Verander je seksuele ervaring van pijnlijk naar plezierig OVERWIN JE VAGINISME Jacqueline van de Bilt 1
INHOUD Voorwoord Inleiding: hoe kan je dit boek gebruiken? DEEL 1: ONTDEK WAT JE (NOG) NIET WEET 10. 11. Ontdek... wat vaginisme is kwaliteiten, valkuilen en de kracht van motivatie de oorzaken van je vaginisme hoe de vrouwelijke geslachtsdelen werken hoe de mannelijke geslachtsdelen werken je belemmerende overtuigingen hoe je jouw overtuigingen positief beïnvloedt de invloed van communicatie op jullie acties wat ontspanning voor jou kan betekenen hoe je bekkenbodemspieren je kunnen helpen hoe je samen plezier in seks kan krijgen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. DEEL 2: ONTDEK WAT JE KAN DOEN Ontdek... 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. je eigen geslachtsdelen hoe je een vinger kan toelaten in je vagina welke belemmerende overtuigingen je nog (meer) hebt hoe je belemmerende overtuigingen kan weerleggen hoe je jouw lichaam nog dieper kan ontspannen hoe je je bekkenbodemspieren kan ontspannen hoe je met aandacht je relatie kan versterken hoe je gemeenschap kan hebben
TUSSENSTOPS Welke hulpmiddelen kan je gebruiken? Hoe bereid je jezelf voor op inwendig onderzoek? Hoe breng je een tampon in? Hoe kan je zwanger worden zonder gemeenschap? Waaraan kan je denken bij een bevalling? Boeken en websites PREVIEW Dit is een preview van het boek OVERWIN JE VAGINISME verander je seksuele ervaring van pijnlijk naar plezierig Uit drie hoofdstukken zijn enkele fragmenten geselecteerd. Het complete boek zal verschijnen in het najaar van 2015.
Voorwoord Wat schaamde ik me! Achttien jaar was ik en het lukte me niet. Ik kon geen gemeenschap hebben met mijn toenmalige vriend. Volgens het boekje dat ik van de huisarts kreeg, was het een psychisch probleem. ‘Vaginisme,’ luidde zijn diagnose. Psychisch? En met mijn vagina zou niets aan de hand zijn? Ik begreep dat niet. Als ik iets probeerde in te brengen, lukte het echt niet. Dat was niet iets wat ik me maar verbeeldde. Er paste nog geen wattenstaafje in. De diagnose van de huisarts werd het begin van een lange zoektocht. Vele jaren kostte het me om mijn vaginisme te overwinnen. Therapeuten boden hulp. Ik kreeg steeds meer zelfvertrouwen door de gesprekken, maar: ik werd er niet letterlijk ‘opener’ van. En dat was toch waarvoor ik in de eerste plaats hulp had gezocht! Ik wilde van mijn vaginisme af en ging daarom, keer op keer, alsnog zelf op onderzoek uit. Vertrouwd raken met mijn lichaam Eerlijk gezegd leerde ik het meest van de vriendinnen die ik hierover in vertrouwen nam. Zij konden gewoon gemeenschap hebben en ze begrepen mijn probleem niet echt, maar intussen gaven ze me wél antwoorden op de vragen die ik had. Stukje bij beetje kreeg ik informatie die ervoor zorgde dat ik me vertrouwder kon voelen met mijn eigen lichaam en mijn geslachtsdelen; en ik kreeg weer vertrouwen in datzelfde lichaam. Ik ontdekte hoe gespannen ik al die tijd was geweest en leerde mezelf om steeds meer te kunnen ontspannen. Met resultaat! 4
Dankzij eindeloos proberen lukte het me om een vinger in te brengen. Eventjes voelde ik me geweldig. Direct daarna ontstond een volgende vraag: Hoe nu verder? Intieme vragen stellen Gelukkig kon ik één vriendin letterlijk de meest intieme vragen stellen. Zij heeft mij het meeste geleerd over de technieken en houdingen die ik kon toepassen om een penis in te brengen. Tot in detail deelde ze haar kennis met mij. Ik had de daadkracht om deze tips in de praktijk te brengen en werd daarin volledig gesteund door de man die toen in mijn leven was. Toen het uiteindelijk herhaaldelijk lukte om gemeenschap te hebben, was ik iedere keer opnieuw even euforisch. Ik voelde me eindelijk ‘normaal’! Een paar jaar later bezocht ik voor het eerst de Yila, een zelfhulpgroep voor vrouwen met vaginisme die nu niet meer bestaat. Al kon ik inmiddels gemeenschap hebben, ik had een periode achter de rug, waarin ik me heel eenzaam heb gevoeld met een probleem dat niemand echt begreep. Het was een openbaring voor me. Hier zaten vrouwen die hetzelfde voelden als ik had ervaren! De herkenning en erkenning, ook al was ik nu zelf van mijn vaginisme af, voelden als een warm bad. Eindelijk ontmoette ik vrouwen die echt – vanuit eigen ervaring – begrepen hoe ik mij al die jaren had gevoeld. Praktische tips geven Tijdens een van deze bijeenkomsten gaf een vrouw aan hoe geweldig ze de tips vond die ik aan hen gaf. Het hielp haar dat ik zo open, eerlijk, praktisch en tot in detail uitleg kon geven. Ze werd erdoor gestimuleerd om zelf de nodige stapjes te kunnen en durven zetten. Deze vrouw zei: “Hier moet je iets mee.” Zij gaf aan dat ik – met mijn achtergrond als maatschappelijk werkster, mijn opgedane kennis, mijn persoonlijkheid en mijn manier van uitleg – veel voor vrouwen met vaginisme zou kunnen betekenen. 5
(H)erkenning bieden Een paar jaren later, in 2006, startte ik inderdaad mijn eigen praktijk: SUNNIVA, voor begeleiding van vrouwen met vaginisme. Mijn eigen lange, moeilijke en eenzame weg, die mij zoveel had geleerd, kon ik nu positief gaan inzetten om andere vrouwen met vaginisme te helpen. Het werd mijn grootste passie. Prachtig vind ik het hoe een ontspannen sfeer kan ontstaan tijdens onze gesprekken, omdat vrouwen zich op hun gemak voelen. Daar zitten ze dan en durven opeens zelfs de meest intieme seksuele details en angsten met mij te delen. Vaak hoor ik: “Wat is het fijn, dat ik eindelijk met iemand kan praten die mij echt begrijpt.” Zowel de problemen als de oorzaken en overtuigingen die tot vaginisme hebben geleid, zijn steeds weer anders. Iedere vrouw is uniek. Zo blijft ook voor mij het hele begeleidings proces steeds weer boeiend en verrassend. Het maakt mij enorm blij dat de vrouwen mijn aanpak vertrouwen. Ik zie hoe zij aan de slag gaan met daadwerkelijk uitproberen. Vaak hebben ze dat eerder nog niet of nauwelijks gedaan. Ontdekken wat nodig is Stap voor stap doen deze vrouwen wat nodig is. Door de praktische en gedetailleerde technieken die ik hen leer, vinden ze de moed om steeds weer een beetje verder te gaan in het ontdekken hoe hun lichaam functioneert. Ik hoor regelmatig dat ze zelfs nieuwsgierig zijn naar de uitkomst van een volgend stapje. Plotseling wordt het leuk om dat uit te zoeken. Dat is iedere keer weer een bijzonder moment. Ik weet dan dat de kans van slagen heel groot is. Diep ontroerd voel ik me, wanneer stapjes lukken. En opeens is het dan zover: ik krijg, via de mail of in een persoonlijk gesprek, te horen dat het gelukt is om de penis van hun man in te brengen! 6
