VOOR ONDERNEMERS ADV I SEURS IN DE ADMINI S T RAT IE VE EN FI S C A LE SEC T OR PAGINA 30 Eén stap achteruit en twee vooruit PAGINA 38 Je portefeuille overdragen? PAGINA 5 Genieten van je pensioen, daar hoef je niet mee te wachten tot je AOW JAARGANG 3 UITGAVE 1. 2022
COLOFON INDEX &GO is een uitgave van de Nederlandse Orde van Administratie- en Belastingdeskundigen en verschijnt 4x per jaar. Jaargang 3, uitgave 1, maart 2022 HOOFDREDACTIE Ed de Vlam BLADMANAGEMENT Chantal van Pelt EINDREDACTIE Loft 238 Tekst & Media REDACTIE Femke Hellings, Hans Pieters, Henk Poker, Eveline aan de Wiel VORMGEVING Campagne, Rotterdam OPMAAK Appeltje Eva, Lith FOTOGRAFIE Paul Tolenaar DRUK Dekkers van Gerwen, ’s-Hertogenbosch ABONNEESERVICE Opgave van abonnementen, opzegging en adreswijziging uitsluitend schriftelijk doorgeven aan de uitgever. Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Meer informatie over abonnementen via: info@noab.nl ADVERTEREN? Meer informatie via: communicatie@noab.nl Commentaar, ideeën en suggesties? Welkom via: communicatie@noab.nl CONTACT NOAB Rompertdreef 7, 5233 ED ‘s-Hertogenbosch Postbus 2478, 5202 CL ‘s-Hertogenbosch 073 614 14 19 I www.noab.nl ISSN 2666-8068 Hulp bij schuldhulpvraag ondernemers IN DIT NUMMER: 03 Voorwoord 05 Levensplanning 08 Een groen keurmerk voor kleine dienstverleners 12 Verkopen zonder drammen 14 Vitaliteit in coronatijd 16 Sparren met impact 18 Help, de factuur is niet betaald 20 Ondernemen in een krappe arbeidsmarkt 2 &GO magazine 24 Hybride werken blijft 26 Er is meer dan alleen cijfers 30 Eén stap achteruit en twee vooruit 32 RGS is geen ‘moetje’ 34 Maak samen bewuste keuzes 36 Hulp bij schuldhulpvraag ondernemers 38 Je portefeuille overdragen? 40 Einde van de spaar-BV in zicht? “Ik trek de stekker eruit” 36 Eén stap achteruit en twee vooruit 30 Sparren met impact 16 INDEX
Loyaliteit afdwingen Ook in deze &GO besteden we weer aandacht aan één van de meest nijpende problemen in onze branche: het gebrek aan personeel, en als uitvloeisel daarvan: het binden van je huidige mensen. In het vorige nummer ging ik hierop in en kwam met de oplossing om o.a. een familiegevoel te creëren waarbinnen men zich geborgd voelt. Hiermee dwing je vanzelf loyaliteit af, was mijn stelling. We laten verderop twee kantoorhouders aan het woord en bij één van hen kreeg ik zowaar even een eureka-gevoel. Nu heb ik dat wel vaker, terwijl later blijkt dat tientallen anderen me allang vóór zijn geweest. Sebastiaan Wink van Winco Administratie en Advies stelt: “Als een medewerker een aantal maanden bij mij in dienst is, goed werk levert en behoefte heeft aan een contract voor onbepaalde tijd, dan heb ik daar niets op tegen. Je moet medewerkers ook aan je durven te binden, want dat werkt twee kanten op. Als je vertrouwen en betrokkenheid toont, krijg je dat ook terug.” Dit doet denken aan het tijdperk ‘pre-afbraak sociaal stelsel’. Voordat werkgevers stonden te juichen toen de flexibilisering van de arbeidsmarkt zich aandiende met als gevolg een leger van niet-zelfstandigen die we zzp’ers noemen en generaties van jobhoppers. En laten we niet onze kinderen vergeten die geen financiering krijgen omdat je daarvoor een arbeidscontract voor onbepaalde tijd nodig hebt (in plaats van een studieschuld). Natuurlijk had je indertijd mensen die waarschuwden voor deze gevolgen. Helaas is de competentie om beleidsmatig te denken en te handelen voor de langere termijn, slechts aan enkelen gegeven en die trekken meestal niet aan de touwtjes. Sebastiaan raakt met zijn uitspraak de juiste snaar. De tijd is er rijp voor. In feite past het helemaal in het nieuwe denken over duurzaamheid in de brede zin van het woord. Maar daarover later meer. Ik kom ook kantoren tegen die loyaliteit afdwingen door hun mensen mede-eigenaar te maken. We staan aan de vooravond van grote veranderingen. Dat ik dat nog mag meemaken. Ed de Vlam, directeur NOAB NOAB.NL 3 VOORWOORD
STILSTAAN IS GEEN OPTIE 4 &GO magazine
“ALS JE LEUK, ZINVOL WERK HEBT, WAAR JE ENERGIE VAN KRIJGT, WIL JE NIET MET PENSIOEN. WERK GEEFT ZIN AAN JE LEVEN” DOOR: HANS PIETERS LEVENSPLANNING Een groot aantal zzp’ers en ondernemers bouwt geen of veel te weinig pensioen op. Een van de boosdoeners is de besmette term lijfrente, meent pensioenexpert Sjaak Zonneveld. Hij is een warm pleitbezorger voor een vernieuwde fiscale pensioenspaarpot/vangnet. Het begint ermee dat zelfstandigen worden aangezet tot een financiële ‘levensplanning’. De NOAB-adviseur kan hierin de regie nemen. NOAB.NL 5 COVERARTIKEL
“ WAAR IK ÉCHT VAN SCHROK BIJ DE EERSTE LOCKDOWN, WAS HET GROTE AANTAL ZZP’ERS DAT AL NA ÉÉN MAAND IN DE PROBLEMEN KWAM” Genieten van je pensioen, daar hoef je niet mee te wachten tot je AOW, is in het kort de boodschap van Sjaak Zonneveld, directeur en bestuurder van BrightPensioen. “Je dromen uitstellen tot je 65ste is niet verstandig. Met een tussenpensioen, een break van een paar maanden, houd je het langer vol. Financiële planning gaat steeds meer richting levensplanning, ‘wat wil je met je leven?’. Je moet niet als doel hebben om met pensioen te gaan. Als je leuk, zinvol werk hebt, waar je energie van krijgt, wil je niet met pensioen. Werk geeft zin aan je leven.” INKOMENSONZEKERHEID Eén van de redenen waarom zelfstandigen onvoldoende pensioen opbouwen is de mate van inkomensonzekerheid. “Dat is een belangrijke reden waarom mensen terughoudend zijn om hun geld vast te zetten in een pensioenvoorziening waar ze pas bij kunnen vanaf hun pensioen.” Gebrek aan kennis over de keuzes en mogelijkheden is een tweede obstakel. Bijna twee derde van de zzp’ers (63%) heeft geen idee dat geld voor het pensioen opzijzetten belastingvoordeel oplevert, blijkt uit onderzoek van BrightPensioen. “De meeste zzp’ers realiseren zich onvoldoende dat je voor 20 jaar pensioen gemiddeld 300.000 euro nodig hebt. Dan zeggen ze ‘ik spaar zelf voor mijn pensioen’. Vraag je hoeveel ze dan sparen, dan antwoorden ze ‘een ton’. Dan heb je paar honderd euro per maand aan pensioen.” Het negatieve sentiment rondom lijfrentes speelt ook een negatieve rol, stelt Zonneveld. “Voor heel veel mensen is het idee dat lijfrente gelijkstaat aan een woekerpolis. Terwijl in principe elke voorziening in de derde pijler lijfrente is.” De Algemene Rekenkamer noemt de term en systematiek verouderd, met allerlei belemmeringen om ervan gebruik te maken. Het controleorgaan is kritisch over de lijfrenteaftrek in het verantwoordingsonderzoek 2020 naar de inkomsten en uitgaven van het Rijk. Slechts één op de tien zelfstandigen maakt gebruik van de fiscale mogelijkheid die lijfrente biedt. Bovendien komt de groep met een pensioentekort pas in actie als de pensioendatum nadert. De Algemene Rekenkamer is voorstander voor een andere naam voor lijfrente(aftrek). TEGENWIND Zonneveld maakt zich hard voor een fiscale ondernemersreserve of een andersoortige flexibele spaarvorm voor zzp’ers. “Op het moment dat het financieel noodzakelijk is, moet je bij je geld kunnen komen. Den Haag maakt zich zorgen over zzp’ers die te weinig pensioen opbouwen, maar een van de belangrijkste redenen hiervoor is het feit dat je tot je AOW niet meer aan je geld kan komen. Je hebt landen waar je zelfs bij je 6 &GO magazine
Sjaak Zonneveld, directeur en bestuurder van BrightPensioen tweedepijlerpensioen kunt komen, zoals Australië, als je ‘financial hardship’ kunt aantonen. En waarom niet, als je financieel aan de grond zit? Eigenlijk zou je de fiscale oudedagsreserve moeten ombouwen naar een fiscale ondernemersreserve. En dan niet een papieren, boekhoudkundige reserve, maar een reservering waarbij je het geld daadwerkelijk opzij moet zetten, maar wel minder belasting betaalt. Het geld is voor pensioen én tegenslag. Je mag aan je reserve komen als je kunt aantonen dat je bijvoorbeeld een half jaar geen inkomsten hebt. De eerste periode van arbeidsongeschiktheid wordt daarmee ook gecoverd.” Zonneveld refereert aan de coronapandemie. “Waar ik écht van schrok bij de eerste lockdown, was het grote aantal zzp’ers dat al na één maand in de problemen kwam. Met een fiscaal gefaciliteerde buffer voorkom je dat mensen in elk geval niet direct omvallen, als er weer zoiets gebeurt.” Gevraagd naar de rol die een NOAB-adviseur kan vervullen, antwoordt Zonneveld: “Als je weet dat iemand een zwaar beroep heeft waarvan je met grote zekerheid kun stellen dat hij dat niet tot op hoge leeftijd blijft doen, dan kun je hem helpen om daarop voor te sorteren. De kans dat je na je 55ste hetzelfde blijft verdienen is niet heel groot. Als bouwvakker bijvoorbeeld moet je eigenlijk wel een 20, 30 procent opzijzetten, als je je niet bijtijds omschoolt.” “ OP HET MOMENT DAT HET FINANCIEEL NOODZAKELIJK IS, MOET JE BIJ JE GELD KUNNEN KOMEN” FLEXIBILITEIT “Er zijn genoeg manieren om vermogen op te bouwen. “Zo kun je de oudedagsreserve gebruiken als een buffer. Je hebt het bedrag al gereserveerd voor je oude dag, maar je kunt indien nodig nog bij het geld. Als de buffer groot genoeg is, room je het geld af en zet je dat deel vast in een lijfrente. De kunst is om een slim spel te spelen met for en lijfrente qua flexibiliteit en maximaal belastingvoordeel. Als adviseur kun je daarbij helpen.” NOAB.NL 7 COVERARTIKEL
Op weg naar een groen keurmerk voor kleine dienstverleners Fotografie: Paul Tolenaar
