0

JAARGANG 2 UITGAVE 2. 2021 VOOR ONDERNEMERS ADV I SEURS IN DE ADMINI S T RAT IE VE EN FI S C A LE SEC T OR PAGINA 32 Het zit in de familie PAGINA 35 Allesbehalve een urenfabriek PAGINA 5 Meten is weten, óók bij niet-financiële data

COLOFON INDEX &GO is een uitgave van de Nederlandse Orde van Administratie- en Belastingdeskundigen en verschijnt 4x per jaar. Jaargang 2, uitgave 2, juni 2021 HOOFDREDACTIE Ed de Vlam BLADMANAGEMENT Janine Molin, Chantal van Pelt EINDREDACTIE Loft 238 Tekst & Media REDACTIE Femke Hellings, Hans Pieters, Henk Poker Eveline aan de Wiel, Chris Wolters VORMGEVING Campagne, Rotterdam OPMAAK Appeltje Eva, Lith FOTOGRAFIE Paul Tolenaar, Maarten van der Wal DRUK Dekkers van Gerwen, ’s-Hertogenbosch ABONNEESERVICE Opgave van abonnementen, opzegging en adreswijziging uitsluitend schriftelijk doorgeven aan de uitgever. Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Meer informatie over abonnementen via: info@noab.nl ADVERTEREN? Meer informatie via: communicatie@noab.nl Commentaar, ideeën en suggesties? Welkom via: communicatie@noab.nl CONTACT NOAB Rompertdreef 7, 5233 ED ‘s-Hertogenbosch Postbus 2478, 5202 CL ‘s-Hertogenbosch 073 614 14 19 I www.noab.nl ISSN 2666-8068 18 Laagdrempelige workshops Van Amsterdam tot Belgrado IN DIT NUMMER: 03 Voorwoord 05 “Goed doen, goed meten” 08 “Ik ben wel een beetje klaar met dat overwerk’” 10 Beschermingsbewindvoering en boekhouding 14 “We zijn mensenmensen, een persoonlijk kantoor” 18 Klanten binden met laagdrempelige workshops 2 &GO magazine 24 Van kano’s naar koelauto’s 28 Digitaal aansturen versus aangestuurd worden 30 Bredere benadering vergroot omzet 32 Het zit in de familie 34 Abonnement op administratie 40 De nieuwe wet bestuur en toezicht rechtspersonen 34 Practice what you preach 22 Van boekhouder naar ondernemerscoach en sparringpartner Mensenmensen 14 INDEX

Zingeving Ik hoor het hem nog zeggen: “creativiteit”. Paul van Vliet (85 jaar) aan het woord in een van die vele talkshows waarin mensen hun mening komen verkopen terwijl ze nergens verstand van hebben. Van Vliet was een aangename uitzondering op de regel. Creativiteit als smeermiddel om het leven zinvol te maken. Ik begreep wat ie bedoelde. In feite draait het in essentie om zingeving. Opmerkelijk dat Marcus Looijenga in het coverartikel het benoemt als hij het over de behoefte van werknemers heeft in het kader van duurzaamheid. We lezen in hetzelfde artikel dat de CSRD-richtlijn grote ondernemingen verplicht stelt om vanaf boekjaar 2023 te rapporteren over hun duurzaamheidsprestaties. En vandaag 26 mei verplicht de rechter Shell zijn CO2uitstoot ten opzichte van 2019 met 45 procent terug te dringen. Winstmaximalisatie lijkt langzaam maar zeker negatieve associaties op te roepen. Oude en nieuwe helden aan het woord en er lijkt daadwerkelijk iets te gebeuren. Het hangt in de lucht. Dit is even schakelen voor de naoorlogse generaties die indertijd hun hippie-idealen hebben verkocht aan het consumptiefestijn. We zochten en dachten zingeving te vinden in het genot van consumeren, in snellere auto’s, grotere huizen, verre vakanties en wegwerpartikelen. Hoe groter het bezit van met name dure materie, hoe hoger het aanzien. Het is één grote leugen gebleken. In het leven geroepen door het grootbedrijf. Wat hebben wij ons laten ringeloren. Het genot was meestal van korte duur en om in dit kader over zingeving te spreken is wel erg ver gezocht. Wel een beetje jammer voor ons nageslacht dat het ten koste is gegaan van het voortbestaan van onze mooie planeet. Jarenlang werd ons voorgehouden dat het allemaal wel meeviel. Dezelfde spreekbuizen die zeiden dat je van roken niet eerder doodgaat. Het klinkt wellicht een beetje zweverig, maar focussen op zingeving is zo gek nog niet. Doe de dingen zo dat het positief bijdraagt aan ons allen en de toekomst van ons allen en natuurlijk onze kinderen. Daar word je vanzelf blij van. En laat je vooral niet inpalmen door narcisten die geen empathie kennen. Zij verkondigen de leugen ten behoeve van hun hebzucht. Sturen op duurzaamheid en zingeving gaan hand in hand. Wat kunnen wij er als financieel dienstverleners aan doen? Lees het coverartikel op pagina 5 en verder! Ed de Vlam, directeur NOAB NOAB.NL 3 VOORWOORD

4 &GO magazine

“GOED DOEN, GOED METEN” DOOR: HANS PIETERS RAPPORTEREN VAN JE NIET-FINANCIËLE DOELEN De wereld is de afgelopen tien jaar normatiever geworden. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en duurzaamheid zijn niet alleen een pr-praatje, maar moeten worden onderbouwd. Nu is niet-financiële verslaggeving nog vrijwillig, maar dat gaat snel veranderen. De Europese Commissie heeft een nieuwe richtlijn duurzaamheidsrapportage gepubliceerd, de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). NOAB.NL 5 COVERARTIKEL

“DE MEESTE ONDERNEMERS WETEN DONDERSGOED WAT DE PROBLEMEN ZIJN IN DE EIGEN SECTOR. HET WORDT NIET GESLIKT DAT JE WEGKIJKT” De CSRD-richtlijn stelt grote ondernemingen verplicht om vanaf boekjaar 2023 te rapporteren over hun duurzaamheidsprestaties. De verplichting geldt in eerste instantie voor grote bedrijven, maar, zo waarschuwt Marcus Looijenga, director en expert duurzaamheidsverslaggeving en -controle bij PwC en docent op dat vlak aan de RuG: “Het is niet de vraag óf non-financial reporting verplicht wordt voor het mkb, maar wanneer. Financiële informatie alleen is niet meer voldoende. Stakeholders verwachten een bredere rol van bedrijven, met oog voor de maatschappelijke impact. De crux van non-financial reporting is dat je strategie en duurzaamheidsdoelen moet kunnen vertalen naar relevante, consistente en vergelijkbare informatie.” NIET GELOOFWAARDIG Jos Reinhoudt van MVO Nederland is het hiermee eens. “Je móet sturen. Dat kun je alleen op basis van feiten. Door te meten. Het is logisch dat je verantwoording aflegt in je jaarverslag over je duurzame en sociale doelen, zodat klanten, leveranciers en omwonenden daar iets van kunnen vinden.” Als voorbeeld noemt hij een chemiebedrijf. “Ga je in een jaarverslag niet in op grondstoffen en fossiele brandstoffen, dan heb je je ogen niet goed open gehad. Hetzelfde geldt voor een modebedrijf. Schrijf je niet over arbeidsomstandigheden in jouw keten, dan ben je niet geloofwaardig.” Hij waarschuwt: “Je kunt wegduiken voor jezelf, maar wie houd je voor de gek? De meeste ondernemers weten dondersgoed wat de problemen zijn in de eigen sector. Het wordt niet geslikt dat je wegkijkt.” Hij wijst op Lilianne Ploumen die als minister van Ontwikkelingssamenwerking de eigenaren van CoolCat en Prénatal aansprak op de misstanden in hun keten. “De eerste reactie was: bemoei je er niet mee! Maar door alle publiciteit werden ze gedwongen om het Bangladesh-akkoord voor veilige arbeidsomstandigheden gewoon te ondertekenen.” RELEVANT EN CONSISTENT Het zijn niet alleen de investeerders die het hebben over duurzame investeringen. Het gaat ook om werknemers die behoefte hebben aan meer zingeving en klanten die gericht zijn op eerlijke en duurzame producten, stelt Looijenga. Daar hoort verslaglegging bij. “Als je rapporteert over niet-financiële informatie, zoals duurzaamheid, kun je als bedrijf beter uitleggen hoe je die waarde creëert.” Het helpt de onderneming vooruit, benadrukt hij. “Als je over duurzaamheid rapporteert, moet je het ook in de strategie en het beleid verankeren.” De klimaatdoelen en verantwoordelijkheid voor de eigen keten voegen daar een nieuwe dimensie aan toe: de impact op het beleid. “Denk aan de vraag of het bedrijf gevoelig is voor mogelijke CO2-heffing.” Onderwerpen als biodiversiteit, grondstoffen en klimaat zijn op termijn bedrijfseconomisch een risico, als je je beleid er niet op aanpast. De accountancy 6 &GO magazine

kan bij uitstek een rol nemen rond dit thema, meent Reinhoudt. “De account/financieel dienstverlener moet scherp zijn op risico’s, óók maatschappelijke. Dat past bij zijn rol. Als een accountants- en/of administratiekantoor risico’s ziet, kan deze op grond van de expertise klanten wijzen op de risico’s en hen daarin begeleiden.” “Het voordeel van niet-financiële controles is dat je als financieel dienstverlener veel dieper inzicht krijgt in de onderneming en beter begrijpt hoe waarde wordt gecreëerd en wat de impact is van zo’n onderneming op de wereld om zich heen,” meent Looijenga. Hij ziet de rol verschuiven van puur de jaarrekening naar een bredere rol waarbij de maatschappelijke impact en risico’s op nonfinancial gebied worden besproken. “In het mkb, waar je vaak een adviserende rol hebt, liggen kansen om dit thema mee te nemen. Die behoefte groeit bij bedrijven. De intrinsieke motivatie om duurzaam te ondernemen in het mkb is hoog. Als mkb-kantoor kun je zo’n klant helpen bij de eerste stappen naar een duurzaamheidsrapportage.” EENVOUDIG EN MEETBAAR Meten is een belangrijke stap in het proces. “Als iets nog niet wordt gemeten, moet je nadenken hoe je dat inricht en de keten daarin betrekt. Dat moet je vastleggen. Er zijn voldoende vrijwillige standaarden en er is heel veel kennis beschikbaar qua niet-financiële data. Bedrijven die dat willen, kunnen morgen starten met duurzaamheidsrapportages,” vertelt Looijenga. De competenties van de account/financieel dienstverlener komen bij het inrichten en opzetten van de niet-financiële rapportages goed van pas. “Een belangrijk onderscheid met financiële rapportages is dat je geen dubbele boekhouding hebt. Bij duurzaamheidsinformatie heb je vaak maar één enkel meetpunt. Als account/financieel dienstverlener weet je goed hoe processen in elkaar moeten zitten en hoe je goede checks-and-balances inbouwt. Een tweede kwaliteit is dat hij goed kan klankborden wat andere ondernemers op dat gebied doen.” “ BEDRIJVEN DIE DAT WILLEN, KUNNEN MORGEN STARTEN MET DUURZAAMHEIDSRAPPORTAGES” “Bij het vaststellen van de prestatiedoelen (kpi’s) gaat het erom dat ze “houtsnijden, eenvoudig en meetbaar zijn,” zegt ook Reinhoudt. Belangrijk handvatten daarbij zijn het Klimaatakkoord, het Grondstoffenakkoord en het 100.000 Banenplan. “Daar staat in wat er moet gebeuren. Dat kun je omrekenen naar wat er van jou als bedrijf wordt verwacht qua bijdrage. Daar zouden je doelen op geënt moeten zijn. Die doelen zijn niet vrijblijvend.” Hij vervolgt: “De eerste stap is dat je een aantal sleutelissues benoemt, waar je zelf invloed op hebt. Onderwerpen die je kernprocessen raken. Bij een maakbedrijf gaat het bijvoorbeeld over je grondstoffen, energieverbruik of personeel. NOAB.NL 7 COVERARTIKEL

