om op te zitten. Bezoek de stand van Tecma op de METSTRADE Show. www.technautic.nl STANDNUMMER: 12.915 & HOLLAND ROOM Universeel Stabilisatie Besturingssysteem van DMS Holland Ook dit jaar komt DMS Holland tijdens de METS met een nieuw product. De DMS Universal, een universeel besturingssysteem waarmee oudere vinstabilisatiesystemen kunnen worden geüpgraded. De verouderde dan wel defecte besturing wordt vervangen door de DMS Universal Stabilisation Box (U-S-B), zijnde een moderne digitale besturing uitgerust met een CAN-bussysteem, een kleuren touchscreen en een elektronische multi-term controller voorzien van ingenieuze stabilisatiealgoritmes. Het systeem is opgebouwd uit kwalitatief hoogwaardige maar standaard industriële componenten zodat verkrijgbaarheid en service in de toekomst geen probleem zijn. In plaats van het vervangen van een compleet stabilisatiesysteem, inclusief de hardware en de vinnen, heeft de jachteigenaar nu de mogelijkheid om alleen de besturing uit te wisselen. Speciaal voor de DMS Universal wordt de ‘Holland Room’ tussen hal 10 en 11 ingericht. De AntiRoll All-in-One en het MagnusMaster stabilisatiesysteem worden in hal 12 tentoongesteld. www.dmsholland.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 17

Elektrisch varen is het nieuwe varen E-tech elektrische aandrijvingen worden geconstrueerd rondom BLDC motoren. Een permanente magneet, borstelloze motor is de meest efficiënte elektrische aandrijving. Economisch, zeer weinig onderhoud, stil en compact. En dit in een zeewatervaste en waterdichte aluminium behuizing. Beschikbaar als: Binnenboordmotor Buitenboordmotor Bestuurbare POD 1e Industrieweg 6a - 3411 MG LOPIK www.clouds.nl - info@clouds.nl 0348 - 551644 • Anodes • Aandrijfsystemen •Bootstabillisatoren Clouds International Groothandel van Scheepsmotoren & Onderdelen Bezoek ons op de beurs “Europort 2019” Stand 3308 • Propellers • Waterjets • Schakelpanelen • Inbouw accessoires • RVS accessoires ZELFS DE PRIJS IS GEKROMPEN: DE NIEUWE COMBIMASTER Mastervolt introduceert de supercompacte en slimme CombiMaster serie, een acculader en omvormer in één. Stroomonderbrekingen? Verleden tijd! Met zijn hoge opstartvermogen voorziet deze krachtpatser zelfs de zwaarste apparaten moeiteloos van stroom. Eenvoudige bediening en vlotte installatie met de optionele SmartRemote. Werkt bovendien naadloos samen met MasterBus, CZone en NMEA 2000. Kijk voor alle details op www.mastervolt.nl/combimaster WWW.MASTERVOLT.NL

De revolutionaire Hull Vane is nu ook beschikbaar voor waterverplaatsende motorboten tussen 10 en 20 meter lengte, met een topsnelheid van circa 12 knopen. Door gebruik te maken van aluminium profielen is de vleugel efficiënter dan de stalen custom Hull Vane. Door een gereduceerd gewicht is de installatie ook vergemakkelijkt. Hull Vane nu ook voor kleinere schepen Directeur sales van Hull Vane, Bruno Bouckaert, licht toe: “We hebben een uitgebreide database aangelegd met een reeks rompontwerpen die corresponderen met bestaande schepen. Al die rompen hebben we geanalyseerd en daarmee het ontwerpproces van deze nieuwe semi-custom Hull Vane vereenvoudigd. We weten nu waar en onder welke hoek de Hull Vane onder schepen in deze klasse moet komen, zonder een Computational Fluid Dynamics-analyse te hoeven doen. Ook hebben we aluminium profielen laten extruderen, die op voorraad liggen. Die zijn snel op lengte te zagen om een Hull Vane samen te stellen. Met Workumer Jachtservice is een samenwerking aangegaan; op die werf kan een schip in een week van een Hull Vane worden voorzien. De Hull Vane kan zowel worden gemonteerd op bestaande als nieuwbouw schepen.” ONDERWATERVLEUGEL De Hull Vane is simpel gezegd een vleugel onder water bij het achterschip. Het systeem is al eerder toegepast op superjachten en commerciële vaartuigen. De werking komt neer op het terugwinnen van energie uit de hekgolf, die wordt omgezet in voorwaartse stuwkracht. Bouckaert: “Een schip met een Hull Vane wekt minder golven op, vaart sneller en stiller – wat het vaarcomfort ten goede komt – en bespaart bovendien brandstof. In de commerciële markt is het systeem een succes, we hebben al twintig exemplaren geleverd. De patrouilleboot RPA 8 in Rotterdam vaart er al anderhalf jaar mee en heeft daarmee zo’n 100.000 liter brandstof bespaard. We hebben zelf proefvaarten gedaan met een 9 meter multiknik jacht en kwamen tot 30 procent brandstofbesparing. We kregen veel vraag uit het segment motorjachten tussen de 10 en 20 meter, maar daarvoor is de oorspronkelijke Hull Vane te duur. Daarom is er nu deze semi-custom versie.” De prijs is op aanvraag en hangt af van de lengte van het schip. Overigens werd in april al bekend gemaakt dat de nog jonge werf Sichterman Yachts standaard een Hull Vane zou gaan leveren op al zijn motorjachten. De werf bouwt door Cor D. Rover ontworpen schepen in de range van 15 tot 26 meter met een Fast Displacement Hull Form van Van Oossanen. www.hullvane.nl Historie vleugelkiel De onderwatervleugel is een verre afgeleide van de baanbrekende vleugelkiel die de Nederlandse wetenschapper dr.ir. Pieter van Oossanen begin jaren ’80 ontwierp voor het Australische America’s Cup syndicaat. Het team van schipper John Bertrand wist met de Australia II in 1983 de Stars & Stripes van Dennis Conner te verslaan met dit geheime wapen en de America’s Cup te winnen. Daarmee doorbraken de Australiërs de decennialange hegemonie van de Amerikanen. De vleugelkiel werd later onder meer toegepast op zeiljachten in de recreatievaart. Van Oossanen experimenteerde verder met zijn vinding en ontwierp begin jaren 2000 een vroege versie van de Hull Vane voor een America’s Cup team. Modelproeven gaven een weerstandsreductie van 8 procent. Het werd duidelijk dat het systeem ook interessant zou zijn voor motorschepen. In 2014 werd Hull Vane BV als spin-off door Van Oossanen Naval Architects opgericht. EEN DETAIL VAN DE HULL VANE VOOR KLEINERE JACHTEN, ZOALS DIE WAS TE ZIEN OP DE HISWA TE WATER IN LELYSTAD. Samenwerking met Naiad Hull Vane en het Amerikaanse bedrijf Naiad Dynamics gaan samenwerken. Ze brengen de innovatieve Dynamic Hull Vane op de markt voor superjachten, waarvan de hoek instelbaar is, in combinatie met de actieve T-vleugel en vinstabilisatoren van Naiad. De Dynamic Hull Vane is computergestuurd en kan worden ingeschakeld als de zee ruw wordt. Computational Fluid Dynamics-simulaties laten zien dat de verticale bewegingen van het schip dubbel zo sterk worden gereduceerd in vergelijking met een ‘normale’ Hull Vane. Naiad Dynamics gaat de bewegende delen produceren en het digitale besturingssysteem. Het Amerikaanse bedrijf, dat reeds 14.000 stabilisator-systemen leverde, gaat de Dynamic Hull Vane ondersteunen via een wereldwijd netwerk van kantoren en dealers. Volgens directeur sales van Hull Vane, Bruno Bouckaert, wordt reeds met vooraanstaande bouwers van superjachten gesproken om het systeem toe te passen. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 19

JAN KEYZER VAN CROWN YACHT OVER HISTORIE, HEDEN EN TOEKOMST ‘Steeds nieuwe modellen blijven ontwikkelen’ 20 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019

Crown Yacht uit Leiderdorp leverde afgelopen zomer een stalen 41 voets steilsteven motorjacht op. Om vervolgens een nieuw 12 meter jacht op stapel te zetten. Kleinschaligheid en vakmanschap zijn sterke troeven van het familiebedrijf, dat sinds 1962 bestaat. Hoog tijd voor een nadere kennismaking. DIT JAAR IN DE VAART: DE CROWN KEYZER 41 CABRIO HARD TOP. (Foto’s Crown Yacht) JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 21

ZWEMPLATEAU MET BAKSKIST EN ZITBANK, AAN BOORD VAN DE CK 45 CABRIOLET. In 1962 besloten scheepstimmerlieden Chris de Koning en Jan Keyzer sr. tot samenwerking. Ze werkten veel voor werven in de omgeving van Leiden – Klaassen, Mulder, Visch, om er een paar te noemen – en deden daar een schat aan ervaring op. De tijd was rijp voor een eigen werf met eigen boten. Ze streken neer in een voormalige pannenloods aan de Does in Leiderdorp. Met hun achternamen had de naam ‘Admiraal’ voor de hand gelegen om mee te geven aan hun eigen schepen. Het werd echter het internationaler klinkende ‘Crown’; niet minder toepasselijk. SERIEMATIG De eerste schepen die van stapel liepen, pasten geheel in de jaren zestig: motorkruisertjes van 6, 7 meter lengte, met een stalen romp en een houten opbouw. Het waren aanvankelijk one-off’s waar veel uren in gingen zitten. Eind jaren zestig kwam de eerste Crown Cruiser 740 op de markt die seriematig werd gebouwd. Het was de start van een bloeiperiode met verscheidene modellen (met of zonder achterkajuit) in diverse lengtes, tot en met de 970. In 1970 gingen beide compagnons hun eigen weg en besloot Jan Keyzer de werf voort te zetten. Al snel traden zijn zonen Koos en Peter in dienst. In 1986 gevolgd door de DE PANORAMISCHE VOORRUIT VAN DE CK 45 MET HOUTEN AFWERKING. 22 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 derde broer Jan junior. Jan Keyzer jr.: “Het ontwerp van de eerste Crown Cruiser was gemaakt door constructeur Frauenfelder van jachtwerf Visch. Daar werd lang op voortgeborduurd in de jaren zeventig. De houten opbouw verdween en werd volledig staal. Je kreeg op een gegeven moment de populaire ‘GSAK’, gesloten salon met achterkajuit, met bovenbesturing.” Er was grote vraag naar motorboten in die jaren; van de Crown Cruiser 885 bijvoorbeeld werden jaarlijks 12 tot 15 exemplaren gebouwd. Jan Keyzer jr.: “We bouwden een paar kant-en-klare schepen, maar het gros ging toen als glasdicht casco de deur uit. Dat was heel gebruikelijk in die tijd.” MEER NIEUWE MODELLEN Begin jaren tachtig ontstond er een economische tegenwind die Nederland in een diepe crisis dompelde. De werf wist te overleven en introduceerde zelfs de Crown Cruiser 970 ZLK, met salon en open kuip.

DE CORONA 120 MET OVERHANGENDE BOEG TREKT Z’N EIGEN GROEP LIEFHEBBERS. Met dit model wist de werf de marktpositie te herstellen toen de markt weer aantrok. Er verschenen nog meer nieuwe modellen, waaronder een trawler en de Caprice met verbrede romp. In de jaren negentig lag de productie bijna op een boot per maand. De drie broers Keyzer namen de werf over van hun vader, enkele jaren voor diens overlijden in 1995. In 1998 werd geïnvesteerd in nieuwbouw op dezelfde locatie. In de eerste plaats om beter te kunnen werken, maar het had mede te maken met de bouw van een aanpalende woonwijk, waardoor er strengere eisen gingen gelden. Overzichtelijk portfolio met drie Crown Keyzer modellen en twee Corona’s SNIJPAKKETTEN “Wat wij ook merkten”, vervolgt Jan Keyzer, “is dat de klant steeds veeleisender werd. De vraag naar meer luxe en comfort nam enorm toe. We hadden tot dan toe steeds nieuwe varianten op het oer-ontwerp van Frauenfelder weten uit te brengen, maar de rek was er op gegeven moment uit. In 2003 hebben we het roer omgegooid en hebben gekozen voor een digitaliseringsslag met snijpakketten. Daartoe zijn we een samenwerking aangegaan met Vripack Design in Sneek. Aanvankelijk had ik mijn bedenkingen bij snijpakketten. Ik tekende al jaren onze schepen in volle vrijheid en was bang die vrijheid kwijt te raken. Maar die vrees bleek ongegrond. Dat ontwerpen kan ik blijven doen, ik ben als het ware ‘aangever’ van Vripack. Zij doen alle engineering en zorgen voor de uitslagen en snijfiles. Het is mogelijk variaties op het bestaande model te maken zonder te hoge kosten. Belangrijk, want de prijsdruk is er altijd; de bouw moet betaalbaar blijven. Als we een nieuw schip bouwen, ben ik al direct met varianten bezig – ‘vooruit-ontwerpen’ noem ik dat …” De pakketten komen bij Snijtech in Joure vandaan en zijn laser-gesneden, wat nauwkeuriger is dan met een plasmasnijder. De eerste Crown Keyzer 42 SC markeert de overgang naar bouw met snijpakketten en het model komt in 2004 op de markt, een jaar later gevolgd door de 37 SC. Al snel volgen ook cabriolet-versies die populair blijken. ANDERS DENKEN De algehele tendens in de watersport was nog steeds: groter, luxer en gerieflijker. De eenvoud van weleer was uit zicht geraakt. Met de Corona in 2011 probeerde de werf die trend van steeds luxer te doorbreken. Keyzer: “De Corona staat niet alleen voor een ander model, maar ook voor een andere manier van denken. Een concept dat efficiënt en sneller te bouwen is. Het jongste lijn Crown Keyzer-modellen, de 36, 41 en 45. Naast de rechte boeg worden ze gekenmerkt door een windscherm met panoramische vooruit, van gebogen en gelijmd glas. De randen zijn rijk afgewerkt met hout. Afgelopen zomer leverde de werf uit deze reeks een nieuwe 41 Cabriolet Hard Top op. In dit geval voorzien van een vast dak met elektrisch schuifluik in plaats ontwerp heeft een ander spantenraam, met langsspanten.” De Corona heeft een vallende boeg en biedt veel volume, en dus ruimte boord. In 2015 deed met het Imperator-ontwerp de waaier-steilsteven zijn intrede in het portfolio van Crown Yacht. Een stoer schip met rechte boeg en dito ramen. Bovendien vormde dit ontwerp de basis van de JAN KEYZER: ‘KOMST DERDE GENERATIE IN HET BEDRIJF GEEFT NIEUWE PERSPECTIEVEN.’ (Foto Laurens van Zijp) JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 23

EEN CORONA 120 OP STAPEL. (Foto Laurens van Zijp) van een cabrioletkap. Daarmee is een ruime stuurhut ontstaan, grenzend aan de al even royale, zelflozende kuip. Ondanks het vaste dak blijft de kruiphoogte beperkt tot 2,35 meter. OVERZICHTELIJK PORTFOLIO Direct nadat deze 41 Cabrio HT van stapel was gelopen, werd begonnen aan een volgend nieuwbouwproject. “We zijn nu een Corona 120 aan het bouwen, een 12 meter jacht”, aldus Keyzer, “en binnenkort beginnen met aan een Corona 107. De vraag naar het Corona model is niet alleen prijs gestuurd, er is ook een groep liefhebbers die bewust voor dit type schip kiest. Het ontwerp is geüpdated en toch weer iets luxer geworden met een buitenberging annex zitbankje op zwemplateau. De drang van ons team om hele mooie boten te bouwen blijft nu eenmaal aanwezig.” Het huidige portfolio is overzichtelijk met drie Crown Keyzer types en twee Corona’s. “In de beperking schuilt de kracht”, aldus Keyzer. Constante factor in de historie van de werf is het gestaag uitbrengen van nieuwe modellen. Keyzer: “Net zoals in de automotive branche moet je steeds nieuwe modellen blijven ontwikkelen om de koopimpuls te blijven prikkelen. Je moet de klant blijven verleiden. Bij een boot speelt emotie een rol, en ook trots; je kijkt graag met trots naar je nieuwe schip.” 24 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 PERSPECTIEF Het team is intussen uitgebreid. De drie gebroeders hebben gezelschap gekregen van de derde generatie: Alex (1993) en Marjon (1996) Keyzer. Beiden hebben na hun opleiding eerst elders gewerkt en hebben daarna bewust gekozen voor het familiebedrijf. Alex rondde het Hout- en Meubileringscollege in Rotterdam af en legt zich toe op de afbouw en intimmering. Zijn nicht Marjon heeft het diploma Scheepsen Jachtbouw van het STC in Rotterdam op zak en is bekwaam lasser en metaalbewerker, terwijl zij ook schilderwerk doet. “Hun komst geeft nieuw perspectief”, stelt Jan Keyzer met voldoening vast, “we kunnen nieuwe uitdagingen aannemen.” Een van die uitdagingen is het dealerschap van Topdek kunststof scheepsdekken. Een extra activiteit naast nieuwbouw, onderhoud en reparatie. Over de toekomst zegt Keyzer: “De veranderende demografie is van blijvende invloed. Watersport als ‘way of life’ zoals de babyboom-generatie dat beleefde, bestaat amper meer. De huidige generaties zien bezit eerder als verplichting. Boten worden meer en meer door families gekocht en rouleren vervolgens gedurende het seizoen. Maar hoe het ook zij, watersport zal blijven bestaan, niches zullen er altijd zijn en de vraag naar nieuwe schepen ook!” www.crownyacht.nl STALEN ROMP, HOUTEN OPBOUW: MOOI TIJDSBEELD UIT 1965.