DOOR: HENK POKER “In onze branche is nog een hoop te winnen op het gebied van milieu.” Dat zegt Yvette Hendriks van administratiekantoor SKYB Administraties & Advies in Uithoorn. Zelf voegt ze de daad bij het woord. Geen papier, ledlampen, een milieuvriendelijk toilet, bij SKYB is het heel normaal. Maar, daarmee zijn we er nog niet, er kan nog veel meer. Mede om die reden is dochter Kirsten bezig met het ontwikkelen van een keurmerk voor kleine dienstverleners. Al sinds de start van SKYB in 2009 behoort de groene aanpak tot de standaard van het kantoor. “Zo speelt digitalisering een belangrijke rol binnen onze dienstverlening. Mijn man zit in de computers en mede daardoor vinden wij het minder eng om andere softwarepakketten aan te schaffen. Ook pakketten die niet vanzelfsprekend zijn binnen onze branche, maar waarmee we onze manier van werken wel hebben kunnen verbeteren.” Na een carrière als notarisklerk, bankmedewerker en administrateur, begon Yvette haar eigen administratiekantoor. “Op een gegeven moment klaagde ik over mijn baas, waarop mijn dochter mij adviseerde om voor mezelf te beginnen.” Ze wil bewust niet te groot worden als kantoor. “We willen onze klanten goed kunnen bedienen, maar ook ad hoc kunnen werken wanneer de situatie daarom vraagt.” BEWUST SKYB, een samenvoeging van de eerste letters van de voornamen van haar man, haar dochters en zichzelf, is uitgegroeid tot een kantoor dat zich vooral bezighoudt met controle, ondersteuning en advies. “De meeste klanten boeken hun cijfers zelf in,” legt Yvette uit. “Dat doen we bewust, zo blijft er voor ons meer tijd over om een goed advies te kunnen geven.” Die aanpak slaat aan. SKYB hoeft nooit een advertentie te plaatsen in de zoektocht naar nieuwe klanten. “Zo kreeg ik alleen vandaag al telefoontjes van vier ondernemers die klant bij ons wilden worden. We helpen alleen maar kleine bedrijven, met maximaal vijf personeelsleden,” geeft ze aan. “We zoeken bewust ondernemers die iemand nodig hebben die hem of haar aan alle kanten kan helpen. Grotere bedrijven hebben daar veel minder behoefte aan.” ‘Aan alle kanten helpen’ gaat verder dan alleen het verzorgen van de aangifte. “Vanuit mijn verleden heb ik verstand van bijvoorbeeld erfenissen, voogdij, financial planning, van veel wat een mens in zijn of haar leven kan tegenkomen. In de waan van de dag wordt dat nog wel eens vergeten, wij kunnen daar een rol in spelen.” Het geeft een beeld van hoe SKYB met haar klanten wil omgaan. “Klopt, het is meer dan boekhouden of de aangifte, dat zou ik niet willen. We worden regelmatig uitgenodigd op een huwelijk of krijgen een geboortekaartje, dat is hoe wij met klanten omgaan, het is echt persoonlijk. Ze mogen mij zien als een collega die iets verderop aan het werk is.” DUURZAAMHEID Het feit dat duurzaamheid bij SKYB hoog op de agenda staat, komt mede door dochter Kirsten. NOAB.NL 9 KANTOOR VAN DE TOEKOMST
“ ZE MOGEN MIJ ZIEN ALS EEN COLLEGA DIE IETS VERDEROP AAN HET WERK IS” “Zij heeft een bachelor in biologie gehaald en vervolgens een master in governance sustainability. We hebben samen veel gesprekken gevoerd en dan ga je nadenken; wat kan ik zelf doen? We doen alles digitaal, hebben ledlampen en een milieuvriendelijk toilet, maar er kan nog veel meer. Daarmee is mijn dochter aan de slag gegaan. Ze is bezig met het ontwikkelen van een keurmerk voor kleine dienstverleners.” Vanuit SKYB worden klanten aangezet tot het gebruik van minder papier. “Wij kennen ze ook hoor, de ondernemers die met een doos papier bij ons komen. De eerste keer boeken we dat nog in, maar daarna liever niet meer. We geven aan hoe het makkelijker en beter kan. Nemen ze mee in de nieuwe tijd en voeden ze daar min of meer in op. En ik kan zeggen dat dat heel goed lukt. Klanten zien dat het makkelijker werkt wanneer ze meteen facturen inboeken, bonnetjes scannen, enzovoorts. En het bijkomend voordeel van milieuvriendelijk bezig zijn, pakken ze graag mee.” Yvette schreef het allemaal op in een boek waarin ze informatie geeft over de administratie, prijsbepaling, debiteurenbeheer, aansprakelijkheid en belastingen. “Ik noem het de andere kant van ondernemen. In het boek worden antwoorden gegeven op tal van vragen waarmee een kleine ondernemer te maken krijgt.” MILIEU Terug naar de duurzaamheid. SKYB verhuisde vorig jaar naar een nieuw kantoor en heeft daar geen archief meer. Daarnaast wordt er groene stroom en groen gas afgenomen, tot stand gekomen na overleg met de verhuurder. “Als milieu je aandacht heeft, ben je er veel bewuster mee bezig.” Inmiddels is dochter Kirsten druk met het keurmerk. “Ik kan in Den Haag gaan staan met een bord, maar dat heeft geen nut,” zegt Kirsten. Daar zit wel iets in. Ze heeft haar moeder in elk geval kunnen overtuigen. “Ik doe datgene wat kan, ook vanuit het idee dat het nodig is. Wat we nog meer kunnen doen? Minder met de auto rijden bijvoorbeeld. Ik weet dat de auto ook in het keurmerk wordt opgenomen, dus wellicht moeten we tegen die tijd overschakelen op een elektrische auto. Want, als het keurmerk er eenmaal is, dan ga ik daar wel heel bewust mee bezig. En misschien zijn we dan wel het eerste administratiekantoor in ons land dat het keurmerk haalt.” Yvette Hendriks en Nicolette Kruit 10 &GO magazine
SOMETIMES YOU WIN SOMETIMES YOU LEARN NOAB.NL 11
” FOPEN IS EEN GESPREKSSTRUCTUUR DIE HOUVAST GEEFT BIJ HET KLANTVRIENDELIJK VERKOPEN” DOOR: FEMKE HELLINGS Een onzichtbare verkooptechniek. Zo is de door Werner Hoenders bedachte gesprekstechniek ‘Fopen’ het best te omschrijven. Fopen staat voor Focussen en het stellen van Omgevingsvragen, Pijnvragen, Effectvragen en Nutvragen. “De tijd van pushen is voorbij. Met dit praktische stappenplan word ook jij een betere en klantgerichte verkoper. Met als gevolg: meer opdrachten, omzet en plezier in je werk.”
Verkopen zonder drammen ZIE JEZELF ALS VERKOPER Samen met zijn collega’s van trainingsbureau Hoenders geeft Werner trainingen in krachtige, commerciële communicatie, onder andere via NOAB. “De training ‘Klantgericht verkopen met fopen’ wordt veel gevolgd door mensen met verkopen als tweede beroep,” legt hij uit. “Neem nou financieel adviseurs. Zij hebben over het algemeen een hekel aan het woord verkopen. Ze associëren het met drammen en mensen iets aansmeren en zo willen ze niet te boek staan. Maar ja, ondertussen moeten ze wel nieuw werk binnenhalen en zorgen voor een rokende schoorsteen…” FOCUS OP HET PROBLEEM VAN JE KLANT Effectief verkopen heeft volgens Werner niets te maken met jezelf opdringen, maar alles met het boven tafel krijgen van het probleem van de klant en het creëren van draagvlak voor jouw oplossing. “Je moet ervoor zorgen dat de klant behoefte aan jouw aanbod krijgt,” aldus Werner. “Dit doe je door te fopen. Focus allereerst op het probleem van de klant. Het is een bekende valkuil om te snel naar oplossingen te gaan. Klanten moeten er eerst van overtuigd zijn dat ze een probleem hebben en een oplossing nodig hebben! Dat jij die biedt, komt later wel.” MAAK DE IMPACT INZICHTELIJK “Begin dus niet met een verhaal over jouw dienstverlening, omdat je daar zo veel van weet en relatief makkelijk over vertelt. Als jouw oplossing goedkoop is, kom je hier meestal nog wel mee weg. Maar verkoop je een ingewikkelde of duurdere dienst, dan is meer overtuiging en draagvlak nodig. Je moet dus weten wat de impact van het probleem is op de omgeving en vragen stellen die de pijn van de klant duidelijk maken. Ben je tevreden met het huidige systeem? Hoe is het voor de werknemers? Verlies je wel eens klanten hieraan? Hoe groter het effect van jouw oplossing, hoe groter de kans op succesvolle verkoop.” STEL DE JUISTE VRAGEN “Vraag de klant in een vroeg stadium wat hem bezighoudt, wat zijn strategie voor de komende vijf jaar is en waar hij van wakker ligt. Heb je de pijnpunten helder, dan ken je de impliciete behoefte van de klant. En grote kans dat hij die inmiddels zelf ook ziet, want door jouw vragen is hij zich bewuster geworden. Tijd voor effectvragen nu, die een link leggen tussen het probleem en het effect ervan op de klant. Welke gevolgen heeft dit voor je bedrijfsvoering? En welke consequenties voor het resultaat? Ligt het echte probleem eenmaal op tafel, grijp dan het moment. Het nut van jouw oplossing duidelijk maken, is nu niet meer zo moeilijk. Met vragen als ‘hoe belangrijk is het om iets te doen aan het probleem?’ en ‘hoe zou het voor je medewerkers zijn als het is opgelost?’ laat je de klant vanzelf smeken om jouw oplossing.” WEES OPRECHT EN EERLIJK Werner wil benadrukken dat bovenstaande tips allesbehalve trucs zijn. “Je moet de vragen vanuit oprechte interesse en betrokkenheid stellen, anders prikt de klant erdoorheen. Zijn je intenties zuiver en vraag je een eerlijke vergoeding voor je diensten? Dan ziet je klant je niet als verkoper maar als empathisch professional en wil hij graag betalen voor de extra waarde die jij levert voor zijn onderneming. Geen enkele reden dus om je bezwaard te voelen. Plannen die sales- en acquisitiegesprekken!” NOAB.NL 13 SKILLS
DOOR: FEMKE HELLINGS Vitaliteit in coronatijd Met ons zittende beroep liepen we in de financiële branche al niet voorop als het gaat om fysieke meters maken, maar na twee jaren van thuiswerken, sportschoolsluitingen en competitiestops zijn we met z’n allen nóg minder gaan bewegen. Zonde, want beweging houdt ons fit en vitaal. Zowel lichamelijk als geestelijk. En vitale mensen? Die zijn gezonder, gelukkiger, flexibeler en leven langer. Om maar eens wat voordelen te noemen. ALLE BEETJES HELPEN Hoe meer je het vele zitten compenseert met beweging, hoe kleiner de kans op diabetes en hart- en vaatziekten en hoe energieker je wordt. En meer bewegen heeft niet alleen fysieke gezondheidseffecten, ook voor je mentale conditie zijn meerdere beweegmomenten gedurende de werkdag aan te raden. Vitaliteit gaat immers over meer dan beweging alleen. Het is de combinatie van beweging, gezond eten, stressreductie en voldoende nachtrust. INVESTEREN LOONT Ook als werkgever heb je alle belang bij vitale medewerkers. Hoe fitter en gezonder je mensen, hoe minder vaak ze ziek zijn en hoe hoger hun productiviteit en betrokkenheid. Een hoger vitaliteitsgehalte in je organisatie leidt bovendien tot meer sociale interacties met collega’s en relaties, verbeterde werkprestaties en duurzamere inzetbaarheid van werknemers. Niet zo gek dus dat aardig wat grotere werkgevers anno 2022 een vitaliteitscoach in dienst hebben. Tips voor vitaler personeel Maar wat zij kunnen, kun jij ook. Ook al zit een gezamenlijke mudrun er nog even niet in en ben je misschien niet met z’n allen tegelijk op kantoor, is er van alles dat je wél kunt organiseren. • Stimuleer beweging door de dag heen. Initieer eens een wandelafspraak in plaats van dat overleg in de spreekkamer. Denk ook aan ochtend- of lunchwandelen, staand vergaderen en rondlopen tijdens belafspraken. • Bevorder een goede nachtrust. Geef hierbij zelf het goede voorbeeld en stuur bijvoorbeeld geen mails of appjes na 20 uur ’s avonds. • Doe aan stressmanagement. Kan iemand het werk nog aan of heeft hij of zij (tijdelijk) ondersteuning nodig? Vinger aan de pols houden kan veel stress besparen. • Faciliteer gezonde lunches of zet een fruitschaal op kantoor. • Zorg voor gezonde en ergonomisch verantwoorde werkplekken. Met goede ventilatie en verstelbare bureaus en stoelen. • Toon aandacht voor de thuissituatie. Is de work-life balance een beetje op orde? Redt hij of zij het wel met die zieke partner of kinderen thuis in quarantaine? Een beetje begrip doet wonderen. • Stimuleer fietsend naar kantoor komen in plaats van met de auto. Ook de e-bike kan geleased worden!
