0

2018 Jaarverslag KS Fectio • Aventurijn • Barbaraschool • De Boogerd • Camminghaschool • Delteykschool • Basisschool St. Michiel • ‘t Schoolhuys • De Stek • Van Harte School • De Vlinder • De Vonk • De Zevensprong katholiek basisonderwijs in Houten en Bunnik met de meerwaarde van Fectio KLAAR VOOR DE TOEKOMST

JAARVERSLAG 2018 Inhoudsopgave Voorwoord Fectio 2018 in cijfers Raad van Toezicht BESTUURSVERSLAG Hoofdstuk 1 – Organisatiestructuur 1.1 Governancestructuur 1.2 Bestuur en directie 1.3 Raad van Toezicht 1.4 Medezeggenschap 1.5 Scholen 1.6 Stakeholders 1.7 Samenwerking met derden Hoofdstuk 2 – Visie, ambities en beleid 2.1 Missie en visie 2.2 Identiteit en imago 2.3 Ambities 2.4 Strategisch beleidsplan 2.5 Beleidsdoelen 2018 Hoofdstuk 3 – Personeel 3.1 Algemeen 3.2 Personeelsbestand 3.3 Ontwikkelingen arbeidsmarkt en gevolgen voor Fectio 3.4 Mobiliteit 3.5 Talentgesprek 3.6 Verzuim 3.7 Professionalisering 3.8 Realisatie beleidsdoelen 2018 22 Hoofdstuk 4 – Kwaliteit 4.1 Algemeen 4.2 Klachtenregeling 4.3 Realisatie beleidsdoelen 2018 Hoofdstuk 5 – Onderwijs 5.1 Opbrengstgericht werken 5.2 Passend onderwijs 5.3 Inspectie 5.4 Realisatie beleidsdoelen 2018 Hoofdstuk 6 – Huisvesting en ICT 6.1 Huisvesting 6.2 ICT 6.3 AVG 3 4 6 9 9 10 10 10 11 11 12 14 14 14 15 15 16 17 17 17 18 19 19 19 20 21 22 22 22 24 26 26 28 29 29 31 31 32 32 Hoofdstuk 7 – Financiën 7.1 Leerlingenaantal en personele bezetting 7.2 Verantwoording werkdrukmiddelen 7.3 Financiële positie (balans) 7.4 Resultaat (staat van baten en lasten) 7.5 Kengetallen per balansdatum 7.6 Treasury 7.7 Investeringen en financieringsbeleid Hoofdstuk 8 – Continuïteitsparagraaf 8.1 Leerlingenaantal en personele bezetting 8.2 Meerjarenbalans 8.3 Meerjarenbegroting 8.4 Kengetallen 8.5 Risicomanagement JAARREKENING Hoofdstuk 9 – Jaarrekening 9.1 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 9.2 Balans na resultaatbestemming per 31 december 2018 9.3 Staat van baten en lasten 2018 9.4 Kasstroomoverzicht 2018 9.5 Toelichting op de balans na resultaatbestemming per 31 december 2018 9.6 Toelichting op de staat van baten en lasten 2018 9.7 Verantwoording subsidies OCW 9.8 Overzicht verbonden partijen 9.9 WNT­verantwoording 2018 9.10 Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen 9.11 Ondertekening 9.12 (Voorstel) bestemming van het resultaat 9.13 Gebeurtenissen na balansdatum Overige gegevens 9.14 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 9.15 Gegevens over de rechtspersoon Bijlagen Reserves en voorzieningen per kostenplaats 34 34 35 36 38 41 42 42 44 44 46 47 48 48 53 53 59 60 61 62 66 70 71 72 76 77 78 79 80 81 84 85 86

JAARVERSLAG 2018 Lijst van afkortingen Aventurijn Barbaraschool De Boogerd Camminghaschool Delteykschool Basisschool St. Michiel ‘t Schoolhuys De Stek Van Harte School De Vlinder De Vonk De Zevensprong Voorwoord Met 261 medewerkers verzorgde Fectio in 2018 het onderwijs aan 2900 leerlingen verdeeld over 12 katholieke basisscholen in de gemeente Houten (acht scholen) en de gemeente Bunnik (vier scholen). In 2018 stond de ontwikkeling van een nieuwe onderwijsvisie voor Fectio centraal. Hier waren veel medewerkers bij betrokken om het draagvlak zo breed mogelijk te maken. Ook de GMR en de RvT zijn betrokken geweest bij de ontwikkeling van onze nieuwe onderwijsvisie. Op 31 augustus is tijdens een Fectio studiedag in Theater aan de Slinger de visie gepresenteerd aan alle medewerkers. Het theater was goed gevuld, dat op zich was al een prachtig feest om mee te maken! Fectio bestond ook 12,5 jaar. Na de presentatie van de nieuwe visie was er een tiental workshops voor alle medewerkers en werd de middag afgesloten met een verwenmarkt met dertig veelsoortige leerzame en ontspannende activiteiten. Het draaide allemaalom onze nieuwe missie/visie: • Ruimte aan Talent • Ruimte aan Groei • Ruimte aan Lef We hebben dit jaar veel aandacht gehad voor de verdere ontwikkeling van een kwaliteitscultuur op alle scholen, gericht op het geven van goed onderwijs aan onze leerlingen en goed werkgeverschap voor medewerkers. Ook het bestuur en de besturing van de organisatie werden onderworpen aan een bestuurlijke visitatie die werd uitgevoerd door de PO­Raad. In dit jaarverslag blikken we terug op de ontwikkelingen op onze scholen, binnen ons bestuur en personeel en op verschillende projecten. Bij de totstandkoming van het verslag werken we samen met het communicatieprojectbureau ‘Van Dijk tot Kijk’ uit De Meern. Vrijwel alle foto’s die gemaakt zijn op de Fectioscholen zijn verzorgd door Ralph Hageraats. Voor het eerst heeft ook elke school een bijdrage geleverd aan dit jaarverslag. Die bijdragen zijn verspreid door de tekst terug te vinden. In ons jaarverslag leggen we een koppeling tussen inhoud en cijfers en wordt de jaarrekening 2018 gepresenteerd. Deze is opgesteld door medewerkers van het Bestuursbureau van Fectio en gecontroleerd door de onderwijsaccountants van Astrium. Rob Boerman bestuurder Katholieke Scholenstichting Fectio AV BA BO CA DE MI SH ST VH VL VO ZS 3

JAARVERSLAG 2018 Fectio 2018 in cijfers Het aantal leerlingen is in 2018 gedaald en er zijn vier medewerkers bij gekomen. Een reden hiervoor is het werkdrukakkoord waarbij scholen gelden hebben ontvangen om de werkdruk te verlagen. Onze scholen hebben deze gelden gebruikt om (extra) parttime personeel in te zetten. Voorbeelden hiervan zijn onderwijsassistenten en vakdocenten zoals een gym­ of muziekleraar. Paragraaf 3.6 Leerlingenaantallen Medewerkersaantallen Leerlingen- en medewerkersaantallen 2000 2200 2400 2600 2800 3000 3200 2016 Leerlingenaantallen 2017 2018 Medewerkersaantallen 200 220 240 260 280 300 320 Paragraaf 7.1 2016 3028 253 2017 2914 257 Cijfers tevredenheidsmeting Leerlingen 4 Management Medewerkers Ouders 7 7,2 2016 Het verzuimpercentage blijft rond de 4,5% en is daarmee lager dan het landelijk gemiddelde (6%). 7,4 7,6 7,8 Landelijk gemiddelde 2018 8 8,2 8,4 2018 2857 261 Paragraaf 4.3 De cijfers van 2018 waren voor drie van de vier stakeholdergroepen hoger dan in 2016. Aantal leerlingen Aantal medewerkers

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Fectio 2018 in cijfers Cito scores (CET) Paragraaf 5.1 532 533 534 535 536 537 538 2016 2017 Landelijk gemiddelde Fectio 2018 € 100.000 € 200.000 € 300.000 -€ 300.000 -€ 200.000 -€ 100.000 €0 2016 2017 2018 Financieel resultaat Paragraaf 7.3 Resultaat Begroot De Citoscore van Fectio ligt net als voorgaande jaren wederom boven het landelijk gemiddelde. Het resultaat is positiever dan begroot, dit komt o.a. door extra bekostiging van het rijk. 5

JAARVERSLAG 2018 Leden De RvT bestond in 2018 uit: Mevrouw drs. A.M.L. van Leeuwen voorzitter Senior Projectmanager Rabobank Nederland De heer P. van de Ven MSc vice­voorzitter (tot 1­9­2018) Bestuurssecretaris Openbare ScholenGroep Schoonoord Raad van Toezicht 6 De Raad van Toezicht (RvT) onderschrijft en handelt conform de Code Goed Bestuur. De RvT houdt toezicht op het bestuur van de stichting. Daarnaast is de RvT werkgever en dient ze als klankbord voor de bestuurder. De RvT heeft transparantie en benaderbaarheid hoog in het vaandel staan en stimuleert een open en professionele cultuur. Haar handelen is gebaseerd op katholieke waarden. In alle afwegingen en besluitvormingsprocessen staat het uitgangspunt ‘het beste onderwijs voor ieder kind’ centraal. De RvT had in 2018 tweemaandelijks overleg in het bijzijn van de bestuurder. Voorafgaand hieraan werd de inhoud van het overleg plenair voorbesproken. Naast deze overleggen was er een tweemaandelijks overleg tussen de voorzitter van de RvT en de bestuurder. Per vergadering wordt een organisatiethema geagendeerd dat is gelieerd aan de thema’s en de daaraan gekoppelde domeinen uit het strategisch beleidsplan. Per vergadering is er vaak een lid (directeur en/of beleidsmedewerker) vanuit het betreffende domein aanwezig hetgeen extra waarde toevoegt aan het te bespreken thema omdat ook beleidsmakers en ­uitvoerders aan tafel zitten. Voorafgaand aan een vergadering wordt een aantal vragen aan de bestuurder voorgelegd op basis waarvan de vergadering inhoudelijk kan worden vormgegeven. De GMR, RvT en bestuurder hadden dit jaar tweemaal gezamenlijk overleg. Bij een van die twee bijeenkomsten waren ook de schooldirecteuren aanwezig. Bijzondere aandacht was er in 2018 voor de implementatie van de fusie van De Heilige Familieschool en De Bengelbongerd waar de Raad in 2017 haar goedkeuring aan heeft gegeven. Ook was er veel aandacht voor de ontwikkeling van de kwaliteitscultuur binnen de Fectioscholen. De heer drs. E.A.P. Schouten lid en vanaf 1­9­2018 vice­voorzitter Senior beleidsmedewerker pensioenen, De Nederlandsche Bank De heer J.A. Brink lid (tot 1­9­2018) Algemeen Management | Sales Management | Strategische Consultancy, Zelfstandig Ondernemer De heer dr. E.L.R. van der Zande lid Hogeschooldocent Filosofie – Wereldreligies ­ Spiritualiteit en onderzoeker bij het lectoraat Normatieve Professionalisering van de Hogeschool Utrecht Mevrouw A.G.J.M. Graven MSc (vanaf 1-9-2018) Coördinerend Specialistisch Adviseur Organisatieontwikkeling De heer ir. drs. W.P.G.M. van der Helm (vanaf 1-9-2018) Manager Operatie en Onderhoud bij ProRail Er is geen sprake van conflicterende nevenfuncties bij de leden van de Raad van Toezicht.

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Raad van Toezicht In het kader van het vigerende aftreedrooster van de leden van de RvT werd er afscheid genomen van twee leden en werden, na een wervings­en selectieprocedure waar ook de GMR en de bestuurder bij betrokken waren, per 1 september twee nieuwe leden voor 4 jaar benoemd. Onderwerpen die binnen de RvT zijn besproken in 2018: • Notitie levensbeschouwelijke dimensie van Fectio • Waardengericht toezicht • De nieuwe onderwijsvisie van Fectio • Huisvesting • Onderwijskwaliteit • Bestuurlijke visitatie • Bestuurlijke samenwerking KS Fectio en Soosvoh met onderzoek naar mogelijkheden onderwijs 10­14 jarigen en samenwerking back­office • Academie van Fectio • Vervangingsbeleid Daarnaast heeft de RvT goedkeuring gegeven aan onderstaande zaken: • Jaarverslag 2017 • Meerjarenbegroting 2019 en verder • WNT norm berekend op basis van complexiteitspunten • Actualisatie van het treasury beleid op basis van nieuwe wet­ en regelgeving • Nieuwe accountant, te weten Astrium, aangesteld voor controle 2018 en verder. De RvT uit haar waardering voor de bestuurder, het directieteam, het onderwijzend en ondersteunend personeel en de stafleden op het Bestuursbureau voor hun dagelijkse inspanning en bijdrage om invulling te geven aan ‘het beste onderwijs voor ieder kind’. 7

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Scholen De laatste jaren zijn we flink aan de slag gegaan met opbrengstgericht werken binnen onze school. We hebben ons daarbij gericht op het technisch lezen en het automatiseren bij rekenen. 192 leerlingen Ook hebben we streefdoelen voor de school opgesteld. In 2018 hebben we deze streefdoelen als uitgangspunt genomen om de leerresultaten verder te verbeteren. We hebben ons daarbij geprofessionaliseerd in het verbeteren van de instructie zodat deze nog beter tegemoetkomt aan de verschillende leerstijlen van onze leerlingen. Speciale aandacht was er dit jaar voor rekenen en begrijpend luisteren. Daarnaast hebben we versterkt Engels ingevoerd in alle groepen. Onze kinderen groeien daardoor op als wereldburgers en kunnen gemakkelijker doorstromen naar een tweetalige vervolgopleiding. Vorig schooljaar zijn we gestart met meerdere inhoudelijke werkgroepen: de werkgroep Rekenen, Engels en Taal/Lezen. Deze werkgroepen hebben zelfstandig gefunctioneerd, verschillende leerkrachten hebben scholing gevolgd en zijn expert geworden op dit vakgebied. Deze expertise hebben we in 2018 nog meer ingezet. 2018 Stond voor De Stek in het teken van twee hoofdthema’s: Profilering naar een Kunst & Cultuurschool en Ouderbetrokkenheid. Kunst en cultuur is al vele jaren belangrijk voor De Stek. In een driejarig traject profileren wij ons steeds sterker op dit gebied. Creativiteit vinden wij een belangrijke vaardigheid die maakt dat een leerling gemakkelijker met veranderingen kan omgaan. Cultuureducatie ondersteunt de ontwikkeling van het creatief denken en doen en het omgaan met gevoelens en ervaringen. Tevens geeft het ruimte aan kinderen hun talenten te ontplooien. Wij vinden een goede samenwerking met ouders heel belangrijk. Met Ouderbetrokkenheid 3.0 ontwikkelen school en ouders de samenwerking op basis van gelijkwaardigheid en verantwoordelijkheid voor elkaar. Het CPS ondersteunt ons hierin in een driejarig traject. 2018 Was voor ons het tweede jaar. Er zijn samen met de ouders mooie stappen gezet in de ontwikkeling naar Ouderbetrokkenheid 3.0. 8 We zijn gestart met een keuzetraject voor een nieuwe rekenmethode. De rekenmethode is nog niet aangeschaft omdat we uitgenodigd zijn om een methode uit te proberen die nog in ontwikkeling is. In 2018 hebben wij de materialen mogen uitproberen en onze feedback is meegenomen door de ontwikkelaars. Voor ons was dit zeer waardevol omdat we onze ervaringen mee kunnen nemen bij de definitieve keuze voor een nieuwe rekenmethode in 2019. We vormen een professionele leergemeenschap waarbij geleerd wordt van elkaar en alle medewerkers voortdurend in ontwikkeling zijn. 475 leerlingen

JAARVERSLAG 2018 1 Organisatiestructuur We beschrijven de gremia binnen onze organisatie, geven een overzicht van onze scholen en benoemen onze belangrijkste stakeholders. 1.1 Governancestructuur Fectio is op 1 januari 2006 opgericht. De stichting is een onderwijsorganisatie met twaalf scholen die het basisonderwijs verzorgt in de gemeenten Houten (acht scholen) en Bunnik (vier scholen). De stichting had in 2018 2857 leerlingen en 261 medewerkers. De stichting heeft als primaire verantwoordelijkheid erop toe te zien dat de aangesloten scholen goed functioneren. De tweede verantwoordelijkheid van de stichting is de kwaliteit van het onderwijs te borgen en te verbeteren. Daarnaast ziet het bestuur erop toe dat de beschikbare middelen doelmatig en efficiënt worden ingezet. Tevens verzorgt de bestuurder de vertegenwoordiging van Fectio naar de externe stakeholders. Governancestructuur: Raad van Toezicht bestuursbureau bestuurder directieteam schooldirecteur schoolteam MR GMR Directieteam De twaalf scholen van de stichting zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van alle beleidsterreinen. De scholen vallen onder Fectio en werken nadrukkelijk samen vanuit een lerende en open houding naar alle betrokkenen. De directeuren zijn verenigd in het directieteam dat eenmaal per drie weken vergadert met de bestuurder. Het directieteam heeft een belangrijke plek binnen de stichting. Zij adviseert de bestuurder over het beleid en de besluitvorming binnen de stichting. Dankzij deze opzet wordt maximaal gebruik gemaakt van de kennis binnen de organisatie. Tegelijkertijd kan er goed ingespeeld worden op de behoefte binnen de organisatie en ontstaat er draagvlak voor de genomen besluiten. 9

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Organisatiestructuur 1.2 Bestuur en directie College van Bestuur Het doel van Fectio is om binnen de kaders van de Wet op het Primair Onderwijs het basisonderwijs in de gemeenten Houten en Bunnik te verzorgen. De stichting geeft het onderwijs in de geest van het katholieke geloof en stemt het onderwijs op haar scholen zoveel mogelijk af op de behoefte van de bevolking in haar werkgebied. Het bevoegd gezag van de stichting wordt gevormd door een bestuurder. Deze functie wordt vervuld door de heer drs. R.A. Boerman. 1.3 Raad van Toezicht De RvT houdt toezicht op het bestuur van de stichting. De RvT is bovendien werkgever en dient als klankbord voor de bestuurder. De RvT heeft de verantwoordelijkheid om toe te zien op een doelmatig en efficiënt bestuur van de stichting. 1.4 Medezeggenschap Fectio vindt het belangrijk dat ouders en personeel betrokken zijn bij het onderwijs van hun eigen kind(eren), bij de groep waarin hun kind(eren) zit(ten) en bij de school als geheel. Maar ook de relatie tussen school en ouders is bij Fectio belangrijk. Dit kan in de vorm van meeleven, meehelpen, meedenken en/ of meebeslissen. De medezeggenschap vindt plaats in de Medezeggenschapsraad (MR) op schoolniveau en in de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) op stichtingsniveau. 10 Sinds augustus 2017 bestaat de GMR uit 12 leden (zes personeelsleden en zes ouders). Daarmee heeft elke school één afgevaardigde in de GMR. Hiermee zijn alle scholen van de stichting vertegenwoordigd. De GMR komt zeven keer per jaar bij elkaar en overlegt met de bestuurder over de bij wet geregelde onderwerpen. Voorbeelden hiervan zijn het bestuursformatieplan en de meerjarenbegroting. Daarnaast denkt de GMR gevraagd en ongevraagd mee over de manier waarop Fectio kan omgaan met de onderwijsuitdagingen die bij deze tijd horen. Denk hierbij aan aantrekkelijk werkgeverschap, innovatie in onderwijsvormen en de samenwerking met andere onderwijspartners. Gespreksonderwerpen in 2018 waren o.a. de Algemene Verordening Persoonsgegevens (AVG), de identiteit van Fectio als katholieke scholenstichting, de nieuwe visie en missie en het strategisch beleidsplan.