PLOEGEN, EGGEN, ZAAIEN EN OOGSTEN COLUMN DOOR PIETER TIMMERS, FORWARD MANAGEMENT Schuld, cement van de samenleving De definitie van schuld in de dikke Van Dale luidt: ‘Een schuld is een verplichting van een partij om datgene te voldoen waartoe zij jegens een andere partij gehouden is, m.n. geldsom die men betalen moet wegens ontvangen diensten of levering van goederen’. De handel rond de Middellandse Zee werd door het zeevarende volk de Feniciërs (ca.1500-400 v. Chr.) beheerst. Dit volk gebruikte metalen muntgeld omdat met seizoensgebonden landbouwproducten directe ruil van goederen niet altijd mogelijk was en zeker niet handig. Ruilhandel met uitgestelde tegenprestatie, oftewel, leveren en later betalen bracht uitkomst. Hier hebben we te maken met het fenomeen krediet oftewel ‘schuld’. Maar ook tijdens de veroveringstochten van Alexander de Grote (356-323 v. Chr.) reisde een complete karavaan mee, een economie op zich, die een ondersteunende infrastructuur leverde. Bakkers, barbiers, smeden, prostituees, kleermakers, enz. maakten deel uit van de karavaan, maar betalen in de vorm van ruilhandel was beperkt, dus bracht het edelmetaal in de vorm van munten uitkomst. SCHULD ALS STUURMIDDEL Om uit een economische recessie te geraken, staat men kredietverruiming toe, of beter gezegd: ‘zou men tijdelijk kredietverruiming moeten toestaan’. De consument heeft geen vertrouwen en koopt dus niet. Zonder vertrouwen komt een economie niet uit het slob. Het moet tijdelijk zijn, want schulden moeten een keer terugbetaald worden. Een te gemakkelijk verstrekt krediet (Lat. credo betekent vertrouwen) en zonder voldoende voorwaarden is gevaarlijk. Een economie moet een terugverdiencapaciteit hebben. In tegensteling tot de jaren 90 van de vorige eeuw, toen lenen werd aangemoedigd, luidde na 2008 het motto ‘cash is king’. Een belangrijke oorzaak daarvan is het ontbreken van vertrouwen van banken in de economie, maar ook het vertrouwen tussen banken onderling. Een gezonde solvabiliteit en liquiditeit zijn nu de gewenste instrumenten. Zij bieden zekerheid. ‘MORELE SCHULD’ Is er ergens iets fout gelopen, dan is daar iets of iemand ‘debet’ aan. Anders gezegd, dan is er sprake van een debiteur, dus is er ook sprake van een crediteur. De kwestie gaat niet direct over geld, maar wel over een ‘morele schuld’ welke ook een keer terugbetaald moet worden. Schuld veroorzaakt hiërarchie, maar ook sociale controle en ethiek. Deelnemers uit de groep hebben er belang bij dat de schuldenaar vroeger of later zijn schuld aflost en dat houdt de groep bijeen. Opvallend is dat het in de mythologie en de bekende religies vaak over schuld en de rol daarvan gaat. In primitievere culturen, bij voorbeeld de Tiv stam in Nigeria, ontving de gast geschenken, om zich ervan te verzekeren dat de gast ook wederdiensten zal leveren in de nabije of verdere toekomst. Het doel hiervan: wederzijds belang houdt de groep bij elkaar. De Amerikaanse antropologe Laura Bohannan beschreef dat in de jaren 50 van de vorige eeuw, toen ze een paar jaar bij de Tiv-stam leefde. We vinden iets soortgelijks ook in de westerse wereld. Het is gebruikelijk dat een jarige een cadeau krijgt, maar zodra de gever op haar/zijn beurt jarig is, wordt verwacht dat er dan ook weer een cadeau de andere kant op gaat. Het saldo is dan weer nul. Net als bij de Tiv stam is er sprake van een debiteuren-crediteuren systeem. Van recente datum is het ‘social credit’ systeem in China. In dat land houdt de staat als het ware een boekhouding bij voor elke burger. Verkeersovertredingen, fraude, of ander niet wenselijk gedrag, betekenen een aantal minpunten voor de burger in kwestie en dan zal het voor die persoon moelijker worden om een hypotheek, opleiding of baan bij de overheid te kunnen krijgen. MENSWETENSCHAPPEN Schuldaflossing functioneert alleen op basis van vertrouwen, relaties en continuïteit. Vandaar dat het vak economie tegenwoordig in de hoek van de menswetenschappen wordt geplaatst, de antropologie. Hoe volkeren omgaan met het uitwisselen van geld, goederen, diensten en gunsten, vertelt iets over hun cultuur. Terug naar onze Tiv stam in Nigeria: net zoals bij ons vandaag de dag functioneert een economisch systeem op basis van sociale controle en van onderling vertrouwen. Alle schulden in de wereld bij elkaar opgeteld, vormden in 2018 een som van ca. $243.000.000.000. Dit bewijst hoe de landen van de mondiale samenleving met elkaar verweven zijn en hoe groot het wederzijdse belang is om rust en vertrouwen in de tent te behouden. Niemand is gebaat bij een wereldwijde systeemcrisis. Bronnen: Schuld -David Graeber De Eurocrisis -Jeroen Dijsselbloem The crash of 2010 - Santiago Niño Becerra JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 25 Foto Rens Groenendijk

JERRY SCHUITEN VAN INTERBOAT OVER 25 JAAR SUCCES: ‘De kern is kwaliteit leveren’ Ondernemen is soms net golfsurfen. Goed inschatten welke golf zich opbouwt tot de ideale en klaar zijn om precies op tijd mee te liften. Vader en zoon Schuiten kozen begin jaren negentig het juiste momentum toen zij besloten zich toe te leggen op sloepen. Zij zagen de herwaardering van dit scheepstype, dat evolueerde van werkboot tot gerieflijk en veelzijdig pleziervaartuig. Het sloepvaren werd een enorme trend die in de periode van hoogconjunctuur als een surfgolf door watersportland spoelde. “Pa had gevoel voor de markt”, blikt Jerry Schuiten terug, “hij verzamelde de juiste technische mensen om zich heen en we begonnen in 1994 met de 16, een sloep van DE INTERBOAT SLOEPEN ZIJN ONGEKEND POPULAIR GEWORDEN. DIT IS EEN 5,70 METER LANGE INTERBOAT 17, DE KLEINSTE MAAT IN HET SLOEPENAANBOD, MET EEN PRIJS VANAF € 29.900 BEREIKBAAR VOOR EEN BREED PUBLIEK. (Foto’s Interboat) Een 25-jarig bestaan, een nieuw vlaggenschip en een verkoop stimulerende zomer. 2019 is een gedenkwaardig jaar voor Interboat, een werf die volledig ‘Dutch built’ schepen levert. Een passend moment om met directeur/eigenaar Jerry Schuiten in de showroom in Loosdrecht stil te staan bij het succes. 4,80 meter lengte. Al snel gevolgd door de 19, een meter langer, ruimer en stabieler. Beide modellen sloegen direct aan, ook al omdat ze met die maatvoering destijds in een prettig prijssegment vielen. Ze waren daardoor bereikbaar voor beginnende watersporters. We kozen van meet af aan voor een eigen stijl, met nadruk op comfort, een goede stuurzitpositie, een stabiele romp – vandaar een spiegelmodel – en weinig onderhoud. Kwaliteit was een ander uitgangspunt en ook dat staat nog altijd hoog in ons vaandel.” PRODUCTIE IN EIGEN BEHEER In de beginjaren besteedde Interboat de productie uit, maar nadat een polyesterfabriek in Kampen was overgenomen, werd vanaf 1996 de productie in eigen beheer gedaan. De groei ging hard door, met grotere sloepen. In 2002 werd een nieuwe werf betrokken in Zwartsluis. Die is inmiddels al twee keer uitgebreid, zodat er nu 7.000 vierkante meter productieruimte staat, waar een vijftigtal medewerkers werkt. Daar bouwt Interboat alle boten zelf, verdeeld over drie modellijnen: de Interboat sloep, Intender en Intercruiser. Het is met recht ‘Made in Holland’. Schuiten: “We doen alles in eigen huis; inclusief het maken van de mallen. We werken trouwens nog volgens de hand lay up methode, we spuiten de roving niet, maar leggen matten 26 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019

DE SNELLERE TENDER IS EEN LOGISCH VERVOLG OP DE SLOEP. AFGEBEELD IS DE 6,90 METER LANGE INTENDER 700. DE INTERCRUISER, VOOR WIE EEN COMPLEET KAJUITJACHT WIL. DIT IS DE 9 METER LANGE UITVOERING. DE RANGE LOOPT IN ZES MODELLEN VAN 8,30 TOT 10,50 METER. met de hand. Dat is meer werk, maar geeft een betere kwaliteit. Ons product moet gewoon goed zijn, daarin doen we geen concessies. We kopen grondstoffen in van een hoog kwaliteitsniveau.” Interboat geeft maar liefst tien jaar garantie op de constructie van de romp. Schuiten vervolgt: “Na de cascobouw volgt de inbouw van de motor – standaard Vetus en voor grotere vermogens Volvo Penta – en de technische installatie. De grotere schepen worden met de hand ingetimmerd door onze eigen meubelmakers. Het hele bouwproces doen we onder één dak; alleen de kussens en kappen laten we elders maken. De bouw van de Intercruiser is het meest bewerkelijk, daarom heeft die een eigen productielijn. De sloepen en tenders kunnen we tegelijk bouwen.” INTERCRUISER Interboat slaagde erin in de loop der jaren het portfolio naast sloepen uit te breiden met andere modellen. In 2004 verscheen de Intercruiser op het water. Die voldeed aan de vraag naar een volwaardige accommodatie aan boord. Er kwamen verschillende uitvoeringen. “Dat doen we altijd als we een lijn opzetten”, licht Schuiten toe, “we bieden stappen aan, zodat de klant ruime keuze heeft en kan doorgroeien. Het komt voor dat een aantal malen een boot verkopen aan dezelfde klant, van klein naar groot. En op het laatst van groot naar klein; dan wil hij weer teug naar de basis.” De Intercruiser serie omvat zes types: de 27 Cabin, de IC 28 Cabrio, IC 29, IC 31, IC 32 en de IC 34. ‘Het weer is belangrijker dan de economie’ TENDERLIJN De derde lijn van Interboat is de Intender, die in 2010 werd geïntroduceerd. Schuiten: “Een tender is als type schip is een logisch vervolg op de sloep. We kregen van klanten de wens te horen dat ze graag wat harder wilden kunnen varen, vooral om zo een groter vaargebied te kunnen bestrijken.” Ook een zwemplateau was een veelgehoorde wens. “Want met lekker weer wil men vroeg of laat toch even vanaf de boot kunnen zwemmen. Een tender is in feite een sloep met half glijdend onderwaterschip en geïntegreerd zwemplateau. We hebben een modern ontwerp gemaakt, maar met een traditionele ondertoon, zoals een kabelaring. Daarmee hebben het model binnen de familie gehouden. Je kunt wel een ultramodern racemonster maken, maar dan bestaat de kans dat je je vervreemdt van je eigen doelgroep en dat het ontwerp snel uit de mode raakt. Een wat tijdlozere vormgeving blijft langer in trek.” De ontwerpen maakt Interboat trouwens in eigen huis, maar wel in samenwerking met Vripack Design in Sneek, dat ontwerpen optimaliseert en doorrekent. De lijn telt vijf modellen, van 6,50 tot 9,75 lengte. RUIM 7.000 M2 PRODUCTIEFACILITEIT IN ZWARTSLUIS. ALLES WORDT IN EIGEN HUIS GEDAAN, BEHALVE DE KUSSENS EN KAPPEN. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 27

AFWERKING MET DE HAND VOOR EEN BETERE KWALITEIT. ANDERE ACTIVITEITEN Behalve nieuwbouw verzorgt Interboat onderhoud, reparatie en stalling. Klanten worden daarin desgewenst optimaal ontzorgd: ze kunnen eind van het seizoen de boot in Loosdrecht achterlaten, waarna de werf de boot naar Zwartsluis brengt om verwarmd te stallen en een servicebeurt uit te voeren. Aan het begin van het vaarseizoen stapt de klant weer in een vaarklare boot. Makelaardij is een andere activiteit, wat bestaande klanten inruilmogelijkheden biedt en nieuwe klanten een betaalbare instap. “Het zijn belangrijke takken”, aldus Schuiten, “het levert niet alleen werk op, maar we bieden klanten hiermee de beste service. Ze vinden het hele pakket bij ons en hoeven niet meer weg. Dat vindt men prettig.” Interboat doet veel aan klantenbinding. Sprekend voorbeeld is een bezoek aan de vorige Sail Amsterdam. Voor Interboateigenaren huurde de werf de haven af bij de RAI, met parkeergelegenheid en hotels in de buurt, en ging het in konvooi met wel honderd boten naar het IJ. Die beleving is een belangrijke toegevoegde waarde. INTERNATIONAAL Interboat heeft zijn werkveld verbreed en opereert inmiddels internationaal, met dealers in Duitsland, Engeland, Oostenrijk en Scandinavië. Schuiten: “Het maakt ons minder afhankelijk van de Nederlandse marktsituatie. Het 28 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 blijft natuurlijk een grillige markt die conjunctuurgevoelig is. Gaat het minder, dan bespaart men op de boot. Bovendien zijn er veel aanbieders aan de onderkant van de markt bijgekomen. Ook het weer is van invloed op de sloepenmarkt. Schuiten stelt zelfs: “Het weer is belangrijker dan de economie. Als de zomers mooi zijn, belangrijk dat er snel duidelijkheid komt. Dan kan iedereen door.” ELEKTRISCH De dieselmotor valt steeds meer in ongenade met het oog op de luchtkwaliteit. Met name in stedelijk gebied en dat is juist een vaaromgeving waar sloepen en tenders kunnen komen. Interboat speelt in op deze ontwikkeling. Schuiten: “Onze modellen zijn elektrisch uit te voeren. Voor onze Oostenrijkse dealer doen we niet anders. We werken met Krautler uit Oostenrijk en de accucapaciteit, lees: actieradius, is te bepalen door de koper. Bestaande boten zijn eenvoudig om te bouwen. De diesel en de tank worden eruit gehaald, en op die plaats komen de elektromotor en de accu’s. We maken gebruik van de bestaande schroefas.” JUBILEUMVIERING DIRECTEUR/EIGENAAR JERRY SCHUITEN: ‘BLIJF INNOVEREN.’ (Foto Laurens van Zijp) wordt er veel gevaren en plezier beleefd aan de boot. Zeker als ook de kinderen en kleinkinderen met de boot varen, wordt er geschiedenis mee geschreven, en is de boot een mooi bezit. Zodra het slecht weer is, slaat het sentiment om en gaat men rekenen wat zoal de kosten zijn van stalling, verzekering, onderhoud, et cetera.” Over de Brexit zegt hij: “De onzekerheid over wat er gaat gebeuren is de lastigste factor. Wat ze ook besluiten, het vooral Eind augustus vierde Interboat het 25-jarig bestaan met ruim 400 relaties. Tevens werd de komst van alweer een nieuw model gevierd (zie kader). In die kwart eeuw heeft de werf ruim 3.000 boten afgeleverd. “De kern is kwaliteit leveren, dat is de basis”, duidt Schuiten het succes, “bezuinig daar niet op. Verder: blijf bezig, blijf innoveren. En koester je klanten!” www.interboat.nl DOOR LAURENS VAN ZIJP

Intender 950: ‘kajuittender’ VIERING VAN HET 25-JARIG BESTAAN EN INTRODUCTIE VAN DE INTENDER 950. Op de afgelopen natte HISWA presenteerde Interboat het jongste model: de Intender 950. Een ‘kajuittender’, volgens Jerry Schuiten: “Het is een uitbreiding van de bestaande Intender-lijn, een schip met veel buitenruimte, maar ook met accommodatie voor overnachting aan boord. Het concept is van mijn hand; Pim Dijksman van Vripack heeft het ontwerp doorgerekend en de vormgeving geoptimaliseerd, passend in de Interboat familie.” Typerend voor de Intender 950 is de royale kuip met open spiegel, inclusief zwemplateau en een zonnebed. Aan bakboord in de kuip staat een L-bank met zes zitplaatsen en een buitenbar met koeling, spoelbak en keramische kookgelegenheid. Binnen vinden we een dubbelbed en een volwaardige natte cel, inclusief spoeltoilet en fonteintje. Voor bagage is er voldoende bergruimte. Het interieur wordt afgewerkt met naar keuze teak, noten of white wash eiken. Een viercilinder Vetus diesel van 65 pk met vaste as zorgt voor de voortstuwing. Wie sneller wil, kan kiezen uit Volvo Penta diesels van 110, 220 of 320 pk. Schuiten: “Dan kan je flinke stappen zetten, wat handig is op groot water, bijvoorbeeld in Zuid-Europa. Voor dergelijke vaarwater is de boot geschikt, mede door het relatief hoge vrijboord.” www TECHNISCHE SPECIFICATIES INTENDER 950 Lengte: Breedte Diepgang Kruiphoogte Waterverplaatsing: Motor: Dieseltank: Watertank: Vuilwatertank: Stahoogte kajuit: CE-categorie: Verkoopprijs: 9,75 m. 3,35 m. 0,95 m. ca. 1,70 m. (zonder windscherm) ca. 5500 kg. Vetus/Volvo Penta diesel, 65-325 pk 300 of 600 l. 260 l. 75 l. 1,80 m. B. vanaf € 169.900 DE INTENDER 950: PRIMEUR OP DE HISWA TE WATER IN LELYSTAD. Foto Laurens van Zijp DE WERF IN ZWARTSLUIS JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 29

19-21 November Beleef de mets 2019 Beleef de mets 2019ets 2019 Beleef de mets 2019 Beleef de mets 2019 BeleeBele APOLLO RA770 eef de mets 2019 eef dde m stand 12.121 stand 02.127 sstand 02.214 stand 01.240 ontdek fantastische producten! Johnson Outdoors heeft veel nieuws voor het 2020 seizoen! De Humminbird Mega 360 zal te zien zijn op de stand maar ook de nieuwe Minn Kota Riptide Terrova met de 87” shaft. Ook de nieuwe Cannon Optimun Downrigger, die draadloos in het one-boat network te koppelen is, staat op de stand van Johnson Outdoors. Met de audioapparatuur van Fusion haal je de beleving van goed muziek luisteren aan boord. Onverwacht vol geluid, elke ruimte afzonderlijk aan te sturen, uiteraard te bedienen met de Fusion app, gekoppeld aan smartphone, tablet of navigatiesysteem via Fusion Link. Fusion Marine Entertainment producten maken hun naam waar, want ze horen thuis op het water. Dé ultieme combinatie van superieure geluidskwaliteit, schitterend design en eenvoudige bediening. Vesper Marine heeft een uitgebreid aanbod AIS Klasse B zender/ ontvangers met ingebouwde GPS, gemaakt in Nieuw-Zeeland. Vesper introduceert Cortex: ‘s werelds eerste maritieme marifoon met touch-screen-handset (uit te breiden tot maximaal 10 handsets), geïntegreerde SOTDMA smartAIS-transponder en geavanceerde bewaking op afstand. Het biedt ongeëvenaarde veiligheid op het water door te waarschuwen voor aanvaringsrisico’s en essentiële informatie te verstrekken over potentiële dreiging, waarbij men rechtstreeks kan communiceren met schippers. Tecma is sinds 1991 een authentieke Italiaanse fabrikant van boordtoiletten en bidets. Van de uit carbon vervaardigde X-light serie tot het hangende Evolution 2G toilet. Stuk voor stuk ontworpen en geproduceerd met eersteklas componenten en een compromisloze instelling. Makkelijk in te bouwen en eenvoudig in gebruik. De toiletten van Tecma zijn absoluut ‘state of the art’ en een juweel voor aan boord. Gemaakt van hoogwaardig licht materiaal en een genot om op te zitten. Tot ziens op de BEZOEK JOHNSON OUTDOOR OP STAND 12.121 BEZOEK FUSION OP STAND 02.127 OEK Exclusief leverbaar via Technautic nautic E info@technautic.nl T +31 (0) 75 6474545 I www.technautic.nl OEK VESPER MARINE OP STAND 02.214 OEK TECMA OP STAND 01.240 OEK VESPER OE bestel uw gratis tickets op www.metstrade.com www.metstrade.com