‘Ik ben wel een beetje klaar met dat overwerk’ Sinds 2019 helpt NOAB kantoren heel gericht met het optimaliseren van de ITproductiestraat en de processen daaromheen. Dat heeft resultaat bij de deelnemende kantoren. We zoomen in op drie voordelen: tijd besparen, een betere softwareselectie en structureel denken over strategie. PIEKDRUKTE ERUIT Een NOAB-lid gaf te kennen: “Ik werk al 13 jaar structureel over, daar ben ik wel een beetje klaar mee.” NOAB Next kan helpen om de werkdruk te verlagen. Eén van de meest genoemde resultaten van Next is efficiëntie en besparing in manuren, door optimalisering van de productiestraat. Kantoor Lunenburg draaide mee in Next en kan dit beamen. “Onze verwerkingstijd van administraties is omlaaggegaan, van 6 naar 2 uur. We hebben steeds meer klanten met Next kunnen overzetten op digitaal aanleveren, soms ook al per maand. Zo zijn de piekmaanden bij ons inmiddels weggeautomatiseerd.” “ DE PIEKMAANDEN ZIJN BIJ ONS INMIDDELS WEGGEAUTOMATISEERD” MOTORBLOK VERVANGEN Overstappen van boekhoudpakket is op zijn zachtst gezegd geen feestje, maar soms is het de juiste keuze. Coen Beelen en Bas Lechner van LB Finance namen de stap tijdens NOAB Next. Coen vertelt: “We doen mee aan Next om ons kantoor efficiënter te maken, meer in de cloud te werken en alles goed ‘aan elkaar te knopen’. Maar na de intake en de eerste lesmodules kwamen we er vrij snel achter dat het motorblok van onze productiestraat vervangen moest worden.” Hun Nextconsultant hielp door samen criteria op te stellen voor de selectie en te laten zien wat er mogelijk is bij andere software. Het resultaat mag er wezen, zegt Coen: “We zijn blij met wat we nu hebben staan: moderne online boekhoudsoftware, een nieuwe manier van online samenwerking, een veilig portaal en realtime inzicht in cijfers als de klant ook tijdig aanlevert. Voor dit jaar staat het meenemen van klanten hierin centraal.” Bijkomend voordeel: door de nieuwe software krijgt LB Finance meer zicht op zaken zoals doorlooptijden, de eigen werkwijze en processen, om zo nog efficiënter te kunnen werken. DENKEN OVER STRATEGIE Plat gezegd is NOAB Next een optimalisatie van je IT en processen. Maar het is ook mensenwerk waarbij je de vraag moet stellen: Kunnen en willen mijn medewerkers 8 &GO magazine

en klanten mee? En dan is het een kleine stap om na te denken over hoe je de toekomst van je kantoor voor je ziet, en welke diensten en klanten daarbij horen. Door de regelmatige coachingsgesprekken met de Nextconsultant sneeuwt dat niet onder. DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Next-deelnemer Erik Beelen van Burg en Beelen mikt op verbreding en verdieping. “Tijd besparen door goede IT-inrichting biedt ruimte voor extra klussen die meerwaarde bieden voor je klant en leuker zijn voor jezelf.” Om bijvoorbeeld de verzekeringen eens tegen het licht te houden bij een klantgesprek of een financiële planning op te stellen. En de klant te stimuleren om vaker en sneller aan te leveren. “Want je weet gewoon dat als je die tussentijdse cijfers aan klanten kunt aanbieden, dat ze die ook grif gaan afnemen. Dat geldt ook voor zzp’ers. De boekhouding moet up-to-date zijn, bijvoorbeeld voor als ze een financiering willen aanvragen.” “ AUTOMATISERING MAAKT ADVISERING MOGELIJK” Agnes Tijsma en Keimpe Sikma van AT Finance volgen NOAB Next én MKB Ondernemerscoach, waarmee ze hun businessmodel vernieuwen. Dat gaat goed samen: “Bij de start van Next hebben we meteen een modern CRM aangeschaft, waarin de offertes, facturering en projecten zitten. We laten klanten nu bewust kiezen voor abonnementen met of zonder aanvullende diensten en daarin maken we onze toegevoegde waarde te gelde. Dat kan niet zonder de juiste software. Automatisering maakt advisering mogelijk.” NOAB-kantoor en geïnteresseerd? Ga naar www.noab.nl. IN ZWAAR WEER? KEER HET TIJ MET EEN TOEKOMSTPROOF BUSINESSMODEL Gaat de coronacrisis voor jou als ondernemer te lang duren en staat het water je inmiddels aan de lippen? Dan is het hoog tijd om in actie te komen. Soms is er meer mogelijk dan je denkt. Bijvoorbeeld door je businessmodel aan te passen. Denk out of the box en in kansen. Ook dat is ondernemen. Wij geven je een zetje in een nieuwe richting met vijf tips voor een toekomstproof businessmodel. 1. Stel een liquiditeitsprognose op Om te kunnen blijven ondernemen, moet je aan je betalingsverplichtingen kunnen voldoen. 2. Zoek een klankbord Maak je je zorgen over de continuïteit van je onderneming? Schroom niet om jouw zorgen te delen. 3. Verken nieuwe kansen De wereld verandert. Wat zijn de ontwikkelingen in jouw branche en waar hebben jouw (potentiële) klanten behoefte aan? Kun je inspelen op een veranderde vraag? 4. Pas je verdienmodel aan Een belangrijk onderdeel van een businessplan is het verdienmodel. Welke strategie kies jij om geld te verdienen? 5. Zorg dat je wendbaar blijft Blijf vooruitkijken. In een snel veranderende wereld is het belangrijk om niet achterop te raken. Lees de gehele blog op www.noabkeurmerk.nl NOAB.NL 9 BLOG

Een ander vak onder één dak: beschermingsbewindvoering en boekhouding DOOR: HANS PIETERS Jerry Grando is naast zijn werkzaamheden vanuit zijn administratiekantoor ook beschermingsbewindvoerder. In zijn portefeuille zitten mensen met problematische schulden en verslavingsgevoelige klanten. Beide disciplines hebben raakvlakken, maar er zitten ook haken en ogen aan de rol van bewindvoerder. De lessen die Grando heeft geleerd als beschermingsbewindvoerder gebruikt hij ook voor zijn werkzaamheden voor ondernemers. 10 &GO magazine

Het curriculum van Jerry Grando, eigenaar van administratiekantoor Grando Bedrijfsadministratie & Advies, is kleurrijk en veelzijdig. Met een mts-opleiding Elektrotechniek op zak werkte hij in loondienst, als CADinterieurtekenaar bij C&A. In de avonduren volgde hij een hbo-opleiding bedrijfskunde. Dit resulteerde in een interne overstap naar de salarisadministratie van C&A. Hij behaalde zijn heao-diploma en specialiseerde zich in belastingrecht en P&O. Sinds 2004 is hij ondernemer en voert hij de salarisadministratie voor diverse mkbklanten en detacheert hij zichzelf op administratief gebied. Van diverse mkb-klanten kreeg hij de vraag of hij ook de boekhouding wilde verzorgen. Opnieuw dook hij de studieboeken in. Van het één kwam het ander. Er volgden steeds meer klanten. “Ik wilde zeker weten dat ik de boekhouding écht goed verzorgde en heb me aangesloten bij het NOAB-kwaliteitskeurmerk.” BESCHERMINGSBEWIND Zijn klantenkring bestaat met name uit het kleine mkb, met maximaal vijf man personeel, waarvoor zijn kantoor de boekhouding en salarisadministratie verzorgt. Een jaar of vijf geleden heeft Grando zich verdiept in bewindvoering, nadat hij voor een mkb- klant faillissement moest aanvragen bij de kantonrechter. Deze klant kwam, conform zijn wens, in de schuldsanering. Vervolgens is Grando cursussen bewindvoering gaan volgen en is er daarna verder ingerold. “Bewindvoering heeft raakvlakken met een administratie voeren,” meent Grando. “Met één belangrijk verschil: de dossiers zijn behoorlijk bewerkelijk en je moet verantwoording afleggen aan de kantonrechter. Met name in de opstartfase van een klant is het veel werk. Je moet praten met de persoon zelf en eventuele hulpverleners die bij de klant betrokken zijn. Er moet een plan van aanpak komen. Er zijn verschillende partijen (instanties) met wie je moet stoeien.” FINANCIEEL STABIEL Grando’s klanten zijn vooral mensen met problematische schulden, die beschermingsbewind hebben aangevraagd. “Doel is om de klant financieel ‘stabiel’ te krijgen,” vertelt hij. “Zodra de klant in een stabiele financiële situatie (inkomsten zijn op orde) verkeert, ga ik de schulden inventariseren. Ik maak een schuldenoverzicht en ik ga aan de slag met de schulden. In sommige dossiers is het voldoende om een betalingsregeling te treffen met de schuldeisers, in andere gevallen moet ik de klant aanmelden voor de schuldhulpverlening en in het gehele traject begeleiden. Ik ben vooral verantwoordelijk voor het aanleveren van de benodigde informatie voor de schuldhulpverlener en het betalen van de vaste lasten. Als eerste zorg je dat de huur en de zorgverzekering wordt betaald. Daarna ga je werken aan de andere schulden.” TOEZICHT Beschermingsbewindvoerders staan onder toezicht van de kantonrechter. Een bewindvoerder die drie of meer personen onder zijn hoede heeft, moet aan kwaliteitseisen voldoen qua opleiding, integriteit en bedrijfsvoering. Hij moet verantwoording afleggen aan de kantonrechter. “Per dossier krijgt je een vaste vergoeding, vastgesteld door de overheid. Bij een dossier met problematische schulden ga je zo over de toebedeelde uren heen. Je krijgt niet betaald voor al het extra werk dat je erin stopt.” VOLDOENING Het werk is bewerkelijker dan het bijhouden van de administratie van een onderneming, geeft hij aan. “Er zijn wel raakvlakken, maar de werkzaamheden zijn anders en de beloning is anders. Je moet je werkzaamheden anders organiseren. Je wordt gecontroleerd of je de dossiers goed behandelt. Er zit veel verantwoording aan vast, zoals de rekening en verantwoording aan de rechtbank,” stelt Grando. “Mensen verwachten dat je alles voor ze doet. Ze zijn heel afhankelijk van je. Als er wat is, bijvoorbeeld een brief van een advocaat, dan is daar tijd mee gemoeid die je niet betaald krijgt. Alleen als de rechter dat gegrond vindt, kun je extra uren declareren. Qua beloning en verantwoording moet veel worden geregeld binnen een klein budget.” Het werk van bewindvoering vraagt ook emotioneel veel van je. NOAB.NL 11 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

” ALS EERSTE ZORG JE DAT DE HUUR EN DE ZORGVERZEKERING WORDT BETAALD. DAARNA GA JE WERKEN AAN DE ANDERE SCHULDEN” Hij vertelt over telefoontjes van een klant die fysiek werd bedreigd om zijn schuld te betalen. “De eerste keer dat je zoiets hoort, is dat best wel intens,” zegt hij met gevoel voor understatement. Gevraagd naar zijn drijfveren om beschermingsbewindvoerder te worden, antwoordt hij dat hij voldoening haalt uit het helpen van mensen bij wie het door omstandigheden misloopt in het leven. Hij is kritisch over het Nederlandse systeem bij schulden. “Wat ik niet begrijp, zijn de verdienmodellen. Dat er zoveel kosten bijkomen als iemand een schuld heeft. Die mensen komen er nooit meer uit. Ik snap dat er extra kosten zijn, maar niet dat die hoger zijn dan de schuld. Die mensen hebben het al zwaar.” “De zaken die ik heb, zijn van mensen die diep in de schulden zijn beland. Vaak kunnen ze financieel niet voor zichzelf zorgen. Bijvoorbeeld doordat ze een beroerte hebben gehad.” Gevraagd naar de zaken die hem het meest aangrijpen antwoordt hij: “Ik moet vragen blijven stellen om te voorkomen dat ik informatie mis. Waardoor ze, als ik niets doe, bijvoorbeeld uit hun huis kunnen worden gezet.” Hij vervolgt. “Als klanten bellen, moet ik steeds alles verifiëren ‘klopt het wat die persoon zegt?’. Je wordt op allerlei manieren gemanipuleerd. Bijvoorbeeld als iemand een advocaat in de hand neemt om onder de bewindvoering uit te komen, terwijl het echt nodig is.” MEERWAARDE De ervaringen en kennis in zijn rol als beschermingsbewindvoerder neemt Grando mee in het advies aan de ondernemers voor wie hij de administratie en belastingaangifte verzorgt. “Het beïnvloedt mij in zoverre dat ik bij alles onderbouwing vraag met documenten. Je ziet bepaalde dingen sneller. Ik verifieer extra of de informatie die iemand geeft ook klopt.” Als adviseur zit hij nu nog meer op de bal. Als voorbeeld noemt hij de aangifte vennootschapsbelasting voor een klant. “Bij controle bij de KvK zag ik dat er nog een bedrijf was dat aandeelhouder is in de BV. Dan wil ik een antwoord hoe dat precies zit.” Uiteindelijk hebben klanten voordeel van die kritische houding, is zijn overtuiging. “Ik denk dat het een meerwaarde geeft.” 12 &GO magazine