“ BEWEGING HOUDT ONS FIT EN VITAAL, ZOWEL LICHAMELIJK ALS GEESTELIJK” 15 VITALITEIT
Sparren met impact: inzicht in gedurfd leiderschap DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Leiderschap is in zekere zin vragen om problemen, stelt leiderschapsexpert Andor de Rooy. Lastige momenten horen erbij. Denk aan het scherp aanspreken van medewerkers of het investeren in innovatie. Het vergt moed om op dat soort kritieke momenten een duidelijke keuze te maken. In individuele sparringsessies voor NOABleden brengt De Rooy scherpte aan in vraagstukken rond leiderschap. “Moed is vaak de missing link: niet weglopen of smoezen gebruiken als het spannend wordt, maar vol de verantwoordelijkheid durven nemen.” 16 &GO magazine
“VAAK WETEN LEIDINGGEVENDEN PRIMA WAT ZE WILLEN, MAAR IS ER EEN REDEN OM HET NIET VOLUIT TE DURVEN” Leiderschap gaat altijd over de mens als individu, vindt De Rooy. En dus is hij voorzichtig in het oordelen over een groep. Maar zijn indruk is dat NOAB-leden zich over het algemeen kenmerken door gedrevenheid, een hoge betrokkenheid en een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Discussies gaan al snel over de inhoud, merkt hij. “Over nieuwe wetten bijvoorbeeld. Terwijl leiderschapsvraagstukken vaak in feite niet over de inhoud gaan, maar écht over de persoon, een mens van vlees en bloed met gevoel en emoties. Hoe ga jij om met lastige situaties?” SKIN IN THE GAME Door de hoge mate van betrokkenheid kan het kantoorhouders soms ontbreken aan afstand om lastige besluiten te kunnen nemen. Bovendien kan een groot verantwoordelijkheidsgevoel het delegeren van taken in de weg staan. “Leidinggeven brengt een zekere eenzaamheid met zich mee,” stelt De Rooy. NOAB-leden tonen al moed door überhaupt te ondernemen. “Zij hebben ‘skin in the game’: in feite staat hun huid op het spel. Als ondernemer voelen zij het direct als er iets niet goed gaat. Andersom voelen zij ook direct het rendement van een positieve verandering.” Voor NOAB-leden biedt De Rooy een-op-een sparringsessies aan. “Die zijn bedoeld voor leden die het gevoel hebben nog ergens een punt op de i te moeten zetten,” vertelt De Rooy. “Vaak weten leidinggevenden prima wat ze willen, maar is er een reden om het niet voluit te durven. Dan weten ze bijvoorbeeld: ‘Eigenlijk moet ik meer delegeren of innoveren, maar ik doe het niet’. Hoe komt dat? Daar zijn de sessies op gericht. Ik geef dus geen presentaties met tips om te delegeren, maar ik zoek de randjes op en breng scherpte aan: wat maakt dat je blokkeert? Of belangrijker nog: hoe zorgen we dat je acteert?” In zijn sessies begint De Rooy bij de kritieke momenten. “Dat zijn situaties waarin je denkt: eigenlijk moet ik nu ingrijpen of iemand aanspreken. Spannende momenten die vragen om een keuze die pijn doet. Ik spreek met leidinggevenden om die momenten te herkennen en in te zien hoe zij op zulke momenten omgaan met angst en spanning. Dat raakt vaak aan emotionele intelligentie.” MOED ALS SLUITSTUK De spannende vraagstukken in leiderschap zijn persoonlijk van aard, weet de leiderschapsexpert, maar moed is vaak het sluitstuk. “Moed zorgt ervoor dat je op kritieke momenten niet wegloopt voor de spanning, maar dat je je laat leiden door wat jij belangrijk vindt. Gedurfd leiderschap betekent dus niet alleen kunnen omgaan met pijn, maar ook goed weten waar jij voor staat.” Na de individuele high impact sparringsessies kunnen NOAB-leden ervoor kiezen om periodiek verder te sparren in een groep van drie NOAB-ondernemers. “In die sessies delen we casuïstiek. Herkenning is vaak fijn. En vaak ontstaat er zo ook een groepje dat blijft sparren, ook zonder mij, en elkaar kan bellen bij vragen.” Andor de Rooy is organisatiepsycholoog en werkt sinds 1995 als leiderschapsexpert. Hij haalt alles uit de kast om ervoor te zorgen dat NOAB-leden datgene veranderen dat echt rendement oplevert voor hun kantoor. De Rooy is schrijver van het boek ‘Moed, over gedurfd leiderschap’. www.andorderooy.nl Meer informatie en aanmelden Stuur een mail aan educatie@noab.nl voor meer informatie en/of om je aan te melden. NOAB.NL 17 EDUCATIE
HELP, DE FACTUUR IS NIET BETAALD: HOE GA JE OM MET WANBETALERS? DOOR: EVELINE AAN DE WIEL In de rubriek ‘De ondernemer’ leggen we ieder kwartaal een praktijkvraag voor aan NOAB-leden. Deze week is dat: Wat doe je als een klant de betalingstermijn heeft overschreden? Patrick Post van APM Advies & Administratie en André Prins van Administratie Partners B.V. delen hun ervaringen. “Voorheen deden we het debiteurenbeheer handmatig. Van de automatische incasso’s moesten we een SEPA-bestand maken. Die handmatige handelingen kostten veel tijd. En ook het bellen van klanten als een factuur niet op tijd werd betaald, was tijdrovend. Ik heb in het verleden een enkele keer een incassotraject opgestart. Meestal was het binnen een paar weken opgelost. Maar als een klant een incassoprocedure ingaat, dan is het voor ons einde oefening. Een klant heeft dan zoveel kansen gehad om te betalen, dat we niet meer prettig kunnen samenwerken. een aanrader. We hebben een betalingstermijn ingesteld van 14 dagen. Als die termijn wordt overschreden, dan volgt automatisch een eerste herinnering. Na 14 dagen volgt een tweede herinnering en weer 14 dagen later de laatste. Als een klant dan nog niet betaalt, dan sturen we een incassobrief. Maar meestal komt het niet zover. Bij onze facturen zit nu een iDeal-knop. Onze ervaring is dat klanten een factuur vaak direct betalen als zij zo’n knop zien. “ WE BIEDEN MAATWERK AAN ALS EEN KLANT EROM VRAAGT, ZOALS BETALEN IN TERMIJNEN” Inmiddels hebben we ons gehele debiteurenbeheer geautomatiseerd via Payt. Dat is echt Via het online dashboard van Payt kunnen we precies zien welke klant een herinnering heeft gekregen en in welk stadium een factuur zit. We zijn Payt ook weleens voor. Vaste klanten bellen we liever even op voordat er automatisch een tweede herinnering wordt gestuurd. Vaak betalen ze dan alsnog meteen. Persoonlijk contact blijft belangrijk. En we bieden maatwerk aan als een klant erom vraagt, zoals betalen in termijnen. Zo houden we de relatie goed.” Patrick Post van APM Advies & Administratie 18 &GO magazine
“Als administratiekantoor versturen wij ongeveer 2.200 facturen per jaar. We hanteren een betalingstermijn van 21 dagen. Als een factuur niet op tijd wordt betaald, sturen wij na 32 dagen een herinnering. Na twee maanden volgt een tweede herinnering. Dat proces hebben we geautomatiseerd. Als een factuur dan nog niet betaald is, dan nemen we contact op met de klant. Als je belt, is een klant vaak sneller geneigd om een factuur te betalen. Een enkele keer boeken we vorderingen af, bijvoorbeeld omdat een klant failliet gaat. Dat komt gelukkig niet vaak voor; gemiddeld gaat het om 1 procent van onze omzet. Als administratiekantoor kennen we de financiële positie van onze klanten. We houden rekening met de omstandigheden. Zo hebben we de afgelopen twee jaar, in coronatijd, geen incassotrajecten opgestart. Als je weet dat klanten het al moeilijk hebben om in hun eerste levensbehoeften te voorzien, dan gaan wij ze niet lastigvallen met een factuur. Soms zetten we een aanmaning ‘on hold’, omdat we weten dat een klant even niet kan betalen. Maar dan weet je dat het op langere termijn wel goedkomt. In uitzonderlijke gevallen bieden we aan om een openstaande factuur om te zetten in een lening, die klanten in termijnen met rente terugbetalen. Sommige klanten hebben op die manier in tien jaar hun schuld afgelost. Daar worden we niet rijk van, maar ook niet arm. En voor de klant zijn kleine bedragen met een paar procent rente te overzien. Enige structuur in je debiteurenbeheer is nodig om zicht te kunnen houden op je openstaande posten.” André Prins van Administratie Partners B.V. NOAB.NL 19 DE ONDERNEMER
ONDERNEMEN IN EEN KRAPPE ARBEIDSMARKT: VOORDEUR WAGENWIJD OPEN, ACHTERDEUR DICHT DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Het blijft records regenen als het gaat om de krapte op de arbeidsmarkt. Voor iedere 100 werklozen zijn er inmiddels 126 vacatures. Ook administratie- en accountantskantoren staan te springen om nieuwe medewerkers. Hoe profileer je jezelf in een krappe arbeidsmarkt als aantrekkelijke werkgever? Drie NOAB-kantoren delen hun ervaringen. 20 &GO magazine
