VOOR ONDERNEMERS ADV I SEURS IN DE ADMINI S T RAT IE VE EN FI S C A LE SEC T OR PAGINA 12 Gun jezelf reflectie PAGINA 23 Een visie is rationeel, een missie emotioneel PAGINA 5 Van zender- naar vraaggestuurd accountancyonderwijs JAARGANG 4 UITGAVE 1. 2023
COLOFON INDEX &GO is een uitgave van de Nederlandse Orde van Administratie- en Belastingdeskundigen en verschijnt 4x per jaar. Jaargang 4, uitgave 1, maart 2023 BLADMANAGEMENT Chantal van Pelt, Janine Molin EINDREDACTIE Loft 238 Tekst & Media REDACTIE Femke Hellings, Hans Pieters, Henk Poker, Eveline aan de Wiel VORMGEVING Campagne, Rotterdam OPMAAK Appeltje Eva, Lith FOTOGRAFIE Paul Tolenaar DRUK Dekkers van Gerwen, ’s-Hertogenbosch ABONNEESERVICE Opgave van abonnementen, opzegging en adreswijziging uitsluitend schriftelijk doorgeven aan de uitgever. Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Meer informatie over abonnementen via: info@noab.nl ADVERTEREN? Meer informatie via: communicatie@noab.nl Commentaar, ideeën en suggesties? Welkom via: communicatie@noab.nl CONTACT NOAB Rompertdreef 7, 5233 ED ‘s-Hertogenbosch Postbus 2478, 5202 CL ‘s-Hertogenbosch 073 614 14 19 I www.noab.nl ISSN 2666-8068 IN DIT NUMMER: 03 Voorwoord 05 Inspelen op de behoeften van nieuwe lichting studenten 08 Hoe zorg ik voor werkgeluk bij medewerkers? 12 Gun jezelf reflectie 14 Vijf actuele ondernemingstrends 16 Hybride werken binnen NOAB-kantoren nog geen gemeengoed 18 Past je tarief bij recente ontwikkelingen? 2 &GO magazine 20 Fiscale exit stille maatschap? 23 Storytelling geeft kleur aan je boodschap 26 Werk slimmer, wees productiever 28 Leer je klant kennen 30 ‘ Zonder ambitie leef je bij de waan van de dag’ 32 Kantoor Oudshoorn wint Europese aanbesteding 36 Van klant naar ambassadeur 40 Ruimte creëren voor échte verandering Het is een samenspel De reis van de trainer 16 40 Hybride werken Werkgeluk 8 INDEX
Werkgelukkig zijn Veranderingen in de maatschappij volgen elkaar steeds sneller op. Als team of organisatie kom je dan ook telkens voor de uitdaging te staan waar te veranderen. In de 29 jaar die ik inmiddels tijdens mijn reis door de tijd in de branche heb gemaakt, kom ik – net als jullie ongetwijfeld – tot geen andere conclusie dan dat er geen jaar, maand of dag hetzelfde is geweest. Deze dagelijkse invloeden leiden er steeds toe creatief om te gaan met je onderneming en je ondernemerschap. Hoe passen we deze veranderingen in onze systemen? Zien we voldoende wat er efficiënter kan? En hoe neem je je medewerkers en klanten hierin mee? Hoe gelukkig of juist ongelukkig worden we hiervan? Eén belangrijk aspect moeten we zeker in deze niet uit het oog verliezen en dat is het gelukkig worden van je werk. Eens hebben we gekozen voor een opleiding tot de adviseur die we nu zijn en hoopten het werkgeluk te ervaren in optima forma. Waarom is werkgeluk zo belangrijk? Waar word en blijf je nu werkgelukkig van? Werkgeluk is belangrijk, want als jij (werk)gelukkig bent dan ben je productiever, creatiever en gemotiveerder. Niet alleen in je werk maar ook in je dagelijks leven. Alles gaat gemakkelijker. Je bent in balans en doet de dingen waar jij ‘je tanden in zet’ met energie en plezier. Vanzelfsprekend straalt jouw eigen werkgeluk uit op je team en maakt het je medewerkers de beste ambassadeurs om nieuwe collega’s aan te trekken en draagt dit bij aan de klanttevredenheid. Zo maak je ook van je klanten ambassadeurs. Wij menen als adviseurs onze klanten te kennen. Uit onderzoek is helaas gebleken dat dit zeker niet altijd het geval is. In sommige gevallen spreken klanten dit juist tegen. Dit brengt mij bij de volgende vragen. Kennen wij onze medewerkers? Weten wij wat hen bezigt? Geven wij hun de aandacht die zij verdienen? Staan we niet alleen stil bij verjaardagen maar ook bij wat hen daadwerkelijk bezigt? Via NOAB Academy kan in juni de training “Verbinden met je klant” worden gevolgd. Gun jezelf reflectie: het levert je meer rust, betekenis en veerkracht op. Het moet mij van het hart dat ook ik hier te weinig bij stilsta. Zeker eens per jaar, veelal rondom de kerstdagen, laat ik het jaar de revue passeren en stel mijzelf de vraag wat anders/beter had gemoeten. Heb ik voldoende aandacht voor mijn gezin, medewerkers, klanten, medewerkers op het secretariaat van NOAB, externe partijen, etc. gehad? Wat kan ik verbeteren? En ja, laat ik eerlijk zijn, het kan altijd beter. Ook voor mij. Ik wens u veel leesplezier maar bovenal veel werkgeluk toe! Dirk-Jan van Blijderveen, voorzitter NOAB NOAB.NL 3 VOORWOORD
STILSTAAN IS GEEN OPTIE 4 &GO magazine
INSPELEN OP DE BEHOEFTEN VAN NIEUWE LICHTING STUDENTEN DOOR: HENK POKER Een vergrijzende beroepsbevolking en dalende studentenaantallen, zo kunnen we, enigszins gechargeerd, de situatie in de accountancy op dit moment omschrijven. Hoe krijg je jongeren weer enthousiast voor het beroep, is een vraag die iedereen zich stelt. NOAB.NL 5 COVERARTIKEL
“DIT IS EEN ANDERE TIJD, TOTAAL ANDERS DAN VROEGER, WAARIN STUDENTEN ANDERE KEUZES MAKEN. DAAR PROBEREN WIJ OP AAN TE SLUITEN” Dat vele kantoren te kampen hebben met vacatures die niet zijn in te vullen, horen we steeds vaker. Blijkbaar heeft de jeugd geen positief beeld van de accountancy en de opleidingen. De hogescholen zien de aantallen studenten al jaren dalen en komen in actie. METAMORFOSE Neem bijvoorbeeld NHL Stenden in Leeuwarden, waar het studieprogramma traditioneel was ingericht, maar waar ze enkele jaren geleden de opleiding ingrijpend hebben veranderd. “Studenten maken op de helft van het derde studiejaar al hun laatste schriftelijke toets en gaan daarna anderhalf jaar de praktijk in,” vertelt Ido de Jong, teamleider en docent accountancy. Daarover later meer. Ook bij Fontys in Eindhoven zagen ze al langere tijd fors dalende studentenaantallen op de opleiding accountancy. “Dan praat je niet over procenten, maar tientallen procenten,” zegt opleidingsmanager Ronald Smitjes. “Er moet daarom iets gebeuren en we hebben gekozen voor een complete metamorfose van onze opleiding. Deze wordt minder theoretisch en veel praktischer, wat beter past bij wat de hedendaagse student zoekt.” VOORUITZICHT Terug naar NHL Stenden, dat al enkele jaren op rij het predicaat ‘Topopleiding’ krijgt in de Keuzegids. Ook daar zag men de studentenaantallen teruglopen. “En zelfs pas afgestudeerde studenten kozen vrij snel alsnog voor een andere richting, buiten de accountancy. Ook de high potentials. Als ik dan informeerde naar het waarom, gaven ze als antwoord dat de praktijk tegenviel, dat ze veel uitvoerende taken moesten doen en dat het vooruitzicht van lange dagen werken, zoals het beeld van accountancy blijkbaar is, niet datgene is waar ze naar op zoek zijn.” “Wat je ziet is dat de mentaliteit, de cultuur van de hedendaagse jeugd snel verandert. Er is sprake van een andere tijdgeest, er wordt veel meer gekeken naar de balans tussen werk en privé. Daar willen we met de opleiding op inspelen, maar daar ligt ook een rol voor kantoren weggelegd.” NHL Stenden beschikt over de kleinste accountancyopleiding van ons land. “Dat is niet erg,” aldus De Jong. “Want, daardoor kunnen we snel schakelen en inspelen op nieuwe ontwikkelingen. Desondanks lopen de aantallen terug en dat is zorgelijk, want we moeten niet beneden een bepaald minimum komen. Het klassieke beeld van de opleiding accountancy is niet altijd even positief en dat beeld moeten we zien te keren.” Zo biedt NHL Stenden voor VWO-studenten sinds kort een 3-jarig programma aan. “We hebben het vermoeden dat daar, om meerdere redenen, veel belangstelling voor is.” PRAKTIJK Met de nieuwe aanpak is dit jaar begonnen. “We hebben het studieprogramma, dat traditioneel was ingericht, overhoop gegooid. De meer theoretische fase wordt al afgesloten op de helft van het derde studiejaar en daarna gaan ze de praktijk in. Studenten zijn in de praktijk anders bezig, moeten presteren bij hun opdrachtgever en dat is veel spannender.” “Bij een toets is het een kwestie van zweten, weten en vergeten, de praktijk op kantoor 6 &GO magazine
is anders. Dat motiveert veel meer en we zien nu al dat dit resultaat heeft. Zo zijn de inschrijvingen na de eerste open dag ten opzichte van vorig jaar toegenomen.” Uiteraard kan NHL Stenden met deze nieuwe aanpak niet zonder de accountants in de omgeving. De Jong: “We hebben een enorm betrokken netwerk en dat is een geweldig voorrecht. We hebben hetzelfde belang en beseffen dat er veel moet gebeuren om de opleiding weer aantrekkelijk te maken. Naast kwaliteit moet de opleiding goed studeerbaar zijn, dankzij onze vernieuwde aanpak hebben we dat gerealiseerd en we denken daarmee de student beter aan ons te kunnen binden.” GERICHTE OPLEIDING Datzelfde verwachten ze bij Fontys, waar de opleiding totaal anders wordt ingericht. Ronald Smitjes: “Voorheen was de opleiding bedrijfseconomie een gezamenlijke opleiding, waarbinnen accountancy, fiscaal en finance & control vielen. Studenten hoefden pas na het zesde semester, het derde jaar, een definitieve keuze te maken. In de nieuwe situatie maken ze die keuze al na het eerste semester, dus een half jaar, waarna je vanaf het tweede tot en met het achtste semester een gerichte opleiding volgt.” “Daarnaast, en dat is net zo ingrijpend, volgen de studenten geen stage meer, maar gaan ze opdrachten bij een accountant uitvoeren. In de praktijk betekent dit dat ze straks nog twee dagen in de week naar school gaan en twee dagen per week bij een accountant gaan werken aan een specifieke opdracht. Daardoor gaan studenten veel meer intensief samenwerken met het werkveld, waarmee de opleiding een stuk praktischer wordt.” LEUK BEROEP Volgens Smitjes sluit deze aanpak veel meer aan bij de behoefte van de gemiddelde student. “Jongeren willen vooral meer bezig zijn, in de praktijk hun beroepsvaardigheden en kennis ontwikkelen en daarbij hoort veel meer contact met de kantoren. Bovendien kunnen studenten door deze nieuwe opzet veel sneller ervaren dat accountancy een leuk beroep is. Een beroep waarbij je met veel mensen samenwerkt, creatief moet zijn, dienstverlenend, enzovoorts. Ander voordeel is dat met deze opzet de studiedruk wat minder wordt. Dit is een andere tijd, totaal anders dan vroeger, waarin studenten andere keuzes maken. Daar proberen wij op aan te sluiten.” Smitjes noemt de verandering ‘een revolutie voor onze opleiding’. “We gaan van zender- naar vraaggestuurd onderwijs. Dat zal van iedereen – docenten, studenten en kantoren – een extra inspanning vragen. Als dit ertoe leidt dat in de toekomst weer meer studenten voor de opleiding accountancy kiezen, dan is onze missie geslaagd.” NOAB.NL 7 COVERARTIKEL