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Organisatiestructuur 1.5 Scholen Overzicht van de 12 basisscholen van Fectio: B Brinnummer 30RD 07TZ 03UE 05GF 06PE 08OW 10GR 27JT 11LJ 26AN 05GH 21NR Naam school 1. Aventurijn 2. Barbaraschool 3. De Boogerd 4. Camminghaschool 5. Delteykschool 6. Basisschool St. Michiel 7. ‘t Schoolhuys 8. De Stek 9. Van Harte School 10. De Vlinder 11. De Vonk 12. De Zevensprong Adresgegevens Raaigras 101­d, 3994 MB Houten Rijnzichtlaan 3, 3981 BS Bunnik Beusichemseweg 118, 3997 ML ‘t Goy Camminghalaan 27d, 3981 GD Bunnik De Curtis 7e, 3985 LK Werkhoven Lagedijk 17, 3998 KA Schalkwijk Tappersgilde 22, 3994 CG Houten Torenmuur 1, 3991 SW Houten Loerikseweg 11A, 3991 AA Houten Bloesemtuin 17, 3994 PB Houten Rijneiland 2, 3984 MA Odijk Scherpencamp 2, 3992 RD Houten Per 1 juli is de St. Nicolaasschool veranderd van naam en is verder gegaan onder de naam De Vonk. In dit verslag houden we de nieuwe naam aan. 1.6 Stakeholders Fectio kent meerdere stakeholders. Zij ontvangen driemaal per jaar een nieuwsbrief waarin aandacht is voor de laatste ontwikkelingen binnen Fectio. Leerlingen en ouders zijn de basis van ons bestaan. Voor hen geven we het onderwijs en alle overige processen komen hieruit voort. 11 Eigen medewerkers brengen kennis en ervaring in om de gewenste onderwijskwaliteit te kunnen leveren. Ze voeren het primaire proces (onderwijs) en de secundaire processen (ondersteuning) uit. Het is van groot belang verantwoord personeelsbeleid te voeren met het oog op welbevinden en gezondheid van de medewerkers. We informeren onze medewerkers door een maandelijkse nieuwsbrief. Parochie: Fectio is verbonden met de R.K. Parochie Paus Johannes XXIII. 4 BUNNIK 2 11 ODIJK 12 7 HOUTEN 9 5 10 8 1 WERKHOVEN N 3 ‘T 6 SCHALKWIJK ‘T GOY Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen levert ons per leerling de bekostiging. We gaan integer en verantwoord om met deze publieke gelden. Ze worden intern verdeeld en gebruikt om de scholen draaiende te houden. Gemeenten zijn in onze regio belangrijke partners. Voor Fectio zijn dat de gemeenten Bunnik en Houten. Met hen geven we handen en voeten aan het lokale en regionale educatieve beleid. Toeleverende instellingen (als de kinderopvang) zijn belangrijke partners die een aanzienlijk deel van de basis leggen voor de kinderen die wij vervolgens acht jaar verder begeleiden. Een goede overdracht en waar mogelijk afspraken over doorlopende leerlijnen zijn van groot belang voor de kinderen. We voeren regelmatig overleg met scholen waar onze leerlingen instromen. Dit doen we om een soepele overgang van de ene naar de andere school mogelijk te maken. Terug ­ koppelingen zijn belangrijk omdat dit mogelijkheden biedt om, waar nodig, ons eigen handelen bij te sturen. 11

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Organisatiestructuur Het samenwerkingsverband ‘Passend Onderwijs’ is een partij die met en voor ons zorgdraagt voor een dekkend netwerk van ondersteuningsvoorzieningen. Bovendien ver zorgen we met hen scholing en intervisie voor onze eigen medewerkers. Fectio is partner in het Samenwerkingsverband Zuid­OostUtrecht (ZOUT) voor de scholen in de gemeente Bunnik. Fectio is partner in het Samenwerkingsverband Profi Pendi voor de scholen in de gemeente Houten. 1.7 Samenwerking met derden Fectio werkt daarnaast nauw samen met de volgende partners: • Transvita: Regionaal Transfercentrum, een stichting ten dienste van de aangesloten basisscholen in Midden­Nederland. Transvita richt zich op loopbaan­ en talentontwikkeling voor medewerkers van aangesloten basisscholen. Daarnaast verzorgen zij tijdelijk personeel bij verzuim van leerkrachten. • Marnixacademie: Pedagogische Academie voor Basisonderwijs (PABO). Fectio is een opleidingsschool voor deze Hogeschool. • Hogeschool Utrecht, Instituut Theo Thijsen: Pedagogische Academie voor Basisonderwijs. Fectio is een opleidingsschool voor deze Hogeschool. • Kindercentra Midden Nederland (KMN) Kind & Co, een regionale organisatie voor kinder opvang waar we op veel locaties nauw mee samenwerken. • Bestuurlijk Overleg Primair Onderwijs Houten • Bestuurlijk Overleg Primair Onderwijs Bunnik 12

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Scholen Het jaar 2018 stond in het teken van nieuwe ontwikkelingen en het borgen van bestaande routines en afspraken. 208 leerlingen Wij zijn gestart met Professionele Leergemeenschappen (PLG’s) waarin wij werken aan verschillende ontwikkelingsgebieden op school, onder andere gedrag en Engels. Het is een vorm van collegiaal leren waarin je samen leert en zoekt naar oplossingen voor vragen en uitdagingen vanuit de praktijk. Op ICT­gebied zijn 30 Chromebooks aangeschaft, een aantal IPads voor kleuters en is het WIFI­netwerk vernieuwd. We werken sinds dit jaar met onderwijsplannen voor rekenen, spelling, technisch en begrijpend lezen. De onderwijsplannen zijn nog in concept en worden in 2019 verder uitgewerkt. Tevens heeft het team zich geprofessionaliseerd in het effectief lesgeven. We hebben naar aanleiding van het project ‘Groen in de buurt’ onze speelplaats nieuw ingericht. Voor onze leerlingen maar ook voor andere kinderen uit Werkhoven. In april 2019 worden nog een waterpomp en beekloop geïnstalleerd. In 2018 hebben we ons onderwijs verder gemoderniseerd met een nieuwe taal­en spellingmethode, ‘Staal’. Deze is thematisch georganiseerd en biedt goede ondersteuning voor taalzwakke kinderen. Daarnaast zijn we dit jaar gestart met Engels vanaf groep 1. Hiermee willen we kinderen een goede basis meegeven richting het voortgezet onderwijs en hun toekomstige beroep waarin de Engelse taal steeds belangrijker zal zijn gezien de globalisering. We zijn er trots op dat onze onderwijsresultaten de afgelopen jaren zijn gestegen met onder andere een score boven het landelijk gemiddelde voor de centrale eindtoets. Om talent van leerlingen te versterken organiseren we voor groep 5 tot en met 8 twee keer per jaar een serie workshops variërend van programmeren tot houtbewerking. Om de verantwoordelijkheid van kinderen te vergroten zijn we dit jaar gestart met een leerlingenraad. Zij zijn betrokken geweest bij de interne audit en hebben veel ideeën aangeleverd voor het buitenspelen en de inrichting van het schoolplein. Leerlingen vanaf groep 5 nemen met hun ouders deel aan het rapportgesprek om zo het eigenaarschap voor hun eigen leerproces te vergroten. Een nieuw initiatief rondom de ouderbetrokkenheid was de invoering van een ouderapp waarin we korte berichten en foto’s plaatsen over de activiteiten in de groep. Ouders hebben daarnaast ook (deels) toegang tot ons leerlingvolgsysteem en verzorgen regelmatig gastlessen. 159 leerlingen 13 We zijn, na een certificering, officieel partner van de Marnix Academie voor opleiding van aanstaande leraren. Onze school heeft jaarlijks meerdere stagiaires. Er is een klankbordgroep met ouders gestart die driemaal per jaar bij elkaar komt. De nieuw ingevoerde startgesprekken zijn een mooie aanvulling op onze gesprekkencyclus met ouders. De kinderen van groep 5 t/m 8 sluiten hierbij aan. Via de ouderapp Social Schools informeren we ouders over groeps­ en schoolgebonden zaken.

JAARVERSLAG 2018 2 Visie, Ambities en Beleid In dit hoofdstuk beschrijven wij onze missie en visie alsmede onze ambities. Tevens is er aandacht voor onze identiteit en de beleidsdoelen van 2018. 2.1 Missie en visie De missie en visie van Fectio zijn in 2010 vastgesteld en in 2018 opnieuw binnen de stichting besproken ten behoeve van het nieuwe strategisch beleidsplan 2019­2023. Missie en Visie 2010 Vanuit een professionele organisatie kinderen het beste onderwijs bieden door samen te leren. We willen voor ieder kind het beste onderwijs met oog voor individuele talenten van iedere leerling. Deze visie is in vier oriëntatiepunten omschreven: 1. Werken vanuit een katholieke grondslag 2. Met hart voor het onderwijs 3. Stevig verankerd in de maatschappij 4. Binnen een professionele cultuur 14 Missie en visie vanaf 2019 In meerdere overlegmomenten zijn, met verschillende gremia van Fectio, een nieuwe missie en visie vastgesteld. Deze missie en visie zijn de basis van het nieuwe strategisch beleidsplan 2019­2023. • Ruimte aan Talent • Ruimte aan Groei • Ruimte aan Lef 2.2 Identiteit en imago De waarden van Fectio zijn terug te vinden in onderstaande positionering: • Vertrouwen: in verbinding met elkaar en aandacht voor gezamenlijke viering • Ontwikkeling: vooruitstrevendheid in onderwijs • Respect voor elke leerling: veilig talenten ontwikkelen Vertrouwen, ontwikkeling en respect In alle gesprekken en bijeenkomsten die we binnen en buiten de stichting hebben gevoerd komt naar voren dat onze katholieke waarden, onze basis, nog altijd worden herkend en een gemeenschappelijke basis vormen van waaruit we werken. De kracht van de katholieke basisbeginselen vertaalt zich in eigentijdse kernwaarden als vertrouwen, ontwikkeling en respect. Onze waarden zijn een drijfveer in de organisatie. Tegelijkertijd geeft het ook een beeld van de sfeer die we op de scholen nastreven en uit willen stralen en geven we uitdrukking waar Fectio voor staat en wil staan. Een koepel waar het katholiek zijn de basis vormt en zich vertaalt in een positief mensbeeld dat uitgaat van vertrouwen, dat verbonden is met mensen en staat voor een tolerante samenleving met respect voor ieders eigenheid. De gerichtheid op ontwikkeling drukt uit dat we

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Visie, Ambities en Beleid niet zomaar een baan hebben maar met hart en ziel weten waar we voor gaan en staan. We kiezen voor het beste onderwijs maar willen daarin vooroplopen en vooruitstrevend zijn. Steeds de lat hoger leggen. En altijd vanuit respect voor elke leerling. De meerwaarde is dat elk kind in een veilige leeromgeving zijn eigen talenten kan ontwikkelen. 2.3 Ambities Het is onze ambitie om goed onderwijs aan elk kind aan te bieden. Onder goed onderwijs verstaan we onderwijs dat aansluit bij onze visie en passend is voor elk kind. Elke school biedt onderwijs waarin het verwerven van kennis, vaardigheden en houdingen centraal staat. Dit begint met het aanleren van algemene vaardigheden die van alle tijden zijn zoals lezen en schrijven. Daarnaast is er aandacht voor socialisering: onderwijs is ook een proces van maatschappelijke vorming en democratisch burgerschap. Kinderen leren van de leraar en van en met elkaar. We zijn ons bewust van de waarde van het voorbeeldgedrag van de leraar. Een goed voorbeeld is immers een voorwaarde voor een optimale leeromgeving. Kennis, socialisering en persoonsvorming krijgen ruime aandacht op elke school zodat daadwerkelijk sprake is van compleet onderwijs. Goed onderwijs is toekomstgericht waarin we het waardevolle koesteren en leerlingen, voor zover ons inzicht reikt, toerusten op hun toekomst. We leren onze leerlingen te leven, te werken en te leren in een kennissamenleving. Het onderwijs op onze scholen is onderdeel van een keten. Het sluit aan op voorschoolse opvang en geeft aansluiting op het voortgezet onderwijs. Daarbij is elke school onderdeel van de brede buurtgemeenschap waarin zij staat. We zijn ons ervan bewust dat in ons dagelijks werk de katholieke geloofstraditie referentiekader én inspiratiebron is binnen onze schoolgemeenschap en voor het onderwijs. Goed onderwijs kan altijd beter! Ons onderwijs is in zijn algemeenheid goed te noemen. Regelmatig onderzoek door de Inspectie van het Onderwijs bevestigt dit. Ook leerlingen bevestigen ons goede onderwijs in de tevredenheidsmeting. Niet alleen tijdens hun schooltijd maar ook als ze op het voortgezet onderwijs een nieuwe stap zetten. En toch, goed onderwijs kan altijd beter! Dat is dan ook het centrale uitgangspunt in ons strategisch beleidsplan. De vraag die we onszelf stellen is: hoe maken we ons onderwijs nog beter in de komende vier jaar? Die vraag proberen we zo concreet en realistisch mogelijk te beantwoorden. 2.4 Strategisch beleidsplan Ons strategisch beleidsplan kent vijf ambities voor onze scholenstichting voor de periode 2015­2018: • Goed en passend onderwijs voor elk kind • Een professionele cultuur • Ouders als partners • Veilige scholen • Profilering: Fectio en de scholen Deze vijf ambities zijn direct gericht op het verder verbeteren van ons onderwijs. Inmiddels zijn we in het laatste jaar beland van dit strategisch beleidsplan. Naast deze vijf ambities is er tussentijds ook een aantal andere belangrijke zaken langsgekomen die niet in dit beleidsplan zijn genoemd terwijl deze ook onze aandacht vraagt. Dat geeft meteen ook het belang en de beperking van het strategisch beleidsplan aan. Het plan vormt geen alomvattend spoorboekje van al onze activiteiten in de beschreven jaren. 15

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Visie, Ambities en Beleid 2.5 Beleidsdoelen 2018 Het jaar 2018 is het laatste jaar van het strategisch beleidsplan 2015­2018. Veel doelen zijn in de voorgaande drie jaar al behaald. In 2018 stond nog een aantal doelen centraal: Goed en Passend Onderwijs voor elk kind: • In de tevredenheidsmeting zijn vragen opgenomen rond de talentontwikkeling van kinderen. Een professionele cultuur: • Elke school werkt met een planmatige cyclus van kwaliteitszorg op basis van een jaarlijkse zelfevaluatie. • Tenminste 95% van de leerlingen en medewerkers nemen deel aan de tevredenheidsmeting. • Alle directeuren voldoen aan de eisen van de registratie in het schoolleidersregister. Ouders als partners: • Tenminste 50% van de ouders neemt deel aan de tevredenheidsmeting. • Ouders scoren op de ambitie onderwerpen tenminste gemiddeld een 7,5. Veilige scholen: De doelen van deze ambitie zijn in de voorgaande jaren al behaald. Profilering Fectio en de scholen: • De omgeving van elke school kent het profiel van de school. In de volgende hoofdstukken komen we terug op de realisatie van de beleidsdoelen 2018. 16

JAARVERSLAG 2018 3 Personeel In dit hoofdstuk informatie over ons personeelsbestand en de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt waarvan we de gevolgen ook binnen Fectio ervaren. Daarnaast informatie over professionalisering en verzuim. 3.1 Algemeen Fectio streeft naar een professionele cultuur waarin iedereen erop gericht is om met elkaar kwalitatief goede professionals te worden. Hiervoor zijn onder andere sterke onderwijskundige leiders nodig en een stimulerende werkomgeving waarin medewerkers met plezier en gezond kunnen werken en ontwikkelen (strategisch beleidsplan 2015­2018, p.15). Om dit te realiseren is goed personeels beleid een essentiële voorwaarde. Het personeelsbeleid richt zich op het realiseren van bekwame, goed opgeleide en gemotiveerde medewerkers op de juiste werkplek. Als we met elkaar daarin slagen heeft dit een positief effect op de kwaliteit van het onderwijs en het werk­ en leerplezier van medewerkers en leerlingen. 3.2 Personeelsbestand Op 31 december 2018 zijn er 261 medewerkers in dienst van KS Fectio. 90% Van deze medewerkers is vrouw. Het grootse deel van de medewerkers (87%) is voor onbepaalde tijd aan de organisatie verbonden, heeft een aanstelling tussen WTF 0,4 en WTF 0,8 en is tussen de 30 en 40 jaar of ouder dan 55 jaar. 150 200 250 253 23 230 2016 Aant. Parttime Geslacht 200 220 240 260 280 253 21 232 2016 257 24 233 2017 261 26 235 2018 Aant. vrouw Aant. man 17 Opvallend is dat er ten opzichte van 2017 ruim tien medewerkers méér een aanstelling hebben tussen WTF 0,6 en WTF 0,8. Dit zijn medewerkers die een uitbreiding van de huidige aanstelling hebben gekregen of in dienst zijn gekomen. Fulltime/Parttime 257 31 163,9 226 171,4 2017 Aant. Fulltime 261 32 229 173,3 2018 WTF

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Personeel Verdeling naar WTF 100 20 40 60 80 0 0 - 0.2 0.2 - 0.4 0.4 - 0.6 0.6 - 0.8 0.8 - 1.0 Aant. mdw 2016 Aant. mdw 2017 >= 1.0 Aant. mdw 2018 De spreiding van medewerkers over de verschillende leeftijdscategorieën is ongeveer gelijk gebleven. Wat betreft de verdeling van medewerkers over de verschillende leeftijdscategorieën is er wel een belangrijk aandachtspunt. De groep medewerkers van 60 jaar en ouder is nu nog relatief klein. Deze groep gaat de komende jaren echter groeien. Het personeelsbestand bestaat voor bijna een kwart uit medewerkers van 55 jaar en ouder. Verdeling naar leeftijd 10 20 30 40 50 0 20/24 25/29 30/34 35/39 40/44 45/49 50/54 55/59 60/64 >= 65 Aant. mdw 2016 Aant. mdw 2017 Aant. mdw 2018 De gevolgen van deze ontwikkelingen zijn terug te zien in de uitstroomcijfers. De uitstroom van medewerkers is ten opzichte van 2016 bijna verdubbeld naar 45 medewerkers. In 2017 was deze stijging nog met name te wijten aan de getroffen maatregelen om vrijwillige mobiliteit te stimuleren in verband met krimpende leerlingenaantallen. Afgelopen jaar is duidelijk te zien dat er een verschuiving plaatsvindt in de reden van vertrek. Maar liefst 30 medewerkers zijn op eigen verzoek vertrokken. Medewerkers geven aan dat ze gezien de huidige arbeidsmarkt de stap durven te nemen om een nieuwe uitdaging aan te gaan of dichterbij huis te gaan werken. Om dezelfde redenen stromen medewerkers in bij Fectio. Vertrekkende medewerkers komen met name uit de groep medewerkers die drie tot tien jaar in dienst zijn. De groep medewerkers die langer dan tien jaar in dienst is, is redelijk stabiel. 3.3 Ontwikkelingen arbeidsmarkt en gevolgen voor Fectio Het afgelopen jaar is gebleken dat ook Fectio te maken heeft met een grote uitdaging op het gebied van het behouden en werven van medewerkers. Het landelijke lerarentekort wordt steeds zichtbaarder en het personeelsbestand veroudert. 18 Aantal mdw in- en uitdienst 10 20 30 40 50 0 2016 Aantal ingestroomde mdw 2017 2018 Aantal uitgestroomde mdw 45 38 33 23 15 26 De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de kenmerken van ons personeelsbestand hebben geleid tot een aantal activiteiten in het laatste kwartaal van 2018. Er is een drietal medewerkers aangenomen in zij­instroomtrajecten (dit aantal wordt nog uitgebreid), onderwijsassistenten krijgen de mogelijkheid om een PABO­diploma te gaan halen, 4e jaars studenten kunnen een overeenkomst onder voorwaarden aangeboden krijgen. Er wordt gebrainstormd over het anders organiseren van het onderwijs, de inzet van de werkdrukgelden, de duurzame inzetbaarheid van onze oudere medewerkers en het beleid rondom de inzet van startende leerkrachten. 100 150 200 50 0 9 16 <1 Aant. mdw 2016 Verdeling naar diensttijd 145155153 88 36 11 14 22 1 tot 3 jr 3 tot 10 jr Aant. mdw 2017 >= 10 jr Aant. mdw 2018 72 50

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Personeel 3.4 Mobiliteit Fectio heeft het afgelopen jaar haar personeelsbeleid verder uitgebreid met maatregelen om mobiliteit te stimuleren en te faciliteren als het ruimte biedt voor persoonlijke ontwikkeling en verdere ontwikkeling van de school. Of als het een kans is voor een nieuwe start. Directeuren zorgen dat zij inzicht hebben in de talenten, kennis, vaardigheden en mobiliteitswensen van de teamleden. Zij motiveren medewerkers waar nodig tot mobiliteit en het pakken van eigen regie en faciliteren samen met collega­directeuren matches tussen medewerkers en Fectioscholen. Medewerkers zijn verantwoordelijk voor de eigen loopbaan en zoeken pro­actief naar (ontwikkel)mogelijkheden op de eigen school of andere (Fectio)scholen. Om bovenstaande te realiseren is in 2018 onder andere de procedure voor realisatie van de formatie per 1 augustus gelijkgetrokken aan de interne sollicitatieprocedure. In 2018 zijn vijftien medewerkers overgestapt van Fectioschool naar Fectioschool. Aantal vertrekkende mdw 10 0 2 4 6 8 2 3 4 2 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 2 1 1 3 1 4 2 1 2 1 naar andere werkplek binnen Fectio 4 0% 2% 4% 6% Aant. mdw 2016 Aant. mdw 2017 Aant. mdw 2018 Ook directieleden worden gestimuleerd tot mobiliteit. Met als doel het stimuleren van de persoonlijke ontwikkeling en het geven van een kwaliteitsimpuls aan de gehele Fectiogemeenschap. Daarnaast levert het een actieve bijdrage aan de schoolontwikkeling en maakt het de verbinding tussen de schooldirecties (nog) hechter. In 2018 heeft dat geresulteerd in een teamleider die binnen Fectio is doorgestroomd naar de functie van directeur. 3.5 Talentgesprek In 2018 is het beleid gesprekkencyclus geëvalueerd. Om medewerkers binnen Fectio te binden en te boeien en om als directeur inzicht te krijgen in de talenten, kennis en vaardigheden van medewerkers was het nodig om de huidige cyclus aan te passen. Om die reden is het talentgesprek ingevoerd. Het talentgesprek wordt systematisch, volgens de planmatige PDCA (plan, do, check, act) aanpak gevoerd. De persoonlijke ontwikkeling, het functioneren en de bijdrage aan de schooldoelen worden aan de orde gesteld. Als een directeur zorgen heeft over het functioneren van een medewerker is er een uitgebreider ontwikkeltraject beschikbaar. En als een medewerker besluit uit te stromen dan voert de directeur een exitgesprek aan de hand van een vastgesteld format. 3.6 Verzuim Het verzuimpercentage van Fectio schommelt al jaren tussen de 4% en 5%. Het gemiddelde verzuimpercentage over 2018 was 4,54%. Dit percentage is laag ten opzichte van het meest recente landelijke verzuimpercentage van 6,0%. Verzuimpercentage per verzuimduur 4,62% 4,42% 1,08% 2,37% 0,47% 1,17% 2,55% 0,50% 2016 % Kort 0-8 dgn % Langmiddel 43-366 dgn 0,41% 0,49% 2017 4,54% 0,61% 2,72% 0,65% 0,56% 2018 % Kortmiddel 8-43 dgn % Lang > 366 dgn bron: DUO, Verzuimonderzoek PO en VO 2017 De gemiddelde meldingsfrequentie in het primair onderwijs is 1,0 (bron: DUO, Verzuimonderzoek PO en VO 2017). Binnen Fectio is de gemiddelde meldingsfrequentie in 2018 0,88. Dat betekent dat medewerkers zich gemiddeld minder dan een keer per jaar ziekmelden. Dit is in principe positief. Een hoge meldingsfrequentie (drie meldingen in een jaar) is doorgaans een indicatie voor een niet medische oorzaak van verzuim. 19