DOOR: HENK POKER AFAS lanceert complete boekhoudoplossing voor ondernemers en moderne administratiekantoren AFAS springt in op de wens van administratiekantoren om meer én op een laagdrempelige manier samen te werken met hun klant. Waarbij online samenwerken en inzicht belangrijk is. INZICHT IN CIJFERS Nog lang niet elke ondernemer heeft inzicht in de cijfers en leeft in de actualiteit. De administrateur kan niet proactief optreden. “Dat is gek!” aldus Jelmer Schepers, Salesmanager bij AFAS Software. “Ondernemers zijn soms al maanden failliet en weten dit pas laat. AFAS wil ondernemers wél inzicht geven. Daarvoor heb je twee partijen nodig: een moderne administrateur die toekomstbestendig is en meerwaarde biedt. Daarnaast een ondernemer die inzicht wil om sturing te geven aan zijn of haar organisatie. De vraag is: welk administratiekantoor ben jij? Wil je de schoenendoosadministratie verzorgen? Prima, maar dan zijn we geen match.” Hierin schuilt een stukje opvoeding in willen veranderen. “De visie van AFAS gaat om het willen digitaliseren en automatiseren. Het verwerken van een administratie via de schoenendoos levert geen meerwaarde, je maakt in het moment niet de juiste beslissing.” SIMPEL & INTUÏTIEF Wat ontbreekt is een simpel intuïtief softwareproduct, waarmee direct wordt gewerkt voor een aantrekkelijke prijs. Het boekhoudpakket moet van toegevoegde waarde zijn! AFAS biedt een compleet boekhoudproduct inclusief scan-en-herken-oplossing en online dashboards. De ondernemer maakt zelf zijn verkoopfacturen. Losse pdf’jes of Excelletjes zijn overbodig. Heeft de ondernemer een vraag? Daarvoor is de chatfunctionaliteit. Het centraal dashboard geeft de administrateur inzicht én grip op de administraties. In een oogopslag ziet de administrateur openstaande chats, btw aangiften en te verwerken inkoopfacturen. ONLINE SAMENWERKEN Jelmer vervolgt: “We zijn sterk in de interne administratie, fiscale aangiften en salarisadministratie. Voor online samenwerken was dit op boekhoudgebied minder, dit gaat veranderen. We ontwikkelen volop. De pilot draait en bestaande klanten zijn laaiend enthousiast!” “Eén gebeurtenis wil ik delen. Een klant van een administratiekantoor wilde niks van de boekhouding weten. Ze zag dit product met haar bijgewerkte administratie. Ze schrok, ze moest die dag €50.000 betalen en kwam gelet op haar liquiditeit en debiteuren flink tekort. Door dit inzicht werd ze met haar neus op de feiten geduwd. Een bedrijf is het kindje van de ondernemer, behandel het met liefde en juiste instrumenten.” NIKS INGEWIKKELDS AFAS rolt het product uit voor een vaste prijs per maand zonder prijsverhogingen. Er wordt gewerkt met één factuur, rekent af per administratie, niet per bonnetje of per verkoopfactuur. Geen ingewikkelde modellen én transparant voor de klant. Door de nieuwe software en het online samenwerken is er ruimte voor advies. “Voor klanten biedt dit een mooie kans om over te stappen, de samenwerking met de ondernemer zal sterk verbeteren. En dat past perfect bij het nu,” concludeert Jelmer. Op 17 juni tijdens de AFAS Open Accountancy wordt de nieuwe software gepresenteerd. Vanaf dan vind je meer informatie op afas.nl of mail naar jelmer.schepers@afas.nl. NOAB.NL 13 Fotografie: Paul Tolenaar ADVERTORIAL

Ondernemers zoeken steeds meer de rol van sparringpartner. “Samen schouder-aan-schouder de toekomst in”, aldus Peter Michels. “Een vereiste daarbij is dat we interactief samenwerken. In de cloud, persoonlijk en via workshops waarbij we ondernemers bij elkaar brengen. Allemaal met de gedachte dat je vooruit wil en daar plezier in wil hebben.” Fotografie: Paul Tolenaar DOOR: HANS PIETERS

“ We zijn mensenmensen, een persoonlijk kantoor” Bij een bezoek aan de website van Michels Administratie & Belastingadvies vallen twee zaken meteen op. Als eerste de Michels Cloud, een afgeschermde omgeving waar klanten onder meer terechtkunnen voor hun online dossier. Ten tweede de klanttestimonials. “Onze wens is om van iedere klant een ambassadeur te maken. We proberen iedere klant binnen ons stramien op maat te bedienen. Waar ligt de behoefte? Waar ben je naar op zoek? Niet iedere klant heeft hetzelfde advies nodig. Doordat wij dichtbij de ondernemer staan, weten we wat er speelt. Dat krijgen we vaak terug als we onze klanten vragen iets over ons en onze samenwerking te vertellen.” VISIE EN FILOSOFIE Michels Administratie & Belastingadvies is deelnemer aan NOAB Next. “Daar zijn we mee begonnen omdat we de volgende stap wilden maken. NOAB Next gaat over automatisering en het optimaliseren van de administratiestraat.” Het bleek dat Michels al heel ver op dat vlak was. “We hebben de puntjes op de ‘i’ gezet. Het gevolg van NOAB Next is dat we breder naar onze processen zijn gaan kijken. We zijn ‘naar binnen gegaan’. Hebben ons de vragen gesteld: wat doen we, wat doen we goed, in welke disciplines zijn we goed en welke klanten passen bij ons? Vanuit dat oogpunt hebben we naar ons strategisch plan gekeken. In mijn filosofie moet de administratie voor de ondernemer een nonissue worden. Dat kan. Het gaat erom dat hij volledig is ontzorgd. We zijn heel hard bezig geweest om daarover na te denken. NOAB Next heeft dat proces in beweging gezet. Het heeft onze organisatie energie gegeven. We hebben ons doorontwikkeld in een periode dat we elkaar niet of nauwelijks zagen.” “We zijn mensenmensen bij Michels. Een persoonlijk kantoor. We maken gebruik van allerhande tools, maar de klant is een mens. Iedere klant heeft een andere persoonlijke behoefte. Dus als ik tien klanten hetzelfde advies geef, zijn ze daar niet even goed mee geholpen. De één leeft meer in het nu, de ander in de toekomst. Vaak stelt een ondernemer een vraag, maar is het antwoord op die vraag niet wat die ondernemer bedoelt. Je moet doorvragen ‘wat wil je werkelijk bereiken?’ Zo zoeken we naar de oorsprong van de vraag.” MAATSCHAPPELIJKE ROL “In onze visie en filosofie willen we alleen maar de eigenaar bedienen. Voor die doelgroep kunnen we het verschil maken.” Michels en zijn team halen de meeste energie uit de gesprekken. Hij vergelijkt zijn rol met die van een huisarts en psycholoog. “Soms gaat het niet goed met iemand, is er een huwelijkscrisis of ruzie met een collega. Door te zorgen dat je klant geen omkijken heeft naar de administratie, kun je in gesprek raken over de onderwerpen waarover hij het wil hebben. Het leukste is om samen met een klant te kijken waar hij naartoe wil werken en wat hij wil bereiken. Wat verwacht je van de komende vijf jaar? Wat kan ik in die periode voor je betekenen? Iemand is altijd onderweg ergens naartoe.” NOAB.NL 15 KANTOOR VAN DE TOEKOMST

“ IN MIJN FILOSOFIE MOET DE ADMINISTRATIE VOOR DE ONDERNEMER EEN NON-ISSUE WORDEN. DAT KAN. HET GAAT EROM DAT HIJ VOLLEDIG IS ONTZORGD” Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een thema dat steeds vaker voorbijkomt in de gesprekken. “De meeste ondernemers kunnen we ervan overtuigen dat het om meer gaat dan alleen (zo min mogelijk) belasting betalen. Dat je ziet dat de wereld verandert en niet alleen aan je eigen portemonnee denkt, maar ook goed zorgt voor anderen en je personeel weet vast te houden. Ook dat is het kantoor van de toekomst, dat je daar samen over praat. De meeste ondernemers zie je verschuiven. Ondanks dat er een maatschappelijke verharding is, zie je een stroming die juist meer nadenkt over wat ze voor een ander kunnen betekenen.” CORONASCENARIO’S Zijn kantoor is bij het begin van de coronacrisis ‘keihard aangegaan’. Het kostte Michels afgelopen voorjaar heel wat nachtrust. De klanten werden (en worden nog steeds) geïnformeerd met wekelijkse nieuwsbrieven over de verschillende regelingen. “In het begin heb ik bijzondere, open en kwetsbare gesprekken gevoerd. Er zijn niet altijd oplossingen.” Voor een deel van de klanten heeft het kantoor crashmetingen gemaakt, om goed in beeld te krijgen wat een bedrijf aan doorlopende kosten heeft. “We hebben scenario’s gemaakt: hoelang houdt het bedrijf het uit bij omzet 0, omzet 10%, omzet 20%, etc. In de tussentijd ontstonden er diverse regelingen en viel de omzet helemaal niet voor 100% weg. Het is fijn om een ondernemer gerust te kunnen stellen omdat je up-to-date bent.” Dat brengt het gesprek terug naar de kern van de dienstverlening van het administratie- en belastingkantoor in de regio Rotterdam. “Het is heel bijzonder om zo met klanten te spreken. Ik denk wel dat we er een paar ambassadeurs bij hebben gekregen. Gewoon door er te zijn en te luisteren.” 16 &GO magazine

VERSTERK UW FISCALE VAKKENNIS www.belastingopleiding.nl START MEDIO SEPTEMBER • IN 10 MAANDEN AFGEROND • 2 X 8 PE-PUNTEN • 7 MODULES / EXAMENS • KLASSIKAAL OP 5 LOKATIES • BELASTINGVAKKEN OP HBO NIVEAU NOAB.NL 17 €700,korting voor NOAB kantoren

Klanten binden met laagdrempelige workshops DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Toen Claudia van Grinsven en Karin Lala van NOAB-kantoor Quality Finance merkten dat veel klanten dezelfde vragen hadden over digitaal boekhouden, besloten ze een workshop SnelStart Online te organiseren. Dat bleek een schot in de roos. “Bijna alle deelnemers stapten over op het digitale boekhoudpakket. Efficiënter voor ons kantoor, én voor onze klanten.” Het succes van de workshop smaakte naar meer. Met een app op je telefoon een foto maken van bonnetjes of direct verkoopfacturen maken: digitaal boekhouden maakt het bijhouden van de administratie voor ondernemers een stuk eenvoudiger. Toch is niet iedereen meteen overtuigd. “Als je als ondernemer al tien jaar met een papieren boekhouding werkt, dan is overstappen naar digitaal boekhouden een grote stap,” erkent Karin Lala. De workshop van Quality Finance bood klanten de kans om op een laagdrempelige manier kennis te maken met digitaal boekhouden. INTERACTIE In hun eigen kantoorpand in Geldrop lieten de kantoorhouders aan kleine groepjes met tien ondernemers zien hoe het digitale pakket werkt. Algauw kwam de interactie op gang. “Deelnemers vonden elkaar in de vragen die zij hadden. Ze liepen tegen dezelfde zaken aan. Wij konden ze meteen helpen, door bijvoorbeeld in een testadministratie te laten zien hoe je een verkoopfactuur opstelt.” Na anderhalf uur stapten de deelnemers vol energie naar buiten. Nagenoeg iedereen stapte over. 18 &GO magazine