Een vraag die menig kantoorhouder bezighoudt. Dat het lastig is om het iedereen naar de zin te maken, lijkt evident. Immers, werkgeluk is persoonlijk. Wat door de één als prettig wordt ervaren, kan door een ander als saai worden gezien. De vraag hoe je het iedereen naar de zin kunt maken, waardoor de medewerker werkgeluk ervaart, is daarom nog niet zo makkelijk in te vullen. DOOR: HENK POKER
Hoe zorg ik voor werkgeluk bij medewerkers? Volgens Aaltje Vincent, deskundige op het gebied van solliciteren, begint het creëren van werkgeluk echter al voordat je iemand in dienst neemt. Hoe dat zit legt zij later in dit artikel uit. IN GESPREK Wanneer je op internet het woord ‘werkgeluk’ intoetst, krijg je allerlei omschrijvingen van wat het eigenlijk inhoudt. Dat varieert van beleving in en op het werk tot werk dat motiveert en van werk waar je enthousiast van wordt tot werk waar je voldoening uit haalt. Maar ook of je voldoende wordt uitgedaagd, of er ruimte is om jezelf te ontwikkelen, of je situatie privé–werk in balans is en of je goed met je collega’s kunt opschieten heeft invloed. En krijg je voldoende kansen om te groeien? Is er ruimte voor ontspanning? Volgens Aaltje Vincent is de definitie van werkgeluk dat ieder individu kan floreren op het werk. “Om dat te bereiken moet je als werkgever regelmatig individueel met je medewerkers om tafel en in gesprek gaan. Dat klinkt simpel, maar is nog best ingewikkeld. Ik heb het namelijk niet zomaar over een gesprekje, maar over een gesprek waar je beiden ontzettend open naar elkaar toe moet durven zijn. Het gaat namelijk echt om ‘ontmoeten’, in een omgeving waarin je je veilig voelt en de medewerker durft te zeggen wat hij wil zeggen.” Vanuit haar ervaring, Aaltje Vincent houdt zich er al sinds 1988 mee bezig, weet zij dat “medewerkers die werkgeluk ervaren je beste ambassadeurs zijn in het aantrekken van nieuwe collega’s.” SOLLICITEREN Solliciteren is hoop op een beter leven. Aaltje helpt sollicitanten om slim en succesvol te solliciteren naar nieuw werkgeluk en werkgevers om succesvoller kandidaatgericht te werven. Voor iedereen die solliciteert is het van groot belang dat je van tevoren weet wat je wilt. Dat zit hem bijvoorbeeld in de keuze voor een groot of klein kantoor. En wil je alleen maar de boeken controleren of juist adviseren, in een klein team werken of in een grote organisatie? Allemaal werkinhoudelijke zaken die je vooraf voor jezelf op een rijtje moet zetten. Het is ongelofelijk belangrijk dat je weet wat je wilt als sollicitant. En bedenk ook dat het gras elders niet altijd groener is.” Ze vindt het echter het meest belangrijk dat mogelijke sollicitanten vooraf de kans krijgen kennis te maken met een kantoor, en daarvoor moet de kantoorhouder in actie komen. “Geef sollicitanten de kans om te praten met je medewerkers, zodat ze zich een beeld kunnen vormen van de sfeer en de omstandigheden op een kantoor. Ik heb opdrachtgevers die één keer per kwartaal, en een aantal zelfs één keer per maand, hun deuren openen voor iedereen die belangstelling heeft. Dat bevalt ze erg goed.” Ze vergelijkt het graag met scholieren en studenten die kiezen voor een nieuwe opleiding. “Die gaan vooraf naar de open dagen. Dan krijgen ze een gevoel en een beeld bij een school, waardoor ze hun keuze beter kunnen bepalen. Daar gaat het om.” NOAB.NL 9 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN
“MEDEWERKERS DIE WERKGELUK ERVAREN, ZIJN JE BESTE AMBASSADEURS IN HET AANTREKKEN VAN NIEUWE COLLEGA’S” FLOREREN “Mensen weten dankzij die aanpak veel meer dan alleen datgene wat er in een vacaturetekst staat. Ze weten hoe het op een kantoor is en kunnen beter bepalen of ze zich daar thuis gaan voelen en er kunnen floreren. Veel kantoorhouders denken daar niet aan, omdat we het in Nederland niet gewend zijn om te doen. Maar, wanneer iemand na een kopje koffie besluit om niet voor jou te kiezen, dan is dat in eerste instantie misschien vervelend, maar het is ook goed nieuws. Die persoon komt namelijk niet solliciteren en dat is goed, dat scheelt tijd en voorkomt dat iemand voor je kiest die waarschijnlijk al snel weer zou afhaken. Wat natuurlijk erg kostbaar is.” In de praktijk komen de meeste nieuwe collega’s binnen via bestaande medewerkers. “Nodig die mensen gewoon uit, zodat ze kunnen kijken of het wat is. Dat klinkt misschien logisch, maar het gebeurt nog veel te weinig. Werkgevers die dit wel doen, zijn daarmee erg succesvol. Op deze manier biedt je nieuwe medewerkers meer kans om de zoektocht naar eigen werkgeluk succesvol te laten zijn. En dat is veel waard, zowel voor de werkgever als voor de werknemer.” 10 &GO magazine
MoneyMonk als boekhoudpakket? Daarom! DOOR: FEMKE HELLINGS Aan online boekhoudsoftware voor zzp’ers geen gebrek. Toch springt er voor Vincent Versloot van boekhoudkantoor FreelanceFellow één pakket uit: MoneyMonk. En daar zijn meerdere redenen voor. Vincent Versloot (FreelanceFellow) en Esther Wildeboer (MoneyMonk) 1. FOCUS OP ADVISEURS “Voor MoneyMonk is niet alleen de klant belangrijk, ze erkennen juist ook onze rol als adviseur. Ze zetten dan ook vol in op hun ‘Mijn Kantoor’ module, waarin wij in één oogopslag ons hele klantenbestand zien. Hier moet de ondernemer nog BTWaangifte doen, daar staan nog zoveel transacties open; dat idee. Dankzij het duidelijke overzicht en de continue ontwikkeling van de adviseurspagina, heb ik steeds meer tijd en energie om mijn klanten te adviseren. Van MoneyMonk heb ik begrepen dat ze ook de komende tijd weer veel uren en mankracht in technologische optimalisatie stoppen. Alles om het voor ons en dus ook voor onze klant nóg efficiënter te maken.” 2. PERSOONLIJKE BENADERING EN FLEXIBILITEIT “Met een aantal mensen bij MoneyMonk hebben we een kort lijntje. Als we via telefoon of WhatsApp een vraag stellen, krijgen we meteen een reactie. Handig, zo hoeven ook onze klanten nooit lang te wachten op een antwoord. En hebben we een suggestie of idee voor de ‘Mijn Kantoor’ module? Dan hoeven we niet af te wachten tot iets een keer wordt opgelost, maar doen ze iets met onze inbreng.” 3. COMPLEET OVERZICHT EN GOEDE FUNCTIES “Sinds we ons bedrijf startten begin 2022, hebben we veel softwarepakketten geprobeerd en menig speler op de markt gecheckt. Omdat MoneyMonk zo compleet is en goede functies biedt, hebben we hen vorige zomer benaderd. In het pakket kun je bijvoorbeeld heel makkelijk transacties terughalen en notities toevoegen, zonder dat je een appje of mailtje hoeft te sturen. Sinds een half jaar werken we actief samen met MoneyMonk en helpen we elkaar.” 4. DUIDELIJKE SUPPORTDATABASE “Niet alleen de help-artikelen zijn goed geschreven. Ook de korte filmpjes waarin MoneyMonk in anderhalve minuut uitleg geeft, sturen wij regelmatig rechtstreeks door naar onze klanten. Heeft een ondernemer een vraag over zakelijk rijden van een privé-auto? Aan die uitleg ga ik niet eens meer zelf beginnen!” 5. CONSTANTE AANVOER VAN NIEUWE KLANTEN “MoneyMonk heeft een groot klantenbestand en stuurt met regelmaat zzp’ers naar ons door. Zoekt één van hun klanten een boekhouder? Dan maken ze gebruik van hun netwerk vol met erkende adviseurs. Op die manier zorgt het partnership met MoneyMonk voor een constante stroom aan nieuwe klanten.” www.moneymonk.nl NOAB.NL 11 ADVERTORIAL
“DE KUNST IS OM JEZELF OP AFSTAND TE OBSERVEREN EN TE LEREN ‘ZIJN’ MET HET ONGEMAK VAN NEGATIEVE GEDACHTEN” Van nature zijn we vrij negatief ingesteld. Ons brein vuurt voortdurend niethelpende gedachten en overtuigingen op ons af. “Zelfreflectie is een mooie tool om jezelf daar bewuster van te worden,” vertelt life- en loopbaancoach Marc Wilhelmus. “Dan ontstaat er ook ruimte voor keuzes, zodat je je energie kunt richten op de waarden die voor jou belangrijk zijn.” 12 &GO magazine DOOR: EVELINE AAN DE WIEL