Vertrouwen geven Nadat ik een aantal vrouwen had begeleid, ontstond vanzelf een nieuwe missie. Ik wilde meer bekendheid geven aan het onderwerp ‘vaginisme’. Zo zou ik nog meer vrouwen kunnen bereiken en ook aan hen hoop en vertrouwen kunnen geven. Daarom heb ik in november 2006 in het blad Top Santé en de plaatselijke krant gestaan. Compleet met foto. In de artikelen vertelde ik mijn eigen verhaal: hoe ik mijn vaginisme overwon en nu vrouwen begeleidde die dat eveneens wilden bereiken. In 2013 werd ik zelfs door het programma Spuiten en Slikken van BNN uitgenodigd om in hun programma als deskundige te vertellen over mijn ervaringen met vaginisme. Je schaamte overwinnen Was dat gemakkelijk om te doen? Nee, om bewust de publiciteit hiermee te zoeken, heb ook ik veel schroom en schaamte moeten overwinnen. Het was al niet echt eenvoudig om in individuele gesprekken te vertellen dat ik vaginisme heb gehad. Om daarmee openlijk, zelfs met foto, eerst in een krant en tijdschrift te verschijnen – en later zelfs op de tv – bezorgde mij veel spanningen. Ik vond het zo eng, dat ik zelfs misselijk van angst was. Als ik daarna de reacties van vrouwen met vagi nisme hoorde, wist ik echter dat het goed was. Zij hadden gekregen wat ik zo graag wilde geven: hoop, herkenning en erkenning. Als geen ander weet ik hoe hoog de drempel is om hulp te gaan zoeken voor vrouwen met vaginisme. Stel je voor dat ik ook jou kan helpen om niet onnodig op te geven! Vurig wens ik dat dit boek jou gaat inspireren om te onderzoeken wat jij nodig hebt om je vagina te openen... zodat ook jij jouw vaginisme kan overwinnen. Jacqueline 7
Inleiding Ontdek HOE JE DIT BOEK KAN GEBRUIKEN Overwin je vaginisme is geschreven met de intentie om jou stap voor stap door het proces te begeleiden, waarmee jij zelf je vaginisme kan overwinnen. Al zou ik met dit boek maar iets kunnen wegnemen van jouw gevoel van schaamte en je iets meer vertrouwen geven in je eigen helingsproces; dan is mijn missie al voor een groot deel geslaagd. Ook hoop ik dat ik jou kan helpen om een prettiger gevoel over je eigen lichaam te krijgen. Van harte wens ik je toe dat bij jou hetzelfde gebeurt als bij de vele vrouwen die ik inmiddels heb mogen begeleiden: steeds meer worden ze nieuwsgierig en gaan het proces als een ontdek kingstocht ervaren. Wat gebeurt er, als ze een volgend stapje durven zetten? EEN ONTDEKKINGSTOCHT Zo heb ik dit boek opgezet: als een ontdekkingstocht. Misschien kan je je daarbij nog het beste een ouderwetse puzzeltocht voorstellen. Overal liggen aanwijzingen verstopt voor de volgende etappe. Ik raad je daarom met klem aan om niet stiekem stukjes af te snijden en/of helemaal over te slaan, maar de route te nemen zoals ik die voor jou heb uitgestippeld. Juist als je denkt: ‘Dit weet ik al’, zou je nog weleens tot verrassende ontdekkingen kunnen komen! Mijn ervaring is dat juist de combinatie van oefenen en kennis vergaren tot goede resultaten leidt. 8
DEEL 1: ONTDEK WAT JE (NOG) NIET WEET Allereerst wil ik je laten onderzoeken of je inderdaad vagi nisme hebt en in welke vorm. Hoe uit jouw vaginisme zich? Je leest over de verschillende gevoelens die vrouwen met vagi nisme ervaren. Herken je jezelf in hun verhalen? Voel je je erkend? Dan ben je hopelijk des te gemotiveerder om door te gaan met onderzoeken waarom het jou eerder nog niet is gelukt om je vaginisme te overwinnen. Ik ga je laten zien wat je kunt doen om steeds weer een stapje dichter bij je doel te komen en welke kwaliteiten je daarbij kan inzetten. Vervolgens ga ik met je bekijken welke mogelijke oorzaken van vaginisme op jou van toepassing kunnen zijn. Vaak is dat een combinatie van verschillende factoren. Daarom spreek ik in dit boek meestal van ‘medeoorzaken’: er is meestal meer dan één reden waarom je vaginisme hebt. Uit eigen ervaring weet ik dat kennis soms inderdaad macht is. Hoe meer je weet, hoe zekerder je jezelf kan voelen. Waarschijnlijk ga je ontdekken dat je onbewust bepaalde overtuigingen hebt opgedaan in je leven die je nu belemmeren. Ik wil je helpen om die overtuigingen niet alleen op het spoor te komen, maar ook met succes te weerleggen. Dit is min of meer het theoretische deel van het boek, het eerste deel. Helemaal theoretisch is het niet: er staan al een aantal vragen en oefeningen in, zodat je steeds meteen al aan de slag kan gaan met wat je net hebt ontdekt. DEEL 2: ONTDEK WAT JE KAN DOEN Daarna volgt een tweede deel. In dit tweede deel draait het hele maal om de oefeningen. Als je eerst deel 1 hebt gelezen, zoals ik je heb gevraagd om te doen, zal je weten welke hoofdstukken uit dit deel voor jou van belang zijn en waarom. Ben je nog steeds onzeker welke oorzaken jouw vaginisme heeft, dan 9
