0

VOOR ONDERNEMERS ADV I SEURS IN DE ADMINI S T R AT IE VE EN FI S C A LE SEC T OR PAGINA 8 Quantum finance, nieuwe revolutie? PAGINA 40 Werknemers veranderen in atleten PAGINA 5 Sustainable datadilemma 30 jaar JAARGANG 5 UITGAVE 2. 2024

COLOFON INDEX &GO is een uitgave van de Nederlandse Orde van Administratie- en Belastingdeskundigen en verschijnt 4x per jaar. Jaargang 5, uitgave 2, juni 2024 BLADMANAGEMENT Chantal van Pelt, Janine Molin EINDREDACTIE Loft 238 Tekst & Media REDACTIE Femke Hellings, Hans Pieters, Henk Poker, Eveline aan de Wiel VORMGEVING Campagne, Rotterdam OPMAAK Appeltje Eva, Lith DRUK Dekkers van Gerwen, ’s-Hertogenbosch ABONNEESERVICE Opgave van abonnementen, opzegging en adreswijziging uitsluitend schriftelijk doorgeven aan de uitgever. Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Meer informatie over abonnementen via: info@noab.nl ADVERTEREN? Meer informatie via: communicatie@noab.nl Commentaar, ideeën en suggesties? Welkom via: communicatie@noab.nl CONTACT NOAB Rompertdreef 7, 5233 ED ‘s-Hertogenbosch Postbus 2478, 5202 CL ‘s-Hertogenbosch 073 614 14 19 I www.noab.nl ISSN 2666-8068 IN DIT NUMMER: 03 Voorwoord 05 Duurzaamheid is voor bedrijven vooral een dataprobleem 08 Is quantum finance de volgende revolutie na AI? 12 Blurring in de winkelstraat van de toekomst 14 Van alle landen thuis 16 Zo persoonlijk kan AI zijn 20 Steeds meer aandacht voor frauderisico’s 22 “Af en toe loskomen van je werk houdt je scherp” 2 &GO magazine Zingeving is geen marketinginstrument 28 Kantoor van de toekomst 24 Denken als ondernemer 27 NOAB kan voor elk kantoor het verschil maken 28 Van wensdenken in kernwaarden naar échte betekenis 31 Gastcolumn 32 Op naar een veerkrachtiger Nederland 36 “Vragen die we over arbeidsrecht krijgen zijn heel divers” 38 Van kalkovens tot inclusieve studententijd 40 Werknemers veranderen in atleten? 16 Zo persoonlijk kan AI zijn Blurring is de toekomst 12 INDEX

Real deal Vele ontwikkelingen zijn gaande op het gebied van duurzaamheid, de arbeidsmarkt en niet te missen de technologische ontwikkelingen en het interpreteren van cijfers. Waar we niet meer om AI heen kunnen is quantum wellicht de nieuwe revolutie? Wat voor effect kan dit hebben op databeveiliging? In het coverartikel nemen we je mee op welke manier we de cijfers & inzichten rondom duurzaamheid ook koppelen aan data. Hoe krijgen we echt inzicht in onze CO2voetafdruk? En wat betekent de nieuwe CSRD-richtlijn concreet voor de branche en onze klanten? Want met enkel een imagobeleid kom je er niet. In Van wensdenken in kernwaarden naar échte betekenis geeft Stephan van Ummelen zijn visie op cultuur, ethiek en identiteit. En dat is ook weer terug te lezen in de verhalen vanuit de community met NOABkantoor Hartog en Hoogveld en hun klant en spreker Niek van den Andel, waarin de echte verhalen achter de cijfers er juist toe doen. Niet alleen door alle technologie vervaagt onze manier van werken, maar ook op het gebied van enviromental crime. En wat te denken van blurring in de winkelstraten? Welke gevolgen heeft dit voor de regelgeving, bijvoorbeeld de arbeidsvoorwaarden? Flexibiliteit en vrijheid gaan ook op binnen onze eigen community .We spreken met een van onze leden waarbij de landsgrenzen geen harde grenzen zijn en remote werken vanuit drie landen geen enkel obstakel vormt. En met de zomer in aantocht, zullen velen van jullie ook de landsgrenzen over gaan. Dus neem dit magazine mee op reis en laat je meenemen in de verhalen en inzichten die wij voor jullie hebben verzameld. Fijne zomer! Dirk-Jan van Blijderveen, voorzitter NOAB NOAB.NL 3 VOORWOORD

Slim verzekeren? Beroepsaansprakelijkheid & datarisk www.bav.covermij.nl 4 &GO magazine

‘DUURZAAMHEID IS VOOR BEDRIJVEN VOORAL EEN DATAPROBLEEM’ DOOR: HANS PIETERS Bedrijven en consumenten houden bij hun aankoopbeslissingen in toenemende mate rekening met duurzaamheid. Daarmee krijgt het steeds meer gewicht in de toekomstige bedrijfsvoering. Een logische vraag is vervolgens: waar te beginnen als je wilt vergroenen? Voor Konstantinos Kouzelis van Coolset is het antwoord simpel: bij de data. NO AB.NL 5 COVERARTIKEL

“JE MOET DE BALANS ZIEN TE HOUDEN WAARBIJ MENSEN NOG ENTHOUSIAST ZIJN OVER VERDUURZAMING. DIE BALANS PROBEREN WIJ TE KWANTIFICEREN” Konstantinos Kouzelis is oprichter van Coolset, een scale-up die zich richt op sustainability management and compliance. Hij studeerde werktuigbouwkunde en maritieme techniek en belandde na zijn studie in de financiële sector. “Daar zag ik dat duurzaamheid voornamelijk consultancygedreven was en veelal gebaseerd was op aannames. De duurzaamheidsrapporten en PowerPointpresentaties bevatten weinig substantie waar je echt mee aan de slag kon.” Het frustreerde hem. “Uiteindelijk is de duurzaamheid en CO2-footprint binnen organisaties meten een dataprobleem. Waarbij bij mij de vraag opkwam: waarom kunnen we dat dataprobleem niet oplossen met software? Dat is uiteindelijk wat we zijn gaan doen.” IMAGEGEDREVEN BELEID Kouzelis licht toe wat hij bedoelt met ‘duurzaamheid is een dataprobleem’. “Uiteindelijk is alle informatie beschikbaar als data binnen het bedrijf. De basis waarop je moet gaan beslissen hoe je je bedrijfsvoering in de toekomst wil gaan voeren, is dat je eerst heel goed de impact moet begrijpen van de activiteiten die je bedrijf uitvoert. Pas dan kun je actie ondernemen. Dat gaat van zakelijke kilometers tot de inkoop van materiaal, uitgaven aan marketing en clouddiensten. Dat zijn allemaal activiteiten die bijdragen aan de klimaatduurzaamheid.” Zonder een goed begrip te hebben van de impact die een bedrijf maakt, kun je niet de juiste keuzes maken, legt hij uit aan de hand van een voorbeeld. “In het verleden bestonden de maatregelen die bedrijven namen op het gebied van duurzaamheid vaak uit het afschaffen van de plastic bekertjes en het scheiden van het afval. Dat is vooral image- en cultuurgedreven beleid. Dat is ook belangrijk, je hebt een cultuuromslag nodig. Uiteindelijk moeten medewerkers ook hun gedrag aanpassen.” Waar datagedreven beleid toe leidt, is de vraag: wat doen keuzes die je maakt voor het duurzaamheidsprofiel? “Uiteindelijk zul je bij de materiaalkeuze moeten kijken naar met welk materiaal je op de lange termijn kunt blijven werken,” meent Kouzelis. “Welk materiaal heeft geen duurzaam toekomstperspectief en gaat straks duurder uitpakken? Dan wordt het niet alleen een afweging op het stukje duurzaamheid, maar ook een afweging voor de toekomst. Het kiezen van het juiste materiaal houdt in dat je begrip moet hebben van wat de keuzes zijn en wat voor gevolgen deze hebben.” 6 &GO magazine Konstantinos Kouzelis

BOEKENTIP: Niet het einde van de wereld van Hannah Ritchie TOELEVERANCIER EMISSIEHOTSPOTS Coolset heeft een duurzaamheidscompliance-oplossing ontwikkeld voor middelgrote bedrijven. “We brengen voor klanten in kaart welke activiteiten van de organisatie een hoge impact hebben. Dat noemen wij emissiehotspots. En voor die emissiehotspots kijken we wat de toeleveranciers zijn die daar een grote bijdrage aan hebben geleverd,” vertelt Kouzelis. “Zodra je daar zicht op hebt, kun je een aantal dingen doen. Je kunt op zoek gaan naar een andere leverancier, omdat de huidige partij niet hetzelfde duurzaamheidsperspectief heeft als jij. Of je gaat samen met je toeleverancier of dienstverlener kijken of er een meer duurzame oplossing mogelijk is.” Hij wijst op de transport- en logistieksector. “Elektrisch is nu misschien duurder, maar als je nu al een partnerschap aangaat, ben je een toekomstig knelpunt voor.” De derde optie is het stoppen of verminderen van een activiteit of nieuwe werkwijze. “Dat is een trend die je steeds meer ziet.” Als voorbeeld noemt Kouzelis de keuze om vaker digitaal te overleggen in plaats van de auto of het vliegtuig te pakken. “Je moet de balans zien te houden waarbij mensen nog enthousiast zijn over verduurzaming. Die balans proberen wij te kwantificeren.” “UITEINDELIJK IS ALLE INFORMATIE BESCHIKBAAR ALS DATA BINNEN HET BEDRIJF” Sinds dit jaar geldt de nieuwe CSRDrichtlijn (Corporate Sustainability Reporting Directive) voor niet-financiële verslaglegging. Vanaf 2025 vallen hier ruim 50.000 Europese bedrijven onder. De CSRD-verslaglegging betreft 1.300 datapunten, verklaart Kouzelis. “Dat kun je niet oplossen met Excel-sheets die tussen verschillende afdelingen heen en weer gaan. We helpen bedrijven om door het wettelijk raamwerk te navigeren en zorgen dat ze compliant zijn en geen cruciale informatie missen.” Indirect raakt de richtlijn ook kleine ondernemingen. “Als je toeleverancier bent van Albert Heijn of Microsoft móet je aan hen rapporteren op ESGprestaties. Nu is de niet-financiële rapportage verplicht voor de grote en middelgrote bedrijven, maar de ambitie van de Europese Commissie is om het uit te breiden met het kleinbedrijf.” Juist die kleinere bedrijven hebben behoefte aan ondersteuning, meent hij. Daar ligt een kans voor de vertrouwde adviseur. “Auditors krijgen steeds vaker de vraag: is er een gestructureerde manier om CSRD vast te leggen? Ik zie als de meest succesvolle samenwerking die waarbij de ondernemer en zijn accountant zich samen opstellen als partners, waarbij je samenwerkt met een partij die de expertise en datatools heeft, zoals wij.” NOAB.NL 7 COVERARTIKEL

DOOR: HANS PIETERS 2023 was het doorbraakjaar van artificiële intelligentie “DE KWANTUMCOMPUTER IS ZO KRACHTIG DAT DEZE DE CODES KAN BREKEN WAARMEE WE ONZE INFORMATIE BEVEILIGEN” (AI). Ondertussen werken onderzoekers aan de ontwikkeling van supersnelle kwantumcomputers, met in de slipstream Quantum Finance. De extra rekenkracht biedt toepassingen die ver buiten het bereik van digitale computers zijn. Dat is niet alleen positief.