Gun jezelf reflectie: ‘Het levert je meer rust, betekenis en veerkracht op’ ‘Ik ben niet goed genoeg’, ‘dat lukt mij niet’ of ‘anderen zijn vast beter’: onze innerlijke criticus kan hard zijn. “Onze primaire reactie is om tegen die oordelen te vechten of te vluchten,” vertelt Wilhelmus. “Het is een primitieve overlevingsstrategie, om jezelf te behoeden voor gevaar. Dat maakt verandering ook zo lastig. De kunst is om jezelf op afstand te observeren en te leren ‘zijn’ met het ongemak van die negatieve gedachten. Zelfreflectie is daar een hele mooie tool voor.” ANDERS NAAR JEZELF KIJKEN Marc Wilhelmus is geen onbekende voor NOAB. Als trainer verzorgt hij regelmatig cursussen voor de leden op het gebied van gedrag en communicatie. Vorig jaar rondde Wilhelmus de opleiding tot Acceptance and Commitment Therapy (ACT)-coach af. ACT is een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie die snel aan populariteit wint. Je leert om op een andere manier naar jezelf te kijken, zodat er meer vrijheid ontstaat voor betekenisvolle keuzes op basis van de waarden die jij vooropstelt. Zelfreflectie speelt hierin een belangrijke rol, vertelt Wilhelmus. “Gun jezelf regelmatig een moment om te reflecteren. Zelfreflectie is een intelligente manier om jezelf beter te leren kennen en bewuster te worden van je gedrag. Dat doe je door jezelf vragen te stellen. Wat gebeurde er precies vanmiddag? Waarom reageerde ik zo? Wat merk ik bij mezelf? Pas als je je bewust wordt van je negatieve gedachten en ze aanschouwt, kun je leren accepteren dat ze er zijn.” OMGAAN MET ONGEMAK Als je je bewust wordt van de negatieve gedachten die je brein op jou afvuurt, dan ontstaat er ook ruimte voor keuze. “Die keuze heb je niet als je continu aan het vechten of vermijden bent. Dat kost enorm veel energie,” verklaart Wilhelmus. “Door te reflecteren kun je leren om te zeggen: dat ben ik niet. Niemand stelt zich voor met: ‘hallo, ik ben Marc en ik ben niet goed genoeg.’ Wat ben je dan wel? Je bent veel eerder de waarden die jij belangrijk vindt, de waardevolle dingen die je doet.” De kunst is om meer afstand te nemen, vervolgt Wilhelmus. “Binnen ACT is het streven niet dat je controle krijgt, maar wél dat je meer grip en overzicht krijgt. Dan word je ook psychisch flexibeler en milder naar jezelf. Daar zijn allerlei technieken voor. Zo kan het helpen om je innerlijke criticus een naam te geven,” tipt Wilhelmus. “Daar heb je Henk weer, wat schreeuwt hij nu weer?” Dat helpt je om te beseffen dat je die gedachten hébt, maar dat je ze niet bént.” “Van daaruit kun je leren omgaan met het ongemak van je gedachten en bewust de keuze maken om meer te gaan leven volgens de waarden die jij belangrijk vindt. Dat is niet makkelijk, maar je kunt er hulp bij vragen. En het levert je veel op: het maakt je rustiger, weerbaarder en gelukkiger.” Marc Wilhelmus verzorgt trainingen op het gebied van gedrag, communicatie en talentontwikkeling. Daarnaast helpt hij particulieren en ondernemers een-op-een met hun eigen life design en ondersteunt hij cliënten met stress- en burn-outklachten naar herstel. Vorig jaar rondde Wilhelmus de post-HBO-opleiding Acceptance and Commitment Therapy/training en coaching (ACT) af bij Stresswise Academy, waar hij nu docent in opleiding is. marcwilhelmus.nl. NOAB.NL 13 SKILLS
VIJF ACTUELE ONDERNEMINGSTRENDS DOOR: HANS PIETERS 1. ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE (AI) Komt 2023 in de geschiedenisboeken als het jaar van de doorbraak voor artificiële intelligentie (AI)? Het lijkt er wel op. Het programma ChatGPT genereert in een paar minuten tijd een kant-en-klare tekst over elk willekeurig onderwerp. Zwartkijkers denken dan meteen dat het beroep van journalist of tekstschrijver ten einde is. Dat zal niet zo’n vaart lopen, net zoals er nog steeds behoefte is aan beroepsfotografen, ook al kan iedereen met z’n mobieltje prima foto’s maken. Dataspecialist Frank van Praat van KPMG vat in een interview in &GO-4 van 2022 de kansen van AI voor de accountancy als volgt samen: “Mits goed uitgevoerd, kan AI heel positieve dingen brengen. Bijvoorbeeld door minder discriminerend te handelen, omdat we veel objectiever selecteren. Het belangrijkste voordeel is dat je veel meer kunt controleren. Je bent zowel effectiever als efficiënter. Je kunt gerichter het onderzoek plaatsen waar het echt nodig is. En je kunt makkelijker grote hoeveelheden data verwerken. Bij journaalposten kan iedereen zich wel een voorstelling maken.” 14 &GO magazine ChatGPT, een AI-taaltool die onder andere complete essays schrijft. Het is misschien wel de meest besproken innovatie van de afgelopen twaalf maanden. Maar er gebeurt nog veel meer. We zetten vijf ontwikkelingen op een rij die het ondernemen kleur geven. 2. ABONNEMENTSVORM RUKT OP Op hoeveel (maand)abonnementen ben je geabonneerd? Vermoedelijk ben je de tel kwijt, met alle (nieuwe) streamingdiensten (ViaPlay, Spotify, Storytel, etc). Een product als een dienst, zo kun je de abonnementsvorm het beste omschrijven. Leasen is ook een abonnementsvorm. In plaats van bezit betaal je voor het zorgeloze gebruik. Een succesvol voorbeeld is de Swapfiets. Veel duurder dan de aanschaf van een stadsfiets, maar studenten vallen massaal voor het concept, en velen met hen. Abonnementen lenen zich ook uitstekend voor de accountancy. Al helemaal nu het beroep steeds meer verschuift van rapporteren naar monitoren en adviseren. Ook omdat de boekhouding met alle slimme koppelingen steeds meer een samenwerking in de cloud is. Daar past een abonnementsvorm prima bij.
3. GROEI ALTERNATIEVE FINANCIERING In de slipstream van de torenhoge inflatie kwam er ook een einde aan gratis geld. De hypotheekrente en de rente voor leningen en kredieten zijn fors gestegen. Spaarders profiteren daar nog niet echt van, maar voor huizenkopers en het bedrijfsleven is dat een hard gelag. Het betekent dat je verder moet kijken. Dat biedt kansen voor nieuwe aanbieders. Nu lenen bij de banken moeilijker wordt, kiest het mkb steeds vaker voor alternatieven. Vastgoedfinanciering en crowdfunding groeien en leasemaatschappijen doen goede zaken door hun aanbod te verbreden. Ze kopen machines of andere goederen van de ondernemer, om die vervolgens tegen een vergoeding weer terug te verhuren. Op dit moment is er vooral behoefte aan financiering ten behoeve van energiebesparing. De grootbanken spelen hierop in met groenfinanciering. 4. mode. Refurbished is het nieuwe woord voor occasion. Want waarom nieuw als (een beetje) oud bijna net zo goed is na een opknapbeurt? Voor laptops, tablets en smartphones is het al de gewoonste zaak van de wereld. Hippe startups spelen in op deze trend, met een duidelijke focus. Een mooi voorbeeld is het Franse Upway, dat tweedehands e-bikes na een opknapbeurt in de verkoop zet. Het is een voorbeeld hoe nieuwe duurzaamheid het ondernemen kleur geeft en kansen biedt. 5. VINTAGE EN REFURBISHED De zorgen om het klimaat bepaalt steeds meer ons handelen. Bedrijven moeten duurzamer gaan produceren, of ze het leuk vinden of niet. Een steeds grotere groep consumenten stelt zichzelf vragen bij de eigen levensstijl. Het leidt tot woorden als vliegschaamte, maar ook tot bewustere keuzes. Minder snel nieuw, vaker gebruikt. Sommige kledingwinkels spelen in op deze trend door in de hoek van de zaak een kledingrek te hangen met vintage COMEBACK VAN DE FYSIEKE WINKEL Het einde van de winkelstraat is de afgelopen tien jaar met grote regelmaat voorspeld. Gelukkig voor de kleine winkelier is de shopper terug. Zeven op de tien consumenten komt net zo vaak of zelfs vaker in de fysieke winkel als vóór de coronaperiode. De klant heeft weer behoefte aan persoonlijk contact en advies bij de aankoop, zo blijkt uit marktonderzoek van Mood Media. Een boodschap die de (NOAB-)adviseur van de ondernemer als muziek in de oren zal klinken. Als de cijfers op orde zijn, is er ruimte voor een gesprek. Via Teams, Meet of Zoom mis je een deel van de interactie en non-verbale signalen. Een band smeed je alleen als je elkaar één-op-één ziet en tijd hebt om de zijpaden te bewandelen. Kortom: gebruikt u suiker in de koffie? NOAB.NL 15 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN
Hybride werken binnen NOABkantoren nog geen gemeengoed DOOR: HENK POKER Volgens een SER-advies moeten werknemers nu en in de toekomst meer zeggenschap krijgen over waar ze hun werkzaamheden uitvoeren. Hybride werken heet dat, waarbij hybride staat voor plaats- en tijdonafhankelijk werken. &GO vroeg enkele NOAB-kantoren naar hun ervaringen. De SER verwacht dat de vraag naar hybride werken steeds vaker zal voorkomen. De steekproef is weliswaar geen onderzoek waaruit conclusies getrokken kunnen worden, maar het geeft wel een beeld van de situatie rondom hybride werken. En dat is vooralsnog niet in lijn met het advies van de SER. Nederland is in Europees verband koploper in thuiswerken, in alle leeftijdscategorieën, behalve die van 15 tot 24 jaar. Dit heeft onder andere te maken met het relatief hoge aantal medewerkers in de kennis- en ICTintensieve sectoren. COMBINEREN Uit cijfers van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid blijkt dat eind 2021 57% van de werkenden volledig op locatie werkte, 18% thuiswerken combineerde met werken op locatie en 25% volledig thuiswerkte. Dat betekent dat 43% van alle werknemers in Nederland deels thuis werkt. Uit datzelfde rapport komt ook naar voren dat in de toekomst acht op de tien thuiswerkers het werken thuis wil combineren met het werken op locatie. Vanzelfsprekend nam het hybride werken tijdens de coronapandemie sterk toe. Aan het begin van de pandemie was dit zelfs circa 75%. Na de pandemie nam dit percentage weer snel af. Uit onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid wordt de conclusie getrokken dat met name baankenmerken bepalend zijn of hybride werken toekomst heeft. Daarbij noemt het KiM werkenden in de automatisering, ICT, financiële sector en de groep managers. Daarnaast valt op dat hogeropgeleiden vaker thuiswerken. OPLOSSING Grotere organisaties hebben de mogelijkheid voor hybride werken al in de cao’s opgenomen. Deze bedrijven zien het hybride werken als oplossing voor een aantal 16 &GO magazine