HOEK DESIGN: IMPOSANT GEVULD ORDERBOEK TRULY CLASSIC Twee exemplaren van de Truly Classic 128, nummer 3 en 4, worden gebouwd, besteld door klanten die al eerder een Truly Classic hadden. De TC 128-3 wordt afgebouwd bij SES Yachts in Istanbul, op basis van een aluminium romp die Bloemsma heeft gemaakt. Het ontwerp van dit jacht is gebaseerd op dezelfde romplijnen als de eerste twee TC128’s, maar de dekindeling is anders met één dekhuis en twee kuipen. De TC128-4 is momenteel in aanbouw bij Pendennis in Falmouth (VK) en ook hier is DE TRULY CLASSIC 128 VIJONARA. Foto Stuart Pearce Hoek Design in Edam verwierf grote bekendheid met ontwerpen van Lemsteraken, J-klassers, pilotcutters en vooral de Truly Classic lijn. Het portfolio bevat tevens aansprekende motorjachten. Op beide terreinen is het ontwerpbureau momenteel actief met een imposant aantal projecten, die worden gebouwd in Nederland, Turkije en het Verenigd Koninkrijk. Een overzicht. de romp afkomstig van Bloemsma. De oplevering is gepland in de zomer van 2020. De Britse werf Pendennis heeft ervaring met de Truly Classic, want in 2018 liep daar de TC128-2 ‘Vijonara’ van stapel. Dit zeiljacht won eerder dit jaar de prestigieuze World Superyacht Award 2019 en kreeg de prijs voor het beste Exterior Design bij de Boat International Design Awards. Van de Truly Classic 90-serie is het vierde exemplaar in aanbouw, dat in het voorjaar van 2021 zal varen. Hoek Design werkt tevens aan het ontwerp van een nieuwe 136 voets Truly Classic. Het schip is besteld door een klant die een TC128 wilde laten bouwen, maar tot de conclusie kwam dat zijn interieurwensen beter in een 136 voeter passen. Het schip is ontworpen voor luxe charter en heeft zes gastcabines met ‘en suite’ badkamers, plus een bemanningsaccommodatie. Het zeilplan toont een masttop tuig, en een boegspriet om een Code Zero op een hydraulische furler te voeren. De aluminium romp zal in Nederland worden gebouwd. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 31

DE KITSGETUIGDE 76 VOETER ILTCHI. 50 METER KITS Bij Vitters Shipyard wordt de laatste hand gelegd aan een 50 meter aluminium kits, die begin 2020 te water gaat. De opdrachtgever wil een tijdloos schip waarmee hij zowel kan racen als cruisen met de familie. Het ontwerp is elegant met lange overhangen en een subtiele spanteninval die bijdraagt aan de stabiliteit van de rompvorm. 76 VOETS ZEILJACHT Een ander project van Hoek Design is de 76 voets ‘Iltchi’. Een kitsgetuigd zeiljacht voor wereldreizen, voorzien van een kielzwaard. Door de variabele diepgang zijn meer vaargebieden te bereiken. Naast de eigenaarshut bevat het schip nog drie gastenhutten. De tewaterlating is gepland in het voorjaar van 2020. De romp is gebouwd door Alucraft in Makkum. De afbouw gebeurt bij Aluboot in Hindeloopen. PILOT CLASSIC Voor de Britse opdrachtgever Performance Classic Yachts ontwikkelde Hoek een lijn Pilot Classic zeiljachten. Gebaseerd op de ervaringen met succesvolle 66 en 55 voets zeiljachten van epoxy composiet met koolstofversterkingen wordt er nu een tweede Pilot Classic 55 gebouwd door de Turkse werf Metur in Bodrum. Een 85 voets ontwerp is in ontwikkeling. ZEILPLAN 50 METER KITS, IN AANBOUW BIJ VITTERS. EAGLE Voor Leonardo Yachts in Sneek heeft Hoek Design het ontwerp gemaakt van een 70 voeter, het grootste model in de Eagle-lijn. Het schip past in de familie van de Eagle 38 en 54, maar is niet louter een dagzeiler; het is tevens een zeegaand jacht. De 70 zal verkrijgbaar zijn met verschillende kielopties. EAGLE 70 VOOR LEONARDO YACHTS. 32 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019

nog te water. De oplevering is voorzien in februari 2020. Op basis van deze 56 meter heeft Hoek Design een 38 meter variant ontworpen die onder de 300 gross ton blijft, met een stalen romp en aluminium opbouw. KANAALBOOT DE CHASE BOAT ‘STARGAZER’. MOTORJACHTEN Claasen Shipyard leverde de ‘Stargazer’ op, een bijzonder Hoek ontwerp. Het is een dubbelchroefs chase boat, bedoeld als ondersteuningsschip van een super-zeiljacht. Behalve als tender doet de 76 voeter ook dienst als onderkomen voor extra gasten of bemanningsleden en als duikplatform. De Stargazer is dan ook voorzien van drie hutten en een zwemplateau. Twee Scania DI13 093M diesels van 925 pk elk zorgen voor een topsnelheid van 25 knopen. Op kruissnelheid is de actieradius 900 mijl. EXPEDITIEJACHT Onder projectnaam Lombok wordt een expeditiejacht gebouwd bij Turquoise Yachts in Istanbul, Turkije. Het schip van 56 meter lengte heeft een CFD geoptimaliseerd onderwaterschip. Klassiek ogend, maar met een moderne uitrusting en een diesel-elektrische voortstuwing, geschikt voor arctische vaarwateren. De Turkse werf heeft het schip, inmiddels Blue genaamd, afgebouwd en laat het dit jaar Een mooi contrast met de grote Blue is de stijlvolle kanaalboot van 10 meter. Dit schip is geïnspireerd op de motorboot die de J-klasse Endeavour en bemanning naar het racecircuit bracht in de tijd dat de J’s geen eigen motor hadden. Het schip is voorin voorzien van een tweepersoonsbed, toilet en kombuis. Het raam van het stuurhuis kan neerklappen, om in de open lucht te kunnen sturen. Achter de stuurhut is een grote open kuip. Met een elektromotor vaart de boot schoon en stil, maar er staat ook een Yanmar diesel in van 230 pk. Goed voor 25 knopen. Het aluminium casco is gebouwd door Alucraft van Freddie Bloemsma in Makkum; Younique Yachts verzorgt de afbouw. DAGZEILERS EN REFIT Het lijstje is niet geheel compleet, want bij Nederlandse werven worden verschillende type dagzeilers die door Hoek zijn ontworpen in composiet gebouwd: Leonardo Yachts (Eagle), Essence Yachts (Essence) en Doomernik Yachts (Wally Nano). Hoek maakte een ontwerp voor een ingrijpende refit, project Tradewind, waarvoor de romp van een Scheveningse zeilende haringlogger uit 1911 als basis dient. Het schip, dat geheel is gestript, zal worden omgevormd tot een klassieke ogend motorjacht (tekening hieronder). www.hoekdesign.com EXPEDITIEJACHT LOMBOK, IN AANBOUW IN TURKIJE. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 33

IJMOPOX 2K in 1 spuitbus IJmopox ZF primer 2K De IJssel Coatings introduceert IJmopox ZF primer 2K verpakt in 1 spuitbus. Met deze verpakking kunt u de IJmopox ZF primer gemakkelijk en mooi glad spuiten op het gewenste oppervlak. Handig voor kleine reparaties of plekken waar u heeft geschuurd tot het kale staal. Het afwegen van de componenten is niet meer nodig. Verbreek de vergrendeling waardoor de verharder zal worden toegevoegd, schud de bus en spuiten maar. IJmopox ZF primer is een corrosiewerende twee componenten epoxy primer voor staal en aluminium. Door goede vullende eigenschappen ook geschikt voor een microporeuze polyester ondergrond. Toepasbaar vanaf 5 ˚C. Na openen is de verpakking ongeveer 6 uur te verwerken bij 20 ˚C. Tel. 0182 37 21 77 info@de-ijssel-coatings.nl www.doublecoat.nl

KORT NIEUWS Awlgrip HDT Single Stage Topcoat AkzoNobel introduceert Awlgrip HDT (High Definition Technology), een nieuwe ‘Single Stage’ topcoat . Met deze hoogwaardige, hoogglanzende coating claimt AkzoNobel dat het een een nieuwe standaard neerzet voor het uiterlijk en de duurzaamheid van topcoats. Jachteigenaren worden hiermee volgens AkzoNobel in staat gesteld hun boot te beschermen met een hoogkwalitatieve en duurzame afwerking, zonder in te leveren op gebruiksgemak. De coating is onder extreme omstandigheden getest tijdens de meest recente editie van de Volvo Ocean Race (nu The Ocean Race). AkzoNobel was de officiële leverancier van de Volvo Ocean Race Boatyard in de 2017-18 editie. Dit omvatte de levering van verf voor alle zeven deelnemende boten, inclusief de eigen boot. In totaal werd meer dan 7.000 liter verf van International en Awlgrip gebruikt gedurende de race. HARD EN ZACHT Awlgrip HDT combineert de functionaliteit van een harde, duurzame afwerking (Awlgrip topcoat) met een iets zachtere, repareerbare afwerking (Awlcraft 2000) en bevat daarnaast minder VOS (vluchtige organische stoffen) dan traditionele topcoats. Awlgrip HDT kan in elke kleur worden geleverd via AkzoNobels Awlmix centra. Daarnaast kunnen rond de 300 kleuren lokaal gemaakt worden via de online color site www.mixitcloud.com. De nieuwe Awlgrip volgt op de introductie van Awlgrip HDT Clear, die gebruikt kan worden als afwerking van het complete assortiment Awlcraft SE basecoats. www.awlgrip.com Automatisch ‘inparkeren’ met Raymarine We hebben al auto’s die automatisch kunnen inparkeren en nu is Raymarine de eerste met het op de markt brengen van DockSense Alert, een ondersteuningssysteem voor het automatisch afmeren voor de watersporter. De boot moet uitgerust zijn met een Raymarine Axiom multifunctioneel display, een app, een speciale processor en een, twee of drie stereocamera’s. DockSense gebruikt voor plaatsbepaling GPS en Attitude Heading Reference System (AHRS) voor het verwerken van informatie over wind en stroming. Intelligente cameratechnologie van FLIR Systems, moederbedrijf van Raymarine, zorgt voor het herkennen van objecten en detectie van beweging. Als de Virtual Bumper ergens mee in aanraking komt, corrigeert DockSense automatisch de besturing en aandrijving. DockSense integreert met vele joystick-besturingssystemen. Het systeem werd onlangs geïntroduceerd op de IBEX-beurs en zal ook op METSTRADE veel aandacht trekken. Het is reeds dit jaar leverbaar. www.raymarine.nl/ docksense WhisperPower schakelt generatoren parallel WhisperPower introduceert Twin-Power technologie voor het parallel schakelen van de complete lijn recent geüpgradede compacte Genverter variabele toeren dieselgeneratoren. Door twee units met hetzelfde vermogen eenvoudig met een communicatiekabel parallel te schakelen en de PMG-omvormers van de Genverters via de 230 V AC uitgangen met elkaar te verbinden, wordt het nominaal vermogen en het piekvermogen verdubbeld. Afhankelijk van het gevraagde vermogen, worden geen, één of twee Genverters ingeschakeld. Bovendien wordt het toerental van de motor aangepast aan het gevraagde vermogen. Voordelen zijn volgens Whisperpower een veel hoger rendement, tot 25% lager brandstofgebruik, minder slijtage, uitstoot, geluid en vibratie. Daarbij komen dan de lagere onderhoudskosten en een langere levensduur van de motoren. www.whisperpower.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 35

DO YOU KNOW... WhisperPower ... that IMCI`s rtification experience is based on more than 20.000 products certified from more than 2.800 manufacturers? Standnummer: 01.457 New School Hybrid Power Systems INTERNATIONAL info@imci.org www.imci.org Scan QR Code for IMCI`s contact data MARINE CERTIFICATION INSTITUTE ...we r you. Easterwoods Naast de vaste toeren generatoren (1500 rpm, 10-50 kVA) en de compact versies met instelbare toeren (4.4 - 15 kVA) biedt WhisperPower een hybride variant. Deze zgn. New School systemen werken vanuit een energieopslag van Lithium of Gel/AGM accu’s die de WhisperPower sinus omvormer voedt (vermogens 4, 7 of 14 kVA). De compacte en super stille Genverter laadt de accu’s met behulp van de DC PowerCube acculaders die ook zorgen voor shore-to-ship laden. Als optie worden een extra high-output dynamo of booster- lader (van startset naar service set) en zonnepanelen geleverd. • Reductie van generator draaitijd (minder onderhoud, lagere brandstofkosten) Eerlijk en verantwoord bekantrecht teak en stammen www.easterwoods.nl - info@easterwoods.nl - +31-(0)6-836-538-58 Spinveld 12 - 4815 HS Breda CMP 48.EL whisperpower.com • Lange stilte tijd • Emissie reductie • wereldwijde walspanning (90-260 VAC, 50–60 Hz) Kijk voor meer informatie op: www.whisperpower.com/newschool

KORT NIEUWS Webasto BlueSky manual open dak In 2015 introduceerde Webasto het BlueSky bootdak. Met een elektrisch bediend acryl paneel met een afmeting van 770x720 mm, was dit dak het instapmodel voor Webasto’s portfolio van bootdaken. Op METSTRADE introduceert Webasto een aantal nieuwe varianten, waarmee de BlueSky een complete familie van compacte bootdaken wordt. Belangrijkste nieuws is de handbediende versie (‘manual’), die tevens in de afmeting van 500x500 mm beschikbaar komt. Deze versie beschikt over dezelfde kwaliteits- en designkenmerken als de elektrische versie, maar heeft een aantrekkelijker prijskaartje. Voor de elektrische variant wordt tevens een versie met glaspaneel leverbaar. Prijzen beginnen bij €629 voor de compacte versie met handbediening. www.webasto-comfort.com/nl-nl Steyr Motors is gered De Franse Thales Group, wereldwijd actief in de luchtvaart, defensie en informatietechnologie, heeft de Oostenrijkse motorenfabriek Steyr overgenomen. In 2012 kwam Steyr in handen van Chinese investeerders, maar dat was geen succes: begin dit jaar ging de motorenfabriek door mismanagement failliet. De nieuwe eigenaar koopt al meer dan tien jaar motoren van Steyr, onder meer voor militaire voertuigen. Steyr heeft een uitstekende naam opgebouwd in het reddingswezen, aggregatenbouw, defensie en jachtbouw. Thales is een onderneming met 80.000 werknemers in meer dan 68 landen. “We waren overtuigd van de kwaliteit van het bedrijf, zijn medewerkers en producten, en waren daarom vastbesloten om het over te nemen. Strategisch belangrijke bedrijven moeten ook in Oostenrijk blijven”, aldus Hannes Boyer, CEO van Thales in Oostenrijk. Steyr wordt in de Benelux vertegenwoordigd door Padmos Marine & Industrial Motors BV in Brouwershaven. “ Na een verandering van eigenaar en management is Steyr wederom op het goede spoor als producent van motoren voor speciale toepassingen”, aldus Padmos. “Dit houdt in dat het productieproces weer op orde is en de opgelopen achterstand binnen bepaalde tijd zal zijn ingelopen.” Padmos zal de komende maand exposeren op zowel Europort als METSTRADE. www.padmos.com Elektrische saildrive Volvo Penta Volvo Penta presenteerde op het Cannes Yachting Festival een concept voor een elektrische saildrive, geïnstalleerd in een 40 voets Lucia catamaran van Fountaine-Pajot. Er is een jaar aan de ontwikkeling gewerkt, in nauwe samenwerking met de Franse jachtbouwer. Testvaarten worden vanuit La Rochelle aan de Franse westkust uitgevoerd. Volvo Penta heeft gekozen voor een ‘full systems’-benadering. Het elektrische prototype, een twin-installatie, is ontwikkeld op basis van de uitgebreide gebruikers databank van de Franse werf. “De input van gebruikers van Fountaine-Pajot is cruciaal voor het ontwerp van het elektrische systeem geweest”, aldus Peter Granqvist, Chief Technology Officer van Volvo Penta. “Gebruikmakend van de gebruikersprofielen, kunnen we preciezer onderdelen van het systeem ontwikkelen, zoals de gebruiksduur van de accu’s.” De technologie achter de elektrische saildrive is gebaseerd op de ontwerpen voor elektromobiliteit van de Volvo Group die zich reeds hebben bewezen. Li-ion accu’s drijven de elektromotor aan, die op zijn beurt de saildrive schroef aandrijft. De voorzieningen aan boord – air-conditioning inbegrepen – kunnen op de accu’s twaalf uur worden gebruikt. Afhankelijk van de snelheid en de vaarcondities op zee kan vier uur/20 mijl elektrisch worden gevaren. Een meer typisch scenario is het havens in- en uitvaren en de aandrijving van voorzieningen aan boord zoals de airconditioning. Het Electronic Vessel Control 2 (EVC2) systeem van Volvo Penta is toegepast voor de saildrive, met een nieuwe interface voor navigatie en de monitoring van de accu’s in het Glass Cockpit Systeem. “We demonstreren dit concept op het Cannes Yachting Festival om feedback aan te moedigen van gebruikers en jachtbouwers”, aldus Björn Ingemanson, president van Volvo Penta. “Het is een voorbeeld van hoe Volvo Penta in een vroeg stadium feedback uit de markt wil gebruiken bij de ontwikkeling van nieuwe technologie.” www.volvopenta.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 37

HIGH GLOSS — DURABLE & REPAIRABLE — TRUE COLOR NEXT GENERATION TOPCOAT Find us at Hall 7 Stand 323 awlgrip.com facebook.com/awlgripfinishes twitter.com/awlgrip All trademarks mentioned are owned by, or licensed to, the AkzoNobel group of companies. © AkzoNobel 2019. 10148/0919 instagram.com/awlgripfinishes