Vorig jaar besloot accountantskantoor Lenssen Advies, dat naast de NBA ook aangesloten is bij NOAB, in Noord-Limburg de volledige ‘employee journey’ uit te stippelen. Waar komen potentiële medewerkers vandaan, wat vinden zij interessant en hoe komen zij bij Lenssen Advies terecht? “Veel werkgevers kijken van binnen naar buiten,” merkt partner Mark van der Linden. “Maar wij hebben bewust geprobeerd om van buiten naar binnen te kijken. Waar moeten wij als kantoor aan kunnen voldoen?” INVESTEREN IN MENSEN Met de slogan ‘grenzeloze ambities, bij jou om de hoek’ richt het kantoor zich tot talent in de regio. “Bij ons krijgt iedereen de kans om kennis te maken met de verschillende aspecten van ons vak. We investeren in onze mensen. Ieder kwartaal blikken we samen terug en kijken we vooruit naar kansen.” Het kantoor haalde de banden met scholen aan en pakte oude sollicitaties erbij van kandidaten waar eerder geen ruimte voor was. “Sommigen hebben we benaderd: sta je nog een keer open voor een kop koffie?” “SOMMIGEN HEBBEN WE BENADERD: STA JE NOG EEN KEER OPEN VOOR EEN KOP KOFFIE?” De nieuwe strategie levert veel positieve reacties op. Toch is het geen heilige graal, erkent Van der Linden. “We hebben niet ineens tien sollicitanten gehad die perfect binnen ons profiel passen. Daar is de markt niet naar. Bovendien denk ik dat personeel aantrekken en behouden doorlopend aandacht vraagt. Zo organiseren we binnenkort een sessie met nieuwe medewerkers van ons kantoor. Hoe zijn zij bij ons terechtgekomen? Kunnen we onze manier van benaderen verbeteren? Waar liggen nog kansen in hun optiek? Door de nieuwe personeelsleden hierbij te betrekken, hopen we de binding verder te vergroten met ons kantoor. Zo willen we blijven groeien.” ACHTERDEUR DICHT Ook administratie- en belastingadvieskantoor Dijck & de Ridder in Hilversum heeft goed nagedacht over de insteek van de vacatures. “We wilden geen dertien-in-een-dozijnverhaal, maar we hebben onze vacaturepagina bewust luchtig gehouden,” vertelt eigenaar Fred Voorn. NOAB.NL 21 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN
“PERSONEEL AANTREKKEN EN BEHOUDEN VRAAGT DOORLOPEND AANDACHT” Op de website staan citaten van medewerkers die een indruk geven van het werk en de sfeer. Sollicitanten krijgen de kans om aan de slag te gaan in een mooie kantoorvilla bij een kantoor dat automatisering hoog in het vaandel heeft staan en bekroond werd met een Exact Cloud Award. Toch heeft de aanpak nog niet tot resultaat geleid. Frustrerend, erkent Voorn. “Je kunt niet ondernemen zoals je graag zou willen, omdat je mensen tekortkomt. Nieuwe klanten moeten we soms ‘nee’ verkopen, omdat we onze medewerkers niet onder druk willen zetten. Het is momenteel zeker geen werkgeversmarkt. Onze voordeur staat wagenwijd open, maar misschien nog wel belangrijker is dat we de achterdeur dicht houden. Daar zetten we sterk op in.” VERTROUWEN TONEN Ook NOAB-kantoor Winco administratie & advies, met vestigingen in Krimpen aan de Lek en Lekkerkerk, zet in op goed werkgeverschap. Met tien medewerkers is het team momenteel op volle sterkte. “Iedereen draagt zijn steentje bij,” vertelt oprichter Sebastiaan Wink. “Samen ondersteunen wij ondernemers in de regio en als kantoorhouder mag ik onze inzet coördineren. We zijn een platte organisatie. Werkuren worden bijvoorbeeld in goed overleg afgestemd. We dragen met elkaar de verantwoordelijkheid om onze klanten te ondersteunen.” “ ALS JE VERTROUWEN EN BETROKKENHEID TOONT, KRIJG JE DAT OOK TERUG” In vacatures wordt vaak vastgehouden aan bepaalde competenties of ervaringsjaren, merkt Wink. “Maar je kunt werkzoekenden niet altijd beoordelen op basis van wat zij op papier beheersen,” vindt Wink. Zelf selecteert hij vooral op motivatie. “Ik probeer vooral mensen binnen te krijgen die bereid zijn om zich in te zetten en graag bij ons willen werken. Want veel van ons werk kan worden bijgebracht.” Goed werkgeverschap is volgens Wink ook een kwestie van vertrouwen. “Als een medewerker een aantal maanden bij mij in dienst is, goed werk levert en behoefte heeft aan een contract voor onbepaalde tijd, dan heb ik daar niets op tegen. Je moet medewerkers ook aan je durven te binden, want dat werkt twee kanten op. Als je vertrouwen en betrokkenheid toont, krijg je dat ook terug.” Fred Voorn, eigenaar van Dijck & de Ridder 22 &GO magazine
GOED WERKGEVERSCHAP IS OOK EEN KWESTIE VAN VERTROUWEN NOAB.NL 23 23
Hybride werken blijft: vier aandachtspunten voor leidinggevenden DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Hybride werken blijft, concludeert het CBS. Veel ondernemingen waar thuis én op locatie kan worden gewerkt, verwachten deze mengvorm te blijven gebruiken. Digitaal strateeg Christiaan Lustig deelt vier aandachtspunten: ‘Werk thuis, tenzij het niet anders kan.’ In de strijd tegen corona riep de overheid bijna twee jaar lang op om zoveel mogelijk thuis te werken. Inmiddels is het advies gewijzigd in: werk maximaal de helft van de werktijd op kantoor. Twee dagen per week thuiswerken kan de norm worden, gaf 60 procent van de ondervraagden aan in een onderzoek van werkgeversvereniging AWVN onder 450 Nederlandse bedrijven. “WAAR WERKAFSPRAKEN VOORHEEN VOORAL IMPLICIET WAREN, MOET JE ZE NU HEEL EXPLICIET GAAN MAKEN” AAN DE SLAG MET HYBRIDE WERKEN De meeste bedrijven waar zowel thuis als op kantoor kan worden gewerkt, verwachten deze mengvorm dus ook na de coronacrisis te blijven gebruiken. Hoe maak je hierin als leidinggevende bewuste keuzes? Digitaal strateeg Christiaan Lustig deelt vier aandachtspunten: 1. INVENTARISEER DE BEHOEFTES “Meestal gaat hybride werken over: hoeveel dagen werken we thuis en hoeveel dagen op kantoor,” merkt Lustig. Maar dat is een te dunne definitie, vindt hij. “Hybride werken gaat over veel meer dan alleen locatie. Het betekent bijvoorbeeld dat individuele medewerkers veel meer ruimte hebben om te kiezen: welk werk doe ik wanneer op welke plek?” Inventariseer dus eerst de persoonlijke voorkeuren van de medewerkers, adviseert Lustig. “Wat heeft ieder individu nodig om prettig te kunnen werken? Maar ook: wat hebben we als team nodig? Daarin moet je uiteindelijk een balans zien te vinden.” 2. MAAK DUIDELIJKE AFSPRAKEN Voorheen was het uitgangspunt het kantoor. De meeste mensen werkten min of meer van negen tot vijf op een vaste werkplek. Die vanzelfsprekendheid komt na twee jaar corona niet meer terug, verwacht Lustig. “En dus zul je met elkaar goed moeten afstemmen hoe je het werk inricht: wat doen we, waarom, met welke hulpmiddelen, met wie, volgens welke richtlijnen en procedures, op welk moment en eigenlijk dan pas: waar?” Maak heldere afspraken, 24 &GO magazine
adviseert Lustig. “Waar werkafspraken voorheen vooral impliciet waren, moet je ze nu heel expliciet gaan maken.” 3. ORGANISEER ONTMOETINGEN De kans dat medewerkers elkaar toevallig bij de koffieautomaat tegenkomen, is vele malen kleiner geworden dan voorheen. “De kans dat je meerdere collega’s tegelijk op kantoor ontmoet, is nog maar een paar procent. Die ‘toevallige’ ontmoetingen moet je dus veel meer gaan organiseren,” stelt Lustig. “Dat gaat tegen de intuïtie in, maar je moet op de een of andere manier veel meer gaan organiseren hoe je met elkaar in verbinding blijft.” Leidinggevenden kunnen bijvoorbeeld een dagelijks ‘bijpraathalfuur’ inrichten om de collegialiteit te behouden of te versterken. 4. ZORG DAT MEDEWERKERS ZICH GEWAARDEERD VOELEN De mengvormen van hybride werken kunnen per organisatie, per team en zelfs per project verschillen. Blijf in gesprek en maak samen bewuste keuzes. “Misschien wel de grootste valkuil voor leidinggevenden is dat zij wél vijf dagen per week op kantoor te vinden zijn,” stelt Lustig. “Want dan is de aanname: dat is blijkbaar normaal. Laat zien dat medewerkers écht mogen kiezen. Wil je thuiswerken, dan mag je thuiswerken. En als je als team op bepaalde momenten samen moet komen, dan spreek je dat met elkaar af. Zorg dat medewerkers zich gezien en gewaardeerd voelen, ongeacht hun keuze.” MEER WETEN? Het kabinet heeft met ingang van 1 januari 2022 een onbelaste thuiswerkkostenvergoeding geïntroduceerd van maximaal 2 euro per dag om werknemers die thuiswerken te compenseren voor de extra kosten voor onder meer water- en elektriciteitsverbruik. Meer weten? Zoek een betrouwbare partner voor financieel en fiscaal advies die met je meedenkt over zakelijke beslissingen. Vind een NOAB-kantoor bij jou in de buurt. NOAB.NL 25 25
