0

Leer Vraag Ontmoet Lees Doe Bestuursverslag Biblionet Drenthe 2023 biblionetdrenthe.nl

Jaarverslag 2023 Inhoud Terugblik op 2023 1 Wie zijn wij? 3 Provinciale ondersteuningsinstelling Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) 2 Organisatie Bestuur Managementteam Biblionet Drenthe 3 Bibliotheekorganisatie: Bind De Bind-bibliotheken Onze 4 doelen in de Bind-bibliotheken Activiteiten 4 4 5 6 6 6 6 10 10 11 16 2 4 Ondersteuningsinstelling: POI Onze werkzaamheden in het kort Concreet in 2023 Verantwoording Activiteitenplan 2023 5 Drentse Bibliotheekstatistiek Kaart provincie Drenthe Cijfers van 2023 6 Raad van Toezicht Vrijwilligers Provinciale ondersteuningsinstelling Jerryt van den Born – Interview 7 Financiën 17 17 19 27 30 31 32 34 34 35 37 38

Annelies Bakelaar, bestuurder Terugblik op 2023 Bibliotheken: dé plek waar verhalen samenkomen… Voor je ligt ons Drents verhaal van 2023, de maatschappelijke verantwoording van wat Biblionet Drenthe afgelopen jaar heeft bijgedragen aan de Drentse samenleving. 2023 was zonder meer dynamisch te noemen. Een jaar volop toekomstperspectief voor het openbare bibliotheekwerk, terwijl we tegelijkertijd ook werden geconfronteerd met enorme kostenstijgingen vanwege de inflatie. De belangrijkste ontwikkeling die we echter zien is de zichtbaarheid, de impact en het belang van de bibliotheek als maatschappelijke basisvoorziening in de samenleving. En dit is goed nieuws. Na jaren van versobering, bezuinigingen en teruggang, zit de bibliotheek weer in de lift. Dat geldt zeker ook voor het Drents bibliotheeknetwerk. Niet voor niets sprak de koning in de troonrede van 2023 warme woorden over de vertrouwde bieb: ‘Ook wil het kabinet de openbare bibliotheek op zoveel mogelijk plaatsen terugbrengen, als plek waar mensen kunnen lezen, leren en elkaar kunnen ontmoeten.’ De bibliotheek als belangrijke culturele kracht, als verhalenverteller en huiskamer van de samenleving. Dit is een brede politieke wens en hier zijn we als Biblionet Drenthe blij mee. De huiskamer van de samenleving In november 2023 ontvingen alle bibliotheken een brief van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Hierin wordt teruggekeken op de investeringen die in 2023 in het bibliotheekwerk zijn gedaan en vooruitgeblikt naar de toekomstige investeringen in het bibliotheekwerk. De belofte is bibliotheken te zien als maatschappelijke basisvoorziening, de huiskamer van de samenleving, de samenwerkingspartner van het onderwijs en de kinderopvang. Deze belofte gaat gepaard met extra investeringen. Voor de invoering van de zorgplicht is vanaf 2025 structureel landelijk een budget beschikbaar van 54 miljoen en voor de samenwerking met het onderwijs en de kinderopvang in de komende drie jaar 74 miljoen. Een mooi perspectief volop kansen waar Biblionet Drenthe op in gaat zetten. Noodzakelijk is en blijft echter wel voldoende structurele financiële middelen om robuust bibliotheeknetwerk in Drenthe neer te kunnen blijven zetten. Ik sluit af met een fragment uit het boek Grand Hotel Europe van Ilja Leonard Pfeiffer dat oud-staatssecretaris Gunay Uslu heeft aangehaald. Een basis die altijd blijft bestaan. 3 ‘Waarom is dat? Vroeg Abdul. ‘Dat verhalen moeten worden verteld? ‘Ja?’ ‘Dat is zo omdat het zo is. Omdat verhalen betekenis geven aan de gebeurtenissen en omdat zonder betekenis alles zinloos wordt. Omdat je, als je het verhaal niet vindt in de willekeur, de hoop kunt opgeven dat je ooit nog iets begrijpt. Omdat we mensen zijn, en dat is wat mensen sinds mensenheugenis doen: ze vertellen elkaar verhalen. Als iets cultuur is, dan is dat het: een collectief geheugen van alle verhalen die definiëren wie wij zijn en wat het betekent dat wij mensen zijn.’ Waar verhalen samenkomen Bibliotheken zijn bij uitstek plekken waar verhalen samenkomen, waar ze worden verteld, gehoord, opgeslagen en gevonden. Een plek waar nieuwe verhalen en oude verhalen samenkomen, waar ruimte is voor iedereen, altijd. Drentse verhalenhoeders en vertellers, bedankt voor jullie inzet, voor het betekenis geven aan vraagstukken, antwoorden en gebeurtenissen. Bedankt voor ieders inzet, energie en enthousiasme het afgelopen jaar, of je nu werkzaam was of bent bij Biblionet Drenthe of daarbuiten. Samen zorgen we er in Drenthe voor dat iedereen mee kan blijven doen naar eigen kunnen. •

Jaarverslag 2023 | 1 1 Wie zijn wij? Bibliotheek- en netwerkpartner in Drenthe Biblionet Drenthe is de maatschappelijke, educatieve en culturele netwerkpartner in Drenthe. Wij werken bij Biblionet Drenthe vanuit onze missie en visie: Wij vergroten de persoonlijke wereld van de inwoners van Drenthe. Dit doen we via een sterk en sociaal Drents bibliotheeknetwerk. Wij geloven dat iedereen ertoe doet en mee moet kunnen doen in de Drentse samenleving. Provinciale ondersteuningsinstelling Vanuit deze missie en visie werken wij aan onze doelen: Drenthe leest, Drenthe leert & ontwikkelt, Drenthe digitaal inclusief en Drenthe robuust. Dat doen we zowel vanuit onze provinciale rol als provinciale ondersteuningsinstelling (POI), vanuit onze bibliotheektaak voor negen gemeenten in ons werkgebied via de Bindbibliotheken en vanuit ons servicecentrum, de interne diensten. De bibliotheekwet (de Wsob), het landelijke bibliotheekconvenant en onze organisatiestrategie Kom verder met Biblionet Drenthe vormen onze kaders. Biblionet Drenthe voert als bibliotheekorganisatie het lokale bibliotheekwerk uit in en voor negen Drentse gemeenten: Aa en Hunze, Borger-Odoorn, Coevorden, De Wolden, Meppel, Midden-Drenthe, Noordenveld, Tynaarlo en Westerveld. De bibliotheekorganisatie binnen Biblionet Drenthe werkt sinds 2023 onder de naam Bindbibliotheken aan het lokale bibliotheekwerk in Drenthe. Lees meer over het lokale bibliotheekwerk van Biblionet Drenthe in hoofdstuk 3. Als provinciale ondersteuningsinstelling ondersteunt Biblionet Drenthe de bibliotheken op de juiste wijze met kennis, advies, deskundigheidsbevordering en informatie. Biblionet Drenthe stimuleert de samenwerking tussen 4 bibliotheken en is aanjager van innovatie. De POI werkt voor alle Drentse bibliotheken. De Drentse bibliotheken zijn de vier bibliotheekorganisaties in Drenthe: Bindbibliotheken, Facet Emmen, DNK Assen en Bibliotheek Hoogeveen. Naast innovatie voert de POI als partner in het landelijke netwerk van openbare bibliotheken de wettelijke taken interbibliothecair leenverkeer (IBL), gegevenslevering en collectie uit. Lees hierover meer in hoofdstuk 4. Naast lokale en provinciale bibliotheekpartner is Biblionet Drenthe de maatschappelijke, educatieve en culturele netwerkpartner in Drenthe. Biblionet Drenthe zoekt actief de samenwerking op met andere maatschappelijke, culturele en educatieve organisaties en bedrijven in Drenthe om zo haar missie en visie vorm te geven. In haar werkzaamheden wordt Biblionet Drenthe ondersteund door het eigen interne servicecentrum, de interne dienst. Deze ondersteuning is een belangrijke randvoorwaarde voor het realiseren van de doelstellingen. De interne dienst is de ruggengraat en impactvergroter voor de primaire dienstverlening van Biblionet Drenthe.

Biblionet Drenthe Uitstoot CO2 Biblionet Drenthe Ton 250 200 150 100 50 0 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Brandstof & warmte Water & afvalwater Woon-werkverkeer Zakelijk verkeer Goederenvervoer Papier & grondstoffen Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) Biblionet Drenthe verbindt haar maatschappelijke activiteiten bewust aan de Global Goals van de Verenigde Naties. Op die manier willen wij een bijdrage leveren aan een duurzame en gelijk-waardige wereld voor iedereen. DuOn-agenda Biblionet Drenthe werkt met een DuOn-agenda. De DuOn-agenda geeft de ambities weer die Biblionet Drenthe op het gebied van Planet, Profit, People en Proces voor een jaar wil halen. Een van die ambities die onder Planet waren gesteld is het behouden van het certificaat Duurzaam Gastvrij voor de bibliotheken in Vledder en Sleen door een herkeuring. Dit is gelukt. Tevens heeft Biblionet Drenthe een quickscan van de Fair Practice Code uitgevoerd. Hieruit bleek dat Biblionet Drenthe aan de meeste voorwaarden van de Fair Practice Code voldoet. Biblionet Drenthe heeft in 2023 ook de Klokkenluidersregeling conform wet- en regelgeving geactualiseerd. Milieubarometer 70-jarig jubileum Biblionet Drenthe Op zaterdag 13 mei 2023 vierden we ons 70-jarig jubileum met huidige en voormalige medewerkers. Dankzij het initiatief van enkele oud-collega’s is er ’s middags voor oud-medewerkers een reünieprogramma. ’s Avonds is er een gezamenlijk programma en genieten de bezoekers van het optreden van onze Biblioband (zie foto op pagina 4).Tijdens deze feestelijke dag zijn er veel mooie ontmoetingen en worden er uitgebreid herinneringen opgehaald. Naast de DuOn-agenda werkt Biblionet Drenthe met de Milieubarometer. Steeds vaker krijgen organisaties van hun klanten de vraag om CO2-uitstoot van hun bedrijfsvoering te delen. Met de Milieubarometer maak je eenvoudig een CO2-voetafdruk met gegarandeerd de juiste CO2-factoren. De Milieubarometer loopt altijd een jaar achter omdat in het lopende jaar de gegevens en data van het jaar ervoor beschikbaar komen. Uit de Milieubarometer van 2023 blijkt dat de CO2-voetafdruk in 2022 iets ongunstiger is dan in 2021. Uit de bijgevoegde grafiek blijkt dat enerzijds het woon-werkverkeer is afgenomen ten opzichte van 2021 als gevolg van het thuiswerkbeleid, anderzijds er sprake is van een toename van het goederenvervoer. • 5

Jaarverslag 2023 | 2 2 Organisatie 70 jaar professioneel bibliotheekwerk Stichting Biblionet Drenthe werkt met een Raad van Toezicht en een Raad van Bestuur. Binnen het bestuursmodel wordt gehandeld vanuit de principes van Governance Code Cultuur en Fair Practice Code. Bestuur De Raad van Bestuur stelt de beleidskaders vast en is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid. De Raad van Bestuur volgt daarbij het Reglement Raad van Bestuur dat de Raad van Toezicht heeft vastgesteld. Dit reglement is afgeleid van de statuten van de Stichting Biblionet Drenthe. De Raad van Toezicht houdt toezicht op de handelswijze van de Raad van Bestuur en staat de Raad van Bestuur met advies terzijde. De Raad van Toezicht De Raad van Toezicht bestond in 2023 uit de volgende toezichthouders: • De heer J.N.M. (Hans) Haerkens (voorzitter) • De heer J. (Jerryt) van den Born • Mevrouw C. (Carla) Terhell • Mevrouw J.P. (Jacqueline) Philipsen • De heer N. (Niek) vom Bruch • De heer R. (Robbert) de Groot (trainee) De Raad van Bestuur De directeur-bestuurder van Biblionet Drenthe is mevrouw E.J. (Annelies) Bakelaar. Vanuit haar functie als directeurbestuurder is zij tevens lid van het bestuur van de Samenwerkende Provinciale Ondersteuningsinstellingen (SPN). Daarnaast is zij lid van het bestuur van de branchevereniging Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB). Sinds 2023 is zij voorzitter van de landelijke inkoopcommissie (KB) van de online Bibliotheek. Hiermee heeft Biblionet Drenthe een stevige inbedding in het landelijke bestuurlijke bibliotheeknetwerk. 6 Managementteam De directeur-bestuurder wordt ondersteund door het managementteam (MT). Het MT vertaalt de beleidskaders die de Raad van bestuur vaststelt naar kaders voor de uitvoering in de organisatie. Het MT wordt ondersteund door het middenkader dat bestaat uit de teammanagers en afdelingshoofden van Biblionet Drenthe. Biblionet Drenthe Biblionet Drenthe is zowel de bibliotheekorganisatie voor 9 Drentse gemeenten als de provinciale ondersteuningsinstelling (POI) voor de 4 Drentse bibliotheekorganisaties. Zoals blijkt uit het organogram bestaat Biblionet Drenthe uit 3 poten: bibliotheken, provinciale ondersteuning en interne diensten. Bind De bibliotheken in de 9 Drentse gemeenten afficheren zich als Bind. De uitvoering valt onder de manager Bibliotheken. In hoofdstuk 3 lees je meer over het lokale bibliotheekwerk van Biblionet Drenthe. POI Biblionet Drenthe is ook de provinciale ondersteuningsinstelling (POI) voor alle openbare bibliotheken in Drenthe. De uitvoering hiervan valt onder de manager Provinciale Ondersteuningsinstelling. Meer hierover in hoofdstuk 4. Interne dienst De interne dienst van Biblionet Drenthe ondersteunt als servicecentrum de hele organisatie en bestaat uit: • Human resources • Marketing & Communicatie • Data & Infrastructuur • Secretariaat en klantenservice • Financiën • Beleid en organisatieontwikkeling