HISWA te water, een ‘natte’ beurs Met bijna 30.000 bezoekers boekte de HISWA te water in Lelystad een prima resultaat vergeleken met voorgaande jaren. De ‘natte’ beurs werd af en toe getroffen door fikse buien. Harde wind in combinatie met een relatief lage temperatuur maakte het soms frisjes, maar dat weerhield het publiek niet om de Bataviahaven te bezoeken. Zondag, de laatste beursdag, was een topdag, waarbij volgens Omroep Flevoland een verkeerschaos ontstond. Er stonden lange rijen stilstaande auto’s op de Houtribdreef, maar er zouden wel voldoende parkeerplaatsen zijn geweest. De politie moest verkeersregelaars assisteren om alles in goede banen te leiden. HISWA te water-directeur Arjen Rahusen, in het persbericht dat na de beurs werd verspreid: “Hoewel we het liefst kijken naar de echt geïnteresseerde bezoekers, zijn we natuurlijk heel trots op deze grote toeloop. Gezien de grote belangstelling van zowel publiek als exposanten blijkt dat Lelystad de terechte thuishaven van de HISWA te water is geworden.” VOORBARIG OPTIMISME De beursorganisatie signaleert in het persbericht positieve geluiden ‘vanaf de steigers’: “Het blijkt dat Nederland weer meer wil besteden.” Tóch Boten van het Jaar 2019 Even iets rechtzetten: eerder meldde onze website Jachtbouw Actueel dat de Boot van het Jaar-prijs 2019 dit jaar niet was doorgegaan. Het betrof een bericht dat door de organisatie van de HISWA te water in Lelystad aan de redactie was bevestigd. Echter, de prijzen zijn wél uitgereikt: de Vedette Navigator 35 werd Motorboot van het Jaar 2019 en de Beneteau Oceanis 30.1 kreeg de titel Zeilboot van het Jaar 2019. De beoordeling van de zes genomineerde boten verliep dit jaar stroef. In de week vóór de beurs zouden de juryleden de schepen op het water aan de tand voelen, maar vier genomineerde boten waren om uiteenlopende redenen niet beschikbaar voor beoordeling. De jury besloot na ampel beraad uiteindelijk de prijzen toch toe te kennen aan de twee aanwezige schepen, nadat daarmee was gevaren. Het waren volgens de jury potentiële winnaars die Dat lijkt wat voorbarig, want een flink aantal jachtbouwers is bezig met het bouwen van schepen op voorraad omdat de verkoop stagneert. De markt voor de kleinere boten, sloepen en tenders, is een heel andere, waar veel lagere bedragen over de toonbank gaan. Zo kon het dat Klaas Schiphof van Aquatec (met de merken Antaris, Maril en Makma) meldde dat hij deze beurs acht boten verkocht. Opmerkelijk dat de beursorganisatie melding maakt van 320 geëxposeerde boten, maar een luchtfoto op de website van de HISWA te water toont dat aantal bij lange na niet. Een aantal schepen, genoemd in het overzicht van exposanten, was niet aanwezig in de Bataviahaven. De volgende HISWA te water wordt van 2 tot en met 6 september 2020 weer in de Bataviahaven in Lelystad gehouden. www.hiswatewater.nl positief opvielen. Echter, voordat het jurybesluit was genomen, werd een bericht verspreid waarin werd gesteld dat de verkiezing niet zou doorgaan. Een voorbarige publicatie derhalve die tot verwarring heeft geleid. De jury, onder voorzitterschap van Jeroen van den Heuvel, gaat in de komende maanden de gang van zaken evalueren. Zowel de Vedette Navigator 35 als de Beneteau Oceanis 30.1 zijn overigens inmiddels ook genomineerd voor de Europese Boot van het Jaar-verkiezing. Die titels worden op de openingsdag van Boot Düsseldorf in januari bekend gemaakt. De status van de ‘HISWA te water Publieksprijs, powered by YachtFocus’ is niet geheel duidelijk. De Salut 29 van Salut Boats uit Nieuwerkerk a/d IJssel, een aluminium tender van 8,85 meter, werd door het publiek verkozen tot de favoriete boot op de beurs, maar hoeveel stemmen daarvoor werden uitgebracht is niet bekendgemaakt. Foto Rens Groenendijk DE VEDETTE NAVIGATOR 35: BOOT VAN HET JAAR 2019. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 39

Boot Düsseldorf: in de verte donkere wolken Nog een maand of drie en dan barst Boot Düsseldorf los en komen er weer circa 250.000 bezoekers op de grootste watersportbeurs ter wereld af. De beursorganisatie organiseert traditiegetrouw in oktober een persconferentie om de laatste stand van zaken bekend te maken. De vooruitzichten op de korte termijn zijn goed, de hallen zijn overvol en er hebben zich bijna 200 nieuwe exposanten gemeld, maar beursdirecteur Petros Michelidakis bereidt zich toch voor op slechtere tijden. “Boot Düsseldorf is onze baby”, aldus Michelidakis in Den Haag tot de Nederlandse en Belgische pers. “We vragen ons af of onze zeilboot goed is uitgerust voor als het slecht weer wordt. Hebben we alles gedaan om te overleven? Ja, we zijn goed voorbereid voor 2020. Ik denk niet dat we in gevaar zijn en we kunnen de juiste stappen nemen als het later tot een moeilijke situatie komt.” Het is duidelijk dat de beursorganisatie de ontwikkeling van de conjunctuur nauwlettend in de gaten houdt. Jürgen Tracht, directeur van het Bundesverband Wassersportwirtschaft (BVWW), onderbouwde aan de perstafel met een marktoverzicht de visie van Michelidakis. De koopbereidheid van de Duitse watersporter is ook voor de Nederlandse ondernemers van groot belang. Onder de Nederlandse exposanten zijn ruim 25 jachtwerven en 86 bedrijven die watersportgerelateerde producten en diensten aanbieden. In 2019 trok de beurs ruim 198.000 Duitse bezoekers. “Na een zeer succesvolle boot Düsseldorf 2019 is de watersportbranche met volle kracht aan het seizoen 2019 begonnen. Een conjunctuurenquête halverwege het jaar toont aan dat de ondernemingen tevreden waren over de zakelijke ontwikkelingen in de eerste helft van het jaar”, aldus Tracht. “Maar daar waar het zakelijk succes van 2017 nog door bijna 87 procent als positief werd beoordeeld, is dat dit jaar nog maar 74 procent. Een zekere erosie van de conjunctuur lijkt dus onmiskenbaar aanwezig. Uit gesprekken met botenbouwers en -handelaren blijkt een toenemende scepsis. Voor het jaar 2020 verwachten de ondernemingen een markt die gelijk blijft. Voor de verdere ontwikkeling wordt een conjuncturele terugval niet uitgesloten.” Tracht verwijst naar Duitse ministerie van economische zaken, dat na tien jaar flinke groei voor 2019 rekent met een minimale toename van het bruto nationaal product van rond de 0,5 procent. “Minder positief gestemde experts zullen hier eerder van een stagnatie van de groei spreken. De internationale groeiende ten40 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 dens voor marktafscherming, handelsoorlogen, Brexit-zorgen, maar ook de gemiste ontwikkelingstrends – bijvoorbeeld e-mobility, de motorvoertuigenbranche en China – verkleinen de exportkansen van ondernemingen. Dit geldt niet alleen voor de Duitse economie, maar voor heel Europa.” Het Duitse instituut GfK deed in juli een onderzoek, waaruit blijkt dat de aankoopbereidheid van Duitse consumenten een terugval vertoont naar de laagste stand sinds oktober 2015. www.boot.de Indeling beurs op de schop De indeling van de zeventien beurshallen met een totale oppervlakte van 220.000 meter is ingrijpend op de schop gegaan. De nieuwe Hal 1, met een gebouwbreed 17,5 meter hoog atrium van 2.000 vierkante meter als imposante entree, is precies op tijd klaar. Messe Düsseldorf heeft hier 140 miljoen euro in geïnvesteerd. Deze zuidingang is ook de plaats waar bussen en taxi’s de bezoekers zullen afleveren. De enorme vrije overspanning van de 158 meter lange en 77 meter brede hal biedt ongekende presentatiemogelijkheden. Het wordt de thuishaven van middelgrote motorjachten van 10 tot 20 meter met een inboardmotor. Grote seriebouwers als Jeanneau, Bénéteau, Bavaria, Sealine en Greenline zijn hier te vinden, maar tot onze grote verrassing ook de Nederlandse stalen jachten, waaronder bijvoorbeeld Linssen Yachts. Hal 2 bestaat niet meer, die is opgeslokt door Hal 1. In Hal 3, waar het accent ligt op boten met buitenboordmotoren tot 10 meter lengte, komt een onafhankelijk ‘starterscentrum’ dat beginnende watersporters kan informeren over de boten die aan hun wensen voldoen. Dit in samenwerking met de uitgever van het Duitse watersportmagazine Boote. De grote merken buitenboordmotoren zijn hier ook te zien. Hal 4 biedt plaats aan tow-boats en sportboten. Voor de invulling van Hal 5 heeft de beursorganisatie iets nieuws bedacht: ‘superboats’. Volgens beursdirecteur Michelidakis gaat het om boten die gekwalificeerd kunnen worden als buitengewoon, innovatief of luxueus. Denk aan amfibievaartuigen, exclusieve tenders, chase en shadow boats. Energiemultinational ABB, die zich niet eerder in de watersport manifesteerde, is hier van de partij met een elektrisch aangedreven boot. Hal 6 blijft het mekka voor superjachten. Op de galerij die uitzicht biedt op deze luxe schepen, staan stands van werven die jachten bouwen welke niet in de hal passen. Hal 7 hangt vol met maritieme kunst. Hal 8a is omgedoopt in Beach World, met behalve surfboards de trendsporten kiten en SUP-boards en een staande golf, The wave, waarop echt kan worden gesurft. In Hal 9,10 en 11 vinden bezoekers RIB’s, kleinere dinghy’s/bijbootjes en inboard motoren. Een groot aantal bezoekers (26%) heeft interesse in de duiksport en komt op een nieuwe plaats, in Hal 11 en 12, aan zijn trekken. Om het totaalaanbod compleet te maken zijn in Hal 13 en 14 bedrijven te vinden die vakanties bieden met een maritiem raakvlak, van cruises tot het huren van een houseboat. De zeilboten staan in Hal 15, 16 en 17. Ook hier is een stand van Start Sailing, die beginners onafhankelijke hulp biedt bij het kiezen van een zeilboot die bij ze past. Boot Düsseldorf wordt gehouden van 18-26 januari. TEKST EN FOTO’S RENS GROENENDIJK BEURSDIRECTEUR PETROS MICHELIDAKIS: “BOOT DÜSSELDORF IS ONZE BABY”. DIRECTEUR JÜRGEN TRACHT VAN DE DUITSE WATERSPORTBOND BVWW: “EEN CONJUNCTURELE TERUGVAL IS NIET UITGESLOTEN”.

Jacco Kuiper: ‘Middensegment onverzekerbaar’ Als spreker op de persconferentie had de organisatie van Boot Düsseldorf Jacco Kuiper uitgenodigd, directeur/eigenaar van Kuiper Verzekeringen, al vele jaren trouw exposant op de beurs. Hij heeft acht jaar geleden het bedrijf van zijn vader overgenomen en heeft 84 medewerkers. “We werken met alle verzekeraars samen en hebben veertien volmachten, dat wil zeggen dat we met de pen van die verzekeraars mogen schrijven en vormen daarmee eigen labels. Een daarvan is de pleziervaartuigenpolis, waarmee we een groot deel van de markt bedienen, het vormt veertig procent van de omzet van Kuiper Verzekeringen.” Kuiper had geen vrolijk verhaal. “De massa die wij vroeger in Nederland hadden, het middensegment, de schepen met een waarde tussen de 150.000 en 500.000 euro, is bij ons helemaal weg, want ze zijn niet meer te verzekeren.” De richtlijnen voor acceptatie worden volgens Kuiper steeds scherper. “Jachten kunnen in Nederland na de crisis van 2008 nog maar tot 100.000 euro gefinancierd worden. De schade- en levensverzekeringen moesten gescheiden worden, waardoor het werkkapitaal van verzekeraars veel kleiner is geworden. Ook zijn er veel jachtverzekeraars samengegaan of bestaan niet meer, zoals Delta Lloyd.” Kuiper wil uitdragen dat de consument bedachtzamer gemaakt moet worden over de ernstige problemen die er zijn bij het verzekeren van een schip. “Het is niet meer vanzelfsprekend dat je een maatschappij of tussenpersoon belt om te vragen of je net aangeschafte boot in dekking genomen kan worden. Verzekeraars worden steeds terughoudender. Het is een groot probleem.” JACCO KUIPER: “HET IS EEN GROOT PROBLEEM”. Online verzekeren is voor het middensegment niet meer mogelijk door de steeds strengere acceptatierichtlijnen, aldus Kuiper, die maatwerk heeft gekozen om soms toch een oplossing te vinden: “Wij vragen allerlei informatie van de klant over zijn vaardigheid, boot en vaarplannen om het risico in te schatten. Wereldzeilers maken bijvoorbeeld veel te veel schade. We willen weten hoe zorgvuldig de wereldzeiler zich heeft voorbereid. Heeft hij al heel veel oceanen bevaren, zijn baan opgezegd en een gedetailleerd zeilplan gemaakt?” Het verzekeren van tenders met grote motorvermogens is vrijwel onmogelijk geworden, aldus Kuiper. “Het is een losslaande wereld. We willen precies weten wie achter het stuurwiel staat. En we vragen ons telkens af ‘waarom moeten we dit schip verzekeren? Als duidelijk wordt dat een klant een tender met 350 pk inboard vooral wil gebruiken om te waterskiën, dan wordt het een kansrijker verhaal.” Het advies van Kuiper: “Wie een schip wil kopen moet eigenlijk eerst bij ons langs komen om te weten of het wel te verzekeren is.” www.kuiperverzekeringen.nl Opnieuw gedefinieerd voor een ultieme ervaring Wij introduceren de nieuwe generatie D4- en D6-aandrijfpakketten, van 150–480 pk. De afgelopen jaren hebben we het reeds bewezen platform verder verfijnd en doorontwikkeld. Nu biedt dit complete systeem nieuwe functies – van stuurstand tot propeller. Alles om u de ultieme vaarervaring te bieden. Ontdek meer op: www.volvopenta.com Nieuwe D4 & D6 aandrijfpakketten JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 41

Het lef om het anders te doen Of het nu gaat om bouw-, reparatie- of renovatiewerkzaamheden aan jachten, een goede overeenkomst kan veel problemen voorkomen. Fruytier Lawyers in Business zorgt voor zo’n goede overeenkomst. Zo werken wij niet alleen voor jachtbouwers, maar ook voor ondernemers in de grote (binnen)scheepvaart en zeilchartervaart. Fruytier Lawyers in Business heeft de ‘geen woorden, maar daden’mentaliteit die past bij scheepvaartondernemers. Internationale contracten, scheepvaartfinancieringen, beslagleggingen, geschillen over ladingschades en andere juridische vragen worden voortvarend opgepakt en voor u opgelost. Wilt u weten wat wij voor uw bedrijf in de nautische sector kunnen betekenen? Neem oriënterend en vrijblijvend contact met ons op. Advocaten van Fruytier zijn: n Snel n Creatief n Waardvolle partners n Zelfstandige denkers n Daadkrachtig n Resultaatgericht n Scherp en alert n Toegankelijk Bel ons: +31 (0)20 5210130 (24/7 bereikbaar) Kingsfordweg 99 (Q-port), 1043 GP Amsterdam T +31 (0)20 5210130 F +31 (0)20 5210131 E info@flib.nl www.flib.nl

Door Rens Groenendijk HET VEELZIJDIGE OEUVRE VAN ONTWERPER THEO WERNER ‘Ik teken eerlijke schepen’ Afgelopen zomer liep bij Altena Yachting een 15 meter lange halfglijder van stapel (zie ook JBN4). Gebouwd in aluminium, een unicum voor de 50-jarige staalbouwwerf. Een modern gelijnd schip, waarin alle wensen van de eigenaar werden verwerkt. En dat waren er nogal wat, want hij was een 24 meter schip gewend en wilde weliswaar in lengte terug, maar niet in luxe en comfort. “Misschien wel mijn ingewikkeldste ontwerp”, zegt Theo Werner, “het was een JACHTWERF ALTENA LEVERDE AFGELOPEN ZOMER DE ALUMINIUM SIRENA OP. ER ZIJN VELE UREN AAN BEREKENINGEN EN VELE COMPUTERSIMULATIES AAN VOORAFGEGAAN, VOORDAT EEN SNELHEID VAN MINIMAAL 20 KNOOP GEGARANDEERD KON WORDEN. NA OPLEVERING VERTROK DE DUITSE EIGENAAR MET HET JACHT RICHTING ZWARTE ZEE. Het is een druk jaar voor ontwerper Theo Werner in Volendam. Verscheidene ontwerpen van zijn hand gingen te water en er liggen nieuwe projecten op zijn ‘tekentafel’. In 22 jaar tijd heeft Werner een indrukwekkend en veelzijdig oeuvre opgebouwd. Hoog tijd voor een nadere kennismaking. puzzel die heel wat hoofdbrekens heeft gekost. Het moest een snelvarend jacht worden, dat ook op de Donau uit de voeten zou kunnen. Tegelijkertijd moesten er drie hutten en drie natte cellen in komen. Bovendien wilde de eigenaar de stuurstand in het midden hebben, waardoor de indeling van met name de onderliggende gastenhutten een waar puzzelstukje werd. Er moest ook nog geforceerde ventilatie in het schip; zie die kanalen er maar in te krijgen… Het hele interieur zit er strak in.” MODERN ONTWERP Werner hoorde via via dat de klant een nieuw schip zocht. Toevallig was het een van zijn eerste opdrachtgevers geweest uit zijn beginperiode. Toen had hij een stalen waterverplaatser van 20 meter getekend. Er was hem alleen al om die reden veel aan gelegen deze klant opnieuw binnen te halen. Zonder opdracht maakte hij een ontwerp JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 43