DOOR: HENK POKER Kijkend op de website van administratiekantoor Hart voor Administratie zou je de conclusie kunnen trekken dat we hier niet met een typisch administratiekantoor te maken hebben. En dat klopt. Eigenaar Margriet Hofland benadrukt dat Hart voor Administratie uiteraard met cijfers werkt, maar die vormen vooral het vertrekpunt voor de manier waarop dit administratiekantoor wil werken. Met oog voor de ondernemer en zijn persoonlijke groeiproces, als basis voor succesvol ondernemerschap. 26 &GO magazine Fotografie: Paul Tolenaar ER IS MEER DAN ALLEEN CIJFERS
Over die aanpak later meer. Duidelijk is dat de manier waarop Margriet en haar collega’s werken een snaar raakt bij klanten. “Bijna al onze klanten zijn ‘doorverwijs’ klanten”, geeft ze aan. Oftewel, ze melden zichzelf bij Hart voor Administratie aan. De enorme drukte zorgde er mede voor dat het lang duurde voordat Hart voor Administratie gekwalificeerd lid van NOAB werd. “We zijn vooral bezig met het leveren van kwaliteit aan onze klanten. En als dat klantenbestand maar blijft groeien, dan heb je geen tijd over voor andere dingen.” RUST IN DE ORGANISATIE Vorig jaar nam Margriet een rigoureus besluit. De onstuimige groei werd ‘on hold’ gezet, mede omdat de kwaliteit naar bestaande klanten in het gedrang kwam. “We hebben een klantenstop ingevoerd en bewust gekozen voor rust in de organisatie en kwaliteit en aandacht voor onze bestaande klanten. We stapten af van het uurtje–factuurtje en het zo snel mogelijk aanleveren van de jaarcijfers en kozen voor een nieuwe aanpak, waarin service en kwaliteit centraal staan.” “Wij hebben het gevoel dat we veel waarde kunnen toevoegen, maar dan moeten we wél de kans krijgen. Boekhouden wordt dan een feestje. We kiezen daarom alleen nog voor klanten die zich hiervan bewust zijn. Dit had tot gevolg dat onze klanten ook opnieuw voor ons moesten kiezen. Dat was niet altijd makkelijk, maar uiteindelijk passen de klanten die bleven precies in ons profiel. Ook het NOAB- lidmaatschap past in onze visie. Als klein kantoor kunnen we op deze manier toch een volledig en servicegericht dienstenpakket leveren.” VERLIEFD OP HET VAK Toen Margriet negen jaar geleden met haar eigen administratiekantoor begon, had ze precies voor ogen welke kant ze op wilde. “Ik heb hiervóór bij een groot accountantskantoor gewerkt en daarna nog bij een kleiner kantoor. Toen heb ik ervaren dat je ook bij een klein kantoor veel mogelijkheden hebt.” Toch was het niet vanzelfsprekend dat ze een administratiekantoor zou beginnen. “Nee, ik wilde van jongs af aan wel wat voor mezelf gaan doen, maar had geen vastomlijnde plannen wat dat dan moest zijn.” Toen de ruimte onder hun woning te huur kwam, greep ze haar kans en startte ze toch een administratiekantoor. “Uiteindelijk bleek ik verliefd op het vak en het werken voor ondernemers en hun ondernemerschap. En nu kan ik zeggen dat het de beste beslissing in mijn leven is geweest.” De aanpak van Hart voor Administratie is bijzonder. Kijk alleen maar naar het logo, waarin een hart is verwerkt. Opvallend genoeg spreekt dat veel ondernemers aan. “We hebben liefde voor het vak en werken met passie. En uiteraard zijn we dagelijks met cijfers bezig, maar veel belangrijker vinden we het om de dromen en principes van onze klanten voorop te stellen. Waar kom je vandaan, wie ben je en waar wil je naartoe, zijn vragen die elke ondernemer zich regelmatig zou moeten stellen. Peter Kroon, Sjef Hillenaar, Annemiek Gort en Margriet Hofland NOAB.NL 27 COMMUNITY
“WE ZIJN STRENG EN STUREND IN HET AANLEVEREN VAN DE GEGEVENS. DAT GEEFT RUST BIJ ONS, MAAR ZEKER OOK BIJ DE KLANT” Wij doen dat in elk geval wel. Als je dat namelijk weet, dan vormen de cijfers van je onderneming de basis voor jouw persoonlijke groeiproces. Wij gaan voor de bewuste ondernemer en die kiezen gelukkig ook voor ons.” CONTACTMOMENTEN Op de vraag waarom ondernemers graag zakendoen met Hart voor Administratie, zegt ze: “We zijn positief en pragmatisch ingesteld, hebben ons werk op orde en zijn op de hoogte van wat er speelt bij onze klanten. Daarnaast werken we met vaste en verplichte contactmomenten. Het kan niet zo zijn dat wij een klant een jaar niet zien. Verder zijn we streng en sturend in het aanleveren van de gegevens, dat geeft rust bij ons, maar zeker ook bij de klant.” Margriet wil graag verder groeien met haar kantoor, naar vijf à tien medewerkers, waarbij de samenstelen aangiftepraktijk volledig door het team wordt gedragen. “Een groot kantoor wil ik niet, ik zou dan liever een franchiseformule opzetten. Boekhouders kennis laten maken met onze methode en op die manier onze werkwijze verder willen verspreiden.” Slim verzekeren? Beroepsaansprakelijkheid & datarisk www.bav.covermij.nl 28 &GO magazine
Hoeveel jaarrekeningen maakt u in een ochtend? gekoppeld mét Speedbooks® zonder Speedbooks® Wat gaat u met al die tijd doen? Stelt u zich voor: een hele stapel jaarrekeningen, in één ochtend. Daarmee bespaart u een hoop kostbare tijd, bijvoorbeeld voor waardevol advies aan uw klanten. De rapportagesoftware van Speedbooks® helpt u sneller dan ooit uw jaarrekeningen op te stellen. Koppel eenvoudig uw administratiepakket met de geautomatiseerde RGS-koppeling*, en presenteer binnen vijf minuten alle relevante gegevens. Met het optionele werkdossier vinkt u alle controlepunten gemakkelijk af. Snel, accuraat en gebruiksvriendelijk, al vanaf € 1 per administratie. Ga voor meer gevoel bij de cijfers. Pak uw deal op Speedbooks.com. *Koppeling mogelijk met Snelstart, Asperion, Informer, iMuis, Minox, Visma, Exact en Afas Software. NOAB.NL 29
Eén stap achteruit en twee vooruit DOOR: HANS PIETERS De coronacrisis heeft veel gevraagd van ondernemend Nederland. Een kapper, theatermaker en grafisch vormgever gebruikten de tijd om een nieuwe richting in te slaan. DUURZAME SALON Sanna Martin, oprichter van Saza Care, heeft de coronatijd gebruikt om haar salon te verduurzamen. Een plan dat ze al langer wilde uitvoeren. “Traditionele kapsalons zijn ongelofelijk vervuilend. Er is ontzettend veel afval. Aluminiumtubes met verf, aluminiumfolie die je als strips gebruikt. De plastic flessen. De shampoos en grondstoffen bevatten allemaal microplastics die via het water in het milieu belanden. De meeste salons maakt het niet uit wat er door het putje verdwijnt. Dat moet veranderen.” “Elke ondernemer heeft momenten dat-ie denkt ‘ik trek de stekker eruit,” reflecteert Martin. “Zo’n moment moet je omarmen. Ik heb van huis uit, van mijn moeder, het nuchtere, boerse meegekregen. In moeilijke tijden moet je stug doorgaan. Niet zeuren. 30 &GO magazine Dat zeg ik ook tegen mezelf. Het is belangrijk om de rust te bewaren in jezelf en erop te vertrouwen dat het goedkomt. Door corona, doordat er veel angst is, word je zelf ook bang gemaakt. Dat is iets wat je niet kunt gebruiken als ondernemer.” “Soms heb je een periode dat je moet volhouden. Dan neem ik gas terug in de hoop om overzicht te krijgen. Het gaat om de balans: in de business werken en on de business werken. Als je te veel in de business zit, vergeet je de grote lijnen. Waar wil ik heen? Hoe ga ik mensen inspireren? Ik groei als ondernemer steeds meer naar wie ik zelf ben en wat ik zelf wil. Door corona ben ik alweer verder gaan denken over wat ik het liefste zou willen. Ergens zit een droom van een boutique-achtig concept. Een rustgevende, gezellige plek waar je niet alleen wordt geknipt, maar ook ontspant en ontmoet.”