Is quantum finance de volgende revolutie na AI? De huidige digitale technologie werkt op basis van enen of nullen, een wiskundige wetmatigheid. Kwantumtechnologie werkt juist contra-intuïtief, op basis van statistische voorspelbaarheid, doceert onderzoeker prof. Roland Ortt, specialist Innovatiemanagement aan de TU Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam. “In vergelijking met digitale computers kan een kwantumcomputer in principe veel sneller rekenen, met name omdat die computer meerdere berekeningen parallel kan uitvoeren.” Om kwantumtechnologie in het algemeen en quantum finance in het bijzonder te begrijpen, moet je eerst in de geschiedenis duiken, stelt hij. “Het interessante van kwantumtechnologie is dat het een familie van technologieën is die wordt ingezet voor praktische toepassingen, waaronder supersnelle berekeningen,” aldus Ortt. Aan de basis staan subatomaire fenomenen. “Een elektron dat van baan verandert geeft een specifieke frequentie. Die kun je bijvoorbeeld gebruiken om heel exact de tijd te meten, wat al sinds de jaren ’40 wordt gedaan en waarmee vanaf eind jaren ’60 de wereldstandaard van de tijd wordt bepaald. Een van de eerste QT-toepassingen was dus de atoomklok. Al vroeg is ook nagedacht of de technologie ook bruikbaar is voor communicatie en computertechnologie.” MARKTINTRODUCTIE Ortt verwacht niet dat de kwantumcomputer de bestaande generatie computers volledig gaat vervangen. Hij heeft veel onderzoek gedaan naar de introductie van nieuwe technologieën en hoe deze in de markt zijn gezet. “Zeker in het begin hebben nieuwe technologieën vaak minder goede performances dan de gebaande technologie. Denk aan de eerste elektrische auto’s, met een minimale range.” Bovendien moet net als bij AI de stap worden gemaakt naar praktische toepassingen. “De kwantumcomputer is duur om te maken en vooral goed in bepaalde berekeningen. De grote vraag is waar het effect op onze maatschappij gaat hebben. Dat zijn alleen die domeinen waar de inzet zinvol is. Een daarvan is de medische wetenschap, zo is de verwachting. Je kunt bij een nieuw medicijn met berekeningen simuleren wat dit in ons lichaam doet. Dat is een ingewikkelde simulatie. Met de huidige, digitale supercomputers kan dat met een molecuul dat maximaal uit vier atomen bestaat. De meeste eiwitten zijn ketens van atomen, dus nu moet dat testen klinisch. Kwantumcomputers kunnen die berekeningen wel aan.” Net als bij AI zijn er ook zorgen voor negatieve maatschappelijk complicaties, met name op het gebied van encryptie, vertelt Ortt. “De kwantumcomputer is zo krachtig dat deze de codes kan breken waarmee we onze informatie beveiligen. Waardoor een situatie kan ontstaan dat de versleuteling niet meer waterdicht is.” Als je onderzoekt waar de kwetsbaarheid in de maatschappij zit, kom je al snel uit bij de financiële geldstromen. “Het beveiligingssysteem dat we nu hebben, kan een kwantumcomputer op termijn breken. Als je dat kunt decrypten, dan kun je de boel goed ontregelen en het financiële systeem lamleggen.” Het bedreigt bijvoorbeeld ook de veiligheid van bestaande cryptocurrencies zoals Bitcoin, die afhankelijk zijn van cryptografische algoritmen. De mogelijkheden om hacks te plaatsen, zorgt ervoor dat NOAB.NL 9 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

“ER IS EEN REGELGEVINGSVRAAGSTUK. DE INFORMATIE MOET OP EEN MENSELIJKE MANIER WORDEN GECONTROLEERD VIA VASTE STAPPEN” de verschillende machtsblokken in de wereld er alles aan doen om als eerste een kwantumcomputer te bouwen, in de hoop dat je ongemerkt in systemen kan komen. EINDVERANTWOORDELIJK Het leidt ertoe dat doorbraken in de technologie geheim worden gehouden en er geen vrije, blije open wetenschap meer is waarbij wetenschappers openlijk met elkaar kunnen communiceren, vertelt Ortt. “Waardoor je niet weet hoe ver landen als China of Rusland zijn en of je een aanval kunt verwachten. Het is het zwaard van Damocles, waarvan we niet weten wanneer het valt.” Om dat te voorkomen, is een race gaande om kwetsbare data nog beter te beveiligen. “Mogelijk is dat in de vorm van kwantumcommunicatie, waarbij je het gif gebruikt als tegengif. Een andere klasse van oplossingen is het geavanceerder maken van de huidige authenticatie en encryptie, waarbij je de code waarmee informatie versleuteld wordt langer en daarmee moeilijker maakt. Het kan ook een combinatie van oplossingen zijn, waarbij je deels teruggrijpt naar klassieke communicatiemiddelen, zoals de USB-stick en print.” BOEKENTIP: Waarom niemand kwantum begrijpt. Van Frank Verstraete en Céline Broeckaert Wiskundeknobbel Frank Verstraete en talenknobbel Céline Broeckaert vertellen in een heldere en speelse stijl het onwaarschijnlijke verhaal van de kwantumfysica. Als je inzoomt op de accountancy, dan ligt de logische toepassing bijvoorbeeld in de controlepraktijk, waarbij anomalieën razendsnel worden gedetecteerd. Ortt verwacht dat het niet zo’n vaart zal lopen. “Het feit dat er een technologie is die maakt dat je iets makkelijker en sneller kan, wil niet zeggen dat je het ook mag gebruiken. Er is een regelgevingsvraagstuk. De informatie moet op een menselijke manier worden gecontroleerd via vaste stappen.” Hij maakt de vergelijking met de autonoom rijdende auto. “Dat is in de jaren ’80 al gelukt, waarbij een Mercedesbusje van München naar Parijs is gereden. Toch gebeurt het niet, omdat de bestuurder verantwoordelijk en aansprakelijk is bij een ongeluk. Zo’n zelfde mechanisme verwacht ik met AI of een supercomputer in de accountancy. Uiteindelijk blijft een mens eindverantwoordelijk.” Hij verwacht dat het samen met AI wel een impact op de manier van werken zal hebben. “Je zult het hele systeem van werken moeten omgooien om het te optimaliseren naar die technologie.” Hij eindigt zijn verhaal met een disclaimer. “De toekomst laat zich niet voorspellen. Ik heb het met de beste experts op heel veel vlakken op een heel zorgvuldige manier verkeerd gehad.” 10 &GO magazine

Gestructureerde en veilige klantinformatie DOOR: HANS PIETERS Digitalisering van je werkwijze brengt een nieuwe uitdaging met zich mee, want hoe houd je grip op de groeiende datastroom? Het is een relevante vraag in een sector waar het veilig versturen en opslaan van (klant)bestanden de hoogste prioriteit heeft. Bart van den Bosch is teamleider Accountancy bij Van Oers. De dienstverlener heeft vijf kantoren in het Brabantse, met een breed spectrum aan disciplines in huis, van accountancy en belastingadvies tot HR-solutions. “We proberen voorop te lopen op het gebied van digitalisering. Hoe meer je digitaliseert, hoe meer data je hebt. Waardoor onvermijdelijk de vraag opkomt: hoe kunnen klant en accountant die data op een gestructureerde en veilige manier uitwisselen? Het zijn vaak vertrouwelijke gegevens en je hebt te maken met de AVG en privacy.” E-mail is ongestructureerd en inefficiënt, constateert Van den Bosch. “Je krijgt een e-mail met tien bijlagen. Dan moet je checken of de klant de juiste bijlagen heeft verstuurd en welke bijlage bij welke vraag hoort. Is alles aangeleverd?” VRAGENLIJSTEN “Enige tijd geleden kwam Wolters Kluwer met een nieuwe oplossing om de klantcommunicatie op een gestructureerde en veilige manier te tackelen, het programma Twinfield DossierFlow. Dat hebben we in een vroeg stadium kunnen testen, uitproberen en helpen verbeteren.” Feedback werd vaak binnen een week opgepakt, zoals de wens om een groepsfunctionaliteit voor vennootschapsstructuren toe te voegen. Met de DossierFlow-tool kunnen kantoren zelf vragenlijsten maken, conform de eigen standaarden, vertelt David de Haan van Wolters Kluwer. “Je kunt je eigen generieke lijsten maken die je waar nodig per klant of proces aanpast, zoals aparte vragenlijsten voor de onboarding van nieuwe klanten of voor de jaarcijfers, of voor audit of ESG. Het systeem is bovendien zeer flexibel; je hebt gelijk vanaf de start al de beschikking over vele kant-en-klare templates waarmee je direct aan de slag kan.” Gevraagd naar de impact op de werkwijze van het kantoor, antwoordt Van den Bosch: “Het is frustrerend als je moet wachten op stukken of niet verder kunt omdat bepaalde documenten ontbreken. De overstap op DossierFlow heeft ons het inzicht gebracht om tegen de klant te kunnen zeggen: dit is de planning, maar we starten pas als de gegevens compleet zijn, en dat is door DossierFlow ook voor alle partijen inzichtelijk. Waardoor we efficiënter het proces kunnen doorlopen.” Hij vervolgt: David de Haan “Voorheen verstuurden we een Excellijst waarbij het specifiek maken soms veel tijd kostte. Nu maak je de specifieke vragenlijst in een handomdraai, waarbij je de vragen die je niet nodig hebt ‘uit’vinkt en eventueel nog extra vragen toevoegt. Je ziet in één oogopslag welke gegevens je wel hebt, en welke niet. Wanneer het verkeerde document is aangeleverd, kun je dat ook eenvoudig aangeven.” “Bij veel kantoren verloopt de dataverzameling ongestructureerd, via e-mail, app of telefoon,” constateert De Haan. “Twinfield DossierFlow is daar de oplossing voor: veilig, laagdrempelig en gestructureerd. Het is de ideale “Provided by Customer”-oplossing, te gebruiken voor vrijwel elke vorm van dataverzameling. De klant doet het voorwerk op basis van de vragenlijst. Met de huidige werkdruk is dat een enorme winst.” Zelf DossierFlow ervaren? Bel David de Haan voor een afspraak en live demonstratie: 06-2185 8317. wolterskluwer.com NOAB.NL 11 Fotografie: Paul Tolenaar ADVERTORIAL

Blurring in de winkelstraat van de toekomst DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Schilderijen met prijskaartjes in een restaurant, een koffiebar die fitnesslessen aanbiedt of een kapper die verse smoothies serveert: in de moderne winkelstraat zijn steeds vaker mengformules te vinden. Blurring, het vervagen van de grenzen tussen branches en sectoren, kenmerkt de winkelstraat van de toekomst. Wat zijn de regels voor ondernemers en wat betekent dit voor de advisering? In het buitenland bestaan ze al langer, maar ook in Nederland winnen creatieve combinaties van retail en horeca de laatste jaren snel aan populariteit. Steeds meer ondernemers bedenken innovatieve mengvormen waarmee ze inzetten op de beleving van de consument en verlenging van hun verblijfsduur onder één dak. Het idee is: hoe langer een klant in een pand verblijft, hoe meer geld de consument besteedt. VOER VOOR DISCUSSIE Met een totaalbeleving spelen ondernemers in op veranderingen in consumentengedrag en gaan zij de concurrentie met webshops aan. Daarmee wordt veelal uitgestorven winkelstraten nieuw leven ingeblazen. Maar er zijn nog veel vragen. Bijvoorbeeld over de wet- en regelgeving en het alcoholbeleid. Mogen gemeenten toestaan dat er in winkels alcohol wordt geschonken? Hoe voorkomen ze oneerlijke concurrentie? En wat betekent blurring bijvoorbeeld voor de toepasselijkheid van algemeen verbindend verklaarde cao’s en verplichtgestelde bedrijfstakpensioenfondsen? In de politiek is blurring al langer een gevoelig onderwerp. Het initiatiefvoorstel dat toenmalig VVD-Kamerlid Eric Ziengs in 2018 indiende voor de Wet regulering mengformules, is nog altijd in behandeling bij de Tweede Kamer. De verdediging is inmiddels overgenomen door Kamerlid Thierry Aartsen. De VVD pleit voor een wijziging van onder meer de Alcoholwet om het ondernemers makkelijker 12 &GO magazine