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Personeel Meldingsfrequentie 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 0,83 0,74 0,88 2016 2017 2018 Fectio werkt nu ruim anderhalf jaar samen met arbodienstverlener Perspectief. De samenwerking verloopt naar wens. Medewerkers hebben in principe contact met de verzuimconsultant en bij medische vragen (of als de wet verbetering Poortwachter er om vraagt) contact met de bedrijfsarts. Daarnaast zijn medewerkers afgelopen jaar geïnformeerd over het huidige verzuimbeleid aan de hand van een verzuimposter. 3.7 Professionalisering Fectio is een organisatie die bewust gericht is op verbeteren, vernieuwen en ontwikkelen. Scholen werken daarbij met elkaar samen en zijn enerzijds gericht op de eigen schoolontwikkeling en anderzijds dienstbaar aan de schoolontwikkeling van de collegascholen. Op bestuursniveau is er veel aandacht geweest voor professionalisering door het uitbreiden van de Academie van Fectio, leernetwerken en een kweekvijver voor IB’ers. Er is uiteindelijk minder aandacht geweest voor het doel om directeuren en leraren een masterdegree te laten behalen. Afgelopen jaar bood de Academie van Fectio medewerkers een breed scala aan mogelijkheden om kennis te maken met nieuwe onderwijsontwikkelingen en om zich te verdiepen binnen een specifiek thema. Onder andere via de Academie van Fectio wil Fectio haar medewerkers inspireren om te groeien in hun rol binnen het onderwijs door het geven en/of volgen van de bijeenkomsten. 20 In de eerste helft van 2018 zijn twee lezingen, een workshopmiddag en een cursus mindfulness van tien bijeenkomsten verzorgd door externe personen. Het totale aantal deelnemers in de periode van januari tot juli 2018 is 113. Op de Fectio studiedag op 31 augustus is de scholingsgids van de Academie van Fectio gelanceerd. Daarnaast zijn tien workshops verzorgd en één opfrismoment van de cursus mindfulness. Deze workshops werden door vijf medewerkers van Fectio gegeven en de overige workshops door externe personen. Het totale aantal deelnemers in de periode van september tot december 2018 is 178. Naast het aanbod van scholings­ en ontwikkelingsmogelijkheden faciliteert Fectio het leren op de werkplek door middel van leernetwerken. In deze leernetwerken staan ontmoeting, kennisdeling en reflectie centraal. Er zijn inmiddels acht netwerken gevormd door medewerkers met eenzelfde aandachtsgebied. Fectio heeft op dit moment een netwerk voor ICT, Identiteit, Opleiden in school, Teamleiders, Interne contactpersonen, Intern begeleiders, Toptalent coaches en Interne coaches. Afgelopen jaar is een kweekvijver Intern begeleider gestart. Drie medewerkers zijn een opleiding gestart om op termijn als IB’er binnen Fectio aan de slag te kunnen gaan. Eén van de drie medewerkers heeft de stap al gemaakt. Directeuren zijn het afgelopen jaar ook gestimuleerd om zich verder te ontwikkelen. Alle directeuren zijn ingeschreven in het schoolleidersregister.

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Personeel 3.8 Realisatie beleidsdoelen 2018 In de vorige paragrafen zijn de gestelde doelen op het gebied van mobiliteit, gesprekkencyclus, verzuim en professionalisering beschreven. Daarnaast was vanuit de ambitie “veilige scholen”, een van de te realiseren doelen, een breed samengesteld team (diversiteit in leeftijd, sekse, opleidingsniveau, achtergrond, vaardigheden en specialismen). Elke school diende vanaf 2017 beleid te hebben gericht op het bevorderen en in stand houden van een breed samengesteld team. Door de krapte op de arbeidsmarkt ontstond de vraag of de timing om dit doel te realiseren wel juist was en niet veel meer benaderd zou moeten worden vanuit de visie op onderwijs. Afgelopen jaar is besloten dat er eerst een visie wordt geformuleerd op onderwijs en dan op personeel. Vervolgens wordt uitgewerkt wat dit betekent voor de kwaliteit en kwantiteit van het personeelsbestand. In 2018 is de CAO 2018/2019 vastgesteld. Dit heeft onder andere geleid tot aanpassing van de functies en salarisschalen van leraren, het vervallen van de functiemix en de gewijzigde ketenregeling bij ziektevervanging. In 2018 is ook besloten dat leraren toch niet verplicht zijn zich in te schrijven in het landelijke lerarenregister. 21

JAARVERSLAG 2018 4 Kwaliteit Kwaliteit wordt voor Fectio steeds belangrijker, de motor van onze ontwikkeling. We gaan in op de realisatie van beleidsdoelen (zelfevaluatie, tevredenheidsmeting en profilering). Tevens aandacht voor de klachtenafhandeling. 4.1 Algemeen Bij Fectio staat de kwaliteit van het onderwijs centraal. Door kwaliteit beter in beeld te hebben zijn we in staat om gericht te verbeteren. We willen goede dingen steeds beter doen. Voor ons is kwaliteit de motor van onderwijsontwikkeling. Kwaliteit is ons inziens van iedereen: van leraren, ondersteunend personeel, ouders, schoolleiding en bestuur. Op deze wijze is er breed draagvlak voor verbetering en groei hetgeen een directe invloed heeft op de kwaliteit en de zorg daarvoor. Door ons stelsel van kwaliteitszorg houden wij regie op de kwaliteit van ons onderwijs en bewaken we dat initiatieven onze kwaliteit verbeteren. 22 4.2 Klachtenregeling Ons streven is om eventuele klachten zoveel mogelijk in goede harmonie op te lossen. Meestal biedt dat voor alle betrokkenen de meest positieve uitkomst. Scholen leren van de klacht en klagers hebben baat bij een soepele oplossing. Voor wie niet tevreden is met de afhandeling van een klacht op school en/ of op stichtingsniveau bestaat de Klachtenregeling Katholieke Scholenstichting Fectio. Deze is concreet uitgewerkt in procedures en is op de website van Fectio en de scholen te vinden. Het is aan de klager om zich wel of niet aan de procedure te houden. De klager kan er ook voor kiezen om rechtstreeks een klacht in te dienen bij de Landelijke Klachtencommissie waarbij Fectio is aangesloten. Interne contactpersonen Alle scholen hebben een of twee Interne contactpersonen (ICP), veelal afhankelijk van de grootte van de school. In 2018 zijn onder leiding van de externe vertrouwenspersonen twee netwerkbijeenkomsten gehouden. Doel van dit netwerk is professionalisering van de ICP’ers en het bieden van een kwaliteitsplatform waarbij de ICP’ers met elkaar overleggen en elkaar adviezen kunnen geven. In 2018 functioneerden Els Rietveld en Jeroen Meijboom als externe vertrouwenspersonen. Beiden zijn medewerkers van de CED­Groep. De ICP’er is altijd betrokken bij aanpassingen van het veiligheidsbeleid, het gedragsprotocol en het pestprotocol van de school. De ICP’er heeft taakuren om de taak uit te kunnen voeren. Het aantal uren is per school verschillend, we zullen hier in 2019 het gesprek over aangaan. We vinden het belangrijk dat de ICP’er haar werk zorgvuldig kan doen.

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Kwaliteit Voorlichting Jaarlijks informeert elke ICP’er leerlingen, ouders en collega’s over het vertrouwenswerk. Voor leerlingen is de voorlichting op tien van de twaalf scholen middels een klassenbezoek aan het begin van elk schooljaar. Ouders vinden de informatie veelal via de nieuwsbrief (acht scholen) en collega’s schriftelijk via een memo of mondeling in de teamvergadering. Vanaf schooljaar 20192020 heeft elke school informatie over het vertrouwenswerk en de klachtenregeling op de website van de school staan. Klachtenafhandeling De scholen hebben hun meldingen doorgegeven ten behoeve van het jaarverslag ICP. Op drie scholen zijn geen meldingen gedaan. Op negen scholen zijn met betrekking tot de volgende onderwerpen meldingen gedaan: De bestuurder heeft viermaal een klacht besproken met ouders. Het betrof de volgende thematieken: • Nakomen van afspraak door de school (tweemaal) • Privacy (eenmaal) • Niet betalen onderzoek hoogbegaafdheid (eenmaal) De klachten zijn afdoende afgehandeld door de bestuurder, er is geen officiële klacht ingediend bij de klachtencommissie. melding klacht officiële klacht De hoeveelheid meldingen en klachten die per school binnenkomt is niet per se een indicatie voor de ervaren veiligheid. Weinig meldingen bij de ICP’er kunnen bijvoorbeeld komen door onbekendheid over de rol en persoon van de ICP’er maar ook van goede ervaren veiligheid en communicatie. Veel meldingen kunnen aan de andere kant zowel een teken zijn van grote toegankelijkheid van en vertrouwen in de ICP’ers maar ook van veel onveilige situaties of slechte communicatie. 2016 59 1 2017 42 2018 60 4 De meldingen zijn vooral door leerlingen gedaan. Ouders hebben viermaal gemeld, leerkrachten acht keer en eenmaal een directeur. De externe vertrouwenspersonen zijn bij drie gevallen actief betrokken geweest. 23

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Kwaliteit 4.3 Realisatie beleidsdoelen 2018 Zelfevaluatie en auditing Na een eerste ronde audits op drie scholen in april/mei 2018 is de conceptversie van het draaiboek bijgesteld en in het najaar definitief gemaakt vanuit een gezamenlijke evaluatie in juni. Centrale afspraken zijn: • Jaarlijks vult elke directeur de zelfevaluatie in gedurende de eerste periode van het schooljaar. De zelfevaluatie wordt op schoolniveau gedeeld met team en MR. De zelfevaluatie wordt doorgesproken met de bestuurder. • Eenmaal in de vier jaar wordt een school door een commissie van directeuren bezocht voor een interne audit. De zelfevaluatie van de school is hierin leidraad. • Eenmaal in de vier jaar wordt de school door een commissie­op­maat bezocht in het teken van een specifieke vraag van de school. Deze visitatie zal in 2020 voor het eerst worden uitgevoerd en in 2019 worden voorbereid. T evredenheidsmeting 2018 In november 2018 is de tweejaarlijkse tevredenheidsmeting van Beekveld en Terpstra, Q Primair, afgenomen onder leerlingen (groep 6, 7 en 8), ouders, medewerkers en management. De respons was voldoende om op Fectioniveau van representatieve resultaten te kunnen spreken: Doel van de audit en visitatie is om feedback te geven aan de school: waar gaan zaken goed, op welke punten kan de school verbeteren. 24 In 2018 zijn drie scholen bezocht. Alle directieleden hebben een dag meegelopen op een van de drie scholen en gesprekken gevoerd met leerkrachten, intern begeleider, leerlingen, ouders en directeur. Van elke audit is een rapport opgesteld dat gedeeld is met het team, de MR en de bestuurder. Elke school heeft aansluitend een plan van aanpak opgesteld. De bilaterale overleggen tussen directeur en bestuurder zullen vanaf 2019 meer in het teken staan van kwaliteit van onderwijs, o.a. na invulling van de zelfevaluatie. De in het beleidsplan aangegeven responsdoelen zijn niet volledig gerealiseerd. De 50% invulling door ouders is wel behaald (56%) alsmede de gemiddelde 7,5. De gewenste 95% invulling door medewerkers en leerlingen is net niet behaald, beide groepen scoren 93%. Door onder andere ziekte bij leerlingen en medewerkers bleven we net onder de gehoopte 95%. Bij de medewerkers heeft dat lichte invloed op de drie scholen die onder de 90% bleven. Er kan bij die scholen niet gesproken worden van volledige representativiteit. De percentages liggen echter dicht bij de 90% en zijn daardoor wel voldoende bruikbaar in de bestuursanalyse. Management en medewerkers geven de school gemiddeld een rapport cijfer van 7,8, leerlingen een 8,2.

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Kwaliteit In januari 2019 heeft elke school een stakeholderanalyse waarin de directeur een gesprek heeft met enkele medewerkers en ouders van de school. Onder leiding van een medewerker van Beekveld en Terpstra worden de resultaten geanalyseerd en een keuze gemaakt van enkele thema’s die in 2019 en 2020 specifieke aandacht gaan krijgen. Ook de bestuurlijke analyse volgt in 2019 (februari). In de tevredenheidsmeting zijn vragen opgenomen over talentontwikkeling. Deze vragen zijn gesteld aan management, medewerkers en ouders. In de stakeholderanalyses zullen de resultaten op deze vragen besproken worden. Profilering Eind juni 2018 werd de nieuwe website van Fectio openbaar. Met het nieuwe logo en de nieuwe kleuren van Fectio is de website opgefrist. De teksten zijn geactualiseerd en op meerdere plaatsen wordt verwezen naar beleidsstukken die via een link bereikbaar zijn. De vacaturepagina wordt vanuit de scholen veel gebruikt. De nieuwspagina vraagt nog aandacht, er komen te weinig nieuwe berichten op en de scholen hebben hierin nog geen duidelijke plek. Daar ligt een ontwikkelpunt voor 2019. Meerdere scholen hebben hun website vernieuwd. We zien steeds meer dat de website de belangrijkste plek van informatievoorziening is voor nieuwe ouders. Op de site van elke school is specifiek aandacht voor het profiel van de school zodat ouders vanuit die informatie weten wat voor soort school zij gaan bezoeken. We hebben niet onderzocht of de omgeving van elke school nu bekend is met het profiel. We hebben er vooral voor gekozen te investeren in profilering. Tien scholen hebben hun schoolgids uit PO Vensters gegenereerd. Dit Venster is voor ouders bereikbaar vanuit de website www. scholenopdekaart.nl. Door het actueel houden van de teksten in dit Venster is het eenvoudig een actuele schoolgids te downloaden. Tevens zijn voor ouders via de genoemde website actuele cijfers over de school beschikbaar. In 2019 zullen alle scholen de schoolgids via Vensters genereren. 25

JAARVERSLAG 2018 5 Onderwijs De resultaten van ons onderwijs volgen wij met Cito­toetsen en de eindtoets. In dit hoofdstuk kijken we daarop terug. Daarnaast aandacht voor ontwikkelingen die ons onderwijs steeds meer passend maken voor leerlingen en de realisatie van overige beleidsdoelen. 5.1 Opbrengstgericht werken Halfjaarlijkse toetsen Om de tussentijdse leervordering te monitoren worden halfjaarlijks op al onze scholen Cito­toetsen voor rekenen, wiskunde, spelling en lezen (DMT) afgenomen. In onderstaande tabel een overzicht van de scores op de toetsen van juni per school. 26 DMT kaart 1-3 DMT kaart 1-3 DMT kaart 1-3 Spelling Spelling Spelling Spelling Spelling Rekenen Rekenen Rekenen Rekenen Rekenen Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groen: voldoende ­ goed Wit : onder minimum inspectienorm Lijst van afkortingen Aventurijn ­ AV Barbaraschool ­ BA De Boogerd ­ BO Camminghaschool ­ CA Delteykschool ­ DE Basisschool St. Michiel ­ MI ‘t Schoolhuys ­ SH De Stek ­ ST Van Harte School ­ VH De Vlinder ­ VL De Vonk ­ V0 De Zevensprong ­ ZS AV BA BO CA DE MI SH ST VH VL VO ZS 26

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Onderwijs Fectio is zich bewust van het belang van goed onderwijs aan onze leerlingen en investeert in die verbetering. Sinds dit jaar vullen alle scholen vanuit de opbrengsten van de Cito­toetsen een reflectieformulier in met de onderdelen: • Waarneming: Wat zien we? Wat valt op? • Begrijpen: Wat vinden we daarvan? Wat zijn oorzaken? • Wegen/plannen: Conclusies en acties. Op deze werkwijze kijken scholen elk halfjaar nadrukkelijk naar de opbrengsten en volgen er actiepunten voor het volgende halfjaar. Tevens stelt elke school tweemaal per jaar de trendanalyse op. Deze is onderdeel van de zelfevaluatie en wordt besproken in het overleg tussen directeur en bestuurder. In 2018 hebben we in de groepen 2 en 3 Bouw! geïntroduceerd. Dit is een computergestuurd programma voor risicolezers in groep 2­4. Deze leerlingen lezen viermaal per week onder begeleiding van een tutor. Aventurijn Barbaraschool De Boogerd Camminghaschool Delteykschool St. Michiel t Schoolhuys De Stek Van Harte School De Vlinder De Vonk De Zevensprong 15-16 539,6 534,8 536,1 541,1 533,4 535 528,9 535,1 539 536,1 534,5 537,5 16-17 542,1 542,8 535,3 540,7 535,5 535,6 534,9 536,8 537,6 538,3 536,5 539,2 17-18 542,5 539,5 366 541,7 536,6 535,5 530,3 359,3 536,6 362,1 359,2 534,8 CET / DIA Landelijk gemiddelde Fectiogemiddelde Verschil Schuingedrukt is de score van de DIA. 534,5 536 1,5 535,1 537,7 2,6 534,9 / 360 537,2 / 361,6 2,3 / 1,6 Drie scholen scoren op alle gebieden boven de minimum­inspectienorm. Twee scholen scoren op meer dan vijf toetsen onder de minimum­inspectienorm. De overige scholen scoren drie­ tot viermaal onder die norm. Scholen waar de resultaten laag uitvallen investeren in hun onderwijs en didactisch handelen. Het gaat dan bijvoorbeeld om klassenbezoeken door directie en/of intern begeleider waaruit adviezen voortvloeien. Daar waar nodig wordt ingezet op meer les­ en instructietijd voor een specifiek vakgebied. In het eigen schoolteam, IB­team en directieteam worden de tussenopbrengsten halfjaarlijks besproken waarbij we met elkaar benoemen welke vernieuwingen in ons onderwijs een positief effect hebben op de scores. Op deze wijze leren we van elkaar en ondersteunen we verbeteringen bij anderen. Scholen werken steeds meer doelgericht vanuit de tussenopbrengsten. Centrale Eindtoets Binnen Fectio hebben alle leerlingen van groep 8 in april 2018 een Centrale Eindtoets gemaakt. Voor het eerst hadden scholen de keuze tussen de CET (Centrale Eindtoets) en de DIA (digitaal en adaptieve toets). Vier scholen zijn overgestapt naar DIA. Van de scholen die de CET afnamen hebben vier scholen dat digitaal gedaan. In de tabel hiernaast de scores van de afgelopen drie jaar: Goed = ruim boven het landelijk gemiddelde Voldoende = op of boven het landelijk gemiddelde Zwak = op of boven de ondergrens Onvoldoende = onder de ondergrens Met name de wetenschappelijke onderbouwing van de effecten van dit programma hebben geleid tot deze keuze. We verwachtten in 2018 zichtbare verbetering in de resultaten van met name leerlingen in groep 3. Dat bleek te kloppen: op nog maar één school waren de resultaten op de DMT onder de minimum­inspectienorm. 27

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Onderwijs Fectio scoort boven het landelijk gemiddelde. Beide gemiddelde Fectioscores liggen op HAVO­niveau. Een van de twaalf scholen (‘t Schoolhuys) scoort onder de ondergrens. Vier scholen scoren boven de bovengrens (Aventurijn, Barbaraschool, Boogerd, Camminghaschool). Meer scholen dan in de afgelopen twee jaren scoren voldoende­goed. Op ’t Schoolhuys is voor de derde keer op rij een onvoldoende gescoord. Bij het vertrek van de directeur in juni is gekozen voor een verbetertraject onder leiding van een interimdirecteur en met inzet van een projectleider op onderwijskundig gebied. De school heeft een verbetertraject geschreven waar de inspectie vertrouwen in heeft getoond. In april 2019 zal de school door de inspectie bezocht worden voor een kwaliteitsonderzoek. Dit heeft inmiddels geresulteerd in het behouden van het basisarrangement. Op De Stek en De Vonk wordt geïnvesteerd in een verbetering van de resultaten door de inzet op een professionele cultuur. Beide scholen worden daarbij ondersteund door een externe deskundige. De Zevensprong heeft na analyse van dit resultaat voor een interne verbeterslag gekozen. Een deel van de leerlingen die de CET digitaal maakte heeft lager gescoord dan verwacht. Dat betrof met name de sterkere leerlingen. Doordat zij in deze adaptieve toets geconfronteerd werden met erg moeilijke vragen gaven zij nadien aan dat ze begonnen te twijfelen en hun zelfvertrouwen verloren. Zwakkere leerlingen presteerden conform verwachting. 28 5.2 Passend Onderwijs Op 1 augustus 2014 is de Wet passend onderwijs ingevoerd. De wet geeft aan dat alle scholen zorgplicht hebben en dat zij elke aangemelde leerling een passende plek moeten bieden. Dat kan op de eigen school maar het kan ook binnen een andere school van het samenwerkingsverband. Regulier of speciaal, de plek moet passend zijn bij de onderwijsbehoefte van het kind. Het aantal verwijzingen naar het speciaal (basis)onderwijs was in 2018 als volgt: School Aventurijn Barbaraschool De Boogerd Camminghaschool Delteykschool St. Michiel ‘t Schoolhuys De Stek Van Harte School De Vlinder De Vonk De Zevensprong Totaal 3 1 1 1 5 2 14 1 1 1 8 2016 2017 2018 2 1 3 1 2 2 1 1 3 10 Procentueel blijft ons verwijzingspercentage laag in vergelijking met het totale leerlingenaantal (kleiner dan 0,5%). Per school bekeken heeft De Vonk een wat groter verwijzingspercentage op basis van het aantal leerlingen op de school, ook in de trend gezien. Verder valt op dat drie scholen (De Boogerd, St. Michiel en Van Harte School) over de jaren heen niet hebben verwezen. De scholen die in het samenwerkingsverband ZOUT vallen (BunnikOdijk­Werkhoven) hebben in 2018 zeven leerlingen verwezen. Verhoudingsgewijs is dat veel te noemen. 30% Van onze leerlingen bezoekt een van die vier scholen. De overige scholen, vallend onder het samenwerkingsverband Profi Pendi, hebben drie leerlingen verwezen. Een zeer laag verwijzingspercentage dit jaar. Binnen de beide samenwerkingsverbanden staat Fectio bekend als een stichting die weinig leerlingen verwijst. Er wordt goed ingezet op tijdige interventie in de vorm van MDO (multidisciplinair overleg). Door tijdig de begeleiding van een kind op maat in te richten kan een verwijzing worden voorkomen.