“ALS FISCAAL ADVISEURS HEBBEN WIJ VEEL KENNIS IN HUIS, MAAR DIE KUNNEN WE PAS BENUTTEN ALS WE WETEN WAT ER SPEELT BIJ ONZE KLANTEN” Het kantoor besloot vaker workshops te gaan organiseren. “Tijdens een workshop heb je op een andere manier contact met je klant,” vertelt Claudia van Grinsven. “Dat contact is essentieel om waarde te kunnen toevoegen. Als fiscaal adviseurs hebben wij veel kennis in huis, maar die kennis kunnen we pas benutten als we weten wat er speelt bij onze klanten.” Het kantoor besloot bij te houden welke vragen vaak terugkomen. “We kwamen uit op echte ondernemersvragen: hoe kan ik samenwerken met andere ondernemers, welke verzekeringen heb ik nodig of waar moet ik op letten als ik personeel aanneem?” HUISARTS Klanten worden aangemoedigd ook zelf thema’s aan te dragen voor de workshops. “We zijn de huisarts van de ondernemer. Klanten kunnen ons alles vragen. Als wij het antwoord niet weten, dan verwijzen we ze door naar een specialist.” Zo liet het kantoor al eens een workshop Vermogensopbouw verzorgen door een beleggingsadviseur. Ook niet-klanten mogen de workshops kosteloos bijwonen. “Daarmee verlagen we de drempel om kennis te maken met ons kantoor. Sommige ondernemers vinden het spannend om naar een fiscaal adviseur te stappen. Ze vinden cijfers lastig. Ons kantoor is heel toegankelijk. We gebruiken bewust begrijpelijke taal en sluiten aan bij de behoeften van de ondernemer.” De workshops hebben nog een fijn effect: ze maken klanten tot ambassadeurs. “Je bent als fiscaal adviseur weer even on top of mind. Klanten verwijzen familie en vrienden met fiscale ondernemersvragen sneller naar ons door.” Zelf zijn de kantoorhouders gestopt met het bezoeken van netwerkborrels. “Die tijd investeren we nu in onze bestaande klanten. We willen weten wat er speelt, wat hun dromen zijn en welke vragen zij hebben. Daar krijgen we zelf ook meer energie van.” “ EEN OPEN SFEER NODIGT UIT OM JEZELF TE LATEN ZIEN. ALS ONDERNEMER, MAAR OOK ALS MENS” BELEVING Bij de verhuizing naar een nieuw pand kozen de kantoorhouders bewust voor een locatie met een ruime spreekkamer. “Die hebben we warm ingericht, zodat we ondernemers kunnen ontvangen in een gemoedelijke sfeer. Informeel, maar zakelijk. Hier geven we ook onze workshops. Dat werkt veel beter dan wanneer je tien mensen uitnodigt in een witte ruimte met tl-verlichting. We zetten een beleving neer. Een open sfeer nodigt uit om jezelf te laten zien. Als ondernemer, maar ook als mens. Hoe meer een klant vertelt, hoe beter wij erop kunnen inspelen. Zo komen we samen tot een goed resultaat.” NOAB.NL 19 ICT & INNOVATIE

Geïntegreerd softwareplatform biedt kansen voor advies DOOR: HENK POKER “Een nieuwe naam, waarbij onze missie en visie kaarsrecht overeind blijft staan, namelijk met goede en vooruitstrevende software die de wereld van de accountant en ondernemer dichter bij elkaar brengen.” Dat zegt Michel Jongboer, strategy director van Accountancy Gemak en Software Gemak (voorheen Unit4 Bedrijfssoftware), over de recente ontwikkelingen. Toegevoegde waarde en gemak bieden, daar gaat het om. Dat proces krijgt vorm in een geïntegreerd softwareplatform voor de jaarrekening, boekhouden, aangifte en meer. In de afgelopen 40 jaar heeft Unit4 Bedrijfssoftware een sterke positie opgebouwd in de Nederlandse softwaremarkt. Sinds oktober 2020 maakt het bedrijf deel uit van Exact en wordt met de namen Accountancy Gemak en Software Gemak aangegeven dat nog nadrukkelijker wordt ingezet op datgene waar kantoren naar op zoek zijn: efficiency en slimme inzichten in de cijfers van de klant. Deze factoren zijn een belangrijk onderdeel voor het concurrerend vermogen van kantoren. RELATIE MET DE KLANT “Steeds meer kantoren kiezen daarom voor een geïntegreerde aanpak”, zegt Chief Commercial Officer Joris van Leeuwen. “En gezien het succes van 20 &GO magazine Fotografie: Paul Tolenaar èn de belangstelling voor onze net afgeronde Accountancy Tour zal het aantal kantoren dat efficiënter gaat werken alleen maar toenemen.” Dat verbaast Jongboer en Van Leeuwen niet; juist omdat werken met één softwareplatform zoveel voordelen oplevert. “Niet alleen in tijd en toegankelijkheid, maar vooral ook in de relatie met de klant”, geeft Jongboer aan. “Kantoren willen het handmatige werk verminderen en tegelijkertijd meer zekerheden inbouwen. De oplossing zit hem in het optimaliseren van de software, waarmee het gehele kantoorproces kan worden geautomatiseerd. Oftewel, dankzij onze software beschikt het kantoor over de ultieme geautomatiseerde samenstelstraat, waardoor het werk veel efficiënter kan plaatsvinden.” “ STEEDS MEER KANTOREN KIEZEN DAAROM VOOR EEN GEÏNTEGREERDE AANPAK” DATA Maar, daar blijft het niet bij; waar een kantoor voorheen met allerlei deelapplicaties werkte, wat extra werk met zich meebracht, kan men nu dankzij eenmalige invoer van gegevens veel tijd besparen. Tegelijkertijd beschikt het kantoor over enorm veel data, wat interessant is voor hem en zijn klant. “Meer inzicht in cijfers betekent dat je daadwerkelijk van toegevoegde waarde kunt zijn voor je klant”,

“MEER INZICHT IN CIJFERS BETEKENT DAT JE DAADWERKELIJK VAN TOEGEVOEGDE WAARDE KUNT ZIJN VOOR JE KLANT” zegt Van Leeuwen. “Daarbij is het wel van belang dat alle gegevens duidelijk en overzichtelijk in beeld kunnen worden gebracht. Daar zorgen we voor, middels grafische overzichten die voor zowel het kantoor als de klant helder en duidelijk zijn.” Uiteraard is dit getest bij de bestaande klanten. Jongboer:” Alle relevante gegevens moeten licht verteerbaar zijn, anders schiet het z’n doel voorbij. Bij kantoren die ons systeem hebben getest, blijkt dat klanten dankzij de grafische overzichten en instrumenten veel meer waarde gaan herkennen. En juist dat is een teaser om het gesprek tussen kantoor en klant te openen. Dankzij alle data en de manier waarop dat wordt gepresenteerd faciliteer je een goed adviesgesprek, waardoor het kantoor een extra inkomstenstroom kan genereren. En dat is precies waar kantoren in deze tijd naar op zoek zijn. Daarnaast neemt de loyaliteit tussen kantoor en klant toe, omdat je veel beter en strategischer met de klant kunt meedenken.” Uitgangspunt bij het opstellen van overzichten is datgene wat de ondernemer wil zien. Van Leeuwen:” Je hebt het dan bijvoorbeeld over kosten, belastingen, de bedrijfswaarde, de orderportefeuille, enzovoort. Daarnaast, en dat is minstens even belangrijk, kun je dankzij alle beschikbare data allerlei checks inbouwen, waardoor de ondernemer beter onderbouwd bepaalde beslissingen kan nemen.” Ander voordeel is volgens Van Leeuwen dat ook elke medewerker op kantoor de data kan analyseren en van een goed advies kan voorzien. “Voorheen was het vooral de directeur of partner die een adviesgesprek voerde, maar nu we de data overzichtelijk en eenvoudig leesbaar hebben gemaakt, kan elke kantoormedewerker er mee aan de slag. Vrijwel iedereen kan dus het gesprek aangaan met de klant en dat is prettig in een tijd van schaarste.” DICHTER BIJ ELKAAR Accountancy Gemak en Software Gemak zijn gericht op zowel de accountant als de ondernemer. “Het zijn twee werelden die we van oudsher al dichter naar elkaar toe wilden brengen en dat versterken we via het geïntegreerde softwareplatform”, geeft Jongboer aan. “Gezien de reacties slagen we daar goed in.” Jongboer en Van Leeuwen denken dat corona voor een versnelling van de toenemende digitalisering van kantoren heeft gezorgd. “Bijna elk kantoor is er inmiddels wel van overtuigd dat online software de basis is voor een goede bedrijfsvoering. Het is nu tijd om door te pakken en de laatste puntjes op de spreekwoordelijke i te zetten.” Met het geïntegreerde softwareplatform heeft Accountancy Gemak en Software Gemak een nieuwe stap gezet in de digitalisering van het moderne kantoor. Wie echter denkt dat men nu wel uitontwikkeld is komt bedrogen uit. “Dat zijn we nooit. De behoeftes van kantoren en ondernemers bieden ons telkens opnieuw nieuwe inzichten, waarmee we graag aan de slag gaan. Het kan altijd beter en sneller en dat gaan we de komende jaren ook zien. Meer automatisering gaat leiden tot een beter gesprek met de klant en dat is voor beide partijen een uitstekende ontwikkeling.” www.accountancygemak.nl NOAB.NL 21 ADVERTORIAL

Nieuwe functies op kantoor: van boekhouder naar ondernemerscoach en sparringpartner Een boekhouder heeft veel meer te bieden dan alleen een correcte aangifte of jaarrekening, maar hoe kom je van het traditionele stempel af? De kantoren SPIN administratie & advies, PartnersInBedrijf en MKB Winstadvies kozen voor een duidelijke profilering als ondernemerscoach, sparringpartner en winstadviseur. “Weet wat je te bieden hebt, naast de jaarcijfers,” adviseert Miranda Straver van MKB Winstadvies. “Wat voor jou als financieel professional niet meer dan logisch is, kan voor een ondernemer het inzicht van het jaar zijn.” DOOR: EVELINE AAN DE WIEL

NOAB-kantoor Van Hanze begon als accountantskantoor, maar binnen de controlerol vond eigenaar Arno Leurink niet de ruimte om te doen wat hij het liefste deed: ondernemers bijstaan en strategisch adviseren. Hij gaf zijn accountantstitel op, maar liep tegen het vooroordeel aan dat een administratiekantoor alleen de boekhouding zou verzorgen. Met twee vennoten besloot hij een tweede onderneming op te richten: MKB Winstadvies. In hetzelfde pand en met hetzelfde team, maar met een compleet andere signatuur. DROMEN REALISEREN MKB Winstadvies helpt klanten financieel gezond te ondernemen. “Dat begint met luisteren,” vertelt Straver. “Wat wil de ondernemer? Als financieel professional zit je op een pot met goud, met alle inzichten waar je over beschikt. Jij ziet wat de cijfers vertellen, maar ziet een ondernemer dat ook? En wat betekenen de cijfers concreet? Een klant zal niet meteen loslaten dat het zijn grootste droom is om zijn bedrijf vanuit Spanje te runnen. Maar dat betekent wél iets. Bijvoorbeeld dat hij een investeringspotje nodig heeft voor IT. Als adviseur kun je een klant daarin perfect begeleiden. Dan ben jij uiteindelijk ook degene die een kaartje krijgt vanuit Barcelona – niet omdat je zijn aangiftes altijd op tijd hebt ingediend, maar omdat jij hem hebt geholpen zijn droom te realiseren.” Ook voor Wijnand Vergeest van PartnersInBedrijf is goede communicatie cruciaal. Klanten worden beschouwd als échte partners en mogen het kantoor onbeperkt bellen, zeven dagen per week. “Wij willen contact met de klant, dus dan moeten we ook de drempels wegnemen,” vindt de kantoorhouder. “En niet onbelangrijk: géén factuur gaan sturen voor die telefoontjes. Die zitten in ons abonnement. Écht drempels wegnemen dus: practice what you preach!” Het ondernemen zat Vergeest al vroeg in het bloed: op 12-jarige leeftijd verdiende hij op de markt al zijn eigen boterham. “Daar heb ik ontzettend veel van geleerd. Als adviseur moet je je verplaatsen in de ondernemer en cijfers kunnen duiden in begrijpelijke taal. Waar heeft een ondernemer behoefte aan?” PROACTIEF ADVIES Vergeest heeft automatisering al sinds 1994 omarmd. Toen met een boekhoudpakket onder MS-DOS en nu met een op maat gemaakte app. “Daardoor zijn we efficiënter gaan werken en weten we precies hoe onze klanten er voor staan, zodat we ze proactief kunnen adviseren. Bijvoorbeeld over de investeringsaftrek. Rond oktober sturen we onze klanten ieder jaar een update. Doordat alle administraties online staan, kunnen we zien: ‘Als je dit jaar 500 euro meer investeert, ga je over de drempel heen en claim je een mooie aftrekpost.’ Zo kunnen we écht toegevoegde waarde leveren.” “ WIJ WILLEN CONTACT MET DE KLANT, DUS DAN MOETEN WE OOK DE DREMPELS WEGNEMEN” Ook SPIN administratie & advies zet bewust een stapje extra voor haar klanten. “Als boekhouder zit je vaak in de oplossingsmodus,” merkt Hans van Beveren. “De klant heeft een vraag en jij gaat op zoek naar de oplossing. Maar coaching draait veel meer om luisteren. Een klant vraagt bijvoorbeeld advies over de aankoop van een auto. Maar als je doorvraagt, blijkt de klant die auto nodig te hebben voor de uitbreiding van zijn bedrijf. Daar zit veel meer aan vast dan alleen die auto. Maar dat moet je wél uit zo’n gesprek halen.” Het kantoor heeft zijn processen aangescherpt en profileert zich nu als ondernemerscoach. Voor dat stapje extra zijn klanten graag bereid te betalen, merkt Van Beveren. “In een tijd waarin administratieve diensten goedkoper worden door automatisering, zijn onze tarieven juist licht gestegen. Dat vinden onze klanten niet erg, want ze krijgen er veel meer voor terug. We weten onze klanten regelmatig te verrassen. ‘Kan ik daarvoor ook bij jou terecht?’ Daar doen we het voor.” NOAB.NL 23 SKILLS