kan je alle hoofdstukken doornemen. De kans is groot dat je, al doende, alsnog vanzelf ontdekt wat jij nodig hebt om je vaginisme te overwinnen. Iedere oefening leg ik zo helder mogelijk aan je uit, zodat je precies weet hoe en wat je kan bereiken per stap. De meeste kans van slagen heb je, wanneer je alle oefeningen in de juiste volgorde doet. Sommige oefeningen kan je samen met je man doen. Ook als je op dit moment geen partner hebt, kunnen de oefeningen je helpen om steeds opener door het leven te gaan. Mocht er dan op een later tijdstip alsnog een man in je leven komen, dan kan je al belangrijke stappen hebben doorlopen. Naast deze ontdekkingstocht heb ik ook een paar rustplaatsen in dit boek ingebouwd. Zo gaat dat in het echte leven immers ook, als je onderweg bent. Op die plekken wil ik even met jou erbij stilstaan hoe jouw vaginisme doorwerkt in allerlei andere situaties en wat je daaraan zou kunnen veranderen. Denk bijvoorbeeld aan menstruatie en zwangerschap. TOT SLOT Tijdens het schrijven van dit boek heb ik een aantal keuzes moeten maken. Zo gebruik ik het woord ‘vaginisme’, maar ik bedoel daarmee dan ook ‘pijn bij seks’. Al heeft niet iedere vrouw met pijn bij seks last van vaginisme, toch kan het ook hen helpen om te weten hoe vaginisme ontstaat. Als zij met dit boek eveneens geholpen zouden zijn, zou ik dat heel fijn vinden. Ook is mijn ervaring dat voor vrouwen met vagi nisme ‘gemeenschap’ het minst beladen is. Toch heb ik het soms wel over ‘seks’. Daarmee bedoel ik het hele scala van intieme handelingen waaraan je plezier zou kunnen beleven: knuffelen, strelen, elkaar bevredigen en eventueel ook gemeenschap. Waar ik ‘man’ heb gebruikt, mag jij uiteraard gerust ‘partner’ of ‘vriend’ lezen. 10
Ik wens je letterlijk veel OPENHEID toe: Ontspanning Plezier (mooie) Ervaringen Nieuwsgierigheid Helen Eigenheid Inzicht Daadkracht
Hoofdstuk 1 Ontdek WAT VAGINISME IS In dit hoofdstuk: : wat is vaginisme? : welke vormen van vaginisme zijn er? : hoe vaak komt vaginisme voor? : welke vorm van vaginisme heb jij? : hoe uit zich dat bij jou? WAT IS VAGINISME? Vaginisme betekent dat je regelmatig hebt geprobeerd om een vinger of penis in je vagina te brengen, maar je vagina laat dat niet toe. Het lukt je niet en soms is dat zelfs pijnlijk. Vaak verkrampen je bekkenbodemspieren, waardoor de vaginaopening gesloten aanvoelt. Afhankelijk van de mate van verkramping kan je soms nog wel een vinger inbrengen, maar geen penis. HOE VAAK KOMT VAGINISME VOOR? Niemand weet wat het exacte aantal vrouwen met vaginisme in Nederland is. Uit al wat ouder onderzoek (Wetenschapswinkel Nijmegen, 1999) blijkt dat meer dan 120.000 vrouwen vaginisme hebben. VORMEN VAN VAGINISME Er zijn twee vormen van vaginisme. Bij de ene groep vrouwen is het vaginisme al aanwezig vanaf het moment dat zij hun lichaam en seksualiteit gaan ontdekken (primair vaginisme). 12
Bij de andere groep vrouwen ontstaat het vaginisme en/of pijn bij seks later, nadat gemeenschap eerst wel pijnloos is geweest (secundair vaginisme). Marion en Sjaak Marion en Sjaak probeerden voor de eerste keer gemeenschap te hebben, nadat ze getrouwd waren. Vanwege hun geloof hadden ze voor hun huwelijk weinig geëxperimenteerd en geen gemeenschap gehad. Beiden hadden ze hoge verwachtingen van de eerste keer. Toen ze echter gemeenschap probeerden te hebben, lukte het steeds niet. Het leek of de penis ergens tegenaan stootte. Alsof er helemaal geen opening was. Ze gaven zichzelf en elkaar de tijd om elkaars lichaam beter te leren kennen en beleefden daar veel plezier aan. Ze werden steeds vrijer naar elkaar. Toch lukte het nog steeds niet om gemeenschap te hebben, al probeerden ze dat regelmatig. Door te gaan zoeken op internet kwamen ze erachter dat Marion waarschijnlijk vaginisme had. Zij durfden dit met niemand te delen. Jaren hebben ze met plezier gevreeën en hadden stilzwijgend besloten om niet langer gemeenschap te proberen. Pas op het moment dat zij kinderen wilden, zetten Marion en Sjaak zich over de grote drempel heen en hebben hulp gezocht. Marja en Tim Marja en Tim hadden jarenlang een goed, bevredigend seksleven. Ze besteedden veel tijd aan elkaar en praatten uren over wat er in hen omging. Ze genoten van een uitgebreid voorspel, waardoor beiden opgewonden werden. Ze hadden plezier in de intimiteit die de seks met zich meebracht. Na ver13
Hoofdstuk 1 loop van jaren ontstond, door drukte en problemen op het werk, verwijdering. Ze richtten zich steeds meer op hun eigen leven en hadden minder aandacht voor elkaar. De seks die ze hadden, duurde steeds korter. Er werd minder tijd voor het voorspel genomen. Zowel Marja als Tim wilde snel overgaan tot gemeenschap, terwijl Marja dan nog niet vochtig en opgewonden genoeg was. Hierdoor voelde het inbrengen van de penis niet fijn voor Marja en deed af en toe ook echt pijn. Marja sprak hier soms over met Tim. Dat zij het contact tussen hen miste. Ze gaf aan dat ze het gevoel had dat Tim en zij te veel langs elkaar heen leefden. Maar ze vonden geen oplossing. Intussen ontstond een vicieuze cirkel. Door het weinige contact tussen hen, het te weinig vochtig en opgewonden zijn en door de angst voor de pijn, raakten Marja’s bekkenbodemspieren steeds meer gespannen. Tot het moment dat de gemeenschap helemaal niet meer mogelijk was. Mijn eigen ervaring Mijn eigen verhaal is het klassieke verhaal van primair vaginisme. Op mijn vijftiende probeerde ik een tampon in te brengen en dit lukte niet. Ik maakte daar verder niet zo’n probleem van. Alleen bij het zwemmen tijdens mijn menstruatie verzon ik altijd smoesjes. Ik wilde niet vertellen dat het me niet lukte om een tampon in te brengen. Ik bevredigde mezelf wel al jaren. Ik kon klaarkomen, maar zonder een vinger in mijn vagina te brengen, dus wist ik niet dat dit niet kon. Op mijn achttiende probeerde ik voor de eerste keer gemeenschap te hebben. We waren beiden onervaren en erg gespannen. Toen het na vele keren proberen steeds maar niet lukte, dacht ik dat er fysiek iets goed mis was met mij. Ik vond het moeilijk en schaamde me enorm. Toch ben ik naar de huisarts gegaan. Om me te steunen ging mijn vriend met mij mee. De huisarts stelde de 14