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Onderwijs De basisondersteuning van de scholen is op orde. Het team van intern begeleiders werkt veel samen binnen Fectio. Naast de werkzaamheden voor de eigen school zetten zij zich ook in voor gezamenlijke ontwikkelingen. Alle beleidsdoelen die vallen onder passend onderwijs en opbrengstgericht werken worden besproken in dit team. Regelmatig komen ideeën voor beleid of interventies voort uit deze groep. Deze worden vervolgens vanuit het domein in het directieteam voorgesteld en zo nodig besloten. Inzet coaches en onderwijsassistenten In 2018 zijn op alle scholen extra financiën ingezet vanuit de gelden passend onderwijs om onderwijsassistenten aan te trekken. Deze onderwijsassistenten worden ingezet om waar nodig de begeleiding van een leerling of groep meer passend te kunnen maken. Daarnaast is een vijftal Fectioleerkrachten vanuit hun specialisme bovenschools inzetbaar om leerkrachten te ondersteunen. Insteek is om de leerkracht bekwamer te maken om een specifieke leerling/groep beter te kunnen begeleiden. Ingezet is op dyslexie, gedrag, klassenmanagement en slimme kleuters. Toptalent De begeleiding van (hoog)begaafde leerlingen is geëvalueerd vanuit het bijgestelde beleid van 2017. We zijn tevreden over het beschreven beleid en op de meeste scholen lukt het om hierin een verbeterstap te maken. Er zijn echter ook onderdelen die nog niet naar wens verlopen. Inmiddels is een plan van aanpak opgesteld. En zal er in 2019 worden ingezet op professionalisering van talentcoaches, ambulante tijd voor hen om leerkrachten te kunnen coachen, professionalisering van leerkrachten via de Academie van Fectio en versterking van de inhoud en presentaties van leerlingen in de Virtuele Klas. Ook de communicatie tussen groepsleerkracht en begeleider Virtuele Klas zal verbeterd worden. Een externe specialist zal de talentcoach en directie ondersteunen om de verbetering op maat van elke school in te richten. 5.3 Inspectie Er hebben in 2018 geen kwaliteitsonderzoeken plaatsgevonden. 5.4 Realisatie beleidsdoelen 2018 Identiteit In het voorjaar is de notitie ‘de levensbeschouwelijke dimensie van KS Fectio’ definitief afgerond. In de notitie is onze identiteit actueler en duidelijker beschreven: wat we eronder verstaan en hoe anderen dit terugzien in wat we doen. Opleiden in school Binnen de samenwerking met de Marnix Academie is één school gecertificeerd, de Delteykschool. De schoolopleiders zijn gedreven in het goed begeleiden van studenten. De subsidie die we ontvangen wordt ingezet om in de klassen te kijken en de student op de werkvloer te coachen. We ervaren dat Fectio eigenlijk te klein is voor twee netwerken en zijn in het najaar gestart met een evaluatie van beide samenwerkingen. In 2019 nemen we een besluit over de toekomstige samenwerking. Veilige scholen In mei werden we geconfronteerd met de mededeling dat het programma IRIS, waarbinnen incidenten gemonitord werden, zou worden stopgezet. We monitoren sinds het nieuwe schooljaar via het programma Parnassys, daarin registreren we de incidenten. 29

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Scholen 168 leerlingen Na de voldoende van de inspectie eind 2017 wilden we een aantal zaken bereiken: op het gebied van professioneel werken, hogere tussenopbrengsten, kwaliteit en veiligheid. De invoering van de werkwijze van Stichting LeerKracht maakt deze doelen breed mogelijk. Sinds begin 2018 werken leraren en leerlingen hiermee, in het team en in de groepen. Er worden korte termijndoelen geformuleerd vanuit één vraag: wat levert het de leerling op? Het gaat dus altijd om onderwijsverbetering. Leraren en leerlingen worden zichtbaar eigenaar van hun eigen leerdoelen. Wat in 2019 verder aangescherpt wordt is de afstemming tussen school­ en groepsdoelen. We zijn gestart met Alles in 1, een thematische methode, waarmee we groepsdoorbroken kunnen (gaan) werken. De werkwijze van Alles­in­1 is zeer positief ontvangen door leerlingen en ouders. Bij alle vakken werken we met het directe instructiemodel en leraren doen wekelijks aan collegiale consultatie. De tussenopbrengsten, met name in de onder­ en middenbouw, sluiten nog onvoldoende aan bij de leerlingpopulatie. Hierover zijn afspraken gemaakt over facilitering, coaching door directie, IB en teamscholing. Daarnaast zetten we ook in op teamcoaching. In 2018 hebben we op het gebied van OntwikkelingsgerichtOnderwijs (OgO) gewerkt aan het invoeren van de talige leeromgeving, de verdieping van het spel in de bovenbouw en de invoering van de vragenlijst om tot betere onderzoeksvragen te komen. Hierbij is het team begeleid door medewerkers van De Activiteit. In de klassen zien we hier steeds meer van terug. De leerlijn techniek is in kaart gebracht zodat we vanaf 2019 het vak techniek ook in de OgO­thema’s kunnen gaan implementeren. Om onze leerlingen te leren programmeren is een aantal Lego techniekdozen aangeschaft. We hebben een investering gedaan in de aanschaf van chromebooks zodat in de groepen meer digitaal gewerkt kan worden. De opbrengsten zijn heel positief en de wens naar meer is al geuit. 30 De begeleiding van leerlingen die meer uitdaging behoeven is geëvalueerd met als resultaat een passender begeleiding van deze leerlingen door de talentcoach. We zijn gestart met het werken met een leerlingenraad. De raad is een aantal malen bijeen geweest en heeft actiepunten bepaald die nu nader worden bekeken voorafgaande aan de uitvoering. Om de ouderbetrokkenheid te vergroten zijn afspraken gemaakt over het gebruik van onze schoolapp en hebben we inloopmomenten ingevoerd bij de startactiviteiten van de thema’s. Hierdoor krijgen ouders een beter beeld hoe wij met thematiseren in de klassen werken. Dit wordt als enorm zinvol ervaren. De sociale veiligheid blijft onderdeel van onze aanpak met onder andere de vreedzame school, het groepsdoorbroken werken en Rots en Water bij de start van het schooljaar. De school heeft sinds augustus een nieuwe schoolnaam die goed past bij het karakter van ons onder wijs en onze collectieve ambitie. Hiermee kiezen we voor een sterk imago van De Vonk. 362 leerlingen

JAARVERSLAG 2018 6 Huisvesting en ICT Naast aandacht voor twee grotere projecten ook informatie over de ontwikkelingen in schooljaar 2018 met betrekking tot ICT en AVG. 6.1 Huisvesting In 2018 zijn bij de Zevensprong en ’t Schoolhuys grootschalige veranderingen doorgevoerd zowel gericht op het aantrekkelijk maken van de schoolgebouwen als de verduurzaming ervan. Bij de overige locaties zijn er reguliere onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. In 2017 is voor De Zevensprong een renovatieplan opgesteld om de school te laten voldoen aan de BENG­norm (bijna energie neutrale gebouwen). In 2018 werd duidelijk dat De Zeven sprong niet in de renovatieplannen van de gemeente voorkomt, daarom is besloten om de school een inpandige facelift te geven. Dit is onder andere gedaan door het vervangen van de vloeren en het schilderen van de lokalen en de aula. Hiermee zijn de plannen voor de verduurzaming (o.a. van de verwarming) doorgeschoven naar 2019. ’t Schoolhuys heeft een paar grote veranderingen ondergaan op het gebied van verwarming. De verouderde luchtverwarming in ‘t Schoolhuys is in de zomer vervangen door een gasgestookte CV­installatie. Ook zijn in de lokalen convectoren geplaatst welke berekend zijn op een eventuele verandering van gasketels naar een warmtepomp of stadsverwarming in de toekomst. Door op lage temperaturen te gaan verwarmen is een begin gemaakt om de verwarming te verduurzamen. Daarnaast zijn in ’t Schoolhuys de vloeren van de aula en de lokalen vervangen. Naast het onderhoud aan gebouwen heeft zich in 2018 een andere ontwikkeling voorgedaan op het gebied van huisvesting. De functie van beleidsmedewerker huisvesting is opgedeeld tussen de Business Controller en de directeuren van de diverse scholen. De Business Controller wordt op technisch gebied ondersteund door twee adviesbureaus. Deze adviesbureaus bewaken de lange termijn door het opstellen van de MOP (Meerjarenonderhoudsplan) en het schouwen van de schoolgebouwen. Ook op het gebied van de verduurzaming van de gebouwen wordt de Business Controller ondersteund door deze twee adviesbureaus. Hiermee wordt het verduurzamen van de gebouwen geborgd in de bedrijfsvoering. De integratie van peuteronderwijs binnen de scholen van Fectio is gestalte gegeven door nieuwe locaties van KMN Kind & Co in ‘t Schoolhuys en De Stek. 31

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Huisvesting en ICT 6.2 ICT In 2018 is het domein ICT regelmatig bij elkaar geweest om de doorgaande lijnen op ICT­gebied te monitoren en richting te geven aan de toekomst. Ieder kwartaal is er overleg met Heutink­ICT om te monitoren of de afspraken, zoals opgesteld in de Europese aanbesteding, worden nageleefd. Ook dit jaar hebben we kunnen werken aan de efficiency waar het gaat om verlengen, beëindigen en aanvragen van contracten voor alle scholen en het Bestuursbureau. In 2017 hebben we een aanvang gemaakt met de migratie naar Sharepoint op bestuursniveau. Inmiddels wordt er in de cloud gewerkt en is er een active directory in Sharepoint ingericht op functiebeheer. In 2018 hebben we een plan opgesteld met als doel om eind 2019 op alle scholen met Sharepoint te werken. Na migratie vinden trainingen plaats om collega’s te scholen en op deze manier de implementatie succesvol te laten verlopen. Naast Sharepoint beschikt Office 365 over meerdere functionaliteiten die we gefaseerd onder de aandacht gaan brengen. Inmiddels zijn de RvT en de GMR gestart met het werken binnen Microsoft Teams. Op deze manier beogen we de samenwerking op digitale manier te vergroten. Fectio beschikt over een netwerk van ICTcoördinatoren. Jaarlijks treffen zij elkaar viermaal. Naast het inbrengen van nieuwe ontwikkelingen en het in kaart brengen van kansen en bedreigingen eindigen we iedere bijeenkomst met good practices om elkaar te enthousiasmeren. Dit jaar hebben we een bezoek gebracht aan ons datacentrum. Zo hebben we kunnen ervaren wat er geregeld moet worden om veilig met onze data te kunnen werken. 32 Op het gebied van de bereikbaarheid is een aantal scholen overgegaan op VOIP. Inmiddels staat de teller op negen. Voor 2019 ligt het in de lijn der verwachting dat ook de laatste drie scholen over zullen gaan op VOIP. Naast een kostenreductie is hierdoor ook de interne communicatie verbeterd. 6.3 AVG Op 25 mei 2018 is de nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in werking getreden. Om aan alle gestelde eisen te voldoen is de hulp ingeroepen van de CEDgroep om onze stichting hierbij te begeleiden. Er is een werkgroep samengesteld waarin directies, administratief medewerkers en intern begeleiders vertegenwoordigd zijn. Tijdens vier bijeenkomsten zijn alle aspecten rondom de AVG behandeld en is er een actieplan opgesteld dat loopt tot eind 2019. Er is een externe Functionaris Gegevensbescherming aangesteld waar Fectio mee samenwerkt. Er is in het schooljaar 20182019 gestart met toestemmingsformulieren voor beeld­ en videogebruik en het inschrijfformulier is aangepast aan de nieuwe regelgeving. Het privacybeleid en protocol datalekken zijn door de GMR formeel goedgekeurd en er wordt doorlopend gewerkt aan de bewustwording van het nieuwe privacybeleid onder de medewerkers van Fectio. Al met al een aardige inspanning om verantwoord om te gaan met de privacy van kinderen, ouders en medewerkers binnen onze stichting. Aanspreekpunt voor alles rondom privacy is de Security Officer binnen Fectio, te bereiken via privacy@ksfectio.nl .

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Scholen 207 leerlingen Onze school is in beweging. In 2018 hebben we onze aandacht gericht op een aantal belangrijke thema’s. Sinds afgelopen jaar mogen we ons een Kanjerschool noemen. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd om kanjerlessen te verzorgen en twee kanjercoördinatoren borgen het beleid en de acties op dit gebied. Daarnaast werken wij met Taakspel, een middel om het zelfstandig werken van kinderen in de groep te verbeteren. Het afgelopen jaar zijn ook de leerkrachten van de groepen 1­2 hiervoor getraind. Taakspel wordt nu door de hele school ingezet. Op vakinhoudelijk gebied zijn we met een deskundige bezig om Engels van groep 1 t/m 8 te integreren in het dagelijkse onderwijsaanbod. Deze ontwikkeling heeft voortgang in 2019 en zal uiteindelijk leiden tot nieuw beleid rondom leerlijnen in alle groepen. We hebben extra geïnvesteerd in hard­ en software op ICT­gebied: er zijn 68 laptops aangeschaft, adaptieve leerlingsoftware en een digitale methode voor begrijpend lezen. De Zevensprong werkt hard aan haar basiskwaliteit en daarbij leggen we de lat hoog. In maart 2018 is een visitatie gehouden door de Daltonvereniging. Deze is goed verlopen en onze school heeft opnieuw een licentie voor vijf jaar gekregen. Er zijn ook aanbevelingen gedaan: we mogen de lat voor kinderen nog hoger leggen, ze meer eigenaarschap geven, meer uit de weektaak halen en meer kunst­ en cultuuronderwijs en digitalisering toevoegen. Op kwaliteitsgebied willen we elk kind een passend aanbod kunnen bieden. We hebben ons gericht op aanbod buiten de groep: er is een flexgroep ingericht voor onze meerbegaafde kinderen en er is een rt­leerkracht aangetrokken om kinderen in het intensieve arrangement extra te helpen. In de groepen hebben we onze instructie versterkt. Op sociaal­emotioneel gebied hebben we onze methode Kanjertraining verder uitgebouwd: alle leerkrachten zijn gecertificeerd, we hebben een kanjercoördinator en een antipestcoördinator. Ouders waren in de gelegenheid een ouderavond bij te wonen en een kanjerles te volgen in de klas van hun kind(eren). De Zevensprong is op weg om een Ecoschool te worden. In 2018 is het bronzen certificaat behaald. We streven naar profilering op drie gebieden: een afvalvrije school, meer buitenlessen en we informeren over ecoschools en duurzaamheid in het algemeen. Na het zilveren certificaat volgt de groene vlag, die willen we in juli 2019 graag ophangen. 143 leerlingen 33 Er is gestart met het groepsdoorbroken werken om de kinderen op meerdere (creatieve) vlakken uit te dagen. Ouders, leerkrachten en externe instanties worden ingezet om activiteiten te organiseren en kinderen te begeleiden. Het groepsdoorbroken werken is gestart in de midden­ en bovenbouw en wordt nu uitgebreid naar de onderbouw. Het doel voor 2019 is dat er voor alle groepen een aanbod is, een mooie link naar de nieuwe visie van Fectio.

JAARVERSLAG 2018 7 Financiën 34 Dit hoofdstuk bevat het leerlingenaantal en de personele bezetting, de verantwoording van de werkdrukgelden, de financiële positie van Fectio en het gerealiseerde resultaat over 2018 vergeleken met het begrote resultaat voor 2018 en het resultaat over 2017. Tevens worden kengetallen weergegeven en het treasurybeleid, de investeringen en het financieringsbeleid beschreven. 7.1 Leerlingenaantal en personele bezetting Voordat de balans en het resultaat worden besproken is er aandacht voor het leerlingenaantal en het aantal medewerkers. Op basis van het leerlingenaantal wordt Fectio immers bekostigd en het is van belang dat de personele bezetting aansluit bij het aantal leerlingen. Daalt het aantal leerlingen dan zijn er minder medewerkers nodig. Stijgt het leerlingenaantal dan zijn er logischerwijs meer medewerkers nodig. Te weinig personele bezetting kan zorgen voor een lerarentekort bij de stichting met alle gevolgen van dien. Overbezetting resulteert in onnodig hoge personele kosten voor de stichting waardoor er financiële problemen kunnen ontstaan. Zoals eerder benoemd zijn het leerlingenaantal en de personele bezetting normaliter evenredig aan elkaar. Echter is het aantal leerlingen van 2914 naar 2857 gedaald terwijl het aantal medewerkers is gestegen van 257 naar 261 (zie paragraaf 3.2). Een oorzaak hiervoor is dat de scholen de werkdrukgelden bijna geheel gebruiken om extra parttime personeel in te zetten (onderwijsassistenten en/of vakdocenten). Daarnaast is er gekozen om bij enkele scholen die te maken hebben met krimp toch de personele bezetting te behouden. Dit beleid heeft als doel om voor stabiliteit te zorgen op deze scholen maar heeft als gevolg dat de personele bezetting ten opzichte van het leerlingenaantal licht stijgt.

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Financiën 7.2 Verantwoording werkdrukmiddelen Afstemming besteding werkdrukmiddelen Is het gesprek gevoerd met het team over de besteding Heeft de PMR ingestemd met het voorstel voor de besteding Besteding werkdrukmiddelen 01-01-2018 t/m 31-12-2018 EUR Bedragen: x 1 Personeel Materieel Professionalisering Overig 188.864 5.197 1.381 2.350 Ja Ja Toelichting besteding werkdrukmiddelen Financiële middelen Bijna alle scholen hebben het geld volledig uitgegeven aan personeel. De meeste scholen hebben van het geld gebruik gemaakt om onderwijsassistenten aan te stellen of extra uren te geven. Een aantal scholen heeft gekozen voor de inzet van een gymleraar. Op het gebied van materiaal hebben enkele scholen chromebooks aangeschaft zodat de verwerking door leerlingen digitaal gaat wat nakijktijd van de leraar verkort. Een andere school heeft dit in de planning staan. De scholen zijn tevreden over de ontvangen gelden en geven aan dat het heeft geleid tot een vermindering van de werkdruk. De extra handen zijn fijn en kunnen altijd gebruikt worden. Niet-financiële middelen Er zijn redelijk wat scholen die (nog) geen gebruik hebben gemaakt van niet­financiële middelen om de werkdruk te verlagen. Scholen geven aan dat er gesprekken worden gevoerd over de beleving van de werkdruk. Hierdoor gaan meer leraren nadenken over de beleving van de werkdruk en hoe hiermee om te gaan: prioriteiten stellen en focussen op wat echt belangrijk is en moet gebeuren. Daarnaast wordt geprobeerd om minder losse activiteiten te hebben en kritischer te kijken naar de jaarplanning en het aantal vergaderingen dat gepland staat. 35

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Financiën 7.3 Financiële positie (balans) Onderstaand wordt de verkorte balans per 31 december 2018 in vergelijking met 31 december 2017 weergegeven. Na de balans volgt een korte toelichting op de belangrijkste wijzigingen in de balans. Activa 31-12-2018 31-12-2017 Passiva 31-12-2018 31-12-2017 Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen Liquide middelen Totaal activa 1.970.605 2.017.473 Eigen vermogen 97.465 822.458 4.800 931.469 4.094.549 3.543.818 6.985.076 6.497.560 Materiële vaste activa (MVA) De MVA zijn in vergelijking met vorig jaar € 46.868 gedaald. De daling is te verklaren doordat de investeringen in de MVA lager waren dan de afschrijvingslasten. Er is in totaal voor € 400.127 geïnvesteerd in de MVA. Het grootste deel van de investeringen betreft inventaris en apparatuur (88%), de overige investeringen zijn de leermiddelen (12%). De totale afschrijvingslasten over 2018 waren € 446.994. 36 Financiële vaste activa (FVA) De FVA van Fectio zijn € 97.465 en zijn gestegen ten opzichte van 2017. In de FVA is dit jaar een vordering op het UWV opgenomen van € 83.815 in verband met eerder uitbetaalde transitievergoedingen. In 2020 zal dit bedrag daadwerkelijk worden ontvangen. Daarnaast zijn er waarborgsommen voor devices zoals tablets en chromebooks. In 2018 zijn er meer gehuurde devices bijgekomen waardoor het bedrag aan waarborgsommen per balansdatum € 13.650 is. Voorzieningen Langlopende schulden 4.026.988 3.624.152 1.234.339 1.190.172 187.930 208.319 Kortlopende schulden 1.535.819 1.474.917 Totaal passiva 6.985.076 6.497.560 Vorderingen Fectio heeft € 822.458 aan vorderingen staan, dit is € 109.011 minder dan in 2017. De reden dat de vordering lager is dan afgelopen jaar is omdat het project taalonderwijs dat door Fectio werd gefaciliteerd vanaf augustus 2018 in ambulante vorm bij de deelnemende schoolbesturen is ondergebracht. Daardoor vindt er geen afrekening meer plaats met de gemeente. De vergoeding over de periode januari­juli 2018 is door de gemeente in dit verslagjaar overgemaakt. De belangrijkste en grootste vordering (94%) is die op het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW). In de periode augustus­december wordt er minder dan 5/12 van de rijksbijdrage personeel ontvangen. Dit houdt in dat het overige deel in 2019 wordt betaald waardoor er een vordering op het ministerie OCW ontstaat. Dit wordt het betaalritmeverschil genoemd.