“ DE OMSTANDIGHEDEN VERANDER JE NIET. WEL HOE JE DINGEN ANDERS KUNT GAAN DOEN” OPLEIDING TOT COACH Welmoed de Graaf, eigenaar van Theater à la Carte en zusterbedrijf Groeizaam Trainingen, was aan het repeteren voor een serie voorstellingen. “We zouden spelen voor 100 mensen per keer, en toen was er opeens corona. In no time liep de agenda helemaal leeg, zoals bij iedereen in die tijd,” blikt ze terug. “Een opleiding voor coaching sluimerde al langere tijd in mijn hoofd. Ik geef gastlessen aan de hogeschool en merkte hoeveel studenten tegen een burn-out aan zitten. In de zorg geldt hetzelfde. Bij de eerste lockdown dacht ik ‘dit is het moment om de opleiding te gaan doen’. Ik heb me meteen ingeschreven voor ‘stress en burnoutbegeleiding’ bij ICM. Ik ben nu NLP-practitioner.” “Ik heb mezelf ook verbaasd. De omstandigheden verander je niet. Wel hoe je dingen anders kunt gaan doen. Door corona heb ik vooral geleerd dat ik mijn werk nog steeds heel erg leuk vind en ik een mooie afwisseling heb. Ik vind het fijn om in mijn eentje te zijn, maar ook heerlijk om daarna met acteurs de repetitieruimte in te gaan. Afgelopen jaren heb ik gemerkt dat ik alle twee nodig heb. Het is leuk om een nieuwe richting ernaast te hebben. Het nadeel is wel dat ik dit erbij doe, maar niks eraf haal. Het werk past bij elkaar, zit in elkaars verlengde, maar er zit maar 24 uur in een dag. Ik ben me bewust geworden dat het klopt wat ik doe. De meeste mensen kiezen. Bij mij klopt het dat ik verschillende kanten heb, theatermaker, trainer en coach. Die combinatie vind ik geweldig!” BOEK EN OPLEIDING TOT LIFEGUARD Kjeld de Ruyter is grafisch vormgever en (ijs) zwemmer. Hij gebruikte de coronaperiode om samen met wetenschapsjournalist Jim Jansen een boek over zwemmen te maken, Zwemmersgeluk. “Jim liep al langer met het idee rond om een boek te maken ‘op zoek naar de wetenschap achter een frisse duik’. Vanaf het najaar van 2020 bleef het De Mirandabad in Amsterdam als enige buitenbad open. Iedere dag zag je zo’n 500 man uit het hele land het zwembad induiken. Ik ben in 2019 gaan ijszwemmen, in een gewone zwembroek bij een watertemperatuur lager dan 5º C. Wat me daarbij opviel: hoe kouder het water, hoe groter de lach op het gezicht van zwemmers. Ik ben daar foto’s van gaan nemen. Die portretten liet ik aan Jim zien en zo is het idee van Zwemmersgeluk ontstaan.” “Door ijszwemmen, waarbij het water soms maar 3 graden is, blijkt dat je tot veel meer in staat bent dan je vooraf zou denken. Je wordt zowel mentaal als fysiek sterker. Waardoor je je minder snel druk maakt. In het begin kakte alles in qua werk. De omzet is gehalveerd. Mijn geluk was dat ik door een aantal goede jaren voldoende buffer had.” “De coronapandemie heeft me het boek opgeleverd en ruimte om te zwemmen. Dankzij het boek heb ik mijn fotografie weer opgepakt. Een oude hobby die weer nieuw leven heeft gekregen. Ik heb een opleiding tot lifeguard voltooid en ben lid van de Amsterdamse Reddingsbrigade geworden. Het leuke daarvan is dat het een heel andere richting is. Als zzp’er en grafisch vormgever ben je zelfstandig bezig, als lifeguard moet je als team werken. Ik denk daar bewust over na. Wat kan ik niet en de ander wel? Hoe vul je elkaar het beste aan?” NOAB.NL 31 INSPIRATIE
Standaardisering met RGS is geen ‘moetje’, maar een stap vooruit DOOR: HANS PIETERS XBRL en rapportages in SBR zijn van bovenaf opgelegd. Bij RGS, referentiegrootboekschema, ontbreekt de verplichting om aan te haken. Het vertraagt niet alleen de doorbraak, het zorgt er ook voor dat kantoren zich niet verdiepen in de voordelen voor de bedrijfsvoering. Een gemiste kans, constateert Mark Bisschop van DOCCO. XBRL-SBR is puur beschouwd als standaard voor de belastingaangifte en rapportages aan de KvK en bank en meer. Het zijn verplichte rapportages. “Die verplichting leidt af van de voordelen en de essentie van XBRL. De techniek is juist ontstaan om het ons allemaal makkelijker en gebruiksvriendelijker te maken, in de vorm van standaardisatie, hergebruik en benchmark.” Door de ontstaansgeschiedenis wordt XBRL vooral gebruikt als een ‘moetje’, stelt Bisschop vast. “Kantoren zien het als een extra handeling boven op het jaarwerk. En niet met de gedachte ‘we kunnen met een techniek als XBRL de processen optimaliseren’. Als je er op die manier mee omgaat, dan krijg je ook nooit de voordelen die de standaardisatie van XBRL en RGS biedt. Als aanbieders zoals Twinfield, Exact, Yuki, Visma en Afas in staat zijn om data gestandaardiseerd op te leveren, maakt het straks niet meer uit welk pakket jij en welk pakket je klant gebruikt.” 32 &GO magazine
“HET CREDO MOET ZIJN ‘WAT TE AUTOMATISEREN IS, MOET JE OOK GAAN AUTOMATISEREN’. DIE STAP MOET JE OOK ECHT GAAN ZETTEN” RGS-TAXONOMIE Aan de praktijktoepassing van RGS, referentiegrootboe-schema, wordt al langere tijd gewerkt. “RGS zit één stap vóór XBRL in het administratiepakket, op het grootboek. Het biedt de mogelijkheid om een brug te leggen tussen RGS en XBRL. In de RGS-taxonomie is daarin voorzien.” Bisschop stelt dat kantoren hierdoor met RGS een fantastisch middel hebben om het grootboek te standaardiseren. Hij hoopt op een versnelling in de ontwikkeling. “Je hebt twee partijen nodig, de softwareleverancier die het gaat bouwen en de gebruiker/adviseur die ermee aan de slag wil gaan. Er moet een businesscase zijn. Bij XBRL was dat de verplichte SBR-rapportage. Bij RGS zijn de voordelen te onduidelijk voor zowel de softwareleverancier als de adviseur.” Bisschop benadrukt de voordelen van RGS. “Met XBRL en RGS kun je de data gemakkelijker lostrekken van de boekhoudapplicatie. Je kunt analyseren op dataniveau.” Hij maakt een vergelijking met de ‘audit file’, een ontwikkeling van vóór XBRL. “De Belastingdienst wilde ‘dumps’ uit boekhoudpakketten halen ten behoeve van boekenonderzoek en zo. Datzelfde gedachtegoed ligt ten grondslag aan RGS: je wilt gestandaardiseerd data uit het pakket kunnen trekken, het liefst real time. Als je de definities met z’n allen vastlegt, kun je naar vergelijkbaarheid toe.” GECERTIFICEERDE DATA Gevraagd wat de ontwikkelingen, zoals RGS MKB, betekenen voor het NOAB-kantoor, antwoordt Bisschop: “Als je als mens zelf bepaalt wat je waarop moet gaan boeken, is dat per definitie subjectief. Het levert verschillende output op. Het credo moet zijn ‘wat te automatiseren is, moet je ook gaan automatiseren’. Die stap moet je ook echt gaan zetten. ‘Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg’. Je zult het systeem meer toe moeten laten in het proces. Het automatiseren van boekingen en maken van koppelingen is een onomkeerbare ontwikkeling. Met RGS-standaardisatie kan het systeem meer en meer handelingen overnemen. Boekhoudpakketten voeren nu al steeds meer controles en automatische boekingen uit.” “RGS klinkt als een ‘ver van mijn bed’-show, maar ga nou eens met de bestaande pakketten waarmee je al werkt, er met dat perspectief naar kijken,” adviseert Bisschop. “‘Hoe kan ik meer automatiseren?’ Standaardiseren betekent niet alleen standaard RGS. Het gaat er ook om dat je een standaard verwerkingsstraat krijgt.” Het is de opstap naar dienstenpakketten, waarbij je als kantoor met klanten afspraken maakt over gestandaardiseerde manieren van aanleveren, met scan & herken-technieken. “De processen knoop je aan elkaar tot een straat.” Vandaaruit kun je doordenken. “Wat kan de klant zelf? Wat doe jij? In de kern komt het neer op keuzes durven maken, op basis waarvan je je processen kunt inrichten. RGS is daar een mooi middel voor.” NOAB.NL 33 ICT & INNOVATIE
Maak samen bewuste keuzes Ondernemers verwachten dat hybride werken blijft. Hoe geef je dit vorm? Digitaal strateeg Christiaan Lustig raadt organisaties aan om bewuste keuzes te maken. “Voorheen was het uitgangspunt: iedereen werkt op kantoor. Maar de laatste jaren zijn er allerlei mengvormen ontstaan. We werken steeds meer onafhankelijk van plaats én tijd. Dat vraagt om expliciete afspraken: wat hebben we nodig, zowel individueel als gezamenlijk, om duurzaam samen te werken?” DOOR: EVELINE AAN DE WIEL
“VOLLEDIG THUISWERKEN ZIEN DE MEESTE MENSEN OOK NIET ZITTEN. DUS WE GAAN NAAR ALLERLEI HYBRIDE TUSSENVORMEN TOE” De meeste bedrijven waar hybride kan worden gewerkt, verwachten deze mengvorm van thuis en op locatie werken te blijven gebruiken. Ook binnen de specialistische zakelijke dienstverlening, waar onder meer administratiekantoren onder vallen, zien veel ondernemers hybride werken als blijvend. Dat bleek eind vorig jaar uit de Conjunctuurenquête Nederland, gepubliceerd door het CBS. ‘ONLINE KANTOORTJE SPELEN’ De coronacrisis heeft het thuiswerken in een stroomversnelling gebracht. In het begin was het voor organisaties vooral roeien met de riemen die ze hadden, vertelt Lustig. “Ze moesten zorgen dat ze konden videobellen en toegang hadden tot documenten. Dat was bij de meeste organisaties snel geregeld. Vervolgens gingen ze wat bedrijfsantropoloog Jitske Kramer noemt ‘online kantoortje spelen’: ze werkten zoveel mogelijk door zoals ze gewend waren, maar overlegmomenten werden digitaal georganiseerd in plaats van op kantoor.” Het afgelopen half jaar ziet Lustig ook hierin een verandering. “We hebben sinds maart 2020 grotendeels onafhankelijk van plaats leren werken, maar nog niet onafhankelijk van tijd. De laatste tijd groeit het besef dat niet alles in een gesprek hoeft te gebeuren, live of digitaal. Dat zijn we wel gewend van vóór de pandemie, maar je kunt ook veel schriftelijk afstemmen. Daar gaan we meer naartoe, verwacht ik.” Hybride werken gaat dus over veel meer dan alleen locatie. “Je zou zelfs kunnen zeggen: hybride werken raakt eerst al het andere, en dan ook nog eens locatie. Want dat is een gevolg van de verkenningen die je doet, de behoeftes die er zijn en de afspraken die je maakt: wat doen we, waarom, met welke hulpmiddelen, met wie, volgens welke procedures, op welk moment en eigenlijk dan pas: waar?” KEUZEVRIJHEID Vóór de coronacrisis werkten de meeste mensen met een vaste werkplek min of meer van negen tot vijf op kantoor. “Die situatie komt na twee jaar corona niet meer terug,” verwacht Lustig. “Maar volledig thuiswerken zien de meeste mensen ook niet zitten. Dus we gaan naar allerlei hybride tussenvormen toe.” Voor medewerkers is er meer vrijheid om te kiezen: welk werk doe ik wanneer op welke plek? “Dat betekent dat je bewuste keuzes en goede afspraken moet maken. Wat heeft een individuele medewerker nodig, maar ook: wat hebben we gezamenlijk nodig om ons werk te kunnen doen? De kans dat je elkaar toevallig op kantoor tegenkomt, is vele malen kleiner geworden. Dus zulke momenten moet je meer gaan organiseren.” Een valkuil voor leidinggevenden is dat zij wél vijf dagen per week op kantoor werken, stelt Lustig. “Want dan is de aanname: dat is normaal. Wil je als medewerker gezien en gehoord worden, dan moet je dus blijkbaar zoveel mogelijk naar kantoor. Ik durf te stellen dat je als leidinggevende misschien wel het minste aantal dagen op kantoor zou moeten werken. Om medewerkers te laten zien: je mág kiezen.” DUURZAAM WERKPLEZIER Blijf het gesprek voeren, adviseert Lustig, en maak duidelijke afspraken. “Wanneer is het prima om een ochtend je notificaties uit te zetten, zodat je een paar uur geconcentreerd aan een rapportage kunt werken? Wanneer zorgen we dat we wél bereikbaar zijn? En wanneer plannen we overleg en ontmoeting?” Hybride werken gaat volgens Lustig vooral over duurzaam samenwerken. “Waar of wanneer dan ook. Zodat elke medewerker productief kan zijn als het moet en kan afschakelen als dat nodig is. Thuis, op kantoor of misschien wel op Jamaica.” NOAB.NL 35 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN
Hulp bij schuldhulpvraag ondernemers DOOR: HENK POKER De schuld van het Nederlandse bedrijfsleven bij de Belastingdienst bedraagt maar liefst 18,8 miljard euro. Een bedrag dat vroeg of laat terugbetaald moet worden. Het is mooi dat inmiddels alles weer open is, maar de zorgen voor veel ondernemers zijn niet ineens als sneeuw voor de zon verdwenen. Sterker nog, talloze ondernemers hebben problemen om hun schulden, meestal bij meer partijen dan alleen de Belastingdienst, terug te betalen. Komt er een oplossing? Of komt er alsnog een faillissementsgolf? 36 &GO magazine Vorig jaar ontving de NSR, wat staat voor de Nederlandse Schuldhulproute, al duizenden telefoontjes van ondernemers met geldzorgen. Ook de website www.geldfit.nl constateert dat veel ondernemers betalingsproblemen hebben, zelfs zodanig dat ze er zelf niet meer uitkomen. De Kamer van Koophandel heeft het programma Zwaar Weer in het leven geroepen, waarover hierna meer. Naast de KVK kunnen ondernemers terecht bij talloze zzp-adviseurs of ahet schuldhulploket van de gemeente. SAMENWERKING Dat er een grote hulpvraag is, ontging ook voormalig staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Dennis Wiersma niet.