Biblionet Drenthe Bestuurder HR-manager Hoofd Financiën Controller Medewerker(s) HR Invalmedewerkers Coördinator vrijwilligers Manager Provinciale diensten Teammanager Innovatie Medewerkers Innovatie Teammanager Data & Infrastructuur Medewerkers ICT Medewerkers Bicat Medewerker Gegevenslevering Teammanager Backoffice Medewerkers Logistiek (plein) Medewerkers Collectie Medewerkers Klantenservice Medewerkers Bibliotheken Vrijwilligers Bibliotheken Regiomanagers Educatieadviseurs Medewerkers Educatie Manager Bibliotheken Projectregisseur Projectleiders Teammanager MarCom Productmanagers Medewerkers MarCom Medewerkers Financiën Directiesecretaris Medewerkers Secretariaat Medewerkers Beleid/organisatieontwikkeling Deze ondersteuning is een belangrijke randvoorwaarde voor het realiseren van de doelstellingen van Biblionet en valt onder de directeur-bestuurder. Hieronder meer over de diensten. n Human resources HR is verantwoordelijk voor de reis die de medewerkers afleggen gedurende de periode die zij in dienst zijn bij Biblionet Drenthe. Deze reis begint bij het eerste contact met de organisatie en eindigt bij het vertrek. Het gaat hierbij onder andere om de werving en selectie, de onboarding en integratie, de ontwikkeling en de opleidingen of trainingen die hiervoor gevolgd worden, de werkbeleving en betrokkenheid. In 2023 werkten 137 professionals en 660 vrijwilligers voor Biblionet Drenthe. Vrijwilligersfeest In 2023 hebben we een vrijwilligersfeest georganiseerd in het kader van 70 jaar Biblionet Drenthe. In de Tamboer Hoogeveen krijgen zo’n 200 enthousiaste vrijwilligers een feestelijke middag aangeboden met optredens van The Full Minties en Erik van Muiswinkel (zie foto pagina 8). Werving en selectie en uitstroom: In 2023 mochten we 32 nieuwe collega’s verwelkomen. We hebben in 2023 afscheid genomen van 26 collega’s. In 2023 zijn er door de taakverbreding binnen het bibliotheekwerk 2 nieuwe functies bijgekomen in het teken van digitale inclusie. 4 Medewerkers mochten we feliciteren met een (ambts)jubileum. Onze gezondheid en veiligheid: Ons gezondheidspercentage was 92,44% in 2023, ons ziekteverzuim was 7,56%. 5,82% hiervan betreft langdurig verzuim. We zien in deze getallen helaas nog steeds de effecten van de covid-pandemie terug. Arbodienst Verzuimweg BV wordt ingezet voor de ondersteuning in de begeleiding van onze arbeidsongeschikte collega’s. Biblionet Drenthe heeft een externe vertrouwenspersoon, vanuit een overeenkomst met De Nieuwe Fabriek. Werkbeleving en betrokkenheid: Om de werkbeleving te meten, is een medewerkerstevredenheidsonderzoek gedaan. Medewerkers hebben hiervoor een digitale vragenlijst ontvangen. De respons was 64% en als werkgever ontvangt Biblionet Drenthe een dikke voldoende. Het onderzoek wordt in 2024 herhaald. > 7

Jaarverslag 2023 | 2 Ontwikkeling medewerkers: Het werk in de bibliotheek is veelzijdig en uitdagend. Het is een vak en vereist vakkennis en goede communicatieve en organisatorische vaardigheden. Dat maakt dat de collega’s die in de frontoffice werkzaam zijn in de Bind-bibliotheken professionals zijn in de breedste zin van het woord. Waar eerder de meeste collega’s instroomden vanuit de bibliotheekopleiding, stromen nu, nu deze opleiding niet meer bestaat, medewerkers met verschillende achtergronden in. Om de kennis en vaardigheden goed op de werkzaamheden aan te laten sluiten, starten we, in samenwerking met Firda, in oktober 2023 met het mbo-gecertificeerde keuzedeel Informatiedienstverlening in de nieuwe bibliotheek. Werken bij Biblionet Drenthe In 2023 is de site Werken bij Biblionet Drenthe geïmplementeerd, waardoor wij werken met digitale sollicitaties. Hiermee is een grote stap gemaakt in het eenvoudig kunnen solliciteren, selecteren en corresponderen met kandidaten. Functiewaardering: In 2023 is, vanuit de afspraken uit de cao Openbare Bibliotheken, nadere invulling gegeven aan het waarderen van de verschillende functies op basis van generieke beschrijvingen van normfuncties. Na de waardering van de functies is het functiewaarderingssysteem geïmplementeerd. Het beschrijven, waarderen en indelen van de functies is deels uitgevoerd door HR en deels met inzet van externe deskundigheid. Onze vrijwilligers: De ruim 660 vrijwilligers zijn van onschatbare waarde. Samen met hen geven we dag in dag uit vorm aan ons bibliotheekwerk binnen de negen Drentse gemeenten. Zij zorgen er onder andere voor dat onze bezoekers zich welkom voelen in de bibliotheek. We zijn trots op ons bibliotheekwerk en de inzet van vrijwillige medewerkers in onze bibliotheken. n Marketing & Communicatie De afdeling Marketing & Communicatie ondersteunt en adviseert de Bind-bibliotheken en Biblionet Drenthe. De werkzaamheden variëren van het ontwikkelen van concepten en programmering tot ondersteuning in de vorm van publiciteit of het adviseren over en verzorgen van communicatie(uitingen). In 2023 verzorgt de afdeling, naast de reguliere werkzaamheden, een programmering van centrale Bind-activiteiten, zoals lezingen van Maarten van Rossem en Sander de Hosson, en de Drentse campagne Boetevrij voor de jeugd. Er is in 2023 ingezet op externe inhuur ten behoeve van de doorontwikkeling van de afdeling. n Data & Infrastructuur De afdeling Data & infrastructuur is hét knooppunt tussen de vraag vanuit de bibliotheken en het aanbod van ITproducten en -diensten. De afdeling streeft naar continue verbetering en innovatie om optimaal in te kunnen springen op vragen uit de organisatie. Op provinciaal niveau beheert de afdeling de centrale ICTinfrastructuur, waaronder die voor het bibliotheeksysteem Wise. Alle Drentse bibliotheken maken gebruik van dit systeem en gebruiken dezelfde catalogus De afdeling ondersteunt de organisatie bij het hybride en digitaal werken. Dit is mogelijk met software in het eigen datacenter en in de cloud. In 2023 zijn twee nieuwe websites gepresenteerd: één voor de POI en één voor de Bind-bibliotheken. Eind 2023 is de laatste hand gelegd aan het nieuwe intranet. Erik van Muiswinkel bij vrijwilligersfeest 8

Biblionet Drenthe Onder de medewerkers is er een participerend onderzoek gedaan rondom onze weerbaarheid in het digitale domein en cybersecurity. Informatiebeveiliging draait niet alleen om het hebben van technische maatregelen, maar ook om het bewustzijn van onze medewerkers. Voor wat betreft de infrastructuur wordt er continu gewerkt aan het vernieuwen en up-to-date houden van de informatie-architectuur, waaronder het serverpark en de toepassingen. Het telefoonsysteem is nu volledig samengevoegd met de digitale werkomgeving, wat betekent dat alle medewerkers nu overal bereikbaar kunnen zijn. De afdeling is gestart met de ontwikkeling van een dataportaal waar alle kengetallen en de informatiebehoefte van de organisatie worden samengebracht. Als early adopter is Data & Infrastructuur betrokken bij de ontwikkelingen rondom het Wise Analytics-programma van OCLC. n Secretariaat Het secretariaat bood in 2023 secretariële en administratieve ondersteuning aan de medewerkers van Biblionet Drenthe. Daarnaast heeft de afdeling bijgedragen aan het landelijk netwerk door middel van secretariële ondersteuning voor de samenwerkende POI’s in Nederland (SPN). n Klantenservice De klantenservice heeft in 2023 bijna 10.000 telefoontjes ontvangen. Veel vragen gingen over e-books, het verlengen van boeken en de bibliotheekactiviteiten. n Beleid en organisatieontwikkeling Met het vertrek van de bestuurssecretaris en de medewerker die belast was met werkprocessen, zijn de beleidstaken opnieuw geordend. Er zijn nu twee medewerkers op het gebied van beleid en organisatieontwikkeling. De medewerkers schrijven de beleids-en adviesstukken voor het management en ondersteunen diverse overleggen zoals die van de Raad van Toezicht, het Drents Bibliotheken Overleg (DBO) en de de Stuurgroep Innovatie Agenda (SGIA). Ook houden ze zich in 2023 bezig met onderzoek: BiebPanel-onderzoeken voor alle 4 Drentse bibliotheekorganisaties en onderzoek naar de organisatieontwikkeling bij Bind. Verder nemen ze deel aan de taskforce financiële regelingen, leveren ze een bijdrage aan de totstandkoming van de Activiteitencatalogus 2024 en zetten ze stappen om de kwaliteitszorg te verbeteren (zoals de opzet van een kwaliteitsmanagementsysteem) en bereiden ze de certificering van Taalhuizen, de Bindbibliotheken en Biblionet Drenthe (POI) voor. Tot slot adviseren de medewerkers bij de aanpak van diverse organisatievraagstukken, zoals de invulling van het community librarianship, zelforganisatie, het gewenste kennis- en opleidingsniveau van medewerkers en een nieuw sociaal intranet. n Financiën In 2023 verzorgt de afdeling Financiën het financieel beheer en verantwoording voor Biblionet Drenthe. Het volledige financiële jaarverslag is opgenomen in hoofdstuk 7. Daarnaast verzorgt deze afdeling op verzoek van samenwerkende POI’s (SPN) het financiële beheer en verantwoording van SPN en de financiële administratie voor de Stichting Literatuurclubs Drenthe. Verder heeft de afdeling bijgedragen aan de totstandkoming van de Activiteitencatalogus 2024 voor de Bind-bibliotheken. • 9

Jaarverslag 2023 | 3 3 Bibliotheek organisatie: Bind Met, voor en door de samenleving De bibliotheken van Biblionet Drenthe zijn in 2023 getransformeerd tot de Bind-bibliotheken. Een eigen naam die de bibliotheken van Biblionet Drenthe positioneert als 1 basisbibliotheek. Met de naam Bind stralen we enerzijds uit dat we 1 basisbibliotheek zijn, anderzijds geven we aan dat we midden in de samenleving staan: in verbinding met elkaar en met de inwoners. De Bind-bibliotheken Met de basisbibliotheek Bind voeren we het lokale bibliotheekwerk uit voor negen Drentse gemeenten: Aa en Hunze, Borger-Odoorn, Coevorden, De Wolden, Meppel, Midden-Drenthe, Noordenveld, Tynaarlo en Westerveld. De Bind-bibliotheken worden aangestuurd door de manager Bibliotheken die deel uitmaakt van het MT van Biblionet Drenthe. De uitvoering van het bibliotheekwerk vindt plaats binnen 3 regio’s die elk worden aangestuurd door een regiomanager: • Regio Noord: Aa en Hunze, Noordenveld, Tynaarlo • Regio Midden: Midden-Drenthe, Coevorden, Borger-Odoorn • Regio Zuid: Meppel, De Wolden, Westerveld Samen met organisaties, bedrijven en inwoners staan we midden in de samenleving als community library. Een bibliotheek die werkt vanuit de gedachte ‘met-voor-door’ de samenleving. De community librarian gaat, zoals dit 10 ook in de strategie van Biblionet Drenthe wordt genoemd: ’erop uit en erop af’ om samen vorm te geven aan lezen, leren en meedoen. Door deze manier van werken is de bibliotheek dichtbij en nabij en constant in contact met de samenleving. Dit doet recht aan inclusiviteit, diversiteit en de couleur locale van ons bibliotheekwerk in de 9 gemeenten.

Biblionet Drenthe Onze 4 doelen in de Bind-bibliotheken Samen met inwoners, culturele en maatschappelijke organisaties werken we continu aan de volgende 4 doelen: Doel 1 Drenthe leest In Drenthe is circa 11% van de volwassenen laaggeletterd. Zij hebben moeite met lezen, schrijven, rekenen en het werken met de computer. Er is steeds meer aandacht voor de rol die basisvaardigheden spelen in de zelfredzaamheid van inwoners. De Bindbibliotheken bieden diverse activiteiten aan, zowel binnen taalhuizen alsook binnen de bibliotheek, op school of thuis die gericht zijn op lezen en leesplezier. Essentieel is plezier in lezen. Lezen mag leuk zijn. De bibliotheek draagt dat uit. Maar de bieb kan het niet alleen. Ook ouders en scholen kunnen (voor)lezen leuk maken. De bibliotheek is vanaf de vroegste jeugd een essentiële partner van peuterspeelzalen, kinderopvang en basisscholen bij het stimuleren van lezen. We willen daarmee graag bijdragen aan leesplezier en een geletterde samenleving. Dit doen we met verschillende projecten en activiteiten. n Kleintje Bieb Kleintje Bieb is de verzamelnaam voor de diverse kind- en ouderbijeenkomsten voor kinderen van 0–3 jaar die worden georganiseerd door de bibliotheek. Als kinderen geboren worden, ontvangen ouders een brief van de gemeente met daarbij een BoekStartbon. Als ouders deze bon inleveren bij de bibliotheek ontvangen zij een BoekStartkoffertje met daarin twee boekjes. Het koffertje mogen zij houden. Daarnaast ontvangen zij een abonnement voor hun kindje. Bij dit eerste bezoek aan de bibliotheek nodigen we ouders uit om deel te nemen aan Kleintje Bieb: Plaatjes en Praatjes. En hierdoor om vaker naar de bibliotheek te blijven komen. Tijdens de bijeenkomsten lezen we een boekje voor, zingen we liedjes die bij het thema van het boekje passen en knutselen we of doen een spelletje. We willen hiermee bereiken dat ouders en kinderen meer plezier krijgen in (voor)lezen. Kinderen die aangemoedigd worden om te lezen en die ouders hebben die veel voorlezen, maken meer ‘leeskilometers’. Daardoor worden ze beter in lezen en lezen ze met meer plezier. > 11