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Financiën De andere vorderingen hebben betrekking op de gemeenten Houten en Bunnik, overige debiteuren waaronder een kinderopvang en andere schoolbesturen en overlopende activa waaronder de jaarlijkse rente. Verder zijn er ook vooruitbetaalde bedragen op bijvoorbeeld licenties. Er is geen voorziening opgenomen voor oninbaarheid omdat er geen risico’s verbonden zijn aan de vorderingen. Liquide middelen De omvang van de liquide middelen is in 2018 met € 550.730 toegenomen. Dit is te danken aan het positieve resultaat in combinatie met de afname van de hoge vordering op de gemeente zoals in het vorige gedeelte genoemd. Een nadere toelichting op de ontwikkeling van de liquide middelen wordt gegeven in het kasstroomoverzicht. Eigen vermogen Het eigen vermogen van Fectio bestaat uit de algemene reserve, bestemmingsreserve personeel (BBO), bestemmingsreserve langdurig zieken en bestemmingsreserve nulmeting. Ten opzichte van vorig jaar is de bestemmingsreserve Multi Functionele Accommodatie (MFA) komen te vervallen. De MFA­reserve is komen te vervallen omdat deze reserve niet meer is gewijzigd nadat de MFA’s waren opgericht. Het saldo van deze reserve gaat over in een nieuwe reserve: Fectio geeft ruimte. Het positieve resultaat van 2018 bedraagt € 402.836 en is conform de resultaatbestemming ten gunste van het eigen vermogen gebracht. Algemene reserve Van het positieve resultaat is € 301.988 toegevoegd aan de algemene reserve. Door deze mutatie heeft de stichting per 31­12­2018 een algemene reserve van € 3.436.652. De algemene reserve is onder andere bestemd als buffer voor de stichting bij eventuele financiële tegenvallers. In 2018 is de algemene reserve, door verschillende oorzaken (zie paragraaf 7.3), wederom gestegen. Het beleid is om de schoolreserves de komende vier jaar voor een groot deel in te zetten. Dit betekent dat de algemene reserve de komende jaren zal gaan dalen naar vooraf gesteld niveau en wordt ingezet ten behoeve van het onderwijs. De beleidsplannen van de scholen voor de komende vier jaar worden momenteel geschreven en in 2019 verwerkt in het schoolondernemingsplan 2019­2023. De beleidsplannen en ontwikkelingen op alle Fectioscholen zijn gericht op het behalen van de visie: Ruimte voor Talent, Groei en Lef. In het schoolondernemingsplan wordt duidelijk hoe en waaraan een school haar reserves de komende vier jaar gaat uitgeven. In de bijlagen van het jaarverslag is een specificatie van de schoolreserves opgenomen. Bestemmingsreserve personeel De bestemmingsreserve personeel is gestegen met € 118.999, hierdoor bedraagt deze reserve € 427.299 per 31­12­2018. Het doel van deze reserve is om kosten op te vangen die voortvloeien uit regelingen vanuit de CAO waar personeel gebruik van kan maken. Bestemmingsreserve nulmeting De nulmeting bestemmingsreserve bedraagt € 103.411. Deze reserve is bedoeld om de afschrijvingslasten van de boekwaarde MVA op het moment van invoering van de lumpsumbekostiging te dekken. Bestemmingsreserve Fectio geeft ruimte Het saldo van de reserve MFA ad € 59.627 is overgezet naar deze nieuw gevormde reserve. Deze reserve wordt gebruikt om invulling te geven aan het beleid welke voortkomt uit het recent ontwikkelde strategisch beleidsplan 2019­2023. Voorzieningen Jubileumvoorziening Fectio heeft een jubileumvoorziening ter dekking van de jubileumgratificaties bij een 25­ en 40­jarig ambtsjubileum. Deze voorziening is in 2018 licht gestegen en bedraagt per 31­12­2018 € 222.623. De verklaring voor deze stijging is dat het percentage waarmee de contante waarde wordt bepaald is aangepast naar 1 procent. Daartegenover waren er dit jaar meer personeelsleden die een jubileum hebben gehad dan het bedrag aan dotatie dat is berekend om aan de voorziening toe te voegen. 37

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Financiën Voorziening langdurig zieken Fectio is eigen risicodrager voor ziektevervanging hetgeen aanleiding is om met ingang van dit jaar een voorziening voor langdurig zieken te vormen. De verplichte doorbetaling van het loon voor een langdurig zieke medewerker kan tot maximaal twee jaar oplopen vanaf de eerste ziektedag. Het percentage loon over het tweede jaar is 70%. De hoogte van deze voorziening is per 31­12­2018 € 127.612 en is gebaseerd op de huidige situatie van langdurig zieken. Jaarlijks zal deze voorziening opnieuw worden bepaald op basis van de situatie die op dat moment van toepassing is. De voorziening langdurig zieken valt onder de personele voorzieningen. Voorziening onderhoud De derde voorziening van de stichting is de voorziening voor het binnen­ en buitenonderhoud van schoolgebouwen. Fectio is juridisch eigenaar van de schoolgebouwen en daarmee verantwoordelijk voor het onderhoud van de gebouwen met uitzondering van de scholen in een MFA. De MFA­scholen dragen de materiële bekostiging af aan de desbetreffende beheerstichting. 38 De voorziening groot onderhoud is gebaseerd op een Meerjaren Onderhoudsplan (MOP) welke is opgesteld door een extern bedrijf. Er is in 2018 conform de begroting € 250.000 gedoteerd aan de voorziening, echter is er daarbovenop éénmalig € 43.858 extra gedoteerd omdat de MOP in 2018 is geactualiseerd. De komende tien jaar blijft de vaste dotatie op € 293.858 per jaar staan. Aan groot onderhoud is € 380.412 besteed. Hierdoor bedraagt de voorziening groot onderhoud per 31­122018 € 884.104. Voorziening duurzame inzetbaarheid Deze voorziening zal worden gevormd zodra het aantal overeenkomsten met personeel over de gespaarde uren bekend is en daarmee de hoogte van de voorziening kan worden bepaald. Op dit moment is dit inbegrepen in het bedrag van de reserve bapo / bbo ad. € 427.299. Langlopende schulden De langlopende schulden bedragen € 187.930 en bestaan met name uit vooruit ontvangen investeringssubsidies van de gemeente (€ 152.484) en voor het resterende bedrag (€ 35.445) van andere subsidieverstrekkers (derden). De langlopende schulden zijn gedaald omdat vooral het gemeentelijke deel naar verwachting hierin verder zal afnemen. Hiermee gaat het om nieuwe subsidieverstrekkingen. Kortlopende schulden De kortlopende schulden per 31­12­2018 zijn € 1.535.819. De belangrijkste kortlopende schulden zijn salaris gebonden schulden zoals af te dragen loonheffing, pensioenpremies en nog te betalen vakantiegeld. De salaris gebonden schulden vormen 71% van de kortlopende schulden en worden eind januari en eind mei betaald. De overige kortlopende schulden bestaan uit het crediteurensaldo, nog te besteden lerarenbeurs en overlopende passiva zoals energiekosten, kosten inzake ingehuurde sportdocenten enz. Het totale bedrag van de kortlopende schulden is gestegen omdat de afdrachten van sociale lasten en loonbelasting zijn gestegen en het openstaande crediteurensaldo hoger is dan het voorgaande jaar. 7.4 Resultaat (staat van baten en lasten) Het kalenderjaar 2018 is afgesloten met een bedrijfsresultaat van € 402.836. Dit resultaat is hoger dan vorig jaar en hoger dan begroot voor 2018. De belangrijkste redenen hiervoor zijn de compensatie voor de loonstijgingen ten gevolge van de CAO, hogere vergoedingen vanuit de samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs, bijdragen voor zorgleerlingen vanuit de gemeente en externe inzet personeel inzake vervanging en projecten. Onderstaand een vergelijking van de staat van baten en lasten op basis van gerealiseerde en begrote baten en lasten voor 2018 en de gerealiseerde baten en lasten voor 2017.

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Financiën Realisatie 2018 Baten Rijksbijdragen OCenW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten Totaal lasten Saldo baten en lasten € 16.159.018 140.726 337.498 16.637.242 Begroting 2018 Verschil € 15.005.665 48.200 150.227 15.204.092 € 1.153.353 92.526 187.271 1.433.150 Realisatie 2017 € 15.402.288 160.551 306.074 15.868.913 Verschil € 756.730 ­19.825 31.424 768.329 13.569.606 446.994 1.209.920 1.012.038 16.238.559 398.683 12.729.492 461.142 1.154.093 1.051.113 15.395.840 -191.748 840.114 ­14.147 55.827 ­39.075 842.719 590.431 13.076.098 459.006 1.155.249 991.486 15.681.840 187.073 493.508 ­12.012 54.671 20.552 556.719 211.609 Financiële baten en lasten 4.153 Nettoresultaat 402.836 8.500 -183.248 Rijksbijdrage OCW De rijksbijdrage OCW bestaat uit verschillende onderdelen zoals personeelsbekostiging, materiële instandhouding en de reguliere vergoedingen vanuit de samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs. De ontvangen subsidie is € 16.159.018, dit is ruim een miljoen meer dan begroot en driekwart miljoen meer dan in 2017. Het is opvallend dat ondanks een krimp van het aantal leerlingen er meer subsidie is binnengekomen dan afgelopen jaar. Oorzaken hiervan zijn de compensatie van de doorgevoerde salarismaatregelen in het primair onderwijs, de werkdrukgelden en de verhoogde bijdrage per leerling vanuit de samenwerkings verbanden voor passend onderwijs. Overige overheidsbijdragen De overige overheidsbijdragen bestaan onder andere uit gemeentelijke vergoedingen en zijn € 140.726. Dit is minder dan in 2017 maar ­4.347 586.084 7.128 194.201 ­2.975 208.634 bijna driemaal zoveel dan begroot. De reden hiervoor is dat de vergoeding van de gemeente voor de taalklas evenals de loonkosten met elkaar werden gesaldeerd en daarom op nul waren begroot. Verder is de jaarlijkse subsidie voor leerlingenzorg vanuit de gemeente Houten niet structureel omdat deze vergoeding ieder jaar opnieuw moet worden aangevraagd. De toekenning was op het moment van begroten nog niet bekend. Overige baten De overige baten worden mede gevormd door verhuurinkomsten, ontvangen loonkosten van andere schoolbesturen die aangesloten zijn bij Transvita en inkomsten voor schoolopleiders. De overige baten zijn hoger dan vorig jaar en tweemaal hoger dan begroot. Dit komt onder andere doordat er vanuit Fectio aanzienlijk meer externe vervanging heeft plaatsgevonden dan bij andere aangesloten schoolbesturen in de Transvitapool. 39

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Financiën Daarnaast was er sprake van inzet van Fectiopersoneel bij een projectopdracht. Verder nam ook de verhuur van lokaalruimte aan de kinderopvang aanzienlijk toe. Personele lasten De personele lasten zijn bijna geheel te verklaren door de lonen, salarissen en uitkeringen (93%). Overige personele lasten zijn kosten aan de arbodienst en preventie, coaching, begeleiding personeel, begeleiding zorgleerlingen en nascholing personeel. In totaal waren de personele lasten voor 2018 € 13.569.606. De personele lasten zijn bijna een miljoen hoger dan begroot en ongeveer een half miljoen hoger dan vorig jaar. Dit komt vooral door de CAO­ontwikkelingen in het primair onderwijs van het afgelopen jaar. Verder zijn extra onderwijsassistenten en vakdocenten aangesteld of ingehuurd nadat het werkdrukakkoord tot stand is gekomen. Afschrijvingslasten De afschrijvingslasten zijn € 446.994, dit is € 14.148 lager dan begroot en € 12.012 lager dan in 2017. De afschrijvingslasten zijn lager vanwege uitgesteld beleid op investeringen bij bijvoorbeeld het aanstellen van een nieuwe of tijdelijke directeur bij een school en/ of investeringen welke later in het jaar zijn gedaan dan in de oorspronkelijke begroting stond vermeld. 40 Huisvestingslasten De huisvestingslasten bestaan met name uit het uitvoeren van groot en klein onderhoud, de vergoeding van de MFA­scholen aan de beheerstichting, de schoonmaakkosten en de energiekosten. De huisvestingslasten voor 2018 waren in totaal € 1.209.920, dit is hoger dan begroot en ook een stijging ten opzichte van vorig jaar. Oorzaak hiervan is vooral de inhaaldotatie welke in 2018 is doorgevoerd naar aanleiding van de actualisatie van de MOP. Overige instellingslasten Onder overige instellingslasten vallen onderhoud inventaris, apparatuur, ICT (licenties/ beheer), leermiddelen, contributies organisaties, reproductie, verzekeringen en accountantskosten. De overige instellingslasten zijn met € 1.012.038 vrijwel gelijk aan de begrote overige instellingslasten en ook vrijwel gelijk aan vorig jaar. De grootste componenten in deze kostenpost zijn de verbruiksmaterialen (onderwijsleerpakket) € 286.537, ICT­onderwijslicenties methodes € 96.198, ICT­systeem (beheer) en administratieve licenties € 171.146, reproductie € 102.018 en de financiële en salarisadministratie € 102.018. Financiële baten en lasten De rentebaten zijn lager dan begroot en ook lager dan vorig jaar. Reden voor deze relatief lage financiële baten en lasten is dat de rentevergoedingen op spaarrekeningen steeds minder worden. Dit heeft als gevolg dat ondanks dat afgelopen jaar de spaarrekening met het grootste rendement verder is aangevuld met de overtollige liquide middelen de rentebaten lager zijn. In de jaarrekening is er vanaf dit jaar onderscheid gemaakt in banksaldi en spaarrekeningsaldi.

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Financiën 7.5 Kengetallen per balansdatum Solvabiliteit 2018 2017 2016 57,7% 55,8% 54,0% Liquiditeit Rentabiliteit Kapitalisatiefactor 3,2 3,0 3,0 In de bovenstaande tabel worden de kengetallen inzake solvabiliteit, liquiditeit, rentabiliteit, kapitalisatiefactor, weerstandsvermogen en huisvestingsratio weergegeven. Daaronder worden de verschillende kengetallen beschreven en voor Fectio besproken. Solvabiliteit De solvabiliteit wordt berekend door het eigen vermogen te delen door het totale vermogen (definitie 1). Op deze manier komt de financieringsopbouw van de stichting in beeld en wordt weergegeven in hoeverre Fectio aan haar lange termijn verplichtingen kan voldoen. De onderwijsinspectie hanteert een ondergrens van 30%, Fectio zit hier met haar 57,7% boven. Op basis hiervan kan geconcludeerd worden dat de vermogenspositie van de stichting goed is en dat Fectio aan haar lange termijn verplichtingen kan voldoen. Liquiditeit De liquiditeit geeft aan in hoeverre de stichting aan haar korte termijn verplichtingen kan voldoen. Dit wordt berekend aan de hand van de current ratio (verhouding tussen vlottende activa en vlottende passiva). De onderwijsinspectie hanteert een ondergrens van 1. De current ratio voor Fectio is 3,2. Dit betekent dat Fectio ruimschoots aan de korte termijn verplichtingen kan voldoen. De liquiditeitspositie van de stichting is hierdoor goed te noemen. Rentabiliteit De rentabiliteit geeft de relatie weer tussen het bedrijfsresultaat en de totale baten. Dit gebeurt door het bedrijfsresultaat te delen door de totale baten. Het bedrijfsresultaat bedraagt 2,4% van de totale baten. De rentabiliteit is positief omdat het bedrijfsresultaat van de stichting positief was. 2,4% 1,2% 0,2% 41,1% 39,9% 39,0% Weerstandsvermogen 12,7% 10,4% 7,8% Huisvestingsratio 7,5% 7,5% 8,0% Kapitalisatiefactor De kapitalisatiefactor wordt berekend door de activa zonder de MVA betreffende gebouwen en terreinen te delen door de totale baten. De kapitalisatiefactor geeft een indicatie hoe rijk een schoolbestuur is. De kapitalisatie factor voor Fectio is 41,1%, wat binnen de signaleringswaarden van de onderwijsinspectie valt (35% ­ 60%). Voor Fectio kan met enige voorzichtigheid worden uitgesloten dat de stichting haar kapitaal niet voldoende of inefficiënt benut. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft de rol van het eigen vermogen als risicobuffer voor onvoorziene gebeurtenissen weer. Dit wordt berekend door het eigen vermogen minus de MVA te delen door de rijksbijdrage van het ministerie OCW. Het weerstandsvermogen van Fectio is 12,7%. Dit percentage is hoog genoeg om aan te kunnen nemen dat er geen financiële problemen verwacht worden. Huisvestingsratio De huisvestingsratio geeft een beeld van de huisvestingslasten ten opzichte van de totale lasten. De huisvestingslasten plus de afschrijvingen gebouwen en terreinen worden gedeeld door de totale lasten. De huisvestingsratio is 7,5% en zit hiermee onder de signaleringsnorm van 10%. Het is positief om onder de signaleringsnorm te zitten omdat de uitgaven daarmee binnen de norm van de toelaatbare grenzen blijft. 41

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Financiën 7.6 Treasury Het treasurybeleid vindt plaats binnen de kaders van de geactualiseerde ‘Regeling beleggen, lenen en derivaten OCW december 2018’. Bij het aantrekken van benodigde middelen of het uitzetten van overtollige middelen wordt gehandeld naar de in deze regeling gestelde verplichtingen. Het primaire doel van Treasury bij Fectio is het beheren van financiële risico’s. In 2018 is conform het statuut gehandeld, de liquide middelen zijn ondergebracht bij de Rabobank. De Rabobank heeft een AA­rating en voldoet daarmee aan de regeling en het eigen statuut. 7.7 Investeringen en financieringsbeleid Het beleid van de stichting is om investeringen, waarvoor geen bijdragen van derden wordt ontvangen, met eigen middelen te bekostigen. Vanwege de gunstige liquiditeit zijn alle investeringen in 2018 door de stichting zelf gefinancierd. In de meerjarenbegroting is een meerjareninvesteringsplan opgenomen, deze wordt hieronder weergegeven. In 2018 is minder geïnvesteerd dan begroot. Oorzaken hiervoor zijn gewijzigd beleid hierop gedurende het verslagjaar in combinatie met wisselingen van schooldirectie op enkele schoollocaties waardoor investeringen zijn uitgesteld. De komende jaren zal geïnvesteerd worden in ICT (laptops en digiborden), leermiddelen (reken­ en taalmethodes) en schoolmeubilair. Met name in 2019 zijn er grote investeringen op het gebied van ICT en leermiddelen gepland. In het jaar 2021 is de totale investering een stuk lager dan de jaren ervoor. Dit komt omdat er, onder andere vanwege het tijdelijk ontbreken van actuele schoolondernemingsplannen, nog geen duidelijkheid is betreffende de investeringen in 2021. Verwacht wordt dat deze gelijke tred houden met de jaren ervoor en niet drastisch verlaagd zullen worden. Echter kan momenteel nog geen specifiek en onderbouwd bedrag aan de investeringen in 2021 worden toegewezen. Zodra de schoolondernemingsplannen 2019­2023 in de zomer 2019 gereed zijn kan het meerjareninvesteringsplan 2021 gespecificeerd en nader ingevuld worden. Investeringen 42 Gebouwen en terreinen Inventaris en apparatuur Overige materiële vaste activa Totaal investeringen 2018 realisatie € 350.795 49.332 400.127 2018 begroot € 397.242 110.570 507.812 2019 begroot € 597.680 355.409 935.089 2020 begroot € 356.069 150.700 506.769 2021 begroot € 71.500 45.020 116.520

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Scholen 37 leerlingen De Boogerd is een kleine dorpsschool in ’t Goy, met 40 leerlingen en 6 teamleden. In 2018 hebben we weer veel aandacht aan iedere leerling kunnen besteden, hebben we onze hoge verwachtingen ten aanzien van de leerlingenresultaten met iedere leerling besproken en hebben alle leerkrachten zich professioneel bijgeschoold. We werken met 123Zing, een digitale muziekmethode, en alle leerlingen krijgen wekelijks een muziekles. Middels een teamnascholing zetten we de methode effectiever en met veel enthousiasme in. Daarnaast hebben we in 2018 voor het tweede jaar geïnvesteerd in technieklessen bij de Techniekfabriek in Houten. Leerlingen van groep 3­4­5 en van groep 6­7­8 krijgen elke zes weken een hele ochtend les van enthousiaste techneuten. De leerlingen leren werken met verschillende materialen en technieken zoals metaal en hout. Met deze technieklessen kunnen we onze leerlingen goed voorbereiden op een moderne samenleving. Onze ICT­coördinator geeft met ingang van dit schooljaar iedere week computerles. Dit gaat niet alleen over het maken van werkstukken en power­point­presentaties maar ook over het diploma Veilig Internet en het leren programmeren met kleine robotjes, de Beebots, en programmeermatten. In de tweede helft van het kalenderjaar is de Camminghaschool door het vertrek van de directeur geleid door beide teamleiders. Een tijdelijke situatie tot de komst van een nieuwe directeur per 1 januari 2019. In 2018 is de ‘Vreedzame School’ verder ingevoerd. Er zijn ‘gouden regels’ opgesteld, regels die wij als school belangrijk vinden. Kinderen zijn tot mediatoren opgeleid. In 2019 wordt er verder vormgegeven aan de borging van de Vreedzame School. De kinderraad is een aantal keer bijeen geweest. Er zijn dit jaar twee onderwerpen besproken, waarbij zij een voorstel hebben gemaakt over de inrichting van de werkplekken op school en over de herinrichting van de speelheuvel. In 2019 worden de leerpleinen verder ontwikkeld tot een nog rijkere werk­ en leeromgeving. De digitale weektaak is ingevoerd waardoor kinderen overzicht hebben over het werk dat ze per week moeten maken. Leerkrachten voeren gesprekken met elk kind over hun ontwikkeling. Het doel is om dit in 2019 nog verder vorm te geven binnen de school en afspraken te maken over hoe deze gesprekken worden vastgelegd. Er is een start gemaakt om te werken vanuit een leer­ en ontwikkelingslijn en het thematisch aanbieden van de zaak­ en expressievakken. Dit zal de komende jaren verder ontwikkeld worden. Er is beleid ontwikkeld voor toptalenten binnen de Camminghaschool. Toptalent behoeft meer aandacht zodat het onderwijs nog beter aansluit bij de populatie van de school. Tenslotte zijn we in 2018 gestart met het vergroten van onze maatschappelijke betrokkenheid bij organisaties in ons dorp. Dit doen we o.a. met DUO (Dagopvang Ouderen Utrecht) waar we onze kerstmusical hebben opgevoerd en waar we spelletjesochtenden organiseren. 344 leerlingen 43