DOOR: FEMKE HELLINGS Van kano’s naar koelauto’s Als jonge twintiger was Ton Peters vastbesloten de eerste Nederlandse beroepskanoër te worden. Onderweg naar de top nam hij echter een andere afslag. Tegenwoordig runt hij samen met zijn broer het bedrijf Peters Koelwagens in Oss. Al meer dan 30 jaar. NOODLOTTIGE CARRIÈRESWITCH “Vanuit mijn hobby wildwaterkano raakte ik bekend met het verwerken van polyester. De dunne wedstrijdboten van mij en mijn broers moesten nogal eens gerepareerd worden, wat ik altijd deed omdat ik het zo netjes kon. Ik trainde twee keer per dag, zes dagen per week. Tot het moment dat mijn broer verdronk en ik er niet meer vol voor kon gaan. Het vuur was uit. Ik besloot als zelfstandig polyesterbewerker verder te gaan en kreeg het plan een bergsportwinkel te beginnen. Hier is het echter nooit van gekomen, want de buurman zag me bezig in de werkplaats en vroeg of ik de beschadigde vloer van zijn koelwagen kon repareren. Van het een kwam het ander.” ONDERNEMERSLESSEN “Als beginnend ondernemer kon en wist ik niks. Ik heb dan ook alle fouten gemaakt die je kunt bedenken, van miscalculaties tot onderhandelingsmissers. Na drie jaar vroeg ik mijn broer aan boord en kort daarna volgde onze eerste werknemer, die nog steeds hier werkt. Inmiddels zitten we in ons tweede pand en zijn we met 15 FTE. Naarmate we groeiden, werden zaken als visie- en productontwikkeling, marketing en personeelsbeleid alsmaar belangrijker. We rennen niet meer allemaal door elkaar heen, maar hebben de boel op de rit. Tijd om verder na te denken over de toekomst, want helaas hebben ook wij niet het eeuwige leven!” CORONAKEUZES “Onze koelwagens maken we onder andere voor horecabedrijven, dus onze orderintake kreeg vorig jaar een flinke coronatic. Toen we een derdenverklaring nodig hadden voor de NOW-eindafrekening, kwamen we terecht bij Triple A Administratie en daar zijn we niet meer weggegaan. Met ons vorige administratiekantoor hadden we na dertig jaar en tig overnames weinig binding meer. Eindelijk hebben we nu een betrokken partner die onze problematiek snapt en naast ons zit. Met die orderintake is het trouwens deels alweer goed gekomen, ironisch genoeg dankzij corona. Eén van onze klanten in medicijntransport is namelijk door het RIVM gekozen voor het verspreiden van COVID-19-vaccins. Toch slim dat we al die jaren niet op één paard gewed hebben, maar voor meerdere branches werken.” Fotografie: Paul Tolenaar 24 &GO magazine

“ SUCCES WORDT NIET BEPAALD DOOR GELUK, MAAR DOOR SLIM ONDERNEMERSCHAP. MIJN TIP? KIJK VOORUIT EN WED NIET OP ÉÉN PAARD” NOAB.NL 25 DE ONDERNEMER

administratiekantoren hebben Speedbooks helemaal niet nodig ...maar uw klanten wel U doorgrondt in no-time spread sheets, benchmarkt cijfers, past kpi’s toe en rekent meerjarenplannen door. Allemaal gesneden koek voor u als specialist. De echte uitdaging komt pas daarna: hoe legt u alles helder uit aan uw klant? Want de meeste van 26 &GO magazine Volg ons gratis webinar op Speedbooks.com uw klanten hebben al moeite met het doorgronden van hun eigen cijfers. En vinden het lastig om uw adviezen te interpreteren. Laat staan te begrijpen en ernaar te handelen. Wat uw klanten nodig hebben, is gevoel bij de cijfers. Dat verdienen ze. Speedbooks vertaalt uw vakkennis naar inzicht voor de klant. En we hoeven u vast niet te vertellen hoe belangrijk een tevreden klant is. Gevoel bij de cijfers. #1 realtime rapportagesoftware

DOOR: HENK POKER Op zoek naar de beste financiering Waar veel mkb’ers de juiste weg naar kredietverstrekking maar moeizaam vinden, daar kunnen talloze kredietverstrekkers hun geld juist niet kwijt. En met ‘talloze’ bedoelen we veel meer organisaties dan alleen de bekende banken. “Veel ondernemers weten niet welke mogelijkheden er tegenwoordig zijn op het gebied van kredietverstrekking,” zegt Marco de Wit van MB Adviesgroep in Middenbeemster, specialist in het oplossen van financiële vraagstukken. “Wat wij doen is ondernemers begeleiden in het financiële traject. Daarnaast treden we op als partner voor accountants, administratiekantoren en adviseurs, die op zoek zijn naar de beste financiële oplossingen voor hun cliënten. En dat is heel divers,” legt De Wit uit. De werkwijze is relatief eenvoudig: de financieringsbehoefte wordt in kaart gebracht, vervolgens komt MB Adviesgroep met een voorstel en na goedkeuring gaat het naar de diverse aanbieders van kredietverstrekkingen. “Binnen MB Adviesgroep kennen we meer dan honderd financiële aanbieders. Afhankelijk van de vraag leggen we het rapport bij de meest geschikte partijen neer.” ACHTERGROND MB Adviesgroep streeft ernaar de klant tijdens het gehele traject te ontzorgen, zij doet dat met adviseurs die een verschillende achtergrond kennen. “Sommige problemen of vraagstukken vragen om een visie vanuit meerdere invalshoeken. We sparren dan ook regelmatig, om zodoende tot de beste oplossing voor de klant te komen.” Dat wil MB Adviesgroep ook in samenwerking met NOAB-kantoren realiseren. Maarten-Jeroen den Boer: “Wij kennen de processen van het NOAB-kantoor goed. Met een relatief klein, maar ervaren team zijn we in staat de klus tot een goed einde te brengen.” “Wij zien dat, net als voor ondernemers, voor veel administratiekantoren het sterk versplinterde landschap van kredietverstrekkers maar moeilijk bereikbaar is,” gaat De Wit verder. “Dat is logisch, het administratiekantoor is vooral gericht op de oplossing van administratieve vraagstukken.” SPIL “MB Adviesgroep vormt de spil tussen ondernemer en boekhouder,” zegt Hans Eelman. “Met de juiste cijfers van het NOAB-kantoor in de hand, en dat gaat verder dan alleen een jaarverslag, kunnen wij snel schakelen naar de meeste geschikte kredietverstrekkers.” “In de praktijk zien we dat zowel ondernemers als accountants en boekhouders nog vaak als eerste aan een bank denken wanneer ze op zoek zijn naar een krediet,” gaat Jan-Herman Lap verder. “Echter, daar stoten ze vaak hun neus. Wij kennen de processen bij geldverstrekkers en vinden daardoor sneller het juiste pad. Zeker in nichemarkten zijn nieuwe partijen actief die hun geld graag willen laten werken. MB Adviesgroep kent die partijen goed.” Was het zoeken naar een financiering vergelijkbaar met de bekende speld in een hooiberg, dan zijn het nu ook nog eens meerdere hooibergen geworden. Bij MB Adviesgroep verwachten ze dat de vraag naar financieringen sterk zal toenemen. “Zeker wanneer de regelingen vanuit de overheid worden stopgezet. Samen met NOAB-kantoren hebben wij de plicht om de ondernemer de rust te geven om te kunnen blijven ondernemen. Daar ligt een uitdaging voor ons allemaal.” NOAB.NL 27 Fotografie: Paul Tolenaar ADVERTORIAL

DOOR: FEMKE HELLINGS Digitaal aansturen versus aangestuurd worden Zoals bijna iedereen in Nederland werken ze bij Administratiekantoor Oosterkamp Finance al ruim een jaar vanuit huis. Van het ene op het andere moment gingen eigenaar René Oosterkamp en medewerkers Elisa Capel en Reyhan Yalcin op afstand samenwerken. Kwestie van de monitor inpakken, Teams installeren en klaar? “Nou nee, het houdt wel wat meer in!” HARDE SCHIJF OF CLOUD Allereerst moet je een goede werkplek faciliteren en klantendossiers online hebben staan om daadwerkelijk thuis te kunnen werken. “Gelukkig had ik alles in 2019 al overgezet van de harde schijf naar de cloud, zodat iedereen van waar dan ook bij de gegevens kon,” vertelt René. “Toen de overheid ons in maart verplichtte thuis te gaan werken, waren wij er qua online verwerking en monitoring dus direct klaar voor. Beeldschermen en toetsenborden waren zo ingepakt, we gingen vergaderen via Teams en de planning zijn we in Trello gaan bijhouden.” VRAGEN OF ZELF UITZOEKEN Waar Elisa tijdens haar sollicitatiegesprek in december 2019 te horen kreeg dat René geen fan was van thuiswerken, zat ze na twee maanden alsnog alleen op haar werkzolder. “Ik moest in het diepe duiken en er zat niemand meer naast me om dingen uit te leggen. Dat was soms lastig, maar heeft me wel lekker vlug wegwijs gemaakt. Tuurlijk, we liepen ’s morgens samen de planning door en René en Reyhan waren bereikbaar, maar ik zocht toch nét iets verder en langer naar het antwoord dan dat ik gedaan zou hebben als we fysiek naast elkaar zaten.” Ook René ziet de voordelen van thuiswerken inmiddels in. “Zolang je gevoelige gegevens goed beveiligd opgeslagen zijn en je mensen zelfstandig kunnen werken, lukt het prima. Ook ikzelf blijf straks een dag per week thuiswerken. Het is me beter bevallen dan ik gedacht had.”