Jaarverslag 2023 | 3 n BoekStart in de kinderopvang BoekStart in de kinderopvang is een leesbevorderingsprogramma voor de kinderopvang. Het is een uitbreiding van BoekStart, om kinderen van 0-4 jaar, hun ouders en pedagogisch medewerkers intensief met boeken en lezen in aanraking te laten komen via de kinderopvang. De bibliotheek ondersteunt met een aantrekkelijke (voor)leesplek in de kinderopvang, met een collectie geschikte boekjes, deskundigheidsbevordering van pedagogisch medewerkers, betrekken van ouders, een voorleesplan en samenwerking in een leesbevorderingsnetwerk. In de 9 gemeenten waarin Biblionet Drenthe het bibliotheekwerk verzorgt, wordt op 133 kinderopvang-locaties Boekstart aangeboden. n De Bibliotheek op school Met de Bibliotheek op school (dBos) slaan onderwijs, bibliotheek en gemeente de handen ineen en is er dagelijks aandacht voor leesplezier en mediawijsheid op school én thuis. Er zijn 135 dBos-locaties in de negen gemeenten waarin Biblionet Drenthe het bibliotheekwerk verzorgt. We willen kinderen en jongeren stimuleren om meer te lezen. En ze leren om beter en verstandiger om te gaan met internet, sociale media en games. De bibliotheek helpt op basisscholen en middelbare scholen om deze doelen te bereiken. Dat doen we met deskundige lees/ mediaconsulenten, met inspirerende boeken en met een goede digitale lees- en leeromgeving. De samenwerking met school wordt vormgegeven via een aantal bouwstenen: • Netwerk en beleid • Collectie • Monitor • Expertise • Activiteiten • Digitaal portaal n E-books en luisterboeken Het aantal mensen dat lid wordt van de online Bibliotheek blijft stijgen. Waar de online Bibliotheek in 2022 ruim 524 duizend leden telde, waren dat er in 2023 ruim 608 duizend. Een stijging van 16%. Zowel het aantal leden als het aantal uitleningen groeit. In totaal werden er in 2023 bijna 5,5 miljoen e-books en een kleine 2,3 miljoen luisterboeken geleend. Als je lid bent van de bibliotheek kun je gratis e-books downloaden voor je e-reader of tablet. De collectie e-books bestaat uit ruim 39.000 titels. Er is voor elk wat wils. In de online bibliotheek zijn ook 10.000 luisterboeken te vinden. In totaal zijn in 2023 in Drenthe ruim 50.000 luisterboeken geleend. n Taalhuis/Taalpunt In iedere gemeente is een Taalhuis of een Taalpunt in de bibliotheek. Daar kun je terecht als je hulp nodig hebt met bijvoorbeeld taal, rekenen of werken op de computer. Ook als je Nederlands als tweede taal aan het leren bent, kun je bij het Taalpunt in de bibliotheek terecht. Je vindt er eenvoudige boeken en oefenmaterialen. Het Taalhuis of Taalpunt is er voor mensen die: • de post van de gemeente niet kunnen begrijpen • de kleinkinderen niet kunnen voorlezen • moeten solliciteren, maar niet goed kunnen schrijven of niet met de computer overweg kunnen • de boodschappen moeten onthouden, omdat ze geen boodschappenbriefje kunnen schrijven • Nederlands als tweede taal aan het leren zijn In 2023 is het Taalhuis/Taalpunt in de gemeenten Midden-Drenthe en De Wolden gecertificeerd door de Certificeringsorganisatie Bibliotheekwerk, Cultuur en Taal (CBCT). 12

Biblionet Drenthe Doel 2 Drenthe leert en ontwikkelt Als samenleving zetten we in op een leven lang leren. Vanuit de gedachte dat wie zelf verantwoordelijkheid neemt voor scholing zijn/haar positie op de arbeidsmarkt kan verbeteren en makkelijker mee kan komen in de maatschappij. Dat kan door doelgericht een erkende opleiding te volgen, maar ook door non-formeel leren. Leren buiten de werkplek, vaak minder strak georganiseerd. De bibliotheek is daar de ideale plek voor. Niet alleen omdat je lekker rustig met goede wifi in de bieb kunt werken, maar ook omdat de bieb je graag helpt met leren, bijvoorbeeld bij het verbeteren van je computervaardigheden, beter leren lezen etc. In 2023 biedt de bibliotheek via de online bibliotheek meer dan 160 cursussen voor bibliotheekleden aan op de leerplatformen Soofos en Goodhabitz. Er zijn cursussen op het gebied van communicatie, persoonlijke ontwikkeling, taal en commerciële vaardigheden. n Pop-up ROEG!-hoek in de bibliotheek De bibliotheek werkt met een mobiele variant van de ROEG!-hoek. Onder de naam pop-up ROEG!-hoek staat er iedere vier weken een ROEG!-hoek in een van de bibliotheken. Hier is informatie te vinden over de Drentse natuur in de vorm van boeken, filmpjes en ander materiaal. Ook kunnen kinderen tasjes lenen met spullen waarmee ze buiten een speurtocht naar vogels kunnen doen. Wanneer de pop-up-hoek in een bibliotheek staat, wordt er zowel een activiteit voor kinderen als ook een activiteit voor volwassenen georganiseerd. De pop-up ROEG!-hoek staat in 2023 in de bibliotheken van Sleen, Vledder, Zuidlaren, Meppel en Rolde. n BiebFabriek-programma In 9 gemeenten is er weer een gevarieerd en educatief programma te volgen op het gebied van digitale vaardigheden voor kinderen van 8 tot en met 12 jaar. Kinderen leren onder meer hun bouwwerken van Lego programmeren en gaan aan de slag met de robots van de BiebFabriek. De BiebFabriek heeft als doel om kinderen op een laagdrempelige manier en spelenderwijs in aanraking te laten komen met digitale vaardigheden als programmeren en techniek. BiebFabriek-activiteiten in de bibliotheken worden gekoppeld aan inhoud op het platform www.biebfabriek.nl. > E-BOOKS EN LUISTERBOEKEN IN 2023 In deze infographic staan de belangrijkste cijfers over het gebruik van e-books en luisterboeken in 2023 voor Biblionet Drenthe. +14% 1 januari 31 december t.o.v. 2022 Op 31 december waren er 9270 accounts. Meest geleende e-books in 2023 Anya Niewierra De Camino Delia Owens Daar waar de rivierkreeften zingen Marion Pauw Vier wandelaars en een Siciliaan Marion Pauw Vogeleiland Nicci French Wachten op woensdag Leners Uitleningen 55% van de gebruikers leenden dit jaar minimaal 1 e-book 6% van de leners leenden elke maand een e-book In juli werden 9083 12% e-books uitgeleend ( 7223 uitleningen) 5073 mensen leenden minimaal 1 e-book. 86 Jeugdtitels duizend uitleningen Er werden in 2023 gemiddeld 7174 e-books per maand uitgeleend. Hoe werden de e-books gelezen? 56% via de app 17x Gemiddelde aantal uitleningen per actief account 5.198 5.198 5.198 Luisterboeken 36% van de gebruikers leenden dit jaar minimaal 1 luisterboek 2% van de leners leenden elke maand een luisterboek 3323 mensen leenden minimaal 1 luisterboek Top 5 uitleningen e-books per genre 44% Via een e-reader Literatuur 49% 13 Spanning 28% Informatief 8% Jeugd 8% SF/Fantasie 1%

Jaarverslag 2023 | 3 Doel 3 Heel Drenthe doet mee n Klik & Tik De Bind-bibliotheken zijn van mening dat iedereen mee moet kunnen doen. Iedereen is welkom in de bibliotheek. Om een krant te lezen in de bieb, om een kopietje te maken, om een lezing bij te wonen of deel te nemen aan activiteiten hoef je geen lid te zijn van de bibliotheek. De bibliotheek maakt zich in het bijzonder sterk voor hen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. De Bindbibliotheken profileren zich als warme buurthuiskamer. Mensen met een smalle beurs die, gelet op de energieprijzen, uit voorzorg kiezen voor een koud huis om extra hoge kosten te voorkomen, kunnen overdag in de bieb terecht om er even te lezen, huiswerk te maken, anderen te ontmoeten of spelletjes te doen. n Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) Niet iedereen kan meekomen in de informatiesamenleving. Wie minder (digi)taalvaardig is, kan terecht bij de bibliotheek, voor taal- of computerlessen of bij een Informatiepunt Digitale Overheid (IDO). Dienstverlening van overheden en bedrijven is steeds vaker digitaal. Wie dat ingewikkeld vindt, kan terecht bij een IDO. Niet alleen met vragen over de onlinedienstverlening van de overheid, maar regelmatig ook met vragen over online bankieren, toegang tot zorgportalen etc. De landelijke overheid stelt ook in 2023 extra middelen beschikbaar zodat we de IDO-dienstverlening hebben kunnen uitbreiden en hierdoor meer inwoners hebben kunnen helpen bij het beantwoorden van hun vragen. We kennen als Bindbibliotheken ook mobiele IDO’s. Onze medewerkers zijn dan bijvoorbeeld in een huisartsenpraktijk aanwezig of in een dorpshuis op locatie. Bij het Informatiepunt Digitale Overheid in de bibliotheek kun je terecht met diverse vragen. Eind 2023 tellen we twintig IDO-punten in de Bindbibliotheken. IDO-punten worden bemand door geschoolde medewerkers. Internet wordt steeds belangrijker in het dagelijks leven. Bankzaken regelen, een reis boeken, winkelen of belastingaangifte doen; alles gaat tegenwoordig via internet. Niet iedereen kan makkelijk de weg vinden op internet. De cursus Klik & Tik helpt je vaardig te worden met de computer en internet. Tijdens de cursus Klik & Tik leer je (in de bibliotheek of thuis) handiger te worden met de computer en het internet. Je leert bijvoorbeeld websites zoeken, e-mailen en hoe je bestanden kunt downloaden. Inmiddels wordt deze cursus in alle Bind-bibliotheken aangeboden. De cursus is ook online, op ieder gewenst tijdstip, te volgen. n Verhalen laten leven Met het project Verhalen laten leven uit de Drentse Innovatieagenda sluiten we in 2023 aan bij het Culturele Jaar in de gemeente De Wolden. Verhalen worden verteld, vaak in geschreven vorm, om anderen te amuseren, maar ook om informatie te delen en cultuur te behouden. Lezen is niet voor iedereen een vanzelfsprekendheid, maar in aanraking komen met verhalen zou daar niet vanaf moeten hangen. Daarom bieden we met Verhalen laten leven de (historische) verhalen van de gemeente de Wolden in nieuwe en innovatieve vormen aan, zodat iedereen kan genieten en leren van de verhalen. Denk aan animaties, stripverhalen, podcasts en Augmented Reality. Alle inwoners en bezoekers van de gemeente kunnen de verhalen leren kennen door QR-codes te scannen op plekken waar de verhalen zich hebben afgespeeld. n QR-code-project In 2023 hebben we als Bind-bibliotheken meegedaan met het landelijke QR-code project dat was opgezet als onderdeel van het Fieldlab Fysiek-Digitaal. Het doel van dit project was om met QR-codes de digitale collectie van de bibliotheek gemakkelijk voor iedereen toegankelijk kunnen maken. De Bind-bibliotheken hebben een selectie gemaakt van populaire fysieke boeken die vaak uitgeleend zijn, maar ook als e-book in de online Bibliotheek te vinden zijn. Die digitale boeken zijn gekoppeld aan een QR-code. De QR-codes zijn op dummy-boeken gedrukt die in de boekenkast naast de fysieke boeken geplaatst zijn. Mocht het fysieke boek uitgeleend zijn, kunnen leden de QRcode scannen en zo komen ze direct bij het digitale boek in de online Bibliotheek terecht. Op deze manier maken leden op een laagdrempelige manier kennis met de online Bibliotheek. 14

Biblionet Drenthe Doel 4 Drenthe Robuust In het Bibliotheekconvenant is afgesproken dat de bibliotheek een robuuste organisatie moet zijn die goed bereikbaar en toegankelijk is. Partijen spreken met elkaar de ambitie uit om de robuustheid van bibliotheekorganisaties te behouden en te vergroten. Hierover is Biblionet Drenthe in gesprek met de gemeenten. Om tot een goed overleg met de gemeenten te kunnen komen, is het nodig dat het inhoudelijke aanbod van de bibliotheek en de kosten die gepaard gaan met het realiseren van dit aanbod duidelijk kunnen worden geschetst en transparant worden gemaakt. In dit kader stelt Biblionet Drenthe in 2023 een activiteitencatalogus op. Hierin is uitgewerkt wat financieel nodig is om verschillende diensten te kunnen leveren en wat de basisdienstverlening is. Deze activiteitencatalogus wordt samen met beleidsambtenaren van verschillende gemeenten ontwikkeld. In 2023 nemen alle negen Bindgemeenten, in nauwe samenspraak met Biblionet, een besluit over de financiering en het dienstverleningspakket voor hun gemeente in 2024. Op dit moment zijn er 34 fysieke vestigingen. Bijzondere verschijningsvorm is de Hub Roden, nu Roden Centraal genaamd, waarin de bibliotheek een echte biebhub is en er actief wordt samengewerkt met het OV-bureau en de inwoners van Roden. Een andere noemenswaardige ontwikkeling is de Open+ bibliotheek in de gemeente Midden-Drenthe waar je ook buiten kantoortijden terecht kunt. Kortom, laagdrempelig en in verbinding, dat zijn de vestigingen van de Bind-bibliotheken. Zie hoofdstuk 5 voor het overzicht van alle vestigingen in Drenthe. n Open+ geeft Beilenaren de sleutel van de bibliotheek Op donderdag 20 april verricht wethouder Dennis Bouwman de officiële opening van de Open+ toegangsservice in Bibliotheek Beilen. Hiermee biedt Bibliotheek Beilen leden de mogelijkheid om de bibliotheek te bezoeken op de momenten dat het hen uitkomt. Leden vanaf 18 jaar die zich hebben aangemeld voor de Open+ service kunnen zeven dagen per week van 7.00 tot 22.00 uur terecht in de bibliotheek, zelfs als er geen medewerker aanwezig is. Bezoekers zijn vrij om bijvoorbeeld ’s avonds laat gebruik te komen maken van de printer of een boek te komen uitzoeken. Bibliotheekleden kunnen dan het gebouw in met een speciale pincode. Alle andere bezoekers blijven natuurlijk van harte welkom tijdens de reguliere uren. > 15 Naar film Naar film