(maatschappelijke) problemen, zoals het fileprobleem, tijdverlies voor werknemers door het reizen en een betere werk-privébalans. Volgens deskundigen past de opkomst van het hybride werken binnen al langer lopende ontwikkelingen. Denk aan digitalisering, individualisering, vergrijzing, maar ook aan verstedelijking en globalisering. GEEN ISSUE De conclusie lijkt gerechtvaardigd dat werkgevers en werknemers over het algemeen hybride werken als positief ervaren. Er zijn echter verschillende overwegingen over hoe dit ingevuld kan worden. Neem het kantoor Klomp Advies Administratiekantoor in Akersloot. Zelf werkt eigenaar Harry Klomp op vrijdag thuis, “om een aantal zaken in alle rust te kunnen afwerken.” Tijdens corona hadden de vier medewerkers de kans om thuis te werken, maar dat deden ze amper. “De mogelijkheid was er wel, we hebben alles in de cloud staan en iedereen beschikt over een laptop. Maar, een drukke thuissituatie of geen ruimte hebben om thuis te werken, waren redenen om toch gewoon op kantoor te komen. Dat kon ook, omdat we hier voldoende ruimte hebben en afstand tot elkaar bewaren daardoor geen probleem is. Hybride werken is bij ons geen issue, iedereen heeft het op kantoor naar de zin en dat is ook wat waard.” Berend Jongsma van Administratiekantoor BDA in Norg heeft een relatief klein kantoor aan huis. Zijn dochter werkt twintig uur per week in de zaak en een medewerker Jongsma verwacht dat het hybride werken in de toekomst gaat toenemen. “Dat is een generatieverschil, denk ik. Waar de oudere generatie fulltime of meer werkt en op zoek is naar een betere balans tussen werk en privé, lijkt bij de jongere generatie privé meer prioriteit te hebben dan werk.” COMMUNICEREN Robert Heerze van Heerze + Nieland in Enschede, acht werknemers, zegt niet op voorhand een voorstander van hybride werken te zijn. “Er mag best wel eens thuis gewerkt worden, als de situatie van een medewerker daarom vraagt. Maar wij prefereren werken op kantoor, omdat je dan net even makkelijker en sneller kunt communiceren,” legt Robert Heerze uit. Hybride werken is dus geen issue op het kantoor. “Klopt, onze medewerkers hebben er geen behoefte aan. Hoe dat in de toekomst gaat, durf ik niet te voorspellen. Ik ben in elk geval blij dat we daarvoor nu met elkaar goede afspraken over hebben gemaakt.” NOAB.NL 17 werkt tien uur per week vanuit huis. “We hebben niet de juiste huisvesting om iedereen op kantoor te kunnen plaatsen. Hybride werken, zoals onze medewerker doet, was derhalve noodzakelijk en dat gaat prima. We komen één ochtend per maand bij elkaar om bepaalde zaken door te nemen en verder gaat alles via de moderne communicatiemiddelen.” ICT & INNOVATIE
PAST JE TARIEF BIJ DE RECENTE ONTWIKKELINGEN? DOOR: HENK POKER Stijgende personeelskosten, softwarekosten, huisvestingskosten en niet te vergeten een inflatie van boven de 10% Het wekt geen verbazing dat NOAB-kantoren hun tarieven voor 2023 hebben verhoogd. Dat bleek onder andere uit een onderzoek van NOAB, maar ook uit een kort rondje langs een aantal kantoren. De kantoorhouders gaven aan dat ze een verhoging van de tarieven van 7 tot 10% hebben doorgevoerd, precies in overeenstemming met het onderzoek van NOAB. “En dat kost ons geen klanten, iedereen begrijpt dat,” was één van de reacties. Wat een goed en acceptabel uurtarief is, bepaal je uiteraard zelf. Daarbij kijk je naar het inkomen en alle bedrijfslasten die betaald moeten worden. Het is niet verstandig om te veel uit de pas te lopen met concurrenten. Zit je ver boven het tarief van andere kantoren, dan heb je de klant iets uit te leggen. Of hij kiest ervoor naar de concurrent te gaan. ONDERZOEK NOAB Zoals aangegeven deed NOAB eerder een onderzoek naar de tariefstelling van kantoren. Er reageerden 139 kantoren die aangaven hun tarieven voor 2023 met gemiddeld 7,5% te gaan verhogen. Op de vraag welke tariefverhoging ze hadden moeten doorvoeren om alle kostenverhogingen te kunnen dekken, kwam er een gemiddelde uit van 10,5%. Je zou derhalve kunnen concluderen dat kantoren dit jaar inleveren. Als belangrijkste reden voor de tariefverhoging werden softwarekosten genoemd, 77,7%, gevolgd door 18 &GO magazine personeelskosten, 74,1% en huisvestingskosten, 53,2%. En tenslotte nog overige kosten, 14,4%. VASTE PAKKETTEN Bij APM Advies & Administratie gevestigd in Appingedam, noemt Patrick Post inflatie en softwarepakketten als belangrijkste reden voor de tariefverhoging. “Voor klanten die vaste pakketten bij ons afnemen is de verhoging 7%, voor het uurtarief hebben we een verhoging van 10% doorgevoerd. We hadden met name de vaste tarieven al een aantal jaren niet meer verhoogd, daarom was het nu het juiste moment.” Of klanten daar begrip voor hebben, laat Post in het midden. “Het is aan de klant om te beslissen of hij bij ons blijft of niet. We hebben van drie klanten reactie gehad en zij waren het helemaal eens met de verhoging en hadden er begrip voor. Onze conclusie is dat deze verhoging ons geen klanten gaat kosten.” APM Advies & Administratie heeft geen personeel. “We zijn met drie vennoten en hebben twee zzp’ers. Dat werkt prima, zij werken al een tijdje met ons mee en doen vast
werk. In drukke tijden springen ze extra bij. Ja, hun tarieven zijn ook omhooggegaan.” Hoe de tarieven zich in de toekomst gaan ontwikkelen, durft Post niet te voorspellen. “Zolang de oorlog gaande is, blijft de inflatie hoog, dat is zeker. Voor de rest is het afwachten.” WETEN HOE HET WERKT “Volgende de CPI-index hadden we de tarieven dit jaar met 14% mogen verhogen,” zegt Hugo Went van Went Administratie en Belastingadvies BV in Leiden. “Maar, we hebben gekozen voor 8%, voor onze klanten met een vast pakket en voor het uurtarief. Daar hebben we de klanten niet over geïnformeerd. Ze hebben allemaal een opdrachtbevestiging gekregen en daarin konden ze er kennis van nemen. In april ontvangen ze allemaal de kwartaalfacturatie, dan zien ze het nog een keer. Nee, dat levert geen problemen op, de meeste ondernemers hebben zelf ook hun tarieven verhoogd, die weten hoe het werkt.” Went vindt 8% alleszins redelijk. “Natuurlijk stijgen alle kosten hard, maar niet meer dan met gemiddeld 8%. Daar zitten wij nu ook op. We vonden het niet nodig om daar boven te gaan zitten, ondanks dat de CPI-index dat wel aangaf.” Om de prijsstijgingen een halt toe te roepen is het belangrijk dat de inflatie wordt beteugeld, vindt Went. “Die bal ligt vooral bij de overheid. We moeten met elkaar minder afhankelijk worden van externe factoren. Blijft de inflatie hoog, dan dreigen we in een loon-prijsspiraal terecht te komen en dat is niet goed.” BEGRIP TINT Financiële Diensten in Elst, tien medewerkers, heeft de salarissen dit jaar met 10% verhoogd en dat is ook het percentage dat aan de klanten wordt doorberekend. “Voor zowel de abonnementen als het uurtarief,” legt directeur Willem Janssen uit. “ DE MEESTE ONDERNEMERS HEBBEN ZELF OOK HUN TARIEVEN VERHOOGD, DIE WETEN HOE HET WERKT” “We hebben onze klanten in december van deze tariefstijging op de hoogte gebracht en daarop hebben we eigenlijk geen reactie gehad. Er is begrip, iedereen weet wat er gaande is.”Janssen denkt dat met de 10% tariefstijging alle kosten dit jaar opgevangen kunnen worden. “Of dat uiteindelijk lukt moeten we afwachten. Dat is van veel factoren afhankelijk, maar ik verwacht dat we hier goed mee uit kunnen komen.” Als we een conclusie kunnen trekken uit dit minionderzoek, dan is het wel dat de tariefverhoging van genoemde NOAB-kantoren keurig in overeenstemming is met het onderzoek en dat recente ontwikkelingen hiermee worden ondervangen. NOAB.NL 19 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN
DOOR: MR. ERIC VAN UUNEN Partner bij Marree & Van Uunen Belastingadviseurs en lid van de NOAB-Adviesgroep Op 10 oktober 2022 heeft het ministerie van Justitie het tweede ambtelijk voorontwerp van de Wet modernisering personenvennootschappen ter internetconsultatie aangeboden. De huidige stille maatschap, openbare maatschap, vennootschap onder firma en commanditaire vennootschap krijgen nieuwe jasjes in de vorm van een stille personenvennootschap, openbare personenvennootschap (al dan niet ingeschreven in het Handelsregister) en commanditaire vennootschap. BELANGRIJKE CIVIELRECHTELIJKE VERSCHILLEN De nieuwe personenvennootschappen wijken op een aantal punten af van de huidige. Kort samengevat zijn belangrijke verschilpunten: • het verschil tussen beroep en bedrijf vervalt. Dat betekent dat ook het verschil tussen openbare maatschap (voor de vrije beroepers) en vennootschap onder firma (voor de bedrijven) vervalt; die worden gezamenlijk de openbare vennootschap; • een openbare vennootschap krijgt rechtspersoonlijkheid. Als hij staat ingeschreven in het Handelsregister volledige rechtspersoonlijkheid, als hij niet staat ingeschreven in het Handelsregister beperkte rechtspersoonlijkheid. De openbare vennootschap met rechtspersoonlijkheid heeft eigen rechten en plichten en kan zelf overeenkomsten sluiten en tevens juridisch eigenaar worden van zaken. Het belangrijkste verschil met de niet-ingeschreven rechtspersoon, is dat deze laatste geen juridisch eigenaar van onroerende zaken en geen erfgenaam kan worden; • vennoten in een openbare vennootschap worden hoofdelijk aansprakelijk voor verbintenissen van de personenvennootschap. Ook bij een beroepsuitoefening. Daarbij treedt wel een gelaagdheid op: een schuldeiser moet primair de personenvennootschap als rechtspersoon aansprakelijk stellen. Pas als dat geen soelaas biedt, mag hij secundair de vennoten privé aansprakelijk stellen; • er geldt een uitzondering voor ‘toevertrouwde opdrachten’. Als een opdrachtgever een opdracht toevertrouwt aan een specifieke vennoot, is alleen die vennoot aansprakelijk en niet de andere vennoten. 20 &GO magazine FISCALE EXIT STILLE MAATSCHAP?