“MET EEN TOTAALBELEVING SPELEN ONDERNEMERS IN OP VERANDERINGEN IN CONSUMENTENGEDRAG EN GAAN ZIJ DE CONCURRENTIE MET WEBSHOPS AAN” te maken om mengformules in te zetten. Tegenstanders van het voorstel vrezen dat het aantal verkooppunten van alcohol met een versoepeling van de regelgeving sterk zou stijgen, wat haaks zou staan op het gevoerde alcoholbeleid. REGELS ROND BLURRING Waar moet een innovatieve ondernemer die retail en horeca (zonder alcohol) wil combineren nu rekening mee houden? Allereerst met het bestemmingsplan van de gemeente. In het bestemmingsplan zijn de regels bepaald voor het gebruik van een perceel. De mogelijkheden en het beleid rond blurring kunnen per gemeente verschillend zijn. Is enkel horeca of detailhandel toegestaan of is het bestemmingsplan flexibel genoeg om een mengvorm mogelijk te maken? Soms kan een vergunning worden aangevraagd om te mogen afwijken van het bestemmingsplan. Daarnaast is het belangrijk om de afspraken met de verhuurder erop na te slaan. Staat de huurovereenkomst toe dat er andere activiteiten in het pand plaatsvinden of dat er andere producten worden aangeboden? In een winkelcentrum kunnen er bijvoorbeeld strenge regels gelden, om een uitgebalanceerde mix van winkels te garanderen. Ben je als ondernemer van plan om fruitsalades te gaan verkopen in de beautysalon van een winkelcentrum? Dan zou de fruitwinkel in hetzelfde winkelcentrum daar hinder van kunnen ondervinden. BRANCHEVERVAGING EN ARBEIDSVOORWAARDEN Naast vragen over de regels van de gemeente en de verhuurder speelt ook de vraag omtrent de juiste inschrijving bij de Kamer van Koophandel: onder welke branche valt jouw onderneming? Zo kan blurring ook van invloed zijn op cao’s en pensioenregelingen. Om ervoor te zorgen dat een cao voor alle werkgevers in een bepaalde bedrijfstak geldt, kan een cao door de minister algemeen verbindend zijn verklaard. Ook kan de minister deelname in een bedrijfstakpensioenfonds verplicht hebben gesteld. Als de werkzaamheden onder de bepalingen van de werkingssfeer vallen, heeft een werknemer recht op pensioen van het bedrijfstakpensioenfonds. Ook kan een werknemer eisen dat de cao wordt gevolgd. Daarom is het belangrijk om de branche duidelijk te omschrijven. Maar nu branches vervagen, is het niet altijd duidelijk onder welke branche een werkgever valt. Dat kan voor lastige discussies zorgen en zelfs tot rechtszaken leiden. Blurring blijft een actueel thema, waar gemeenten en politici flink mee worstelen. Blurring met alcohol is in Nederland nog altijd verboden onder de Alcoholwet, maar het voornemen om mengformules toe te staan in winkelgebieden werd eind 2021 opgenomen in het coalitieakkoord: “We staan mengformules toe door het reguleren van ‘blurring’ in winkelgebieden op een verantwoorde manier waarbij we streng toezien op alcoholmisbruik.” Het laatste woord is hierover nog niet gezegd. Ondernemers die aan de slag willen met een mengvorm, doen er goed aan om zich goed te informeren en te laten adviseren, en de ontwikkelingen te blijven volgen. 13 &GO magazine NOAB.NL 13 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

DOOR: FEMKE HELLINGS Als immigrant met een eigen bedrijf in Nederland weet Simon Van Wyk als geen ander hoe belangrijk een gids is. Iemand die de taal spreekt, de cultuur kent en de weg wijst als je zoekende bent in een onbekend landschap van wetten en regels. En dus noemde hij zijn kantoor Lighthouse Finance en werkt zijn team vanuit Nederland en ZuidAfrika. “Net als een vuurtoren laten we zien waar risico’s zitten en waar het veilig is.” Van alle landen thuis AFRIKAANSE ROOTS Simon komt oorspronkelijk uit Zuid-Afrika. In 2010 ging hij voor een Nederlandse bank werken als auditor. Omdat hij meer flexibiliteit en vrijheid wilde, begon hij in 2016 voor zichzelf. Inmiddels heeft hij een team van twaalf mensen om zich heen verzameld. “Niet letterlijk om me heen, want we werken 100% remote,” legt hij uit. “Ik heb mijn garage omgebouwd tot kantoor en de meeste medewerkers zitten in Zuid-Afrika.” In 2019 vond Simon daar zijn eerste medewerker Joey-Lee Roach, die nu Head of Accounting & Compliance is en een paar maanden geleden naar Nederland is verhuisd. “In Nederland wonen ook mijn Head of Payroll & Mobility Annemiek van Krieken en onze twee Office Management-teamleden. De rest werkt in Zuid14 &GO magazine Afrika. Zelf reis ik regelmatig op en neer – ik ben zo’n vier tot vijf maanden per jaar daar – en eens per jaar werken we onsite met het hele team. Eigenlijk geldt voor ons allemaal: we zijn zowel thuis in de Nederlandse als ZuidAfrikaanse wetgeving. En sinds de Brexit is daar ook het VK bijgekomen.” INTERNATIONALE KLANTEN De klanten van Lighthouse Finance zijn bijna allemaal internationaal georiënteerde mensen. Het merendeel heeft een Nederlandse bv, maar een internationaal bestuur of aandeelhouders. “Ze zoeken een kantoor dat snapt hoe het werkt in andere landen, zowel op het vlak van finance en compliance als dat van cultuur en omgangsvormen.

“BIJ ONS GEEN BLAUWE PAKKEN OF ANDERE FRATSEN. WE LOPEN IN T-SHIRT EN JEANS” We hebben ook klanten in o.a. Hong Kong, Duitsland en Singapore. Wij doen de boekhouding en/of payrolling en voor specialistisch advies schakelen we lokale experts in als het nodig is. Het fijne voor de klant is dat ze maar één contactpersoon hebben en één factuur krijgen. Gaan ze uitbreiden naar Polen en nog vijf andere landen? Dan hoeven ze niet op zoek naar zes nieuwe accountantskantoren en samen te werken metzeven verschillende partijen, maar dat doen wij voor ze. Dat werkt super.” BOUTIQUE ACCOUNTING Simon maakt wat hij doet niet sexier of chiquer dan het is. Debets en credits zijn geen hogere wiskunde, vindt hij. “Wel is onze dienst per klant anders. We kijken dan ook steeds naar een passend tarief. Het zou niet eerlijk zijn als een klein bedrijf met maar twaalf facturen per jaar hetzelfde betaalt als een groot bedrijf waar we veel meer werk aan hebben, toch? Aan de andere kant kan een klein bedrijf ook stukken complexer zijn dan een grote organisatie. We schatten onze uren dus per klant in en bouwen daar een offerte op. Open en transparant.” TECHNOLOGY FIRM “Joey zegt altijd dat we in eerste instantie een technologisch bedrijf zijn. En gelijk heeft hij. Alles verloopt hier online, je vindt bij ons geen bonnetjes of fysieke mappen.” Lighthouse Finance werkt met drie accountants voor maar liefst 140 corporate en 31 particuliere klanten. Dat lukt ze dankzij goede software. “Voor procesmanagement gebruiken we Asana. Voor accounting Xero. Dat is cloud based software uit Nieuw-Zeeland, waarbij je verschillende apps zoals voorraadbeheer en webshops makkelijk koppelt in een Apple-achtige omgeving. Alle facturering is met één druk op de knop gedaan. Gelukkig staan onze klanten altijd open voor innovaties. We hoeven ze zelden te overtuigen.” MODERNE WERKGEVER Ook qua werkgeverschap is Simon vernieuwend bezig. “Bij ons geen blauwe pakken of andere fratsen. We lopen in T-shirt en jeans. Verder hebben we twee bonusrondes per jaar, elk jaar kun je drie keer je maandloon verdienen. En het gaat niet alleen om het kunnen betalen van huur en boodschappen. Ik wil vooral dat mensen zich vrij voelen.” Simon geeft zijn medewerkers dan ook onbeperkt verlof en ze mogen overal werken waar ze internetverbinding hebben. Of dat nu op het strand in Kenia of in een hutje in de bergen is. Hij is druk bezig met software die medewerkersontwikkeling stimuleert en heeft volop plannen voor uitbreiding in de toekomst. “Ik denk aan het inhuren van niet-EU-medewerkers voor klanten. Dan worden we een soort wervingsbureau. Verder wil ik klanten die geen budget hebben om een fulltime CFO aan te nemen, gaan helpen aan een fractional CFO voor bijvoorbeeld een dag per week.” BEWIJS VAN KWALITEIT Onlangs is Lighthouse Accounting gecertificeerd NOAB-lid geworden. “Ik ben al langer lid van het South African Institute of Chartered Accountants en het Institute of Chartered Accountants in England and Wales,” legt Simon uit. “In Nederland hadden we zo’n keurmerk nog niet. Terwijl we onze klanten graag een onafhankelijke bevestiging of bewijs van onze kwaliteit voorleggen. NOAB sluit perfect bij ons aan. Ze is geen instantie voor registeraccountants die audits uitvoeren of specifiek gericht op belastingadviseurs, maar echt bedoeld voor administratiekantoren zoals wij. Het kwam ons dus goed uit dat NOAB best strenge toelatingseisen heeft. Hoe meer we ervoor moeten doen, hoe meer waarde het heeft! We hebben nu in alle drie onze core markets een keurmerk. Dat geeft een gevoel van rust.” NOAB.NL 15 COMMUNITY

Zo persoonlijk kan AI zijn DOOR: FEMKE HELLINGS Boodschappen scannen met je telefoon. Tickets voor de Grand Prix kopen via WhatsApp en bekeuringen betalen via een QR-code. Het zijn stuk voor stuk innovaties met de naam van CM.com eronder. CEO Jeroen van Glabbeek bracht het softwarebedrijf in 2020 naar de beurs, deed in no time acht strategische overnames en breidde uit naar eenentwintig landen. Zijn kijk op groei en succes? Wat jij kunt bereiken met hun software? Jeroen legt het uit. DISCOLIFE Het begon allemaal met het bericht ‘Ga je mee naar Highstreet?’, dat medeoprichter Gilbert Gooijers in 1999 stuurde naar Jeroen. Dit sms’je leidde tot de eerste dienst van het huidige CM.com, namelijk het versturen van sms-berichten naar groepen nachtcluben festivalbezoekers. “We waren 19 en wilden iets beters ontwikkelen dan de papieren flyers die je pas ziet als je in de disco bent. Informatie over gast-DJ’s, tijdschema’s, prijsvragen of kortingen wil je toch liever op donderdagmiddag al ontvangen?” 16 &GO magazine Na Highstreet volgden zo’n duizend discotheken. “Via sms bereikten we toen een miljoen jongeren per week,” vertelt Jeroen. “Omdat sms misschien tijdelijk zou zijn, dachten we meteen verder. We gingen digitale foto’s maken tijdens feesten en in albums op websites zetten. Later kwamen we met schermen waarop sms’jes live in beeld verschenen. Ook dat idee sloeg aan. Een paar jaar later waren we met een man of acht. Overdag studeerden we, ’s avonds zaten we te programmeren en in het weekend gingen we naar de disco.”

“AI GAAT NIET MEER WEG. DUS DENK MEE IN KANSEN. HOE KAN HET JE HELPEN BETER TE WORDEN?” VAN SMS NAAR AI Al snel waren ze de grootste inkoper van sms’jes bij telecomaanbieders. Politie, overheid en banken werden klant. CM.com maakte stemmen op tv mogelijk en zorgde ervoor dat tandartsen, autogarages, post- en energiebedrijven berichtjes en later e-mails, nieuwsbrieven en appjes gingen sturen naar hun klanten. “Elk bedrijf dat communiceert met consumenten was onze doelgroep, en dat is nog steeds zo.” “Tegenwoordig maken we software voor vier dingen,” vervolgt Jeroen. “Voor engagement, connectivity, payments en ticketing. Vanaf het begin omarmen we AI. Het begon met het geautomatiseerd beantwoorden van vragen. Antwoorden door AI laten genereren is iets van de laatste jaren. En met het huidige marketing-AI leer je wie je klanten zijn en voorspel je wat ze wanneer en hoe willen kopen. Zo kun je proactief passende producten of diensten aanbieden aan een bepaalde doelgroep.” GROEI MET EEN MISSIE CM.com heeft inmiddels bijna 800 medewerkers en is in 2024 drie keer zo groot als vier jaar geleden. “Onze groei is meer een gevolg dan een doel. We doen waar we goed in zijn en hebben steeds meer mensen nodig om al het werk te kunnen doen. Uiteindelijk willen we dat je met bedrijven net zo makkelijk en snel communiceert als met vrienden. We maken zakendoen laagdrempelig, makkelijker en met de juiste technologie ook nog eens persoonlijker,” aldus Jeroen. Denken en beslissen doet CM.com volgens het effectuation model, waarbij ze niet jaren maar steeds één stap vooruitkijken. “We plannen niet te veel, maar kijken vooral hoe we onze klanten vandaag beter kunnen helpen en wat onze medewerkers leuk vinden om te doen. Op deze manier zijn we in de top zes van de wereld beland in messaging. Wat AI betreft zitten we in de top van Nederland. Met hulp van de telefoon brengen we mensen bij elkaar.” UITVINDERS Innovatie staat centraal bij CM.com. Zo ontwikkelden ze recent een eigen taalmodel. Dat is een systeem met alle relevante kennis van een bedrijf erin. “In plaats van antwoorden laten genereren door ChatGPT die alle bronnen doorzoekt, zoek je het antwoord in je eigen model waarin specifieke jurisprudentie, handleidingen en documenten zijn opgeslagen.” Ook lanceerden ze eerder dit jaar hun nieuwste conversational AI-platform, waarmee ze de markt ver vooruit zijn. “Om precies te zijn lopen we zes tot negen maanden voor op concurrenten,” legt Jeroen uit. “Er zijn continu honderd mensen bezig met vernieuwing. Hierdoor realiseren we dingen sneller en komen we problemen eerder tegen dan anderen. Onze AI-oplossingen zijn bijvoorbeeld beter omdat we bronnen goed afbakenen en vermelden. We zorgen er ook voor dat je platform op maat Chinese bronnen leest of Frans spreekt. Taal wordt minder belangrijk en zo boor je makkelijker internationale doelgroepen aan.” CO-CREATIE Een andere reden waarom CM.com zo efficiënt en succesvol is, is dat ze veel aan co-creatie doen. “Hebben we een half idee, dan zoeken we er een klant bij en ontwikkelen we samen. Zo is het gegaan met bankenapps, de QR-code op de bekeuringen en de postzegelcode. We brengen ook vaak een half product in de markt door het bij één of twee klanten te lanceren. Vervolgens leren we en scherpen we aan. Zo was het NOAB.NL 17 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