Jaarverslag 2023 | 3 Activiteiten In 2023 hebben de Bind-bibliotheken in totaal 1.063.906 bezoekers (fysiek en digitaal) gehad. Deze bezoekers kwamen voor het lenen van boeken, voor een warme (werk)plek, informatie, ontmoeting en activiteiten. In de lokale bibliotheken worden veel activiteiten georganiseerd. Een deel van de activiteiten wordt centraal georganiseerd. Deze activiteiten vinden in meerdere bibliotheken plaats. Een greep uit de activiteiten: n Activiteiten georganiseerd tijdens de Week van Lezen en Schrijven, de Oktober Kindermaand en de Kinderboekenweek. n Tijdens de zomervakantie kunnen kinderen van 6 t/m 12 jaar in elke gemeente in een van de bibliotheken meedoen aan een uitdagend activiteitenprogramma. Zo leren kinderen om een animatie van hun eigen tekening te maken, een pet pimpen met graffiti en volgen ze een tekenworkshop die wordt gegeven door een echte illustrator. De kinderen worden bij het bezoeken van de bibliotheek extra gestimuleerd om ook tijdens de vakantie te blijven lezen. Dit in aanvulling op het vakantielezen waar een aantal scholen in Drenthe aan meedoen. n Heel Nederland Leest in november het boek Sonny Boy van Annejet van der Zijl. Ook in Drenthe krijgen bezoekers van de bibliotheek deze maand het boek cadeau. Om mensen te stimuleren dit boek te lezen en hen gelegenheid te bieden hun ervaringen met andere 16 lezers te delen, wordt er op 21 november in meerdere bibliotheken in Drenthe gelijktijdig een boekbespreking van Sonny Boy georganiseerd: de grootste eenmalige leesclub van Nederland. Via een livestream is er eerst een kort interview met schrijfster Annejet van der Zijl. Zij vertelt onder meer hoe Sonny Boy het Nederland Leest geschenkboek is geworden. Vervolgens wordt het boek onder leiding van een ervaren boekbespreker per groepje in de bibliotheek besproken. n Een tweetal lezingen in een uitverkochte Stefanuskerk in Beilen. Zo houdt Maarten van Rossem een interessant betoog over de stand van de (wereld)politiek en de opkomst van het populisme in Nederland. Met zijn nuchtere blik en karakteristieke humor weet hij ingewikkelde kwesties begrijpelijk uit te leggen. En Sander de Hosson, longarts in het Wilhelminaziekenhuis Assen en expert in palliatieve zorg, vertelt over zijn ervaringen uit de praktijk. Hij deelt deze ook in columns in landelijke en regionale media en in zijn boeken Slotakkoord en Leven toevoegen aan de dagen. De Hosson pleit ervoor om de dood bespreekbaar te maken. Hij vindt dat er te veel focus is op het verlengen van het leven en te weinig op het verbeteren van de kwaliteit ervan. Met deze bijeenkomst willen de Bind-bibliotheken een bijdrage leveren aan de maatschappelijke discussie rondom dit onderwerp. Lees voor meer informatie over de lokale en de centrale programmering in de bibliotheken de verslagen van de Bind-bibliotheken op www.bindbibliotheken.nl. •

Biblionet Drenthe 4 Ondersteunings instelling: POI Ondersteuning maatschappelijke opgaven Biblionet Drenthe is behalve de bibliotheekorganisatie voor 9 Drentse gemeenten ook de provinciale ondersteuningsinstelling (POI) voor de 4 Drentse bibliotheekorganisaties: DNK Assen, Bibliotheek Hoogeveen, Facet en Bind. De POI wordt aangestuurd door de manager Provinciale Ondersteuningsinstelling die deel uitmaakt van het MT van Biblionet Drenthe. Binnen de POI zijn 3 meewerkende teamleiders werkzaam voor de teams Backoffice (Collectie en Logistiek) Data & Infrastructuur en Netwerk & Innovatie. De POI wordt gefinancierd door de Provincie Drenthe. Op basis van het jaarlijks Programma van Eisen van de provincie stelt de POI het werkplan op. Met stevige maatschappelijke en culturele opgaven staan bibliotheken momenteel voor grote uitdagingen. Zij willen bijdragen aan de verbetering van lezen en leesplezier, aan geletterdheid en aan de digitale vaardigheden en aan persoonlijke ontwikkeling, zodat mensen zich staande kunnen houden in onze sterk veranderende samenleving. Wij helpen de Drentse bibliotheken daarbij: de Bindbibliotheken, Facet, DNK en Bibliotheek Hoogeveen. Dat doen we niet alleen. We werken samen met maatschappelijke en culturele partners binnen en buiten de provincie, partners op het brede terrein van bijvoorbeeld cultuur, welzijn, zorg, sport en bewegen. Landelijk vormen we samen met alle bibliotheken, alle POI’s en de verder Koninklijke Bibliotheek het landelijke bibliotheeknetwerk. POI Biblionet Drenthe is dé provinciale netwerkpartner in het bibliotheeknetwerk in Drenthe. In opdracht van de provincie is het onze taak om het bibliotheekwerk in de provincie te versterken. Onze werkzaamheden in het kort Onze werkzaamheden zijn vastgelegd in de bibliotheekwet, de Wsob. Die beschrijft onze taken: interbibliothecair leenverkeer (IBL), collectie, gegevenslevering, innovatie en netwerk. Dagelijks verzorgen wij het transport en logistiek voor alle Drentse vestigingen. Om invulling te geven aan deze taak maken wij gebruik van een bibliotheeksysteem. Met dit systeem organiseren wij het lenen, reserveren van de collectie in bibliotheken en ook op scholen. Om tegemoet te komen aan de wensen van de lezers spelen wij een belangrijke rol in het onderling afstemmen van de collecties van de bibliotheekorganisaties. Wij verzorgen het catalogusbeheer en zorgen ervoor dat de collectie ook vindbaar is in de landelijke catalogus. Naast de fysieke collecties in de bibliotheken brengen wij ook de mogelijkheden van de onlinebibliotheek actief onder de aandacht. Alle organisaties in het landelijke bibliotheeknetwerk verzamelen data over hun vestigingen en activiteiten. 17 >

Jaarverslag 2023 | 4 Samen met de 4 bibliotheekorganisaties initiëren wij jaarlijks Drentse innovatieprojecten die voorzien in de lokale behoefte en schaalbaar zijn naar alle bibliotheken in Drenthe. Om onze taken goed uit te voeren staan wij in nauw contact met de overige partners in het bibliotheeknetwerk: de Koninklijke Bibliotheek en de andere POI’s. Landelijk is de POI vertegenwoordigd in de besturen van de SPN (Samenwerkende POI’s Nederland) en de VOB (Vereniging van Openbare Bibliotheken). We nemen deel aan verschillende landelijke netwerkoverleggen met POI’s en de KB om daar kennis op te doen en informatie te delen met het oog op onze werkzaamheden in de provincie. We maken deel uit van 3 landelijke koersgroepen die de Landelijk Netwerkagenda uitvoeren: Robuuste lokale bibliotheek, Kwaliteit en Kennis en Innovatie. Met Biblionet Groningen en Fers, onze collegainstellingen in Groningen en Friesland, werken we intensief samen: bestuurlijk en beleidsmatig, vanuit onze specialismen. Die brengt de KB landelijk samen in de website www.bibliotheekinzicht.nl. Zo kunnen we onze eigen prestaties in Drenthe vergelijken met die van andere bibliotheken en POI’s. Als POI leveren wij de KB en ook OCW de gegevens aan over de provincie Drenthe. Voor de Provincie Drenthe verzorgen wij de dataverzameling over het Drentse bibliotheeknetwerk in de vorm van de spreidingsmonitor. We ondersteunen bibliotheken met hun maatschappelijke opgaven. Voor het voorkomen van laaggeletterdheid helpen wij bibliotheken bij de uitvoering van het programma de Bibliotheek op school. Dit programma bevordert de leesvaardigheid en taalontwikkeling van kinderen tussen 0 en 18 jaar. Via het programma Basisvaardigheden helpen wij kwetsbare volwassen die moeite hebben met lezen en schrijven of met de digitale samenleving. Ook helpen we bibliotheken met het aanbod voor digitaal burgerschap, zodat mensen bijblijven in de digitale samenleving en bewust omgaan met de mogelijkheden. Als derde opgave staat ‘leren en ontwikkelen’ centraal. Leven Lang Ontwikkelen is gericht op alle inwoners die zich verder willen ontwikkelen. Aanvullend op onze innovatietaak voert de POI Biblionet Drenthe regie op de middelen die de Provincie Drenthe beschikbaar stelt in het kader van de Drentse Innovatieagenda. 18 In nauwe samenwerking met de VOB en de Koninklijke Bibliotheek ondersteunen wij bibliotheken bij hun aanvragen in het kader van de SPUK, de specifieke uitkering voor bibliotheken. De uitkering is gericht op het wegwerken van witte vlekken in het bibliotheeknetwerk en het versterken van bestaande bibliotheeklocaties tot volwaardige bibliotheken. De aanvragen van Coevorden, Emmen en Hoogeveen zijn gehonoreerd. Voor de overige Drentse gemeenten zijn we nog in afwachting. Binnen de provincie staan we in nauw contact met de bibliotheekorganisaties in verschillende specialistenoverleggen, in aansluiting op onze taken en programmalijnen. Via deze overleggen ondersteunen wij bibliotheken door informatie-uitwisseling, kennisdeling en deskundigheidsbevordering. Onze netwerkfunctie is allereerst een schakelfunctie: informatie-uitwisseling vanuit landelijke overleggen. In Drenthe dragen we bij aan de samenhang en de versterking van het netwerk door samenwerking te zoeken met provinciale partners. We hebben onze kerntaken beschreven in onze producten- en dienstencatalogus. Onze website hebben we ingericht aan de hand van ons aanbod. Meer lezen over deze onderwerpen? Kijk dan op poi.biblionetdrenthe.nl.

Biblionet Drenthe Concreet in 2023 IBL en het bibliotheeksysteem Het bibliotheeksysteem hostedWise is voor bibliotheken de ruggengraat van hun bedrijfsvoering. Als POI zorgen we er niet alleen voor dat het systeem doet wat het moet doen, maar zijn we ook betrokken bij de (door) ontwikkeling van het systeem. Biblionet Drenthe is voorzitter van het landelijk functioneel overleg en bespreekt o.a. de (landelijke) wensen vanuit dit overleg met onze leverancier. De meeste van deze wensen hebben betrekking op aanvullende toepassingen zoals informatie over het publieksbereik van de bibliotheken en het gebruiksgemak van het systeem. n Een (nieuw) gezamenlijk bibliotheeksysteem Als POI hebben wij deelgenomen aan de landelijke marktconsultatie voor een gezamenlijk landelijk bibliotheeksysteem, mede ingegeven door veranderende wensen en eisen van onder meer de Drentse bibliotheekorganisaties en onze visie op de inrichting van het huidige systeem. Vanuit deze marktconsultatie is gewerkt aan een programma van eisen voor een eventuele toekomstige aanbesteding. Wij volgen de verdere ontwikkelingen - naar verwachting krijgt dit in 2024 een vervolg. n Single Identity Klanten van bibliotheken hebben de wens om eenvoudig toegang te krijgen tot landelijke en lokale digitale bibliotheekdiensten. Invoering van een landelijke unieke identiteit vraagt grote aanpassingen aan ons Drentse bibliotheeksysteem. In 2023 is de voorbereidingsfase hiervan geëindigd. Samen met de bibliotheekorganisaties zijn de werkzaamheden voor de implementatie gepland en afgestemd. Collectie Binnen Drenthe willen we onze collecties op elkaar afstemmen, zodat onze lezers de beschikking hebben over een passend aanbod aan boeken in de provincie, voor volwassenen en voor jeugd. We zetten ons in voor professionalisering van het collectiebeheer en goed afgestemde collecties. n De Drentse collectiedag Op de Drentse dag voor collectiespecialisten van de bibliotheken staat het Drentse collectiebeleid centraal. Het collectiebeleid heeft verschillende kaders: de Wsob, Gezamenlijk Collectieplan 2020-2024 en de Netwerkagenda. Er zijn verschillende soorten collecties naast de reguliere collectie in de bibliotheek, zoals de schoolcollecties en de themacollecties. Op de dag wordt het collectioneren in een breder perspectief gezet, omdat voor de Drentse klanten ook de collecties van de online Bibliotheek en tal van digitale bronnen beschikbaar zijn. Die kunnen we actief opnemen in onze dienstverlening. NBD Biblion presenteert het traject dat het boek aflegt van drukkerij naar bibliotheek. Aspecten die worden behandeld zijn het selecteren, recenseren en het beschrijven van boektitels en het uitleen klaar leveren van exemplaren aan de bibliotheek. > 19