WERNER TEKENDE DEZE 20 METER LANGE TRAWLER, DE JONGSTE TELG UIT DE DELFINO-SERIE VAN DE ALM. DIRECT NA OPLEVERING, AFGELOPEN ZOMER, VERTROK DEZE ST. NICOLAS OP DE MAIDEN VOYAGE NAAR DE MIDDELLANDSE ZEE. aan de hand van het op dat moment bekende wensenlijstje. Werner: “Je begint met aannames rond gewicht, weerstand, motorvermogen en dergelijke. In feite allemaal onzekerheden, maar het pakte goed uit.” Werner tekende een modern schip met rechte boeg en scherpe, dubbele sprayrails. De verschansing heeft voorin een licht negatieve lijn. Deels is dat styling, maar zo’n kattenrug heeft ook een praktische functie: de zichtlijnen blijven aanwezig als het schip bij het optrekken een trimhoek aanneemt. “Ik begin altijd met de hand te schetsen”, licht Werner zijn werkwijze toe, “alle lijnen zet ik met gevoel neer op papier. In de computer zit je te snel in een stramien. Dat vormgeven is een leuke fase, maar helaas is een slechts een klein deel van het werk. Het leeuwendeel bestaat uit berekeningen, vervaardigen van werktekeningen en een niet-aflatende zoektocht naar oplossingen voor de meest uiteenlopende uitdagingen.” AANPASSINGEN ONDER WATER Gelukkig voor Werner omarmde de klant het aangedragen ontwerp en kreeg hij de opdracht. Werner: “Omdat wel duidelijk was dat het een kritisch schip zou worden, zijn bij SIP Marine CFDanalyses uitgevoerd. (Computational fluid dynamics – waarmee stroming en golfpatronen worden berekend en gevisualiseerd – red.) Half beladen was er geen probleem, maar vol beladen kwam het schip moeilijk over z’n eigen golf. De oplossing hebben we gevonden door de uithouders van de schroefassen en de trimwiggen aan te passen. De uithouders van de schroefassen hebben we dusdanig DE 32 METER BELLEZZA IS IN OPDRACHT VAN VELMAR, MONACO, ONTWORPEN VOOR EIGENAREN VAN ZEER GROTE ZEILJACHTEN, DIE NIEUWE, ONDIEPERE VAARGEBIEDEN WILLEN VERKENNEN. HET DESIGN IS INGETOGEN, MAAR ELEGANT. AAN BOORD IS ALLE COMFORT VOOR ACHT GASTEN. 44 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019

wanden en vloeren in de natte cellen en keramiek op de salonvloer, en o ja, twee spudpalen… Werner: “Het keramiek in de salon hebben we weten te vervangen door hout, maar in de badkamers is inderdaad keramiek aangebracht. Om het gewicht van de voorste spudpaal te compenseren is het ankergerei weggelaten. Daar was een innovatief systeem voor ontwikkeld, waarbij de steel van het Bruce anker verticaal naar beneden werd gedrukt zodat de vloeien zich om de boeg konden vouwen.” Dat de ontwerper en de werf alle uitdagingen naar behoren hebben opgelost, bewijst een filmpje van de proefvaart. Daarop is te zien dat de boot strak in het water ligt en op snelheid amper golven trekt. ‘Geen gezochte ontwerpen, maar échte boten’ HET MEEST RECENTE ONTWERP VAN WERNER IS DEZE DELFINO 67 TRAWLER, ONTWORPEN VOOR EEN SCANDINAVISCHE KLANT VAN DE ALM. THEO WERNER NOEMT HET ZELF ‘EEN ZELDZAME MIX VAN ELEGANTIE EN ROBUUSTHEID. ONDANKS DE RELATIEF BESCHEIDEN LENGTE BIEDT HET EEN ZEER RUIM EN PRAKTISCH INTERIEUR.’ vormgegeven dat ze een aanzienlijke lift genereren. En we hebben trimwiggen toegepast over de hele breedte van de spiegel, inclusief de schroefastunnels. De aanpassingen betekenen weliswaar iets meer weerstand bij lagere snelheden, maar genereren bij hogere snelheden zoveel lift, dat het schip, ook in volbeladen conditie, vlak op het water komt te liggen, de weerstand aanzienlijk afneemt en het schip soepel accelereert naar de circa 20 knopen.” Oplossing gevonden, rekenwerk gedaan, mission accomplished, het bouwpakket kon worden gemaakt. En toen kwam de klant nog met nieuwe wensen: keramiek AAN DE SLAG Theo Werner wist al jong dat hij later ‘iets’ met boten wilde doen. Hij bracht veel tijd door aan boord van de motorboot van zijn ouders en koos een technische opleiding. Daarnaast verslond hij alle boeken en publicaties over jachtbouw en scheepsbouwkunde. “Uiteindelijk heb ik voor mijzelf een 40 voet zeiljacht getekend en op een gegeven moment ben ik op de bonnefooi langs ontwerpers gegaan met uitgewerkte tekeningen. Overal werd ik leuk ontvangen, maar bij Pieter Beeldsnijder kon ik aan de slag. Er ging een wereld voor mij open; de schaal was anders met schepen van 30 tot 55 meter. Pieters bureau was een soort opleidingsinstituut.” Later werkte Werner nog bij André Hoek, alvorens hij zich in 1997 met Werner Yacht Design zelfstandig vestigde. Zijn eerste opdracht was een 17 meter Crabbersbank, een stalen schip met houten bouw in klassieke stijl. Het was een goede binnenkomer, want het schip kreeg veel aandacht en dat gold eveneens voor de tweede opdracht, de 20 meter lange Carotina. Dat schip was van dezelfde klant JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 45

die nu op de nieuwe Altena vaart. “Van meet af aan heb ik steeds opdrachten gehad”, blikt Werner terug, “De Boarnstream werd onder meer klant, wat constant werk opleverde. Ik heb mij toegelegd op motorjachten omdat je daarmee vrijer bent in je ontwerpen dan met zeiljachten.” RIJK PORTFOLIO Gevraagd naar zijn stijl van ontwerpen, antwoordt Werner: “Ik teken eerlijke 46 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 HET ONTWERP VAN HET 26 METER LANGE PROJECT ISA LIGT OP DE TEKENTAFEL EN WERNER LEGT DE LAATSTE HAND AAN DE CONSTRUCTIETEKENINGEN VAN HET STAAL/ALUMINIUM CASCO DAT EEN LLOYD’S SSC-G6 KEUR KRIJGT. schepen; het zijn geen gezochte ontwerpen, maar échte boten.” Het bewijs is te zien in zijn rijke portfolio op de website, met uiteenlopende ontwerpen: trawlers, commuters, (semi) klassiekers, explorers en ook speedboten. In zijn kantoor springen afbeeldingen en modellen in het oog. Waaronder een van een commuter, een slank, snel jacht. ‘Die is afgeleid van de vooroorlogse commuters in New York”, vertelt Werner, “aanvankelijk had ik een spitsgatter getekend voor een Sloveense klant. Later gaf een andere klant opdracht tot een ontwerp met rechte spiegel, maar helaas is het nooit tot daadwerkelijk bouw gekomen. Wel is er

EEN 55 METER LANGE BERGINGSSLEPER, IN 1967 IN DENEMARKEN GEBOUWD, ONDERGING EEN VOLLEDIGE METAMORFOSE EN WERD VERBOUWD TOT JACHT. als afgeleide van het project een 9 meter speedboot gebouwd in polyester met schuimkern, en voorzien van twee maal 140 pk Volvo Penta.” Verder varieert het werk van de ombouw van een 180 voets zeesleper tot jacht en van het ontwerp van een 88 voet motorjacht in jaren ’60 retrostijl tot een strakke, moderne explorer van 140 voet. RECENT WERK Een van de recente ontwerpen van Werner is de Delfino 67 van De Alm. Een zeegaande trawler van 20 meter lengte. Zelf zegt Werner daarover: “Het is een zeldzame mix van elegantie en robuustheid. En ondanks de bescheiden lengte biedt het schip een zeer ruim en praktisch interieur. Het ontwerp is met groot enthousiasme ontvangen door de klant.” Op de tekentafel ligt project ISA, waarvan de laatste hand wordt gelegd aan de constructietekeningen van het staal/ aluminium casco. Werner licht toe: “Ofschoon het jacht een lengte heeft van 26 meter, is de zogenoemde loadlinelengte minder dan 24 meter. Hiermee valt het jacht net buiten de internationale regelgeving voor grote zeegaande vaartuigen, wat het in de vaart brengen én houden van het jacht aanzienlijk vereenvoudigt. Het casco krijgt een Lloyd’s SSC-G6 keur. Alle veiligheidsmiddelen worden waar mogelijk uitgevoerd conform IMO, SOLAS en COLREG. Voor al het overige zal het jacht voldoen aan de ISOnormen behorend bij CE-A.” De toekomst ziet Werner met vertrouwen tegemoet, ondanks alle internationale onzekerheden van dit moment als de Brexit en handelsoorlogen. Hij opereert echter in een segment waar er altijd wel vraag is naar bijzondere schepen. www.werneryachtdesign.com DOOR LAURENS VAN ZIJP DE 22,70 METER LANGE ANNA TIJDENS EEN VAN HAAR EERSTE TOCHTEN OP DE BERGSCHE MAAS BIJ HEUSDEN. HET JACHT IS IN SAMENWERKING MET AZZA ALS DEMO-SCHIP ONTWIKKELD VOOR LANGE REIZEN EN LANGDURIG VERBLIJF AAN BOORD. ANNA IS GEBOUWD DOOR JACHTWERF DE ALM. THEO WERNER IS AL SINDS 1997 ACTIEF ALS ZELFSTANDIG ONTWERPER EN LEGT ZICH TOE OP MOTORJACHTEN. Foto Laurens van Zijp JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 47

Perfection i s n o t a n a c c i d e n t . From sketch to endproduct • 3D design • Robot milled shaping CNC cutting and stitching • Endless upholstery possibilities www.coverworks.nl CoverWorks Perfection

DE STRIJD TEGEN FIJNSTOF VERENIGINGSNIEUWS EEN FIJNSTOF REDUCTOR VAN STATICAIR Ruim 1 miljoen Nederlanders hebben te maken met fijnstof op het werk, zoals houtstof, kwartsstof, dieselrook of lasrook. Het inademen kan ziekten tot gevolg hebben. Nieuwe technologie kan daar mogelijk verandering in brengen. Tot fijnstof worden in de lucht zwevende deeltjes (particulate matter) kleiner dan 10 micrometer (0,01 mm) gerekend. Aan de hand van de grootte wordt fijnstof aangeduid als PM10, PM2,5, PM1 of PM0,1 (ultra-fijnstof). De samenstelling van fijnstof is zeer variabel. Veelvoorkomende bestanddelen zijn metalen, koolstof (roet), nitraat en ammonium. Ondanks bronafzuiging heerst er vaak een gevaarlijke achtergrondconcentratie in metaalwerkplaatsen en worden normen voor fijnstof overschreden. Fijnstof kan onder meer veroorzaakt worden door zagen, slijpen en lassen. GEZONDHEIDSEFFECTEN Zwevende fijnstofdeeltjes groter dan 10 micrometer worden nog enigszins door de neus gefilterd en uitgescheiden via het slijmvlies. Maar kleinere deeltjes dringen tot diep in de longen door en richten daar schade aan. Ultra-fijnstof dringt zelfs door tot in de bloedsomloop. Het mogelijke gevolg: ontstekingsreacties, bemoeilijking van zuurstofopname en een hoger risico op een hartinfarct en longkanker. Ook zijn er neurologische effecten van fijnstof gevonden, waardoor de hartspierfunctie negatief kan worden beïnvloed. Bij mensen met luchtwegaandoeningen en hart- en vaatziekten verergert blootstelling aan fijnstof hun symptomen. Het inademen van fijnstof zorgt voor een toename van ziekenhuisopnames, klachten en verzuim op het werk. Chronische blootstelling vergroot de kans op de genoemde negatieve gevolgen. OPLOSSINGEN Door de campagne 5xBeter is binnen de mkb-maakindustrie veel bewustwording gecreëerd voor de aanwezigheid van fijnstof/ lasrook op de werkplaats. Het verbeteren van de luchtkwaliteit hoeft niet ingewikkeld te zijn. De eerste winst valt al vaak te behalen door bepaalde werkzaamheden anders uit te voeren. Met de verbetercheck op www.5xbeter.nl valt na te gaan met welke acties de luchtkwaliteit eenvoudig is te verbeteren. NIEUWE TECHNOLOGIE Tot voor kort was het erg lastig om fijnstof af te vangen. Bij de traditionele systemen wordt de verontreinigde lucht aangetrokken en door filters geblazen. Maar zelfs hele kleine gaatjes in de filters zijn nog te groot zijn om fijnstof tegen te houden. Daarnaast moeten filters regelmatig worden vernieuwd of gereinigd. StaticAir, een dochteronderneming van het Groningse Mark Climate Technology, heeft een technologie ontwikkeld die het beter mogelijk maakt om het merendeel van alle soorten (ultra-) fijnstof deeltjes van verschillende groottes uit de omgevingslucht te halen. Dus niet alleen metaalstof, maar ook keramisch, dierlijk, hout en schuurstof (composiet) en zelfs uitlaatgassen. Deze technologie berust op het principe van positieve ionisatie. TECHNOLOGIE De ionisator bestaat uit een op zijn kant gezette of opgehangen platte metalen bak waarin coronadraden zijn gespannen, waarop positieve hoogspanning wordt gezet (veilig voor mens en dier), waardoor een elektrische wind wordt gecreëerd. Het fijnstof in de omgeving van de coronadraad wordt door de lading van de coronadraden geïoniseerd en vervolgens door het geaarde frame van het systeem aangetrokken. Met dit principe kan fijnstof tot wel 50% gereduceerd worden. De energievoorziening van 18 watt vindt plaats via het normale elektriciteitsnet. Na verloop van tijd kan de stoflade schoon gemaakt worden; de inhoud is bedrijfs- of chemisch afval. Het fijnstof reductie systeem is inmiddels in diverse industriesectoren met succes toegepast. TOEPASSING JACHTBOUW Om de goede werking aan te tonen, heeft de ontwikkelaar van het systeem bij twee bij NJI aangesloten cascobouwers het gepatenteerde systeem gedemonstreerd. Bij Smeding Jachtservice in Dronrijp bleken de systemen goed toepasbaar. De productiehal kan ingedeeld worden in drie verschillende hallen, waardoor er eenvoudig met een vaste opstelling in een kleinere ruimte kan worden gestart met de systemen en vervolgens desgewenst kan worden uitgebreid. Om cascohallen van enige omvang te kunnen zuiveren, zijn al snel meerdere units nodig, of moet het systeem in combinatie met conventionele afzuiging worden toegepast. StaticAir stelt dat in werkplaatsen waar laswerkzaamheden worden uitgevoerd, zoals bij jacht- en scheepbouw, de systemen toegepast kunnen worden als bronafzuiging. Wanneer fijnstof bij de bron wordt afgevangen, is het volgens StaticAir niet nodig om de hele hal uit te rusten. Bij Smeding Jachtservice zijn er wisselende laslocaties, waardoor de bronnen van fijnstof flexibel zijn. Hiervoor kunnen mobiele units worden toegepast of stationaire units als combinatie/alternatief van conventionele afzuiging. De situatie bij Scheepswerf Talsma in Franeker bleek lastiger door de grootte van de hal en de verschillende bronnen van fijnstof. Een bijkomend probleem is dat er veel in de casco’s gewerkt wordt, waar het niet mogelijk is om een nu leverbaar vast systeem te plaatsen. Wanneer de fijnstof reductoren langs het casco worden gehangen, zal het bereik mogelijk niet voldoende te zijn om lasrook en slijpstof uit de besloten ruimte te ‘zuigen’. Mogelijk dat in dergelijke situaties een mobiele unit uitkomst kan bieden, maar dat is nog niet uitgeprobeerd. Beide werven waren wel van mening dat ondanks de goede werking, de toevoeging aan conventionele afzuigsystemen gezien de aanschafprijs een gedegen afweging vereist. www.staticair.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 49

DE AMBITIE OM VOORTDUREND VOOROP TE LOPEN Staat garant voor een stroom aan innovatieve oplossingen Innovatie zit in onze genen en is al 115 jaar een continu proces. Wij blijven onszelf voortdurend nieuwe vragen stellen om zo steeds weer vernieuwende producten in de markt te introduceren. Deze innovaties bieden onze klanten voordeel in hun dagelijkse werk op het gebied van veiligheid en tijdsbesparing. De introductie van het Profipress-systeem en de ontwikkeling van het SC-Contur zijn maar twee van de vele voorbeelden die hiervan het overtuigende bewijs leveren. Viega. Höchster Qualität verbunden. viega.nl/Over-ons

NJI blij met ‘eigen’ CE-keuringsinstantie VERENIGINGSNIEUWS De invoering van de Europese richtlijn (CE) voor pleziervaartuigen en hoe daarmee om te gaan vormde een van de hoofdaanleidingen voor de oprichting van de NJI in 1994. Door de jaren heen zijn op dat vlak talrijke activiteiten ontplooid, voornamelijk op individuele basis. Dankzij de gestage groei van NJI zijn nu de middelen beschikbaar om de CE ondersteuning meer inhoud en structuur te geven. De aanwijzing van een CE-keuringsinstantie voor pleziervaartuigen vormt hierin belangrijke mijlpaal. Het heeft heel wat inspanning en overuren gevergd, maar op 13 september zette de minister van Infrastructuur en Waterstaat (I&M) haar handtekening onder het besluit, waarmee de stichting DMI-EMCI formeel werd aangewezen als officiële keuringsinstantie (NoBo) voor pleziervaartuigen. NJI is nauw bij deze ontwikkeling betrokken geweest en zij heeft na het faillissement van Dutch Marine Inspection (DMI) eind 2017 een bemiddelende rol vervuld. Doel was het bijeenbrengen van partijen, waarbij de continuïteit van onder DMI ingezette keuringstrajecten en het veiligstellen van gearchiveerde technische gegevens en dossiers voorop stond, zowel bij NJI-leden, maar ook bij niet-leden. Dat is dankzij grote inzet van alle betrokkenen gelukt en vervolgens kon alle aandacht uitgaan naar de inrichting en uitwerking van het managementsysteem voor de nieuwe NoBo. De NJI waardeert het dat de Raad van Accreditatie en het ministerie hebben meegewerkt aan de relatief snelle (her)oprichting van deze keuringsinstantie. BELEID VOORTGEZET Het in 2015 ingezette beleid kan worden voortgezet om leden te ondersteunen met CE voor pleziervaartuigen: het correct toepassen van de juiste normering, de opzet en inhoud van het wettelijke verplichte technische dossier en het voldoen aan de administratieve verplichtingen ter zake. Hoewel na twintig jaar Wet pleziervaartuigen er geen werf meer is die niet weet wat CE inhoudt, weten veel producenten nog niet precies hoe productconformiteit in elkaar steekt en hoe hieraan kan worden voldaan. Vaak wordt rondom de CE externe expertise ingehuurd, met alle onkosten van dien, terwijl de werf heel veel in eigen beheer kan en mag doen en eigenlijk ook zou moeten doen. ‘IDEALE PARTNER’ NJI beschouwt DMI-EMCI als een ideale partner, aangezien in deze stichting gedegen technische kennis over pleziervaartuigen en kennis over certificering binnen het nautisch domein zijn verenigd. Hierdoor kan zij ten opzichte van een producenten belangenorganisatie als NJI een zuivere, onafhankelijke opstelling garanderen. De consultancyrol kan bij NJI worden neergelegd, waarbij uitwisseling van informatie plaatsvindt over technische zaken en de beoordeling hiervan. Een van de belangrijkste uitgangspunten van de samenwerking tussen DMI-EMCI en NJI is de rol van de keuringsinstantie zoveel mogelijk terug te brengen tot de zuivere beoordeling van het technisch dossier en het gebouwde schip of scheepsmodel. De werf moet alle hiervoor benodigde documenten zoveel mogelijk zelf produceren en het aantal bezoeken door de keuringsinstantie zoveel mogelijk beperken. Natuurlijk met de achterliggende bedoeling de CE-kosten zo laag mogelijk te houden. Ook is van belang dat bij modificaties van scheepstypen de herbeoordeling zo laagdrempelig mogelijk blijft en een nieuwe CE-totaalbeoordeling niet nodig is OPEN SOURCE SOFTWARE Het door DMI/DMP ontwikkelde MLS-computersysteem speelt een belangrijke rol. Nadat de MLS-software en de daarin aangemaakte technische dossiers via de curator bij de toenmalige provider waren vrijgekocht, is meteen begonnen om de functionaliteit over te zetten naar een open source omgeving. In de praktijk betekende dit dat opnieuw moest worden begonnen, mede vanwege aanvullende wensen die in de oude structuur niet konden worden verwezenlijkt. Dit nieuwe MLS wordt nu binnen EMCI verder uitgewerkt (doorgeprogrammeerd) tot een beheersapplicatie waarin de producent zelf, of eventueel de ontwerper, de basisgegevens van het te bouwen of te modificeren schip inbrengt en het systeem vervolgens berekeningen uitvoert en deze vergelijkt met de van toepassing zijnde normwaarden. Zo wordt ‘virtueel’ een CE-conform jacht gecreëerd; het is vervolgens aan de werf om een en ander overeenkomstig te bouwen. Natuurlijk blijft vakkennis bij de werf onontbeerlijk en zal het systeem niet alle externe expertise overbodig maken, maar belangrijke parameters als constructie, stabiliteit, bepaling maximaal motorvermogen en lozingscapaciteit moeten met behulp van het systeem kunnen worden vastgesteld en beoordeeld. Ook zal er op termijn een module in het systeem worden ingebouwd, waarmee de verplichte gebruikershandleiding conform ISO-EN 10240:2019 kan worden gemaakt. Het systeem wordt nu bij enkele werven als pilot ingezet. “We zijn op de goede weg” aldus Robert Tettelaar, directeur van Global Network Group, waar ook EMCI onder valt. APART ABONNEMENT Het gebruik van dit systeem zal via een apart abonnement gaan verlopen, waarbij voor NJI-leden exclusieve condities gelden. Op het NJI-ledenportal is inmiddels een rubriek rondom CE ingericht, met veel informatie rondom de richtlijn pleziervaartuigen, zoals een lijst met de geharmoniseerde normen, een database met alle te gebruiken formulieren, pictogrammen en symbolen. In een apart hoofdstuk wordt uitgelegd hoe de essentiële eisen uit de richtlijn kunnen worden uitgewerkt in het technisch dossier van het te (ver)bouwen pleziervaartuig en welke ISO-normen bij welke eis horen. www.dmi-emci.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 51