“JE KIEST TOCH OOK NIET VOOR EEN TUINMAN ZONDER GRASMAAIER?” Jeroen van Glabbeek ooit ons idee evenementen volledig cashless te maken. De GP Zandvoort in 2020 was het eerste grootschalige event waar je alleen met bankpas of telefoon kon betalen. Nu is dat heel gewoon.” WINKEL, WEBSHOP, WHATSAPP Waar CM.com momenteel aan werkt, is conversational commerce. “Je had lange tijd fysieke winkels. Daarna kwam e-commerce en de volgende stap is verkopen in een chatgesprek,” aldus Jeroen. “Stel je voor dat je Nike appt dat je hardloopschoenen versleten zijn. In plaats van zelf een uitgebreide site met 1.001 exemplaren te doorzoeken, krijg je een gepersonaliseerd aanbod en het best passende paar thuisgestuurd. Of je bent naar een festival geweest en krijgt persoonlijk een berichtje met ‘bestel en betaal hier jouw ticket voor volgend jaar’. Dat voelt gastvrijer en persoonlijker. Het bedrijf heeft zich verdiept in jóu in plaats van jij in hen.” Voor bedrijven is verkoop via AI ook makkelijker; alle processen zijn geïntegreerd. Je bouwt ook een community op. “Voor de GP van Zandvoort koop je dit jaar voor ’t eerst je kaartje via WhatsApp. Niet omdat ze anders niet uitverkopen, maar omdat ze mensen warm willen houden. Er komt namelijk een moment dat de klanten niet meer komen aanwaaien.” AI VOOR FINANCIALS Ook voor financials valt er efficiëntie te behalen met AI. “Nu is er vaak weinig en afstandelijke communicatie met klanten. Meestal één richting op, denk aan nieuwsbrieven. Meer interactieve en online contactmomenten dragen bij aan een betere relatie. Een rechtstreeks berichtje converteert bovendien stukken beter dan een dure social advertentie. Ook e-mail (deels) geautomatiseerd beantwoorden scheelt tijd en geld. We hebben klanten waarbij helpdeskmedewerkers een suggestie voor een antwoord krijgen. Wat blijkt: 73% van die AI-suggesties wordt overgenomen. Tel daarbij op dat AI langer vriendelijk en geduldig blijft dan mensen en over een tijdje laat iedereen acquisitie door AI doen.” Volgens Jeroen is het net als met webshops, mobieltjes en rekenmachines. “Nét na de ontwikkeling hebben mensen nog hun bedenkingen. Tegenwoordig zou een accountant zonder rekenmachine vrijwel werkloos zijn. We moeten dus niet blijven hangen in ethische kwesties, maar gewoon gaan dóen. Een belastingadviseur met AI kan sneller zoeken, controleren en antwoorden geven die hij niet uit z’n hoofd weet. Waarom zou een klant nog kiezen voor een boekhoudkantoor zonder AI? Over een paar jaar heb je daar net zo weinig aan als aan een tuinman zonder grasmaaier. Maak de stap! Je zult er geen spijt van krijgen.” 18 &GO magazine

De medewerker centraal met slimmer kantoorbeheer DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Ruimte voor persoonlijke notities, een notificatie als je aan een btwaangifte moet beginnen en zelf taken verdelen met jouw team: in Exact Online Kantoorbeheer zitten allerlei handige features verwerkt voor de medewerker van een kantoor, vertelt Thom van Velsen, productmanager bij Exact. “Dit product is ontwikkeld in nauwe samenspraak met kantoren. Het is een fijne tool die er mooi uitziet, prettig werkt en overzicht biedt. Zo blijf je samen in control, werk je efficiënter als team én wordt het werk alleen maar leuker.” Met Exact Online Kantoorbeheer start je jouw werkdag vanuit een centrale startpagina, met alle informatie die voor jou op dat moment relevant is. Wat wordt er van jou verwacht, hoe staat het met de voortgang en welke deadlines mag je niet uit het oog verliezen? Om te ontdekken waar kantoren écht mee geholpen zijn, bracht Van Velsen vele uurtjes door naast accountants, boekhouders en fiscalisten. Zo ontdekte de productmanager hoe zij dagelijks werken en vooral wat er beter kan. WERKPLEZIER Veel kantoren werken bijvoorbeeld nog met rommelige Excel-sheets voor de planning, zag Van Velsen. Daarom ontwikkelde Exact een overzichtelijk planbord met taken die medewerkers zelf naar zich toe kunnen trekken. Zo kunnen zij onderling het werk verdelen met hun collega’s. Ook rondslingerende post-its en notitieblokjes met aantekeningen zijn verleden tijd, want de tool biedt ruimte voor persoonlijke notities. Naast planning en voortgangsbewaking bevat Exact Online Kantoorbeheer Plus functies zoals voortgangsbewaking, urenregistratie en debiteurenbeheer, inclusief betaallinks en automatische herinneringen, en een Wwft-module voor de acceptatie van klanten. Het pakket kan zelfstandig worden gebruikt en is daarmee geschikt voor alle kantoren, vertelt Van Velsen. Net als in de Essentials-editie van Exact Online Kantoorbeheer blijft documentbeheer een belangrijk onderdeel, inclusief CRM en koppeling met Microsoft SharePoint. Thom van Velsen CENTRAAL DOSSIER Voor kantoren die al met producten van Exact werken, brengt Kantoorbeheer de volledige accountancysuite bij elkaar. “Vanaf de startpagina navigeer je bijvoorbeeld met één klik naar ons fiscale product, naar een klantdossier of naar een jaarrekening. Je werkt met een centraal dossier. Dus als je bijvoorbeeld de kwaliteit van de boekhouding controleert, dan upload je de conclusie daarvan naar je dossier; en op het moment dat je het jaarwerk voor die klant oppakt, dan krijg je daar al het bewijs dat de administratie in orde is. Die feature is behoorlijk uniek. Het biedt grip en overzicht, zodat je als kantoormedewerker prettiger werkt. Daar doen we het voor.” www.exact.com NOAB.NL 19 ADVERTORIAL

Steeds meer aandacht voor frauderisico’s DOOR: HANS PIETERS Zeker weten dat degene met wie je zakendoet betrouwbaar is, is soms ingewikkelder dan het lijkt. Dat geldt ook voor echtheids- of herkomstcertificaten van grondstoffen. Met het toenemende belang van ESG-normen, de witwaswetgeving en de nieuwe Europese CSRDrichtlijn zijn een alerte houding en risicoanalyse steeds belangrijker. Uit internationaal onderzoek blijkt dat de accountant voor slechts drie procent van alle fraudeopsporing verantwoordelijk is. Dat is opmerkelijk, als je bedenkt dat het om de ‘trusted advisor’ gaat die naast de ondernemer staat. Maar misschien zegt het ook iets over de puur financiële rol die hij zichzelf toemeet. De vraag is in hoeverre deze rol nog houdbaar is, gezien het toenemende belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen en niet-financiële verslaglegging. Vanaf komend boekjaar moeten beursgenoteerde bedrijven een Verklaring omtrent risicobeheersing (VOR) opnemen in het bestuursverslag. De focus ligt hierbij op de ESG-normen (Environment, Social, Governance) en de maatregelen die zijn genomen om de risico’s te beheersen. 20 &GO magazine

“HET GAAT EROM DAT WE ONZE TIJD EN ENERGIE RICHTEN OP DIE KLANTEN WAARVAN WE HET VERMOEDEN HEBBEN DAT ZE CRIMINELE BANDEN HEBBEN” PROFESSIONEEL-KRITISCH Voor het gemiddelde mkb-accountants- en administratiekantoor is het inrichten van een systeem om op fraude en criminele financiering te detecteren niet de eerste prioriteit. Toch hoort het signaleren van frauderisico’s tot de kerntaak, stelt AFM. De toezichthouder noemt een aantal aandachtspunten, zoals een professioneel-kritische houding bij het inwinnen van inlichtingen en het onderkennen van sector- en klantspecifieke risicofactoren. De verplichte stappen van de risicoanalyse worden gevolgd, maar vaak te oppervlakkig, constateert AFM in het onderzoek ‘Scherper op frauderisico’s!’. In het artikel ‘Iedereen zijn eigen brievenbusfirma’ schetst het FD een beeld van de groeiende praktijk van adressen waar tientallen of honderden al dan niet malafide bedrijven staan geregistreerd. Bij elkaar gaat het om tienduizenden bedrijven. Opsporingsautoriteiten schatten dat er de afgelopen vijf jaar een kleine tien miljard euro’s aan verdachte transacties via deze brievenbuslocaties heeft plaatsgevonden. Banken en andere financiële instellingen geven tientallen tot honderden miljoenen euro’s uit om witwassen en andere vormen ven financiële criminaliteit op te sporen, en nóg is het vaak onvoldoende in de ogen van de AFM. Rabobank-fraudeonderzoeker Jean Paul heeft als FIOD-medewerker aan verschillende kanten van de streep gestaan. Hij benadrukt dat alles begint met goed, kwalitatief onderzoek. “De overgrote meerderheid van de klanten is betrouwbaar. Het gaat erom dat we onze tijd en energie richten op die klanten waarvan we het vermoeden hebben dat ze criminele banden hebben.” Het gaat om de sociale impact die je maakt, niet alleen om de wettelijke Wwft-verplichting, is de boodschap die hij heeft. “Je kunt je op het standpunt stellen dat milieudelicten of dwangarbeid niet onze zaak is, maar het onderliggende maatschappelijke probleem raakt ons allemaal. Je kunt het verschil maken.” Bijvoorbeeld bij belastingontwijking of illegale houtkap. Het laatste is een groot probleem: naar schatting dertig tot negentig procent van het tropisch hardhout is illegaal gekapt. HERKOMSTCERTIFICAAT HARDHOUT Paul bepleit meer samenwerking met andere disciplines, zoals de wetenschap. Een mooi voorbeeld is een onderzoek naar de herkomst van tropisch hardhout. Controles hierop zijn moeilijk, vanwege fraude met documenten. Onderzoekers van Wageningen University werken aan methodes om door middel van dna of een chemisch profiel de herkomst van hout te bepalen. Uit hun eerdere tests bleek dat op basis van dna een onderscheid kan worden gemaakt tussen Afrikaanse bomen die slechts veertien kilometer uit elkaar staan. Soms gaat een antecedentenonderzoek toch mis, ondanks de allerbeste bedoelingen. Drie jaar terug bleek ontwikkelingsbank FMO bij de financiering van de bouw van een waterkrachtcentrale in zee te zijn gegaan met een zakenman die in eigen land was veroordeeld voor moord op een mensenrechtenactivist. Het project moest worden stilgelegd. FMO moest naar aanleiding van het incident de eigen controlemechanismen volledig herzien. Dat blijkt lastiger dan gedacht, een jaar geleden spraken milieu- en mensenrechtenorganisaties, waaronder Milieudefensie, de ontwikkelingsbank aan op misstanden op door FMO gefinancierde palmolieplantages in Liberia. NOAB.NL 21 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