“WEES NU VOORAL TERUGHOUDEND BIJ HET ADVISEREN VAN STILLE MAATSCHAPPEN” FISCALE GEVOLGEN Fiscaal zijn de gevolgen voor de inkomsten-(IB), vennootschaps-(Vpb), dividend- en schenk- en erfbelasting beperkt. Zo blijft voor de IB en Vpb de huidige fiscale transparantie intact en verandert er relatief weinig, ook al krijgt de personenvennootschap rechtspersoonlijkheid. In art. 2.14bis Wet IB 2001 wordt daarvoor de volgende bepaling opgenomen: “Voor de toepassing van deze wet en de daarop berustende bepalingen worden bij een openbare personenvennootschap (…) de bezittingen en schulden alsmede de opbrengsten, kosten toegerekend aan de vennoten naar rato van ieders gerechtigdheid in die openbare personenvennootschap (…).” Een vergelijkbare bepaling is voor bijvoorbeeld de Vpb opgenomen. De gevolgen zijn wel groot voor de overdrachtsbelasting, omdat daarbij wordt gekeken naar de civielrechtelijke rechtspersoonlijkheid. Een openbare vennootschap kan voortaan immers ook (economisch) eigenaar van onroerende zaken worden. AFSCHAFFING ART. 3.5 WET IB 2001 Ogenschijnlijk is er voor de inkomstenbelasting dus niet veel aan de hand. In de fiscale paragraaf van het tweede ambtelijk voorontwerp van de Wet modernisering personenvennootschappen is er voor de inkomstenbelasting echter een belangrijke wijziging ten opzichte van de huidige situatie: het huidige artikel 3.5 Wet IB 2001 vervalt. Art. 3.5 Wet IB 2001 regelt dat onder een onderneming mede wordt verstaan het zelfstandig uitgeoefende beroep en dat onder een ondernemer mede wordt verstaan de beoefenaar van een zelfstandig beroep. Dat speelt vooral bij de ‘hybride vennootschapsstructuur’: een dga heeft een stille maatschap met zijn eigen bv afgesloten. Voor de buitenwacht is de bv de handelende (en aansprakelijke) partij. Fiscaal vormt het winstaandeel dat de dga ontvangt echter winst uit onderneming, zodat hij ook alle ondernemings- en ondernemersfaciliteiten in de inkomstenbelasting kan toucheren: ondernemersaftrek (zoals de zelfstandigenaftrek), mkb-winstvrijstelling, enzovoorts. De voorgestelde wet maakt daar een einde aan: de dga is dan hooguit nog medegerechtigde, maar zeker geen ondernemer meer, omdat de onderneming niet langer voor zijn rekening en risico wordt gedreven. Wil je immers fiscaal ondernemer zijn, dan dien je rechtstreeks te worden verbonden voor verbintenissen betreffende die onderneming. En dat is bij de dga als vennoot in een stille maatschap niet het geval. De toelichting op de afschaffing van art. 3.5 Wet IB 2001 in de Memorie van Toelichting op het voorstel van wet is uiterst beperkt: “Met het voorstel van wet modernisering personenvennootschappen komt het huidige belangrijkste civielrechtelijke verschil tussen bedrijf en zelfstandig beroep, namelijk het verschil in aansprakelijkheid van de vennoten voor schulden, te vervallen. NOAB.NL 21 ADVIES
Dit is aanleiding om voor de inkomstenbelasting het onderscheid tussen een zelfstandig uitgeoefend beroep en een bedrijf niet meer te maken. Om die reden wordt voorgesteld artikel 3.5 Wet IB 2001 te laten vervallen.” Art. 3.5 Wet IB 2001 is al langer een doorn in het oog van de Belastingdienst en wetenschappers. En, gebiedt de eerlijkheid te zeggen, aan een stille maatschap tussen dga en zijn eigen bv ligt veelal fiscaal opportunisme ten grondslag. Van een maatschappelijke of economische werkelijkheid van zo’n stille maatschap is in de meeste gevallen niet of nauwelijks sprake. CONCLUSIE De stille maatschap lijkt daarmee zijn langste tijd te hebben gehad. Of de Wet modernisering personenvennootschappen in deze vorm wordt ingevoerd, en zo ja wanneer, is nu nog niet te voorzien. Een vorig wetsvoorstel is al eens eerder een stille dood gestorven, zelfs nadat de Tweede Kamer dit voorstel al had aanvaard… Maar nu lijkt de kans van slagen groter. Het aangepaste voorstel van de wet bevat aspecten waarbij het handelsverkeer echt gebaat is. Nu voorgesteld wordt om art. 3.5 Wet IB 2001 te laten vervallen, zou ik zelf in elk geval geen stille maatschappen tussen dga’s en bv’s meer adviseren. Die dga’s komen waarschijnlijk later in de problemen. Niet alleen fiscaal, door het wegvallen van de ondernemersfaciliteiten, wellicht ook civielrechtelijk. Bestaande constructies zou ik overigens niet onmiddellijk ontmantelen. Wacht eerst de ontwikkelingen maar eens af. Mocht dit wetsvoorstel juridische werkelijkheid worden, is handelen tegen die tijd vroeg genoeg. Gedacht kan worden om het aandeel van de dga in de stille maatschap geruisloos in de bestaande bv in te brengen. Daarmee komt de onderneming (weer) volledig voor rekening en risico van de bv. Maar dat is zorg voor later. Wees nu vooral terughoudend bij het adviseren van stille maatschappen. NOAB adviesgroep voor leden NOAB heeft een betrouwbaar netwerk van specialisten opgebouwd om op terug te vallen zodra extra specialistische kennis nodig is. Fiscaal-juridisch Marree & van Uunen Belastingadviseurs T: 013 - 5 773 481 E: info@marree-cs.nl W: www.marree-cs.nl Punt & Van de Weerdt Belastingadviseurs T: 070 - 3 025 825 E: friso@defiscalisten.nl W: www.defiscalisten.nl Advocatuur Dijkstra & Van den Ende Advocaten T: 06 - 22 56 85 66 Hilmar Dijkstra 06 - 53 45 92 98 Lilian van den Ende E: secretariaat@de-advocaten.nl W: www.de-advocaten.nl Voor meer informatie: WWW.NOAB.NL/ADVIESGROEP 22 &GO magazine
Storytelling geeft kleur aan je boodschap DOOR: HANS PIETERS Mensen zijn verhalenvertellers. “Volgens Yuval Noah Harari, de auteur van Sapiens: een kleine geschiedenis van de mensheid is ons vermogen om in verhalen te denken het geheim achter het succes van de mensheid,” vertelt Mathieu Jacobs van StorytellingPeople. “Bepaalde stammen waren succesvoller omdat ze op dat moment meer geloofden in hun leider en het gezamenlijke verhaal. Hetzelfde geldt voor merken en bedrijven.” Het organisatievermogen van mensen staat of valt met verhalen. “Verhalen over onze gezamenlijke geschiedenis of boeken als de Bijbel, Thora of Koran verbinden ons. Het bepaalt onze identiteit. Merken en bedrijven bouwen op hun manier aan een verhaal.” Jacobs gebruikt Coolblue als voorbeeld. “Coolblue doet in wezen niets anders dan Bol. com of Amazon. Toch hebben jongeren het idee dat ze als werknemer bij Coolblue in een leuke dynamische organisatie terechtkomen, waar ze alle kansen krijgen.” GEZAMENLIJKE DROOM Veel organisaties hebben drie à vijf kernwaarden – bijvoorbeeld klantgericht, innovatief, betrokken – maar vergeten het verhaal erachter. Jacobs verwijst naar leiderschapsdenker Simon Sinek, die betoogt dat een goed verhaal uit drie elementen bestaat: waarom, hoe en wat? NOAB.NL 23 COMMUNITY
“ALLEEN ALS JE MEDEWERKERS HET VERHAAL OP HUN EIGEN MANIER VERTELLEN, MET EIGEN VOORBEELDEN, KRIJGT DE BOODSCHAP KLEUR, KRACHT EN GELOOFWAARDIGHEID” Kort samengevat: ‘Start With Why’. “Organisaties proberen de waarom?-vraag wel te formuleren, maar verzanden vaak in volzinnen als ‘wij proberen de klanten beter te bedienen door hen maximaal te ontzorgen’. De fout is dat ze de vraag niet verhalend maken. De oorspronkelijke Apple-slogan is een voorbeeld hoe het ook kan: ‘Change the status quo’. Daar zit het verhaal achter van de pionier, de grensverlegger. Ze zetten zichzelf in de heldenrol, de underdog die zegeviert. Het ultieme dat je kunt bereiken met een verhaal, is dat er een verbinding ontstaat tussen de persoonlijke droom van de medewerker – hoe sta je in de wereld? – en de collectieve droom van de organisatie. Zodat de medewerker voelt ‘ik ben hier helemaal op mijn plek’.” VERBINDING MAKEN De meeste organisaties weten niet wat de essentie van hun verhaal is, constateert Jacobs. Als hem wordt gevraagd hoe een accountancykantoor de ‘waarom?’vraag kan formuleren, antwoordt Jacobs dat veel organisaties meteen doorschakelen naar de ‘hoe?’ en ‘wat?’-vraag. “Iedereen wil een adviseur zijn, maar daarmee maak je nog niet het verschil. Met corporate storytelling maak je gebruik van een verhaal om de essentie van je organisatie vast te leggen. Storytelling bestaat uit twee componenten, ‘story’ (het verhaal) en ‘telling’ (vertellen). Dat doen we als mens al van nature. Het gaat er ook om hóe je het verhaal vertelt. Je moet met je verhaal verbinding maken, contact leggen, met de ander. Dat doe je als bij de ander iets resoneert, als er een emotie wordt opgeroepen. Op een dieper niveau appelleert storytelling aan basisgevoelens in mensen, zoals vriendschap, verbondenheid en trouw. Daardoor kan het verhaal dat je brengt zo impactvol zijn.” RATIO EN EMOTIE Een goed verhaal verbindt twee componenten, ratio en emotie, vertelt Jacobs. Beide komen ook terug in de missie en visie. Veel bedrijven halen die begrippen door elkaar, is zijn ervaring. “Een visie is rationeel, de missie emotioneel. Visie draait om je visie op de markt. De trends en ontwikkelingen die je ziet en hoe je je positie op die markt wil versterken. Een goede missie inspireert. Is erop gericht om mensen te emotioneren. Het begrip missie moet je zien als de missionaris die het geloof wil verspreiden.” Hij geeft een voorbeeld van een missie die een accounts- en administratiekantoor kan hanteren: ‘We willen de dromen van ondernemers helpen waarmaken’. “Daarmee heb je meteen een gespreksonderwerp.” 24 &GO magazine
“WE WILLEN DE DROMEN VAN ONDERNEMERS HELPEN WAARMAKEN. DAARMEE HEB JE METEEN EEN GESPREKSONDERWERP” NIEUWE PERSPECTIEVEN “Accountants zijn sterk in het laden van rationele elementen. Maar de emotionele elementen zijn belangrijk om het verhaal te verbinden met het hoofd en het hart. Je zet het kader neer. Je kunt je medewerkers vragen wat ze belangrijk vinden en waarmee ze zich verbonden voelen. De grote uitdaging is dat je medewerkers naar je verhaal gaan leven. Het is geen marketingverhaal. Alleen als je medewerkers het verhaal op hun eigen manier vertellen, met eigen voorbeelden, krijgt de boodschap kleur, kracht en geloofwaardigheid.” Voor accountantsen administratiekantoren is het lastiger om het verhaal betekenisvol te maken, omdat de dienstverlening voor een groot deel om financiële verslaglegging draait. Zijn advies is om breder te kijken. “Het maken van een jaarverslag is niet zo ingewikkeld meer, maar de advisering en coaching om de stap te zetten naar een duurzame toekomst des te meer. Bedrijven moeten meegaan met de veranderingen. Dat opent nieuwe perspectieven. De financiële kant van de transitie vormt de smeerolie van onze collectieve transformatie naar een duurzame toekomst.” NOAB.NL 25 SKILLS