“ ZONDER IEMAND NAAST ME OM DINGEN AAN TE VRAGEN, RAAKTE IK EXTRA SNEL INGEWERKT” LOSLATEN OF STUREN “Je kunt wel stellen dat ik een lesje loslaten heb gehad,” gaat hij verder. “Niet dat ik voorheen zo veel controleerde, maar als je bij elkaar zit krijg je simpelweg meer signalen en voel je beter aan of iets lukt of niet. Hoor je iemand een diepe zucht slaken, dan spring je daarop in. Nu moest ik er ineens op vertrouwen dat ze zich redden en om hulp vragen als het nodig is. Ja, dat was even wennen!” Elisa lacht. “Dat heb ik helemaal niet meegekregen. Je vroeg juist best vaak hoe het ging en wat er speelde. Gelukkig ben ik niet tegen grote problemen aan gelopen en durfde ik me uit te spreken als er wat was. Ik ben geen achttien meer en heb de nodige ervaring, dat scheelt.” René beaamt dit. “Als leidinggevende moet je aanvoelen of je mensen veel of weinig aandacht nodig hebben. Ook zaken als hun eigen tijd indelen, moet je aan henzelf kunnen overlaten. Om deze reden heb ik dit jaar ook geen stagiaires aangenomen. Die hebben logischerwijs meer sturing nodig.” SMALL TALK OF BIG TALK Oosterkamp Finance raadt iedereen die virtueel samenwerkt aan te communiceren via Teams. “Door te mailen creëer je al snel een soort vergaarbak en je legt de bal steeds bij de ander neer,” vindt Elisa. “In Teams maak je makkelijk notities en heb je meer chatcontact dat lijkt op een livegesprek. Bovendien stel je zo eerder een vraag over iemands kinderen of weekendplannen, en die koffieautomaatgesprekjes missen we allemaal nu we niet of minder op kantoor zitten.” René geeft toe dat het een valkuil is om meer functioneel dan relationeel contact te hebben. Wat staat er op de planning, wie doet wat en is het werk op tijd af? Dat zijn meestal de belangrijkste digitale agendapunten. Terwijl die persoonlijke noot juist de onderlinge band versterkt. “Zodra het weer mag, zal ik eens een teamuitje organiseren!” “ ACHTERAF HAD IK MISSCHIEN WAT MEER KUNNEN POLSEN HOE HET THUIS GING” DIGITAAL OF FYSIEK René, Elisa en Reyhan zijn het erover eens: straks weer met z’n drieën tegelijk op kantoor zitten zal even raar zijn, maar wel erg fijn. “Even over elkaars schouder meekijken, een blik uitwisselen of face-to-face overleggen over een bepaald vraagstuk; ik denk dat dat toch nét wat efficiënter is,” aldus René. “Hopelijk kunnen we snel weer gewoon trakteren op een taartje als we jarig zijn. En ik hoop dat ik dit jaar het kerstcadeau aan beide dames tegelijk kan overhandigen, tijdens een etentje of zo. Fysiek kun je er gewoon beter een momentje van maken.” Als hij moet kiezen tussen samenwerken op afstand en werken op kantoor, wordt het dus zeker weten het laatste. “Maar ik ben eerlijk: een combinatie met thuiswerken heeft mijn voorkeur. En dat had ik vooraf echt nooit gedacht.” NOAB.NL 29 IN GESPREK

Bredere benadering vergroot omzet DOOR: CHRIS WOLTERS “Klanten zijn in toenemende mate op zoek naar een sparringpartner, financieel en fiscaal.” Dat zegt Cecilia Blok van A-kantoor in Utrecht. “Men verwacht dat we, naast de wettelijke vereisten, gaan meedenken over een onbezorgde toekomst.” Wat gebeurt er met mijn inkomen en de onderneming bij arbeidsongeschiktheid, bij overlijden of bij beëindiging en hoe zit het met mijn pensioen?” Volgens Cecilia zijn dit steeds vaker voorkomende vragen. “Daarom zijn we destijds gestart met FFP. Het verbreedt de contacten met de ondernemer en daardoor kunnen we meer voor onze relaties betekenen. Naast een actuele administratie, realtime inzicht in de bedrijfseconomische verhoudingen en tips hoe belasting te besparen, verwacht de ondernemer/ dga dat we ook kijken naar de persoonlijke financiële toekomst.” THEORIE EN PRAKTIJK De docenten van de FFP-opleiding financiële planning (vanaf 2022: CFP® geheten) komen uit de praktijk. Die opleiding is verdeeld per live event, bijvoorbeeld trouwen, overlijden, bedrijfsbeëindiging. Cecilia meent dat de snelheid best pittig is, maar goed te doen met een stevige planning voor het FFP-examen. Marcel van Dijk, FFP-manager deskundigheid onderstreept dat: “De casuïstiek is praktijkgericht en de wisselwerking met praktijkcollega’s en klasgenoten uit verschillende praktijkhoeken geeft extra diepgang. Tijdens de opleiding kan men aspirant-lid van FFP worden en gebruikmaken van een uitgebreide kennisbank.” CIJFERS EN GEVOEL “Je helpt de klant al op basis van de cijfers die je verwerkt,” stelt Marcel van Dijk. “Bij financiële planning is de dienstverlening uit te breiden op basis van toekomstgerichte plannen en ideeën met meer persoonlijke impact. Zo kun je goed inspelen op de situatie als een klant aangeeft na de verkoop of beëindiging van het bedrijf bepaalde plannen te hebben. Daarbij is niet alleen kennis van wetten en regels van belang, maar ook goed kunnen luisteren. Zo zijn onderliggende wensen eruit te filteren.” Marcel van Dijk vervolgt: “Het contact met de cliënt verdiept zich. Zo is het mogelijk om de klant beter en uitgebreider van dienst zijn, zoals in complexe vraagstukken als een bedrijfsoverdracht. Dan is het een voordeel als je al ‘trusted advisor’ bent.” Cecilia Blok vult aan: “Toevoegen van extra 30 &GO magazine

“ EEN GOEDE SPARRINGPARTNER IS IEMAND DIE MEEDENKT, MAAR OOK EERLIJK IS OVER ZIJN GRENZEN” adviesproducten vergroot de aantrekkingskracht voor een nieuwe groep klanten.” COMMUNICATIE EN PRAKTISCHE KENNIS Cecilia Blok is ook enthousiast over de communicatieve vaardigheden. “Die krijg je ook zeker mee in deze opleiding. Bij de opbouw van het advies wordt er bijvoorbeeld aandacht besteed aan de inventarisatie van risicobeleving, beleggingshorizon en doelen (en de jaarlijkse monitoring om het plan up-to-date te houden). Dit wordt niet gedaan aan de hand van stoffige lijstjes die de klant invult om hem vervolgens in een risicoprofiel te stoppen en daar de portefeuille op aan te sluiten. Een goede planner stelt vragen en vraagt door om de klant te prikkelen en om een plan te kunnen ontwikkelen voor en door de klant. Erg inspirerend. In mijn optiek is een goede sparringpartner iemand die meedenkt, maar ook eerlijk is over zijn grenzen. Naast de NOAB-adviesgroep en de connecties via FFP, bouw je middels de cursus dus je netwerk uit met vakgenoten en benaderbare docenten. Kortom, een zeer nuttige cursus.” HET ZIJN WEER MOOIE TIJDEN OM ZAKEN TE DOEN Met de zomer in aantocht, de versoepelingen van de overheid en een accelerende economie is dit het moment om (weer) zaken te doen. MB financieren helpt graag bij de inventarisatie en financieringsbehoefte van je relatie. Ons veelzijdige team van adviseurs in onze vestigingen in Amsterdam, Middenbeemster en Texel heeft al veel ondernemers succesvol op weg geholpen. Dat doen wij ook graag met jullie voor jullie klanten. Op onze site en social kanalen lees je meer over deze dossiers. Ga vrijblijvend eens in gesprek met een van onze adviseurs in een video-overleg. MB Financieren is onderdeel van de MB Adviesgroep en bestaat verder uit de volgende specialisaties: MB Fiscaal Juridisch MB Bedrijfsmakelaars MB Resultaatverbeteraars MB Horeca Advies www.mbfinancieren.nl T: (0299) 40 57 55 • M: 06 46 05 50 73 � � � � NOAB.NL 31 EDUCATIE

DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Bijna veertig jaar geleden richtte Ton Kok een administratiekantoor op in Kampen. Met het intreden van zijn dochter Linda Horst en zoon Robin Kok groeide het kantoor uit tot een echt familiebedrijf. Het samenwerken met familie heeft voor- en nadelen, merkt Horst. “Op verjaardagen gaat het al snel over ‘de zaak’. Maar op het werk overheerst het ‘wij’gevoel: we doen het samen en helpen elkaar onvoorwaardelijk. Onze familieband is er nóg sterker van geworden.” Als klein meisje had Horst hele andere dromen. “Ik wilde eigenlijk een beautyfarm beginnen,” bekent de fiscaal dienstverlener. “Mijn vader heeft ook nooit van mij of mijn broer verlangd dat wij zijn kantoor zouden overnemen. Hij heeft ons altijd aangespoord om vooral te gaan doen wat we zélf leuk vonden. Daarom koos ik in mijn eindexamenpakket van de havo bewust voor biologie. Maar uiteindelijk bleek die richting toch niets voor mij.” Na de havo volgde Horst een administratieve opleiding en kwam ze in het bedrijf van haar vader terecht. “Ik ben er vanzelf ingerold,” vertelt ze. “Ik begon bij de receptie en ben nu mede-eigenaar.” GEDEELD EIGENAARSCHAP Haar broer Robin koos een andere route: hij volgde verschillende vervolgopleidingen en stapte later in als relatiebeheerder. “Mijn broer wist al op jonge leeftijd dat hij werken met cijfers en fiscale regelgeving leuk vond,” verklaart Horst. Fiscaal Adviesburo Ton Kok werd omgezet in een vennootschap onder firma (vof) en veranderde van naam. Sindsdien zijn Linda en Robin net als hun ouders vennoten van Kok Fiscale Dienstverlening. Op 73-jarige leeftijd werkt Ton nog altijd twee dagen in de week mee binnen het bedrijf. “Dat wil hij zelf graag,” vertelt zijn dochter. “Maar hij is aan het afbouwen.” Loslaten is lastig, maar stilstaan is geen optie. “Als je niet met de tijd meegaat, dan gaat dat uiteindelijk klanten kosten,” denkt Horst. Haar vader gaat niet meer mee in vernieuwingen. “We hebben bijvoorbeeld niet meer uitgelegd hoe Teams werkt. Dat hoeft ook niet. Zijn klanten zijn al onderverdeeld bij andere relatiebeheerders. Mijn vader heeft jarenlang keihard gewerkt, dus hij verdient het om te gaan genieten van zijn vrijheid.” RUIMTE VOOR VERNIEUWING Het kantoor heeft de laatste jaren flink geïnvesteerd in automatisering. Steeds meer klanten leveren hun stukken digitaal aan. “In nieuwe offertes vragen we om een bankkoppeling en digitale aanlevering. Dat werkt een stuk efficiënter.” Haar vader blijft op de hoogte van de veranderingen, 32 &GO magazine HET ZIT IN DE FAMILIE: DE KRACHT VAN EEN FAMILIEBEDRIJF

maar beslist niet meer mee. “In principe heeft hij nog wel de leiding, maar hij laat ons heel erg vrij in het doorvoeren van vernieuwingen. Daar spreekt ook een stuk vertrouwen uit.” Toch staan de neuzen niet altijd dezelfde kant op. “We liggen zeker niet continu met elkaar in de clinch, maar het is ook niet zo dat we nooit ruzie hebben. Gelukkig kunnen we goed overleggen en vinden we uiteindelijk altijd een oplossing.” Je hoeft het niet altijd met elkaar eens te zijn, als je elkaars mening maar respecteert. “Zeker als je familie van elkaar bent,” denkt Horst. “Uiteindelijk is de familieband altijd belangrijker dan wat er zakelijk speelt.” ONVOORWAARDELIJK VANGNET Ook bij langdurige afwezigheid door bijvoorbeeld ziekte of langdurig verlof kan samenwerken met familie een voordeel zijn. “In zo’n situatie is het extra fijn als je familie om je heen hebt,” meent Horst. “Een werknemer heeft recht op een Ziektewetuitkering, maar binnen een vof moet je bij langdurige afwezigheid als vennoten zelf iets regelen. Dat kan best ingewikkeld zijn. Maar in een familiebedrijf steun je elkaar onvoorwaardelijk. Je kunt op elkaar terugvallen. Dat is goud waard. Als je een goede familieband hebt, dan versterk je elkaar ook op zakelijk vlak.” Onder leiding van Linda en Robin is Kok Fiscale Dienstverlening inmiddels uitgegroeid tot een succesvol kantoor met bijna dertig medewerkers. ” IN EEN FAMILIEBEDRIJF STEUN JE ELKAAR ONVOORWAARDELIJK. JE KUNT OP ELKAAR TERUGVALLEN. DAT IS GOUD WAARD” 33 SAMENWERKEN

DOOR: FEMKE HELLINGS Ze zijn een groot kantoor met vier vestigingen in Nederland en een team in Servië. Ze doen niet aan uurtje-factuurtje, hebben de werksfeer van een reclamebureau én hebben het uitvoerende en het advieswerk compleet gesplitst. Dat administratiekantoor IBEO het anders doet dan anderen, blijkt bijna overal uit. “Sinds een paar jaar werken we niet alleen voor onze eigen klanten, maar regelen we ook teams voor de boekhouding van andere administratiekantoren,” vertelt oprichter Geert Leijen. 34 &GO magazine Fotografie: Paul Tolenaar ABONNEMENT OP ADMINISTRATIE