‘ Af en toe loskomen van je werk houdt je scherp’ DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Hardlopen in het weekend, fietsen naar kantoor, wandelen in de natuur of vrijwilligerswerk bij de plaatselijke atletiek- of voetbalvereniging: de vijf teamleden van NOABkantoor Veerman Administratie uit Zevenhuizen hebben allemaal wel ‘iets’ met sport, de één actiever dan de ander. “Puur toeval,” vertelt mede-eigenaar Leo Honkoop. “Maar zeker met een zittend beroep is het fijn om actief te blijven. Daar zien we allemaal het nut van in.” Zeker in drukke periodes, zoals de maand april, is boekhouden eigenlijk een soort topsport, vindt Leo. Het team werkt keihard om al zijn klanten te bedienen, aangiften tijdig in te dienen en jaarstukken af te ronden. Maar het is nog niet zo eenvoudig om acht uur lang geconcentreerd achter een beeldscherm te zitten, erkent Leo. Daarom loopt het team van Veerman Administratie een aantal keer per dag ‘even weg’ voor een korte koffiebreak, een blokje om of een lunchwandeling. “Soms is het fijn om even los te komen van je werk en je hoofd leeg te maken. Oók als het druk is. Of misschien wel juíst als het druk is.” EEN FRISSE BLIK Door de jaren heen heeft het kantoor, dat een lange geschiedenis kent, wel wat verloop gekend. Nieuwe medewerkers moesten vaak even wennen aan de regelmatige korte pauzes, vertelt Leo. “Veel mensen zijn gewend om van half negen tot twaalf te werken, dan een halfuurtje pauze te nemen, en daarna weer door te gaan tot een uur of vijf. Maar wij ‘lopen er regelmatig even af’: even een momentje opstaan, een stukje lopen of een kopje koffie. Dan kun je daarna weer met een frisse blik verder. Het geeft je de kans om even te resetten.” Leo Honkoop De geschiedenis van Veerman Administratie voert terug tot ongeveer 1953, toen de heer A. Veerman zijn eerste administratieklant ging bedienen. Inmiddels heeft de heer Veerman de leeftijd van 93 bereikt en geniet hij al geruime tijd van zijn pensioen, maar hij woont nog altijd boven het kantoor. Sinds 2015 is de leiding van het kantoor in handen van Leo Honkoop, Sjaak Wesselink en Joey Starreveld. 22 &GO magazine

“IN ONS VAKGEBIED MOET JE KUNNEN OMGAAN MET DRUKTE EN STRESS. DAT LUKT MAKKELIJKER ALS JE LEKKER IN JE VEL ZIT EN JEZELF GEZOND VOELT” “Wij zijn vaak de eersten die opstaan voor een korte pauze,” vertelt Leo. “En dan proberen we de anderen zoveel mogelijk te stimuleren om mee te doen. Je hebt allemaal weleens zo’n momentje dat je het even niet meer ziet of dat je vastloopt met een bepaalde taak. Dan wil een korte break nog weleens helpen.” LEKKERDER IN JE VEL Leo is net terug van een lunchwandeling, samen met zijn team. “Vandaag waren we met vier van de zes medewerkers op kantoor. Iedereen ging mee. We lopen even een blokje om, delen wat ons bezighoudt of wat we in het weekend hebben gedaan, of we praten over sport. Meestal gaan de gesprekken bewust even niet over het werk, dus we zijn er écht even uit. Even je hoofd leegmaken is soms heel prettig, ook om je daarna weer beter te kunnen concentreren op je werk. En zo’n gezamenlijk wandelingetje vergroot ook de onderlinge betrokkenheid binnen het team.” Ook een regelmatige manier van leven draagt bij aan vitaliteit, denkt Leo. “Dat klinkt misschien een beetje saai, maar ik denk dat bijvoorbeeld gezonde voeding en een goede nachtrust helpen om je goed te voelen, ook op je werk. Het ziekteverzuim in het team van Veerman Administratie is opvallend laag: de ziektedagen in een jaar zijn op één hand te tellen, schat Leo. “Eigenlijk hebben we nauwelijks verzuim. Ik durf niet te zeggen of er een direct verband bestaat met onze actieve levensstijl want gezondheid heb je niet altijd voor het zeggen, maar opvallend is het wel.” OMGAAN MET STRESS Iedereen in het team van Veerman Administratie onderschrijft het belang van vitaliteit en een gezonde levensstijl, vertelt Leo. “Eén medewerkster fietst iedere dag tien kilometer naar ons kantoor en diezelfde afstand weer terug naar huis, terwijl ze ook een auto voor de deur heeft staan. Maar fietsen is ideaal om je hoofd even leeg te maken,” denkt Leo. “In ons vakgebied moet je kunnen omgaan met drukte en stress. Ik denk dat dat makkelijker lukt als je lekker in je vel zit en jezelf gezond voelt. Met een actieve levensstijl bouw je ook weerstand en veerkracht op: je kunt beter tegen een stootje – zowel fysiek als mentaal.” NOAB.NL 23 COMMUNITY

Denken als ondernemer “ DURF KEUZES TE MAKEN EN BEHOUD JE BESTE EN LEUKSTE KLANTEN, DAN CREËER JE VRIJHEID”

“WE DOEN HET BOEKHOUDWERK ZO EFFICIËNT MOGELIJK, ZODAT WE TIJD OVERHOUDEN VOOR DATGENE WAT DE KLANT ZIET EN VOELT: DE RELATIE” DOOR: FEMKE HELLINGS Het is alweer vijf jaar geleden dat Hartog Hoogveld in Heteren werd verkozen tot Kantoor van de Toekomst. Het trad op als voorbeeldkantoor voor alle NOAB-leden die hun businessmodel wilden veranderen om toekomstproof te blijven. Hoe hard heeft Hartog Hoogveld geknald de afgelopen jaren? Waar staat het kantoor nu? TOEN EN NU Oprichters Tim Hoogveld en Ferdinand den Hartog blikken terug naar 2019. “We hadden – en hebben – een bepaalde kijk op de branche en daardoor zijn we destijds Kantoor van de Toekomst geworden,” begint Tim. “De boekhoudkundige dienstverlening hebben we gedegradeerd tot standaardproces en we zijn gaan denken als ondernemer. Ons businessmodel is nu minder gebaseerd op onzichtbare zaken als administraties, aangiftes en jaarcijfers. We voegen juist waarde toe in het persoonlijk contact. We doen het boekhoudwerk zo efficiënt mogelijk, zodat we tijd overhouden voor datgene wat de klant ziet en voelt: de relatie.” BEGELEIDING NOAB Omdat het veranderen van je businessmodel doorwerkt in alle facetten – van dienstverlening, klantenbestand en marketing tot IT en processen, medewerkers en vaardigheden – werd Hartog Hoogveld op die vlakken begeleid met coaching en training door NOAB. Een van de eerste cursussen die zorgde voor de juiste mindset was ‘Life Planning’. “Ik weet nog dat we in de auto terug zaten,” vertelt Ferdinand. “Als we cijfers blijven produceren kunnen we inderdaad beter stoppen, zeiden we tegen elkaar. Hoe kunnen we ondernemers helpen als we zelf geen ondernemers zijn? Vanaf dat moment kijken we verder de toekomst in. En wordt elke zakelijke keuze gevolgd door de vraag of het ook bijdraagt aan onze privé-doelen.” WERKEN OM TE LEVEN “We gingen anders werken,” gaat Tim verder. “Meer als coach of buddy. Die boekhouding kan de klant overal laten doen. Ons doel is de klant de beste keuzes te laten maken als onderneming én ondernemer. Wat is je ideale leven? Waar doe je het voor en hoe moet je jouw bedrijf bewegen om je leefwensen waar te maken? De jongere generaties denken al meer zo dan de oudere. Ook voor onszelf was het in het begin best een omslag. Wij blauwe financials waren gewend over feiten te praten. Nu bespreken we de jaarrekening niet meer, maar praten we over de toekomst. We nemen meer facetten mee, er is ruimte voor creativiteit en we merken dat dit klanten vooruithelpt.” NOAB.NL 25 COMMUNITY

KLANTEN ALS AMBASSADEURS Dit alles zie je ook terug in de marketing. Tim en Ferdinand gaan niet meer voor degene die de scherpste prijs zoekt, maar zetten de deur open voor de juiste klant. “Een van de eersten die we binnenhaalden met onze nieuwe denk- en werkwijze, was ondernemer Niek van den Adel. Zoals je leest in zijn verhaal (zie pagina 32) vindt hij in ons een sparringpartner. Zaken als groeipijn, IT-ondersteuning, prijsbepaling en taakdelegatie; we hebben het erover. Vroeger was de boekhouder een noodzakelijk kwaad, nu zijn we van waarde.” “ IK ZEG ALTIJD TEGEN DIRECTEUREN DAT ZE ZICHZELF NIET ZO BELANGRIJK MOETEN MAKEN” WERKNEMERS ALS ONDERNEMERS Hartog Hoogveld is gegroeid van vier naar elf medewerkers in de laatste vijf jaar, mede dankzij hun innovatiedrive. “We hebben twee mensen op automatisering en wonnen dit jaar de Yuki Product Leadership Award,” vertelt Tim. “We proberen het ondernemerschap actief te triggeren onder ons personeel. Zo maakten we twee mensen verantwoordelijk voor de backoffice. Dit is jullie bedrijf, zeiden we. Pitch je doelen maar. Hoe meer vrijheid mensen krijgen, hoe meer ze opbloeien.” Ferdinand vult aan: “Ik zeg altijd tegen directeuren dat ze zichzelf niet zo belangrijk moeten maken. Je moet delegeren en op gelijke voet staan met je mensen.” DRUK OF LUI? Zelf zijn Tim en Ferdinand inmiddels behoorlijk vrij van productie. “Eerst waren we 90% declarabel, nu nog 30%. We werken aan ons bedrijf en niet in het bedrijf. We lezen steeds meer managementboeken en minder vakliteratuur. Het is heel simpel: in deze branche is druk zijn een vorm van luiheid. Dit is hét moment om afscheid te nemen van klanten die niet bij jou en je levensdoelen passen. Durf keuzes te maken en behoud je beste en leukste klanten, dan creëer je vrijheid. Op korte termijn kost dit misschien geld. Op langere termijn levert het je veel op.” 26 &GO magazine

NOAB KAN VOOR ELK KANTOOR HET VERSCHIL MAKEN DOOR: HENK POKER NOAB bestaat dit jaar 30 jaar. In 1994 voortgekomen uit een fusie van drie branchegenoten, is NOAB anno 2024 uitgegroeid tot een niet meer weg te denken branche-organisatie. Met twee ereleden kijken we terug op een bewogen periode. Eén van hen is Sander Ruijs, die van 2009 tot en met 2018 als penningmeester deel uitmaakte van het bestuur. DOOR: EVELINE AAN DE WIEL “Een fijn bestuur dat grote stappen kon zetten in de ontwikkeling van NOAB,” herinnert Sander zich als hij terugdenkt. “We hebben altijd gekeken naar ontwikkelingen, de toekomst en wat we konden betekenen voor onze leden. Het was een dynamische periode, omdat vlak voordat ik in het bestuur kwam het nieuwe pand werd opgeleverd. Dat was in financieel opzicht een spannende tijd.” VERENIGINGSMODEL In de negen jaar dat Sander deel uitmaakte van het bestuur werd onder andere een start gemaakt met het kenniscentrum, maar werd ook een nieuw verenigingsmodel, inclusief statuten, geïntroduceerd. “De vereniging kreeg acht afdelingen, die elk een aantal ledenraadsleden afvaardigde. Dat werd het hoogste verenigingsorgaan van NOAB. Er werd twee keer per jaar vergaderd, waarin de besluiten werden genomen. En dat was dus anders dan in het verleden, waarin twee keer per jaar een grote ledenvergadering werd gehouden, waarin de leden werden geïnformeerd. Dat bleek in de praktijk lastig, te veel ad hoc, in het nieuwe model behoorde dat tot het verleden.” “De ledenraadsleden waren beter voorbereid, waardoor je ook een beter gesprek met elkaar had. Vervolgens konden er besluiten genomen worden, wat de ontwikkeling van NOAB ten goede kwam.” STERKE ORGANISATIE Nadat Sander het bestuur had verlaten, zijn termijn van drie periodes zat erop, is hij NOAB blijven volgen. “Ik ben al jarenlang lid en als ik iets kan inbrengen, dan doe ik dat.” Over de toekomst van NOAB is hij positief. “NOAB gaat nog meer diensten verlenen aan haar leden en dat is een goede ontwikkeling. Er komen kansen en bedreigingen op de markt af en het is de komende jaren van belang dat kantoren een sterke organisatie achter zich hebben staan. “Ik zie wel nog mogelijkheden voor verbetering in de communicatie naar de leden. Deze uitdaging is niet uniek voor NOAB; het is een algemeen punt van aandacht. NOAB streeft ernaar om iedereen goed geïnformeerd te houden, hoewel er altijd ruimte voor verbetering is. Leden ontvangen wekelijks een nieuwsbrief, wat goed is. Toch, als bestuursleden zijn we vaak meer betrokken bij verschillende aspecten van de vereniging. Het zou mooi zijn als we dit niveau van betrokkenheid ook bij onze leden kunnen bereiken”. KWALITEIT Op de vraag wat 30 jaar NOAB voor het kantoor van Sander Ruijs heeft betekend, antwoordt hij: “Toen ik met een kantoor begon ben ik meteen lid geworden van NOAB. NOAB straalt kwaliteit uit, het staat ergens voor. NOAB heeft dan ook veel voor ons kantoor betekent. Op het gebied van dossiervorming, opleidingen, HT-deelname, waarmee je klanten zekerheid kunt bieden. En de mensen van NOAB ondersteunen de leden goed, is mijn ervaring, ook op het gebied van advisering. Kortom, NOAB kan voor elk kantoor het verschil maken, zo heb ik het altijd ervaren.” Sander Ruijs is werkzaam bij RABC Administratie & Belastingconsulenten in Oss. NOAB.NL 27 Sander Ruijs COMMUNITY