Jaarverslag 2023 | 4 De opbrengst van de dag gebruiken we om het huidige Drentse collectieplan aan te scherpen en in te spelen op actuele ontwikkelingen. De overige opbrengsten worden meegenomen ter voorbereiding van een nieuw Drents collectieplan. n Kennissessie jeugdliteratuur: de kracht van kinderboeken Met het oog op de steeds slechtere leesprestaties van Nederlandse kinderen en jongeren is aandacht voor goede jeugdboeken meer dan ooit van belang. De passie voor lezen en het soort boeken dat je leest, ontstaan vaak al op jonge leeftijd. Ook belangrijk is het beslissende boek, het boek dat je tot lezer heeft gemaakt. Deze kennis en kennis over de wijze waarop kinderen zich ontwikkelen als lezers zijn onmisbaar voor een professionele jeugdbibliothecaris. De geschiedenis van de jeugdliteratuur en de huidige trends helpen bij het adviseren. Dan zijn er de momenten die bepalend zijn of een kind een lezer wordt: de eerste periode tot 12 jaar, waarin het beslissende boek een rol speelt, de tweede periode van 12 tot 16 jaar, waarin het kind veel afleiding heeft en minder leest, en de derde periode vanaf de volwassenheid, waarin de lezer zelf bepaalt wat hij leest. Met een dag als deze draagt de POI eraan bij dat de bibliotheekmedewerkers inzicht krijgen hoe ze kinderen kunnen stimuleren om te lezen en te blijven lezen. Elkaar informeren en kennisdelen is de sleutel als het gaat om het goed presenteren van de materialen, het actief aangaan van het gesprek met het kind in de bibliotheek, het organiseren van activiteiten zoals voorlezen door een auteur, en het zelf lezen van kinderboeken om het kind te kunnen enthousiasmeren. Gegevenslevering Bibliotheken werken met data en monitoren hun activiteiten. Dit doen ze in het kader van de verplichte Wsob-enquêtes en omdat het bijdraagt aan de bedrijfsvoering. We nemen in het kader van de landelijke Netwerkagenda deel aan de koersgroep Kennis en Kwaliteit, gericht op dataverzameling, effectonderzoek en datagedreven werken. Ook zijn we actief in de pilot WiseAnalytics om lokale data beter beschikbaar te krijgen vanuit het bibliotheeksysteem. n Haal meer uit data Haal meer uit data is een van de vraagstukken in de Landelijke Netwerkagenda voor de koersgroep Kennis en Kwaliteit. In een aantal werksessies met bibliotheken werken wij samen met Biblionet Groningen aan een toolkit om vast te stellen waar bibliotheekorganisaties staan voor wat betreft het data-geïnformeerd werken. Alle beschikbare databronnen, het gebruik hiervan en de juiste registratie zijn vastgelegd. Deelsessie Drentse bibliotheek van de toekomst 20 We verzamelen daarvoor nulmetingen vanuit een aantal landelijk pilots, die we verder analyseren. Uit de eerste resultaten blijkt dat bibliotheken het belang van datageïnformeerd werken onderkennen. Er is echter beperkte capaciteit beschikbaar, waardoor een visie op het gebruik van data (nog) ontbreekt. Ook blijkt de vindbaarheid van data een probleem. Het resultaat van het project is een Hoe kiest een kind een boek? Daar spelen allerlei factoren in mee, zoals de aandacht voor het boek in de eigen leefomgeving, door de bibliotheek en landelijke campagnes. Past een boek bij een kind of is het te moeilijk? Welke leesniveaus zijn er en hoe sluit je aan bij de belangstelling van het kind?

Biblionet Drenthe ondersteuningsplan met een toolkit voor bibliotheken om te starten met het verzamelen, het interpreteren en het gebruik van gegevens. In het verlengde van deze toolkit werken wij binnen Drenthe samen met de leverancier van het huidige bibliotheeksysteem aan het ontwikkelen van een pilot voor het gebruik van Wise-Analytics. Innovatie We hebben in Drenthe een brede innovatietaak. We zorgen via onze overleggen en via ons aanbod voor inspiratie, kennisdeling en deskundigheidsbevordering. Ook hebben we de regie op de middelen die de Provincie Drenthe beschikbaar stelt in het kader van de Drentse Innovatieagenda. Elk jaar zorgen wij er met de bibliotheken voor dat er een gezamenlijk innovatieprogramma wordt opgesteld met lokale en provinciale projecten. n Projectmatig werken Bibliotheken werken steeds meer in projecten. Onmiskenbaar het gevolg van een nieuwe maatschappelijke rol. Maar wat houdt projectmatig werken daadwerkelijk in? Welke methoden zijn er om projecten aan te pakken en hoe krijg je de effecten in beeld? Dit was aanleiding om een nieuw aanbod te ontwikkelen rond projectmatig werken en een kennisdag te organiseren. Belangrijk bij een project is om helder krijgen waar het in de kern om gaat en om te werken volgens een slimme gefaseerde aanpak en een goede planning. Bij de ontwikkeling van het project is effectmeting een vast onderdeel, net als een goede afronding. Op de kennisdag wisselt iedereen ervaringen uit en wordt dieper ingegaan op de problemen die je tegenkomt. Bibliotheken zijn niet de enige organisaties die een dergelijke omslag maken. Collega’s van het Drents Museum inspireren de deelnemers over de tentoonstelling Menyala – De buitengewone geschiedenis van de Molukkers in Drenthe. De wijze waarop zo’n tentoonstelling tot stand komt, samen met een groep Molukse jongeren, sluit goed aan bij het werk van de bibliotheken. De co-creatieve werkwijze is een voorbeeld voor de community librarians in Drenthe. Met deze scholing kan iedereen de volgende stap zetten naar projectmatig werken, community librarianship en de maatschappelijk-educatieve bibliotheek. n Drentse Bibliotheek van de toekomst Waar gaan we naar toe met de bibliotheken met alle nieuwe technologische ontwikkelingen? Komt het nog wel goed? Wat gaat er met ons vak gebeuren? Zo’n honderd collega’s dompelen zich in de Tamboer in Hoogeveen onder in nieuwe kennis zoals AI, de laatste ontwikkelingen over collecties, innoveren met Lego en de ontwikkeling in het bibliotheekvak. Dat gebeurde op uitnodiging van de SGIA, de Stuurgroep Drentse Innovatieagenda. Centraal staat het gesprek met Maxim Februari, filosoof, jurist, columnist en schrijver van Doe zelf normaal over de nieuwe technologische ontwikkelingen en de kansen en risico’s die ze met zich meebrengen. Hoe moeten we hier als bibliotheken op reageren? > Maxim Februari Maxim Februari vertelt dat ontwikkelingen als AI en grote sociale mediaplatforms de onderlinge communicatie gaan veranderen. Je moet hier bewust mee omgaan. De vraag moet zijn wat wij van de technologie willen, wat het moet kunnen. De technologie is niet de bepalende factor. Daar staat tegenover dat je nu nog niet goed weet waar je op moet letten. Wat is betrouwbaar? We moeten zelf manieren vinden om die garantie te krijgen. Een weergave van het volledige interview kun je lezen via deze link. 21

Jaarverslag 2023 | 4 n De online Bibliotheek: snel boeken lenen met een QR-code Biblionet Drenthe introduceert ook in Drenthe het project QR-codes met een kick-off in het Drents Museum in Assen. Medewerkers van de vier bibliotheekorganisaties zijn bij elkaar om ideeën uit te wisselen, elkaar te inspireren en elkaar verder te helpen bij de uitwerking van plannen. Biblionet levert kennis en ondersteuning bij de verdere ontwikkeling. Het QR-project is een landelijk innovatieproject van de openbare bibliotheken. Het centrale vraagstuk is: hoe kunnen we met QR-codes de digitale collectie van de bibliotheek voor iedereen gemakkelijk toegankelijk maken? In een notendop: koppel QR-codes op posters, flyers en schermen aan een selectie e-books of luisterboeken uit de onlinebibliotheek, die daardoor met twee klikken via de app of de browser te lezen zijn. Twintig bibliotheken uit het hele land hebben pilots om toepassingen met QR-codes te onderzoeken en te testen. Alle vier bibliotheekorganisaties in Drenthe doen mee. Er is ondersteuning vanuit een landelijk projectteam. Doel van het project is om ervoor te zorgen dat lezen en leesplezier altijd binnen bereik is. We willen laten zien dat er digitale oplossingen zijn voor het teruglopen van voorzieningen en zo kunnen we via moderne middelen bijdragen aan de leefbaarheid en geletterdheid in de Drentse samenleving. Voor de bibliotheekorganisaties biedt het project kansen voor nieuwe samenwerkingspartners en nieuwe doelgroepen. Biblionet Drenthe is projectleider van dit landelijke project en werkt daarvoor samen met de POI’s Fers, Biblionet Groningen en Probiblio en met de Koninklijke Bibliotheek. Voorbeelden: van Lezen voor de Lijst tot het Van Gogh-jaar De Drentse bibliotheken laten zien dat er met QR veel mogelijk is. DNK Assen brengt via QR-codes interessante boeken in beeld die aansluiten bij de activiteiten die ze organiseren in de bibliotheek. Facet verwijst naar e-books en luisterboeken van Lezen voor de Lijst op scholen, zodat jongeren snel en makkelijk toegang hebben tot de boeken. Bind kiest voor het thema Digitaal burgerschap met het project DISCO-Drenthe (Digitaal burgerschap voor jongeren in Drenthe), gericht op digitale vaardigheden van jongeren (16-23 jaar) en ouderen (50+). In de bibliotheken presenteren ze met QR-codes passende titels voor deze doelgroepen. Bibliotheek Hoogeveen zoekt aansluiting bij het Van Gogh-jaar in Drenthe. Posters met titels uit de online Bibliotheek over Vincent van Gogh hangen op Station Hoogeveen en komen ook beschikbaar voor andere stations. 22

Biblionet Drenthe Opgave Geletterde samenleving Het voorkomen van laaggeletterdheid is grote uitdaging binnen de maatschappelijke opgave Geletterde samenleving. Hoe kunnen we er als bibliotheken aan bijdragen om de dalende lijn in het leesniveau te laten kantelen? Er komt veel extra geld voor vrij: de programma’s BoekStart en de Bibliotheek op school krijgen een flinke financiële impuls in het kader van het Nationaal Programma Onderwijs. Er is ruimte voor meer locaties en voor de verbetering van kwaliteit. We helpen bibliotheken met de aanvraag van middelen en met de uitvoering van de programma’s met kennis, informatie en ondersteuning. Het Drents Leesoffensief loopt door: wij verzorgen trainingen en inspiratiebijeenkomsten voor bibliotheken, pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en voor docenten. Ook in Noordelijk verband organiseren we samen met de POI’s Fers en Biblionet Groningen inspiratiebijeenkomsten voor professionals in onderwijs en kinderopvang. En dat alles gericht op het vergroten van het leesplezier om kinderen en jongeren meer en beter te laten lezen. n Inspiratie voor de Kinderboekenweek 2023 De Kinderboekenweek is bij uitstek een aanleiding om met het onderwijs aandacht te besteden aan lezen, voorlezen en boeken. Het thema van de Kinderboekenweek 2023 is Bij mij thuis. In samenwerking met IVN en Kunst en Cultuur Drenthe (K&C) organiseren we voor de derde keer op rij bijeenkomsten voor leerkrachten uit het basisonderwijs. Gedichten staan centraal. Kinderboekenschrijver Sjoerd Kuyper kleurt het onderwerp in met een fantastisch, bevlogen verhaal over rijmen, gedichten en mooie zinnen. Leerkrachten maken via werkvormen kennis met bekroonde boeken en met een groot aantal thematitels; thematitels dit zijn de boeken die gekozen zijn bij het thema van de Kinderboekenweek. Deze vorm van deskundigheidbevordering werkt naar twee kanten. De leerkrachten krijgen in korte tijd veel titels in handen en tegelijkertijd maken ze kennis met een aantal nieuwe 23 werkvormen voor de boekenkring op school. Een raamposter voor met twee gedichten van Sjoerd Kuyper is dan een goede start. De materialen blijven beschikbaar voor de leerkrachten en de scholen. We richten ons als bibliotheken op het leesplezier om het lezen te versterken. Met de organisatie van bijeenkomsten als deze hopen we daar via de docenten aan bij te dragen. n BoekStart-inspiratieochtend Noord De aanpak van laaggeletterdheid begint bij de jongste kinderen. Dan zijn de woordenschat en taalvaardigheid nog volop in ontwikkeling. De Noordelijke POI’s organiseren voor alle (voor)leesconsulenten in Groningen, Friesland en Drenthe een BoekStart-inspiratieochtend in het Drents Museum in Assen. Belangrijk is de Gemeentelijke Gezinsaanpak Laaggeletterdheid. De cijfers liegen er niet om en de opgave is groot om de vicieuze cirkel van laaggeletterdheid in gezinnen te doorbreken. Voorlezen op zeer jonge leeftijd heeft veel invloed op het verloop van iemands leven. >

Jaarverslag 2023 | 4 Mediasmarties introduceert de wereld van de media en kleine kinderen. Hoe zijn media aanwezig in hun leven? En hoe ga je daar verantwoord mee om? Onze focus op een scherm staat verbintenis en hechting met de kinderen soms zelfs in de weg. Toch is het volledig uitbannen van media ook geen optie, en simpelweg onmogelijk. Het advies? Let op met wat je aanbiedt en maak er slim gebruik van. In de workshop Interactief voorlezen neemt auteur en voormalig leerkracht Bianca Oldenbeuving iedereen mee in de belevingswereld van de baby, dreumes en peuter. Hoe haal ik het meeste uit een boek en hoe laat ik dit aansluiten op de belevingswereld van een kind? ‘Gewoon proberen’ is het motto. De deelnemers lopen met boek door de ruimte om met elkaar te oefenen wat het effect is van toon en mimiek. Met het inspireren van leesconsultenten willen we de bijdrage van bibliotheken op de scholen en in de kinderopvang nog relevanter maken. Het gaat om de lezers van de toekomst. Opgave participatie informatiesamenleving Onze samenleving wordt steeds digitaler en dat grijpt in ieders leven in, thuis en op ons werk. Wij zien het als bibliotheeksector als onze uitdaging om alle 17 miljoen Nederlanders de mogelijkheid te bieden om zich digitaal te ontwikkelen. Bij de een zal dat gaan om digitaal bij te blijven, bij een andere groep zal het vooral gaan om mee te kunnen komen in onze digitale samenleving. Dan gaat het om de toegang tot de digitale technologie en de vaardigheden om daarmee om te gaan. Jongeren helpen we op weg in het leren van 21e-eeuwse vaardigheden. IDO-dag Noord ‘[...] dus laten we blijven luisteren en tijd blijven nemen oplossingen vinden voor de dingen die eerder zo ver weg leken, wegwijs in ’t doolhof, richting op onbekende routes, voor het oude echtpaar, het jonge gezin en wie ook maar binnenloopt jullie zorgen ervoor dat al deze mensen niet achterraken in een wereld die alsmaar doorraast, [...]’ Myron Hamming, Stadsdichter van Groningen Medewerkers en vrijwilligers van bibliotheken van de Informatiepunten Digitale Overheid (IDO’s) uit alle uithoeken van Groningen, Drenthe en Friesland treffen elkaar op ‘festivallocatie’ EM2 in Groningen-stad voor de IDO-dag Noord. Het speciale gedicht van Spokenword-artiest Myron Hamming is een schot in de roos. De ontwikkelingen op het gebied van digitaal meedoen gaan razendsnel, dat vraagt om het maken van zorgvuldige keuzes. Wat doe je als bibliotheek als een private partij aanklopt voor ondersteuning? We zijn het als sector met elkaar eens, dat we mensen helpen als ze vragen hebben. Alleen gaat dat niet altijd vanzelf. Het enthousiasmeren van mensen die niet meteen warmlopen voor een activiteit, vraagt om een aanpak in kleine stapjes: de ‘pantoffelafstand’. Het meegeven van een flyer over een activiteit werkt dan minder goed, maar een dierenvoedselbank in een buurthuis kan een prachtige plek voor samenwerking zijn. Hoe je je bijdrage verwoordt, maakt verschil. Je kunt met andere woorden het gevoel hebben dat je iets voor de ander doet, ook al kun je niet alle vragen beantwoorden. Stripmaker Herman Roozen sluit de dag vol humor af met mooie tekeningen die als herfstblaadjes neerdwarrelen op het podium. De deelnemers zijn klaar om nog meer impact te realiseren in het ‘wegwijs maken in ‘t doolhof’. Met een dag als deze combineren we kennisoverdracht, informatie en inspiratie met leuke en vrolijke accenten. We willen ervoor zorgen dat IDO-medewerkers elkaar beter weten te vinden, ook over de provinciegrenzen heen. Om zo nog meer kwaliteit en een nog grotere bijdrage te leveren aan de deelname in de digitale samenleving. 24