Ik Ben Een Ondernemer. Daar staat IBEO voor, al sinds het begin tien jaar geleden. “We bieden een online financiële dienst voor kleine ondernemers in de horeca en zakelijke dienstverlening,” legt Geert uit. “Voor een vast bedrag per maand krijgen ze toegang tot hun eigen dashboard waarin alles gebeurt; van het inboeken van het eerste bonnetje tot en met de salarisadministratie, facturering, rapportage en belastingaangifte. Ook een persoonlijke coach is inbegrepen. En wat zo mooi is, het maakt niet uit hoe vaak iemand zijn coach om ondersteuning vraagt. Het vaste bedrag is echt vast. Geen ongewenste afrekeningen aan het eind van het jaar.” ALLESBEHALVE EEN URENFABRIEK IBEO’s abonnementsprijs is gebaseerd op een gemiddeld aantal uren. “Soms maken we er meer, soms minder, maar nooit houden we de uren bij. Heerlijk is dat, zowel voor de klant als voor onze medewerkers.” In het begin kwamen ze nog niet uit met hun prijs en maakten ze geen euro winst. Inmiddels gebruiken ze betere software, waardoor ze efficiënter werken en de prijs matcht met hun investering. “Het traditionele verdienmodel van per uur factureren heb ik nooit zien zitten,” gaat Geert verder. “Als je zoveel mogelijk uren wilt maken, wat is dan je incentive om dingen efficiënter te gaan doen?!” Een ander voordeel van een vooraf ingeschatte, reële prijs per pakket is volgens hem dat je geen discussie meer hebt over de hoogte van de factuur. “Het gesprek gaat echt over de aangifte of het advies, dit houdt de relatie met klanten zuiver.” VAN AMSTERDAM TOT BELGRADO Het hoofdkantoor van IBEO staat in Amsterdam, waar ze allemaal minstens één dag per week werken. Ze hebben flexplekken in Rotterdam, Utrecht en Den Haag en daarnaast zitten er negen mensen in Belgrado. Wat IBEO’s werkwijze kenmerkt, is dat de administratieve uitvoering – denk aan het inboeken van facturen en opstellen van rapportages – volledig in Belgrado gebeurt. Het klantcontact, adviseren en opstellen van jaarrekeningen vindt plaats in Nederland. “Toen we in Nederland te weinig gekwalificeerd personeel konden vinden, hebben we bij wijze van pilot een medewerker in Servië aangenomen. Daar heb je een relatief hoog opgeleide samenleving met weinig bijpassende banen. De pilot beviel goed, we groeiden van één naar negen mensen en sindsdien wordt al ons uitvoerende werk door hoogopgeleiden gedaan, zonder dat het de klant meer geld kost. Bovendien zijn we schaalbaar en is ons werving-en-selectieprobleem deels opgelost. Wat overigens niet betekent dat we in Nederland geen mensen meer aannemen hoor! Goede mensen zijn altijd welkom.” LEUKSTE KANTOOR VAN ALLEMAAL Aan privékantoren doen ze niet, iedereen werkt op dezelfde werkvloer. “Al werken we tegenwoordig vooral thuis, op de stagiaires na,” aldus Geert. “Vóór coronatijd was ons jonge team elke week in de IBEObar te vinden en ook onze douche draaide overuren omdat we regelmatig even sporten tussen de taken door. Iedereen hier deelt zijn eigen tijd in, begint en stopt wanneer hij of zij wil en als we straks weer mogen vliegen kunnen we eindelijk weer naar Belgrado voor gezamenlijke trainingen en teambinding.” (Detail: IBEO compenseert iedere gereisde kilometer door een vast bedrag te storten bij een stichting die daarvoor oerwoud terugkoopt in Zuid-Amerika.) Verder hebben we veel telefonisch en virtueel contact en doen we er alles aan om een fijne werkgever en leuke zakenpartner te zijn. Grijs en stoffig? No way! We nemen vlogs op voor elkaar, NOAB.NL 35 COMMUNITY

“ WE HEBBEN DEFINITIEF AFGEREKEND MET HET UURTJE FACTUURTJE MODEL VAN DE TRADITIONELE ACCOUNTANT” zijn meer vrienden dan collega’s en onze klanten zeggen wel eens dat het hier eerder voelt als een reclamebureau dan als een administratiekantoor. Hoe gelukkiger de mensen, hoe beter onze dienstverlening. Daar geloof ik heilig in.” BECKY.WORKS Naast IBEO is Geert ook eigenaar van Becky.Works. “Ons concept werkt zo goed, dat we twee jaar terug een apart bedrijf hebben opgericht en nu ook boekhoudwerk verrichten voor andere administratiekantoren. Becky. Works is vernoemd naar de eerste medewerker van IBEO, hij had Becky als kantoorbijnaam. Schakel je ons in, dan gaat iemand met universitair niveau aan de slag met de financiële administratie voor jouw klant. Dus kun je zelf niet genoeg of geen goede medewerkers vinden, maar wil je wél groeien en kwaliteit leveren? Vraag ons gerust om hulp!” IBEO WERKT Al met al is Geert blij met de keuzes die hij gemaakt heeft en nog steeds maakt. Medewerkers voelen minder controle en meer vertrouwen en klanten maken dankbaar gebruik van hun diensten. “In het afgelopen jaar zijn we gegroeid in de horeca, terwijl die sector in principe op z’n gat lag. Onze kennis, klantbenadering en werkwijze hebben zich in crisistijd weer bewezen. Tien jaar geleden startte ik als ondernemer met het doel toegevoegde waarde te leveren aan andere ondernemers. En dat is precies wat we in de praktijk doen.” Slim verzekeren? Beroepsaansprakelijkheid & datarisk www.bav.covermij.nl 36 &GO magazine

DOOR: HENK POKER Twinfield Samenwerken leidt tot meer efficiency Twinfield Samenwerken is het nieuwe pakket voor accountants om slim digitaal samen te werken met collega’s en klanten. Dat moet leiden tot vertrouwen, transparantie en rust, waardoor er meer tijd overblijft voor advies. “Zowel de accountant als de ondernemer kunnen in een app zien wie wanneer welke actie moet ondernemen. Beide partijen hebben daarin taken”, zegt Product Marketeer Mark Harmsma. “Als de accountant meer financieel coach van zijn klant wil worden, is het van belang dat hij zijn proces zo efficiënt mogelijk inricht. Twinfield Samenwerken zorgt daarvoor.” Dat juist Twinfield hiermee komt wekt geen verbazing. Van oudsher is Twinfield erop gericht het leven van de accountant zo gemakkelijk mogelijk te maken. “Dat zie je terug in Twinfield Boekhouden”, geeft Harmsma aan. “Daarin hebben we fundamentele keuzes gemaakt waar we ook nu nog steeds heel blij mee zijn. We geven de accountant een virtueel kantoor, met daarin de administraties van de klanten. Er staan standaard administratiesjablonen klaar per ondernemersvorm, die eenvoudig kunnen worden uitgerold. Binnen een paar minuten kun je een boekhouding specifiek voor de ondernemer inrichten.” SAMENWERKEN MET EEN APP Datzelfde geldt min of meer ook voor Twinfield Samenwerken. “Daarmee leggen we in feite een applicatie over dat kantoor heen. Een extra laag die jouw dienstverlening vorm gaat geven en die een communicatielaag vormt voor medewerkers en klanten. De taken van de accountant en de ondernemer zijn daarin duidelijk, dat kan nooit tot misverstanden leiden. Sterker nog, de samenwerking tussen beide partijen kan er alleen maar door groeien.” “Het thema samenwerken is niet nieuw. Wij zijn het echt opnieuw gaan benaderen, vanuit de ‘waarom?’-vraag. Als je samen op weg gaat om te komen tot een belastingaangifte, moet de boekhouding compleet zijn. Dat soort onderlinge afhankelijkheden, afgestemd op wettelijke deadlines hebben we geautomatiseerd. En als beide partijen hun taken goed uitvoeren, dan is bellen of mailen niet meer nodig.” Twinfield Samenwerken geeft volgens Harmsma ook meer transparantie. “Klopt, dat is wennen voor de accountant, maar een voorwaarde om een volgende stap in de dienstverlening te kunnen zetten. De accountant moet af van het inkloppen van gegevens. Dat kost tijd en geld, waar de klant niet op zit te wachten. Daarom moet je de processen zo efficiënt mogelijk inrichten en daar zorgt Twinfield Samenwerken voor. Uiteindelijk leidt transparantie tot vertrouwen, waarbinnen je adviesdiensten kunt laten landen.” PERFECTE TOOL Twinfield Samenwerken geeft ook een concreet handvat voor standaardisatie binnen het kantoor, middels voorgedefinieerde standaard service overeenkomsten. “Dat leidt tot een eenduidige manier van werken, wat ook prettig is voor medewerkers. Dus, met Twinfield Samenwerken lossen we verschillende pijntjes op. In combinatie met Alure Online is het de perfecte tool waarmee kantoren hun eigen backoffice kunnen managen én concrete stappen kunnen zetten richting de accountant van de toekomst.” www.wolterskluwer.com NOAB.NL 37 Fotografie: Paul Tolenaar ADVERTORIAL

De toekomst van accountancy staat of valt met digitalisering DOOR: HENK POKER “Meerwaarde leveren aan je klanten kan alleen wanneer je gebruikmaakt van de meest moderne digitale oplossingen.” Deze uitspraak komt van Tim Hoogveld, eigenaar van administratiekantoor Hartog Hoogveld. Niet voor niets noemt Hoogveld zich op LinkedIn ‘Innovator in de administratiebranche’ en werd het kantoor door NOAB verkozen tot Kantoor van de Toekomst. Het is tevens de reden waarom Hartog Hoogveld een partner heeft gevonden in Visma | yuki. “Kantoren die dachten dat het qua digitalisering niet zo’n vaart zou lopen, worden aan alle kanten voorbijgestreefd.” Volgens Hoogveld kan technologie een verschil maken voor beide partijen: “Digitale innovatie levert ondernemers én accountants enorm veel waarde in tijd en energie op. Kantoren die de beschikbare technologie omarmen merken dat de manier van samenwerken met de klant verandert. Er is meer tijd voor andere zaken, bijvoorbeeld voor het proactief adviseren van klanten.” PARTNER IN DIGITALISERING Voor de moderne digitale oplossingen heeft Hartog Hoogveld een partner gevonden in Yuki. “Hartog Hoogveld sluit naadloos aan bij onze filosofie”, zegt Rogier van den Heuvel, CEO van Yuki. Het bedrijf begon met de visie om de boekhouding voor de ondernemer (in samenwerking met de accountant) zo makkelijk mogelijk te maken. Dit met behulp van slimme boekhoudsoftware. 38 &GO magazine Fotografie: Paul Tolenaar Ondertussen heeft Yuki zich ontwikkeld tot aanbieder van Software as a Service (SaaS); een cloudoplossing die werkt met real-time data. “Digitale innovatie is per definitie het uitgangspunt van Yuki en onze oplossingen worden steeds geavanceerder.” Het mag niet tot de verbazing spreken dat administratiekantoor Hartog Hoogveld en Yuki een goede samenwerking hebben. “De oplossingen van Yuki bieden ons veel handvatten om van nog meer waarde te zijn voor onze klanten,” legt Hoogveld uit. “Wanneer je in staat bent om dagelijks inzicht te geven in de cijfers, dan geeft dat klanten rust en kun je over andere zaken gaan praten, zoals ambities en doelen. Zo lever je meerwaarde in het gesprek en een bijdrage aan het realiseren ervan. Maar het probleem is dat de meeste kantoren zelf niet bewegen als ondernemer. Ze kijken niet naar kansen, maar naar bedreigingen. Zij bewegen al jaren door slechts een oplossing te zijn voor een probleem. Die insteek is voorbij zijn houdbaarheidsdatum.” ESSENTIËLE ROL Digitale innovatie speelt een essentiële rol in het transformeren en toekomstbestendig maken van de accountancybranche. Yuki wil daarin de weg leiden. Yuki is sinds de zomer van 2020 onderdeel van het Noorse softwarebedrijf Visma dat aan een opmars bezig is en verschillende software-oplossingen integreert voor een totaalervaring. Van den Heuvel: “Robotic accounting, artificial intelligence; het zijn digitale ontwikkelingen waar we ons als innovatief bedrijf in willen profileren.