BEDRIJVENINDEX NEDERLAND Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het vakblad en op de website www. jachtbouwactueel.nl met logo, profielpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie, nieuwsberichten en vacatures. Volg het nieuws op de voet en schrijf in op de gratis nieuwsbrief jachtbouwactueel.nl Technische installaties Lakken, anti-fouling & boatcare Comfort aan boord Jachtbetimmering & stoffering Jachtbetimmering & stoffering Lakken, anti-fouling & boatcare Bouwmateriaal & constructie Comfort aan boord Jachtbetimmering & stoffering Motoren aandrijving & toebehoren Bouwmateriaal & constructie Lakken, anti-fouling & boatcare Motoren aandrijving & toebehoren Tuigage & dekbeslag Financiering & verzekering Technische installaties Transport & logistiek Lakken, anti-fouling & boatcare Motoren aandrijving & toebehoren Navigatie, communicatie & verlichting Consulting Motoren aandrijving & toebehoren Comfort aan boord Motoren aandrijving & toebehoren Asa Boat Electro b.v. Awlgrip Clion Marine CoverWorks De Graaf kunststof teakdekken De IJssel Coatings BV Dictator Productie B.V. Dometic Easterwoods Trading B.V. Exalto Glashandel Wybenga International Paint bv Imansson Products Klusmarine / Marinetech Kuiper Verzekeringen bv Mastervolt MOL Logistics BV nC Surface Technology BV Padmos MID Raymarine Nederland BV Van Emstede & Slager Advocaten Vetus Webasto Yanmar www.asabootelectro.nl www.awlgrip.com www.clion-marine.com www.coverworks.nl www.degraafwatersport.nl www.doublecoat.nl www.dictator.nl www.dometic.com www.easterwoods.nl www.exalto.nl www.glashandelwybenga.nl www.international.yachtpaint.com www.imansson.com www.klusmarine.nl www.kuiperverzekeringen.nl www.mastervolt.nl www.mol-logistics.nl www.nc-marine.com www.padmos.com www.raymarine.nl www.vanemstede.nl www.vetus.com www.webasto-marine.nl www.yanmarmarine.com Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl VORMGEVING Donkervoort Communicatie Art director: Karin van Zanten UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Amstelwijckweg 15, 3316BB Dordrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 26,50 excl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. 52 JACHTBOUW NEDERLAND APRIL 2019 COLOFON

BEDRIJFSPRESENTATIE Glashandel Wybenga in Franeker maakt hoogwaardige spiegels en glasproducten op maat. Niet alleen voor grote musea, galerieën en lijstenmakers, maar ook voor de interieur-, meubel- én jachtbouw. WYBENGA: Glasheldere topkwaliteit HOOGWAARDIGE SPIEGELS De MirroView is een eersteklas kwaliteit spiegel voor het verbergen van een flatscreen (televisie of computerscherm) en/ of touchscreen. Superieur voor vochtige ruimtes en daardoor tevens een duurzame oplossing is de corrosiebestendige Mirropane Chrome. Onderscheidend is Glashandel Wybenga tevens met ontspiegeld veiligheidsglas OptiView, dat perfect zicht biedt op bijvoorbeeld persoonlijke (kunst)objecten aan boord. bij het maken van bijvoorbeeld glasplaten voor badkamers en douchewanden. Daarbij kan de 5-assige machine ook verstek en facetranden slijpen. Met een CNC-gestuurde lasermachine kan glasspecialist Wybenga met uiterste precisie (zeer kleine) modellen voor de jachtbouw maken of bijvoorbeeld gaten en sparingen op maat. Daarnaast biedt de lasermachine uitgebreide mogelijkheden voor het graveren van bijvoorbeeld logo’s, tekst en beeldmerken. Verder staan er in de 2.100 vierkante meter grote fabriekshallen snijtafels voor het snijden van zowel gelaagd als enkel glas, een facet- en boormachine, een plat poly slijpmachine en een zandstraalcabine. Een high quality wasmachine zorgt ervoor dat de producten schoon worden afgeleverd. Waarom Wybenga? • Glas van de beste kwaliteit • State-of-the-art producten • Voor alle producten maatwerk mogelijk • Eigen productiemachines voor zowel complexe als unieke bewerkingen op glas, spiegels en meer • Eigen transport in de gehele Benelux • Professionele levering op locatie raamwerk (bijvoorbeeld een patrijspoort) of als wandversiering. Het printen kan in full-colour, wit en fluorkleuren, zoals ultraviolet en paars. Wybenga excelleert in snelle bewerkingen van unieke opdrachten. Met een eigen wagenpark worden alle producten in de gehele Benelux bezorgd. GLASPRODUCTEN OP MAAT Met verschillende productiemachines kunnen wij complexe en unieke bewerkingen uitvoeren met glas en spiegels. Zo staan er onder andere twee CNC-gestuurde machines; een 5-assige Intermac Master 38.5 en een 3-assige Intermac Master 30. Beide machines kunnen met uiterste precisie – een tolerantie van 0,2 mm – unieke designobjecten op maat maken. Ook kunnen deze machines mallen inscannen en digitaliseren naar een AutoCAD DXF-bestand. Glasbewerkingen met deze machines garanderen een hoogwaardige afwerking en optimale betrouwbaarheid Benieuwd naar de vele mogelijkheden van Glashandel Wybenga? Vraag dan vrijblijvend om informatie of advies. Lees alles over de indrukwekkende apparatuur op www.glashandelwybenga.nl/machinepark. UV-PRINTEN Wybenga levert nog veel meer maatwerk! Zo kan een allround led-flatbedprinter een groot formaat (geharde) glasplaat of acrylaat bedrukken door middel van uv-techniek. Voor de jachtbouw wordt deze printer veelvuldig ingezet voor het printen van een fullcolour foto’s op een uniek Glashandel Wybenga De Vang 3, 8801RB Franeker 0512 331 644 | info@glashandelwybenga.nl JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 53

TOTALE CONTROLE MET COMPACTE MULTIFUNCTIONELE DISPLAYS Beneteau Oceanis 30.1 YD42 multifunctioneel kleurenscherm Dit multifunctionele kraakheldere LCD kleurenscherm is ontwikkeld voor optimale zichtbaarheid in alle weersomstandigheden. De YD42 heeft een eenvoudig gebruikersinterface met 170 graden kijkhoek. Motorgegevens, snelheid, wind, diepte, AIS data en meer in één oogopslag. Daarnaast heeft de YD42 volledige NMEA compatibiliteit en functionaliteit. VISIT US: 1.345 PROVEN MARINE TECHNOLOGY www.yanmarmarine.com

[PARTNER CONTENT] WORKSHOP VAN RUPES/WSB FINISHING EQUIPMENT Innovatie maakt polijsten eenvoudiger Het polijsten van een boot met een verweerd uiterlijk vergt specialistische vakkennis en veel ervaring. Dankzij technologische innovatie is het risico op onherstelbare schade aan het verfsysteem door polijsten zienderogen minder en het werk eenvoudiger. Bij Yacht Center Drimmelen, onderdeel van De Koning Groep, vond in september een workhop Polijsten van jachtexterieurs plaats door Rupes, een Italiaans merk dat in de Nederland en België wordt verdeeld door WSB Finishing Equipment. De workshop, waarvoor een 30-tal bedrijven zich had ingeschreven, was de eerste uit een serie praktijkcursussen van een dag, die de Nederlandse Jachtbouw Industrie (NJI) met partners organiseert. Na verloop van tijd heeft iedere jachtlak te lijden door weersinvloeden en contact met water, zout, zand en vuil. Regelmatig schoonmaken en beschermen houdt de lak langer goed, maar achteruitgang van de glans is onvermijdelijk, met uiteindelijk een doffe uitstraling tot gevolg. De meest ingrijpende oplossing is het aanbrengen van een compleet nieuw laksysteem, maar dit is kostbaar en lang niet altijd noodzakelijk. Als de laklaag nog intact is, kan dikwijls volstaan worden met een goede polijstbeurt, gevolgd door behandeling met een sealer. Rupes ontwikkelde innovatieve polijstmethodes, waarbij per laksysteem gekozen wordt voor een passende machinebeweging, in combinatie met afgestemde pads en de polijstcompounds. LAAGDIKTES Gelcoats hebben in de regel veel laagdikte (0,5 mm-0,8 mm) en zijn minder kritisch voor het gekozen polijstsysteem. Gespoten (nat) lakken hebben doorgaans een tien maal dunnere laagdikte; hier is het behoud van laagdikte de eerste prioriteit bij een polijstbeurt. Het traditionele roterende systeem is hiervoor dikwijls te agressief, mede doordat door de enkelvoudig roterende beweging te veel warmte ontstaat die de structuur van de verf aantast. Met het door Rupes ontwikkelde BigFoot-systeem is het mogelijk de lak te renoveren en te sealen in een tot twee stappen, zonder de laagdikte te veel aan te tasten. Technisch gezien kan een laksysteem hiermee probleemloos elk jaar gepolijst en geseald worden. EXCENTRISCHE BEWEGING Met planetair/tandwiel aangedreven polijstmachines met een excentrische beweging (random orbital) kan een reductie in het aantal polijst-stappen worden bereikt. Deze optie geeft een relatief sterke correctie, maar is ‘minder agressief’ voor de gelakte ondergrond dan het roterend systeem. Het excentrisch roterend polijsten is volgens de experts bij Rupes dan ook dé perfecte oplossing voor het polijsten van een (verweerd) jacht. Vaak kan met een 1-staps oplossing worden volstaan. Tegelijk is het de ideale ‘finisher’ dankzij een gelijkmatige beweging na een eerste roterende polijstgang op een gel-coat. De leercurve is door de beperkte risico’s het kortst van alle systemen. Naast de werking en keuze van de juiste poJACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 55 lijstmachine, zijn de pads en polijstmiddelen zeer belangrijk in het proces. De grove/blauwe pad met een stevige foam basis voor de maximale correctie werkt ‘koel’ en geeft een snel herstel van defecten, de fijne/gele pad is vooral voor de optimale finish & sealing. SPECIALE COMPOUND Rupes ontwikkelde een speciale Marine compound, XC-1 Marine. Dit middel is voor zowel correctie als finish bestemd en bovendien geschikt voor alle bovenstaande technieken van polijsten. Na het polijsten ontstaat een herstelde glanzende laklaag, die tegen uvlicht en oxidatie kan worden beschermd met Rupes G-Wax, een speciaal voor jachtlakken samengestelde vloeistof die zich via sprayen en uitpoetsen handmatig laat verwerken en een heel vaarseizoen bescherming biedt. Tot slot is er de ‘Uno Protect’: de finishing machinale polijststap die na een grondige polijst- en sealbehandeling dient voor het jaarlijkse onderhoud. Geeft een diepe glans en beschermt eveneens een heel vaarseizoen. IN PRAKTIJK BRENGEN Aan de deelnemers werden de diverse systeemopties inclusief de daarbij behorende middelen en toebehoren gepresenteerd en gedemonstreerd. Aansluitend kon in groepen het geleerde in de praktijk worden gebracht op twee door de werf – en uiteraard met instemming van de eigenaren – beschikbaar gestelde schepen; een metalen gelakt schip en een Wajer Osprey (gelcoat). www.wsb-benelux.eu

Te huur: Service Centrum Maashaven Service Centrum Maashaven, een bedrijfsverzamelgebouw in Rotterdam Zuid, biedt op korte termijn een complete faciliteit voor de bouw, onderhoud en/of verkoop van pleziervaartuigen dan wel kleine beroepsvaartuigen. Uniek gelegen in hart Rotterdam met open verbinding naar zee aan de Nieuwe Waterweg, een rivier zonder snelheidsbeperkingen. Het pand is goed bereikbaar over de weg en met openbaar vervoer. • 3200 m2 bedrijfsruimte / 800 m2 kantoorruimte • 90 m2 spuitcabine (ook voor polyester werk) • 10 tons bovenloopkranen • 30 tons Bollegraaf bootlift • 30 tons hydraulische bootwagen met craddles Service Centrum Maashaven • heftrucks • 80 m vaste kade met een vloerbelasting van 20 ton m2 • 4000 m2 • parkeren op eigen terrein Alles onder voorbehoud van acceptabele voorwaarden en beschikbaarheid. Brielselaan 69 - 73, 3081 AA Rotterdam E info@oceanwideyachtinggroup.nl T 06 511 80607 eigen water evt met steigers Nautische advocaten legal support in stormy times Van Emstede & Slager Advocaten nautical lawyers | Hiswa partner in business Leidseplein 33-2, 1017 PS Amsterdam T +31 (0)20 675 94 94 | E e.slager@vanemstede.nl www.vanemstede.nl Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten, incasso, etc. Vele leden van HISWA Vereniging en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Slager Advocaten reeds als hun huisadvocaat.

overheid wil nu echt paal en perk stellen aan de bewezen smerige situatie in populaire vaargebieden. Campagnes en voorlichting hebben niet tot de gewenste naleving van het lozingsverbod geleid. AANPASSING WET IN 2021 NOG STRENGER Gezuiverd toiletwater mag overboord Sinds 1 oktober mogen pleziervaarders toiletwater van hun jacht overboord pompen, mits dit bacteriologisch gezuiverd is. De overheid heeft de wet op dit punt aangepast. Het ongezuiverd lozen van toiletwater op oppervlaktewater werd in 2009 verboden toen het Besluit Lozen Buiten Inrichtingen van kracht werd. Vuilwatertanks, chemische toiletten en droogkorrels waren tot nu toe de alternatieven. Daar komen nu zuiveringssystemen bij. Belangenorganisaties als Watersportverbond, Waterrecreatie NL, HISWA Vereniging en NJI hebben samen gelobbyd voor wijziging van de wet op dit punt. Lang niet alle schepen hebben voldoende ruimte voor een vuilwatertank. Daarnaast kunnen de tanks stankoverlast aan boord geven. Volgens HISWA Vereniging is een zuiveringsinstallatie eenvoudiger te monteren en geeft die geen stankoverlast. De minister van Infrastructuur en Waterstaat hanteerde voor de zuivering de belangrijkste eisen uit de Europese Zwemwaterrichtlijn als norm. Als daaraan wordt voldaan, mogen watersporters gezuiverd toiletwater lozen. De nieuwe regeling staat ook toe dat urine ongezuiverd kan worden geloosd, mits dit aantoonbaar niet in contact is geweest met fecaliën. Het ministerie gaat er van uit dat er in Nederland zo’n 200.000 pleziervaartuigen in het water liggen. Daarvan zijn er circa 50.000 die geen toilet aan boord hebben of bijvoorbeeld alleen een chemisch toilet of droogtoilet, waarbij de opvarenden gebruik maken van voorzieningen op de wal. Een deel van de resterende 150.000 pleziervaartuigen heeft een toilet zonder opvangtank; na gebruik wordt het toiletwater direct – illegaal – onder water geloosd. Een ander deel heeft een toilet met opvangtank, die kan ook worden leeggepompt bij een ontvangstinstallatie, maar die kan illegaal worden geleegd onder water. Bij (jacht) havens in Nederland zijn bijna 500 ontvangstinstallaties. GECERTIFICEERD EN VERZEGELD Gerwin Klok van NJI: “Voor de zuivering aan boord hebben watersporters een gecertificeerde zuiveringsinstallatie nodig. Op dit moment zijn er nog weinig passende zuiveringssystemen op de markt. Door de relatief soepele eisen liggen hier kansen voor leveranciers in de watersportsector. Ook zijn er nog geen instanties aangewezen die de typecertificaten van de zuiveringssystemen kunnen afgeven. De nieuw aangewezen keuringsinstantie voor pleziervaartuigen DMI-EMCI heeft aangegeven zich ook voor deze aanwijzing te willen kwalificeren en heeft de voorbereidingen hiertoe reeds in gang gezet. In de nieuwe Omgevingswet die in 2021 ingaat, komt naar verwachting per 1 juli dat jaar daarnaast een bepaling voor het verplicht borgen of zelfs verzegelen van buitenafsluiters voor boordtoiletten en vuilwatertanks. Dat was de belangrijkste strekking van de aangenomen motie De Groot (D66-kamerlid dat ook de veestapel wil halveren). De Daartoe wordt in het komende half jaar een aanvullende wetswijziging voorbereid. Dit geborgd afsluiten van de buitenopening heeft onder watersporters al tot de nodige ophef geleid. Echter dat die borging er zal komen staat vast, maar de overheid wil wel meewerken aan een vorm van borging die zo min mogelijk kosten en overlast voor de watersporter geeft en voldoende mogelijkheden biedt voor watersporters die in gebieden varen waar wel mag worden geloosd, zoals op zee. Daarover wordt nog overleg gevoerd met de watersportpartijen. Een echt werkbare maar tegelijk afdoende manier van borging is evenwel nog niet bedacht. Ideeën en suggesties zijn welkom. REACTIE JACHTBOUWER De redactie vroeg jachtbouwer Jan Keyzer van Crown Yacht om een reactie. “Een kleine zoektocht op het internet levert niet veel alternatieven op voor de vuilwatertank. Het Waterloop systeem van Asa lijkt nog het meest bruikbaar. Twee punten zullen een grote rol spelen bij het aan boord halen van een zuiveringsinstallatie: de grootte en de prijs. Op bestaande schepen tot pakweg 12 meter zal het naderhand huisvesten van zo’n installatie lastig kunnen zijn vanwege de inbouwruimte. Hier liggen inderdaad kansen voor de markt: ontwerp een systeem dat niet hoger en breder is dan 400 mm, bij een lengte van rond 1000 mm. Waar poep in gaat en loosbaar water uitkomt. Met een capaciteit voor 4 tot 6 personen. Met pomp, want het afvoerpunt zal onder de waterlijn uitkomen, zonder al te hoge onderhoudskosten, voor een brutoprijs van circa 1.200 euro ‘in de doos’. Met die prijs zal het systeem na inbouw overigens waarschijnlijk duurder uitvallen dan een vuilwatertank. Tenzij er een subsidieregeling komt. Wat de op handen zijnde verzegeling betreft, de vraag is daar: wie gaat dat controleren en handhaven? De regeling die tot op heden gold, was immers ook nauwelijks te handhaven.” De uitgebreide toelichting in de Staatscourant is te lezen is op onderstaand webadres: zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2019-52426.html TEKST EN FOTO LAURENS VAN ZIJP JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 57