Stephan Ummelen. Van wensdenken in kernwaarden naar échte betekenis: ‘Zingeving is geen marketinginstrument’ 28 &GO magazine

DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Organisaties doen vaak grootse beloften over hun betekenis voor de wereld: ze ondernemen bijvoorbeeld duurzaam, handelen integer of zetten de klant centraal. Maar die claims kunnen ze lang niet altijd waarmaken, merkte ex-reclameman Stephan Ummelen. Wensdenken in kernwaarden ondermijnt het vertrouwen, en dat is funest voor duurzame relaties. Ook in de financiële sector. “Zelfs de wereld van cijfers heeft oprechte verhalen nodig om van betekenis te zijn.” Acht jaar lang leidde Stephan een reclamebureau. Daar merkte hij een enorme kloof tussen wat een organisatie naar buiten toe belooft en wat een medewerker daarvan gelooft. “Ik kreeg altijd hartstikke mooie briefings,” blikt hij terug. “Met prachtige kernwaarden en ‘purpose’statements. Maar die statements waren opgesteld door managers of directeuren. Leiderschap speelt zich vaak af in de toekomst. En de toekomst biedt ruimte om luchtkastelen te bouwen. Stiekem was de vraag niet zozeer: wie zijn wij en wat vinden wij belangrijk? Maar: wat moeten we belangrijk vinden en wie zouden we moeten zijn om succes te hebben?” BULLSHITMETER Met zijn bureau Waardengedreven adviseert Stephan organisaties nu over cultuur, ethiek en identiteit. Onware en misleidende claims (of ‘bullshit’ zoals Stephan ze noemt) zijn niet zonder gevolgen. “Iedereen heeft een bullshitmeter in zich. Je voelt het aan als iemand een marketingleus opsomt in plaats van oprecht vertelt waarom hij een bepaalde waarde belangrijk vindt. Jarenlang ging reclame over superlatieven: wij zijn de grootste, de beste, de betrouwbaarste, maar uiteindelijk zijn dat soort claims allemaal ongeloofwaardig. Zeker als verhalen in de media het tegendeel bewijzen. Denk aan de recente examenfraude bij een accountantskantoor. Dat raakt de integriteit van het beroep en ondermijnt het vertrouwen in de sector – en dat is zorgelijk.” Er is een hoop te doen als het gaat om het herwinnen van het vertrouwen, en dat begint bij de eigen organisatie, stelt Stephan. “Slechts 14 procent van de medewerkers in Nederland voelt zich betrokken bij de organisatie waar ze voor werken. En één op de drie vertrouwt zijn leidinggevende niet. Terwijl zeker de nieuwe generatie op zoek is naar zingeving en betekenisvol werk. Zij vragen niet: kan ik voor jullie werken? Maar eerder: hoe draagt deze organisatie bij aan wat ik zelf belangrijk vind?” “ WIE ZIJN WIJ EN WAT VINDEN WIJ BELANGRIJK?” SAMEN BETEKENIS MAKEN Hoe ga je als organisatie om met het geven en delen van betekenis? Begin met in de spiegel kijken, adviseert Stephan. “Stel jezelf niet de vraag: hoe geven we invulling aan de drie kernwaarden die we geacht worden te hebben? Maar: wie zijn wij, waar staan wij voor en vooral: waar blijkt dat uit? Betrek medewerkers en andere stakeholders bij de gezamenlijke beloften en durf dat soort stellingen uit te dragen. Komt de klant bij ons wel écht op één? Hoe maken we die belofte waar? Het is geen invuloefening van waardenbepaling, maar een continu proces van waardenherkenning; herkennen we de waarden die op papier staan in de dagelijkse praktijk?.” NOAB.NL 29 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

“WAARDEN HEBBEN VERHALEN NODIG OM VAN BETEKENIS TE ZIJN” Betekenis maak je samen, stelt Stephan. Als het gaat om het geven en delen van betekenis, kunnen we veel leren van religie en hoe het al eeuwen gaat binnen de kerk bijvoorbeeld. “Dan gaat het over de drie-eenheid van verhalen, symboliek en rituelen. Als waarden geen verhalen nodig hadden, dan hadden we ook geen Bijbel gehad; dan hadden we het bij de tien geboden kunnen laten. Het is onmogelijk om met één woord zoals ‘betrouwbaar’ betekenis over te dragen. Waarden hebben verhalen nodig om van betekenis te zijn.” WAARDEN DELEN Naast oprechte verhalen speelt ook symboliek een rol. “Het meest voor de hand ligt natuurlijk het logo van een organisatie. Wat betekent de kleur? En wat zegt de vorm? Symboliek kan ook schuilen in hoe je binnenkomt in een organisatie. Staat de klant centraal? Dan zou je dat direct moeten voelen als je het pand binnenstapt.” Het derde onderdeel is rituelen: herhaaldelijke kaders waarbinnen betekenis wordt gedeeld. “Vaak wordt gezegd: we hebben onze kernwaarden bepaald, dus we zijn klaar en gaan over tot de orde van de dag. Maar wat we kunnen leren van de kerk, is dat we eigenlijk een vast moment in de week samen zouden moeten komen om met elkaar in gesprek te gaan over: wat is onze betekenis, waar blijkt dat uit en hoe merkt onze klant dat?” Ook voor administratiekantoren die een rol als vertrouwd adviseur nastreven, is échte betekenis cruciaal, denkt Stephan. In zijn boek vat hij zijn filosofie mooi samen: “Samenwerken gaat over relaties. Relaties gaan over vertrouwen en vertrouwen gaat over het delen van waarden.” BOEKENTIP: Stephan Ummelen Stephan Ummelen adviseert organisaties over de thema’s betekenis en vertrouwen. Met zijn boek Betekenis & Bullshit (2023) helpt hij leidinggevenden en hun medewerkers op weg in de zoektocht naar betekenisvol werk. waardengedreven.nl. 30 &GO magazine

“IK WAS NET VIJFTIG EN VOLDEED DUS NIET AAN DE LEEFTIJDSEIS” DOOR: BERRY WELTEN Het begon destijds met de gesprekken tussen de besturen van Nvak, Nvga en Nivak. In die periode was ik bestuurslid van Nivak. Alle drie instanties hadden ongeveer honderdvijftig aangesloten leden en hadden het lastig de belangen van hun achterban te verdedigen ten opzichte van de accountantsorganisaties. Bovendien wilde men ook voor de cliënten van de aangeslotenen duidelijk maken dat deze werk van goede kwaliteit leverden. Samenwerken was daarvoor nodig en daarom werd in januari 1994 besloten tot de oprichting van NOAB door een fusie van de drie verenigingen. Ik ben de eerste tijd nog bestuurslid geweest van NOAB. Na enkele jaren ben ik afdelingsbestuurder geworden van Groot Zuid. In de loop van 2004 werd ik door de directie van NOAB benaderd waarom ik niet had gesolliciteerd naar de functie van voorzitter van de vereniging. Een van de functie-eisen was dat gezocht werd naar een persoon jonger dan vijftig jaar. Ik was net vijftig en voldeed dus niet aan de leeftijdseis. Ik werd daarop gevraagd om me toch te melden. In het najaar van 2005 werd ik door de ledenvergadering gekozen tot voorzitter, wat ik tot 2013 ben geweest. In die periode maakte ik me sterk voor de belangen van de aangesloten leden. Ik bezocht veelvuldig alle afdelingen bij hun vergaderingen om te weten wat er speelde. Ik probeerde het netwerk van NOAB en de samenwerking met de andere beroepsorganisaties, de Belastingdienst en de banken verder vorm te geven. In dat kader is de totstandkoming van het convenant Horizontaal Toezicht met de Belastingdienst het vermelden waard. Het omvormen van de organisatie van NOAB met een ledenraad is één van de laatste klussen geweest. Ik heb samen met mijn vrouw sinds 1983 een administratiekantoor in Deurne. Op 1 januari 2021 hebben wij onze cliëntenportefeuille bedrijven overgedragen aan DK Accountants. Wij werken nu nog voor particulieren en verzorgen aangiften inkomstenbelasting, toeslagen en erfbelasting. Inmiddels hebben we ons kantoor verkocht met als gevolg dat wij NOAB wat meer op afstand volgen. DOOR NOAB.NL 31 GASTCOLUMN ADVIES

“DE WERELD VAN BOEKHOUDEN IS NIET ZOZEER DE MIJNE, DUS BIJ DE START VAN MIJN EERSTE BEDRIJF GING IK OP ZOEK NAAR EEN KANTOOR DAT MET ONS DE TOEKOMST IN KON.” DOOR: FEMKE HELLINGS Schakelen, veranderen en jezelf aanpassen aan nieuwe situaties. Voor Niek van den Adel is het de normaalste zaak van de wereld. Niet zo gek dus dat zijn bedrijven succesvol en groeiend zijn. Hoe hij anderen helpt met het vergroten van hun veerkracht? Waarom hij in administratiekantoor Hartog Hoogveld de ideale sparringpartner vindt? Lees het verhaal en de tips van Niek en ontdek wat jij kunt doen om jezelf en je kantoor weerbaar en wendbaar te maken. Fotografie: Alyssa van Heyst Niek van den Adel

Op naar een veerkrachtiger Nederland MAN MET EEN MISSIE In 2010 ging Niek letterlijk onderuit. Hij kreeg een motorongeluk, met een dwarslaesie tot gevolg. “Ik belandde in een rolstoel en moest leren leven met de veranderde situatie,” vertelt Niek. “Toen dat lukte, wilde ik mijn eigen lessen op het gebied van veerkracht, zorg en leiderschap gaan vertalen naar mensen en organisaties. Ik begon voor mezelf als schrijver en spreker.” Vier jaar geleden kwamen daar bedrijf nummer twee en drie bij. “Ik was op een seminar van Tony Robbins, samen met Daniëlle en Mandy. Ons team won daar een workshopopdracht. Als we dat hier kunnen – onder hoge tijdsdruk – hebben we blijkbaar goud in handen, zeiden we tegen elkaar. Hetzelfde jaar nog begon ik met Daniëlle Team Heartbeats en met Mandy De Speakersclub.” Team Heartbeats verbetert de veranderbaarheid in bedrijven, samen met ruim dertig coaches, trainers en psychologen. De Speakersclub heeft het doel sprekend Nederland beter te maken. SAMENWERKING MET HARTOG HOOGVELD “De wereld van boekhouden is niet zozeer de mijne, dus bij de start van mijn eerste bedrijf ging ik op zoek naar een kantoor dat met ons de toekomst in kon,” legt Niek uit. Hij wilde dat ze feitelijke financiële zaken uit handen namen, makkelijk en snel konden schakelen én hij wilde vooral iemand om mee te kunnen sparren over de cijfers. In Tim Hoogveld van Hartog Hoogveld vond hij die partner. “Hoe houden we onze cashflow op orde? Hoe groeien we gezond? Samen kijken we vooruit.” Aangezien Niek twee van zijn bedrijven in coronatijd is begonnen, heeft hij roerige tijden gekend. “Er mochten geen trainingen gegeven worden en er waren geen events. We gingen van veel omzet naar geen omzet en andersom. Over veranderbaar zijn gesproken!” Hartog Hoogveld bracht voor hem rust in het ondernemen. “Ze kijken verder dan puur financiële thema’s en lieten ons inzien dat het na een grote opdracht best een tijdje rustiger mag zijn.” Volgens Niek is het niet toevallig dat veel van de vijftig succesvolste bedrijven ooit in crisistijd zijn begonnen. “Als het in pittige tijden lukt, is veerkracht je basis. Dan lukt het daarna zeker.” VEERKRACHT VERBETEREN IN DRIE STAPPEN Als spreker met de naam Mr. Featherforce heeft Niek regelmatig mensen uit de bancaire en accountancysector voor zijn neus. “Zij zitten in een IT-transitie en moeten op een andere manier naar hun vak gaan kijken. Ten tweede hebben ze te maken met (te weinig) instroom van de jongste generatie medewerkers, die zeer gewenst zijn maar gemiddeld 30-40% minder veerkracht hebben dan millennials of boomers. Tel deze krappe arbeidsmarkt, het veranderende vakgebied en het hogere verloop en verzuim van jongeren bij elkaar op en het is helder: zij moeten in onzekere tijden leren flexibel te zijn.” Voor het vergroten van weerbaarheid hanteert Niek in zijn talks en trainingen een driestappenplan. “Eerst stuur je je eigen veerkracht, daarna de teamweerbaarheid en tot slot de wendbaarheid van de NOAB.NL 33 NOAB KEURMERK / COMMUNITY