Ontdek wat vaginisme is diagnose ‘vaginisme’. In 1985 was er nog geen internet. Ik had nog nooit over vaginisme gehoord en kon er nauwelijks informatie over vinden. Mijn huisarts stelde de pelotte methode voor: daarbij breng je plastic buisjes met een oplopende dikte in de vagina in. Ik kreeg een boekje mee, waarin deze methode beschreven stond. Tijdens het lezen had ik meteen al mijn twijfels: “Hoe kan ik deze pelotte dan inbrengen? Er kan toch helemaal niets in mijn vagina?” Dat had ik immers daadwerkelijk ondervonden. Zelfs de kleinste pelotte, ter grootte van een kleine tampon, was voor mij al te groot. Het boekje ging in de kast. Ik heb de methode nooit uitgeprobeerd. HOE UIT VAGINISME ZICH BIJ JOU? Waarschijnlijk helpen de bovenstaande verhalen over vaginisme jou om een reële inschatting te maken of je inderdaad vaginisme hebt – of niet. Om te weten hoe het vaginisme zich bij jou uit, kan je de volgende vragen beantwoorden. Je krijgt daardoor meer inzicht in wat je precies wel en niet kan toelaten en inbrengen in je vagina. We gaan op een rijtje zetten waardoor je waarschijnlijk pijn hebt, op welke plek precies je pijn hebt en waardoor het niet lukt om een vinger en of penis toe te laten. VRAGEN Heeft een arts tijdens een inwendig onderzoek een vinger of speculum (eendenbek) in je vagina kunnen brengen? Kan jij één of twee vingers in je vagina toelaten, van je man of van jezelf, zonder pijn? 15
Hoofdstuk 1 Heb je eerder wel gemeenschap zonder pijn kunnen hebben? Met je huidige man of tijdens een eerdere relatie? Zo ja, wat was er toen anders? Verschilt het per keer wat je wel en niet in je vagina kan brengen? Hoe komt dat, denk je? Als je pijn hebt: waar zit de pijn precies? Bij je vaginaopening, links of rechts? Of wat verder in je vagina? Heb je wondjes op je voorhof of bij je vaginaopening? Zo, ja heb je deze aan een arts laten zien? Is er een behandeling voorgeschreven? Welk effect had dat? GEVOELENS VAN VROUWEN MET VAGINISME Jouw gevoelens over hoe het is om niet tot gemeenschap in staat te zijn, kunnen je dagelijkse leven negatief beïnvloeden. Misschien voel je je eenzaam, omdat je dit niet durft te delen met een ander – omdat je hierover zelfs niet of slechts moeizaam met je man durft te praten. Misschien ervaar je gevoelens van schaamte en falen: ben je eigenlijk wel ‘goed genoeg’ voor jouw man? Misschien ga je geloven dat je mismaakt bent of je voelt je geen volledige, goede, echte vrouw: jij kan immers iets niet, waarvan je denkt dat alle andere vrouwen dit wel kunnen. Of je bent bang dat er fysiek iets niet helemaal in orde is; wellicht is er een ernstige lichamelijke oorzaak voor jouw vaginisme. Als mensen in gezelschap openlijk over seks praten, kan je je soms ongemakkelijk gaan voelen. Je bent niet de enige met dit soort gevoelens en gedachten. Ik hoor dit vaak van vrouwen met vaginisme. 16
Ontdek wat vaginisme is Ilse Tijdens het eerste kennismakingsgesprek tast ik altijd af wat ik wel en wat ik nog niet kan vragen aan vrouwen. Bij Ilse was dit een zoektocht. Ze vertelde van alles over haar leven. Vroeg ik echter iets over wat maakte dat ze bij mij kwam, dan ontweek ze mijn vraag. Aan het einde van ons eerste gesprek vroeg ik wat ze zou willen. Ilse wilde graag een tweede gesprek; ze had het erg fijn gevonden om met me te praten. Woorden als ‘vagina’, ‘vaginisme’ of ‘penis’ waren tijdens dit eerste gesprek nog niet gevallen. In het tweede gesprek vroeg ik opnieuw wat ik voor haar kon betekenen. Ilse zuchtte diep. Ze had nog nooit met iemand anders dan haar man hierover gesproken. En ook met haar man ontweek ze dit onderwerp zoveel mogelijk. Heel kort vertelde ze, in sneltreinvaart, dat gemeenschap niet lukte en hoe ze zich hiervoor heel erg schaamde. Zodra ze dat hardop had uitgesproken, begon ze te huilen. Heel kort. Daarna stopte ze haar verdriet weer weg en begon over andere zaken in haar leven te praten. Ilse bleef bij me terugkomen. Ze durfde steeds vaker intiemere zaken te bespreken. Zo vond ze dat ze haar man erg tekort deed. En ze voelde zich enorm ongemakkelijk als vrienden over seks praatten. Bovendien wilde Ilse graag kinderen. Hoe moesten ze dat ooit voor elkaar krijgen? Nu ze deze gedachten in alle openheid met mij kon delen, viel een last van haar af. Tegelijkertijd was dit heel confronterend: Ilse kon haar probleem niet langer ontkennen en ontwijken. Ze realiseerde zich dat ze er echt iets aan wilde doen. Zieneke Zieneke, een vrouw vol zelfvertrouwen en een goede baan als manager, stuurde mij een heel open mail: tot in de meest intieme details vertelde ze me waarvan ze last had. Aan het einde vroeg ze of ik er iets mee kon. Tijdens het eerste ge17
Hoofdstuk 1 sprek bleek opnieuw hoe gemakkelijk Zieneke kon praten over seks en haar vaginisme. En niet alleen met mij, maar ook met haar vriend. Ze had, afgezien van haar vaginisme, veel plezier in seks. Toen we dieper ingingen op de mogelijke oorzaken van haar vaginisme, begon ze te huilen. Zieneke vertelde me dat ze zich een totale mislukkeling voelde. Zij was geen echte, normale vrouw. De vriendinnen van Zieneke deelden veel met elkaar over hun seksleven; Zieneke durfde hen zelf niets te vertellen. Ze was bang voor hun reacties. Zo ontstond een soort tweedeling in zichzelf: Zieneke was een geslaagde carrièrevrouw, maar iemand die – voor haar gevoel – faalde als vrouw, wanneer het ging om seks en intimiteit. Mijn eigen ervaring Toen ik zelf hoorde dat ik vaginisme had, durfde ik dit aan niemand te vertellen. Ik had het gevoel dat er iets raars met mij aan de hand