JAARVERSLAG 2018 8 Continuiteitsparagraaf 44 Ieder jaar stelt Fectio een meerjarenbegroting op, basisingrediënten hiervoor zijn het leerlingenaantal, de bijbehorende personele bezetting en het strategisch beleid. Vanuit de meerjarenbegroting kan op hoofdlijnen een prognose van de balans voor de komende jaren worden gemaakt. Tevens wordt het risicomanagement van de stichting beschreven in dit hoofdstuk. 8.1 Leerlingenaantal en personele bezetting Leerlingenaantal Op basis van het leerlingenaantal wordt Fectio bekostigd, het is dus van belang om voor de komende jaren in kaart te hebben wat de ontwikkelingen op dit gebied zullen zijn. Op basis van onder andere de prognose van de directeuren inzake het aantal leerlingen en de ontwikkelingen in de macro­omgeving heeft Fectio een schatting gemaakt van de toekomstige leerlingenaantallen. Kengetallen Aantal leerlingen, studenten en deelnemers 2017 Enkelvoudige Realisatie 2.914 Voor 2019 wordt verwacht dat het aantal leerlingen voor Fectio ongeveer gelijk blijft. In 2020 en 2021 wordt er een lichte daling verwacht waarna het in de jaren erop zal stabiliseren, de ergste krimp lijkt dus voorbij. Voor de scholen in Bunnik is er blijvend belangstelling terwijl in Houten enkele scholen te maken hebben met krimp van het aantal leerlingen. In de meerjarenbegroting wordt beleid gevoerd inzake zowel de groei (leveren van extra faciliteiten) als de krimp (aanhouden formatie terwijl klassen afnemen). 2018 Enkelvoudige Realisatie 2.857 2019 Enkelvoudige Prognose 2.864 2020 Enkelvoudige Prognose 2.819 2021 Enkelvoudige Prognose 2.801 Personele bezetting De personeelslasten vormen de grootste kostenpost van de meerjarenbegroting. De directeuren van de scholen dienen op basis van de leerlingaantallen en het onderwijsbeleid van de school de formatie aan te passen voor de daaropvolgende schooljaren. Het is van belang dat de formatie past binnen het bestuursformatieplan van de stichting. Onderstaand de verwachte personele bezetting voor Fectio de komende jaren.

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Continuïteitsparagraaf Kengetallen 2017 Enkelvoudige Realisatie Personele bezetting per 31 december Bestuur / management (fte) Personeel primair proces (fte) Ondersteunend personeel (fte) Totale personele besetting (fte) 2018 Enkelvoudige Realisatie 2019 Enkelvoudige Prognose 2020 Enkelvoudige Prognose 2021 Enkelvoudige Prognose 12,76 12,50 143,66 21,36 177,78 142,80 23,70 179,00 Logischerwijs volgt de formatie eenzelfde soort trend als het leerlingenaantal. In het schooljaar 2019/2020 is er zelfs een lichte stijging van het aantal FTE. Dit komt mede door het inzetten van extra personeel vanuit de werkdrukgelden en doordat er extra formatie wordt aangehouden op sommige scholen waar het leerlingenaantal krimpt. In het jaar erna zal er in lijn met het leerlingenaantal een daling plaatsvinden in het aantal FTE. Vanaf 2021/2022 zal het aantal FTE naar verwachting net zoals het leerlingenaantal stabiliseren. 12,90 144,50 24,20 181,60 12,90 138,70 21,40 173,00 12,90 138,20 20,20 171,30 45

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Continuïteitsparagraaf 8.2 Meerjarenbalans Op basis van de meerjarenbegroting (paragraaf 8.3) is er een meerjaren balans opgesteld. De meerjarenbalans wordt hieronder weer gegeven. Balans EUR Bedragen x 1: Activa Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal van vaste activa Vlottende activa Voorraden Vorderingen Kortlopende effecten Liquide middelen Totaal van vlottende activa Totaal van activa Passiva Eigen vermogen Eigen vermogen, algemene reserve Eigen vermogen, bestemmingsreserves Eigen vermogen, overige reserves en fondsen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden 46 Totaal van passiva 6.497.560 6.985.076 6.829.103 6.272.579 6.353.050 31-12-2017 Enkelvoudige Realisatie 31-12-2018 Enkelvoudige Realisatie De komende jaren zal het resultaat van de stichting negatief zijn, hierdoor zal het eigen vermogen van de stichting af gaan nemen. 31-12-2019 Enkelvoudige Prognose 31-12-2020 Enkelvoudige Prognose 31-12-2021 Enkelvoudige Prognose 2.017.473 4.800 2.022.273 1.970.605 97.465 2.068.070 2.367.610 97.465 2.465.075 2.319.657 13.650 2.333.307 1.902.896 13.650 1.916.546 931.469 822.458 3.543.818 4.475.287 6.497.560 4.094.549 4.917.007 6.985.076 807.458 3.556.570 4.364.028 6.829.103 802.458 3.136.814 3.939.272 6.272.579 792.458 3.644.046 4.436.504 6.353.050 3.624.151 3.134.662 489.489 1.190.172 208.320 1.474.917 4.026.988 3.436.652 590.337 1.234.339 187.930 1.535.819 3.755.417 3.222.707 532.710 1.401.046 156.821 1.515.819 3.668.603 3.133.893 534.710 993.436 125.711 1.485.829 3.632.694 3.101.984 530.710 1.149.936 94.601 1.475.819

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Continuïteitsparagraaf 8.3 Meerjarenbegroting Bij het opstellen van de meerjarenbegroting is zoals eerder vermeld sterk rekening gehouden met de geprognotiseerde leerlingenaantallen, de verwachte personele bezetting en het strategisch beleid. Daarnaast is rekening Staat van baten en lasten EUR Bedragen x 1: Prognose basis, aantal leerlingen Baten Rijksbijdragen Overheidsbijdragen en ­subsidies overige overheden Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Financiële baten Financiële lasten Resultaat 01-01-2017 t/m 31-12-2017 Enkelvoudige Realisatie 2.914 15.402.288 160.551 306.074 15.868.913 01-01-2018 t/m 31-12-2018 Enkelvoudige Realisatie 2.857 16.159.018 140.726 337.499 16.637.242 gehouden met de meest recente informatie van het ministerie OCW inzake de ontwikkelingen rondom de rijksbijdrage. Onderstaand wordt de meer jarenbegroting weergegeven. 01-01-2019 t/m 31-12-2019 Enkelvoudige Prognose 2.864 16.082.908 73.976 284.285 16.441.169 01-01-2020 t/m 31-12-2020 Enkelvoudige Prognose 2.819 15.777.809 26.600 263.135 16.067.544 01-01-2021 t/m 31-12-2021 Enkelvoudige Prognose 2.801 15.666.319 26.600 260.735 15.953.654 13.076.099 459.006 1.155.248 991.487 15.681.840 187.073 9.051 1.924 194.200 13.569.605 446.994 1.209.902 1.012.038 16.238.558 398.683 5.614 1.461 402.836 Naast het aantal leerlingen en de personele bezetting zijn er nog andere factoren die een rol van betekenis hebben gespeeld bij het opstellen van de meerjarenbegroting. Een voorbeeld hiervan is dat Fectio de schoolreserves wil uitputten ten behoeve van het onderwijs op de scholen. 13.956.929 538.084 1.212.910 1.010.316 16.718.239 -277.070 7.000 1.500 --271.570 13.428.767 554.722 1.192.695 982.174 16.158.358 -90.814 5.500 1.500 -86.814 13.282.548 533.281 1.203.694 972.540 19.992.063 -38.409 4.000 1.500 -35.909 Veel scholen hebben grote schoolreserves en deze gaan zij de komende vier jaar inzetten voor het onderwijs en het realiseren van de nieuwe visie van Fectio. Deze maatregel zorgt ervoor dat het resultaat minder zal zijn dan voorgaande jaren. Dit is dus bewust beleid. 47

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Continuïteitsparagraaf 8.4 Kengetallen De kengetallen aangaande de solvabiliteit, liquiditeit, rentabiliteit en het weerstandsvermogen zijn hieronder in een tabel weergegeven en Solvabiliteit 2018 2019 2020 2021 57,7% 55,0% 58,5% 57,2% Liquiditeit 3,2 2,9 2,7 3,0 Rentabiliteit 2,4% ­1,7% ­0,5% ­0,2% Wat betreft de solvabiliteit blijft Fectio boven de 30%, hetgeen betekent dat de vermogenspositie van Fectio goed blijft en dat de stichting aan haar lange termijn verplichtingen kan voldoen. De current ratio (liquiditeit) blijft hoger dan de ondergrens van de onderwijsinspectie, welke 1 is. De liquiditeitspositie van Fectio blijft hierdoor goed. De uitkomsten aangaande de rentabiliteit zijn negatief. Dit betekent dat er een negatief resultaat gedraaid gaat worden maar dit is zoals eerder aangegeven bewust beleid. De kapitalisatiefactor daalt naar 25­30% en ligt daarmee onder de signaleringswaarden van de onderwijsinspectie (35­60%). Dit percentage betekent dat Fectio niet te veel kapitaal aanhoudt en is het gevolg van het beleid om meer geld in te zetten t.b.v. het onderwijs en het realiseren van de nieuwe visie. 48 Het weerstandsvermogen van Fectio blijft van voldoende niveau om aan te kunnen nemen dat de kans op financiële problemen in de nabije toekomst zo goed als uit te sluiten is. De huisvestingsratio schommelt rond de 7,5% en is daarmee onder de signaleringsnorm van 10%. IMPACT In 2018 is een begin gemaakt met deze werkwijze met als doel het verder minimaliseren van de risico’s. In 2019 zal hier verder aandacht aan worden besteed door het risico management te blijven actualiseren. De belangrijkste risico’s voor Fectio worden hieronder weergegeven (op de manier van de nieuwe werkwijze). brengen de toekomstige financiële positie van Fectio in beeld. Onder de tabel worden de toekomstige kengetallen kort toegelicht. Kapitalisatiefactor 41,1% 28,2% 25,7% 29,1% Weerstandsvermogen 12,7% 11,1% 8,6% 11,1% Huisvestingsratio 7,5% 7,3% 7,5% 7,6% 8.5 Risicomanagement Fectio loopt te allen tijde risico’s die (financiële) gevolgen kunnen hebben voor de stichting. Fectio wil haar risico’s kennen en maatregelen treffen om deze risico’s zoveel mogelijk te beheersen. In november 2017 is door de directeuren gezamenlijk besloten dat per risico de bepaling van de impact en kans, de maatregelen en het eigenaarschap op de agenda van de domeinen wordt geplaatst. In de afbeelding staat de matrix die wordt gebruikt voor het bepalen van de risico’s. KANS

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Continuïteitsparagraaf Bestuur en Organisatie Personeel Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel niet voldoen aan wet­ en regelgeving middelgroot klein middelgroot actuele kennis bij medewerkers door deelname aan externe relevante netwerken en regelmatig overleg met business controller/ bestuurder in het kader van compliance management Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel niet zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens leerlingen, ouders en medewerkers middelgroot klein groot voldoen aan AVG (zie paragraaf 6.2). Fectio heeft hiervoor verschillende maatregelen genomen zoals een werkgroep AVG, het opstellen van privacybeleid en het aanstellen van een functionaris gegevensbescherming Omschrijving risico de school wordt getroffen door een onvoorziene en externe ramp zoals buitensporig of seksueel geweld, een natuurramp, moord, zelfdoding etc. Impact Kans Risico Maatregel groot klein laag er is een document aanwezig, genaamd “Als een ramp de school treft” van het ministerie van OCW waarin staat beschreven hoe er moet worden omgegaan bij dit soort calamiteiten in het onderwijs. Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel kans op boetes dan wel dure afkoopsommen bij arbeidsgeschillen. groot middelklein middelgroot er is een advieslijn met Dyade en Verus, daarnaast is er in de begroting een post opgenomen voor mogelijke sancties Omschrijving risico een functionaris/medewerk(st)er valt plotseling (langdurig) weg uit de stichting door onvoorziene omstandigheden Impact Kans Risico Maatregel groot klein middelgroot Fectio is lid van Transvita en kan hieruit personeel inlenen. Ook is er een protocol bij Fectio voor opvolging bij langdurige afwezigheid Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel in de toekomst wordt er een tekort aan nieuwe instroom/vervangers verwacht groot groot zeer groot Fectio is actief in haar werving en selectie, de stichting is bijvoorbeeld ondernemend met zij­instromers en zoals eerder vermeld lid van Transvita voor het inzetten van vervangers. 49

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Continuïteitsparagraaf Onderwijs Huisvesting en ICT Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel niet invoeren van het vak techniek in het jaar 2020 groot klein laag tijdig handelen inzake de voorbereiding, planning, acties en uitvoering/implementatie aangaande het vak techniek Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen worden niet (tijdig) gesignaleerd middelgroot middelgroot middelgroot permanente kwaliteitszorg wordt uitgeoefend evenals intensieve communicatie met ouders Omschrijving risico slechte staat (binnenklimaat) gebouwen en veiligheid rondom de schoolgebouwen kunnen leiden tot letsel­ en imagoschade Impact Kans Risico Maatregel groot klein laag jaarlijks groot en klein onderhoud aan de gebouwen, jaarlijkse controle en waar nodig onderhoud op speeltoestellen, speellokalen etc. Tevens aanhoudende aandacht en zorg aan het binnenklimaat. Eens in de drie jaar inspectie van de gebouwen door een extern bedrijf, waarna de MOP weer geactualiseerd wordt Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel onzekerheid op het gebied van nieuwbouw/renovatie groot middelgroot middelgroot duidelijke afspraken en geregeld contact met de gemeente inzake de status van eventuele nieuwbouwof renovatiewerkzaamheden Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel onvoldoende expertise op het gebied van huisvesting groot klein laag Fectio heeft twee externe advies bureaus inzake het (groot) onderhoud 50 Omschrijving risico social mediagebruik door leerlingen, ouders of medewerkers kan leiden tot klachten van ouders, imagoschade van een school of andere onwenselijke situaties Impact Kans Risico Maatregel groot middelgroot middelgroot er is een social mediaprotocol actief bij Fectio

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Continuïteitsparagraaf Financiën Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel (grootschalige) fraude of financiële fouten door een van de medewerkers groot klein laag de AO/IC is op orde en Fectio werkt voor betalingen met het vierogenprincipe Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel krimp leerlingen en daardoor minder rijksbijdragen middelgroot groot middelgroot leerlingaantallen worden geregeld geprognotiseerd zodat dit tijdig kan worden afgestemd met de rijksbijdragen en de personele lasten Omschrijving risico Impact Kans Risico Maatregel niet aan betalingsverplichtingen kunnen voldoen groot klein laag Fectio hanteert een ondergrens voor de algemene reserves, heeft bestemmingsreserves en voorzieningen. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van financiële rapportages ter controle 51

Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Scholen 424 leerlingen Basisschool Aventurijn bestond op 1 februari 2018 tien jaar. Een periode waarin de school zich heeft ontwikkeld tot een volwaardige school met inspectiewaardering GOED. Meerdere doelen stonden in 2018 centraal: Er is succesvol gewerkt met de PLG’s (professionele leergemeenschappen): Engels, Extra uitdaging, Gedrag, Coöperatief leren, Wetenschap en Techniek. Om vanuit rust hier succesvol aan te werken zijn er vijf studiedagdelen vrijgemaakt. ­ ­ In de groepen 7 en 8 is een pilot gestart om rekenen, spelling en taalonderwijs op tablets aan te bieden. Dit heeft voor vermindering van de werkdruk gezorgd en betere instructies-op-maat. Sinds augustus werkt ook groep 6 met tablets. Na een traject van twee jaar van samenwerking tussen school en ouders heeft Aventurijn in september 2018 de certificering behaald van ­ tructies­op­maa Ouderbetrokkenheid 3.0. Het ICT-netwerk van de school heeft een grondige update gekregen en ook is er financiële ruimte gemaakt om het aantal devices uit te breiden. ­ne We streven naar een methodiek waarbij de creatieve vakken gekoppeld worden aan de zaakvakken. Hierbij willen wij ook het formatief toetsen vorm gaan geven (toepassen van opgedane kennis). ven n ge ook he n van opgedane k De Barbaraschool is een kleine veelzijdige school in Bunnik. De school is in 2018 gegroeid: er zijn meer leerlingen en meer nieuwe leerkrachten. Er is geïnvesteerd op vier gebieden: Onze pedagogische benadering is gebaseerd op het gedachtengoed van Stephen Covey, de 7 gewoonten. Het team is op dit gebied nieuw en verdiept geschoold. De kwaliteit van de instructies die de leerkrachten geven is en blijft van groot belang. In deze kwaliteit is geïnvesteerd en er zijn nieuwe inzichten toegepast: de kinderen leren taal, lezen, spelling en rekenen op passend en uitdagend niveau. Elk kind kan op eigen niveau en tempo (gepersonaliseerd) lesstof oefenen met behulp van een tablet, een ‘smart’ werkboekje. Na een succesvolle pilot zet de school de tablets nu vanaf groep vier in. We volgen de winst hiervan op de voet. 138 leerlingen 52 Creatief en kritisch denken en ook mediawijsheid zijn voorbeelden van vakoverstijgende vaardigheden die wij belangrijk vinden. We bieden de zaakvakken daarom thematisch en in samenhang aan middels ‘projects4learning’. We maken gebruik van een onderzoekscyclus en kinderen krijgen de ruimte om vanuit eigen nieuwsgierigheid hun talenten te ontdekken en te werken aan eigen leerdoelen. Om alle kansen van de vernieuwingen te benutten zetten we de investeringen komend jaar door. Daarnaast gaan de thema’s ruimte en beweging een grote rol spelen op de Barbaraschool. In 2019 hopen wij dit proces succesvol af te ronden. In goed overleg met het team en de PMR is besloten om de gelden, beschikbaar voor werkdrukvermindering, in te zetten voor het aannemen van een onderwijsassistent per gang met groepen. In februari 2019 zal de vierde onderwijsassistent in dienst treden. ­ een n aan de n v en.

JAARVERSLAG 2018 9 Jaarrekening De jaarrekening bevat een beschrijving van de grondslagen voor waardering van activa, passiva en resultaatbepaling. Daarna worden deze activa, passiva en resultaatbepaling uitvoerig en gespecificeerd weergegeven en toegelicht. 9.1 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen De grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn conform de Regeling voor de Jaarverslaggeving Onderwijs (RJO). Op basis van de RJO worden Titel 9 Boek 2 BW (Burgerlijk Wetboek) en de Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving toegepast (behoudens afwijkingen en aanvullingen in de RJO). De jaarrekening is opgesteld op basis van de continuïteitsveronderstelling en in euro’s. Het Kamer van Koophandel nummer van Fectio is 41178596. Activa en passiva (met uitzondering van het groepsvermogen) worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de staat van baten en lasten en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Voor zover noodzakelijk worden op de vorderingen voorzieningen getroffen voor verwachte oninbaarheid. Vergelijking met voorgaand jaar De grondslagen voor waardering van activa, passiva en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Schattingen Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen is het belangrijk dat de leiding van de instelling over verschillende zaken zich een oordeel vormt en dat de leiding schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Als het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen, inclusief de bijbehorende veronderstellingen, opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. 53 Verbonden partijen Alle rechtspersonen waarover overheersende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Ook rechtspersonen die overwegende zeggenschap kunnen uitoefenen worden aangemerkt als verbonden partij. Tot slot worden ook de statutaire directieleden, andere sleutelfunctionarissen in het management van de instelling en nauwe verwanten aangemerkt als verbonden partijen.