DOOR: FEMKE HELLINGS Kletsende collega’s en rinkelende telefoons. Binnenkomende mailtjes en vragen van klanten. Gedurende de werkdag word je continu afgeleid, waardoor je stukken minder gedaan krijgt dan je zou willen. Tijd om het slimmer aan te pakken met deze productiviteitstips! 26 &GO magazine
Werk slimmer, wees productiever ZET NOTIFICATIES UIT Microsoft heeft het onderzocht en elke keer als je je e-mail checkt, verlies je 25 minuten aan productiviteit. Je brein schakelt zich suf en je hebt de neiging alles te lezen, ook als je er niet direct iets mee doet. Beperk het checken van je mail, apps en social media daarom tot een paar keer per dag en zet meldingen uit. PLAN JE WERK SLIM In de ochtend ben je een stuk productiever en kun je je makkelijker concentreren. Vergaderingen? Die kun je juist het best aan het eind van de dag plannen, dan komt er sowieso al minder uit je handen. DOE ÉÉN DING TEGELIJK Het klinkt zo productief: multitasken. Toch zorgt je aandacht verdelen voor een lagere productiviteit. Beter kun je aan één taak tegelijk werken. Wat overigens best lastig is in de praktijk. Want wat doe jij als je collega vraagt of je éven een minuutje hebt…? MAAK GEBRUIK VAN ICT Grotere productiviteitkillers dan slecht werkende apparaten zijn er niet. Zorg dus voor goede ICT. Ook is het slim de systemen zo veel mogelijk voor je te laten werken. Online boekhoudpakketten nemen administratieve taken bij je weg en zorgen ervoor dat je tijd en energie overhoudt. Ook programma’s als Teams, Trello en Sharepoint zijn er niet voor niets. KIES EEN RUSTIGE WERKPLEK Wil je even kunnen focussen op een ingewikkeld dossier? Kies voor de stilteruimte, boek een vergaderkamer of ga thuis zitten werken. Ook een onmisbaar hulpmiddel als je snel afgeleid bent: de noise cancelling headphone. BOUW FOCUSBLOKKEN IN Reserveer ruimte in je agenda voor klussen waarvoor je je langere tijd moet concentreren. Handig hierbij is bijvoorbeeld de Pomodoro Techniek, waarbij je een timer op 25 minuten zet en daarna een korte pauze neemt. BEWEEG EN PAUZEER GENOEG Zeker met een zittend beroep is het aan te raden minimaal een half uur per werkdag te bewegen en genoeg pauzes te nemen. Neem vaker de trap, ga voor een wandeling, maak een praatje met collega’s en haal regelmatig wat te drinken. Eenmaal terug op je werkplek ben je weer opgeladen. Klaar om te knallen! SLAAP GOED Een uitgerust mens is stukken productiever. Probeer dus zo goed mogelijk te slapen. Ga op tijd naar bed, ga niet tot laat in de avond achter je scherm zitten en probeer een vast ritme aan te houden. NOAB.NL 27 VITALITEIT
DOOR: FEMKE HELLINGS Rian Verkooijen, één van de experts van het Sparrer Instituut, geeft in juni de nieuwe NOABtraining Verbinden met je klant. Ze vertelt ons waarom deze training perfect past in de overgang van administrateur naar adviseur, waarin veel accountants momenteel zitten. “Hoe meer we de administratie online doen en de jaarrekening bijzaak wordt, hoe meer we kunnen focussen op de klant. Dáár ligt – zeker in de toekomst – de echte waarde voor de financieel sterke accountancyexpert,” begint Rian. “En dus ontwikkelen we een training speciaal voor de NOAB-klant.” VAN FEITEN NAAR GEVOEL “We merken dat in de accountancy en advieswereld feitelijke en taakgerichte taken belangrijk zijn. Dat is natuurlijk goed, maar beperkt ook in het meedenken met de klant. Terwijl het financiële aspect zo belangrijk is bij het bepalen van een toekomstvisie en accountants ondernemers juist goed kunnen helpen bij strategische vragen. 28 &GO magazine Leer je klant kennen
“OM TE GROEIEN ALS RELATIEBEHEERDER, MOET JE LEREN VERBINDEN MET JE KLANT” Wil je de strategische adviesrol beter gaan invullen? Dan is het zaak je financiële kennis optimaal te gaan inzetten én door de bril van je klant naar je eigen dienstverlening te gaan kijken.” EERST UITZOOMEN, DAN FOCUSSEN “De cursus helpt allereerst uit te zoomen van je feitelijk werk. Wie is je doelgroep precies en wat wil deze nu eigenlijk? Wat zijn de zorgen, pijnen en twijfels waar je klant tegenaan loopt en waar kun jij hem bij helpen? Om goed te kunnen inspelen op hoe je klant denkt en beslist, heb je zowel inzicht in je eigen waarden als die van je klant nodig.” PERSONA’S EN CUSTOMER JOURNEY “Na het uitzoomen ga je de juiste vragen leren stellen, je klanten tot persona’s omdopen en leren denken in persona’s. Met je klanten ingedeeld in categorieën, gaan we de customer journey maken. Hier oefenen de deelnemers in groepen. De training wordt dus interactief en geen luistersessie! Iedereen gaat naar huis met een toolkit die ze direct in de praktijk kunnen gebruiken.” GEDRAGSSTIJLEN “Eén van de tools die we gebruiken om gedrag inzichtelijk te maken, is het DISC gedragsmodel. Dit model gaat uit van vier verschillende gedragsstijlen: daadkrachtig, invloedrijk, stabiel en consciëntieus. Ben jij bijvoorbeeld taakgericht en introvert, maar is je klant extravert en gaat hij alle kanten op? Dan betekent dit dat jij wat naar hem toe moet bewegen, terwijl je klant juist wat van jouw stijl nodig heeft. Je kunt nog steeds de perfecte dienstverlener zijn, maar je moet ervoor zorgen dat je elkaar ergens vindt. DISC helpt je hierbij.” AFTRAP RICHTING TOEKOMST “Als je eenmaal weet hoe je optimaal op anderen afstemt, helpt dit bij alles wat je doet. Van adviseren, acquireren en relaties onderhouden tot leidinggeven en samenwerken. Zie deze dag als aftrap. Eenmaal terug op kantoor ga je alles verder uitwerken met je team en je dienstverlening laten aansluiten op dat wat je klant nodig heeft. Doen dus, deze training! Zowel je medewerkers als je klanten zullen je dankbaar zijn.” Bekijk het educatieprogramma op www.noab.nl/academy NOAB.NL 29 NOAB ACADEMY
‘ ZONDER AMBITIE LEEF JE BIJ DE WAAN VAN DE DAG’ DOOR: HANS PIETERS De hoge inflatie en energieprijzen en stijgende loonkosten hebben een enorme impact op de omzetontwikkeling en winstgevendheid van bedrijven. Het betekent dat je bovenop de cijfers moet zitten om op koers te blijven qua begroting en ambities. “Je moet continu blijven meten hoe de resultaten in lijn zijn met de doelstellingen,” stelt Alex Mannens van Oneplusone In Control. “Het vraagt ook dat je voortdurend moet vooruitkijken. Bijvoorbeeld om je werkkapitaal van je bedrijf te prognosticeren.” BEVESTIGING GEVEN “Mijn dienstverlening bestaat uit het verstrekken van relevante informatie waardoor de ondernemer zich ‘in control’ voelt. Wat ik doe is dat ik alle verrassingen die je als ondernemer kunt hebben eruit filter. Met hulp van allerlei parameters heb ik een dashboardtool gemaakt om ‘in control’ te blijven over je doelstelling. Je moet drie maanden werkelijke cijfers kunnen aanvullen met 30 &GO magazine negen maanden prognose. Daar moet je een stukje realiteit in brengen, zodat die zo betrouwbaar mogelijk is. Ik heb de informatie in de systemen zitten. Die kan ik heel efficiënt naar boven halen. Ik zie ‘in control’ zijn als een bewustwordingsproces. Aan de hand van omzetcijfers, marge, kostenontwikkeling rondom personeel en vaste kosten kun je tot een winst- en omzetprognose komen. Dat moet je blijven monitoren aan de hand van je begroting.” Hij vervolgt: “De ambitie moet erin zitten en in zeker opzicht ook taakstellend zijn, zodat mijn klanten harder gaan lopen om de omzet te halen. Als die drive er niet is, leef je bij de waan van de dag.”
“JE HEBT EEN VERTROUWENSRELATIE. KLANTEN VERTELLEN JE DINGEN” OP KOERS “Het belangrijkste is dat je regelmatig de bevestiging kunt geven dat de ondernemer goed bezig is en op koers is. Het is een samenspel tussen adviseur en ondernemer. Dat geeft het comfort dat hij zich kan bezighouden met datgene waarin hij goed is.” Mannens omschrijft zijn rol als adviseur 2.0, die van boekhouder, adviseur en controller ineen. In 2018 behaalde hij het NOAB-Keurmerk. Vóór 2008 werkte hij als controller bij grotere bedrijven. “Daar heb je standaard te maken met begrotingen, forecasten en het voortdurend monitoren van de gewenste resultaten. De hoofdmoot waarop je stuurt is de omzet en marge. De afgeleide daarvan is het resultaat. Bij grotere bedrijven stuur je daarnaast ook op werkkapitaalontwikkeling en solvabiliteit als externe financiering in beeld is. Ik zit vanuit mijn praktijkervaring in het bedrijfsleven al gauw op de stoel de adviseur.” PLANNING & CONTROL “Het basisproces moet goed zijn. Als dat goed is, dan kun je heel goed een resultaats- en liquiditeitsprognose maken. Daar zijn tools voor. Het boekhouden en de aangiften hebben we efficiënt ingericht. Dat kost relatief weinig tijd. Vervolgens geef ik de ondernemer tools waarmee hij z’n zaak in de klauwen houdt. In accountancytermen heet dat ‘planning & control’. Als je daar als ondernemer níet mee bezig bent, ben je in mijn optiek geen ondernemer. Wil je écht ondernemen, dan ben je bezig met plannen en groei. Je ijkpunt is ‘aan het eind van het jaar wil ik zoveel omzet en winst hebben gehaald’. Dat zit in de genen van de ondernemer. Bij dat proces – het meten van je werkelijke omzet ten opzichte van je begroting – help ik hem. Waardoor hij ziet of de omzet in lijn is met zijn ambitie.” SAMENSPEL Niet elke ondernemer heeft affectie met cijfers, benadrukt Mannens. “Het is een samenspel. Ik moet informatie upto-date houden en op tijd signaleren als de liquiditeit in het geding dreigt te komen. Het gesprek voeren ‘wat denk je eraan te gaan doen?’.” Hij gebruikt de impact van de stijgende rente voor een keukenbedrijf als voorbeeld. “Die heeft nu al effect op de huizenmarkt en nieuwbouw. Wat weer z’n weerslag gaat hebben op de verkoop van nieuwe keukens. Enerzijds is het goed om te kijken hoe je dat kunt prognosticeren naar de toekomst toe, met al de vaardigheden die een ondernemer in zich heeft. Maar het is vaak ook interessanter om te praten over wat je nog meer kunt doen? Bijvoorbeeld het vinden van nieuwe markten of de juiste nieuwe partner. De mogelijkheden aanwakkeren die op het pad van de ondernemer komen en die de omzet kunnen stimuleren.” VERTROUWENSRELATIE De tools helpen om door te vragen. “Er kunnen allerlei redenen zijn waarom iemand bepaalde doelen wil halen. Je hebt een vertrouwensrelatie. Klanten vertellen je dingen. Bijvoorbeeld dat ze hun bedrijf tussen nu en vijf jaar willen verkopen. Dan leg ik uit dat ze een trackrecord moeten opbouwen, waarmee ze kunnen laten zien wat ze de afgelopen jaren hebben bereikt. Bijvoorbeeld dat je de omzet hebt verdubbeld en de winst hebt verdrievoudigd. Als je in de verkoopmodus staat, zijn dat twee factoren die de waarde van je bedrijf enorm kunnen vermeerderen. De EBITDA (Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortisation; winst vóór aftrek van rentekosten, belastingen, afschrijvingen en afboekingen, red.) is een belangrijke graadmeter voor de waarde van het bedrijf. Hoe hoger de EBITDA, hoe meer je bedrijf waard is. Dat wil je blijven monitoren.” NOAB.NL 31 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN SAMENWERKEN