OVERSTAP VAN HISWA NAAR NMT Nieuw platform voor exportbevordering superjachtbouw Nederlandse superjachtbouwers en Nederlandse toeleveranciers verlaten de HISWA Holland Yachting Group (HYG) eind dit jaar. Ze gaan voor hun exportpromotie samenwerken met de brancheorganisatie van de maritieme industrie, Netherlands Maritime Technology (NMT). Het Holland Superjacht Platform is daartoe opgericht en moet vanaf 2020 operationeel zijn. Reden voor het vertrek is de fusie in 2020 van HISWA met RECRON, brancheorganisatie voor vrijetijdsondernemers, waardoor de HYG-leden vreesden dat hun belangen onvoldoende behartigd zouden worden. De strategische alliantie met NMT zal zich hoofdzakelijk richten op de wereldwijde ‘branding’ en exportbevordering van de Nederlandse superjachtbouw. Het versterkt volgens NMT de gehele Nederlandse maritieme maakindustrie. HISWA Vereniging zegt het te betreuren dat haar aanbod om een samenwerkingsverband op te zetten in de vorm van een gecombineerd exportprogramma voor de superjachtbouw, scheepsbouw en maritieme toeleveranciers door NMT is afgewezen. HISWA onderzoekt of er met overblijvende leden een aangepast exportprogramma onder de vlag van Think Yachts Think Holland mogelijk is. HISWA voerde samen met het HYG-bestuur een tevredenheidsonderzoek onder de leden uit, stelde een meerjarig Werkprogramma Superjachtcluster op en borgde de sector bestuurlijk met een zelfstandige positie. Desondanks zochten leden van HYG mogelijkheden tot samenwerking met NMT. Wrang detail: dit jaar viert HISWA 50 jaar exportpromotie en op de Monaco Yacht Show had HYG nog een collectief Holland Paviljoen, waar de Think Yachts Think Holland gedachte werd uitgedragen. Er werd in Monaco een 64 pagina’s tellend jubileummagazine verspreid, waar uit de inhoud blijkt dat er nog geen vuiltje aan de lucht was. Twee mensen die voor HYG op jaarcontract werken, verliezen eind dit jaar hun baan door het vertrek. ‘LOGISCHE STAP’ HYG telt elf werven en vijftien toeleveringsbedrijven. NMT heeft ruim 400 leden. Sommige bedrijven zijn zowel lid van HISWA als NMT. Overkoepelend kenmerk van de superjachtbouwers en de NMT-leden: zij specialiseren zich allemaal in hoogstaande scheepsbouw en dito maritieme technologie. In dat perspectief noemt NMT de aansluiting ‘een logische stap’. Managing director Roel de Graaf is trots de superjachtbouw industrie aan boord te hebben: “Wij vertegenwoordigen nu nog meer het beste dat de Nederlandse maritieme maakindustrie te bieden heeft.” Marcel van der Spek is mede-oprichter van dekkenspecialist Esthec en voorzitter van de HYG. Volgens hem ontstond de behoefte bij de leden om de exportpromotie voor de Nederlandse superjachtbouw naar een hoger plan te tillen nadat HISWA Vereniging met de fusie had ingestemd. Over de nieuwe samenwerking is hij enthousiast: “NMT heeft een geweldige staat van dienst als het aankomt op het wereldwijd creëren van nieuwe zakelijke kansen voor haar leden. Daarom ben ik ervan overtuigd dat NMT de juiste partner is voor onze industrie.” NMT IN 2014 OPGERICHT Brancheorganisatie NMT werd op 8 mei 2014 opgericht en verving acht merken die zich bezighielden met de internationale promotie van maritiem Nederland. Door één naam te kiezen ontstond er duidelijkheid en werd er aan kracht gewonnen. Het bestuur telt zestien leden uit de Nederlandse COVER VAN EEN BROCHURE VAN NMT OVER DE OPZET VAN HET PLATFORM SUPERJACHTBOUW. COVER VAN HET JUBILEUMMAGAZINE DAT IN MONACO DOOR HYG WERD VERSPREID. maritiem-technologische sector. Een van de commissies is de categorie superjachten, waarin vertegenwoordigers van de superjachtbouw zitting hebben. Op het NMT-kantoor in Rotterdam werken 33 mensen. Bedrijven uit de jachtbouwindustrie kunnen zich dit vierde kwartaal inschrijven voor een vrijblijvend introductielidmaatschap van NMT, tot en met 31 december 2019. Deze periode wordt gebruikt om samen met de nieuwe leden van het platform het programma voor 2020 samen te stellen. Gericht op professionele exportpromotie en internationale branding, maar bijvoorbeeld ook op belangenbehartiging, marktinformatie en maritieme innovatie. Aan het introductielidmaatschap zijn geen kosten verbonden en het kan tot 31 december worden opgezegd. HISWA en RECRON verhuizen in november naar een nieuw gezamenlijk kantoor aan de Storkstraat in Leusden, waar ook reisbrancheorganisatie ANVR en kenniscentrum Reiswerk zich vestigen. www.maritimetechnology.nl www.hiswarecron.nl JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 59

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN HET 70 METER LANGE ‘GEZELSCHAPSCHIP’ VAN HET LOTUS ZEILJACHT. CONCEPT LOTUS VAN ROYAL HUISMAN IS GRENSVERLEGGEND Supportschip integreert met DynaRig zeiljacht De door superjachten gedomineerde Monaco Yacht Show is de perfecte gelegenheid om een grensverleggend project te lanceren. De internationale maritieme pers is aanwezig en de mensen die het kunnen betalen doen op deze locatie inspiratie op voor een nieuwe aankoop. In juli werd de belangstelling al door Royal Huisman gewekt met een persbericht dat in grote lijnen het Lotus-concept schetste: een 88 meter lang aluminium zeiljacht met een DynaRig, plus een supportschip. Eind september kwam in Monaco een indrukwekkend uitgewerkt concept naar buiten van de Britse ThirtyC design studio, Dykstra Naval Architects en Royal Huisman. Een trend in de wereld van de superjachten is om met een expeditiejacht langs ijsbergen en ijsberen de Noordwest Passage te varen, omdat de Méditerranée en de Caribbean te gewoon zijn geworden. Maar zeilen met een dwarsgetuigde tweemaster, waarbij je alleen het geluid van de wind hoort en het schip machtig door de golven klieft, dat heeft natuurlijk ook wel iets. ‘OUT-OF-THE-BOX’ Het Lotus-concept gaat veel verder, het is ‘out-of-the-box’. Het voorziet in een 70 meter lang supportschip, dat eigenlijk een superjacht is, in dezelfde stijl en luxe uitgevoerd als het zeiljacht. Daarover verderop in dit artikel meer. Het 88 meter lange zeilschip doet, omdat het dwarsgetuigd is, denken aan de klippers uit het einde van de 19e eeuw, die met hoge snelheden over de oceanen zeilden met vracht en passagiers. De 85 meter lange theeklipper Cutty Sark, gebouwd in 1869, had 28 bemanningsleden nodig om te kunnen zeilen. Het Lotus-jacht met DynaRig heeft een zeilsysteem dat computergestuurd is; de zeilen rollen in- en uit met een druk op de knop vanaf de flybridge, De zeilen draaien automatisch in een optimale trim, komt geen mensenhand aan te pas. Een want om in te klimmen en verstaging ontbreken derhalve, waardoor er veel meer vrije dekruimte is. Omdat de duurzaamheidsgedachte zich ook uitstrekt tot superjachten, zijn in de zeilen en masten zonnecellen verwerkt en kan al zeilend via de schroef stroom worden opgewekt. Het jacht vaart in stilte uit de haven en ’s nachts hoeven geen generatoren te draaien voor de airco. BEGELEIDINGSSCHIP De standaard voor luxe, comfort en dienstverlening op een superjacht ligt op een hoog niveau. Met 18 gasten aan boord, die in de watten gelegd moeten worden, zijn al snel 40 tot 50 bemanningsleden nodig, denk daarbij ook aan piloten, gidsen, zeil- en duikinstructeurs en doctoren. Om die allemaal te accommoderen zou je een schip van 130 meter nodig hebben en met die afmeting is er geen sprake meer van intimiteit aan boord. Het Lotus-concept TECHNISCHE SPECIFICATIES BEGELEIDINGSSCHIP Lengte: 70 m. Breedte: 12,9 m. Diepgang: 3,7 m. Waterverplaatsing: 1.300 ton Rompsnelheid: 20 knopen Accommodatie: eigenaarssuite + 8 gasten in 4 cabins + 18 bemanning Opslagruimte: 400 m2 voor tenders, watertoys + helicopter (tot D15) biedt hiervoor een oplossing. Een 70 meter lang aluminium ‘gezelschapsschip’ biedt accommodatie voor bemanning, maar ook voor gasten. Aan boord is plaats voor alle denkbare waterspeeltjes en een landingsplek voor de helikopter. Maar dat niet alleen, het is een verlengstuk van het zeiljacht, met dezelfde stijl van inrichting en luxe als het zeiljacht. Het kan daardoor zijn dat de zeilfanaten een wedstrijd gaan varen en de rustzoekers ondertussen met het motorjacht een mooie archipel bezoeken of met een duikbootje de onderwaterwereld verkennen. Geïntegreerd TECHNISCHE SPECIFICATIES DYNARIG Lengte: 88 m. Breedte: 14,6 m. Diepgang: 6 m. (incl kiel) Waterverplaatsing: circa 1.450 ton Inhoud: 1.600 GT Rompsnelheid: 20 knopen Zeiloppervlak: 2. 200 m2 Masthoogte: 62,5 m. Accommodatie: eigenaarssuite + 16 gasten in 8 cabins + 14 bemanning 60 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN genoegen als het ware, waardoor de eigenaar het iedereen naar de zin kan maken. Het Lotus zeiljacht heeft twee tenders en een zwembad in het voorschip, een zeer ruime flybridge en een royaal zonnedek. Op verschillende plaatsen aan boord kan worden gegeten, gerelaxt in een grote salon en ontspannen is mogelijk in een ruim bemeten beachclub. Leuk gadget: op een voorzeil kan ’s avonds een film worden geprojecteerd, een openlucht bioscoop met een geïntegreerd geluidssysteem. Het is nu wachten op de gefortuneerde die hiermee de show wil gaan maken. www.royalhuisman.com/lotus DOOR RENS GROENENDIJK DynaRig Het principe van de DynaRig werd in de jaren 60 van de vorige eeuw bedacht voor vrachtschepen door de Duitse ingenieur Wilhelm Prölß. Maar van bouwen is het toen nooit gekomen. Kenmerkend is het ontbreken van stagen. De vrijstaande masten kunnen 360 graden draaien; de zeilen zitten opgerold in de ra’s en kunnen binnen een paar minuten automatisch worden uitgerold. Er varen reeds twee zeiljachten met een DynaRig, een systeem dat is doorontwikkeld door Dykstra Naval Architects. De 106 meter lange driemaster Black Pearl uit 2018, gebouwd door Oceanco, heeft een zeiloppervlak van 2.900 m2. De 88 meter lange Maltese Falcon, eveneens een driemaster, met 2.400 m2 zeil, werd in 2006 opgeleverd door de Turkse werf Perini Navi, nadat jarenlang aan de ontwikkeling van het zeilsysteem was gewerkt door Gerard Dijkstra. MIDDEN OP ZEE NAAR DE OPENLUCHTBIOSCOOP. VEEL VRIJE DEKRUIMTE OP DE DYNARIG LOTUS DOOR HET ONTBREKEN VAN VERSTAGING. Innovation and Experience The world’s most complete range of DC electric thrusters Complete AC and hydraulic thruster systems Award winning stabilizer systems with Vector fins™ Patents: www.side-power.com/patents www.side-power.com www.asabootelectro.nl JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 61

DE TOEKOMST BEGINT BIJ WSB MET EEN SATA De revolutionaire SATAjet®X 5500 LAAT U OVERTUIGEN DOOR DE RUPES MARINE PRODUCC www.wsb-benelux.eu

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Heesen verkoopt snelvarend 59 meter jacht Heesen Yachts in Oss heeft een order ontvangen voor de bouw van een 59 meter lang jacht, geheel van aluminium. Het project heeft als bouwnummer YN 19959 en kreeg als naam SkyFall. Voorzien van een Fast Displacement Hull Form (FDHF) van Van Oossanen kan het schip een snelheid van maar liefst 37 knopen behalen. Daarvoor wordt 22.000 pk aan motorvermogen geïnstalleerd, voor de aandrijving van vier waterjets. Het is het krachtigste schip dat Heesen ooit heeft gebouwd. De opdrachtgever benoemde Omega Architects als ontwerper. Het exterieur heeft een ‘fishing cockpit’ op het achterschip, een speciale wens van de opdrachtgever, die een verwoed sportvisser is. Onderdeks komen vier suites voor tien gasten. Het brugdek is gereserveerd voor de suite van de eigenaar, met een privé-terras, voorzien van een whirlpool en loungehoek. Het hoofddek maakt dineren in de openlucht mogelijk op het achterschip. Grote schuifdeuren scheiden het zitgedeelte binnen van een grote bar midscheeps. Willen de twaalf gasten formeel dineren, dan kan dat binnen aan een grote ovalen tafel. In het voorschip is een ‘media room’ met een bioscoop en een speeltafel. Op het voordek is plaats voor een breed areaal aan waterspeelgoed en een beach club met wellness-voorzieningen. GEVULD ORDERBOEK Bij Heesen zijn momenteel twaalf jachten in aanbouw, waarmee het orderboek is gevuld tot 2023. De werf bouwt in hoog tempo semi-custom built jachten, met een bewezen engineering platform, maar blijft ook actief met full-custom schepen, zoals het Skyfall-project. Het orderboek omvat onder meer het 60 meter project Falcon (levering in 2021) en een 80 meter snelvarend (29 knopen) aluminium jacht met de projectnaam Cosmos (levering in 2022). OPLEVERINGEN Dit jaar leverde Heesen in augustus Project Boreas op, een 50 meter aluminium jacht met FDHF-romp. Het kreeg uiteindelijk de naam Erica. Het was op speculatie gebouwd, waardoor het zeer snel kon worden opgeleverd, na verkoop in mei. In juli werd het stalen 56 meter jacht Galvas opgeleverd (voordien bekend als Project Neptune). In juni ging de Masa de deur uit, een 50 meter lang waterverplaatsend aluminium jacht, dat tijdens de proefvaart een snelheid van meer dan 23 knopen haalde. In mei verliet de 55 meter stalen Vida (Project Anteres) de Nederlandse wateren na een proefvaart en voer naar de klant in het Middellandse Zeegebied. Bijzonderheid: de uitlaatgassen van de Vida worden met een Catalic Sichterman Libertas Sichterman Yachts in Burgerveen heeft een 15 meter Libertas, gebouwd in aluminium, verkocht. De Libertas is een planerend schip; de snelle rompvorm is ontwikkeld door Van Oossanen Naval Architects. Voor de voortstuwing worden twee Volvo Penta IPS 950 motoren geïnstalleerd. Bij een gemiddelde snelheid bedraagt de actieradius 500 zeemijl. Een gyrostabilisator van Seakeeper dempt al te veel gerol en geslinger, wat het vaarcomfort ten goede komt. De Sichterman jachten, dus ook de Libertas, zijn ontworpen door Cor D. Rover. De bouw wordt verzorgd door Workumer Yachtservice. Het schip wordt in april 2020 opgeleverd. www.sichterman.com TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 15,73 m. Breedte: 4,76 m. Waterverplaatsing: 20 ton Voortstuwing: 2 x Volvo Penta D11 IPS. Topsnelheid: 40 knopen CE-klasse: A Reduction System zodanig gefilterd dat aan IMO Tier III-eisen wordt voldaan. De combinatie van twee MTU 8V4000 M63 diesels met de FDHF-romp geeft een aanzienlijke besparing op het brandstofverbruik. Het schip was eind afgelopen maand op de Monaco Yacht Show te zien. Al deze schepen werden ontworpen door Omega Architects. www.heesenyachts.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 63

Het zál maar gebeuren... Vaar op zeker Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 www.kuiperverzekeringen.nl

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN SDH bouwt alu waddenkotter SDH in Enkhuizen is een nieuwe cascobouwer. Maar wel een met veel kennis, ervaring en vakmanschap. Zo hebben las-coördinator Gregory Matos en productie manager Danny Smit hun sporen in de botenbouw ruimschoots verdiend bij gerenommeerde werven. Het eerste project van SDH is de bouw van een aluminium waddenkotter van 15 meter, naar een ontwerp van Olivier van Meer. De opdrachtgever wil een familieschip waarmee hij kan droogvallen op het wad, maar waarmee hij ook binnendoor naar Berlijn kan varen. “Op 5 augustus zijn we gestart met de bouw”, aldus Danny Smit, “om de maatvoering te waarborgen hebben we een bouwvloer gemaakt met contra-gesneden mallen van aluminium. Met contrastrippen als langsspanten houden we de romp in de juiste vorm en door de spanning goed te verdelen en de juiste lasrichting te kiezen houden we het geheel strak. Dat moet ook wel, want de romp wordt niet geplamuurd. We gebruiken overigens nieuwe lasapparatuur van Fronius.” Eind september werd de romp gekeerd, waarna werd begonnen aan detailwerk, onder meer de fundatie, doorvoeren, tanks, TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 14,95 m. Lengte waterlijn: 10,70 m. Breedte: 3,95 m. Diepgang 1,05 m. Kruiphoogte 2,90 m. Waterverplaatsing: 24 ton. Motor: Volvo Penta D4 - 180 pk. CE-categorie: C. Zilverman 800: snelle tender met accommodatie Verzin maar eens een goede naam voor je product … Soms is dat een taai proces, maar Reinder van der Land (foto) kreeg hem spontaan aangereikt. Het zevenjarige zoontje van een Ierse klant vroeg bij het verlaten van de werf, staand tussen al dat glimmende aluminium: ‘Daddy, when do we visit the silverman again?’ De bedrijfsnaam was daarmee geboren: Zilverman. “De Zilverman is een snelvarende aluminium tender met voorzieningen om te overnachten”, vertelt bouwer Van der Land, ”een stoere, elegante boot met een eigentijdse uitstraling, maar zeker ook met een knipoog naar het verleden.” Hij heeft de Zilverman zelf ontworpen. “Eigenlijk wilde ik een boot voor mijzelf. Een onderhoudsarm schip waarmee ik na een drukke werkdag zó het water op kan, en waarop ik eventueel ook een weekend kan verblijven. Snelvarend, waardoor je een groter vaargebied kan bestrijken. Daartoe is een 3 liter V6 TDI diesel van Mercury ingebouwd, met hekdrive. Maar je kunt er ook rustig mee toeren, want dankzij de duoprop – twee tegengesteld draaiende schroeven – vaart de boot op lage snelheden koersvast.” Navyk Design & Engineering services heeft het snijpakket van de Zilverman geoptimaliseerd. Als toeleveranciers kiest Van der Land bij voorkeur bedrijven uit de regio, vanwege de kwaliteit en korte communicatielijnen. Zo leverde Zeilmakerij Mare in Heeg de buiskappen, Jachtwerk uit Lemmer de kunststof teakdekken en De Mooij Stoffering in Nieuwerbrug de kussens. Op de afgelopen natte HISWA in Lelystad presenteerde Van der Land twee exemplaren, bouwnummer 1 en de in blauwe wrapping gestoken bouwnummer 5. Die vloeren, patrijspoorten en de verschansing. VMG Yachtbuilders begint in november met de afbouw. Voorjaar 2020 moet het schip in de vaart zijn. Bijzonderheid: er wordt een Seakeeper gyro-stabilisator ingebouwd. www.superduplexhulls.com BOUWER REINDER VAN DER LAND. laatste is voorzien van een 350 pk 6,5 liter benzinemotor, goed voor een topsnelheid van 85 km/u … De tussenliggende bouwnummers zijn verkocht naar het Midden-Oosten. Overigens is de Zilverman ook leverbaar met een elektrische of een hybride voortstuwing. Van der Land is een ervaren jachtbouwer. Hij werkte onder meer op de Veka scheepswerf in Lemmer en bij KM Yachtbuilders in Makkum, alvorens hij als casco- en botenbouwer voor zichzelf begon in Workum. Om de groei bij te kunnen benen volgt op termijn een verhuizing naar Franeker. www.zilverman.com TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 8,00 m. Breedte: 2,70 m. Diepgang: 0,60/0,90 m (hekdrive op of neer). Motor: Mercury 3.0 TDIV6 260 pk Tankinhoud: 310 liter. Verkoopprijs: vanaf € 106.500 SNEL EN STOER; IN BLAUWE WRAPPING GESTOKEN ZILVERMAN. Foto’s Laurens van Zijp. JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 65