was. Ik schaamde me erg. Wanneer vriendinnen gesprekken over seks voerden, probeerde ik met hen mee te praten. Intussen voelde ik me erg onzeker en alleen staan met dit rare probleem. Ik was anders dan zij, ik voelde me een mislukkeling op dat gebied. Pas toen ik wat ouder werd, durfde ik het aan om een goede vriendin te vertellen dat er echt niets in mijn vagina kon. Zij luisterde heel goed naar mij en steunde me. Tegelijkertijd gaf ze eerlijk aan dat ze niet goed begreep hoe dat mogelijk was. Gaandeweg nam ik de stap om meer vriendinnen in vertrouwen te nemen. Zij reageerden zoals die eerste vriendin: ze begrepen mijn probleem niet echt, maar reageerden altijd goed en steunden mij. Ze dachten met me mee en stimuleerden me om hulp te zoeken. Door hen voelde ik dat ik me niet hoefde te schamen: iedereen heeft soms problemen en mijn probleem was dat ik last van vaginisme had. 18
Ontdek wat vaginisme is VRAGEN Welke gedachten en gevoelens van vrouwen met vaginisme herken je? Wat denk en voel je verder nog over je vaginisme? GEVOELENS VAN MANNEN ALS HUN VROUW VAGINISME HEEFT In de jaren dat ik vrouwen met vaginisme heb begeleid, sprak ik ook veel mannen. Vaak kwamen ze samen met hun vrouw, soms ook alleen. Tijdens deze gesprekken kwamen de gevoelens van deze mannen aan de orde. Het vaginisme van hun vrouw had ook invloed op hun leven. De mannen vertelden dat ze zich vaak schaamden ten opzichte van anderen, omdat ze geen gemeenschap met hun vrouw hadden. Dat ze zich verdrietig en machteloos voelden, omdat ze deze vorm van intimiteit niet konden delen met hun vrouw. Veel mannen vertelden me over angstgevoelens. Waren zij niet goed genoeg, niet aantrekkelijk genoeg? Waren ze geen goede minnaars? Soms waren ze boos en gefrustreerd: andere stellen konden wel gewoon gemeenschap hebben en waarom zij dan niet? Ook kwam het voor dat ze hun vrouw niet wilden kwetsen en daarom met haar niet over dit onderwerp spraken. Valt het jou ook op? Veel gevoelens en gedachten van de mannen zijn hetzelfde als die van de vrouwen met vaginisme. Verbaast het je? Misschien ben je je wel bewust van de gevoelens van je man, maar heb je er nooit zo bij stilgestaan. Dat is jammer. Het wederzijds delen van je gevoelens kan juist helpen om elkaar te begrijpen. Jullie hebben hetzelfde doel: met plezier gemeenschap kunnen hebben. 19
Hoofdstuk 1 VRAGEN Welke gedachten en gevoelens van mannen waren nieuw voor jou? Welke gedachten en gevoelens heeft jouw man: hoe is het voor hem dat gemeenschap met jou niet lukt? 20
Hoofdstuk 6 Ontdek JE BELEMMERENDE OVERTUIGINGEN In dit hoofdstuk: : welke belemmerende overtuigingen zijn er? : welke overtuigingen herken je? : weet je hoe jouw overtuigingen zijn ontstaan? : wat klopt er niet aan deze overtuigingen? : hoe zit het dan wel? IDEEËN DIE BLOKKEREND WERKEN Hieronder volgen een aantal belemmerende overtuigingen, die medeoorzaak van vaginisme kunnen zijn. Ze kunnen letterlijk blokkerend werken. Ik wil aan jou vragen of je alles wilt opschrijven wat je herkent of wat je raakt. Om je daarbij te helpen, heb ik bij iedere over tuiging een vraag geformuleerd. Overtuiging “Er moet iets ergs gebeurd zijn dat mijn lichaam zo verkrampt is geraakt dat er geen vinger of penis in mijn vagina kan.” Vraag Waaraan denk je, als je de woorden ‘iets ergs’ leest? Wanneer de oorzaak van het vaginisme onduidelijk is, kan je op zoek gaan naar vervelende gebeurtenissen die de oorzaak kunnen zijn. Ga je daarover piekeren, dan kan dat veel onrust en extra spanning opwekken. Misschien is dat helemaal niet 21
Hoofdstuk 6 nodig. Ja, je kan vervelende ervaringen hebben verdrongen. De kans is echter groot dat je geen nare herinneringen hebt, omdat er geen nare herinneringen zijn. Er is dus waarschijnlijk niet iets heel vervelends in jouw leven gebeurd. Het lijkt raar, maar in hoofdstuk 1 heb je al kunnen lezen hoeveel indruk soms heel simpele en onschuldige ervaringen kunnen maken. Ook daardoor kan je verkrampte bekkenbodemspieren ontwikkelen. Overtuiging “Ik ben bang dat de penis straks niet meer uit mijn vagina gaat, omdat hij klem komt te zitten.” Vraag Hoe komt het dat je dat denkt? Er is nog nooit een penis in de vagina klem blijven zitten. Jouw vagina en bekkenbodemspieren zijn heel rekbaar. De vagina zelf kan de penis niet vasthouden. De bekkenbodemspieren kunnen wel aanspannen, wanneer de penis in je vagina zit; maar zij kunnen, net als gewone spieren, niet steeds dezelfde spierspanning vasthouden. Wanneer je bekkenbodemspieren zich hebben aangespannen rondom de penis terwijl die in je vagina zit, komt er dus altijd een moment dat deze spieren zich alsnog iets gaan ontspannen. En dan kan de penis alsnog eruit. Overtuiging “Ik wil echt niet zwanger raken.” Vraag Wat zou er gebeuren, wanneer je wel zwanger raakt? 22
Ontdek jouw belemmerende overtuigingen Soms zijn verhalen van anderen beangstigend of heb je iets gezien wat je bang maakt. Voor volwassenen is het vaak al moeilijk om zich niet teveel te laten beïnvloeden door verhalen van anderen. Een kind kan nog niet relativeren en neemt verhalen en beelden letterlijk ‘voor waar’ aan. Wanneer deze beangstigende ervaringen te maken hebben met zwangerschappen en bevallingen, kan je als volwassene nog jaren later angst krijgen voor gemeenschap. Immers: geen gemeenschap is de beste bescherming tegen zwangerschap. Mariska en Kees Mariska begreep niet goed waarom ze vaginisme had. Als ze eraan dacht dat ze ooit kinderen zou krijgen, vond ze dat heel leuk, maar tegelijkertijd ook super eng. Tijdens een van onze gesprekken vertelde ze dat ze met een vriendin naar bevallingsverhalen had gekeken. Ze was misselijk van angst geworden en kon het programma niet afkijken. Zij begreep dit niet goed en sprak hierover met haar adoptiemoeder. Deze