Biblionet Drenthe Opgave Leven lang ontwikkelen Ieder mens blijft zich een leven lang ontwikkelen, ook als volwassene. Juist ontwikkeling hoort bij de bibliotheek, niet via het onderwijs, maar vanuit ieders persoonlijke wens. Om iets te leren kun je naar de bibliotheek! Bibliotheken willen een stimulerende leeromgeving zijn voor mensen die willen samenkomen, kennis willen delen, geïnspireerd willen worden, vaardigheden willen verwerven of hun talenten willen ontplooien. Bibliotheken richten zich op kwetsbare burgers met programma’s rond lezen en geletterdheid, gecijferdheid en gezondheidsvaardigheden. Voor mensen die zich verder willen ontwikkelen zijn er cursussen en werkshops en activiteiten zoals themabijeenkomsten en debat. Wij helpen bibliotheken bij de ontwikkeling van hun aanbod en bij de programmering van activiteiten, voor kwetsbare en niet-kwetsbare groepen. n Gezondheidsfestival Hi!Noord in Veenhuizen Het inzien van je medische gegevens via een patiëntenportaal, informatie zoeken op thuisarts.nl of een videoconsult met je huisarts. Er zijn steeds meer digitale mogelijkheden voor mensen om hun eigen gezondheid te monitoren en te regelen. Ook de communicatie met zorgaanbieders verloopt steeds vaker digitaal en steeds meer praktijken zetten in op het verhogen van het gebruik van hun portaal. Een grote groep mensen heeft niet voldoende basisvaardigheden om hier gebruik van te maken of weet niet wat je eraan kunt hebben. En dat terwijl deze groep relatief vaak zorg nodig heeft en juist zou kunnen profiteren van de digitale mogelijkheden. Bibliotheken bieden ondersteuning bij het vergroten van basisvaardigheden. Wanneer mensen goed kunnen lezen en schrijven en digitaal vaardig zijn, kunnen ze informatie over een gezonde leefstijl beter vinden, begrijpen en toepassen. Op het Gezondheidsfestival van Hi!Noord in Veenhuizen informeren wij professionals om hen hiervan bewust te maken. Een dag vol interessante gesprekken over hoe belangrijk het voor je gezondheid is om goed te kunnen lezen, schrijven en digitaal vaardig te zijn. Samen maken de bezoekers een smoezenwand om elkaar te laten zien hoe zij (digi)laaggeletterdheid in de zorg herkennen. Biblionet Drenthe vraagt op meer terreinen aandacht voor het belang van gezondheidsvaardigheden. Bibliotheken in Drenthe werken steeds meer samen met huisartsen en Biblionet Drenthe trekt op met Dokter Drenthe om deze samenwerking verder te versterken. Samen gaan we voor een gezonder Drenthe! De Drentse Innovatieagenda De Drentse bibliotheekorganisaties vormen samen de Stuurgroep Drentse Innovatieagenda (SGIA), die de opdracht heeft de provinciale innovatiegelden in te zetten. Dit doen ze in een Projectenplanning gebaseerd op de meerjarige Drentse Innovatieagenda. De 9 projecten uit 2023 zijn gericht op nieuwe technologie, lokale verhalen, lezen en jeugd en het versterken van de sociale samenhang. Hieronder vier voorbeelden. > 25

Jaarverslag 2023 | 4 n Verhalen laten leven Verhalen worden verteld, vaak in geschreven vorm. Lezen is niet voor iedereen vanzelfsprekend, maar in aanraking komen met verhalen zou daar niet van af moeten hangen. Daarom wil de bibliotheek in dit project verhalen van vroeger tot leven laten komen in het nu, zodat ook mensen die moeite hebben met lezen deze verhalen leren kennen. De verhalen worden ingesproken als luisterboek, veelal in de streektaal. Zo wordt het interessant voor de doelgroep. De verhalen komen tot leven door het gebruik van Virtual en Augmented Reality. Je stapt in de wereld van vroeger om de verhalen te beleven. In de gemeente de Wolden worden verhalen gekoppeld aan QR-codes. Deze zijn te vinden op historische plekken en op plekken waar een bepaald verhaal zich afspeelt. Door de QR-code te scannen krijg je achtergrondinformatie bij het verhaal en komt het tot leven op de plek van nu. Je kunt losse plekken bezoeken maar het is ook mogelijk om bijvoorbeeld per fiets een verhalenroute te volgen. n NXT to the future Het is geen geheim dat het tech-veld de snelst groeiende sector is en dat deze naar verwachting in het komende decennium nog meer zal groeien. Een opleiding volgen in die richting geeft veel kansen. DNK wil jonge bezoekers uitdagen om tijdens workshops zich een programmeertaal eigen te maken aan de hand van een NAO-robot. De NAO-robot is een aantrekkelijke mobiele humanoïde robot. Programmeren is voor veel kinderen vaak te ingewikkeld om te begrijpen. Robotica is een eenvoudiger en een meer tastbare introductie tot programmeren. DNK werkt voor het project samen met de Hanzehogeschool, die technologische kennis inbrengt. Door te experimenten met robots leren kinderen en jongeren in DNK-NXT technologie kennen en begrijpen. De NAO-robot is een karakter waar een (jonge) doelgroep als die van DNK-NXT goed mee kan interacteren. n Trots op je buurt Trots op je buurt! wil in samenspraak met buurtbewoners onderzoeken wie er in de buurt wonen en komen tot meer verbinding tussen buren. En dat op zo’n manier, dat het samen wonen, werken en leven in een buurt prettiger is. 26

Biblionet Drenthe Voor dit onderzoek gaat een community kunstenaar met inwoners in gesprek, haalt op wat er leeft, brengt verbindingen tot stand en begeleidt het proces om te komen tot een gezamenlijke kunstuiting. Er is een fotowand gemaakt voor het buurthuis. Bewoners hebben foto’s uitgekozen en het ontwerp bekeken en aangepast naar hun wensen en de mogelijkheden. Hier hangen ook alle kunstwerken en foto’s die de kinderen en jongeren hebben gemaakt voor het project. De bewoners zijn erg blij met de wand. De foto’s zijn aanleiding tot goede gesprekken over het leven van de bewoners en hun voorouders, de moeiten, strijd en het verdriet. n Beter minder meer Om te voorkomen dat leerlingen de basisschool met een taalachterstand verlaten, is preventie in het voorschoolse traject essentieel. Juist in die periode kan de meeste impact behaald worden. In de nabije omgeving van het jonge kind spelen pedagogisch medewerkers (PM’ers) een belangrijke rol. Een vermindering van taalachterstand bij 0-4-jarigen uit de regio Hoogeveen door het vergroten van kennis en ervaring op het gebied van lezen en leesbevordering bij studenten in opleiding. Daarvoor zoekt de bibliotheek de samenwerking met het middelbaar beroepsonderwijs in de regio Hoogeveen. Met deze ervaring zijn PM’ers in staat om jonge kinderen beter voor te lezen, staat de educatieconsulent minder op de groep en worden er meer kinderen bereikt. Verantwoording Activiteitenplan 2023 Het Activiteitenplan 2023 is de basis voor onze werkzaamheden. Gezamenlijk met de bibliotheekorganisaties in Drenthe bepalen we onze focus. Als POI dragen we op verschillende manieren zorg voor onze kwaliteit. We zijn transparant in onze aanpak en onze werkwijze gaat steeds uit van de vraag van bibliotheken. We hebben via onze overlegstructuur contact met de inhoudelijke specialisten van bibliotheken op alle terreinen waar de POI werkzaam is. Daarnaast heeft de manager POI halfjaarlijks overleg met de bibliotheekorganisaties om te evalueren en bij te sturen. Aan het einde van ieder jaar evalueren wij samen met onze klanten, de vier bibliotheekorganisaties in Drenthe, de tevredenheid. We kijken dan naar een aantal algemene indicatoren, wettelijke taken en de maatschappelijke opgaven. Naast de cijfermatige beoordeling van de uitvoering van het activiteitenplan evalueren we ook de specifieke eisen die de provincie stelt. Klantbeoordeling We hebben onze klanten gevraagd om onze wettelijke taken en onze inzet op de drie maatschappelijke opgaven een waardering te geven in vorm van een rapportcijfer. Uitkomst zou moeten zijn dat enthousiaste, leesbevorderende pedagogisch medewerkers met kennis van zaken van de opleiding komen. Vaak is het voor deze jongeren niet vanzelfsprekend om in een leescultuur op te groeien. Kennis en vaardigheden ontbreken vaak nog om voor te lezen en het lezen professioneel in te zetten. Bibliotheek Hoogeveen ontwikkelt in dit project een pilot met het Alfacollege, voor toekomstige pedagogisch medewerkers. De studenten krijgen les over leesbevordering en voorlezen en ze voeren gedurende een langere periode groepsactiviteiten uit in de bibliotheek of op een kinderdagverblijf. De uitkomsten • IBL en Logistiek (transport en bevoorrading) ............. 7,5 • Technisch en functioneel beheer bibliotheeksysteem Wise ............................................ 6,5 • Uitvoering lenersadministratie .................................... 7 • Gegevenslevering ...................................................... 6,5 • Uitvoering Provinciaal Collectioneren, POC ............... 7 • Netwerk en klantcontact: informatievoorziening en kennisdeling ....................... 7,5 • Ondersteuning DBO .................................................... 8 • Organisatie en faciliteren Drentse Innovatieagenda ... 8 • De geletterde Samenleving ........................................ 7 • Participatie in de informatiesamenleving .................... 7 • Leven Lang Ontwikkelen ............................................ 7 Het gemiddelde cijfer voor alle taken samen is een 7. > 27

Jaarverslag 2023 | 4 Aanvullende eisen van de provincie Naast de kwantitatieve beoordeling over de uitvoering van het activiteitenplan wordt hieronder getoond in hoeverre aan specifieke eisen van de provincie invulling is gegeven. 4 100% van de bibliotheken neemt deel aan het provinciaal transport 4 100% van de bibliotheek neemt deel aan de provinciale taak logistiek 4 Bibliotheekpartners zorgen dat aangevraagde werken zo snel mogelijk bij de aanvragende bibliotheekvestiging (binnen en buiten Drenthe) worden geleverd 4 Aantal tevreden Drentse bibliotheekleden over het IBL tenminste 80% 4 Streefwaarde waarderingscijfer voor transport/logistiek is 7,5 4 100% van de bibliotheken neemt deel aan de Drentse Innovatieagenda 4 100% van de bibliotheken functioneert in het netwerk conform WSOB 4 100% van de bibliotheken neemt deel aan het provinciaal collectioneren 4 Biblionet Drenthe levert de door de minister gevraagde gegevens 4 Biblionet Drenthe presenteert de over de Drentse bibliotheken verzamelde gegevens 4 De bibliotheken voldoen aan de normen v.h. landelijke collectieplan 4 Bibliotheken maken gebruik van de achtergrondcollectie 4 Biblionet Drenthe levert de verlangde gegevens voor de Monitor spreiding en toegankelijkheid Gezamenlijk klantoverleg Op 15 februari 2024 zijn de resultaten van 2023 besproken in het gezamenlijke klantoverleg met de vier bibliotheekorganisaties. We hebben gereflecteerd op onze bijdrage als bibliotheeknetwerk aan de maatschappelijke opgaven. Ook is de dienstverlening door de POI op de wettelijke taken geïnventariseerd. Over de uitvoering van de programma’s rond de maatschappelijke opgaven Geletterde samenleving, Participatie in de informatiesamenleving en Leven lang ontwikkelen zijn de bibliotheken tevreden. Mede dankzij de ondersteuning van de POI hebben bibliotheken mooie resultaten behaald. Voor een uitgebreid overzicht verwijzen we naar de afzonderlijke jaarverslagen van de bibliotheekorganisaties. De bibliotheken zijn tevreden over het transport, de bevoorrading en het leenverkeer binnen en buiten de provincie. Voor een goed functionerend netwerk is het bibliotheeksysteem essentieel. In toenemende mate zien we dat functionele eisen niet kunnen worden verwezenlijkt. De POI is hierin afhankelijk van de mogelijkheden van het systeem. Landelijk en provinciaal brengt de POI de issues voldoende onder de aandacht bij zowel de leverancier 28