HIGH QUALITY AIRC NDITI NING SYSTEMS BASED ON INVERTER TECHNOLOGY WWW.CLION-MARINE.COM KEEPING YOU COOL Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze (deur)sluitoplossingen U heeft de toepassing, wij de oplossing! Op klantspecificatie of speciaal voor u berekend met behulp van computersimulatie. Wordt geleverd met montagetekening voor optimale plaatsing en werking. • Kwalitatief hoogwaardige gasveren, ook in RVS (type 304 & 316) • Ruime keuze uit bevestigingstoebehoor/aansluitingen • Verend- of star blokkeerbare gasveren • Van enkele stuks(maatwerk) tot grote series • Lange levensduur gegarandeerd DICTATOR Productie B.V. Energieweg 11, Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl “Donkervoort gebruikt voor haar sportwagens al vele jaren probleemloos de kwaliteits gasveren van DICTATOR, dat wilt u toch ook voor uw jacht?” www.dictator.nl

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Stoere elektrosloep van Van Vossen De E-Sloep 690 is de jongste toevoeging aan de modellenreeks van Van Vossen Engineering in Giethoorn. “Uitgevoerd met een lithium-ion pakket van 300 Ah en gemotoriseerd met een Arka podmotor van 7,5 kW”, meldt Han van Vossen, “goed voor een top van 12 km/u en met een kruissnelheid van 9 km/u kan het schip het moeiteloos een vaardag volhouden. Het verbruik is 30 ampère per uur, dus theoretisch kun je 10 uur varen. Maar met belading en golven nemen we een marge en houden we 8 uur aan. Na pakweg 6 uur laden is de accu weer helemaal vol. Tussentijds bijladen kan ook zonder problemen.” De romp is gemaakt van 4 mm aluminium plaat met gesneden spanten en is relatief licht gehouden voor een optimaal rendement van de elektrische voortstuwing. De spiegel laat het water makkelijk los. Sturen gebeurt met de podmotor, waardoor nauwkeurig te manoeuvreren valt. Handig: de pod is voorzien van een wiersnijder. De boot is geschikt voor 12 personen en heeft een kuip in twee delen. Voorin is het loungegedeelte, waar met een optioneel vulstuk een zonnebed te maken is. Achterin zitten de opvarenden rond de stuurstand. De achterste bank loopt door naar het zwemplatform. De kuip is zelflozend en de kuipvloer is standaard van traanplaat, maar kan ook worden voorzien van verlijmd formica met teakprint. Bolders en grijpstangen versterken het robuuste karakter, evenals de zichtbare lasrupsen. Die kunnen overigens naar wens ook worden weggewerkt. Alle kussens kunnen worden opgeborgen in de bakskisten. Een buiskap is optie. De afmetingen zijn: 6,90 x 2,50 x 0,55 m. De kruiphoogte is 1,15 m en het gewicht komt op 1.200 kilo. www.vanvossen.com Delfino 62 Grand Voyager trawlers van de werf. De 62 GV heeft met de rechte boeg moderne, strakke lijnen meegekregen. Zoals de naam al aangeeft is de GV helemaal uitgerust voor lange reizen en een langdurig verblijf aan boord. Het ontwerp is van Theo Werner in samenwerking met de werf. De Alm uit Werkendam toonde op de afgelopen natte HISWA een robuuste steilsteven, de Delfino 62 Grand Voyager. Duidelijk anders van ontwerp en opzet dan de eerdere Delfino Er zijn drie varianten van deze Delfino Grand Voyager: in 15, 19 en 24 meter. De 62 GV die op de beurs lag, is voorzien van een 280 pk zescilinder John Deere 6068 SFM 85 diesel, Orders voor Damen en Amels Damen Shipyard en dochterwerf Amels hebben beide een order in de wacht gesleept. Amels gaat een 62 meter motorjacht bouwen in de Limited Editions range. De eigenaar, afkomstig uit de Azië/Pacific-regio, kan reeds in het voorjaar van 2020 over het schip beschikken. De opdrachtgever heeft in samenspraak met ontwerper Tim Heywood en het design team van Amels een mooi kleurenschema gekozen. De romp wordt lichtgrijs en de opbouw wit, waardoor de lange lijnen van de bijlboeg tot aan het zwemplatform worden geaccentueerd. Het interieur wordt ontworpen door Laura Sessa, in samenwerking met interieurspecialisten van Amels. De Amels 206 heeft twee VIP-suites op het brugdek, ronde ramen in de eigenaarssuite en in het voorschip een afsluitbare opslag voor twee tenders tot 8 meter lengte. Het jacht heeft een volume van 1.131 GT. 75 METER SUPPORT JACHT Damen gaat een 75 meter support jacht bouwen, een YS 7512, het grootste dat de werf in deze serie heeft. De oplevering is voorzien in 2022. De Wright Maritime Group is supervisor voor de opdrachtgever. Het schip wordt 12 meter breed en heeft een volume van circa 1.900 GT. De maximum snelheid is 18 knopen. Een hangar kan plaats bieden aan een D14-klasse helikopter. Aan boord is plaats voor 45 mensen, inclusief bemanning, gespecialiseerde staf en gasten. Tenders, helikopter, waterspeelgoed en duikuitrusting vinden er een plek, waardoor op het moederjacht meer ruimte beschikbaar komt. Voor de handling is een 11,45 tons dekkraan aanwezig met een bereik van circa tien meter. De Yacht Support schepen zijn gebaseerd op de gepatenteerde Sea Axe-romp. Voor gebruik in de offshore en door marines en kustwachten zijn wereldwijd al meer dan 200 enkelschroefs, maar het ontwerp kan ook als dubbelschroefs worden uitgevoerd. Het schip heeft spudpalen die onzichtbaar in het casco zijn geïntegreerd. Voor een rustige zeegang zijn Magnum systeemstabilisatoren geïnstalleerd. De inrichting is in samenspraak met de klant uitgevoerd; het gekozen licht eiken geeft met name onderdeks een ruimtelijk effect. www.alm-jachtbouw.nl TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 6,90 m. Breedte: 2,50 m. Diepgang: 0,55 m. Kruiphoogte: 1,15 m. Gewicht: 1.200 kilo Romp: aluminium Motor: Arka Pod 7,5 kW Sea Axe-schepen afgeleverd. Damen bouwde reeds negen Yacht Support-schepen. www.yacht-support.nl www.amels-holland.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 67

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Vaan R4 catamaran binnenkort op stapel In februari kondigde Vaan Yachts in Hellevoetsluis de Vaan R4 toercatamaran aan. Behalve luxe is de cat ook ‘groen’. De 42 voeter wordt gemaakt van circulaire materialen, waaronder gerecycled aluminium, kurk en plantaardige alternatieven voor leer. “Pleziervaart moet snel verduurzamen, want jouw plezier kan natuurlijk niet ten koste gaan van anderen en dat hoeft ook niet. Door anders naar materialen en het ontwerp te kijken, kun je ook een boot circulair maken. Het is gewoon een keuze.” Zo stelde initiatiefnemer Igor Kluin eerder. Op de afgelopen natte HISWA was Vaan Yachts present met een model en een filmpresentatie. De bouw was op dat moment nog niet begonnen. “De voorbereidende fase duurt langer dan we hadden gehoopt”, aldus Kluin, “maar we brengen nu de laatste details aan in de files, zodat alles in het snijpakket zit. Het is een bouwproces in aluminium, dus we moeten straks zo efficiënt mogelijk bouwen. Dat vergt een iets langer voortraject.” Het ontwerp van de Vaan R4 heeft Kluin grotendeels zelf gedaan, maar hij heeft ook Bart van der Wijk van Wijk Yacht Creation in arm genomen. Oud-olympisch zeiler Serge Kats en Thijs Nikkels van Dykstra Naval Architects zijn raadgevers. “Voor elk segment schakelen we experts in.” Kluin heeft al pre-orders genoteerd voor zijn project; op de website staat daarvoor een speciale knop. “Je betaalt 2.500 euro en reserveert daarmee een plek in de productieplanning.” Dit najaar wordt de eerste Vaan R4 in Hellevoetsluis op stapel gezet. www.vaanyachts.nl DE VAAN R4 TOERCAT. Boarncruiser Traveller: extra dek De Boarnstream-werf in het Friese Jirnsum kondigt voor 2020 een nieuwe modellenreeks aan: de Boarncruiser Traveller. Er komen drie lengtematen van, de Tr43, Tr46 en Tr49. Kenmerk van het nieuwe ontwerp is een flybridge, of beter: verzonken flydeck. Daar staat een complete stuurstand met twee stuurstoelen en een vaste tafel. De positie geeft een riant uitzicht rondom en het dek vergroot de leefruimte ruimte aan boord. Met een klapbare aluminium navigatiemast blijft de kruiphoogte geschikt voor Europese wateren. De Traveller biedt een split level op het salondek wat resulteert in een multifunctioneel leef- en eetgedeelte. In het gehele schip is volledige stahoogte en er zijn twee of drie gescheiden slaapkamers mogelijk. De TR49 heeft een centrale slaaphut (Center Sleeper). Qua uiterlijk passen de Traveller modellen geheel in de bestaande Boarncruiser-lijn, met steile boeg, rompramen en opbouw met veel glas en gewelfd dak. www.boarnstream.com TECHNISCHE SPECIFICATIES Lengte: 13,97 m. Breedte: 4,55 m. Diepgang: ca. 1,25 m. Kruiphoogte: ca. 3,49 m. Motor: Volvo Penta D4-180 180 PK/132 kW. CE-classificatie: B Romp: staal, knikspant BOARNCRUISER TRAVELLER: EXTRA DEK IGOR KLUIN: “EEN BOOT CIRCULAIR MAKEN IS GEWOON EEN KEUZE.” Foto Laurens van Zijp SwitchRoof: schuivende kap In het Nederlandse klimaat is een overdekte MET EEN DRUK OP DE KNOP SCHUIFT DE STUURHUT OVER DE KAJUIT. DE SWITCHROOF TROK AANDACHT OP DE NATTE HISWA. stuurhut wel zo gerieflijk, zeker in het vooren naseizoen. Zomers heeft echter sturen in de buitenlucht de voorkeur. Bovendien is de kruiphoogte zonder stuurhut flink lager, waardoor meer vaargebieden bereikbaar worden. Het was een puzzel die Henk Hendriks van Hendriks Maritiem uit Hendrik-Ido-Ambacht bezighield. Hij zocht en vond het beste van twee werelden: het comfort van een jacht en de vaarbeleving van een sloep. Hendriks bedacht een systeem om de stuurhutoverkapping middels een druk op de kop naar voren te schuiven en over de roef te laten zakken. Jachtbouw Meppel paste het toe op een casco van een Drentse Kotter en daarmee was SwitchRoof een feit. Het 11 meter jacht was op 68 JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 de afgelopen natte HISWA te zien. Standaard voorzien van twee vaste slaapplaatsen, kombuis, toilet, douche en veel opbergruimte. De dinette is desgewenst om te bouwen tot twee extra slaapplaatsen. De stuurhut wordt achter ondersteund door twee ‘spudpalen’ en schuift over rails naar voren. Daar wordt hij opgevangen door de mast, waarna hij passend over de kajuitopbouw zakt. De kruiphoogte is dan teruggebracht van circa 2,50 naar 1,70 meter. In principe kan het systeem worden toegepast op meer jachten, maar dan moet wel het ontwerp worden aangepast; het moet meegenomen worden in het snijpakket. www.switch-roof.nl

NIEUWS VAN DE NEDERLANDSE JACHTWERVEN Australisch echtpaar koopt Moonen Yachts Moonen Yachts in Den Bosch heeft nieuwe eigenaars en is volop aan het bouwen. De werf werd 12 juli failliet verklaard, nadat op 5 juli al surseance van betaling was verleend. De eigenaar van Moonen, Altos Hornos de Mexico, de grootste staalfabriek van Mexico, kon niet meer aan zijn financiële verplichtingen voldoen. Het Australische echtpaar Matthew en Louise Baxter heeft de werf overgenomen. Matthew is CEO van de in 1972 door hem opgerichte AM Group, die in Australië, Europa en de Verenigde Staten industriële (rol)deuren en garagedeuren fabriceert. Louise en Matthew Baxter kwamen volgens het bericht van Moonen voor het eerst in contact met een product van de Brabantse werf toen ze in Sydney de door Moonen gebouwde Aurora zagen, een Moonen 84. Moonen citeert Matthew Baxter in een persbericht: “Het is een voorrecht een werf als Moonen te bezitten. Het merk heeft een onberispelijk imago, de jachten hebben een echte Nederlandse kwaliteit en het team is jong, betrouwbaar, getalenteerd en erg loyaal aan het bedrijf. Deze eigenschappen zijn fundamenteel voor het succes. Ik besef dat de werf nieuw leven ingeblazen moet worden, maar we zijn goed voorbereid met een sterk strategisch plan en een sterke balans, ik zie een veelbelovende toekomst in het verschiet.” CEO Johan Dubbelman van Moonen zegt in zijn nopjes te zijn met de Baxters als nieuwe eigenaars. “We hebben vertrouwen in deze nieuwe investeerder en geloven dat ze de basis leggen voor een sterke toekomst van Moonen Yachts. De markt voor 30 tot 50 meter jachten is solide voor goed gebouwde ontwerpen, en onze plannen zijn om de productie op te voeren. Momenteel hebben we een prijswinnend ontwerp in aanbouw, de 36 meter Martinique, die voor de helft klaar is. We willen het schip graag gereed hebben om het te kunnen tonen op de Monaco Yacht Show in 2020.” Het schip is ontworpen door René van der Velden; naval architecture is van Diana Yacht Design. MOONEN IS BEZIG MET DE BOUW VAN EEN TWEEDE 36 METER JACHT IN DE MARQUIS-SERIE, ONTWORPEN DOOR RENÉ VAN DER VELDEN EN DIANA YACHT DESIGN. “We willen onze productie efficiënt opschalen en in de komende maanden beginnen met twee nieuwbouwprojecten”, aldus Dubbelman. “Volgend op het huidige jacht in aanbouw gaan we beginnen met een tweede 36 meter en een jacht van 44 meter, beide nieuwe en toekomstbestendig tijdloze ontwerpen, met interieurs van prijswinnende ontwerpers als Studio Indigo. Door op voorraad te bouwen kunnen de schepen snel worden geleverd en is aanpassing aan de wensen van de klant nog steeds mogelijk, wat een absoluut voordeel is voor toekomstige kopers.” Het grootste deel van de staf en werknemers behouden hun baan. Om verzekerd te zijn van een doorlopende high-end kwaliteit zal Moonen Yachts de samenwerking versterken met lange-termijn strategische partners en onderaannemers, aldus het bericht. www.moonen.com Oceanco bouwt nu ook in Zwijndrecht Met de aankomst van een deel van het casco van een 109 meter jacht heeft Oceanco zijn nieuwe werf in Zwijndrecht in gebruik genomen. De hallen van de voormalige Grootint en Heerema werf voor de offshore, die in mei werd aangekocht, zijn reeds in Oceanco-kleuren geschilderd. Het gehele casco zal op de nieuwe locatie worden gebouwd en daarna naar Alblasserdam worden overgebracht voor de afbouw. Oceanco wil dat het nieuwe terrein, dat 570 x 200 meter groot is, ook wordt benut door andere, toeleverende bedrijven in een ‘Superyacht Brain Park’ waar ze hun kantoren en werkplaatsen kunnen vestigen, samenwerken en kennis en expertise delen. Oceanco zegt het voortouw te willen nemen om in de superjachtsector te werken aan economische en duurzame ontwikkelingen in een circulaire economie, die leidt tot kostenbesparingen, innovatie, nieuwe banen en een zorgvuldig gebruik van energie en duurzame materialen. www.oceancoyacht.com JACHTBOUW NEDERLAND OKTOBER 2019 69

Flooring·Wall Covering·Mattresses NIEUW Condensvrije patrijspoorten Request catalogue and patterns for free Tel 0049 71 21 9090390 www.gisatex.de T 0031 (0)6 506 860 31 E info@topwindows.nl / info@combinoord.nl www.topwindows.nl / www.combinoord.nl Bezoek ons op METSTRADE standnummer 07.526 DMS Universal: Optimaliseer uw oude vinstabilistatiesysteem met de DMS Universal (en geniet van Zero Speed!) Stand 12.915 en Holland Room • Moderne technologie • Industriële standaardonderdelen • 5 inch kleuren touchscreen • Behoud uw oude hardware • Innovatieve stabiliseringsalgoritmen • CAN-bus technologie • Zero speed

YOU’RE INVITED! REGISTER YOUR FREE VISIT METSTRADE 2019 will welcome more than 1600 exhibitors and thousands of your marine industry peers from around the world to Amsterdam. Join us this November to broaden your network and learn about the latest innovations from the industry at the biggest and most visited B2B leisure marine equipment show. METSTRADE FEATURES 19 - 20 - 21 NOVEMBER 2019 RAI AMSTERDAM THE NETHERLANDS ORGANISED BY POWERED BY MEMBER OF OFFICIAL METSTRADE MAGAZINE OFFICIAL SYP MAGAZINE OFFICIAL MYP MAGAZINE

INTUÏTIEVE RADAR QUANTUM 2 MET DOPPLER TECHNOLOGIE Onze Quantum 2 radar met doppler technologie maakt, in combinatie met onze AXIOM® serie displays, navigeren erg eenvoudig. Door het in de kleur rood tonen van inkomende objecten en in het groen van afgaande, wordt het in drukke vaargebieden onderscheiden van bewegende objecten kinderspel. Met de automatische MARPA volgfunctie en TrueTrails objecthistorie tillen de AXIOM en Quantum 2 het gebruik van radar naar een hoger niveau, en daarmee ook de veiligheid aan boord. Bezoek www.raymarine.nl voor meer informatie

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64
65. 65
66. 66
67. 67
68. 68
69. 69
70. 70
71. 71
72. 72

Home