Jonathan Oudshoorn DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Administratie- en belastingadvieskantoor Oudshoorn uit Nieuwegein is sinds september 2021 gekwalificeerd lid van NOAB. Mede dankzij het NOAB-keurmerk won het kantoor eind vorig jaar een Europese aanbesteding. “Daarmee is de meerwaarde van het NOAB-lidmaatschap voor ons ruimschoots bewezen,” vertelt kantoorhouder Jonathan Oudshoorn. “De gunning heeft ons kantoor een enorme boost gegeven.” 32 &GO magazine Fotografie: Paul Tolenaar KANTOOR OUDSHOORN WINT EUROPESE AANBESTEDING
“EEN HARDE VEREISTE WAS EEN GOED KWALITEITSZORGSYSTEEM, MINIMAAL GELIJKWAARDIG AAN HET NOAB-KEURMERK” Begin 2019 besloot Jonathan een administratie- en belastingadvieskantoor op te richten. Vanaf 2021 ging het kantoor onder de huidige naam verder. Inmiddels bestaat het team van Oudshoorn uit tien medewerkers. Afgelopen zomer verhuisde het kantoor naar een pand van ruim 400 m2. “Die ruimte hebben we op dit moment nog niet nodig,” vertelt Jonathan. “Maar de gedachte is dat we hier kunnen blijven groeien.” Want het kantoor blijft zich ontwikkelen. “Bij de kantoren waar ik in het verleden heb gewerkt, werkte ik vooral voor grotere klanten. Dat is ook met ons kantoor altijd de insteek geweest. We richten ons vooral op grotere mkb-ondernemingen. Daar hebben we onze systemen ook op ingericht: we hebben bewust geïnvesteerd in goede jaarrekeningsoftware en zwaardere fiscale software.” UITDAGINGEN Daarnaast richt het kantoor zich op bijzondere adviestrajecten. Zo was het kantoor betrokken bij de beursgang van een onderneming, heeft het ondernemers begeleid bij de doorstart na een faillissement en mocht het fraudeonderzoeken begeleiden. “Dat soort bijzondere opdrachten maken ons werk leuk,” vertelt Jonathan. “We houden wel van een uitdaging.” Toen hij in 2020 in de nieuwsbrief van NOAB een aankondiging zag van een Europese aanbesteding voor een administratief dienstverlener voor de afvalstromen van de Rijksoverheid, was hij dan ook meteen nieuwsgierig. Jonathan besloot mee te doen met de marktconsultatie, maar kwam al snel tot de ontdekking dat veel punten nog onvoldoende uitgewerkt waren. De consultatie werd tijdelijk stopgezet en pas twee jaar later opnieuw opgestart. EUROPESE AANBESTEDINGEN Als de waarde van een overheidsopdracht een bepaald drempelbedrag overschrijdt, dan is de overheidsinstantie verplicht om de opdracht Europees aan te besteden. Tijdens een marktconsultatie kunnen belangstellende partijen worden geraadpleegd over een voorgenomen opdracht. Met de kennis die wordt opgedaan tijdens deze consultatie, kan de precieze opdracht scherper worden geformuleerd. Jonathan zag dat de opdracht bij de heropstart van de marktconsultatie in 2022 verder was uitgewerkt, maar bracht nog een aantal aanbevelingen in ter verbetering. “Op basis van onze aanbevelingen zijn een aantal punten aangepast,” vertelt Jonathan. “Dat was fijn, want dat maakte de opdracht duidelijker.” Marco Brinkman & Fred Voorn Bij een Europese aanbesteding is er altijd ruimte om vragen te stellen over de procedure. Deze vragen worden beantwoord in een nota van inlichtingen. Na de vragenrondes besloot het kantoor zich in te schrijven voor de aanbesteding. “Dat bleek uitdagender dan ik had gedacht,” blikt Jonathan terug. “In een plan van aanpak moesten we beschrijven hoe we de dienstverlening zouden gaan uitvoeren. Daarnaast moesten we in een implementatieplan uitwerken hoe we de start zouden aanpakken. NOAB.NL 33 COMMUNITY
“ALS JE MEER GARANTIES KUNT BIEDEN VANUIT HET KEURMERK, DAN KUN JE OPDRACHTGEVERS NOG MEER ZEKERHEID BIEDEN” DE GUNNING De inschrijving bleek een behoorlijke tijdsinvestering. “We hebben er vele avonden en zelfs nachten aan besteed. Uiteindelijk hebben we onze inschrijving vier uur vóór de deadline ingediend. Nét op tijd, maar die laatste uurtjes hadden we echt nodig.” Na een paar weken wachten werden de inspanningen beloond: Oudshoorn kreeg de voorwaardelijke gunning toegewezen. Eind december vorig jaar werd het definitieve contract ondertekend. De komende zes jaar is het kantoor verantwoordelijk voor de administratieve dienstverlening van diverse afvalstromen van de Rijksoverheid, met een optie tot verlenging van de opdracht van twee keer een jaar. “Het leuke is: we zijn pas anderhalf jaar gekwalificeerd lid van NOAB, en met deze opdracht hebben we ons lidmaatschap voor de komende tien jaar al terugverdiend.” Want het NOAB-keurmerk speelde een belangrijke rol in de gunning. “Een harde vereiste was een goed kwaliteitszorgsysteem, minimaal gelijkwaardig aan het NOAB-keurmerk. Bij onze inschrijving moesten we een Team Oudshoorn bewijs van ons lidmaatschap toevoegen.” KANSEN VOOR NOAB-KANTOREN De gunning smaakt naar meer, merkt Jonathan. “We zijn nu aan het bekijken of we meer met aanbestedingen kunnen gaan doen. Het zou mooi zijn om naast grotere ondernemingen ook de overheid en semioverheid te kunnen bedienen. Ik denk dat hier ook nog kansen liggen voor andere NOAB-kantoren. Nu komen vaak alleen accountantskantoren in aanmerking voor aanbestedingen, maar vaak is dat eigenlijk niet nodig.” Oudshoorn ziet hier nog potentieel voor het NOABkeurmerk. “Misschien kunnen we de waarde van het keurmerk verder vergroten door bijvoorbeeld de beroepscode aan te scherpen. Als je meer garanties kunt bieden vanuit het keurmerk, dan kun je opdrachtgevers nog meer zekerheid bieden. Het zou mooi zijn als het NOAB-keurmerk vaker als vereiste zou worden opgenomen bij aanbestedingen, want zo’n opdracht kan een kantoor écht een boost geven. Dat gun ik andere NOAB-kantoren ook.” 34 &GO magazine
Slimme accountancy begint met inzicht + Bedrijfssoftware voor Accountancy. Slimme accountancy. Vaak is het een kwestie van anders kijken naar digitale processen. Door één totaaloplossing te gebruiken regel je alles heel efficiënt vanuit hetzelfde systeem. Door slimme automatisering krijg je meer ruimte voor de persoonlijke benadering van jouw klanten. Uitzicht begint met inzicht. Kijk voor meer informatie op Exact.nl
DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Ambassadeurs zijn klanten die zó blij zijn met jouw dienstverlening, dat ze hun nek voor jou durven uit te steken. Maar hoe creëer je ambassadeurs? NOAB-leden Jan Krijgsman en Paul Robbe delen hun ervaringen. “Nieuwe klanten komen meestal bij ons binnen op doorverwijzing van bestaande klanten. Betere reclame kun je niet krijgen.” 36 &GO magazine VAN KLANT NAAR AMBASSADEUR: HET DRAAIT OM VERTROUWEN
“ALS JE STIL BLIJFT ZITTEN, DAN VLIEGT DE CONCURRENTIE JE GEWOON VOORBIJ” Ieder jaar geeft Robbe Financiële Raadgevers de Robbe Financiële Gids uit, met nieuwtjes over het kantoor, ontwikkelingen op financieel gebied én testimonials waarin klanten vertellen hoe het team van Robbe hen verder heeft geholpen. De gids wordt per post toegestuurd aan ruim 3.000 klanten van het kantoor en levert leuke reacties op. “Het samenstellen en uitbrengen van de gids is ieder jaar een behoorlijke investering,” vertelt Paul Robbe. “Maar we zijn ervan overtuigd dat de gids de band met onze klanten versterkt.” KLANTERVARINGEN In het begin was het best spannend om klanten te benaderen voor de testimonials, erkent Robbe. “Maar we merkten al snel dat klanten het hartstikke leuk vinden om te vertellen hoe zij onze dienstverlening ervaren. Inmiddels zijn er zelfs klanten die zichzelf spontaan aanmelden voor een interview. Dat is een mooie blijk van waardering.” Ook Krijgsman Advies uit Breda deelt op de website van het kantoor ervaringen van klanten. “Ik heb de stoute schoenen aangetrokken en de ervaringen zelf uitgewerkt,” bekent Krijgsman. “Maar wél gebaseerd op teksten uit e-mails en ontmoetingen met klanten. Zo zei een klant ooit dat onze dienstverlening voelde als een warme deken. Dat is toch prachtig? De teksten heb ik vervolgens voorgelegd aan de klanten, en die reageerden stuk voor stuk enthousiast.” TOON WAT JE DOET Krijgsman neemt bewust de tijd om aan zijn kantoor te werken. “Mijn dag zit eigenlijk altijd vol. Voor je het weet, laat ik mijn dag alleen maar bepalen door productie. Maar de wereld draait door. Als je stil blijft zitten, dan vliegt de concurrentie je gewoon voorbij. Daarom zijn we de laatste jaren steeds verder aan het digitaliseren en heb ik zelf een nieuwe website ontworpen voor ons kantoor mét ruimte voor klantervaringen. Daar gingen heel wat uurtjes in zitten, maar dat soort dingen vind ik heel belangrijk: als je achterin de trein blijft zitten, dan ontwikkel je je kantoor niet en loop je het risico dat je kantoor inzakt.” Bovendien moet je als financieel adviseur laten zien wat je doet, vindt Krijgsman. “Je gaat er al snel vanuit dat een klant weet wat jij kunt bieden, maar dat is lang niet altijd zo.” Ook Robbe herkent dit. “Wij zijn een financieel advieskantoor in de breedste zin van het woord. Klanten kunnen bij ons terecht voor administraties, maar bijvoorbeeld ook voor hypotheken, verzekeringen en beleggingsadvies. Maar ondanks dat op ons pand met grote letters ‘verzekeringen’ staat, vroeg een klant laatst: doen jullie eigenlijk ook aan verzekeringen?’ Klanten weten dus niet altijd wat wij kunnen bieden. Dat verwijten we uiteraard onze klanten niet, maar dat is vooral een ‘note to self’ dat we goed moeten blijven communiceren.” VERTROUWEN VERKOPEN Maar dat is nog niet zo makkelijk, beseft Robbe. “Mijn moeder, die samen met mijn vader aan de wieg heeft gestaan van ons familiebedrijf, heeft weleens gezegd: als je in één woord zou moeten samenvatten wat wij verkopen, dan is het vertrouwen. Maar daar kun je nu net geen strik omheen doen of het aanprijzen in een advertentie. Daar heb je klanten voor nodig die hun nek voor jou willen uitsteken en bereid zijn om te vertellen hoe jij voor hen het vertrouwen waarmaakt.” NOAB.NL 37 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN
“ZO’N PRIJS EN DE TESTIMONIALS VAN TROUWE KLANTEN DRAGEN BIJ AAN ONZE GELOOFWAARDIGHEID, ZODAT MENSEN WETEN DAT ZIJ IN GOED VERTROUWEN HUN ZAKEN DOOR ONS KUNNEN LATEN BEHANDELEN. DAAR DOEN WE HET VOOR” Inmiddels krijgt Robbe Financiële Raadgevers het grootste gedeelte van de nieuwe klanten binnen op aanbeveling van andere klanten. “Wij hebben het genoegen dat veel van onze klanten bereid zijn om in hun omgeving heel positief te praten over onze dienstverlening. Een groter compliment kun je niet krijgen.” Krijgsman Advies krijgt de laatste jaren ‘tegen de verwachting in’ vooral veel aanvragen van jonge ondernemers. “Vaak komen ze via-via bij ons terecht, op aanbeveling van vrienden of familie. Dat zijn de beste klanten, want zij komen niet zozeer voor de laagste prijs, maar voor de beste dienstverlening. Zo houden we ons kantoor jong en waardevol.” MAATSCHAPPELIJKE ROL Financieel adviseurs zijn van nature bescheiden, merkt Robbe. “We slaan onszelf niet snel op de borst, terwijl ik oprecht vind dat wij als sector een belangrijke rol spelen in de maatschappij om mensen op financieel gebied verder te helpen. We waren in 2019 dan ook zeer vereerd met het winnen van de VVP Advies Award, de prijs voor het meest klantgerichte advieskantoor van Nederland. Dat was een mooie beloning voor de inzet die wij als kantoor al ruim vijftig jaar plegen om onze klanten zo goed en eerlijk mogelijk te bedienen. Zo’n prijs en de testimonials van trouwe klanten dragen bij aan onze geloofwaardigheid, zodat mensen weten dat zij in goed vertrouwen hun zaken door ons kunnen laten behandelen. Daar doen we het voor.” 38 &GO magazine
Reizen met het openbaar vervoer als zzp’er: zo verreken je de btw DOOR: EVELINE AAN DE WIEL WANNEER ZIJN OV-REISKOSTEN ZAKELIJK? Als je uitgaven doet voor jouw onderneming, dan mag je de btw verrekenen in je btw-aangifte en de kosten aftrekken van je winst bij je aangifte inkomstenbelasting. Maar wanneer wordt een rit met het openbaar vervoer beschouwd als zakelijke reis? Woon-werkverkeer, dus het heen en weer reizen van jouw woonplaats naar een vaste werkplaats, valt voor de Belastingdienst onder privékosten. Deze kosten mag je dus niet aftrekken van je winst en ook de btw van deze ritten kun je niet terugvragen. Maar reis je als ondernemer naar het adres van een klant? Of maak je een andere reis om jouw werk als zzp’er te kunnen uitvoeren? Dan worden deze ritten beschouwd als zakelijke reizen en mag je de kosten dus wel opvoeren. HOE TREK JE BTW AF ALS VOORBELASTING? Als ondernemer betaal je in de meeste gevallen btw over de omzet van jouw onderneming. Deze btw bereken je in de prijzen voor de diensten of producten die jij aanbiedt. De meeste ondernemers doen ieder kwartaal btw-aangifte. In deze aangifte geef je aan hoeveel btw jij hebt berekend aan jouw klanten. Hiervan mag je als voorbelasting de btw aftrekken die jij in dezelfde periode zelf hebt betaald voor zakelijke uitgaven, dus ook voor zakelijke ritten met het openbaar vervoer. Uit onderzoek van Knab blijkt dat ruim een kwart van de zzp’ers die zakelijk reizen met het openbaar vervoer, niet weet dat zij de btw van deze ritten kunnen verrekenen. Een rit met het openbaar vervoer valt onder het btw- tarief van 9 %. Reis je bijvoorbeeld drie dagen in de week van jouw woonadres in Amsterdam naar een klant in Rotterdam? Dan betaal je voor een retourtje met de trein ruim 35 euro per rit. Maandelijks kun je dan zo’n 40 euro btw terugvragen. Daarnaast mag je de kosten van een zakelijke ov-reis (exclusief btw) bij je aangifte inkomstenbelasting aftrekken van je belastbare winst. HOE TOON JE DE KOSTEN AAN? De Belastingdienst moet kunnen controleren of jouw aangiftes kloppen. Daarom ben je als ondernemer verplicht om een btw-administratie bij te houden. Reis je zakelijk met het openbaar vervoer? Dan kun je op de website van OV-chipkaart een declaratieoverzicht maken van jouw reiskosten. Je kunt zelf aangeven welke reizen zakelijk waren. De site raadt aan om ná 1 maart een overzicht te maken van het jaar ervoor, omdat vervoerders de transacties soms later opsturen. Voor de btw-administratie geldt een bewaarplicht van zeven jaar. MEER WETEN? Zoek een betrouwbare partner voor financieel en fiscaal advies die met je meedenkt. Vind een NOAB-kantoor bij jou in de buurt op www.noab.nl. NOAB.NL 39 BLOG ADVIES
Ruimte creëren voor échte verandering De veranderingen in de maatschappij volgen elkaar steeds sneller op. Als persoon, team of organisatie word je telkens uitgedaagd om mee te gaan met de ontwikkelingen. Verandering is noodzaak, maar mogelijk ook bedreigend, is de ervaring van leiderschapstrainer en -adviseur Marcel Karreman. Echte verandering doorloopt twaalf fases, legt hij uit in zijn boek De reis van de trainer. DOOR: HANS PIETERS
“JE VINDT GEDEELDE WAARDEN EN EEN NIEUW VERHAAL WAARIN JE SAMEN GELOOFT” Veranderingen worden gedreven door zaken als robotisering en automatisering, aangescherpte regelgeving of toegenomen concurrentie. Daarbij is er een steeds sterkere beweging die pleit voor duurzaam en sociaal ondernemen. “Tot voor kort draaide het verhaal om tevreden klanten, aandeelhouders en medewerkers. Door de komst van trends als duurzaamheid en inclusiviteit zijn organisaties op zoek naar een nieuw verhaal over hun bedrijf. Organisaties moeten hun functie en rol herdefiniëren. ‘Waarom heb ik dit bedrijf?’, ‘Wat vind ik belangrijk?’ Dat zijn fundamentele vragen die je je waarschijnlijk aan het begin van je onderneming of carrière stelt, maar die steeds meer naar de achtergrond verdwijnen. Je moet er iets mee. Het zijn vragen die je niet alleen zelf, maar ook je medewerkers hebben. Zeker voor jonge professionals is de vraag vanzelfsprekend, vanwege hun leeftijd en de tijd waarin ze leven.” Bij het beantwoorden van die vraag komen twee dingen samen: “Eén: wat is je missie, wat wil je betekenen als bedrijf? En twee: hoe hanteer ik de veranderingen die de nieuwe missie in de organisatie teweegbrengt?” De laatste vraag is meteen ook de moeilijkste, gezien de weerstand die verandering van visie en werkwijzen vaak oproept. UNIVERSELE VERANDERSTRUCTUUR Als leiderschapsadviseur helpt Karreman bij dat proces. Daarbij maakt hij gebruik van de monomythe-theorie van Josef Campbell. Op basis van onderzoek naar oude en bestaande verhalen en mythen concludeert Campbell dat er sprake is van een universele verhaalstructuur die aansluit bij hoe wij als mens een avontuur ervaren. Hollywoods’ script-dokter Christopher Vogler heeft die verhaalstructuur vertaald in twaalf fasen van een filmscenario. George Lucas, bekend van Star Wars, is een early adapter. Manfred van Doorn heeft met de Double Healix-methode de verhaalstructuur omgezet naar twaalf procesfasen om te gebruiken bij persoonlijke verandering, teamontwikkeling en organisatieverandering. DE PROLOOG Het startmoment van de veranderingen noemt hij de proloog. “De routines beginnen te schuren. Op persoonlijk niveau in je baan, als je toe bent aan iets nieuws. Als organisatie, als je het werk niet meer gedaan krijgt. Dan volgt een directe aanleiding, een call to adventure, om zaken anders te gaan aanpakken. Meestal komt deze oproep van buitenaf. En meestal roept het twijfel of weerstand op. Intern: mensen blijven graag doen wat ze altijd al doen. Maar ook klanten kunnen zich verzetten tegen een nieuwe aanpak. Als je jezelf en anderen deze weerstandfase gunt, word je gaandeweg meer overtuigd om de verandering toch aan te gaan. Je kunt deze periode ook zien als een tijd waarin gezonde weerstand wordt opgebouwd om de veranderingen aan te kunnen.” Er ontstaat ruimte voor een nieuw perspectief, ruimte in je hoofd om alternatieven te bedenken. “De rol van de trainer is om te helpen te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn, zonder te veel te sturen en zaken vast te leggen. Een goede leidinggevende ziet zelf ook hoe die processen gaan. Meestal loop je een stap vooruit op je team.” DE AARDINGSFASE In fase vijf leg je een nieuw voorgenomen koers vast. “Bij Double Healix noemen we dit, aansluitend bij de terminologie van Campbell, de selectiedrempel. Vanuit rationele overwegingen neem je een besluit en dat leg je vast. Mensen reageren positief, zeker als er door quick wins al snel verandering zichtbaar wordt.” Het is het punt waar externe adviseurs vaak weggaan, terwijl de echte NOAB.NL 41 SKILLS
“ORGANISATIES MOETEN HUN FUNCTIE EN ROL HERDEFINIËREN. ‘WAAROM HEB IK DIT BEDRIJF?’, ‘WAT VIND IK BELANGRIJK?’” verandering eigenlijk pas begint, constateert Karreman. “Beklijvende transformatie vraagt om meer. Als je na de eerste succeservaring weer met je voeten terug op de grond komt (de ‘aardingsfase’) ga je de verandering op degelijke wijze implementeren door obstakels uit de weg te ruimen en nieuwe processen en procedures te solderen, meestal door ze te verfijnen en op schrift te stellen. Dat is vaak een langdurige, moeilijke periode waarbij je moet vasthouden aan de nieuwe visie en werkwijze.” SCHERPE KEUZES Een nog moeilijkere periode volgt hierop, de achtste fase waarin alles lijkt mis te gaan. “Er is altijd tegenslag. Bijvoorbeeld omdat klanten weglopen, de overheid iets van je eist of grondstoffen niet leverbaar blijken. Bij een aantal collega’s ontstaat mogelijk de neiging op te geven. In plaats van door te pakken is dit een moment om stil te staan en aandacht voor elkaars emoties te hebben. ”Pas daarna komt het moment om scherpe keuzes te maken. Bijvoorbeeld dat je afscheid moet nemen van iemand of de stekker uit één van de projecten moet trekken. Daarmee creëer je ruimte voor de échte verandering, met hervonden en aangescherpte idealen en doelen. EEN NIEUW VERHAAL Op psychisch niveau ben je met je team of organisatie ergens doorheen gegaan. Je vindt gedeelde waarden en een nieuw verhaal waarin je samen gelooft. Dit valt niet meer terug te draaien, ook niet als je hierop getest wordt door de buitenwereld (de elfde fase). Je bent als het waren ‘herboren’, hebt jezelf opnieuw uitgevonden. Er zijn twee dingen gebeurd: je hebt jezelf, je team of organisatie ontwikkeld én draagt vanuit deze verandering meer bij voor je omgeving: je klanten in de maatschappij waarin we nu leven. Ik denk dat we deze twaalf universele veranderankers, zoals je de fasen zou kunnen noemen, goed kunnen gebruiken. Juist omdat in het huidige tijdsbestek zoveel verandering en vernieuwing van ons wordt gevraagd.” Marcel Karreman, De reis van de trainer, uitgeverij Boom 42 &GO magazine
NOAB.NL 43
44 &GO magazine
1 Online Touch