“WE GINGEN VAN VEEL OMZET NAAR GEEN OMZET EN ANDERSOM. OVER VERANDERBAAR ZIJN GESPROKEN!” organisatie. In stap 1 komen zaken als slaap, voeding en beweging voorbij. Uit ons jaarlijkse veerkrachtonderzoek blijkt: juist de groep hoger opgeleide financials stort momenteel in, nadat ze drie jaar lang vol heeft moeten houden. Veel van onze coaches zitten dan ook op het thema levensstijl. In stap 2 werk je niet alleen aan je ‘ik’, maar vooral ook aan de ‘wij’. Teamontwikkeling, werken aan onderling vertrouwen en veiligheid; dat idee. Pas daarna ga je organisatiebreed investeren. Dat betekent niet lean werken of een scrummethode invoeren en klaar. Nee, stap 3 vraagt om een lange adem. Kijk bijvoorbeeld naar Hartog Hoogveld, dat de afgelopen jaren veel in software heeft geïnvesteerd. Daardoor doe ik als klant nu veel zelf. En kunnen zij straks klappen opvangen als ze echt geen mensen meer kunnen krijgen.” METEN IS WETEN “Voordat je morgen met een banaan bij de ingang van je kantoor gaat staan of met cadeautjes gaat strooien en mensen denken dat je iets goed te maken hebt: dat heeft weinig effect. Sterker nog: dat werkt eerder tegen je. Meet eerst hoe veerkrachtig je bedrijf is. Daarna kun je gericht actie ondernemen.” Dat meten kan bijvoorbeeld met de veerkrachtsmonitor van Team Heartbeats. “Met deze tool meet je constant de veranderbaarheid van je team, met simpele vragen die nog geen minuut van je medewerkers vragen. Zo kom je er bijvoorbeeld achter of je je team beter pauze moet leren nemen, of je moet investeren in verbinding of dat gezonde voeding of meer waardering inderdaad een thema moet worden.” Zowel naar de financiële sector als naar zijn eigen missie kijkende is Niek hoopvol. “Ik zeg niet dat verandering makkelijk is of dat de situatie beter wordt, maar plaats het eens relatief: je houdt een dak boven je hoofd en kunt waarschijnlijk ook straks nog eten kopen. We worden niet ineens een derdewereldland of zo. Vertrouw op jezelf, dat is de levensles die ik geleerd heb. Neem maar van deze man in rolstoel aan: zolang je hart klopt, kun je het aan!” 34 &GO magazine NOAB.NL 34

Slim, snel en samen boekhouden met AFAS SB DOOR: FEMKE HELLINGS Slim snel samen boekhouden. Zo zet AFAS hun accountancyproduct SB in de markt. Hoe en waarom helpen ze accountantskantoren met het bouwen van een boekhoudfabriek? Op welke drie manieren kun je in SB samenwerken met je klant en welke vorm levert je het meeste tijd en geld op? Productmanager Diederick Buis vertelt. OP NAAR EEN BOEKHOUDFABRIEK Accountants en boekhouders hebben zowel een administratieve als een adviesrol. Door de digitalisering wordt deze laatste steeds belangrijker. Kantoren laten het administratieve werk over aan de computer en focussen zich meer op adviestaken. “Volgens het CBS werken in Nederland 25.000 FTE financieel administratieve krachten samen voor zo’n 700.000 commercieel interessante ondernemingen,” legt Diederick uit. “Dat betekent zo’n 28 administraties per FTE. Dat was vroeger veel, maar door automatisering kunnen we meer administraties uitvoeren per FTE. Ook hebben we steeds meer zzp’ers, daarvan heb je niet veel werk. Tel dit alles bij elkaar op en je snapt dat je als boekhouder nu iets moet doen om je omzet in de toekomst veilig te stellen.” Administraties automatiseren en dat zo efficiënt mogelijk doen, zodat je tijd overhoudt voor je adviesrol. Dát is waar het om draait volgens Diederick. DRIE VORMEN VAN SAMENWERKING In SB kun je op drie manieren online samenwerken met ondernemers. Ten eerste heb je ‘boekhouden’: de klassieke schoenendoosadministratie. Hierbij doe jij als accountant alles. De ondernemer levert alleen gegevens aan. Bij de tweede vorm, 2gether, werkt de klant met jou samen in dezelfde omgeving. Hij doet de primaire bedrijfsvoering en voegt offertes en verkoopfacturen toe. Jij voert de boekhoudkundige zaken uit, zoals inkoopfacturen boeken, vaste activa en aangiften. Bij de derde vorm, ondernemen, voert de ondernemer de boekhouding zelfstandig. Jij kijkt enkel mee. Diederick ziet dat veel accountantskantoren het werk nog bij zichzelf houden, ook al betekent dat soms dubbel werk. “Samenwerken in 2gether betekent dat zowel de accountant als de ondernemer in hun kracht worden gezet,” gaat hij Diederick Buis verder. “In SB heb je niet alleen inzicht in de voortgang, maar ook in de automatiseringsgraad van een administratie. We hanteren standaarden als uitgangspunt, zodat je de jaarrekening met één druk op de knop genereert. Ook zijn er standaardkoppelingen met brancheapplicaties, zodat gegevens automatisch in de boekhouding terechtkomen.” WAARDE TOEVOEGEN “De meeste moderne kantoren snappen deze visie,” sluit Diederick af. “Zij zien in dat de jaarrekening geen kroonstuk is en dat de focus komt te liggen op advisering over de bedrijfsvoering en zaken als maatschappelijk verantwoord ondernemen. Andere kantoren vinden de transitie moeilijker. De klant van de toekomst wil echter weten hoe zijn onderneming ervoor staat en wat hij kan doen om het beter te doen. Om straks van waarde te blijven en meer klanten te kunnen bedienen in minder tijd, moet je nu automatiseren.” www.afas.nl NOAB.NL NOAB.NL 35 ADVERTORIAL

“ Vragen die we over arbeidsrecht krijgen zijn heel divers” DOOR: HENK POKER Een opvallend feit. WVO Advocaten werkt sinds het kantoor het levenslicht zag, nu bijna twintig jaar geleden, samen met NOAB. WVO Advocaten is dan ook lid van de Adviesgroep. Anno 2024 staan de acht arbeidsrechtadvocaten, onder wie mr. Janna van der Kamp, NOAB-leden bij wanneer er vragen zijn omtrent het arbeidsrecht en een aantal andere rechtsgebieden, zoals verbintenissenrecht en socialezekerheidsrecht. “We denken in de meest brede zin met NOAB-leden mee en dat gaat soms verder dan alleen het arbeidsrecht,” legt ze uit. Er gaat bijna geen dag voorbij of er komt wel een telefoontje van een NOAB-lid bij WVO Advocaten binnen. WVO Advocaten beantwoordt namelijk ook vragen van NOABleden via de Telefonische helpdesk. “De vragen op het gebied van arbeidsrecht die we krijgen kunnen tweeledig zijn: voorafgaand aan een bepaalde kwestie of achteraf, als er al een probleem met een werknemer is ontstaan en de kwestie is geëscaleerd. Hoe dient een kwestie aangepakt te worden, waar zitten eventueel risico’s?” “De vragen die gesteld worden via de Telefonische helpdesk kunnen gaan over het berekenen van een transitievergoeding, de ketenbepaling, maar we krijgen bijvoorbeeld ook vragen over bewaartermijnen en algemene voorwaarden. En wat we ook regelmatig voorbij zien komen is hoe te handelen bij escalatie met betrekking tot een zieke werknemer. Wat zijn dan de do’s en don’ts? Mocht het zover komen, dan kunnen we op verzoek ook procederen, maar dat komt natuurlijk voor rekening van het NOAB-lid.” OP ORDE Arbeidsrecht heeft de naam niet sexy te zijn, maar volgens Van der Kamp speelt het binnen elke organisatie een rol. “Iedereen met een eigen bedrijf weet dat een arbeidsconflict op de werkvloer zomaar uit het niets kan ontstaan. Wanneer je dan de zaken aan de voorkant, bijvoorbeeld in de arbeidsovereenkomst, goed hebt geregeld, dan kan dat een hoop problemen en onduidelijkheden achteraf voorkomen. De meeste ondernemers hebben hun zaken wat dat betreft op orde, maar er zijn uitzonderingen. Mijn advies: zorg er altijd voor dat een arbeidsovereenkomst goed in elkaar zit, op maat gemaakt is en overhandig je medewerker bijvoorbeeld een personeelshandboek met daarin alle afspraken die zijn gemaakt. En vergeet deze niet op de juiste wijze van toepassing te verklaren. Uiteraard kan WVO Advocaten daar advies over geven.” 36 &GO magazine Janna van der Kamp

“ VAAK HEB JE WEL EEN BEPAALDE DENKRICHTING, MAAR DAN WIL JE TOCH EVEN SPIEGELEN” KETENREGELING Waar vaak problemen ontstaan, is bij het verlengen van arbeidsovereenkomsten. “De zogenoemde ketenregeling. Meerdere aaneengesloten contracten voor bepaalde tijd gaan op een gegeven moment, na zoveel contracten of na een bepaalde tijd, van rechtswege over in een contract voor onbepaalde tijd. In de praktijk zien we dat het juist daar nog wel eens fout gaat. Dan is er bijvoorbeeld een termijn overschreden, waardoor automatisch een verlenging ingaat, terwijl je dat als werkgever niet hebt door gehad. Een werknemer claimt dan ineens een contract voor onbepaalde tijd, terwijl de werkgever dacht dat hij nog ‘makkelijk’ afscheid kon nemen van de werknemer.” Ook blijkt in de praktijk dat ontslagdossiers niet altijd op orde zijn. “Het schort vaak aan schriftelijke vastlegging en dossieropbouw. En dat kan juridisch vervelend uitpakken.” SAMENWERKEN Zoals aangegeven is WVO Advocaten al bijna twee decennia samenwerkingspartner van NOAB en lid van de Adviesgroep. “En we werken op meer terreinen samen met NOAB. Zo staan we de organisatie bij met het aanpassen van reglementen, we schrijven voor leden praktijknotities en kennisvragen, behandelen juridische uitspraken en delen waar mogelijk kennis. Verder ondersteunen we NOAB bij conflictbemiddeling, bijvoorbeeld als er een klacht van een klant over een lid is binnengekomen. We doen dat dan niet in onze hoedanigheid van advocaat, maar proberen wel naar een oplossing voor de klacht te zoeken. Verder verzorgen we af en toe ook cursussen bij afdelingen, zo leren we elkaar steeds beter kennen.” IEDEREEN DRAAIT MEE Terug naar de NOAB-Adviesgroep en de Telefonische helpdesk. De telefoontjes vanuit NOAB-leden komen in eerste instantie bij het secretariaat van WVO Advocaten binnen. Vervolgens worden ze uitgezet bij een (arbeidsrecht)advocaat die op dat moment aanwezig is. “Iedereen draait daarin mee. En gaat de vraag over een rechtsgebied waar wij ons niet mee bezighouden, dan kan een NOAB-lid contact opnemen met een collega-advocatenkantoor die een bepaalde specialiteit wél in huis heeft.” “En uiteraard kunnen we ingewikkelde zaken ook uitzoeken. Dan duiken we er verder in, vanzelfsprekend na overleg, want de bijkomende kosten zijn in dat geval wel voor het bettreffende NOAB-lid zelf. De Telefonische helpdesk is bedoeld voor korte, makkelijk te beantwoorden vragen, NOAB-leden weten dat inmiddels wel. Niet voor niets zijn we al bijna twintig jaar betrokken bij elkaar, dat zegt wel iets.” Janna van der Kamp is advocaat arbeidsrecht in de meest brede zin bij WVO Advocaten. Naast het arbeidsrecht houdt ze zich bezig met de algemene civiele praktijk. Sparren met een specialist? Check hier de mogelijkheden. Exclusief voor leden “Het is erg leuk om te zien hoe NOAB zich ook na dertig jaar nog steeds ontwikkelt. En dat NOAB in al die jaren het aantal leden heeft zien groeien. De organisatie is telkens in staat stappen te zetten, waar de ontwikkelingen van dat moment om vragen. Zo is de laatste tijd veel aandacht besteed aan digitalisering. Wij vinden het een mooie club, met leden die bereid zijn hun kennis met elkaar te delen. Dat zie ik bijvoorbeeld ook tijdens cursussen. Men ziet elkaar niet zozeer als concurrent, maar meer als collega. Dat is een belangrijke meerwaarde van NOAB; om met elkaar het beste eruit te halen en de kwaliteit hoog te houden.” NOAB.NL 37 ADVIES