TRENDS EN ONTWIKKELINGEN “WAT WE DOEN IS LUISTEREN NAAR DE EMOTIE EN ZOEKEN NAAR PERSPECTIEF” Hij liet onderzoeken hoe het schuldhulpsysteem voor ondernemers toegankelijker kan worden gemaakt. Zo startte er een proef voor een versneld schuldsaneringstraject voor ondernemers die willen stoppen of een doorstart maken, in samenwerking met de gemeenten. Dat was niet voor niets. Uit cijfers van de Kamer van Koophandel blijkt dat in 2021 het aantal ondernemers dat voortijdig stopte met hun onderneming enorm hoog was, namelijk 133.000. ZWAAR WEER Dan het programma Zwaar Weer van de Kamer van Koophandel. Programmamanager Hans Klein Swormink van de KVK: “Wat we zien is dat veel ondernemers in de afgelopen twee jaar hun spaarpot en pensioen hebben opgegeten. Ze lopen vast en komen er niet meer uit.” De KVK ontving vorig jaar 110.000 telefoontjes van ondernemers over allerlei onderwerpen, maar in toenemende mate gerelateerd aan de problemen die corona met zich meebrengt. “Wat we doen is luisteren naar de emotie en zoeken naar perspectief. We geven aandacht aan de ondernemer die het emotioneel zwaar heeft, daarna zoomen we in op de financiële situatie.” BELANGRIJKE ROL Klein Swormink ziet in deze context uiteraard ook een belangrijke rol weggelegd voor accountantsen administratiekantoren zoals die bij NOAB zijn aangesloten. “Zij hebben een signaalfunctie, behoren als een van de eersten ontwikkelingen in de financiële situatie van de ondernemer te zien aankomen. Ga vroegtijdig in gesprek en kijk daarbij ook eens op www.mkbdiagnosetool.nl, een ideaal hulpmiddel voor het volgen van een strategische route.” VIER ROUTES “Wij luisteren vooral, denken mee, inventariseren en analyseren de situatie en kijken naar de omzet versus kosten, oftewel: hou je aan het einde van de maand genoeg inkomen over voor de privéuitgaven? Als we dat hebben gedaan, proberen we richting te geven aan een oplossing. Binnen het programma Zwaar Weer hebben we vier routes die de ondernemer kan volgen (www.kvk.nl/zwaarweer). Belangrijk is dat de ondernemer zelf de vervolgstappen zet. Hij moet de regie nemen, zoals hij dat zelf ook gewend is binnen zijn onderneming.” LEVENSVATBAARHEID Over de ontwikkelingen in de komende maanden zegt Klein Swormink: “In de toekomst kijken doe je niet zonder een terugblik. In de afgelopen twee jaar heeft de overheid waar mogelijk geanticipeerd op de ontstane situatie. Die liquiditeitsvoorzieningen worden nu afgebouwd en in mijn optiek is de Belastingdienst een van de hoogst geprioriteerde debiteuren die een ondernemer heeft. Nu gaan schuldenkwesties in relatie tot levensvatbaarheid een rol spelen. Dat gaat zeker een jaar duren, als je bedenkt dat uitgestelde belastingen vanaf 1 oktober weer betaald moeten worden. Dit betekent dat ondernemers nog een half jaar de tijd hebben om een omzetniveau te realiseren waarvan ze kunnen leven en waarmee ze hun schulden kunnen betalen. Ja, het worden spannende tijden.” NOAB.NL 37
DOOR: FEMKE HELLINGS Als je stopt met werken, je kantoor verkoopt of je portefeuille om een andere reden wilt overdragen, komt daar best wat bij kijken. Hoe vind je een geschikte partij? Hoe licht je je klanten in en waar moet je op letten? We spraken met Hanneke Boom en Hans Versteeg, om uit hun ervaringen de beste tips en leerzaamste valkuilen te halen. Hanneke Boom stopte met Boom Boekhouderij per 1 januari 2022, nadat ze in de zomervakantie van 2021 geconcludeerd had dat ze zich niet meer fijn voelde bij het ondernemerschap. Hans Versteeg droeg Versteeg Administratiekantoor en Belastingadviezen na een aantal jaren vooronderzoek officieel over in juli 2020. Hij was toen 67. STOPPEN OF VERKOPEN? Het 24/7 ‘aan’ moeten staan, het groeiende klantenbestand, het groeiende aantal complexe vraagstukken en daarmee haar groeiende afhankelijkheid van externe specialisten. Hanneke had zo haar redenen om na acht jaar ondernemerschap en te veel slapeloze nachten te stoppen. “In het begin dacht ik mijn klanten gewoon te vertellen dat ze een andere boekhouder moesten gaan zoeken, maar daar zag ik toch tegenop. Wat 38 &GO magazine als ze geen vervanger zouden vinden en ik hun administratie nog jaren moest doen?” Ze belde NOAB en zij kwamen met het idee van verkoop. Een partij om haar te begeleiden kenden ze ook wel. Zo gezegd, zo gedaan. GERUST MET PENSIOEN Bij Hans ging het anders. “Zo’n vijf jaar geleden kwam ik via een relatie in contact met het bedrijf dat mijn kantoor uiteindelijk heeft overgenomen. Ook al wilde ik eigenlijk snel stoppen en kwamen ook zij graag tot een deal, we spraken toch af dat de overname pas op mijn 65ste zou plaatsvinden. Ik had nog niet het gevoel dat de juiste persoon tegenover me zat. Uiteindelijk ben ik nog twee jaar langer doorgegaan. Pas toen er een jonge fiscalist binnenkwam met dezelfde manier van werken als ik, dacht ik: dit is mijn man! Nu kan ik overdragen.” ADVIES EN BEGELEIDING “Ik had nooit eerder een onderneming verkocht en dus geen idee,” gaat Hanneke verder. “Ik ging in gesprek, de adviseurs bekeken mijn cijfers en kwamen met een mogelijke overnamekandidaat. Omdat deze partij meer op zoek was naar personeel dan naar klanten, werd dit hem uiteindelijk niet. Ik vond iemand in mijn eigen boekhoudnetwerk die interesse had.” Hans heeft geen hulptroepen ingevlogen bij het overnametraject. “Ik deed het op eigen gevoel. Vanuit mijn ervaring in de ledenraad van NOAB wist ik er wel wat van en ook mijn koper had vaker met het overnamebijltje gehakt.” JE PORTEFEUILLE OVERDRAGEN? CHECK DEZE TIPS!