Biblionet Drenthe als de collega POI’s. De geboden oplossingen worden echter vaker dan voorheen niet als voldoende ervaren. Over het afhandelen van zogenaamde incidenten heerst overall tevredenheid. Wat betreft de gegevenslevering zijn er vooral wensen. De huidige gegevenslevering beperkt zich tot de wettelijke gegevenslevering. De bibliotheken willen echter gegevens ontvangen die zijn voorzien van duiding om zo de teams goed te kunnen ondersteunen. Datagedreven werken op grond van de beschikbare datasets blijft dan ook een onderwerp dat bibliotheken samen met de POI nader willen uitwerken. Ondanks het gebrek aan middelen voor deze dienstverlening wil ook de POI hierin verder ontwikkelen. Er is tevredenheid over het collectioneren, de communicatie is verbeterd. De netwerkfunctie, ondersteuning en kennisdeling wordt als goed ervaren, ook al wordt het aantal contactmomenten als teveel gezien. De ondersteuning van zowel het DBO als de Drentse innovatieagenda is goed. De DIA is goed georganiseerd en biedt veel kansen. Het gezamenlijk uitvoeren van DIA-projecten met de POI als penvoerder bevalt de bibliotheken goed. De ondersteuning vanuit innovatie is plezierig. De focus mag wel meer worden verlegd van testen naar uitvoering en verspreiding van innovaties. Kennisdeling is belangrijk; de vakinhoudelijke kennis bij innovatie wordt gewaardeerd. 29 De uitkomsten van dit klantoverleg zijn uitgangspunt bij de voorbereiding van het nieuwe activiteitenplan 2025. •

Jaarverslag 2023 | 5 5 Drentse bibliotheek statistiek Spreiding van de bibliotheekfaciliteiten en de cijfers In dit hoofdstuk laten we de spreiding binnen Drenthe zien van de verschillende bibliotheekfaciliteiten. Verder zie je de cijfers van 2023, zoals het aantal uitleningen en het aantal activiteiten. 30

Biblionet Drenthe Peize Eelde Roden Zuidlaren Vries Norg Annen 12 Gieten Gasselternijveen Assen Boven-Smilde Rolde Smilde Borger Nieuw-Buinen Valthermond Diever Vledder Dwingeloo Emmermeer Emmerhout Emmen Aalden Havelte Ruinen Oosterhesselen Ruinerwold Nijeveen Dalen Meppel De Wijk Alteveer/Kerkenveld Coevorden Zuidwolde Schoonebeek Hoogeveen Nieuw-Amsterdam Klazienaveen Erica Sleen Bargeres Beilen Westerbork Schoonoord EmmerCompascuum Odoorn Nieuw-Weerdinge Bibliotheek op school BiebFabriek/Fab Lab Bibliotheek Servicepunt Bibliobus IDO BoekStart Taalhuis 31 3

Jaarverslag 2023 | 5 2023 SPREIDING Bind Bibliotheek Servicepunt IDO-locaties dBos-locaties BoekStart-locaties Taalhuis BiebFabriek/Fab Lab Bussen Bushaltes Afstand tot bibliotheek (in km)** 33 1 40 135 133 9 10 - - 2,3 km Assen 1 - 1 * * 1 1 - - 3 km Emmen 4 7 4 14 23 6 1 2 44 2,8 km Hoogeveen 1 - 1 30 31 1 1 - - 3,4 km Drenthe 39 8 46 179 187 17 13 2 44 2,5 km BEZOEKERS Bind Bezoekers in de bibliotheek Bezoekers via de website Bezoekers IDO 841.968 221.938 964 Assen 343.372 - 139 Emmen 370.448 61.965 832 Hoogeveen 121.000 122.000 218 Drenthe 1.676.788 405.903 2.153 LEDEN Bind Betalend Jeugd Start (nieuw abonnement – gratis instap) Overig Totaal leden dBos-leerlingen Totaal aantal E-bookaccounts Waarvan actief 15.196 37.060 5.176 2.456 59.888 20.704 9.270 5.711 Assen 5.331 11.476 - 260 17.067 5.726 2.951 1.885 Emmen 4.844 15.477 627 1.446 22.394 2.048 2.925 1.719 Hoogeveen 2.905 9.178 1.294 555 13.932 5.090 2.447 1.489 Drenthe 28.276 73.191 7.097 4.717 113.281 33.568 17.593 10.804 COLLECTIE Bind Boeken AVM Tijdschrift Totaal collectie Nieuwe titels 492.961 10.733 21.599 525.293 50.945 Assen 145.019 3.382 1.472 149.873 16.200 Emmen 147.707 3.060 4.931 155.698 15.968 Hoogeveen 129.464 3.489 2.135 135.088 10.678 Drenthe 915.151 20.664 30.137 965.952 93.791 32

Biblionet Drenthe UITLENING Bind Boeken AVM Tijdschrift Totaal uitleningen fysiek Totaal uitleningen dBos E-books Luisterboeken Totaal uitleningen online 1.191.070 12.776 67.873 1.271.719 277.122 86.084 29.521 115.605 Assen 309.128 8.976 11.441 329.545 49.316 29.417 9.454 38.871 Emmen 475.806 7.936 34.612 518.354 31.674 26.472 9.244 35.716 Hoogeveen 315.137 7.509 14.449 337.095 76.887 20.046 6.306 26.352 Drenthe 2.291.141 37.197 128.375 2.456.713 434.999 162.019 54.525 216.544 PROGRAMMERING Kennis en informatie Educatie en ontwikkeling Leesbevordering en literatuur Ontmoeting en debat Kunst en cultuur Totaal activiteiten Kennis en informatie Educatie en ontwikkeling Leesbevordering en literatuur Ontmoeting en debat Kunst en cultuur Totaal deelnemers Bind 99 635 384 300 75 1.493 1.375 6.357 5.723 5.048 1.756 20.259 Assen 89 446 514 5 26 1.080 3.415 9.799 7.374 119 1.559 22.266 Emmen 261 777 523 230 412 2.203 2.159 22.343 11.733 3.709 12.108 52.052 Hoogeveen 89 715 1.196 82 17 2.099 741 8.223 25.970 1.828 485 37.247 Drenthe 538 2.573 2.617 617 530 6.875 7.690 46.722 50.800 10.704 15.908 131.824 * Gegevens onbekend | ** Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek • 33

Jaarverslag 2023 | 6 6 Raad van Toezicht Terugkijken op 2023, een dynamisch jaar De relatie tussen de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht is open, constructief, professioneel en prettig te noemen. De Raad van Toezicht kijkt terug op een dynamisch jaar waarin belangrijke noodzakelijke verbeteringen zijn gerealiseerd. Biblionet Drenthe is zich bewust van haar belangrijke maatschappelijke rol. De lat ligt hoog. In de wisselwerking en dialoog tussen bestuurder en Raad van Toezicht bewegen we ons geleidelijk naar een next level niveau en een hogere actieradius. Niet in de laatste plaats dankzij gemotiveerde en kundige medewerkers en vele enthousiaste vrijwilligers. De Raad van Toezicht (RvT) kijkt positief terug op het afgelopen jaar. Het was een dynamisch jaar zowel qua landelijke ontwikkelingen rondom de bibliotheeksector als qua slag die we hebben geslagen binnen de organisatie rondom verzakelijking. Dit heeft geresulteerd in een nieuwe werkwijze ‘werken met een Activiteitencatalogus’ vanaf 2024 richting de gemeenten waar Biblionet Drenthe het bibliotheekwerk uitvoert. De ontwikkeling van de activiteitencatalogus (AC) door Biblionet Drenthe is een nieuwe uiting van een zelfbewuste organisatie die verder professionaliseert. De landelijke ontwikkelingen zijn gericht op het verstrekken van extra middelen richting het bibliotheekwerk met als doel repareren en investeren. De organisatie gaat hier samen met haar opdrachtgevers en ketenpartners invulling aan geven. De RvT ziet dat dit veel kansen biedt in het versterken van de positie van Biblionet Drenthe. De Raad wordt goed op de hoogte gehouden van alle ontwikkelingen door de bestuurder en wordt actief betrokken bij zowel formele als informele bijeenkomsten van Biblionet Drenthe. Jaarlijks organiseert de organisatie een werkbezoek voor de Raad van Toezicht. Dit jaar wordt er een bezoek gebracht aan bibliotheken Gieten en Borger. In Gieten is er aandacht voor het thema duurzaamheid. Zowel daar waar het sociale duurzaamheid betreft in combinatie met de Community Library en samenwerking met jongeren, alsook duurzaamheid bekeken vanuit de DuOn-agenda waar Biblionet Drenthe aan werkt. De RvT ervaart de werkbezoeken als erg prettig, informatief en inspirerend. De bezoeken bieden een goede manier om informele gesprekken te voeren als leden van de RvT onderling en ook met diverse medewerkers van de organisatie. Binnen de organisatie was 2023 een jaar van verandering. De bibliotheken van Biblionet Drenthe zijn in 2023 getransformeerd tot de Bind-bibliotheken. Een eigen naam die de bibliotheken van Biblionet Drenthe positioneert als 1 basisbibliotheek. Met de naam Bind stralen we enerzijds uit dat we 1 basisbibliotheek zijn, anderzijds geven we aan dat we midden in de samenleving staan: in verbinding met elkaar en met de inwoners. Samen met de gemeenschap geven we vorm en inhoud aan de nieuwe bibliotheek, de Community Library. De RvT ziet dit als een zeer mooie ontwikkeling die de bibliotheek positioneert als de centrale huiskamer van een gemeenschap. Iedereen is welkom. Vrijwilligers Hierbij is de inzet van de vrijwilligers essentieel. Het is erg bijzonder dat ruim 650 vrijwilligers dagelijks het bibliotheekwerk in de Bind bibliotheken ondersteunen. Zij bevinden zich in de haarvaten van de samenleving en 34

Biblionet Drenthe zijn de voelsprieten van Biblionet Drenthe. Hun vrijwillige inzet is van grote waarde en een bron van creativiteit die we koesteren. In 2023 is het 70-jarig bestaan van Biblionet dan ook zowel intern met medewerkers en oud-medewerkers, alsook met de vrijwillige medewerkers uitgebreid gevierd. De RvT geniet van dergelijke momenten. Provinciale ondersteuningsinstelling In 2023 zet de Provinciale ondersteuningsinstelling (POI) volop in op ondersteuning van de Drentse bibliotheken. De RvT spreekt haar waardering uit voor de ondersteuning die de POI levert op het gebied van de Drentse Innovatie Agenda, projecten rondom digitaal burgerschap en de ondersteuning bij de SPUK-aanvragen in het kader van de landelijke reparatiegelden. De POI laat hiermee de veelzijdigheid zien van haar ondersteunende taak en hoe zij Drentse bibliotheken helpen bij de uitvoering van de maatschappelijke opgaves Een geletterde samenleving, Een leven lang ontwikkele en Participeren in de informatiesamenleving. > Ook de RvT heeft te maken met verandering en ontwikkelt zich door. De RvT heeft de ambitie om jonge mensen zonder toezichthoudende ervaring de mogelijkheid te bieden om kennis te maken met het vak van toezichthouder. In 2023 is een traineeship gestart met ruimte voor één persoon. De duur van het traineeship is één jaar en met wederzijds goedvinden is een verlenging van een jaar mogelijk. Daarmee geeft de RvT zelf ook uitvoering aan het lerende klimaat dat de organisatie nastreeft. Per 1 april 2023 is Robbert de Groot gestart als trainee toezichthouder bij Biblionet Drenthe. Niet onbelangrijk is de rol die Robbert vervult als exponent van de jeugd. Meer dan andere leden van de Raad van Toezicht kan hij uit eigen recente ervaring de jeugdcultuur doorgronden. Medio 2023 heeft de voorzitter van de Audit- en Riskcommissie de heer J. van den Born aangegeven per 1 januari 2024 te stoppen als toezichthouder bij Biblionet Drenthe. Na de zomer is er een wervingstraject gestart voor een nieuwe voorzitter van de Audit- en Riskcommissie. De zoektocht is succesvol geweest en per 1 januari 2024 is mevrouw C. Wolters benoemd. Na de zomer van 2023 heeft de secretaris van de RvT (mevrouw I. Smit) een nieuwe baan geaccepteerd en dit heeft ertoe geleid dat vanaf september de RvT ondersteund wordt door een nieuwe interne secretaris mevouw M. Eendhuizen. > 35

Jaarverslag 2023 | 6 In 2023 is de RvT vijf keer bij elkaar geweest voor een vergadering in aanwezigheid van de bestuurder. Daarnaast heeft de RvT gesprekken gevoerd met de Ondernemingsraad en sleutelfiguren in de organisatie. Op deze manier is de RvT op afstand toch betrokken en dichtbij. Met de provincie is conform afspraak in 2023 twee keer een bestuurlijk overleg gevoerd in aanwezigheid van de voorzitter van de RvT en de bestuurder. De relatie met de provincie en de gemeenten waarvoor Biblionet Drenthe werkt zijn goed. Ook is Biblionet Drenthe als organisatie stevig verankerd in het Drentse maatschappelijke en culturele netwerk. Governance Code Cultuur De RvT past de principes en aanbevelingen van de Governance Code Cultuur 2019 toe. Biblionet Drenthe rapporteert over de naleving in het bestuursverslag. De RvT is alert op belangenverstrengeling, zij vermijdt ongewenste belangenverstrengeling en gaat op een transparante en zorgvuldige wijze om met tegenstrijdige belangen. Bestuurders en toezichthouders zijn zich bewust van hun eigen rol en de onderlinge verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden en handelen daarnaar. Aan het einde van elke vergadering is er een moment voor zelfreflectie op de vergadering. Er is ruimte voorafgaande aan de vergadering om elkaar aan te spreken op verantwoordelijkheden en (schijn van) tegenstrijdige belangen. De RvT voert zijn toezichthoudende, adviserende en werkgeversrol op een professionele en onafhankelijke wijze uit. In het tweede kwartaal van 2024 vindt de zelfevaluatie over 2023 plaats. Aandachts- en actiepunten die uit de zelfreflectie en zelfevaluatie zijn gekomen, worden direct in de praktijk toegepast en leiden daarmee steeds tot een goed intrinsiek bewustzijn en navenant handelen naar de geest van de Governance Code. De RvT is verantwoordelijk voor zijn samenstelling en waarborgt daarbij deskundigheid, diversiteit en onafhankelijkheid. Jaarlijks wordt dit expliciet gemonitord tijdens zowel een reguliere vergadering als ook tijdens de zelfevaluatie. 36