NOAB ACADEMY Van kalkovens tot inclusieve studententijd DOOR: NOAB Van de historische charme van Oud Londen in Zeist tot de moderne stijl van Hotel Rosveld, elke locatie is met zorg uitgekozen. In het verleden ging het bij de keuze van opleidingslocaties vooral om praktische faciliteiten. Maar tegenwoordig komen er bij het samenstellen van het programma steeds meer thema’s aan bod. Duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen en zelfs voedingsvoorkeuren spelen een rol. En laten we de sfeer niet vergeten, van historische gebouwen tot moderne architectuur. Ze gaan met de tijd mee, van eenvoudige flip-overs naar wifi en online cursusmogelijkheden. Check hier het aanbod van de NOAB Academy! 38 &GO magazine

In 30 jaar tijd is er ook op het gebied van opleidingen een hoop gewijzigd. Waar voorheen de focus vooral lag op vaktechnische opleidingen zijn er tegenwoordig ook veel cursussen aan bod gekomen die zich richten op andere skills die je kunnen ondersteunen in je adviseursrol. TOEGANKELIJKHEID Ongeacht hoe je reist - te voet, met de auto, op de fiets, met het openbaar vervoer of zelfs via een locatie zoals het Schiphol A4 hotel, waar de landingsbaan bijna als rode loper fungeert -, een centrale ligging en goede bereikbaarheid zijn belangrijk. Ook in de verschillende regio’s. Zo is het voor de kantoren in het zuiden des lands de snelweg af en je arriveert bij Hotel Rosveld. Wel zo prettig en kom je met de auto dan is het ook fijn wanneer je deze kosteloos kan parkeren. NATUUR Verscholen tussen de bossen en uitgestrekte zandvlaktes, bieden enkele van de locaties een oase van rust. Voor degenen die streven naar een vleugje sereniteit temidden van hun drukke schema’s, is dat simpelweg perfect. De cursus Rust en ruimte voor de kantoorhouder sluit dan ook perfect aan bij Oud Londen in Zeist. Of wat te denken van de training Meer energie die hier plaatsvindt… Want wie verlangt er niet naar elke dag te starten met een gezond lichaam en een heldere geest, en die vitaliteit vast te houden gedurende de dag en zelfs tot de volgende? Een sterk lichaam, een scherp brein, een harmonieuze werk-privé balans en gezonde gewoonten vormen de ingrediënten voor een energiek leven. De Soesterduinen is een vergelijkbaar verhaal, waarbij je vanaf de snelweg rechtstreeks de natuur in duikt, om vervolgens via onze ChatGPT & AI community weer terug te keren naar de digitale snelweg. TRADITIE VAN TURF EN SCHELPEN In 1925 waren lokale producten van topkwaliteit van groot belang voor de kalkovens. Turf en schelpen, verzameld in de nabije omgeving, werden zorgvuldig geselecteerd voor de productie van metselkalk, dat gebruikt werd in de huizenbouw destijds. Die traditie van vakmanschap en lokale productie leeft voort bij Villa Kalkoven. Dit voormalige industriële monument, nu omgetoverd tot een eigentijds en stoer restaurant en vergaderlocatie, ademt nog steeds de geest van zijn verleden. Duurzaamheid en lokale streekproducten staan daarbij centraal. ONTWIKKELINGSTRAJECT Heb je al eens een cursus gevolgd bij Kasteel Spelderholt? Je bevindt je in een groene omgeving met een prachtig kasteel. Maar dat is niet alles. Parc Spelderholt biedt een eigen academie waar jongeren met een beperking een studententijd kunnen ervaren. Met een eigen woonplek en ruimte om te groeien in diverse vaardigheden voor het leven. Gedurende een vierjarig ontwikkelingstraject worden zelfstandigheid en zelfvertrouwen gestimuleerd, waardoor elke student de kans krijgt om zijn of haar volledige potentieel te bereiken. TOEKOMST De grenzen tussen elkaar ontmoeten fysiek, online en de sneltreinvaart van technologische ontwikkelingen zullen onze manier van kennisdeling en leren ook significant gaan veranderen. Wie weet hoe we er over 30 jaar voor staan. NOAB.NL 39 NOAB ACADEMY

Werknemers veranderen in atleten? DOOR: FEMKE HELLINGS Als het meezit, heb je na een volle werkdag ’s avonds nog puf om te koken, iets leuks te doen of te sporten. Maar als het tegenzit, kom je uitgeblust thuis na een dag op kantoor. Omdat jeugdvrienden Joep en Jeroen iedereen de eerste situatie gunnen, zijn ze Werk Atleet gestart. “Met onze tips, tools, masterclasses en programma’s trainen we werknemers op het gebied van gezondheid en energie. Want hoe meer energie je hebt, een des te fijnere collega, vader, partner of vriend ben je.” 40 &GO magazine

“WE GEVEN WERKNEMERS DE AFSTANDSBEDIENING VAN HUN LICHAAM IN HANDEN” ONTSTAAN UIT EIGEN BEHOEFTE Als kind voetbalden en trainden ze samen. In hun studietijd hielden ze contact. En sinds een jaar of zeven zijn Joep en Jeroen samen op een missie: zoveel mogelijk werknemers energiek door het leven laten gaan. “Werk Atleet is ontstaan vanuit eigen behoefte,” legt Joep uit. “Ik werkte op een corporate kantoor en merkte dat de stap naar de sportschool steeds groter werd. Jeroen gaf me de tip meer daglicht mee te pakken. Buiten zijn is de meest onderschatte gezondheidstool! Ook zei hij dat ik niet per se hoefde te sporten, maar dat tuinieren en wandelen ook prima vormen van beweging waren. Het gaat erom wat voor míj werkt. En zo vond ik met kleine stappen mijn weg naar een gezonde leefstijl terug.” Dit alles zette Joep en Jeroen aan het denken. Er waren vast veel werknemers met dezelfde struggles. Wat nou als ze hun ideeën en oplossingen naar organisaties toe zouden brengen? Als ze mensen gezonder konden laten werken? VAN SPORTLESSEN NAAR MASTERCLASSES Vitaliteit stond destijds nog niet zo serieus op de agenda als nu. “De bootcamps en yogasessies die we aanboden op werkplekken waren leuk, maar de praktijk was dat vooral de sportievelingen stonden te springen,” vertelt Jeroen. “Juist de rest, voor wie het harder nodig was, wilden we bereiken.” De heren besloten meer in te zetten op het leren begrijpen van de systemen in je lichaam. Er wordt veel van je gevraagd tegenwoordig. Stressgerelateerde klachten sluipen er ongemerkt in, met alle gevolgen van NOAB.NL 41 dien. “Met inmiddels een groot team van professionals zoals orthomoleculair specialisten, slaapcoaches, bewegingswetenschappers, mindfulness instructrices en breathwork specialisten verzorgen we wekelijks masterclasses, teambuildingsessies en coachings met maar één doel: vrolijke, fitte en vitale werknemers.” WERK ALS EEN ATLEET “Zelf maken we vaak de vergelijking tussen werken en topsport,” legt Joep uit. “Alles van wakker worden tot de start van je werkdag is de warming-up, oftewel de voorbereiding. De werkdag is de wedstrijd. Om hier te kunnen pieken, zorg je ook voor voldoende ontspanningsmomenten. En de cooling-down? Die is bedoeld als switchmoment van werk naar privé en voorbereiding op je nachtrust.” TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

“ VEEL DINGEN WETEN MENSEN VAAK WEL, MAAR HET DÓEN BLIJFT ACHTER” “Ons advies bevat regelmatig eyeopeners. Denk aan stoppen met snoozen, veel water drinken, gezond ontbijten of voldoende bewegen. Aan deelnemers van onze masterclass vragen we in elk geval één ding hiervan in hun dagritme in te bouwen,” aldus Joep. “Als je de dag begint met een overwinning, vergroot je de kans op een succesvolle werkdag. En we krijgen terug dat het werkt. Laatst hoorden we dat medewerkers weken na een sessie nog altijd bij elkaar incheckten en vroegen hoe het met snoozen gaat. We maken blijkbaar iets los.” ADEMEN VOOR HET ETEN “Veel dingen weten mensen vaak wel, maar het dóen blijft achter,” vult Jeroen aan. “We weten allemaal dat we onze werkhouding moeten afwisselen. Maar wie zet daadwerkelijk elk half uur een wekker? En wie gebruikt dat zit-stabureau dagelijks? The best position is the next position, zeg ik altijd. Om de vergelijking met topsport er maar weer bij te halen: je wordt beter in dat wat je traint. Hoe langer je zit, hoe beter je wordt in zitten. Doen dus dat kopje thee halen of die lunchwandeling.” Werk Atleet geeft ook tips waar mensen zelf nog nooit aan gedacht hebben. Denk aan de impact van licht op je biologische klok en de relatie tussen ademhaling en stress. “We zijn te veel aan het ademen met z’n allen. Meer ademen betekent minder energie. Wist je dat je met een ademoefening vóór het eten je systeem in rust- en verteerstand in plaats van stressstand zet, zodat het voedingsstoffen beter kan opnemen?” VITALITEITSSCAN Door middel van korte, ludieke vragen die medewerkers anoniem invullen, krijg je een beeld van het energieniveau van je bedrijf. “Deze scan passen we toe voorafgaand aan de masterclasses, zodat medewerkers begrijpen hoe hun zenuwstelsel en hormoonhuishouding werken en waarom bepaalde keuzes een bepaalde impact hebben.” Zoals Joep het formuleert: “We geven werknemers de afstandsbediening van hun lichaam in handen.” OP NAAR MEER ATLETISCH DNA Binnen nu en vijf jaar wil Werk Atleet een miljoen mensen besmet hebben met hun DNA. “Op kantoor houden we een scorebord bij. Deze maand besmetten we vijfduizend mensen. Via een online training, masterclass, ons boek en ga zo maar door. Later dit jaar realiseren we onze eigen plek in de natuur – inclusief gym en moestuin – waar we onze opleidingen en events gaan verzorgen. Verder gaat mijn zwager hier met verstandelijk beperkte jongeren werken. Alles voor een socialere, fittere en energiekere maatschappij!” 42 &GO magazine

STILSTAAN IS GEEN OPTIE Ben jij ondernemer? Ben jij als ondernemer op zoek naar advies, hulp bij je administratie of wil je over bepaalde onderwerpen sparren? Of je nu zzp’er bent of mkb’er, kies voor een kantoor dat NOAB gecertificeerd is. Waarom? LAAT JE INSPIREREN door andere ondernemers NOAB.NLNOAB.NL 43 43

44 &GO magazine

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44

Home