herinnerde haar eraan dat Mariska’s biologische moeder gestorven was, net na de bevalling van Mariska. Dat bleek een van de oorzaken van haar vaginisme te zijn: de onbewuste angst om te sterven na de bevalling. Daarnaast had Mariska veel stress, omdat ze graag alles perfect wilde doen. Zo kreeg ze steeds meer last van spanning, naarmate er een groter verschil zat tussen de hoeveelheid tijd die Mariska kreeg voor opdrachten en de hoeveel tijd tijd ze nodig had. Ze voelde die spanning in haar hele lichaam en kreeg ook last van darmklachten. Mariska ging aan de slag met ontspanningsoefeningen. Ze besprak op haar werk dat ze moeite met haar vele taken had. Ze ondernam vaker ontspannende activiteiten met haar man. Langzaam werd de spanning in haar lichaam minder. Toen ze zich bewust werd van haar overtuiging dat een bevalling ertoe kon leiden dat ze zou overlijden, realiseerde Mariska zich dat deze extreme angst niet reëel was. Zij durfde het aan om, stap voor 23
Hoofdstuk 6 stap, gemeenschap te hebben. Met de kennis en technieken die ze leerde tijdens de gesprekken, werd dit nog wat gemakkelijker. Ongeveer twee jaar nadat ik hen had begeleid, lieten Kees en Mariska weten dat ze bevallen was van een meisje. Overtuiging “De penis moet er helemaal in bij gemeenschap, dat is teveel; het gaat te diep en lijkt me heel pijnlijk.” Vragen Waar komt deze gedachte vandaan? Heb je beelden of verhalen gezien of gehoord, die je deze indruk geven? Bij gemeenschap gaat niet de hele penis in jouw vagina. Dat lukt je alleen maar als jullie allebei in de spagaatstand kunnen gaan met jullie benen. Wanneer je opgewonden bent, rekt je vagina wat langer uit: tot ongeveer 12 centimeter lang. De penis kan dus maximaal circa 12 centimeter in je vagina. De gemiddelde stijve penis is ongeveer 13 centimeter lang. In de praktijk gaat de penis bij de meeste standjes gemiddeld hooguit 5 tot 7 centimeter in je vagina, al kan het als langer dan 7 centimeter aanvoelen. Bij een kleinere penis is dat zelfs nog minder dan 5 centimeter. Kattie en Michel Kattie dacht dat je pas gemeenschap had, wanneer de hele penis in de vagina zou zijn. De gedachte “Dit kan nooit fijn zijn” verkrampte haar. We kwamen pas achter deze overtuiging, toen ze eigenlijk al gemeenschap kon hebben. Hoewel er geen duidelijk aanwijsbare oorzaken waren, vonden we wel een aantal aanknopingspunten die medeoorzaken zouden kun24
Ontdek jouw belemmerende overtuigingen nen zijn. Daarmee ging Kattie aan de slag. Steeds meer slaagde ze erin om haar bekkenbodemspieren en gehele lichaam te ontspannen. Ze leerde hoe ze een vinger in kon brengen en wat ze moest weten om gemeenschap te kunnen hebben met haar man. Alle oefeningen die daarbij hoorden, verliepen goed – zowel in kleine als grotere stappen. Toen ze er aan toe was, probeerden haar man en zij gemeenschap. Tot haar verbazing ging de penis vrij makkelijk in haar vagina. De daaropvolgende keren verliep de gemeenschap ook probleemloos. Kattie bleef desondanks volhouden dat ze nog geen echte gemeenschap had gehad, hoewel haar man Michel herhaaldelijk antwoordde dat ze wel degelijk gemeenschap hadden gehad. Ik was verbaasd. De penis van Michel was, in de vagina, voorbij de bekkenbodemspieren gegaan. Had kleine stukjes heen en weer bewogen. En dit was verschillende keren gelukt. Kattie had dit tot haar eigen verbazing best fijn gevonden. En toch zei ze: “Ik heb nog geen echte gemeenschap gehad.” Samen kwamen we achter haar onderliggende overtuiging. Pas nadat ik herhaaldelijk had uitgelegd dat de penis niet helemaal in de vagina hoeft – en dat gemeenschap dus geen pijnlijke ervaring behoort te zijn – begon ze dit langzaam te geloven. Verrast zei ze: “Eigenlijk heb ik dus al sinds een paar maanden geen vaginisme meer?” Omdat we alle bijoorzaken volgens plan hadden doorlopen, kwamen we erachter dat deze overtuiging de basisoorzaak van haar vaginisme was. Overtuiging “Mijn vagina zit bijna helemaal dicht, er kan niets in.” Vragen Hoe heb je dit ontdekt? Lukt er nooit iets of lukt het af en toe wel? 25
Hoofdstuk 6 Heeft een arts bevestigd dat er iets met je vagina is, waardoor er geen vinger of penis kan worden ingebracht? Het idee dat je vagina bijna helemaal dicht zit, is heel herkenbaar voor vrouwen met vaginisme. Voor anderen is dit vaak moeilijk om echt te begrijpen. Je bekkenbodemspieren kunnen vanuit verschillende oorzaken zich echt zo verkrampen, dat er geen vinger of penis in je vagina kan. Ook kan je, vanwege verkeerde technieken, steeds tegen huid aanstoten. Dan ervaar je eveneens dat een vinger of penis niet verder kan. Bij de meeste vrouwen met vaginisme is er niets mis met de vagina zelf. Houd in gedachten dat veel vrouwen, net als jij, hebben ervaren dat er niets in hun vagina kon. Toch overwonnen zij hun vaginisme. Mijn eigen ervaring Jaren heb ik zitten tobben met de ervaring dat er niets in mijn vagina kon. Wat ik ook probeerde: het lukte niet. Mijn vagina voelde als gesloten. Van hulpverleners hoorde ik dat de oorzaak hiervan psychisch was. ‘Technisch’ gezien was het wel mogelijk om een tampon of vinger in te brengen. Dit veroorzaakte bij mij veel frustratie. Ik kreeg vaak het gevoel dat de ander mijn probleem niet serieus nam en vooral: niet echt begreep. De eerste keer dat ik andere vrouwen sprak met vaginisme, kreeg ik herkenning en erkenning. Dit maakte veel opgekropt verdriet los, maar luchtte ook enorm op. Ik was niet de enige. Overtuiging “Mijn vagina heeft geen opening, ik zie geen open gat.” Vragen Denk je dat je vagina een soort open tunnel is? Waar komt dit idee vandaan? 26