“DE VERKOOP HEEFT MIJ RUST EN LEUKE COLLEGA’S GEBRACHT. IK KAN DE DINGEN DIE IK LEUK VIND GEWOON BLIJVEN DOEN EN DE STRESS IS WEG” TIP 1: KEN JE WAARDE De eerste tip die Hanneke meegeeft aan anderen die overwegen hun zaak te verkopen: besef dat je klantenbestand best wat waard is. “Al ben je misschien geen groot kantoor, voor jouw portefeuille moet een ander weer lang zaaien!” Het onpartijdige bureau dat Hannekes koper in de arm nam, kwam zelfs op een hoger bedrag uit dan haar eigen adviseur. “Zij keken minder naar het verleden, meer naar de toekomst en namen mijn groei mee in de waardebepaling. Ik was erg verrast door deze second opinion, ik was méér dan uit de kosten.” Ook Hans was tevreden met het bedrag dat hij kreeg. “Ik had goede en grote klanten, sommigen waren goed voor 20.000 tot 50.000 euro omzet per jaar. Daar mag wat tegenover staan.” TIP 2: LEG AFSPRAKEN GOED VAST De volgende tip ligt al op Hans’ lippen. “Zorg voor een goed contract met duidelijke afspraken. Soms heb je van die momenten dat je denkt: ‘heb ik hier wel verstandig aan gedaan?’ Dan is het fijn als je ergens op terug kunt vallen. Neem bijvoorbeeld de lopende debiteuren. Wie draagt daar het risico voor? En hoe ga je om met klanttarieven? Ik heb mijn klanten groot gemaakt, maar zij mij ook. Als aanvullende voorwaarde heb ik dan ook gesteld dat de tarieven de eerste jaren niet verhoogd worden.” TIP 3: BEGELEID JE KLANT Het allerbelangrijkste is volgens Hans je klanten op tijd in te masseren en zo lang mogelijk betrokken te blijven. “Klanten in het diepe gooien voelde voor mij niet goed, ook doordat het nieuwe kantoor in Den Haag zit. Ik sprak af dat ik nog een tijdje mee zou draaien, wat de overdracht tot een geleidelijk proces maakte. Nog altijd werk ik één dag per week mee, voor zo’n zes à zeven klanten die ik al 40 jaar heb.” Hanneke knikt instemmend. “Ook bij mij zijn alle klanten op één na gebleven. Ik heb ervoor gezorgd dat er voor hen weinig veranderde. Ze bleven dezelfde software gebruiken en omdat ik in loondienst ben gegaan, bleef ik hun contactpersoon. Ze kregen alleen meer deskundigheid en specialismen onder één dak, wat met name de grotere klanten fijn vonden. Ze kwamen meteen met allerlei vraagstellingen en advieswerk voor het nieuwe kantoor.” TIP 4: ZET JOUW GELUK CENTRAAL De laatste tip komt van Hanneke: luister naar je buikgevoel en denk goed na over waar jij blij van wordt. “Nu ik er niet meer alleen voor sta en niet meer alle beslissingen hoef te nemen, voel ik me stukken relaxter. Ik denk nog steeds mee hoor, de nieuwe eigenaar vraagt regelmatig naar mijn mening. En verkoopgesprekken met nieuwe klanten? Die gingen me altijd goed af, dus blijf ik vooral doen. Al met al pakt de overname voor iedereen goed uit. De verkoop heeft mij rust en leuke collega’s gebracht. Ik kan de dingen die ik leuk vind gewoon blijven doen en de stress is weg. Wat wil ik nog meer?” NOAB.NL 39 SAMENWERKEN
DOOR: MR. ERIC VAN UUNEN Partner bij Marree & Van Uunen Belastingadviseurs en lid van de NOAB-Adviesgroep. Het kerstarrest van de Hoge Raad van 24 december 2021 (ECLI:NL:HR:2021:1963) heeft al veel stof doen opwaaien. In de vakliteratuur maar ook in de landelijke pers verschijnen er regelmatig artikelen over. Er is zelfs in talkshows op televisie ineens aandacht voor een fiscaal onderwerp. Wat in al die publiciteit vooralsnog onderbelicht is gebleven, zijn de gevolgen van het arrest voor de spaar-bv. Betekent het kerstarrest ook het einde van de spaar-bv? HR 24-12-2021 Kortweg geformuleerd oordeelde de Hoge Raad dat de box 3-heffing vanaf 2017 op stelselniveau in strijd is met art. 1 EP EVRM en art. 14 EVRM. De Hoge Raad besliste dat in plaats van een heffing over een forfaitair rendement bij een forfaitaire verdeling van het vermogen (wat volgens de Hoge Raad voor een belastingplichtige te ver af komt te staan van de realiteit) heffing ook mag plaatsvinden over een lager daadwerkelijk rendement dat een belastingplichtige met zijn box 3-vermogen realiseert. Dat is in de praktijk belangrijk als het gaat om een geheel van vermogensbestanddelen dat minder dan ongeveer 3,5% rendeert: dan is de box 3-heffing over de omvang van het vermogen via de forfaitaire rendementen lager dan box 1- of box 2-heffing over het daadwerkelijk gerealiseerde rendement uit dat vermogen. Door het arrest van de Hoge Raad heeft een vermogende particulier vanaf 2017 simpelweg de mogelijkheid tot cherry-picking: óf hij kiest voor het wettelijke systeem waarbij hij 31% belasting betaalt over het forfaitaire box 3-inkomen (ook al is zijn werkelijk rendement in box 3 nog zoveel hoger) óf hij kiest voor 31% heffing over het daadwerkelijke rendement over zijn box 3-vermogen (ook al is dat nog zoveel lager dan het forfaitaire rendement). De vraag is nu wat dit betekent voor de spaar-bv. 40 &GO magazine EINDE VAN DE SPAAR-BV IN ZICHT?
BIJ EEN INKOMEN VAN TOT 21.317 VAN 0 IB/PH 37,070% 21.317 59.706 59.706 69.398 69.398 - 37,070% 37,070% 49,500% TBS-VRIJSTELLING AHK -12% x 37,070% -12% x 37,070% -12% x 37,070% -12% x 40,000% DE CONSTRUCTIE MET DE SPAAR-BV De spaar-bv is een eenvoudige ‘constructie’ om box 3-heffing te voorkomen. De klant richt een simpel ‘bv’tje’ op, neemt het spaargeld uit box 3 op en leent dat vervolgens uit aan zijn eigen bv (tbs). Of stort het als aandelenkapitaal (vaak bij nieuwe bv’s) of agio (bij bestaande bv’s) in die eigen bv. Het effect van de spaar-bv is het simpelweg omzetten van een heffing over de omvang van het vermogen in box 3 naar een heffing over het rendement uit dat vermogen in box 1 (via de tbs-regeling) of box 2 (kapitaalstortingen in de eigen bv). Ik laat de ethiek daarbij – hoe belangrijk dan ook – even voor wat het is. Ik weet dat hier wellicht ook een moreel oordeel zou passen over de constructie met de spaar-bv, maar er is in dit artikel jammer genoeg onvoldoende ruimte om ook moreel stelling te nemen. WAT BETEKENT HR 24-12-2021 VOOR DE SPAAR-BV? Door het kerstarrest lijkt de noodzaak van de spaarbv verdwenen: je hebt niet langer een ‘bv’tje’ – met al het bijbehorend ongemak en bijbehorende (advies) kosten – nodig om de heffing over een forfaitair inkomen om te katten tot een heffing over het daadwerkelijke rendement uit dat vermogen. Je mag immers voortaan ook simpelweg het werkelijke rendement in box 3 aangeven. Sterker nog, het aangeven van het werkelijke rendement in box 3 met een tarief van 31% is juist aantrekkelijker dan een spaar-bv! NOAB.NL 41 ZVW 0,000% 6,007% 6,007% 0,000% 5,500% 5,500% 0,000% 0,000% MARGINAAL 38,122% 44,129% 38,629% 44,700% Het marginaal tarief van een tbs’er is hoger dan men veelal denkt. Dat is voor iemand die in 2022 in de laagste IB-schijf valt namelijk geen 37,07% minus 12% tbs-vrijstelling, ofwel 32,622%. Maar hoger door de werking van de algemene heffingskorting (AHK) en de inkomensafhankelijke bijdrage ZVW. Soms zelfs 44,700%: En iemand die dat spaargeld in de eigen bv als kapitaal stort, is doorgaans 37,865% over het werkelijke rendement kwijt: HEFFINGEN Winst Vpb Nettowinst Ab-heffing (26,9%) Netto-dividend Heffing LAGE VPB 100.000 15.000 85.000 22.865 62.135 37,865% HOGE VPB 100.000 25.800 74.200 19.960 54.240 45,760% ADVIES
Ofwel, 31% heffing over het werkelijke rendement in box 3 in plaats van veelal 44,700% bij tbs’ers of 37,865% bij kapitaalstorters is zo gek nog niet. Dit, afgezien van alle sores van het transigeren van box 3-vermogen naar vermogen in een spaar-bv. SPAAR-BV OPRUIMEN? Toch is het advies om beslist nog even te wachten met het terugdraaien van de spaar-bv. Want we weten nog niet met welke plannen het kabinet gaat komen om de budgettaire en uitvoeringstechnische chaos die HR 24-12-2021 veroorzaakte te herstellen. Het kerstarrest heeft een waar slagveld veroorzaakt. Zowel voor het verleden (de jaren 2017-2020) als het heden (de jaren 2021-2024). Per 2025 wil het kabinet naar een box 3-heffing over een werkelijk gerealiseerd rendement, ook over rendement uit bijvoorbeeld vastgoed. Dit is inclusief een heffing over waardeontwikkeling van vastgoed, aldus het coalitieakkoord van 15 december 2021. Naar mijn mening kan het kabinet nu echt niet meer tot 2025 wachten met de definitieve oplossing, maar goed. We wachten braaf af. Vóór 1 april a.s. komt staatssecretaris van Financiën Van Rij met een richtingennotitie met afwegingen en opties om de huidige box 3-chaos op te ruimen. Dan weten we hopelijk meer. TOEKOMST VAN DE SPAAR-BV De spaar-bv leverde op 1 januari jl. nog een fiscaal voordeel op. De keuze zonder spaar-bv is nu immers óf opteren voor het werkelijke rendement over het hele box 3-vermogen, óf voor het forfaitair rendement over het hele box 3-vermogen. Door laagrenderend spaargeld uit het box 3-vermogen over te hevelen naar een eigen bv, waardoor de hoogrenderende vermogensbestanddelen in box 3 achterblijven, kun je met de spaar-bv toch garen blijven spinnen. Want dan pak je enerzijds een heffing over het werkelijke rendement over het spaargeld via de spaar-bv en anderzijds een heffing over het forfaitaire vermogen over de beleggingen en vastgoed in box 3. We moeten dus ook nu weer blijven nadenken. En dan hebben wij het nog niet gehad over het negatieve rendement dat wordt gemaakt op het vermogen. Zo is de negatieve rente die op dit moment dient te worden betaald voor het aanhouden van een 42 &GO magazine
bankrekening met een saldo van > € 100.000 in de bv aftrekbaar, in box 3 niet. Verder kan de spaar-bv zijn nut behouden voor degenen die, zonder hun box 3-vermogen, in aanmerking komen voor toeslagen en een lagere bijdrage voor het CAK. Het vermogen in de spaar-bv telt voor deze ‘vermogenstoetsen’ immers niet mee, het vermogen in box 3 wel. TEN SLOTTE Het is voor de staatssecretaris van Financiën een hele uitdaging om een stevig noodverband te leggen. Dat noodverband moet enerzijds recht doen aan het kerstarrest maar anderzijds eenvoudig uitvoerbaar zijn voor de Belastingdienst als uitvoerend orgaan van de hersteloperatie. Misschien toch box 3 maar even aan de kant schuiven en tijdelijk vervangen door een vermogensbelasting over alle vormen van beleggingsvermogen? Ook beleggingsvermogen in een eigen (spaar-) bv? Het verschil in behandeling tussen beleggingsvermogen en ondernemingsvermogen is in de fiscaliteit grotendeels uitgekristalliseerd. “ HET ADVIES IS OM BESLIST NOG EVEN TE WACHTEN MET HET TERUGDRAAIEN VAN DE SPAAR-BV” Denk aan de vermogensetikettering in de IBwinstsfeer, de BOR en doorschuiving ab-claim. Het zijn spannende tijden. Maar wacht beslist nog even met het opruimen van de spaar-bv, in elk geval tot de rook op het box 3-slagveld is opgetrokken. En blijf de ontwikkelingen goed volgen! NOAB adviesgroep voor leden NOAB heeft een betrouwbaar netwerk van specialisten opgebouwd om op terug te vallen zodra extra specialistische kennis nodig is. Fiscaal-juridisch Marree & van Uunen Belastingadviseurs T: 013 - 5 773 481 E: info@marree-cs.nl W: www.marree-cs.nl Punt & Van de Weerdt Belastingadviseurs T: 070 - 3 025 825 E: friso@defiscalisten.nl W: www.defiscalisten.nl Advocatuur Dijkstra & Van den Ende Advocaten T: 06 - 22 56 85 66 Hilmar Dijkstra 06 - 53 45 92 98 Lilian van den Ende E: secretariaat@de-advocaten.nl W: www.de-advocaten.nl NOAB.NL 43
1 Online Touch