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Transacties van betekenis met verbonden partijen worden toegelicht voor zover deze niet onder normale marktvoorwaarden zijn aangegaan. Hiervan wordt de aard en omvang van de transactie toegelicht. Ook andere informatie die nodig is om inzicht te bieden zal worden vermeld. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs plus bijkomende kosten of tegen de vervaardigings -prijs verminderd met de afschrijvingen. De afschrijvingen vinden lineair en naar tijdsgelang plaats op basis van de verwachte toekomstige gebruiksduur. Er wordt rekening gehouden met de bijzondere waardeverminderingen die op de balansdatum worden verwacht. Onder staand worden de afschrijvingstermijnen per categorie weergegeven. Tevens zijn de activeringsgrenzen vermeld. Categorie Installaties Kantoormeubilair - bureaus en kasten Kantoormeubilair - stoelen Huishoudelijke apparatuur Schoolmeubilair - docentensets Schoolmeubilair - leerlingensets Onderwijskundige apparatuur ICT - servers en computers ICT - netwerk ICT - digitale schoolborden Leermiddelen en software 54 afschrijvingstermijn in jaren 15 20 10 5 20 15 5 4 10 8 8 afschrijvingspercentage per jaar 6,67% 5,00% 10,00% 20,00% 5,00% 6,67% 20,00% 25,00% 10,00% 12,50% 12,50% activeringsgrens in € 500,00 500,00 500,00 500,00 500,00 500,00 500,00 500,00 500,00 500,00 500,00 De gebouwen en terreinen worden opgenomen als er sprake is van economisch eigendom. Hiervan is sprake in het geval van eigen investeringen of van doordecentralisatie van de huisvesting. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Voor de toekomstige kosten van groot onderhoud aan de bedrijfsgebouwen is een voorziening voor groot onderhoud gevormd. De toevoeging aan de voorziening wordt bepaald op basis van het geschatte bedrag van het onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van groot onderhoud verloopt. Vlottende activa Vorderingen worden bij verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten. Voorzieningen wegens oninbaarheid dienen in mindering te worden gebracht op de boekwaarde van de vordering. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan 12 maanden. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve(s) en bestemmingsreserve(s) en/of -fonds(en). Hierin is tevens een segmentatie opgenomen naar publieke en private middelen. De bestemmingsreserves zijn reserves met een beperktere bestedingsmogelijkheid die door het bestuur is aangebracht.

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. Tenzij anders vermeld worden de voorzieningen gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen. Wanneer de verwachting is dat een derde de verplichtingen vergoedt en wanneer het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting, dan wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen. Voorzieningen worden onderscheiden naar aard en doel. Toevoegingen aan de voorzieningen vinden plaats door dotaties ten laste van de staat van baten en lasten De onttrekkingen vinden rechtstreeks plaats ten laste van de betreffende voorziening. Pensioenvoorziening Nederlandse pensioenregelingen De instelling heeft een aantal pensioenregelingen. De belangrijkste kenmerken van deze regelingen zijn: • Pensioengevende salarisgrondslag (eindloon, middelloon e.d.) • Afspraken over indexatie • Beschrijving belangrijkste kenmerken van de uitvoeringsovereenkomst • Wijze waarop pensioenregelingen zijn ondergebracht bij de pensioenuitvoerder (opf, bpf, verzekeraar) • Dekkingsgraad van de pensioenuitvoerder. (ultimo 2018; 97,1%) Op de Nederlandse pensioenregelingen zijn de bepalingen van de Nederlandse Pensioenwet van toepassing en worden op verplichte, contractuele of vrijwillige basispremies aan pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen betaald door de instelling. De premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Nog niet betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen. Voorziening jubilea De voorziening jubilea wordt opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte uitkeringen gedurende het dienstverband. Bij de berekening van de voorziening wordt onder meer rekening gehouden met verwachte salarisstijgingen en de blijfkans. Voorziening langdurig zieken In verband met het eigen risicodragerschap voor ziektevervanging is er een voorziening getroffen voor langdurig zieken. De opbouw is gebaseerd op de verplichte doorbetaling aan personeelsleden voor een maximale duur van twee jaar ná de eerste ziektedag. Voorziening Onderhoud Voor uitgaven voor groot onderhoud van gebouwen wordt een voorziening gevormd om deze lasten gelijkmatig te verdelen over een aantal boekjaren. De toevoegingen aan de voorziening worden bepaald op basis van het geschatte bedrag van het groot onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden voor groot onderhoud verloopt. Fectio hanteert voor de voorziening groot onderhoud een methodiek waarbij de kosten over het gehele onderhoudsplan van de onderwijspanden worden bepaald en deze vervolgens wordt gedeeld door de looptijd van het onderhoudsplan. 55

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Deze systematiek leidt ertoe dat er jaarlijks weliswaar een min of meer gelijkblijvende dotatie aan de voorziening groot onderhoud wordt gedaan, maar dat deze te laag of te hoog van omvang kan zijn in vergelijking met de RJ methodiek. Er wordt namelijk beperkt rekening gehouden met individuele onderhoudscomponenten met onderhoudscycli die doorlopen tot na de periode van de huidige onderhoudsplanning. Fectio maakt gebruik van de overgangsregeling. De tijdelijke regeling in de Regeling jaarverslaggeving onderwijs is van toepassing op besturen die voor verslagjaar 2017 een methode van kostenegalisatie voor groot onderhoud hanteerden zoals hierboven beschreven. Daarbij is afgesproken dat de RJ-werkgroep Onderwijs van de Raad voor de Jaarverslaggeving in samenwerking met de sectorraden in de komende maanden een onderzoek uitvoert. De werkgroep zal hierbij worden ondersteund door een aantal betrokken schoolbesturen. Doel van dit onderzoek is te komen tot een verwerkingswijze in 2020 die aansluit bij de Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving waarbij rekening wordt gehouden met onderwijssector-specifieke aspecten. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste waardering gewaardeerd tegen de reële waarde. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Onder deze post vallen onder meer vooruit ontvangen investeringssubsidies. Deze subsidies moeten zichtbaar in mindering gebracht worden op de materiële vaste activa of als schuld gepresenteerd worden onder vooruit ontvangen investeringssubsidies. Kortlopende schulden De overlopende passiva betreffen de vooruit ontvangen bedragen die aan opvolgende perioden worden toegerekend en/of nog te betalen bedragen voor zover ze niet onder de andere kortlopende schulden zijn te plaatsen. Kortlopende schulden worden bij de eerste verwerking waarde. Kortlopende schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Dit is meestal de nominale waarde. 56 Baten en lasten Het resultaat is het verschil tussen de baten en lasten over het verslagjaar met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Per school worden de baten en lasten toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Lasten en risico’s die hun oorsprong vinden vóór het einde van het verslagjaar zijn meegenomen als zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Het resultaat van de staat van baten en lasten wordt toegevoegd aan de (bestemde) reserve(s) die door het bestuur is/zijn bepaald. Rijksbijdragen worden als baten verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarop de toekenning betrekking heeft. gewaardeerd tegen de reële

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Overheidssubsidies Exploitatiesubsidies worden als baten verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarin de gesubsidieerde kosten zijn gemaakt of opbrengsten zijn gederfd of wanneer een gesubsidieerd exploitatietekort zich heeft voorgedaan. De baten worden verantwoord als het waarschijnlijk is dat deze worden ontvangen en de stichting de condities voor ontvangst kan aantonen. Subsidies met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en als onderdeel van de afschrijvingen verwerkt in de staat van baten en lasten. Personeelsbeloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. De stichting heeft de toegezegde pensioenregeling bij de bedrijfstakpensioenfonds in de jaarrekening verwerkt als verplichtingenbenadering. Voor toegezegde bijdrageregelingen betaalt de instelling op verplichte, contractuele of vrijwillige basispremies aan pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft de instelling geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa als dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Afschrijvingen op materiële vaste activa Materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief. De stichting schrijft niet af over terreinen en vastgoedbeleggingen. Als een schattingswijziging plaatsvindt van de economische levensduur worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn inbegrepen onder de afschrijvingen. Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. Toelichting kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Hierbij wordt het resultaat als basis genomen. Dit overzicht geeft weer waaraan de in de verslagperiode beschikbaar gekomen gelden zijn besteed. In samenhang met de balans en de staat van baten en lasten moet het kasstroomoverzicht bijdragen aan het inzicht in de financiering, de liquiditeit, de solvabiliteit en het vermogen van de instelling om geldstromen te genereren. 57

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.2 Balans per 31 december 2018, vergelijkende cijfers per 31 december 2017 (na verwerking resultaatbestemming) Activa VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Gebouwen Terreinen Inventaris en apparatuur Overige materiële vaste activa Niet aan de bedrijfsuitoefening dienstbare materiële vaste activa Financiële vaste activa Overige vorderingen TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Debiteuren algemeen Vorderingen op OCW Vorderingen op gemeenten en GR's Overige vorderingen Overlopende activa overige Liquide middelen Tegoeden op Bankmiddelen TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL ACTIVA 58 31-12-2018 € € € 31-12-2017 € 149.127 6.885 162.313 7.422 1.519.470 294.467 656 1.970.605 97.465 97.465 2.068.070 4.800 4.800 2.022.273 1.507.319 339.606 813 2.017.473 27.204 17.352 720.779 19.452 - 55.023 822.458 4.094.549 4.094.549 4.917.006 6.985.076 3.543.818 3.543.818 4.475.287 6.497.560 764.524 71.586 2.022 75.985 931.469

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.2 Balans per 31 december 2018, vergelijkende cijfers per 31 december 2017 (na verwerking resultaatbestemming) Passiva € Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserves (publiek) Voorzieningen Personele voorzieningen Voorziening Groot onderhoud Langlopende schulden Overige langlopende schulden Kortlopende schulden Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioenen Overige kortlopende schulden Overlopende passiva 31-12-2018 € € 31-12-2017 € 3.436.652 590.337 3.134.663 489.489 4.026.988 3.624.152 350.235 884.104 219.514 970.658 1.234.339 1.190.172 187.930 208.319 187.930 208.319 222.775 527.289 145.058 8.208 152.354 474.106 144.146 1.990 632.489 1.535.819 702.320 1.474.917 TOTAAL PASSIVA 6.985.076 6.497.560 59

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Bestuursverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.3 Staat van baten en lasten 2018, vergelijkende cijfers 2017 2018 € Baten Rijksbijdragen Overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden Overige baten Totaal baten 140.726 337.498 16.637.242 48.200 150.227 15.204.092 160.551 306.074 15.868.913 16.159.018 € Begroot 2018 € 15.005.665 € € 15.402.288 2017 € Personeelslasten Afschrijvingen 13.569.606 446.994 Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten 1.209.920 1.012.038 16.238.559 398.683 Financiële baten en lasten Nettoresultaat 4.153 402.836 12.729.492 461.142 1.154.093 1.051.113 15.395.840 -191.748 8.500 -183.248 13.076.098 459.006 1.155.249 991.486 15.681.840 187.073 7.128 194.201 60

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.4 Kasstroomoverzicht 2018 Bedragen in € Kasstromen uit operationele activiteiten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Aanpassingen voor aansluiting bedrijfsresultaat Aanpassingen voor afschrijvingen Aanpassingen voor waardeveranderingen Toename (afname) van voorzieningen Overige aanpassingen voor aansluiting met het bedrijfsresultaat Totaal van aanpassingen voor aansluiting met het bedrijfsresultaat Veranderingen in werkkapitaal Afname (toename) van kortlopende vorderingen Toename (afname) van kortlopende schulden Totaal van veranderingen in werkkapitaal Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstromen uit investeringsactiviteiten Verwerving van financiële vaste activa Verwerving van materiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstromen uit financieringsactiviteiten Toename langlopende schulden Aflossing langlopende schulden Kasstroom uit financieringsactiviteiten Toename (afname) van liquide middelen Realisatie 398.683 446.994 44.167 889.844 109.011 60.903 169.914 1.059.758 5.614 -1.461 1.063.911 -92.665 -400.127 -492.792 10.721 -31.110 -20.389 550.730 2017 Realisatie 187.073 459.006 39.871 -101.004 584.947 -84.143 96.527 12.384 597.330 18.865 -1.924 614.271 -4.800 -273.954 -278.754 11.405 -33.281 -21.876 313.641 61

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.5 Toelichting op de balans na resultaatbestemming per 31 december 2018 Activa Vaste activa Materiële vaste activa Schoolgebouw(en) De door de stichting beheerde schoolgebouwen zijn economisch wel, maar juridisch geen eigendom van de stichting. Voor een overzicht van de onder ons bestuur staande scholen verwijzen wij naar het bestuursverslag. Verloopoverzicht materiële vaste activa 2018 Gebouwen Terreinen Inventaris en apparatuur Overige materiële vaste activa Niet aan de bedrijfsuitoefening dienstbare materiële vaste activa Verkrijgings- of vervaardigingsprijs aan het begin van de periode Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen aan het begin van de periode Materiële vaste activa aan het begin van de periode Verloop gedurende de periode Investeringen Afschrijvingen Afschrijving op desinvesteringen Mutatie gedurende de periode Stand aan het eind van de periode Verkrijgings- of vervaardigingsprijs aan het einde van de periode Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen aan het einde van de periode Materiële vaste activa aan het einde van de periode 206.681 -44.367 162.313 10.732 -3.310 7.422 3.365.813 -1.858.494 1.507.319 - -13.187 - -13.187 206.681 -57.554 149.127 - -537 - -537 10.732 -3.847 6.885 350.794 -338.643 - 12.151 3.716.607 -2.197.137 1.519.470 986.372 -646.766 339.606 49.332 -94.471 - -45.139 1.035.704 -741.237 294.467 1.874 -1.061 813 4.509.386 -2.266.989 2.242.397 - -157 - -157 1.874 -1.218 656 400.127 -446.994 - -46.868 4.971.598 -3.000.993 1.970.605 De investeringen in 2018 hebben vooral betrekking op ICT (€ 279.439). Andere investeringen zijn gedaan in meubilair (€ 57.980), apparatuur (€ 13.376) en leermethodes (€ 49.332). Financiële vaste activa Verloopoverzicht financiële vaste activa 2018 62 Financiële vaste activa, posten Stand aan het begin van de periode Financiële vaste activa aan het begin van de periode Verloop gedurende de periode Investeringen en verstrekte leningen Stand aan het eind van de periode Financiële vaste activa aan het einde van de 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4.800 92.665 97.465 0 0 0 periode De financiële vaste activa hebben voor € 13.650 betrekking op afgegeven waarborgsommen op het gebruik van tablets welke bij enkele leermethodes ter beschikking worden gesteld. Daarnaast is er een vordering ad. € 83.815 op het UWV opgenomen die in 2020 zal worden ontvangen en betrekking heeft op reeds uitbetaalde transitievergoedingsbedragen bij ontslag. Vorderingen op OCW en EZ Vorderingen op gemeenten en GR’s Effecten Overige vorderingen Totaal financiële vaste activa Totaal materiële vaste activa

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Vlottende activa 31-12-2018 Vorderingen Debiteuren algemeen Vorderingen op OCW/EZ Vorderingen op gemeenten en GR's Overige vorderingen Subtotaal vorderingen Overlopende activa Vooruitbetaalde kosten Te ontvangen interest Overlopende activa overige Totaal overlopende activa Totaal van vorderingen Liquide middelen Tegoeden op bankrekeningen Tegoeden op (vermogens-) spaarrekeningen Liquide middelen 27.204 720.779 19.452 0 767.435 46.409 5.614 3.000 55.023 822.458 393.480 3.701.069 4.094.549 Op de vermogensspaarrekening is het saldo € 2.500.000. Hiervan is 25% kosteloos opneembaar. De rentevergoeding op deze spaarrekening is 0,023%. 31-12-2017 17.352 764.524 71.586 2.022 855.483 35.823 9.051 31.111 75.985 931.469 294.452 3.249.366 3.543.818 63

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Passiva Eigen vermogen Algemene reserves Algemene reserve Totaal algemene reserve Bestemmingsreserves (publiek) Reserve BAPO / BBO Reserve MFA * Reserve nulmeting Reserve Fectio geeft ruimte Totaal bestemmingsreserves publiek Stand per 01-01-2018 € 3.134.663 3.134.663 Stand per 01-01-2018 € 308.300 59.627 121.562 - 489.489 Stand per 01-01-2018 € Totaal eigen vermogen 3.624.152 Resultaat 2018 € 301.988 301.988 Resultaat 2018 € 118.999 - -18.151 - 100.848 Resultaat 2018 € 402.836 Overige mutaties € - Overige mutaties € - -59.627 - 59.627 - Overige mutaties € - - Stand per 31-12-2018 € 3.436.652 3.436.652 Stand per 31-12-2018 € 427.299 - 103.411 59.627 590.337 Stand per 31-12-2018 € 4.026.988 * Het saldo van de reserve MFA welke na oprichting niet meer is gewijzigd is ondergebracht onder een nieuwe reserve Fectio geeft ruimte. Voor een specificatie verwijzen wij u naar de bijlage "Reserves per kostenplaats". Voorzieningen Stand per 01-01-2018 Personeelsvoorzieningen € Voorziening Jubilea Voorziening langdurig zieken Totaal personeelsvoorzieningen Voorziening Groot onderhoud 64 Voorziening Groot onderhoud Totaal voorziening Groot Onderhoud Totaal voorzieningen 970.658 970.658 1.190.172 293.858 293.858 441.524 -380.412 -380.412 -397.357 884.104 884.104 1.234.339 83.292 83.292 194.382 800.812 800.812 1.039.957 Bij de voorziening jubilea is de rentemutatie (naar contante waarde) € 19.282 en is op basis van 1% meeberekend. In verband met het eigen risicodragerschap voor ziektevervanging is er een voorziening getroffen voor langdurig zieken. De opbouw is gebaseerd op de verplichte doorbetaling aan personeelsleden voor een maximale duur van twee jaar na de eerste ziektedag. De onderhoudsvoorziening is gebaseerd op een meerjarig onderhoudsplan dat is opgesteld door een externe partij. Verder is het nog niet duidelijk of het gebouw van de Van Harte School gerenoveerd gaat worden of dat er volledige nieuwbouw komt. Bij renovatie komen de kosten volledig of voor het grootste deel voor rekening van Fectio. Bij nieuwbouw zijn deze kosten voor de gemeente. Tot op heden heeft de gemeente hier nog geen besluit over genomen. Een voorziening duurzame inzetbaarheid zal worden gevormd zodra het aantal overeenkomsten met personeel over de gespaarde uren bekend is en daarmee de hoogte van de voorziening kan worden bepaald. Op dit moment is dit nog inbegrepen in het bedrag van de reserve bapo / bbo ad. € 427.299. 219.514 - 219.514 € 20.054 127.612 147.666 € -16.945 - -16.945 € 222.623 127.612 350.235 Dotatie Onttrekking Stand per 31-12-2018 Kortlopende Langlopende deel deel < 1 jaar € 18.829 92.261 111.090 > 1 jaar € 203.794 35.351 239.145

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Langlopende schulden Stand per Vooruitontvangen investeringssubsidies Investeringssubsidies Gemeente Overige Investeringssubsidies Totaal vooruitontvangen investeringssubsidies Kortlopende schulden Crediteuren Crediteuren Totaal Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Loonheffing Premies sociale verzekeringen Totaal belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioenen Schulden terzake van pensioenen Totaal pensioenen Overige kortlopende schulden Te betalen salarissen Totaal overige kortlopende schulden Overlopende passiva € Vooruitontvangen subsidies OCW Vakantiegeld Vooruitonvangen bedragen Overige overlopende passiva Totaal overlopende passiva Totaal kortlopende schulden 41.398 403.947 89.212 97.932 632.489 1.535.819 31-12-2018 € 488.245 39.044 527.289 31-12-2018 € 145.058 145.058 31-12-2018 € 8.208 8.208 31-12-2018 € € 46.221 399.739 101.945 154.414 702.320 1.474.917 31-12-2017 € € 31-12-2017 € 1.990 1.990 65 € 31-12-2017 € 144.146 144.146 € 01-01-2018 € 174.737 33.581 208.319 € - 10.721 10.721 € -22.253 -8.857 -31.110 Ontvangen investeringssubsidies Vrijval subsidies -/€ 152.484 35.445 187.930 Stand per 31-12-2018 € 107.432 29.684 137.116 € 18.194 - 18.194 Looptijd > 1 jaar Looptijd > 5 jaar 31-12-2018 € 222.775 222.775 € 31-12-2017 € 445.304 28.802 474.106 € € 31-12-2017 € 152.354 152.354 € €

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.6 Toelichting op de staat van de baten en lasten 2018 Baten Rijksbijdragen € Rijksbijdrage OCW Overige subsidies OCW Ontvangen doorbetalingen rijksbijdrage Samenwerkingsverbanden Totaal Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en -subsidies € Overige gemeentelijke en GR-bijdragen en - subsidies Totaal overige overheidsbijdragen en -subsidies Overige baten € Opbrengst verhuur Overige Totaal overige baten Totaal baten 83.732 253.767 337.498 16.637.242 2018 € € 89.568 60.659 150.227 15.204.092 140.726 140.726 Begroot 2018 € € 59.027 247.048 306.074 15.868.913 14.856.529 744.784 557.705 16.159.018 2018 € € 13.864.768 671.693 469.205 15.005.665 Begroot 2018 € € 14.465.060 620.955 316.274 15.402.288 2017 € 2018 Begroot 2018 € € 48.200 48.200 2017 € € € 160.551 160.551 2017 € Lasten Personeelslasten € Lonen en salarissen Sociale lasten Premies Participatiefonds Premies Vervangingsfonds Pensioenlasten Totaal lonen, salarissen, sociale lasten en pensioenlasten 66 Dotaties personele voorzieningen Kosten inhuur derden Externe begeleiding leerlingen Kosten vervangingen via RTC Kosten BGZ, Arbo zorg en begeleiding Nascholing team/individueel Overig Totaal overige personele lasten Overige uitkeringen Af: Uitkeringen Totaal personele lasten 9.768.681 1.390.383 434.379 10.829 1.302.215 12.906.487 147.666 176.246 84.691 71.580 64.131 277.241 107.184 928.740 265.621 265.621 13.569.606 - - 12.729.492 14.800 69.709 88.572 81.799 84.520 222.585 158.456 720.441 114.065 114.065 13.076.098 12.009.051 20.887 181.021 101.967 59.560 49.810 230.494 160.717 804.457 2018 € € 12.009.051 Begroot 2018 € € 9.463.340 1.291.438 327.503 14.127 1.289.298 12.385.706 2017 €