“IN DE HUIDIGE MARKT VAN APPLICATIES IS SPRAKE VAN EEN VERSPLINTERD LANDSCHAP, DAT KAN VEEL BETER” Dit hoeven geen abstracte termen te zijn als je deze eenvoudig kunt toepassen binnen onze software. Denk bijvoorbeeld aan een app die werkt als je persoonlijke assistent. Daarom steken we veel tijd in de development en integratie ervan.” DE VOORAVOND VAN NIEUWE ONTWIKKELINGEN Toch staat die digitale innovatie niet op zichzelf. Daarvoor heb je een, veelal complex, netwerk van systemen nodig. “Dat kan uitdagend zijn,” erkent ook Hoogveld. “In de huidige markt van applicaties is sprake van een versplinterd landschap, dat kan veel beter. Als dit proces effectief verloopt, dan hebben we meer tijd over om die veelbesproken meerwaarde te creeren. Op ons kantoor gaat nu 80 à 85 procent van alle werkzaamheden al automatisch. Een toename in efficiëntie door het koppelen van systemen en verdere standaardisatie juichen wij alleen maar toe.” Door nog meer gebruik te maken van de beschikbare technologie is die efficiëntieslag ook te maken. “We staan nog maar aan de vooravond van nieuwe ontwikkelingen als 5G, quantum computing, robotisering en AI. Daar valt nog veel te winnen,” vervolgt Rogier. Maar het is vooral de koppeling van applicaties waar Visma nu een oplossing voor heeft. Visma biedt het meest uitgebreide en innovatieve accountancy cloud-ecosysteem in Nederland, onder de noemer Visma Connected Experiences. Op deze manier innoveren en optimaliseren zij het werkproces van accountants en administratiekantoren . Van den Heuvel: “Verschillende bedrijven die actief zijn met oplossingen in de accountancy, en allemaal onderdeel zijn van Visma, laten we in de keten samenwerken. De klant kiest voor elk proces de juiste en beste oplossing en die keuzevrijheid vinden wij erg belangrijk. Met de Connected Experience worden de innovatieve oplossingen vervolgens met elkaar verbonden, ook wel single sign-on genoemd. Daardoor zijn de systemen in staat om onderling data uit te wisselen, waardoor de eindgebruiker veel kostbare tijd wint.” VAN ACCOUNTANT NAAR RELATIEBEHEERDER Het zijn spannende tijden voor de accountancybranche. Hoogveld voorspelt zelfs dat hij over een jaar of vijf geen boekhouders meer in dienst heeft. “We hebben dan alleen nog relatiebeheerders aan het werk. Zij gaan veel meer ondernemen met de klant en vooral toekomstgericht aan de slag.” “Maar,” geeft Van den Heuvel aan, “dan hebben we nog wel een weg te gaan. Er is nu al heel veel data beschikbaar en dat zal alleen maar toenemen. Het is echter lastig om dat allemaal op de juiste manier te interpreteren en vervolgens voor je klant in te zetten. Oftewel, hoe vertaal je al die data op de juiste manier in een normaal gesprek met de klant? Dat is een interessante uitdaging.” DE TOEKOMST IS DIGITAAL Hartog Hoogveld is het lichtend voorbeeld van een kantoor met een toekomstbestendig businessmodel. Niet voor niets werd het door NOAB tot ‘Kantoor van de toekomst’ gekozen. “Ik merk dat veel kantoren die kant op willen,” geeft Hoogveld aan. “Ze vragen ook of wij daarbij kunnen helpen. De tijd van 70 uur productie draaien per week is voorbij. Zelf werk ik vier dagen per week en ik wil terug naar drie dagen, zonder dat dit ten koste gaat van de business. Digitalisering en automatisering helpen ons daarbij. Het systeem staat en de focus ligt op ondernemerschap, bij ons en bij onze klanten. Zij worden blij van de waarde die wij creëren en daar gaat het uiteindelijk om.” www.yuki.nl NOAB.NL 39 ADVERTORIAL

DOOR: MR. HILMAR F. DIJKSTRA Dijkstra & van den Ende Advocaten Bestuur en toezicht, ook wel genoemd ‘governance’, is al jaren een bekend onderwerp bij de N.V. en de B.V. Nu zijn ook de verenigingen en de stichtingen aan de beurt. Naar aanleiding van enkele spraakmakende schandalen rond grote stichtingen, zoals de woningcorporaties Vestia en Rochdale, werd de roep om gestructureerde governance steeds sterker. De huidige relevante wetsartikelen dateren uit de jaren vijftig van de vorige eeuw. Sectorgewijs zijn ‘codes’ opgesteld, waaraan de betreffende stichtingen en verenigingen zich dienen te houden. NIEUWE WETGEVING De Parlementaire enquête woningcorporaties (2012-2014) maakte duidelijk dat de oude wetgeving, aangevuld met allerlei sectorregels en governance codes, niet afdoende waren. Er moest dus nieuwe wetgeving komen. Na lange consultaties en overleg is de nieuwe wetgeving tot stand gebracht en gaat in per 1 juli aanstaande. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de nieuwe wet voor alle rechtspersonen zou gaan gelden, maar uiteindelijk is dat niet helemaal of helemaal niet gelukt. In dit artikel beperk ik mij tot de gevolgen voor de vereniging en de stichting. Er zijn ongeveer 40.000 verenigingen en stichtingen in Nederland (bron: CBS). De kans is groot dat elk NOAB-kantoor op een of andere manier met een vereniging of stichting te maken heeft. De stichtingen en verenigingen die per 1 juli of daarna worden opgericht, zullen statuten moeten hebben die in overeenstemming zijn met de wet. Voor bestaande verenigingen en stichtingen is een acute wijziging van de statuten vaak niet echt noodzakelijk. Wel is het van belang om een inventarisatie te maken van mogelijke knelpunten. 40 &GO magazine DE NIEUWE WET BESTUUR EN TOEZICHT RECHTSPERSONEN Voor vereniging en stichting per 1 juli 2021

De volgende thema’s zijn in de nieuwe wetgeving opgenomen: a. bestuur, taak en richtsnoer; b. one tier board; c. RvC/RvT; d. meervoudig stemrecht; e. ontstentenis en belet; f. ontslag bestuurders en commissarissen stichting door de rechtbank; g. aansprakelijkheid bestuurders en commissarissen. De wet heeft nu ook voor de vereniging en stichting het mogelijk gemaakt om het Angelsaksische bestuursmodel toe te passen. Het bestuur zal dan bestaan uit ‘executives’ en ‘non-executives’. Dat is al jaren mogelijk voor de N.V. en de B.V., maar echt populair is het niet. In de praktijk zullen we dus vooral een bestuur tegenkomen en bij grotere stichtingen een toezichthoudend orgaan. Vanaf 1 juli mag dat orgaan alleen Raad van Commissarissen heten of Raad van Toezicht. Bij de vereniging zal minder snel behoefte zijn aan een toezichthoudend orgaan, omdat uiteindelijk de Algemene Ledenvergadering het hoogste orgaan is en toezicht houdt op het gevoerde bestuur en beleid GEMISTE KANS In het nieuws zijn vaak berichten verschenen, dat bestuurders zaken hebben gedaan met derden, waarbij de bestuurder dan weer een belang had. De wetgever heeft een regeling opgenomen voor tegenstrijdig belang. Enkele wetenschappers vinden het een gemiste kans, dat de wetgever zich beperkt heeft tot tegenstrijdig belang en niet de belangenverstrengeling heeft meegenomen. Dit laatste kan bijvoorbeeld tot enorme heibel leiden bij verenigingen. Enkele sectoren hebben daar overigens wel regels voor opgenomen. Als in de huidige statuten een tegenstrijdigbelangregeling is opgenomen, dient gecontroleerd te worden of de regeling niet in strijd is met de wetgeving per 1 juli aanstaande. Als er strijdigheid is, kan de betreffende regeling niet meer nageleefd worden en dient de wet gevolgd te worden. “ ALS CONSEQUENTIE VAN DEZE NIEUWE WETGEVING IS DE AANSPRAKELIJKHEID VAN BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS DRASTISCH TOEGENOMEN” Hetzelfde geldt voor een regeling over besluitvorming. Speciale aandacht verdient hierbij het meervoudig stemrecht. In de praktijk wordt vaak een doorslaggevende stem toegekend aan de voorzitter. De wettelijke regeling wordt nu dat een bestuurder of commissaris niet méér stemmen kan uitbrengen dan de andere bestuurders of commissarissen gezamenlijk. De achtergrond daarvoor is de collectieve verantwoordelijkheid voor de bestuurstaak/ toezichthoudende taak. Bij een bestuur of RvC/ RvT van twee leden moet niet de één (alsmaar) weggestemd kunnen worden door de ander. NOAB.NL 41 ADVIES

In de komende wet is een uitgebreide regeling opgenomen voor ‘ontstentenis en belet’. De nieuwe wet verlangt dat dit statutair zal worden geregeld. De wet wordt op dit punt heel duidelijk; de waarnemend of tijdelijke bestuurder wordt gelijkgesteld aan de bestuurder, met alle verplichtingen, verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden. De vraag rijst dan of het wel verstandig is om een lid van het toezichthoudend orgaan als tijdelijk bestuurder aan te stellen, wat in de praktijk vaak gebeurt. Omdat een stichting geen leden heeft en ook niet verplicht is om meer dan één bestuurder te hebben, heeft de wetgever de regeling waarbij de rechter een bestuurder kan ontslaan, verruimd. Dat wordt nu ook mogelijk bij wanbeheer. Het ontslag kan worden aangevraagd door het Openbaar Ministerie en voorts door elke belanghebbende. HOGER PLAN De wet heeft duidelijk als doel om het besturen van stichtingen en verenigingen op een hoger en professioneler plan te trekken, in de hoop daarmee een einde te maken aan wanbeheer en zelfverrijking. De wetgever heeft ervoor gekozen om de meeste statutaire aanpassingen pas verplicht te laten doorvoeren, als er een statutenwijziging plaatsvindt. Niettemin moeten de huidige statuten wel gecontroleerd worden op strijdigheden met de komende wet. En de wet moet ook goed bestudeerd worden, want dat is de leidraad bij de ‘governance’ van de vereniging of stichting. Zolang er geen statutaire aanpassingen zullen of moeten plaatsvinden, zijn reglementen een goede optie. Als consequentie van deze nieuwe wetgeving moet worden vermeld dat de aansprakelijkheid van bestuurders en toezichthouders drastisch is toegenomen. Het is dus van belang dat de zaken op orde zullen zijn en dat daar ook naar gehandeld wordt. De nieuwe wet geldt voor elke vereniging en stichting, van klein tot groot. Voor nadere inlichtingen of advies kunt u contact opnemen met mr. Hilmar F. Dijkstra van Dijkstra & van den Ende Advocaten (tel. 06–2256 8566). NOAB adviesgroep voor leden NOAB heeft een betrouwbaar netwerk van specialisten opgebouwd om op terug te vallen zodra extra specialistische kennis nodig is. Fiscaal-juridisch Marree & van Uunen Belastingadviseurs T: 013 - 5 773 481 E: info@marree-cs.nl W: www.marree-cs.nl Punt & Van de Weerdt Belastingadviseurs T: 070 - 3 025 825 E: friso@defiscalisten.nl W: www.defiscalisten.nl 42 &GO magazine Advocatuur Dijkstra & Van den Ende Advocaten T: 06 - 22 56 85 66 Hilmar Dijkstra 06 - 53 45 92 98 Lilian van den Ende E: secretariaat@de-advocaten.nl W: www.de-advocaten.nl Accountancy KRC Van Elderen Accountants | Belastingadviseurs T: 038 - 4 231 583 E: info@krcvanelderen.nl W: www.krcvanelderen.nl Voor meer informatie: WWW.NOAB.NL/ADVIESGROEP

Online Scanen herken Basecone samenwerken Twinfield Samenwerken Administratie Twinfield Boekhouden Practice Management Alure Online Belastingaangifte Avanzer Aangifte Belastingadvies Inview Tax Kies ook voor accounting software van Wolters Kluwer Tijd besparen? Of slimmer digitaal samenwerken? Bij Wolters Kluwer ben je aan het juiste adres. Onze bekende oplossingen Twinfield, Basecone en Avanzer helpen jou als accountant of boekhouder bij het besparen van tijd, automatiseren van processen, geven van onderbouwd advies en nemen van weloverwogen beslissingen. Onze tools koppelen niet alleen met elkaar, maar ook met vele andere softwarepakketten! When you have to be right Meer weten? wolterskluwer.com NOAB.NL 43

1 Online Touch

Index

  1. 1
  2. 2
  3. 3
  4. 4
  5. 5
  6. 6
  7. 7
  8. 8
  9. 9
  10. 10
  11. 11
  12. 12
  13. 13
  14. 14
  15. 15
  16. 16
  17. 17
  18. 18
  19. 19
  20. 20
  21. 21
  22. 22
  23. 23
  24. 24
  25. 25
  26. 26
  27. 27
  28. 28
  29. 29
  30. 30
  31. 31
  32. 32
  33. 33
  34. 34
  35. 35
  36. 36
  37. 37
  38. 38
  39. 39
  40. 40
  41. 41
  42. 42
  43. 43
  44. 44
Home


You need flash player to view this online publication