Biblionet Drenthe Jerryt van den Born – Interview Het afgelopen jaar was mijn vijfde en laatste jaar als lid van de Raad van Toezicht. Een mooi moment om af te zwaaien, aangezien Biblionet Drenthe weer een aantal stappen heeft gezet die een paar jaar geleden nog ver weg leken. Veel heeft indruk op mij gemaakt, maar ik wil toch graag een aantal punten uitlichten die voor mij laten zien dat we op de goede weg zijn in de ontwikkeling van een bibliotheek nieuwe stijl. Een bibliotheek die snel kan inspelen op nieuwe ontwikkelingen. In Beilen hebben we gezien dat we een onbemenste bibliotheek open durven te stellen. Technisch gezien al lang mogelijk, maar het vergt een hoge mate van vertrouwen in onze leden om het ook daadwerkelijk te doen. Of het een succes wordt, zal moeten blijken maar het is qua innovatie een geweldige stap waarvan we veel kunnen leren. Verder is er in mijn eigen woonplaats Roden een mooie kans gegrepen om samen met een groot aantal partners een verbouwing te realiseren waarbij er nieuwe mogelijkheden ontstaan. In de weken na de opening hoorde ik gelijk al positieve geluiden van vrienden en buren die bijvoorbeeld heerlijk tussen de kinderboeken hadden gezeten met een lekker kopje koffie Naast bovenstaande ontwikkelingen in de bibliotheken is er op de achtergrond ook een stap gezet in het meer transparant maken van de afspraken tussen Biblionet Drenthe en de diverse gemeenten voor wie wij werken. Misschien nu nog spannend en zoeken met elkaar hoe hiermee om te gaan, maar essentieel in de beweging naar een meer professionele organisatie. Ook leverde het gelijk goede gesprekken op: waar komt het geld vandaan en waaraan wordt het besteed. Tenslotte zijn er het aflopen jaar ook op landelijk niveau ontwikkelingen geweest die aan de ene kant zorgen baarden maar gelukkig ook een perspectief op de toekomst bieden. De zorgen werden vooral veroorzaakt door de onzekerheid in de wereld en de effecten die dit had op de stijgende (loon)kosten. In de organisatie is er niet veel ruimte om dit soort kostenstijgingen op te vangen en dit zal dus altijd opgelost moeten worden in samenspraak met onze opdrachtgevers, maar die leken ook maar beperkt ruimte te hebben. Gelukkig is er in de landelijke politiek ook een stevige stap gezet in het daadwerkelijk op waarde schatten van het bibliotheekwezen. Door een zorgplicht in te voeren voor gemeenten, met bijbehorende financiële middelen, is het de verwachting dat vanaf 2025 de wereld er weer een stuk positiever uit ziet. Al met al laat ik met een gerust hart een organisatie in beweging achter met een gezond (financieel) perspectief. Jerryt van den Born is lid Raad van Toezicht en voorzitter van de Auditcommissie. • 37

Jaarverslag 2023 | 7 7 Financiën Inzet op meerjarige afspraken Het jaar 2023 wordt financieel afgesloten met een negatief resultaat van € 557K. Het eigen vermogen bedraagt ultimo 2023 € 1.027K (2022: € 1.584K) en het balanstotaal €5.397K (2022: € 6.065K). Wanneer we de staat van baten en lasten over 2023 vergelijken met die van 2022, zien we dat zowel de totale bedrijfsopbrengsten (2023 € 11.591K; 2022 € 10.217K) als de bedrijfslasten zijn gestegen. Het vermogen van Biblionet Drenthe heeft een bijzonder karakter, een deel van het vermogen is ontstaan uit baten van de gemeentelijke subsidies. Deze zijn vastgelegd in bestemmingsfondsen. Dit vermogen mag alleen aangewend worden voor het bibliotheekwerk in de betreffende gemeentes. Het vrij besteedbaar vermogen is per 31 december 2023 €140K (31-12-2022 €653K). Het aandeel van de bestemmingsfondsen is in 2023 €374K (2022 €633K). Vanuit de provinciale subsidie mag de overige reserve maximaal 10% van de jaarsubsidie bedragen. Hierdoor is het voor Biblionet Drenthe slechts beperkt mogelijk om weerstandsvermogen op te bouwen. Dit heeft ook effect op de solvabiliteit en liquiditeit. De kengetallen over 2023 en 2022 zijn: Kengetallen 2023 19,03% 0,86% 2022 ..................................................................................... Solvabiliteit 26,12% ..................................................................................... Liquiditeit 1,03% ..................................................................................... Bedrijfsvoering, rendement en resultaat Biblionet Drenthe bestaat uit drie organisatieonderdelen: Provinciale Ondersteuningsinstelling (POI), Bind (het gemeentelijke bibliotheekwerk in 9 gemeenten) en de interne diensten. 38 Wanneer we de staat van baten en lasten over 2023 vergelijken met die van 2022 zien we dat zowel de totale bedrijfsopbrengsten als de bedrijfslasten zijn gestegen. Deze stijging komt enerzijds door een stijging van de projectopbrengsten (plus € 396K) en anderzijds door een stijging van de reguliere subsidies door indexatie en een extra indexatie voor de hoge inflatie en energielasten in 2022 en 2023. Van de baten hebben ongeveer € 1,5 miljoen een incidenteel karakter. Tegenover deze baten staan ook kosten met een incidenteel karakter. Onze personeelslasten zijn € 528K hoger dan begroot. Dit komt enerzijds door een uitbreiding van het aantal fte (van 89 fte naar 94 fte) en anderzijds door een hogere cao-stijging dan begroot. Verder zijn met name onze huisvestings- en automatiseringslasten sterk gestegen als gevolg van de hoge inflatie. Voor veel van deze kosten zijn langjarige contracten afgesloten met daarin opgenomen dat de kosten geïndexeerd worden conform CPI alle huishoudens. De mediakosten zijn hoger dan begroot doordat er meer boeken zijn aangeschaft en door hogere leenrechten als gevolg van het gestegen aantal uitleningen na corona.

Biblionet Drenthe Het resultaat over boekjaar 2023 is € 557K negatief, waar een verlies van € 29K was begroot. De belangrijkste oorzaak hiervan is dat de kosten als gevolg van de hoge inflatie en cao-afspraken sneller zijn gestegen dan de ontwikkeling van de subsidie. Risico’s Biblionet Drenthe hecht grote waarde aan de interne beheersing. Zo is er een risicoregister opgesteld en zijn de risico’s en onzekerheden breed binnen de organisatie besproken. In 2023 is afzonderlijk aandacht besteed aan IT-risico’s, in het bijzonder aan cybersecurity. Hier is een afzonderlijke IT-audit op uitgevoerd. Mede vanuit onze maatschappelijke rol en de financiering met maatschappelijk geld, zijn we verplicht om onze risico’s adequaat te beheersen en conservatief te zijn als het aankomt op risicobereidheid. Uitgangspunten van de interne beheersing zijn: • Een effectieve en efficiënte bedrijfsvoering om de maatschappelijk doelstellingen te realiseren, met als randvoorwaarde het waarborgen van de financiële continuïteit • Betrouwbare verslaggeving • Het voorkomen van misbruik en oneigenlijk gebruik van wettelijke regelingen Politieke (macro-economische) risico’s Bepalend voor het risicoprofiel van Biblionet Drenthe is de afhankelijkheid van subsidies van overheden. Dit politieke risico wordt geaccepteerd. Er wordt vanuit Biblionet Drenthe nadrukkelijk ingezet op meerjarige afspraken, sterk relatiebeheer, zichtbaarheid en kwaliteit van dienstverlening. Biblionet Drenthe en voorgangers hebben 70 jaar kennis en ervaring in de bibliotheeksector, het netwerk en de provincie Drenthe. Als Biblionet Drenthe zijn we zowel voor onze provinciale als voor onze gemeentelijke dienstverlening gecertificeerd en zetten we breed in op kwaliteitszorg. Verzakelijking heeft plaatsgevonden richting onze gemeentelijke opdrachtgevers in de vorm van het werken met een activiteitencatalogus met bijbehorende afnamelijsten. Meerjarige afspraken worden met onze gemeenten vastgelegd in een meerjarige uitvoeringsovereenkomst. 39 Voor onze interne beheersing kijken we naar vier risicogebieden: • Politieke (macro- economische) risico’s • Strategische risico’s • Operationele risico’s en compliance • Financiële risico’s >

Jaarverslag 2023 | 7 Strategische risico’s Door meerjarige (beleids)afspraken met de overheden en borging in wet- en regelgeving, is het strategisch risico beperkt. Het meerjarig landelijk bibliotheekconvenant heeft in 2022 geleid tot een bibliotheekbrief van het ministerie en een kabinetsbesluit waarin extra rijksmiddelen vanaf 2023 beschikbaar worden gesteld voor het openbare bibliotheekwerk. Dit vooruitlopend op de structurele borging van financiële middelen en een stevige bibliotheekinfrastructuur via de zorgplicht voor gemeenten en provincies vanaf 2025 of 2026. Deze brede zorgplicht zal in de Wet Stelsel Openbare Bibliotheken worden opgenomen en vanaf 2025 of 2026 in werking treden. Hiermee is nogmaals het belang van de maatschappelijk educatieve rol van de bibliotheken bekrachtigd. Structurele uitdagingen voor ons zijn en blijven de komende jaren de gemeentelijke begrotingen, inflatie en toenemende energiekosten. Aandacht vraagt ook de toename van projectfinanciering en daarmee de andere inzet van mensen en middelen. Operationele risico’s en compliance Onze operationele risico’s beperken we door een aantal AO/IC maatregelen. In 2023 heeft Biblionet Drenthe niet te maken gehad met schadeclaims, boetes of dwangsommen. Ook zijn er geen bijzonderheden te melden rondom compliance op het gebied van de gedragscode. Binnen Biblionet Drenthe hebben we compliance-beleid dat wordt uitgevoerd en bewaakt door een compliance-officer. Financiële risico’s Wanneer we kijken naar de financiële risico’s dan blijven de ondersteuningsgelden (per Drentse gemeente € 100K) van de provincie Drenthe een punt van aandacht. Deze specifieke gelden zijn nu gekoppeld aan de meerjarige cultuurnota en worden sinds 2023 geïndexeerd. Dit na overleg met het provinciaal bestuur. Het is van belang dat deze middelen ook voor de toekomstige ontwikkelingen van het Drentse bibliotheekwerk in de toekomst behouden blijven. Dit wordt ook onderstreept door alle 12 gemeenten en alle Drentse bibliotheken (VDG). Daarnaast is het niet in gelijke mate meestijgen van de subsidies met de inflatie een groot punt van zorg. In 2022 en 2023 is sprake geweest van een zeer hoge inflatie die veelal rechtstreeks aan ons is doorgerekend (bijvoorbeeld kosten van licenties, datalijnen en huisvestingskosten). Ook de cao-lonen zijn harder gestegen dan de indexatie van de subsidies. In 2023 zijn extra subsidies beschikbaar gesteld. Met onze subsidieverleners zijn we in gesprek om een structurele oplossing te vinden voor de structurele kostenstijgingen. Financiële toekomstverwachting Onze inkomsten voor 2024 geven een wisselend beeld. Enerzijds komen er in de komende jaren vanuit de landelijke overheid structureel meer middelen vrij voor de bibliotheken. Anderzijds hebben we te maken met stijgende kosten door onder andere de inflatie en caoafspraken, waarbij op korte termijn de baten niet in gelijke mate meestijgen. Voor het gemeentelijke bibliotheekwerk in 2024 werken we voor het eerst met een activiteitencatalogus. Hiervoor is een kostprijs per activiteit berekend. De huisvestingslasten zijn hier buiten gehouden en worden afzonderlijk beschikt. 40

Biblionet Drenthe Samen met de 9 gemeentes is gekeken welke activiteiten wel en niet worden afgenomen. Dit is verwerkt in een afnamelijst en tezamen met de huisvestingslasten is dit de begrotingsaanvraag. Met alle 9 Drentse gemeentes is daarover consensus bereikt. Voor de POI-taken is de begroting ingediend bij de provincie. De provincie heeft hier medio februari 2024 nog niet positief over beschikt. Probleem hierbij zijn de sterk gestegen kosten als gevolg van de inflatie. Op basis van de aangevraagde subsidies is de verwachting dat we in 2024 weer met een sluitende exploitatie kunnen werken. Sturing op efficiënte bedrijfsvoering en gebruik maken van schaalgrootte is vandaag en morgen noodzakelijk. Vanaf 2025 ontvangen gemeenten structureel geld voor de bibliotheken met daaraan gekoppeld een zorgplicht. Hoe de verdeling van de landelijke middelen richting Drenthe wordt, zal in het voorjaar 2024 duidelijk worden. De zorgplicht houdt in dat gemeenten met het geld van het Rijk de aanwezigheid van en toegang tot de bibliotheek moeten verzorgen en daarbij zich moeten richten op toekomstbestendig bibliotheekwerk. Ook voor de provincies geldt een zorgplicht voor het bibliotheekwerk. In aanloop daarnaartoe zijn we al in gesprek met gemeentes voor structureel meer middelen voor het bibliotheekwerk. 41 In 2024 komen er ook extra gelden uit het masterplan basisvaardigheden dat vanuit het Rijk beschikbaar is voor de Bibliotheek op school (dBos). Door deze extra gelden is de continuïteit van Biblionet Drenthe gewaarborgd. De komende jaren zetten we in op het werken met een activiteitencatalogus voor meer transparantie op inhoud en kosten. Meerjarige afspraken over de dienstverlening van Biblionet Drenthe met de 9 gemeenten, voortzetting van de uitvoering van de provinciale Wsob-taken en externe (incidentele) fondsenwerving zijn noodzakelijk voor een gezonde basis voor de toekomst. •

Colofon Jaarverslag 2023 Biblionet Drenthe, 2023 Tekst Biblionet Drenthe, werkgroep jaarverslagen Cijfers Biblionet Drenthe, Jan Jakob Steenbergen Eindredactie Biblionet Drenthe, Pam Miedema Foto’s © Shutterstock Illustraties © Shutterstock/StonePictures Ontwerp © Go Puck Digitale uitvoering Online Touch

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42

Home