Ontdek jouw belemmerende overtuigingen Je vagina is geen open gat, waar je vanaf de buitenkant diep in kan kijken. De elastische huidplooien in de vagina liggen tegen elkaar aan, waardoor je geen opening ziet, maar gaan van elkaar af – en maken een doorgang mogelijk – zodra je een vinger of penis in je vagina wilt toelaten. De huid van de vagina sluit zich dan om de vinger of penis heen. OEFENING Deze oefening helpt je om te ervaren dat je geen opening hoeft te zien, om toch met een vinger naar binnen te kunnen gaan in je vagina. Maak van je rechterhand een losse vuist. Kijk vervolgens op je vuist aan de kant waar je duim zit. Je ziet een soort opening, maar het is geen open gat. Ga nu voorzichtig met een vinger van je linkerhand in de opening van deze vuist. Heb je een ‘losse vuist’ gemaakt? Dan kan je je linkervinger in de opening inbrengen. Probeer dit ook maar eens met twee of drie vingers. Je vuist omsluit steeds de vingers, als je de vuist maar genoeg hebt ontspannen. Zo gaat het ook met de huid van je vagina, die zich om een vinger of penis sluit. VRAAG Kan je geloven dat de vagina rekbaar genoeg is en zich om je vinger of penis heen kan sluiten, ook al zie je bij de ingang geen opening? 27
Hoofdstuk 6 Overtuiging “Ik ben bang voor de pijn bij het inbrengen van een vinger of penis in de vagina.” Vragen Heb je eerder pijn ervaren? Doet het altijd pijn? Weet je de plek waar het pijn deed? Voelde het alsof je niet meer verder kon, omdat je ergens tegenaan kwam? Maakt het verschil of je zelf een vinger probeert in te brengen of je man? Is het uitproberen van een vinger of penis in de vagina pijnlijk? Dan is het logisch dat je bang wordt voor die pijn. Er kan een vicieuze cirkel ontstaan: door de angst verkrampen je spieren nog meer en wordt het proberen van gemeenschap steeds pijnlijker. Pijn is bijna altijd een teken dat er iets niet goed gaat. Jezelf dwingen om door de pijn heen te gaan, levert nooit iets positiefs op. Stop daarmee! Blijkbaar zet je stappen die nog niet passen bij de fase waarin je nu bent. Onderzoek eerst je pijn. Waar zit de pijn en wanneer ontstaat deze? Misschien heb je, tijdens het lezen van dit boek, al ideeën opgedaan wat de oorzaak van de pijn zou kunnen zijn. Kijk welke oefeningen hierbij passen. Doe die oefeningen eventueel in gedeelten: een rustige aanpak in kleine en voor jou haalbare stapjes helpt je om goede resultaten te bereiken. Zo kan je deze vicieuze cirkel van pijn doorbreken. 28
Hoofdstuk 16 Ontdek HOE JE JOUW LICHAAM NOG DIEPER KAN ONTSPANNEN In dit hoofdstuk: : wat is de invloed van stress op vaginisme? : hoe kan je je ademhaling anders gaan inzetten? : wat gebeurt er als je leert spelen met in en ontspannen? : waarmee zorg je voor een betere doorbloeding in je hele lijf? : wanneer kan je deze oefeningen doen? VERKRAMPING ZIT VAAK IN JE HELE LIJF Een te gespannen lichaam leidt bij veel mensen tot klachten en is regelmatig een (mede)oorzaak van vaginisme. Je bouwt daarmee stress op en dat zorgt voor verkramping. Door te leren ontspannen kan je deze opgebouwde stress in je lichaam laten afnemen. Dan ontstaat een betere doorbloeding in je hele lichaam. De zuurstof kan beter bij allerlei organen komen, waardoor deze organen beter gaan werken en je spieren minder verkrampt raken. Wanneer je je lichaam ontspant, ontspant je geest mee en kan je gemakkelijker helder denken. KORTE EN LANGE OEFENINGEN De ontspanningsoefeningen in dit hoofdstuk helpen je jouw hele lichaam – en dus ook de bekkenbodemspieren, billen en bovenbenen – te ontspannen, waardoor de kans op gemeenschap groter wordt. Waarschijnlijk heb je al eerder iets met ontspannings of ademhalingsoefeningen gedaan. Je hebt dan 29
Hoofdstuk 16 vast ervaren dat het niet altijd meevalt om voldoende tijd te nemen voor ontspanningsoefeningen. Daarom staan er zowel korte als lange oefeningen in dit hoofdstuk. Wanneer je je meer bewust wordt van je lichaam – hoe gespannen of juist ontspannen je spieren zijn – en dit leert aan te voelen, kan dat je enorm helpen bij alles wat je doet, de hele dag door. Alle oefeningen kan je zowel met je ogen dicht als open doen. Een tip: neem de teksten van tevoren op, door ze hardop aan jezelf voor te lezen. Tijdens de oefeningen kan je deze opnames dan voor jezelf afspelen, zodat je je aandacht helemaal op het oefenen kan richten. OEFENING Deze oefening heeft twee fasen. In de eerste fase is het vooral belangrijk om je bewust te worden waar je precies de adem haling in je lichaam voelt. Het is niet de bedoeling dat je je ademhaling gaat (bij)sturen. Laat het maar gaan, zoals het gaat, in je eigen tempo. In de tweede fase van de oefening leg je beide handen op je onderbuik en adem je naar je buik toe. Uit onderzoek blijkt dat de zuurstof zich het beste verdeelt in je hele lichaam, wanneer je in je buik ademt. Omdat je handen op je buik liggen, verplaatst je aandacht zich ook naar dat gebied. Ademen naar je buik kan dan vrij snel lukken, maar het kan ook wat langer duren. Probeer opnieuw je ademhaling niet te sturen. Doe deze oefening 3x per dag, vijf minuten. 30
Ontdek hoe je jouw lichaam nog dieper kunt ontspannen Fase 1 Ga rechtop zitten met beide voeten op de grond. Of ga liggen met je benen naast elkaar. Je kan je ogen sluiten of openhouden. Ga nu met je aandacht naar je ademhaling. Adem, in je eigen tempo, in en uit. Er is geen goed of fout. Voel waar je adem je lichaam laat bewegen: je keel, borst, middenrif en/of buik gebied. Adem rustig een aantal keren in en uit. Voel dan opnieuw of er iets veranderd is. Alles is goed. Fase 2 Leg nu je beide handen op je onderbuik, terwijl je ligt of zit, en sluit eventueel je ogen. Adem rustig verder in eigen tempo. Voel opnieuw waar je ademhaling zit: keel, borst, middenrif en/ of buikgebied. Wanneer je ademhaling lager zit dan je borstgebied, beweegt automatisch je borstgebied ook wat mee. Voel je je buik een beetje heen en weer golven onder je handen? Als je deze oefening in totaal ongeveer vijf minuten hebt gedaan, voel dan of er iets is veranderd in de spanning van je lichaam. Rek jezelf daarna even lekker uit. Gaap eventueel een paar keer. Open dan je ogen, wanneer je ze gesloten had. VRAGEN Wat voelde je tijdens de ademhalingsoefening? Waar voelde je je ademhaling? In je borst of buik of beide? Waren je schouders opgetrokken? Voelde je lichaam anders voor en na de oefening? 31