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Gemiddeld aantal werknemers Gedurende het jaar 2018 waren gemiddeld 192 werknemers in dienst op basis van een volledig dienstverband (2017: 196). Afschrijvingen € Gebouwen en terreinen Inventaris en apparatuur Overige materiële vaste activa Totaal afschrijvingen Huisvestingslasten € Huurlasten (incl. medegebruik MFA's) Onderhoudslasten (klein onderhoud) Energie en water Schoonmaakkosten Heffingen Dotatie voorziening onderhoud Tuinonderhoud Bewaking/beveiliging Overige huisvestingslasten Totaal huisvestingslasten 445.747 47.016 125.543 233.942 24.792 293.858 23.941 4.851 10.229 1.209.920 13.723 338.643 94.628 446.994 2018 € € 443.460 48.000 138.300 230.769 25.965 249.999 12.600 3.500 1.500 1.154.093 Begroot 2018 € € 446.492 59.122 117.649 239.982 19.932 250.000 15.136 4.792 2.144 1.155.249 2018 € € 13.974 340.626 106.542 461.142 2017 € Begroot 2018 € € 14.126 343.307 101.574 459.006 2017 € 67

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Overige lasten 2018 € Administratie en beheer Reis- en verblijfkosten Telefoon- en portokosten Kantoorartikelen Totaal administratie- en beheerslasten Inventaris, apparatuur en leermiddelen Bibliotheek/mediatheek Toetsen en testen Totaal inventaris, apparatuur en leermiddelen Wervingskosten Representatiekosten Buitenschoolse c.q. bijzondere activiteiten Contributies Abonnementen Medezeggenschapsraad Verzekeringen Overige Reproductiekosten, drukwerk, schoolgids Culturele vorming Totaal overige Totaal overige lasten 4.982 1.474 15.061 43.230 13.619 4.275 10.475 57.993 76.004 35.348 262.462 1.012.038 134.849 16 16.185 3.799 154.849 574.507 8.926 11.295 594.728 1.150 850 14.410 31.702 17.375 10.746 13.120 94.387 68.174 21.618 273.532 1.051.113 610.901 14.345 12.930 638.176 2.044 462 21.685 31.509 13.411 6.429 10.548 82.124 65.924 32.785 266.921 991.487 € € 119.683 350 17.172 2.200 139.405 531.309 6.362 14.944 552.615 Begroot 2018 € € 152.661 334 15.342 3.614 171.951 2017 € In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria (reeds onderdeel van 4.4.1.1) ten laste van het resultaat gebracht: 2018 Begroot 2018 € Specificatie honorarium; Onderzoek jaarrekening 17.894 17.894 € € 18.065 18.065 Bovenstaande honoraria betreffen uitsluitend de werkzaamheden die bij de stichting zijn uitgevoerd door Astrium zoals bedoeld in art.1, lid 1a Wta (Wet toezicht accountantsorganisaties). De kosten voor de controle zijn inclusief bekostiging en omzetbelasting. € € 17.451 17.451 2017 € Totaal Lasten 16.238.559 68 Saldo baten en lasten 398.683 -191.748 187.072 15.395.840 15.681.841

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Financiële baten en lasten 2018 € Rentebaten Rentelasten Totaal financiële baten en lasten Nettoresulaat 5.614 -1.461 4.153 402.836 € € 10.000 -1.500 8.500 -183.248 Begroot 2018 € € 9.051 -1.924 7.128 194.200 2017 € 69

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.7 Verantwoording subsidies OCW G1 Verantwoording G1-B Uitgebreid Omschrijving Studieverlof 2017 Studieverlof 2017 Studieverlof 2017 Studieverlof 2017 Studieverlof 2017 Studieverlof 2017 Studieverlof 2017 Studieverlof 2018 Studieverlof 2018 Studieverlof 2018 Studieverlof 2018 Studieverlof 2018 Studieverlof 2018 Studieverlof 2018 Toewijzing Kenmerk 851856-1 852346-1 852749-1 853926-1 853997-1 853834-1 Datum 20-09-2017 20-09-2017 20-09-2017 20-09-2017 20-09-2017 20-09-2017 TVKS17011 24-05-2017 928075-1 928096-1 928545-1 928936-1 928950-1 928872-1 20-09-2018 20-09-2018 20-09-2018 20-09-2018 20-09-2018 20-09-2018 TVKS17011 20-09-2018 Totaal Bedrag van toewijzing € 10.354 12.093 12.093 11.186 9.067 12.093 12.348 10.354 12.093 12.093 7.558 8.616 7.898 12.348 150.194 Ontvangen t/m Besteed in 2017 € 10.354 12.093 12.093 11.186 9.067 12.093 12.348 - - - - - - - 79.234 2017 € 4.314 5.039 5.039 4.661 3.778 5.039 5.145 - - - - - - - 33.015 Stand 01-01-2018 € 6.040 7.054 7.054 6.525 5.289 7.054 7.203 - - - - - 46.219 Ontvangen in Besteed in 2018 € - - - - - - 10.354 12.093 12.093 7.558 8.616 7.898 12.348 70.960 2018 € 6.040 7.054 7.054 6.525 5.289 7.054 7.203 4.314 5.037 5.037 3.149 3.590 3.291 5.145 75.782 Stand ultimo 2018 € - - - - - - - 6.040 7.056 7.056 4.409 5.026 4.607 7.203 41.397 Prestatie afgerond Ja / Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee 70

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.8 Overzicht verbonden partijen Verbonden partijen met belang in bevoegd gezag Statutaire naam Stichting Beheer Het Palet Stichting Beheer MFA Werkhoven Beheersstichting MFA Limes Stichting MFA Kersentuin Profi Pendi Samenwerkingsverband PO Samenwerkingsverband ZOUT College de Heemlanden Stichting Stichting Stichting Stichting Stichting Stichting Stichting Code activiteiten: 1. contractonderwijs, 2. contractonderzoek, 3. onroerende zaken, 4. overige Met betrekking tot de Stichting Beheer Het Palet, Stichting Beheer MFA Werkhoven, Beheersstichting MFA Limes en Stichting MFA Kersentuin willen wij opmerken dat één van onze scholen onder deze beheersstichtingen vallen en dat zij jaarlijks het gebouwafhankelijke deel van de materiële instandhouding aan deze stichtingen overdragen. Met deze bijdragen wordt het gebouw, waarin de betreffende school zit, onderhouden. Statutaire zetel Odijk Werkhoven Houten Bunnik Nieuwegein Zeist Houten Code 4 4 4 4 4 4 4 Deelname percentage 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 71

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.9 WNT: wet normering bezoldiging topfunctionarissen Algemeen 01-01-2018 t/m 31-12-2018 Complexiteitspunten Complexiteitspunten gemiddelde totale baten Complexiteitspunten gemiddeld aantal leerlingen, deelnemers of studenten Complexiteitspunten gewogen aantal onderwijssoorten of sectoren Totaal aantal complexiteitspunten Bezoldigingsklasse Bezoldigingsmaximum Afwijkende bezoldigingsklasse Afwijkend bezoldigingsmaximum Toelichting op de WNT 4 3 1 8 C 133.000 Niet van toepassing Niet van toepassing 72

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening WNT: wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke sector en semi publieke sector De WNT is van toepassing op KS Fectio . Het voor KS Fectio toepasselijke bezoldigingsmaximum is in 2018 € 133.000 (Bezoldigingsklasse C). 1. Bezoldiging topfunctionarissen 1a. Leidinggevende topfunctionarissen met dienstbetrekking en leidinggevende topfunctionarissen zonder dienstbetrekking vanaf de 13e maand van de functievervulling. bedragen x € 1 Functiegegevens5 Aanvang6 en einde functievervulling in 2018 Omvang dienstverband (als deeltijdfactor in fte)7 Dienstbetrekking?8 Bezoldiging9 Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Subtotaal Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum10 -/- Onverschuldigd betaald en nog niet terugontvangen bedrag11 Totale bezoldiging Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan12 Toelichting op de vordering wegens onverschuldigde betaling13 Gegevens 201714 bedragen x € 1 Functiegegevens5 Aanvang6 en einde functievervulling in 2017 Omvang dienstverband (als deeltijdfactor in fte)7 Dienstbetrekking?8 Bezoldiging9 Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Subtotaal Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum10 Totale bezoldiging Dhr. R.A. Boerman Bestuurder 01/01 –31/12 0,8 ja 89.746 + 600 = 90.346 14.300 104.046 + 600 = 104.646 106.400 N.v.t. 104.046 + 600 = 104.646 N.v.t. N.v.t. Dhr. R.A. Boerman Bestuurder 01-01 - 31-12 0,8 ja 89.352 13.433 102.785 103.200 102.785 1b. Leidinggevende topfunctionarissen zonder dienstbetrekking in de periode kalendermaand 1 t/m 12. N.v.t. 73

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening WNT: wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke sector en semi publieke sector 1c. Toezichthoudende topfunctionarissen. bedragen x € 1 Functiegegevens2 Aanvang en einde functievervulling in 2018 Bezoldiging Totale bezoldiging3 Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum4 -/- Onverschuldigd betaald en nog niet terugontvangen bedrag5 Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan6 Toelichting op de vordering wegens onverschuldigde betaling7 Gegevens 2017 bedragen x € 1 Functiegegevens2 Aanvang en einde functievervulling in 2017 Bezoldiging Totale bezoldiging3 Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum4 Mw. A.M.L. van Leeuwen Voorzitter 31/01 - 31/12 Dhr. J.A. Brink Lid 01/01 - 31 /08 Dhr. E.A.P. Schouten Lid 01/01 -31/12 7.500 3.334 19.350 N.v.t. 8.600 N.v.t. 5.000 12.900 N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. Mw. A.M.L. van Leeuwen Voorzitter Dhr. J.A. Brink Lid 31/01 - 31/12 31/01 - 31/12 Dhr. E.A.P. Schouten Lid 01/01 - 31/12 7.500 5.000 19.350 12.900 5.000 12.900 bedragen x € 1 Functiegegevens2 Aanvang en einde functievervulling in 2018 Bezoldiging Totale bezoldiging3 Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum4 -/- Onverschuldigd betaald en nog niet terugontvangen bedrag5 Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan6 74 Toelichting op de vordering wegens onverschuldigde betaling7 Gegevens 2017 bedragen x € 1 Functiegegevens2 Aanvang en einde functievervulling in 2017 Bezoldiging Totale bezoldiging3 Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum4 Dhr. P. van der Ven Lid 31/01 - 31/08 Dhr. E.I.R. van der Zande Lid 01/01 - 31 /12 Dhr. A.G.J.M. Graven Lid 01/09 - 31/12 3.333 5.000 8.600 N.v.t. 12.900 N.v.t. 1.667 4.300 N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. Dhr. P. van der Ven Lid 31/01 - 31/12 Dhr. E.I.R. van der Zande Lid 31/01 - 31/12 Dhr. A.G.J.M. Graven 5.000 5.000 12.900 12.900

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening WNT: wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke sector en semi publieke sector bedragen x € 1 Dhr. W.P.G.M. van der Helm Functiegegevens2 Aanvang en einde functievervulling in 2018 Bezoldiging Totale bezoldiging3 Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum4 -/- Onverschuldigd betaald en nog niet terugontvangen bedrag5 Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan6 Toelichting op de vordering wegens onverschuldigde betaling7 Gegevens 2017 bedragen x € 1 Functiegegevens2 Aanvang en einde functievervulling in 2017 Bezoldiging Totale bezoldiging3 Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum4 1d. Topfunctionarissen met een bezoldiging van € 1.700 of minder. N.v.t. 2. Uitkeringen wegens beëindiging dienstverband aan topfunctionarissen met of zonder dienstbetrekking. N.v.t. 3. Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT. Naast de vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen met een dienstbetrekking die in 2018 een bezoldiging boven het individueel toepasselijke drempelbedrag hebben ontvangen. Lid 01/09 - 31/12 1.667 4.300 N.v.t. N.v.t. N.v.t. Dhr. W.P.G.M. van der Helm 75

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.10 Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Periode Leverancier MKB Schoon! Zuidplas en Partners (Huur Pelmolen) Heutink Primair Onderwijs (leermiddelen) Sharp Electronics Benelux (servicecontract machines) 01-01-2019 31-12-2019 01-01-2019 31-12-2022 01-09-2018 01-09-2021 01-03-2019 01-03-2024 Looptijd 12 48 36 60 Bedrag per maand maand in € 18.537 2.195 21.667 4.592 < 1 jaar € 222.444 26.340 260.000 41.329 >= 1 < 5 € - 79.020 433.333 234.200 >= 5 jaar € - - - - 2018 € 216.737 23.038 235.245 43.133 76

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.11 Ondertekening Houten, 18 juni 2019 Katholieke Scholenstichting Fectio Namens de Raad van Toezicht, Mevr. drs. A.M.L. van Leeuwen (voorzitter Raad van Toezicht) Dhr. drs. E.A.P. Schouten (vicevoorzitter Raad van Toezicht) 77

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.12 (voorstel) bestemming van het resultaat Statutaire regeling inzake bestemming resultaat € Algemene reserve (publiek) Reserve personeel Reserve MFA Reserve nulmeting (herwaarderingsreserve) Reserve Fectio geeft ruimte Totaal bestemmingsreserves Totaal resultaat 118.999 - -18.151 - 100.848 402.836 Resultaat 2018 € € 301.988 78

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.13 Gebeurtenissen na belansdatum Er zijn geen gebeurtenissen na de balansdatum die hier dienen te worden toegelicht. 79

Overige gegevens 80

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.14 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de raad van toezicht van Katholieke Scholenstichting FECTIO. A. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2018 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2018 van Katholieke Scholenstichting FECTIO te Houten gecontroleerd. Naar ons oordeel: • geeft de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Katholieke Scholenstichting FECTIO op 31 december 2018 en van het resultaat over 2018 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs; • zijn de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2018 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand gekomen in overeenstemming met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals opgenomen in paragraaf 2.3.1. Referentiekader van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018. De jaarrekening bestaat uit: 1. de balans per 31 december 2018; 2. de staat van baten en lasten over 2018; en 3. de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden en het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018 vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’. Wij zijn onafhankelijk van Katholieke Scholenstichting FECTIO, zoals vereist in de Verordening inzake de Onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Geen controlewerkzaamheden verricht ten aanzien van de anticumulatiebepaling van artikel 1.6a WNT en artikel 5 lid 1(j) Uitvoeringsregeling WNT In overeenstemming met het Controleprotocol WNT 2018 hebben wij geen controlewerkzaamheden verricht op gegevens in de WNT-verantwoording, of het ontbreken daarvan, op grond van de anticumulatiebepaling van artikel 1.6a WNT en artikel 5, lid 1 onderdeel j Uitvoeringsregeling WNT. Dit betekent dat wij niet hebben gecontroleerd of er wel of niet sprake is van een normoverschrijding door een leidinggevende topfunctionaris vanwege eventuele dienstbetrekkingen als leidinggevende topfunctionaris bij andere WNT plichtige instellingen alsmede of de in dit kader vereiste toelichting juist en volledig is. B. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag informatie, die bestaat uit: • bestuursverslag; • overige gegevens. Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie: • met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat; • alle informatie bevat die op grond van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en paragraaf ‘2.2.2. Bestuursverslag’ van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018 is vereist. 81

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in de Regeling jaarverslaggeving onderwijs, paragraaf ‘2.2.2. Bestuursverslag’ van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018 en de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening. Het college van bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag en de overige gegevens in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en de overige OCW wet- en regelgeving. C. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van het college van bestuur en de raad van toezicht voor de jaarrekening Het college van bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening, in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Het college van bestuur is ook verantwoordelijk voor het rechtmatig tot stand komen van de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties, in overeenstemming met de in de relevante wet- en regel geving opgenomen bepalingen. In dit kader is het college van bestuur tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het college van bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het college van bestuur afwegen of de onderwijsinstelling in staat is om haar activiteiten in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsel moet het college van bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het college van bestuur het voornemen heeft om de onderwijsinstelling te liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het college van bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderwijsinstelling haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten toelichten in de jaarrekening. De raad van toezicht is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de onderwijsinstelling. Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht, dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken. 82 Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijkheden is opgenomen in de bijlage bij onze controleverklaring. Zoetermeer, 18 juni 2019 Astrium Onderwijsaccountants B.V. Was getekend A. van der Have MSc RA

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Bijlage bij de controleverklaring Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden en het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: • het identificeren en inschatten van de risico’s o dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, o dan wel het niet rechtmatig tot stand komen van baten en lasten alsmede de balansmutaties, die van materieel belang zijn het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle­informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; • het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de onderwijsinstelling; • het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving, de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door de entiteit en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; • het vaststellen dat de door het college van bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle­informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderwijsinstelling haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle­informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een instelling haar continuïteit niet langer kan handhaven; • het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; en • het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen en of de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand zijn gekomen. Wij communiceren met de raad van toezicht onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. 83

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening 9.15 Gegevens over de rechtspersoon Naam: Adres: Telefoon: E-mailadres: Internetsite: Katholieke Scholenstichting Fectio Pelmolen 19, 3994 XX Houten 030-6381121 info@ksfectio.nl www.ksfectio.nl Bestuursnummer: 43318 Contactpersoon: Telefoon: E-mailadres: BRIN-nummers: Drs. R.A. Boerman 030-6381121 info@ksfectio.nl 30RD Aventurijn 07TZ Barbaraschool 03UE 05GF De Boogerd Camminghaschool 06PE Delteykschool 11LJ ‘t Schoolhuys De Stek 26AN 05GH 21NR De Vlinder De Vonk De Zevensprong Van Harte School 08OW Bassischool St. Michiel 10GR 27JT 84

Bijlagen

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Reserves en voorzieningen per kostenplaats Reserves Mutaties 2018 Algemene reserve (publiek) De Boogerd Camminghaschool De Vonk Pastoor Dr. Delteykschool Barbaraschool St. Michiel t Schoolhuys Van Harte School De Zevensprong De Vlinder De Stek Aventurijn Groeitelling Prestatiebox Passend Onderwijs Bestuursbureau Bovenschools Totaal Algemene reserve Stand 01-01-2018 135.899 146.592 31.482 25.101 121.036 75.144 214.072 127.382 55.643 253.774 335.253 113.283 225.054 571.450 316.919 - 386.580 3.134.663 9.480 184 -18.963 47.505 22.433 11.773 58.292 -57.147 29.294 64.013 35.750 86.512 8.869 66.276 48.449 24.514 -135.246 301.988 Resultaat Overige 132 1.532 843 940 494 733 896 874 640 1.629 2.265 1.885 - - - -24.514 11.649 -0 Stand mutaties 31-12-2018 145.511 148.308 13.362 73.546 143.963 87.650 273.261 71.109 85.577 319.416 373.268 201.680 233.923 637.726 365.368 - 262.983 3.436.652 Aan het einde van het boekjaar heeft een herverdeling plaatsgevonden tussen de reserves met als uitgangspunt dat het bovenschools vermogen een minimum van € 1.500.000,- moet bedragen. Bestemmingsreserves (publiek) 86 Reserve Personeel Personeel (BBO) Totaal Reserve personeel Stand 01-01-2018 € 308.300 308.300 Mutaties 2018 Resultaat Overige € 118.999 118.999 Stand mutaties 31-12-2018 € € - - 427.299 427.299

Jaarverslag KS Fectio 2018 | Jaarrekening Mutaties 2018 Reserve MFA Stand 01-01-2018 € Camminghaschool De Vonk Pastoor Dr. Delteykschool Aventurijn Totaal Reserve MFA 14.514 25.557 11.422 8.134 59.627 Resultaat Overige € - - - - - Stand mutaties 31-12-2018 € € -14.514 -25.557 -11.422 -8.134 -59.627 Mutaties 2018 Reserve nulmeting De Boogerd Camminghaschool De Vonk Barbaraschool St. Michiel t Schoolhuys Van Harte School De Zevensprong De Vlinder De Stek Bestuursbureau Totaal Reserve nulmeting Stand 01-01-2018 € 2.623 1.901 20.990 1.750 13.739 7.667 6.041 2.210 32.558 29.912 2.171 121.562 Resultaat Overige € -375 -272 -2.990 -156 -1.962 -1.463 -863 -316 -4.652 -4.792 -310 -18.151 Mutaties 2018 Reserve Fectio geeft ruimte Stand 01-01-2018 € Bovenschools Totaal Fectio geeft ruimte - - Resultaat Overige € - - Stand mutaties 31-12-2018 € € 59.627 59.627 59.627 59.627 87 - Stand mutaties 31-12-2018 € € 2.248 1.629 18.000 1.594 11.777 6.204 5.178 1.894 27.906 25.120 1.861 103.411 - - - - -

Aventurijn www.basisschoolaventurijn.nl Barbaraschool www.barbaraschoolbunnik.nl De Boogerd www.rk-deboogerd.nl Camminghaschool www.camminghaschool.nl Delteykschool www.delteyk.nl Basisschool St. Michiel www.stmichiel.nl ‘t Schoolhuys www.schoolhuys.nl De Stek www.de-stek-houten.nl Van Harte School www.vanharteschool.nl De Vlinder www.rkbs-de-vlinder.nl De Vonk www.devonk-odijk.nl De Zevensprong www.7spronghouten.nl Pelmolen 19 • 3994 XX Houten • 030 638 11 21 • info@ksfectio.nl www.ksfectio.nl

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64
65. 65
66. 66
67. 67
68. 68
69. 69
70. 70
71. 71
72. 72
73. 73
74. 74
75. 75
76. 76
77. 77
78. 78
79. 79
80. 80
81. 81
82. 82
83. 83
84. 84
85. 85
86. 86
87. 87
88. 88

Home