Hoofdstuk 16 Je kan deze oefening in stilte doen, terwijl je je volledig focust op wat je voelt in je lichaam. Heb je al enige ervaring opgedaan, dan kan je deze oefening ook in andere situaties toepassen: tijdens het televisie kijken, vergaderen of tijdens gesprekken – en uiteraard bij elke situatie, waarbij je denkt dat meer ontspanning jou zou kunnen helpen. Je zal ontdekken dat deze oefening ook effect heeft, wanneer je focus ligt op iets anders. Leg je handen op je onderbuik en merk het na een tijdje op hoe je ademhaling is veranderd en hoe je je voelt. Aandachtspunten Je kan de oefeningen liggend of zittend doen. Je ademhaling heeft soms tijd nodig om van je keel en/of borst via je middenrif naar je buik te gaan. Dit kan al tijdens een oefening gebeuren of er kunnen weken overheen gaan, voordat het je lukt. Per keer kan dit anders zijn. Blijf uitproberen en observeren. Zelfs al merk je nog niet veel verandering: door de oefeningen krijgt je lichaam de kans om extra te herstellen en te ontspannen. Het is normaal, wanneer je gedachten afdwalen. Blijf proberen om je aandacht opnieuw te focussen op de oefening. Het kan helpen om je voor te stellen dat je gedachten als wolken in de lucht komen en gaan. Komen allerlei gevoelens omhoog door het loslaten van de spanning in je spieren? Laat het gebeuren en vecht er zo min mogelijk tegen. Door gevoelens te laten zijn, vermindert de spanning in je lichaam. 32
Ontdek hoe je jouw lichaam nog dieper kunt ontspannen Voel je je, na deze oefening, juist energieker? Dan heeft de oefening je ook geholpen om te herstellen van vermoeidheid. Je kan je tijdens of na de oefening moe voelen. Dit kan verborgen moeheid zijn, waaraan je eerder niet hebt toegegeven. Het kan ook ontspanning zijn, die je verwart met vermoeidheid. Rek je na de oefening goed uit: dat maakt je weer wakker en alert. Betrap je jezelf erop dat je je ongemakkelijk en zelfs wat schuldig voelt over deze ‘tijdsverspilling’? Misschien heb je geleerd dat ‘niets doen’ niet mag en letterlijk zonde van de tijd is. Probeer het anders te zien: het is heel goed mogelijk dat juist dan dit ‘niets doen’ voor jou weleens de belangrijkste activiteit van jouw dag zou kunnen zijn. OEFENING Bij veel vrouwen met vaginisme is het gehele onderlichaam gespannen: onderrug, bovenbenen en bilspieren. In deze oefening leer je je ademhaling uitbreiden naar je rug, bovenbenen, vagina en bekkengebied. Je ontdekt welk effect het ontspannen van deze gebieden heeft op de ontspanning van je bekkenbodemspieren en je vagina. Je start zittend met deze ademhalingsoefening, waarbij je handen op je buik liggen. Sluit eventueel je ogen, zodat je je goed kan concentreren. Zodra je je ademhaling tot in je buik voelt, ga 33
Hoofdstuk 16 je verder. Focus je nu op je onderrug. Voel dat je onderrug, tijdens de inademing, ook een beetje uitzet. Focus nu op de zijkant van de onderrug. Voel je ook daar het uitzetten? Adem nu een aantal keer in en uit. Voel de beweging bij je buik, je onderrug en de zijkanten van je onderrug. Zet vervolgens je benen wat uit elkaar. Buig licht naar voren en plaats je onderarmen op je bovenbenen, net voor je knieën, zodat je leunt op je bovenbenen. Adem opnieuw rustig in en uit. Laat de inademing steeds lager in je buik komen. Voel de soms kleine beweging die in je onderbuik ontstaat tijdens het in en uitademen. Voel bij de volgende inademing dat je bovenbenen zich ook vullen met zuurstof en iets voller worden. Voel hoe de adem weer uit je bovenbenen gaat bij de uitademing en hoe je bovenbenen zich iets meer ontspannen. Adem nu opnieuw in en focus je op je billen. Denk aan je billen bij het in en uitademen. Voel dat langzaam je billen zich wat ontspannen. Adem opnieuw in en focus je nu op je vaginaopening. Adem weer uit, maar blijf je focussen op je vaginaopening. Doe dit een aantal keren. Voel hoe de bekkenbodemspieren zich wat ontspannen. Blijf rustig in en uitademen en focus je opnieuw op de verschillende lichaamsdelen: buik, onderrug, billen en vagina. Rond de oefening af door langzaam rechtop te gaan zitten. Blijf nog even, met je handen op je buik, verder ademen. Voel hoe je buik, onderrug, billen en vagina aanvoelen. Rek je daarna lekker uit en doe je ogen open. 34
Ontdek hoe je jouw lichaam nog dieper kunt ontspannen VRAGEN Hoe was het voor je om deze oefening te doen? Kan je het verschil voelen tussen het gespannen zijn en meer ontspannen raken van de buik, onderrug, billen en vagina door de oefening? Kan je je voorstellen dat deze oefening je helpt om dit gebied meer te leren ontspannen? Probeer deze oefening regelmatig te doen. Mogelijk voel je in het begin nog geen beweging in je buik, billen, onderrug en vagina. Dit is niet erg. Blijf vooral proberen. Voel hoe je je voelt voor en na de oefening. Bij ieder klein verschil heb je iets gewonnen. Je zal bovendien merken dat, wanneer je deze oefening vaker doet, je steeds beter de verschillen tussen aan en ontspannen van dit gebied gaat aanvoelen. 35
OVERWIN JE VAGINISME Verander je seksuele ervaring van pijnlijk naar plezierig Auteur: Jacqueline van de Bilt Uitgever: Uitgeverij Van Brug ‘Overwin je vaginisme’ is vanaf het najaar van 2015 verkrijgbaar via de boekhandel en via www.uitgeverijvanbrug.nl meer informatie over de auteur is te vinden op: www.sunniva.nl
1 Online Touch